συνταγες,ονομασια τροφιμων,γλυκα

ΕΑΜΠΟΝΟΚΑΔΡΟΠΗΣΑ

Ζ οκάδα κας αποηειείηαη από ηελ:

Μαρία Σζερθεδίδοσ

Διέλε Φραγθούδε θαη

Μαρία Παηζηά

ΘΕΜΑΤΑ

Συνταγζσ (παραδοςιακζσ,διάφορων πολιτιςμών

και η ιςτορία τουσ)

Ονομαςία τροφίμων από τόπο ςε τόπο

Γλυκά,τα πιο ςυνηθιςμζνα και η ιςτορία

τουσ

ΙΣΤΟΡΙΑ

Η δηαηξνθή ζηελ Αξραία Διιάδα κέρξη ηελ επνρή ηνπ Οκήξνπ

Οη γλώζεηο καο γηα ηελ δηαηξνθή κέρξη ηελ επνρή ηνπ Όκεξνπ πνηθίινπλ. Δκείο γηα απηή ηελ έξεπλα ρξεζηκνπνηήζακε αλαθνξέο από επξύκαηα ζε παιαηνιηζηθέο θαη λενιηζηθέο ζέζεηο, κειέηεο αξραηνιόγσλ θαη επξεπλεηώλ, κειέηεο παλεπηζηεκίσλ θαζώο θαη ηα έξγα ηνπ Οκήξνπ. Όζνλ αθνξά ηνλ Όκεξν θαη ηα έξγα ηνπ ζα πάξνπκε ζαλ δεδνκέλα ηα εμήο:

1. Ο Όκεξνο έδεζε πεξί ην 900 π.Υ. 2. Έγξαςε γηα ηνλ Σξστθό πόιεκν πνπ έγηλε

πεξίπνπ 400 ρξόληα πξηλ από ηελ επνρή ηνπ. 3. πλδύαζε ηε δηαηξνθή ηεο επνρήο πνπ έδεζε,

κε ηηο ξαςσδίεο πνπ άθνπζε θαη έκαζε όηαλ ήηαλ λεόηεξνο.

Άξα πηζηεύσ πσο όηαλ αλαθέξεηε ζηε δηαηξνθή

θαηά ησλ Σξστθό πόιεκν ππάξρνπλ θαη πνιιά

ζηνηρεία ηεο επνρήο πνπ έδεζε.

Σα παιαηόηεξα επξήκαηα πνπ έρνπκε γηα ηνλ

ειιαδηθό ρώξν είλαη ζπόξνη πνπ ρξνλνινγνύληαη

κεηαμύ 11.000 π.Υ θαη 7.300 π.Υ θαη καο δείρλνπλ

κία ρξήζε άγξησλ ηόηε θπηώλ όπσο θξηζάξη,

βξώκε, θαθή θαη κπηδέιηα ελώ ηαπηόρξνλα

αμηνπνηνύζαλ θαη είδε άγξησλ δώσλ όπσο θαηζίθηα,

βννεηδή, ιαγνύο θ.α.

Δλδείμεηο γεσξγηθήο δξαζηεξηόηεηαο ζηελ Διιάδα

αλάγνληαη ζηελ πεξίνδν 6.200-5.300 πΥ όπνπ πιένλ

θαιιηεξγνύλ ζπζηεκαηηθά θξηζάξη, θερξί, βξώκε,

ζηηάξη, θαθέο, κπηδέιηα θαη βειαλίδηα. Παξάιιεια

ρξεζηκνπνηνύζαλ θαη πνιιά άγξηα θπηά όπσο ειηά,

ακύγδαια, θηζηίθηα, ζηαθύιηα, θεξάζηα, δακάζθελα

θαη αριάδηα. Αξγόηεξα ζα βξνύκε ελδείμεηο από

επξύκαηα θαη γηα άιια είδε πνπ θαιιηεξγνύζαλ ή

έβξηζθαλ ζηελ άγξηα θύζε όπσο κήια, ζύθα,

βαηόκνπξα, άγξηα θξάνπια, ξόδηα, άλεζν, θάπαξε,

ξίγαλε θόιηαλδξν θ.α.

Σα εμεκεξσκέλα δώα παίδνπλ ζεκαληηθό ξόιν ζηε

Νενιηζηθή πεξίνδν. Γλσξίδνπκε γηα εμεκεξσκέλα

αηγνπξόβαηα, γνπξνύληα θαη αγειάδεο ζηε Κξήηε

από ην 6.000 π.Υ, από νζηενινγηθά επξύκαηα.

Μάιηζηα από ηόηε κέρξη ζήκεξα είλαη δηαδεδνκέλε ε

ρξήζε θαηζηθηώλ ζηε Κξήηε.

Γλσξίδνπκε επίζεο πσο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο

Νενιηζηθήο πεξηόδνπ ζηελ ζηελ Διιάδα, αιιά θαη

παληνύ, εθηξέθαλε δώα γηα ην θξέαο ηνπο αιιά όρη

γηα ηα γαιαθηνθνκηθά ππνπξντόληα ηνπ. Χζηόζν

πξνο ην ηέινο ηελ Νενιηζηθήο πεξηόδνπ γίλεηε κία

ζηξνθή πξνο ηα ππνπξντόληα απηά (γάια θαη έξην),

γλσζηή ζηε δηεζλή βηβιηνγξαθία ζαλ "επαλάζηαζε

ησλ δεπηεξνγελώλ πξντόλησλ" (Secondary Products

Revolution). H νπνία ζα θέξεη θαη κεγάιε

επαλάζηαζε ζηελ νηθνλνκία παγθνζκίσο, αιιά θαη

ζηελ Διιάδα, θαζώο βιέπνπκε κεγάιεο αιιάγέο ζηε

δηακόξθσζε ησλ θνπαδηώλ θαη ζηηο ειηθίεο ζθαγήο.

Σν γάια θαη ην ηπξί κπαίλνπλ ζηε δηαηξνθή ησλ

Διιήλσλ.

Η δίαηηα θαηά ηελ Μπθελατθή Διιάδα πξέπεη λα

ήηαλ βαζηζκέλε ζην θξηζάξη θαη ην ζηάξη, ελώ ε

θαηαλάισζε ησλ δσηθώλ πξντόλησλ κάιινλ ήηαλ

πεξηνξηζκέλε γηα ηνλ απιό ιαό. Σν κέζν ύςνο ησλ

αλδξώλ ηεο επνρήο ήηαλ 167 εθ. ζύκθσλα κε

επξύκαηα νζηώλ θαη ππνδειώλεη κία δίαηηα θησρή

ζε πξσηετλεο.

Σα θέηκελα πνπ έρνπκε γηα ηε πεξίνδν καξηπξνύλ

κία ιηηή δηαηξνθή αιιά πξόζθαηεο κειέηεο

επξπκάησλ θαη θπξίσο ηνπ ακθνξέα ηεο Μηδέαο,

κίαο πεξηνρήο δπηηθά ησλ αλαθηόξσλ ησλ Μπθελώλ,

καο δίλνπλ θαη άιιεο πιεξνθνξίεο. Η κνξηαθή

Αξραηνινγία καο απνθαιύπηεη πσο πξηλ θαη θαηά ηε

πεξίνδν ηνπ Σξσηθνύ πνιέκνπ ζηελ Διιάδα θαη ηελ

γεληθόηεξε πεξηνρή καγείξεπαλ ην θξέαο κε

ιαραληθά ή όζπξηα, όπσο ζήκεξα δειαδή. Η έξεπλα

ζην αγγείν ηεο Μηδέαο πνπ ρξνλνινγείηαη πεξί ην

1.340-1.185 π.Υ απνθαιύπηεη όηη ην θαγεηό πνπ

καγεηξεύηεθε ζε απηό ήηαλ θξέαο κε ειαηόιαδν ζε

κία ζύλζεηε ζπληαγή.

Καηά ηνλ ίδην ηξόπν καζαίλνπκε πσο θαηά ηελ

Νενιηζηθή πεξίνδν έθηηαρλαλ θξαζί κε ξεηζίλη κηαο

θαη είραλ θαηαιάβεη ηη άξηζην ζπληεξεηηθό είλαη. Οη

Έιιελεο ζενπνίεζαλ όια ηα σξαία πξάγκαηα, έηζη

θάλαλ θαη κε ην ηπξί θαη ηε ηπξνθνκία. Λέγεηε πσο

νη Θενί έζηεηιαλ ζηελ Διιάδα ην γην ηνπ Απόιισλα

Αξηζηαίν γηα λα καο δηδάμεη ηελ ηπξνθνκία. ηε

ζπλέρεηα ν ηαιαληνύρνο Όκεξνο καο πεξηγξάθεη ηε

πεξηπέηεηα ηνπ Οδπζζέα κε ηνλ ηζέιηγθα

Πνιύθεκν. Ο Όκεξνο αλαθέξεη ζαθώο ηα ηπξηά

πνπ σξίκαδαλ ζηα ξάθηα ηνπ Πνιύθεκνπ, εθηόο

από ιίγν πνπ θξαηνύζε γηα ην ξνθεκά ηνπ.

Ιδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ζηελ Διιεληθή Μπζνινγία έρεη

ε ηζηνξία πνπ ιέεη όηη ν Ήθαηζηνο είρε θηηάμεη έλα

εξγαιείν ππ έθηηαρλε θνξδόληα από δύκε

(δπκαξηθά). Η ιέμε καθαξόληα κπνξεί λα πξνέξρεηαη

από ηε ιέμε "καθαξία". Έηλαη γλσζηό πσο νη

Έιιελεο εηνίκαδαλ απνμεξακέλα ζθεπάζκαηα από

αιεύξη πνπ άθελαλ καδί κε ιάδη θαη θξαζί ζην ηάθν

ησλ λεθξώλ (ησλ καθάξσλ).

Η πξώηε αλαθνξά ζηελ ύπαξμε ησλ δπκαξηθώλ

ρξνλνινγείηαη γύξσ ζην 1000 π.ρ., ζηελ αξραία

Διιάδα, όπνπ ε ιέμε "ιάγαλνλ" πεξηέγξαθε κία

θαξδηά πιαθσηή δύκε από λεξό θαη αιεύξη, ηελ

νπνία έθνβαλ ζε ισξίδεο. Η δύκε απηή

κεηαθέξζεθε θαη ζηελ Ιηαιία από ηνπο πξώηνπο

Διιελεο έπνηθνπο γύξσ ζηνλ 8ν αηώλα π.ρ., θαη

κεηνλνκάζηεθε ζε "laganum" ζηα ιαηηληθά, ηα

ζεκεξηλά Λαδάληα. Σν γεγνλόο πηζηνπνηείηαη από

Λαηίλνπο ζπγγξαθείο όπσο ν Κηθέξσλ, ν Οξάηηνο

θαη από ηνλ πεξίθεκν θαινθαγά Απίθην, ν νπνίνο

ζηελ πξώηε ίζσο ζππιεξσκέλε καγεηξηθή ζηελ

ηζηνξία πεξηγξάθεη απηνθξαηνξηθά γεύκαηα κε

"laganum".

Καηά ηελ επνρή ηνπ Οκήξνπ καζαίλνπκε πσο ηα

γεύκαηα ήηαλ ηξία (3). Σν "άξηζηνλ", ην "δείπλνλ"

θαη ην "δόξπνλ", πξσηλό, κεζεκεξηλό θαη βξαδπλό

αληίζηνηρα. Σν ηί ζα έηξσγαλ εμαξηάηε από ηε

θνηλσληθή ηάμε νπνπ αλήθαλ. Σν ςσκί θαη ην θξαζί

έπαηδαλ θπξίαξρν ξόιν ζηε δηαηξνθή όισλ, όπσο

θαη ηα ςάξηα.

Γηα ηνπο πινπζίνπο ηα γεύκαηα ήηαλ αξρνληηθά. ηα

γιέληηα ηξώγαλ θπξίσο θξέαο καγεηξεκέλν ζηε

ζράξα, ζε ζνύβιεο ή ζε ιέβεηεο (θαηζαξόιεο κε

απιά ιόγηα).

Ο απιόο ιαόο πεξηνξηδόηαλ ζε πξντόληα από ζηηάξη

θαη θξηζάξη όπσο ρπινί, θνπξθνύηηα, ςσκί θαη άιια.

ίγνπξα ζε όιεο ηηο ηάμεηο ρξεζηκνπνηνύζαλ ζηα

γεύκαηα ιαραληθά, ηπξηά θαη θξνύηα ηεο επνρήο

αιιά θαη αλάινγα κε ηε πεξηνρή.

ΙΣΟΡΙΑ ΚΟΚΚΙΝΩΝ ΑΒΓΩΝ

Σα αβγά ηνπ Πάζρα πξέπεη λα ρξεζηκνπνηήζεθαλ

από ηελ Δθθιεζία γηα λα μεραζηεί έλα άιιν,

παιαηόηεξν εηδσινιαηξηθό έζηκν ησλ Ρσκαίσλ.

ηελ αξραηόηεηα, ηελ ίδηα επνρή ηνπ ρξόλνπ,

πξνζέθεξαλ ζηε ζεά Γήκεηξα (ηε κεγάιε κεηέξα

ηεο θύζεο) αβγά σο ζύκβνιν αλαλέσζεο θαη

γνληκόηεηαο.

Πξηλ 5000 ρξόληα ζηνπο Πέξζεο, ηα αβγά

πξνζθέξνληαλ σο εμηιεσηηθά δώξα γηα λα

απνζπάζνπλ ηελ εύλνηα απηνύ πνπ ηα πξόζθεξαλ.

ύκθσλα κε ηα Υξηζηηαληθά δεδνκέλα, ηα αβγά

έγηλαλ ζύκβνιν ηνπ Πάζρα επεηδή όηαλ

αλαζηήζεθε ν Υξηζηόο κηα γπλαίθα πνπ δελ

κπνξνύζε λα ην πηζηέςεη είπε:

"Αλ έγηλε απηό, ηα αβγά πνπ θξαηάσ λα αιιάμνπλ

ρξώκα". Σα αβγά (ζύκθσλα θαη πάιη κε ην κύζν)

βάθηεθαλ θόθθηλα κε κηαο θαη από ηόηε ζηνιίδνπλ ην

Παζραιηάηηθν ηξαπέδη καο.

ΗΣΟΡΗΑ ΣΤΡΗΟΤ

ηελ Δπξώπε πξέπεη λα έθηαζε από λνκάδεο θηελνηξόθνπο ηεο θεληξηθήο Αζίαο. Μεγάιε αλάπηπμε είρε θαηά ηα ξσκατθά ρξόληα από ηνπο Ρσκαίνπο. Τπήξρε κεγάιε αγνξά ηπξηώλ, κε δηάθνξεο γεύζεηο ζηελ Αξραία Ρώκε. Σα θείκελα εθείλεο ηεο επνρήο κηινύλ κε ιεπηνκέξεηεο γηα ηνλ ηξόπν παξαγσγήο ηπξηνύ. Από ην 14ν αηώλα θαη έπεηηα, ε παξαζθεπή ηπξηνύ απέθηεζε πηα βηνκεραληθό ραξαθηήξα. Δλαο κύζνο ιέεη πσο ην "ηπξί" αλαθαιύθηεθε από άγλσζην Άξαβα λνκάδα. Λέγεηαη όηη είρε γεκίζεη κε γάια ην ζάθν ηεο ζέιαο ηνπ αιόγνπ ηνπ έηζη ώζηε λα ηνλ "θξαηήζεη" ζε έλα ηαμίδη ηνπ κε άινγν ζηελ έξεκν. Μεηά από αξθεηέο ώξεο πάλσ ζην άινγν, ζηακάηεζε λα πηεη ιίγν γάια γηα ζβήζεη ηε δίςα ηνπ. Σόηε όκσο παξαηήξεζε όηη ην γάια είρε κεηαηξαπεί ζε έλα ρισκό πγξό ζαλ λεξό κε άζπξνπο βόινπο. Δπεηδή ε ζέια ήηαλ θηηαγκέλε από ην ζηνκάρη λεαξνύ δώνπ θαη πεξηείρε έλα πεθηηθό έλδπκν, ην γάια έγηλε ηπξόπεγκα από ην ζπλδπαζκό ηνπ ελδύκνπ, ηνπ δεζηνύ ήιηνπ θαη ησλ θαιπαζκώλ ηνπ αιόγνπ. Ο λνκάο ρσξίο λα λνηάδεηαη γηα ηηο ηερληθέο

ιεπηνκέξεηεο, ζεώξεζε ην μηλόγαια πόζηκν θαη ην ηπξόπεγκα θαγώζηκν.

ΗΣΟΡΗΑ ΣΟΤ ΒΟΤΣΤΡΗΟΤ

ε αλάγιπθν πνπ έρεη βξεζεί, ειηθίαο 3εο ρηιηεηίαο

π.Υ., απεηθνλίδεηαη έλα εξγαζηήξην κε 2 θαξδάξεο

ζηηο νπνίεο παξαζθεύαδαλ βνύηπξν. Δθεί κέζα

έξηρλαλ βξαζκέλν γάια, ην ρηππνύζαλ θαη

παξαζθεύαδαλ κηα κνξθή θξέκαο, ην βνύηπξν.

Θα έιεγε θαλείο πσο ην βνύηπξν ήηαλ αλαθάιπςε

ησλ "άγξησλ" θαη "βάξβαξσλ" ιαώλ. ηελ

"πνιηηηζκέλε"Κίλα, γηα παξάδεηγκα, δε γλώξηδαλ ην

βνύηπξν, ελώ νη Μνγγόινη θαη νη Θηβεηηαλνί όρη

απιά ην γλώξηδαλ αιιά θαη ην ρξεζηκνπνηνύζαλ

πνιύ ζην καγείξεκα, γηα θσηηζκό, γηα θάξκαθν

αιιά θαη γηα θαιιπληηθό. ην Θηβέη, ην

ρξεζηκνπνηνύζαλ επίζεο γηα ην βαιζάκσκα ησλ

λεθξώλ: γηα λα βαιζακώζνπλ ηνπο λεθξνύο

αξρεγνύο ηνπο, ηνπο έβξαδαλ κέζα ζε βνύηπξν!

Καη νη Μεζνγεηαθνί ιανί αγλννύζαλ ην βνύηπξν

(απηνί καγείξεπαλ κε βάζε ην ειαηόιαδν). Αληίζεηα,

γεηηνληθνί "βάξβαξνη" ιανί όπσο νη Γεξκαλνί θαη νη

θύζεο παξαζθεύαδαλ βνύηπξν από πνιύ παιηά

ρξεζηκνπνηώληαο ην γάια από ηηο θαηζίθεο,

πξόβαηα ή γειάδηα.Οη Ηλδηάλνη θηηάρλνπλ αθόκε θαη

ζήκεξα βνύηπξν από γάια βνπβαιηνύ. Σν βνύηπξν

απηό ιέγεηαη ghi, είλαη αξαηό θαη έηζη δηαηεξείηαη

πνιύ πεξηζζόηεξν θαη δε ρξεηάδεηαη ςύμε. Κάηη

παξόκνην έθηηαρλαλ πξηλ 5000 ρξόληα νη Υαιδαίνη

θαη νη Βαβπιώληνη (ζε απηνύο άιισζηε νθείινπκε

θαη ηελ αλαθάιπςή ηνπ).

Ζ ηζηνξία ηεο Βαζηιόπηηαο

ΗΣΟΡΗΑ ΣΖ ΒΑΗΛΟΠΗΣΑ

ύκθσλα κε ηε ιατθή παξάδνζε, πξηλ από 1500

ρξόληα ν Γεζπόηεο ηεο Καηζαξείαο ζηελ

Καππαδνθία ήηαλ ν Μέγας Βασίλειος. Σελ πόιε

επηβνπιεύνληαλ δηάθνξνη ερζξνί, κεηαμύ απηώλ ν

Έπαξρνο Καππαδνθίαο, ν νπνίνο πήγε κε ην

ζηξαηό ηνπ θαη κε άγξηεο δηαζέζεηο ζηνλ Μέγα

Βαζίιεην θαη απαίηεζε από απηόλ λα δεηήζεη από

ηνπο θαηνίθνπο ηεο πόιεο λα ηνπ παξαδώζνπλ όηη

πην πνιύηηκν είραλ ζε ρξπζάθη θαη άιια ηηκαιθή.

Οη θάηνηθνη ηεο Καηζαξείαο, παξόηη ήηαλ θησρνί,

κάδεςαλ όια ηνπο ηα πνιύηηκα αληηθείκελα θαη

ρξπζαθηθά θαη ηα παξέδσζαλ ζηνλ Μέγα Βαζίιεην.

Σα ρξπζαθηθά πνπ καδεύηεθαλ ήηαλ ηόζα πνιιά

πνπ ζρεκάηηζαλ έλα κηθξό βνπλό.

Μόιηο ν ζηξαηεγόο πήγε λα αξπάμεη ηα ρξπζαθηθά,

μαθληθά κηα ιάκςε εκθαλίζηεθε πνπ έθαλαλ ηνλ

ζηξαηεγό θαη ηνπο ζηξαηηώηεο ηνπ λα

απνκαθξπλζνύλ ηξέρνληαο. ύκθσλα κε ηελ

παξάδνζε, ε ιάκςε πξνήιζε από ηελ εκθάληζε

ηνπ Αγίνπ Μεξθνπξίνπ κε ηνπο αγγέινπο ηνπ.

Ζ πόιε ηεο Καηζαξείαο ζώζεθε, αιιά ν Μέγαο

Βαζίιεηνο βξέζεθε ζε κεγάιν δίιεκκα, θαζώο

έπξεπε λα κνηξάζεη ηα ηηκαιθή μαλά ζηνπο

θαηόρνπο ηνπο. Σα ηηκαιθή όκσο ήηαλ ηόζα πνιιά

πνπ ήηαλ ηδηαίηεξα δύζθνιν λα κνηξάζεη ρσξίο λα

γίλεη θάπνην ιάζνο. Σόηε απνθάζηζε ην εμήο :

Κάιεζε ηνλ θόζκν λα δπκώζεη ςσκάθηα θαη κέζα ζε

θάζε ςσκάθη έβαιε θαη κεξηθά ρξπζαθηθά. Σα

ςσκάθηα δόζεθαλ ζηνπο θαηνίθνπο ηεο Καηζαξείαο

θαη όινη έκεηλαλ ηθαλνπνηεκέλνη από ηελ δίθαηε απηή

κνηξαζηά.

ε αλάκλεζε ηνπ γεγνλόο απηνύ θαη πξνο ηηκή ηνπ

Αγίνπ Βαζηιείνπ, θάζε παξακνλή Πξσηνρξνληάο

θηηάρλνπκε ηε βαζηιόπηηα θαη βάδνπκε έλα θινπξί

κέζα ζ΄απηήλ.

ΔΛΗΝΟ,ΑΝΖΘΟ,ΜΑΗΝΣΑΝΟ

Σν ζέιηλν (apium graveolens) θαη ν άλεζνο ήηαλ

γλσζηά ζηελ αξραηόηεηα θπξίσο σο θαξκαθεπηηθά

θπηά (ην ζέιηλνλ θαη ην άλεζνλ, αληίζηνηρα).

Ο κατληαλόο όκσο (Petroselinum crispum) όρη. ηελ

ειιεληθή ππάξρεη ε ιέμε καθεδνλήζηα γηα ην θπηό

απηό, αιιά δελ επηθξάηεζε έλαληη ηεο ηνπξθηθήο

maidanos ηελ νπνία θαη

ρξεζηκνπνηνύκε. Μαθεδνλήζηα πιένλ νλνκάδεηαη,

ζηελ Ήπεηξν, έλα απηνθπέο, αξσκαηηθό ρνξηαξηθό

πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηηο πίηεο.

σληαγές θαη Ηαηορία ηοσς

Μαρμαρίτες Σκύροσ

Οη καξκαξίηεο είλαη πίηεο πνπ θηηάρλνληαη ηε

παξακνλή ησλ Φώησλ. Υπάξρνπλ δπν είδε: απηέο

πνπ θηηάρλνληαη κε θόθθηλν θνινθύζη θαη κε

κπδήζξα ή ηπξί (ζαλ ηπξόπηηεο), γηα ηελ εκέξα ησλ

Φώησλ θαη νη λεζηίζηκεο, πνπ γίλνληαη κόλν κε

ζηαθίδεο θαη θόθθηλε θνινθύζα, γηα ηελ παξακνλή.

Ψήλνληαη ζην ηδάθη πάλσ ζε κεγάια θεξακίδηα ή

ηνύβια.

Η ιστορία:

Κατά τθν παράδοςθ, όταν ζψθναν οι γυναίκεσ τισ

μαρμαρίτεσ, οι καλλικάντηαροι ςκαρφάλωναν πάνω ςτισ

ταράτςεσ των ςπιτιϊν, ζχωναν το χζρι τουσ από τθν

καμινάδα, το κρεμοφςαν ωσ κάτω (οι καλλικάντηαροι

υποτίκεται ότι μποροφςαν να μακραίνουν όλο κζλουν

τα χζρια και τα πόδια τουσ) και παρακαλοφςαν

τραγουδιςτά να τουσ δϊςουν κανζνα κομμάτι. Αν τουσ

ζδιναν, ζβγαηαν το χζρι, ζπαιρναν τθ μαρμαρίτα και

ζφευγαν.

οσθηθό Ηθαρίας

Τν ζνπθηθό Ιθαξίαο είλαη έλα παξδνζηαθό, παλεύθνιν θαη γξήγνξν θαινθαηξηλό θαγεηό. Οη λνηθνθπξέο κάδεπαλ ηα ηειεπηαία ιαραληθά ηνπ θαινθαηξηνύ θαη ηα επεηδή ήηαλ ιίγα ηα καγείξεπαλ όια καδί γηα λα βγάινπλ ην θαγεηό ηεο εκέξαο!

Ζ ηζηορία:

Λέλε όηη πξηλ από ρξόληα, κηα γπλαίθα από ηελ

Ιθαξία δελ είρε πξνιάβεη λα εηνηκάζεη θαγεηό γηα

ηνλ άλδξα ηεο. Σθέθηεθε λα ηνπ θάλεη θάηη εύθνιν

θαη γξήγνξν θαη θαηέβεθε ζην θήπν, έθνςε όζα

ιαραληθά βξήθε κπξνζηά ηεο θαη αθνύ ηα θαζάξηζε

θαη ηα έθνςε, ηα έβαιε όια κέζα ζην ηεγάλη. Αθνύ

ςήζεθε ην θαγεηό, ζθέθηεθε λα δνθηκάζεη. Καζώο

έηξσγε άξρηδε λα κνλνινγεί "Σνπ 'θήθσ, δε ζνπ

'θήθσ" (λα ζνπ αθήζσ ή λα κελ ζνπ αθήζσ;) θαη

έηζη πξνέθπςε ην ζνπθηθό.

Μπαθαιαόπηηα Κεθαιολίηηθε

Ο παζηόο κπαθαιηάξνο δελ ηξώγεηαη κόλν ζθνξδαιηά ή πιαθί. Μπνξεί λα γίλεη

κηα ππέξνρε πίηα κε κπαθαιηάξν, ε γλσζηή ζε όινπο "θεθαινλίηηθε κπαθαιηαξόπηηα".

Ρεβσζοθεθηέδες Ίοσ

Οη ξεβπζνθεθηέδεο ζηα Κπθιαδνλήζηα είλαη από ηα αγαπεκέλα θαη παξαδνζηαθά νξεθηηθά θαη θηηάρλνληαη παλεύθνια! Σηελ Ίν θηηάρλνληαη ιίγν δηαθνξεηηθά...

Ζ πρόζθαηε ηζηορία ηες Φάβας

Δεμ σπάουει καμέμα ςοότιμξ ρε κελάοι ελλημικξύ ρπιςιξύ πξσ μα έυει ςημ πξικιλία ςχμ υοήρεχμ ςηπ τάβαπ. Η τάβα, έμα είδξπ πξσοέ από ςξ πξλςξπξιημέμξ όρποιξ πξσ υοηριμξπξιείςαι εδώ, ρςημ Ελλάδα, καμία ρυέρη δεμ έυει με ςη τάβα όπχπ ςημ γμχοίζξσμ ξι Ιςαλξί και ξι Αμεοικαμξί, δηλαδή ςα κξσκιά.Δεμ σπάουει καμέμα ςοότιμξ ρε κελάοι ελλημικξύ ρπιςιξύ πξσ μα έυει ςημ πξικιλία ςχμ υοήρεχμ ςηπ τάβαπ. Η τάβα, έμα είδξπ πξσοέ από ςξ πξλςξπξιημέμξ όρποιξ πξσ υοηριμξπξιείςαι εδώ, ρςημ Ελλάδα, καμία ρυέρη δεμ έυει με ςη τάβα όπχπ ςημ γμχοίζξσμ ξι Ιςαλξί και ξι Αμεοικαμξί, δηλαδή ςα κξσκιά.Σςημ Ελλάδα, η τάβα γίμεςαι κσοίχπ με ςξ κίςοιμξσ υοώμαςξπ λαθξύοι. Ποόκειςαι για ασςό ςξμ χοαίξ υσλό ρςξ

υοώμα ςξσ καςιτέ πξσ έυει καςακςήρει ςιπ καοδιέπ όλχμ όρχμ αρυξλξύμςαι με ςη ρύγυοξμη ελλημική κξσζίμα. Έυει πλέξμ ενελιυθεί ρε έμα είδξπ άγοατξσ πίμακα, μιαπ tabula rasa για κάθε μέα και αρσμήθιρςη ποξρθήκη. Σςημ παοαδξριακή μαγειοική, η τάβα γιμόςαμ και με άλλα όρποια όπχπ ςα νεοά κξσκιά, η λεγόμεμη κξσκόταβα, ςα άρποα ταρόλια και ςξσπ γίγαμςεπ. Η κξσκόταβα είμαι αοκεςά δημξτιλήπ ρςημ Κοήςη καθώπ και ρε ξοιρμέμα μηριά ςξσ αμαςξλικξύ Αιγαίξσ. Σσυμά, ςη τςιάυμξσμ μαζί με μια μικοή παςάςα πξσ ποξρθέςει μια απαλή στή ρςξ ςελικό μείγμα και ρεοβίοεςαι ρσμήθχπ με αλμσοά όπχπ η παρςή ραοδέλα και ξι ελιέπ. Ο δε υσλόπ από άρποα ταρόλια τςιάυμεςαι απλά, μαζί με ρκόοδξ.Όρξ για ςξ λαθξύοι, ποόκειςαι για έμα από ςα πιξ ςαπειμά σλικά ςηπ ελλημικήπ κξσζίμαπ, ςξ ταγηςό πξσ ρσμςηοξύρε ςξσπ τςχυξύπ καςξίκξσπ ςχμ ελλημικώμ μηριώμ, ιδίχπ ςχμ Κσκλάδχμ, όπξσ θεχοείςαι πεοίπξσ χπ ςξ εθμικό ταγηςό. Είμαι γμχρςό όςι η τάβα Σαμςξοίμηπ θεχοείςαι μια από ςιπ καλύςεοεπ ςξσ είδξσπ. Ίρχπ λόγχ ςξσ ελκσρςικξύ ςξσ υοώμαςξπ, ςηπ ξσδέςεοηπ αλλά και "ςοαυιάπ" γεύρηπ ςξσ καθώπ και ςηπ βελξύδιμηπ στήπ ςξσ (όςαμ γίμεςαι ρχρςά), ςξ τςχυικό ασςό ταγηςό έυει ενελιυθεί για ςξσπ Έλλημεπ ρετ ρε κάςι αμάλξγξ με ςημ πξλέμςα για ςα ακοιβά ιςαλικά ερςιαςόοια: έμα γαρςοιμαογικό έδερμα με απεοιόοιρςεπ εταομξγέπ παοά ςιπ λαψκέπ καςαβξλέπ ςξσ.Σε ποόρταςεπ γαρςοξμξμικέπ ενόδξσπ μξσ ρςημ Αθήμα, διαπίρςχρα όςι-μεςανύ άλλχμ-η τάβα ρσμξδεύεςαι με καοαμελχμέμα κοεμμύδια και λάδι αοχμαςιρμέμξ με δσόρμξ, με οόκα και λιαρςέπ

ςξμάςεπ, με υςαπόδι ρςη ρυάοα και λάδι αοχμαςιρμέμξ με ςοξύτα καθώπ και μελιςζάμεπ γιαυμί. Έυχ επίρηπ δει μα ρεοβίοξσμ ςη τάβα ρε μξοτή ςηγαμίςαπ μαζί με ρξςαοιρμέμξ φάοι, ακόμη δε και τιλέςα καπμιρςξύ μπακαλιάοξσ. Σσμδσάζεςαι με ςοόπξ άκοχπ γεσρςικό με όλα ασςά ςα ρσμξδεσςικά αλλά αμαδεικμύεςαι ποαγμαςικά με απλά ρσρςαςικά όπχπ η οόκα, λίγξ αλμσοό καςρικίριξ ςσοί και καλήπ πξιόςηςαπ ένςοα παοθέμξ ελαιόλαδξ.

ΠΑΡΑΓΟΗΑΚΑ ΦΑΓΖΣΑ

Βαθαιάνο κε άιηζα από Πεηηκέδη

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.

Καζαξίδνπκε, πιέλνπκε θαη θόβνπκε ζε ιεπηά

κπαηνπλάθηα, κήθνπο 3 εθαηνζηώλ ην πξάζν.

Φηινθόβνπκε ην κατληαλό θαη ην πξάζν.

Αιαηνπηπεξώλνπκε ην βαθαιάν θαη ηνλ

αιεπξώλνπκε θαιά.

ε έλα ηεγάλη βάδνπκε ½ θιηηδάλη ειαηόιαδν λα

δεζηαζεί θαιά θαη ηεγαλίδνπκε ηα θηιέηα ηνπ

βαθαιάνπ (δύν θάζε θνξά), απ΄όιεο ηηο πιεπξέο.

Απνζύξνπκε ζε απνξξνθεηηθό ραξηί.

Πεηάκε ην κηζό ιάδη από ην ηεγάλη θαη ζσηάξνπκε

ηα πξάζα. Μόιηο πάξνπλ ρξώκα ζβήλνπκε κε ην μίδη

θαη θααηόπηλ κε ην θξάζη. Αθήλνπκε λα εμαηκηζηεί

ην αιθνόι.

Πξνζζέηνπκε ηνλ άλεζν θαη ην κατληαλό θαη

αλαθαηεύνπκε. Πξνζζέηνπκε ην πεηηκέδη,

αλαθαηεύνπκε θαη καγεηξεύνπκε γηα 1-2 ιεπηά

αθόκα κέρξη λα κειώζεη ε ζάιηζα καο.

Ξαλαβάδνπκε ζην ηεγάλη ηα θηιέηα γηα λα πάξνπλ

γεύζε θαη ζεξβίξνπκε κε ξύδη, ιαραληθά ή παηάηεο

ηεγαληηέο.

Καιή ζαο όξεμε…πζηαηηθά(γηα 4 άηνκα)

8 θηιέηα βαθαιάνπ 1 πξάζν (ην ιεπθό) ειαηόιαδν γηα ην ηεγάληζκα αιάηη, πηπέξη αιεύξη 3 θ. ζνύπαο πεηηκέδη 2 θ. ζνύπαο μίδη 2 θ. ζνύπαο θξαζί θόθθηλν 2-3 θισλ. άλεζν 2-3 θισλ. κατληαλό

Κνηόπνπιν κε Μέιη θαη Θπκάξη

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.ε κία ιεθάλε

(ηόζν κεγάιε ώζηε λα ρσξάεη ην θνηόπνπιν),

βάδνπκε όια ηα πιηθά, εθηόο ην θνηόπνπιν θαη

αλαθαηεύνπκε θαιά.Πξνζζέηνπκε ην θνηόπνπιν θαη

ζπλερίδνπκε ην αλαθάηεκα κέρξη λα θαιπθζεί κε ηε

καξηλάδα όζν ην δπλαηόλ θαιύηεξα. Σν θιείλνπκε

κε κία κεκβξάλε θαη ην αθήλνπκε ζην ςπγείν λα

καξηλαξηζηεί γηα 2 ώξεο (θαιύηεξα όιν ην

βξάδπ).ηνπνζεηνύκε ην θνηόπνπιν ζε έλα αλάινγν

ηαςί θαη πεξηρύλνπκε από πάλσ ηε ζάιηζα-

καξηλάδα.Φήλνπκε ζην θνύξλν γηα κία ώξα, ζηνπο

180ν C.εξβίξνπκε δεζηό κε ζαιάηα ή ξύδη ή

noodles.

Καιή ζαο όξεμε...

*Σν κέιη ήηαλ επξέσο δηαδεδνκέλν ζηελ αξραία

ειιεληθή καγεηξηθή. Η ηάζε θαηά ηελ επνρή απηή

ήηαλ ηα γιπθά θαη γιπθόμηλα θαγεηά. Όζνλ αθνξά

ην ζπκάξη, πηζηεύαλ πσο έλα από ηα θαιύηεξα

θπηξώλεη ζηνλ Τκεηηό.

πζηαηηθά

(γηα 4 άηνκα)

4 ζηήζε θνηόπνπιν 4 θ. ζνύπαο κέιη 60 ml. ειαηόιαδν 5-6 θισλάξηα ζπκάξη 4 ζθει. ζθόξδν αιάηη, πηπέξη ιίγν μύδη

Αξραηνειιεληθή αιάηα κε Πιηγνύξη Φέηα θαη Ρόδηα

Βάδνπκε ην πιηγνύξη ζε έλα κπνι, κε 2 θιηηδάληα

λεξό, λα κνπιηάζεη γηα 3 ώξεο ηνπιάρηζηνλ θαη

αθαηξνύκε ηπρόλ επηπιένληα αληηθείκελα

(πεηξαδάθηα θ.α.). ηξαγγίδνπκε θαιά.

Κόβνπκε ην ξόδη ζηε κέζε θαη κε έλα θνπηάιη

αθαηξνύκε ηνπο ζπόξνπο από ην έλα κηζό ελώ

παίξλνπκε ην ρπκό από ην άιιν κηζό.

Καζαξίδνπκε, πιέλνπκε ην θξεκκύδη, ηνλ άλεζν θαη

ηα ςηινθόβνπκε. ε έλα γνπδί ζπάκε ηα θαξύδηα.

Πξνζζέηνπκε ζην πιηγνύξη ηνπο ζπόξνπο από ην

ξόδη, ηα θαξύδηα, ην θξεκκύδη, ηνλ άλεζν, ηε θέηα

ζξπκκαηηζκέλε θαη αλαθαηεύνπκε. Πξνζζέηνπκε

όζν αιάηη θαη πηπέξη ζέινπκε.

Σαπηόρξνλα θηηάρλνπκε ην ληξέζηλγθ βάδνληαο

όια ηα πιηθά ηνπ ζε έλα κπνι θαη αλαθαηεύνληαο κε

έλα ζύξκα ρεηξόο.

Πξνζζέηνπκε ζην πιηγνύξη ην ληξέζηλθ θαη

αλαθαηεύνπκε. Ξαλαδνθηκάδνπκε ηα θαξπθεύκαηα.

εξβίξνπκε ζε ίζην πηάην θαη παζπαιίδνπκε κε

θαξύδηα θαη ξόδηα γηα σξαία παξνπζίαζε.

Καιή ζαο όξεμε...πζηαηηθά(γηα 4 άηνκα)

1 θιηηδ. πιηγνύξη 1 ξόδη ώξηκν 1 θ. ζνύπαο θαξύδηα 3-4 θξεκκπδάθηα θξέζθα 1/8 καηζάθη άλεζν 70γξ. ηπξί θέηα

γηα ην ληξέζηλγθ:

2 θ. ζνύπαο ειαηόιαδν 1 θ. ζνύπαο πεηηκέδη 2 θ. ζνύπαο ρπκό ξνδηνύ αιάηη ρνληξό πηπέξη θξέζθν

Κρηζαιοθούιοσρα κε Αλζόησρο

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.Καζαξίδνπκε,

πιέλνπκε θαη ζηξαγγίδνπκε ηηο ληνκάηεο. Σηο

ηξίβνπκε ζην ηξίθηε ζην ρνληξό θαη ηνπο

πξνζζέηνπκε ιίγν αιάηη.Βάδνπκε ζηα

θξηζαξνθνύινπξα πξώηα κηα ζηξώζε ληνκάηα, ζηε

ζπλέρεηα κία ζηξώζε αλζόηπξν, ιίγν ειαηόιαδν,

αιάηη, πηπέξη θαη ξίγαλε ή ζπκάξη.εξβίξνπκε ζε

πηαηέια κε ειηέο θξεηηθέο.Καιή ζαο όξεμε θαη ζηελ

πγεηά καο…

πζηαηηθά(γηα 4 άηνκα)

16 κηθξά θξεηηθά θξηζαινθνύινπξα 2 ληνκάηεο κεγάιεο ώξηκεο 100-150 γξ. θξεηηθό αλζόηπξν 16 ειηέο ζξνύκπεο ειαηόιαδν ξίγαλε ή ζπκάξη αιάηη ρνληξό πηπέξη θξέζθν

ΗΣΟΡΗΑ ΜΠΑΥΑΡΗΚΩΝ

Ο Κρόθος θαη ε Ηζηορία ηοσ

Μία σξαία κέξα ν ζεόο Δξκήο έπαηδε κε ην θαιό ηνπ

θίιν ην Κξόθν. Πάλσ ζην παηρλίδη ηνλ ρηύπεζε

ζαλάζηκα θαηά ιάζνο ζην θεθάιη. Σόηε, ηξεηο

ζηαγόλεο αίκα ηξέμαλε θαη έπεζαλ πάλσ ζην θέληξν

ηνπ ινπινπδηνύ πνπ από ηόηε νλνκάζηεθε Κξόθνο

δίλνληάο ηνπ ηα "ζηίγκαηα".

Οη πξώηεο αλαθνξέο γηα ην θξόθν, καο έξρνληαη

απν ηελ αξραηόηεηα θαη κάιηζηα από ηα ρξόληα ηνπ

Μίλσα. Έρνπλ βξεζεί ηνηρνγξαθίεο ηνπ

"θξνθνζπιιέθηε πίζεθνπ" , ηνηρνγξαθίεο κε θξίλα

θαη άλζε θαζώο επίζεο θαιιηεξγνύληαλ δαθνξά ζηα

κηλσηθά αλάθηνξα. Μεηά από αξραηνινγηθέο κειέηεο

απνδεηθλύεηαη πσο ην θπηό είρε ηεξή ζρέζε κε ηε

κηλσηθή ζεόηεηα, κηαο θαη εκθαλίδεηαη ζε πνιιέο

αλαπαξαζηάζεηο ζξεζθεπηηθώλ ζθελώλ. Σα ίδηα

ηζρύνπλ θαη γηα ηε Θήξα. ην Αθξσηήξη βξέζεθαλ

ηνηρνγξαθίεο θξνθνζπιιεθηξηώλ, θάηη ινγηθό αλ

ιάβνπκε ππόςηλ πόζν επηθεληξσκέλεο ήηαλ ζηε

θύζε ε αηγηαθή θαη ε κηλσηθή ιαηξεία.

ήκεξα ζηε Κξήηε πέληε ζπλνιηθά είδε δαθνξάο

απηνθύνληαη, αιιά θαλείο δελ αζρνιείηαη κε ηε

θαιιηέξγεηά ηνπο. Οη θαξκαθεπηηθέο ηνπ ηδηόηεηεο

ήηαλ γλσζηέο από παιηά. Οη Κξήηεο

ρξεζηκνπνηνύζαλ ηα ζηίγκαηα γηα ηνλσηηθά,

απαιπληηθά ηνπ ζηνκαρόπνλνπ θαη

αθξνδηζηαθά. Άιισζηε θαη ν Γίαο κε ηελ Ήξα

ζε ζηξώκα από άλζε θξόθνπ μάπισλαλ. Από

ηελ Αλαγέλλεζε κέρξη πξόηεηλσο ρξεζηκνπνηνύληαλ

γηα άξηπκα θαη ζηε βαθή πθαζκάησλ.

Θετθή ινηπόλ ε πξνέιεπζή ηνπ.. Οη αραίνη Έιιελεο

πάληα απέδηδαλ ζετθή θαηαγσγή ζε όια ηα σξαία

θαη ιεπηά πξάγκαηα.

Ο θξόθνο ζήκεξα

Σν επηζηεκνληθό ηνπ όλνκα είλαη Crocus sativus θαη

έρεη 40 ηνπιάρηζηνλ αλαγλσξηζκέλεο θαξκαθεπηηθέο

ηδηόηεηεο. ηε ζεκεξηλή Διιάδα κέρξη πξόηεηλσο

ήηαλ γλσζηόο σο "ζαθξάλ" θαη μέξακε κόλν πσο

είλαη έλα αθξηβό άξηπκα. Πνιινί ιίγνη γλώξηδαλ πσο

ε Διιάδα είλαη κία από ηηο ηέζζεξηο ρώξεο πνπ ηνλ

παξάγνπλ θαη κάιηζηα θαηέρεη ηελ θάιπηεξε

πνηόηεηα, ηνλ γλσζηό πιένλ ζε όινπο, θξόθν

Κνδάλεο. ηε Κνδάλε έθηαζε πξηλ ηξεηο αηώλεο

πεξίπνπ, όπνπ θαη άξρηζε ε θαιιηέξγεηά ηνπ κε ην

γλσζηό απνηέιεζκα.

ΓΛΤΚΑ

Ηζηορία οθοιάηας (ΗΟΝ)

Ζ ζνθνιάηα ακπγδάινπ ΗΟΝ θπθινθόξεζε γηα πξώηε θνξά ζηελ Διιάδα ην 1930. Ζ ζνθνιαηνπνηία ΗΟΝ κόιηο είρε ηδξπζεί ζε κηα γεηηνληά ηνπ Ν.Φαιήξνπ θαη ζηηο εθεί κνλνθαηνηθίεο θπξηαξρνύζε ε επσδηά ησλ δνπκπνπιηώλ. Έηζη πήξε ην όλνκά ηεο από ην δνπκπνύιη πνπ ιέγεηαη θαη "ίνλ ην εύνζκνλ" θαη ην άλζνο πνπ θαίλεηαη πάλσ ζην πεξηηύιηγκα ηεο ζνθνιάηαο είλαη από δνπκπνύιηα.

Ηζηορία ηοσ Υαιβά

Βαζηθό ζπζηαηηθό ηνπ ραιβά είλαη ην ζνπζάκη. Ο πνιηόο ηνπ αιεζκέλνπ ζνπζακηνύ είλαη ην ηαρίλη, κε ην νπνίν θαηαζθεπάδεηαη ν ραιβάο. Τν ζνπζάκη είλαη από ηα πξώηα θπηά πνπ ρξεζηκνπνίεζε ν άλζξσπνο γηα ηηο αλάγθεο ηνπ. Σήκεξα ε ρξήζε ηνπ είλαη επξέσο δηαδεδνκέλε ηόζν γηα ην θπηηθό ηνπ έιαην όζν θαη γηα πνιιά εθιεθηά εδέζκαηα καγεηξηθήο θαη δαραξνπιαζηηθήο. Οη αξραίν Αζζύξηνη πίζηεπαλ όηη νη Θενί ηνπο, πξνηνύ δεκηνπξγήζνπλ ηνλ θόζκν, ήπηαλ θξαζί από ζνπζάκη. Οη αξραίνη Έιιελεο ζηξαηηώηεο, είραλ πάληνηε καδί ηνπο ζπόξνπο ζνπζακηνύ γηα λα δηαζέηνπλ έλα ηξόθηκν πνπ ζα ηνπο έδηδε ςειή ελέξγεηα γηα λα αληεπεμέιζνπλ ζε πεξηπηώζεηο έθηαθηεο αλάγθεο. Αληίζηνηρα, νη Ρσκαίνη θαηαλάισλαλ έλα είδνο ρνύκσλ από ζνπζάκη θαη θύκηλν. Από ηελ αξρή ηεο Ιζηνξίαο ινηπόλ, ην ζνπζάκη θαη ηα παξάγσγα ηνπ ζεσξνύληαλ από ην αλζξώπηλν γέλνο κία πνιύηηκε ηξνθή ιόγσ ηεο πςειήο ζξεπηηθήο ηνπ αμίαο.

Γλσκά τοσ κοσταλιού

Από ηα πιένλ παξαδνζηαθά γιπθά ηεο Διιάδαο είλαη απηά ηνπ θνπηαιηνύ. Εαραξσκέλα θξνπηάθηα ή ιαραληθά, από

ηα πην θιαζηθά κέρξη ηα πην πεξίεξγα, γιπθά ζαλ ην κέιη, ζπλαληάκε ζε θάζε γσληά ηεο Διιάδαο. Οη ηνπξίζηεο πνπ επηζθέπηνληαη ζπρλά ηε ρώξα καο ηα έρνπλ ιαηξέςεη. Oη έιιελεο ηνπ εμσηεξηθνύ θξνληίδνπλ λα ηα θηινμελνύλ ζην ηξαπέδη ηνπο, αθνύ εθηόο από έλα απιώο λόζηηκν θαγώζηκν πξντόλ, κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε έλα ππέξνρν θέξαζκα κε ειιεληθή ηαπηόηεηα! Σα γιπθά θνπηαιηνύ δεκηνπξγήζεθαλ πξηλ ρηιηάδεο ρξόληα, από ηελ αλάγθε ησλ λνηθνθπξηώλ λα ζπληεξήζνπλ ηα πεξίζζηα θξνύηα θαη ιαραληθά ηεο παξαγσγήο. Από ηελ αξραηόηεηα αθόκε νη λνηθνθπξέο πξνζπαζνύζαλ λα εθεπξίζθνπλ δηάθνξνπο ηξόπνπο, είηε ζηεγλώλνληάο ηα ζηνλ ήιην, είηε ζπληεξώληαο ηα κέζα ζε ζηξόπη, κεηά από βξάζηκν ησλ θξνύησλ ή ζε καξκειάδεο. Απνθαινύληαη «θνπηαιηνύ», επεηδή ηα θεξλνύζαλ κέζα ζε έλα κεγάιν κπνι κε πνιιά θνπηαιάθηα ή ζε κηθξά πηαηάθηα θεξάζκαηνο, θπζηθά κε έλα κηθξό θνπηάιη. Σν γιπθό ηνπ θνπηαιηνύ απνηεινύζε ην πην θαινδερνύκελν θέξαζκα γηα όια ηα λνηθνθπξηά θαη νη θαιεζκέλνη έδεηρλαλ λα ην απνιακβάλνπλ ηδηαίηεξα.

Μπαθιαβάς

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο. Φηηάρλνπκε ην

ζηξόπη βάδνληαο ζε κία αλάινγε θαηζαξόια ην λεξό

θαη ηε δάραξε πξνζέρνληαο ε δάραξε λα κελ

αθνπκπάεη ζηα ηνηρώκαηα ηεο θαηζαξόιαο, πξέπεη

δειαδή λα ηε βάινπκε ζην θέληξν ηεο.Βξάδνπκε ζε

κέηξηα θσηηά κέρξη λα γίλεη έλα ζηξόπη θαη πξνο ην

ηέινο ηνπ πξνζζεηνπκε ην ιεκόλη. Κξαηάκε ην

ζηξόπη ζηελ άθξε.

Φηηάρλνπκε ην κπαθιαβά:

Με έλα πηλέιν βνπηπξώλνπκε ην ηαςί. Απιώλνπκε

3 θύιια θξνύζηαο ζην πάην ηνπ ηαςηνύ, πνιύ θαιά

βνπηπξσκέλα έλα-έλα θαη άιια ηξία (επίζεο

βνπηπξσκέλα), έηζη ώζηε λα ζρεκαηίδνπλ ζηαπξό

κε ηα πξνεγνύκελα 3 θύιια.Απιώλνπκε άιια δύν

θύιια, πάληα βνπηπξσκέλα, ζην ηαςί θαη βάδνπκε

γέκηζε. Η γέκηζε πξέπεη λα έρεη πάρνο παξίπνπ κηζό

εθαηνζηό.Βάδνπκε 4 θύιια θξνύζηαο πάλσ από ηε

γέκηζε. Ξαλαβάδνπκε γέκηζε θαη άιια 4 θύιια,

μαλά γέκηζε θαη ηειεηώλνπκε κε 6 θύιια

θξνύζηαο.Με έλα καραίξη θόβνπκε ηα θύιια πνπ

πξνεμέρνπλ θαη πηέδνπκε ηα θύιια ζηελ άθξε ώζηε

λα θιείζεη από παληνύ ην ηαςάθη.Σν ζθεπάδνπκε κε

κία κεκβξάλε θαη ην βάδνπκε ζην ςπγείν γηα 30

ιεπηά. Καηόπνηλ ην θόβνπκε ζε κεξίδεο θαη ην

γεκίδνπκε κε ιησκέλν βνύηπξν κέρξη ηα ¾ ηνπ

ύςνπο ηνπ ηαςηνύ.Φεθάδνπκε κε λεξό ηελ

επηθάλεηα ηνπ κπαθιαβά θαη ςήλνπκε γηα 1 ½ ώξα

ζηνπο 150 βαζκνύο. Σα ηειεπηαία 15 ιεπηά

αδείαδνπκε ην επηπιένλ βνύηπξν.Με ην πνπ ην

βγάινπκε από ην θνύξλν ζηξνπηάδνπκε θαη αθνύ

ηξαβήμεη εληειώο ην πξώην ζηξόπη

μαλαζηξνπηάδνπκε...

πζηαηηθά(γηα 1 ηαςάθη)

22 θύιια θξνύζηαο 300-350 γξ. βνύηπξν ιησκέλν

γηα ηε γέκηζε:

100 γξ. θαξύδηα ζπαζκέλα 100 γξ. ακύγδαια ζπαζκέλα 50 γξ. θπζηίθηα ζπαζκέλα 50 γξ. γαιέηα ζπαζκέλε 1 θ. ζνύπαο θαλέια ζθόλε

γηα ην ζηξόπη:

500 γξ. δάραξε 200 ml. λεξό 1 θ. ζνύπαο ιεκόλη

Ζ ηζηορία ηοσ κπαθιαβά

Γιπθό, δνπκεξά θαη απιά θνιιάεη ζηνλ

νπξαλίζθν. Μηα πξόζθιεζε από ην Σεξάγεβν,

Μόζηαξ, γάκνο, Ñòàìáîëñêè, Dula-κπαθιαβά,

ακπγδαισηά κπαθιαβά, θξέκα-κπαθιαβάο,

κπαθιαβάο-džandar, ζαύκα-κπαθιαβάο,

κπαθιαβάο-sevdidžan, αλ θαη έρνπκε

ηνπξθηθά, ειιεληθά, Μαθεδνληθό, Αηγύπηηνο ή

αξαβηθά, Αδεξκπατηδάλ, Αξκελίσλ,

Τνπξθκεληζηάλ, Καδαθζηάλ, Αθγαληζηάλ ...

θαη θπζηθά ν Σέξβνο. Γη 'απηό ιέλε "καο" θαη'

αλάγθελ όηη ζηέθνληαη κεηά ηελ

πξνεηνηκαζία, θαη ν νπνίνο δελ withhold'll

ηξώλε ζην ηέινο ηεο κηα πξαγκαηηθή γιπθηά

ακαξηία, δελ έρεη ζεκαζία πόζν πνιιά

δηαηξνθνιόγνπο παξαθηλδπλεπκέλν "κηα

ηέηνηα πνζόηεηα ηεο δάραξεο θαη ιίπνπο."

Σηελ Τνπξθία, δηαθνξεηηθά, κπαθιαβά

αξθνύδα σο δώξν, σο έλδεημε ζεβαζκνύ,

όηαλ ζα πάηε ζε έλα γεγνλόο θαη

αλππνκνλνύκε λα ππνζηεξίμεη ζπλέλνρνη ζε

ζιίςε θαη κόρζν. Παξά ην γεγνλόο όηη θάζε

δάζθαινο θαη κηα λνηθνθπξά θξύβνπλ

ζπλήζσο "νξηζκέλεο θάηη" πνπ θάλεη

κπαθιαβά πξόζηηκν, εδώ είλαη κεξηθέο

ζπληαγέο πνπ αληηγξάθνληαη από ηνπο

κεγάινπο ζεθ, θαη ε νπνία ηθαλνπνηεί ....

Παζταιηλό ηζοσρέθη, παραδοζηαθό θαη

ζύγτρολο!

Σν ηζνπξέθη απνηειεί ην πην ραξαθηεξηζηηθό πξντόλ ηεο παζραιηλήο πεξηόδνπ. Πξόθεηηαη γηα αθξάην αξηνδεκηνύξγεκα κε γιπθηά γεύζε, ην νπνίν αλ θαη νη επαγγεικαηίεο παξαζθεπάδνπλ θαζ' όιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξόλνπ, ηελ πεξίνδν ηνπ Πάζρα έρεη ηελ ηηκεηηθή ηνπ. ηηο κέξεο καο, ην ηζνπξέθη έρεη απνθηήζεη έλαλ αθόκα πην... ηδηαίηεξν ραξαθηήξα, θαζώο -εθηόο από ηελ θιαζηθή εθδνρή ηνπ- θπθινθνξεί πιένλ ζε γεπζηηθνύο ζπλδπαζκνύο θαη παξαιιαγέο πνπ εληππσζηάδνπλ!Ζ νλνκαζία "ηζνπξέθη" έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηελ ηνπξθηθή ιέμε «corek», θαζηεξώζεθε θαηά ηελ πεξίνδν ηεο ηνπξθηθήο θαηνρήο θαη ραξαθηήξηδε ηα είδε ςσκηνύ πνπ παξαζθεπάδνληαλ από δύκε κε καγηά. ηηο κέξεο καο, ην ηζνπξέθη απνηειεί ηνλ εμειηγκέλν ηύπν ηεο παξαδνζηαθήο ιακπξνθνπινύξαο, θαηαλαιώλεηαη όιν ην ρξόλν, όκσο αλακθηζβήηεηα απνηειεί ην ζήκα θαηαηεζέλ ηεο παζραιηλήο πεξηόδνπ. Ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ κάιηζηα παξνπζηάδεη ην γεγνλόο όηη νη επαγγεικαηίεο αξηνπνηνί παξαζθεπάδνπλ πιένλ πνηθίιεο εθδνρέο

ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ αξηνπνηήκαηνο, εηζάγνληαο ηηο δηθέο ηνπο... κηθξέο πξσηόηππεο πηλειηέο, γηα λα εληππσζηάζνπλ ην θαηαλαισηηθό θνηλό. Οξηζκέλα από ηα πην... ελαιιαθηηθά είδε, ηα νπνία κπνξεί θαλείο λα ζπλαληήζεη ζηα αξηνπνηεία θαη ηα αξηνδαραξνπιαζηεία εηλαη ην γεκηζηό ηζνπξέθη κε ζνθνιάηα, βαλίιηα ή θξνύηα, θαζώο θαη εθείλν ζε ζρέδηα πνπ δηαθέξνπλ από ηελ παζίγλσζηε πιεμίδα.

Τσοσρέκι... το σσμβολικό!

ε θάζε πεξηνρή, ην ηζνπξέθη θαηείρε πάληα έλα ηδηαίηεξα ζπκβνιηθό ξόιν, γηαηί αληηπξνζώπεπε ηελ αλάζηαζε ηνπ Υξηζηνύ. ύκθσλα κάιηζηα κε ηε ρξηζηηαληθή ζξεζθεία, ην αιεύξη "δσληάλεπε" θαη κεηακνξθσλόηαλ ζε ςσκί, ζπκβνιίδνληαο κε απηό ηνλ ηξόπν ηελ αηζηνδνμία θαη ηε ραξά ηεο δσήο. ηνηρεία ηεο παξάδνζεο αλαθέξνπλ πσο νη άλζξσπνη πξόζθεξαλ ηζνπξέθη θαη θόθθηλα αβγά ζηνπο ηάθνπο ησλ αγαπεκέλσλ ηνπο θαηά ηελ παζραιηλή πεξίνδν. Δπηπιένλ, παιηά νη αγξόηεο ηνπνζεηνύζαλ θνκκάηηα ηζνπξεθηνύ θαη ηζόθιηα αβγώλ ζηα ρσξάθηγηα λα γίλεη ε γε ηνπο πην... θαξπεξή!

Γαιαθηοκπούρεθο

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.Φηηάρλνπκε ην

ζηξόπη βάδνληαο ζε κία αλάινγε θαηζαξόια ην λεξό

θαη ηε δάραξε πξνζέρνληαο ε δάραξε λα κελ

αθνπκπάεη ζηα ηνηρώκαηα ηεο θαηζαξόιαο, πξέπεη

δειαδή λα ηε βάινπκε ζην θέληξν ηεο.Βξάδνπκε ζε

κέηξηα θσηηά κέρξη λα γίλεη έλα ζηξόπη θαη πξνο ην

ηέινο, ηνπ πξνζζεηνπκε ην ιεκόλη.

Ξεθηλάκε λα θηηάμνπκε ηε γέκηζε γηα ην

γαιακπνύξεθν:Βάδνπκε ζε κία αλάινγε θαηζαξόια

ην γάια, ηε δάραξε, ηε βαλίιηα θαη αλαθαηεύνληαο

δηαξθώο κε έλα ζύξκα ρεηξόο θαη πεξηκέλνπκε λα

πάξεη βξάζε. Πξνζζέηνπκε ην μύζκα

ιεκνληνύ.Παξάιιεια ρηππάκε ηα αβγά ζε έλα κπνι

πνιύ θαιά θαη ηνπο πξνζζέηνπκε ην ζηκηγδάιη θαη

ην ξηδάιεπξν ζπλερίδνληαο ην αλαθάηεκα (ζύξκα

ρεηξόο) κέρξη λα γίλνπλ έλα.Πξνζζέηνπκε, ζε

κνξθή θνξδνληνύ, ην Α κείγκα ζην κπνι θαη

αλαθαηεύνπκε κε ην ζύξκα ρεηξόο. Σα μαλαβάδνπκε

ζηε θαηζαξόια θαη ηα αθήλνπκε λα πάξνπλ κία

βξάζε αλαθαηεύνληαο πάληα κε ην ζύξκα.

Αθήλνπκε λα βξάζε ζε ρακειή θσηηά γηα 2

πεξίπνπ ιεπηά.Βνπηπξώλνπκε έλα ηαςί. ηξώλνπκε

ζην πάην ηνπ 7 θύιια θξνύζηαο, πνπ ηα έρνπκε

βνπηπξώζεη κε ιησκέλν βνύηπξν, έλα-έλα

μερσξηζηά θαη ζε ζρήκα ζηαπξνύ. Βάδνπκε κέζα ηε

θξέκα θαη από πάλσ ηα άιια 5 θύιια θαη απηά

βνπηπξσκέλα.Κιείλνπκε ηα θύιια. Υαξάδνπκε κε

έλα καραίξη ειαθξά ρσξίο λα θόςνπκε όια ηα

θύιια. Ραληίδνπκε κε ιίγν λεξό θαη ςήλνπκε ζην

θνύξλν ζηνπο 180 βαζκνύο γηα 50-55 ιεπηά.Αθνύ

ην απνζύξνπκε από ην θνύξλν, ην αθήλνπκε ιίγν

λα θξπώζεη, θαη ην ζηξνπηάδνπκε δύν θνξέο κε 40

ιεπηά δηαθνξά.

Καιή ζαο όξεμε...

πζηαηηθά

(γηα έλα ηαςάθη)

Α κείγκα:

½ θηιό θξέζθν γάια 120 γξ. δάραξε 1 δόζε βαλίιηα ζθόλε 1 ιεκόλη (ην μύζκα)

Β κείγκα:

1 αβγό 1 θξόθν αβγνύ

Γ κείγκα:

35 γξ. ζηκηγδάιη ςηιό 20 γξ. ξηδάιεπξν

10 γξ. βνύηπξν 12 θύιια θξνύζηαο

γηα ην ζηξόπη:

500 γξ. δάραξε 200 ml. λεξό 1 θ. ζνύπαο ιεκόλη

Γίπιεο

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.

Κνζθηλίδνπκε ην αιεύξη θαη ην κπέτθηλ

πάνπληεξ.Βάδνπκε όια ηα πιηθά ηνπ κείγκαηνο ζην

κίμεξ θαη ηα δπκώλνπκε κε ην γάληδν (όρη ην

ζύξκα). ηελ αξρή ζηε 2ε ηαρύηεηα γηα 2 ιεπηά θαη

κεηά ζηε 3ε ηαρύηεηα κέρξη ε δύκε λα απνθηήζεη

ειαζηηθόηεηα θαη λα μεθνιάεη από ηα ηνηρώκαηα ηνπ

θάδνπ. Γηα λα δνύκε αλ είλαη έηνηκε ηε θόβνπκε ζηε

κέζε κε έλα καραίξη θαη αλ έρεη κηθξέο-κηθξέο

ηξππίηζεο είλαη έηνηκε, δηαθνξεηηθά ζέιεη θαη άιιν

δύκσκα. Αθαηξνύκε ηε δύκε από ην θάδν, ηε

ζθεπάδνπκε κε κία κεκβξάλε θαη ηελ αθήλνπκε γηα

2 ώξεο λα μεθνπξαζηεί.Μόιηο μεθνπξαζηεί ηελ

αλνίγνπκε κε κία ζθνιηαηνκεραλή ή κε ην πιάζηε

πξνζζέηνληαο εμσηεξηθά ζην δπκάξη ιίγν θόξλ

θιάνπξ. Θέινπκε λα θάλνπκε ηε δύκε ιεπηή

πεξίπνπ 2-3 ρηιηνζηά. Μόιηο ηελ αλνίμνπκε θόβνπκε

ζε θνκκάηηα ή θηηάρλνπκε ζρέδηα ηεο αξεζθείαο καο

θαη ηα αθήλνπκε ζε έλα παλί γηα δέθα ιεπηά

ζθεπάδνληάο ηα κε έλα άιιν.Βάδνπκε ειηέιαην λα

δεζηαζεί κέζα ζε κία θξηηέδα, λα θηάζεη ζηνπο 180

βαζκνύο. Σεγαλίδνπκε ηηο δίπιεο βάδνληάο ηεο κέζα

ιίγεο-ιίγεο γηα λα κελ πέθηεη ε ζεξκνθξαζία ηνπ

ιαδηνύ.Πξνζέρνπκε λα κελ θανύλ, ζέινπκε λα

ξνδίζνπλ ειαθξά θαη ηόηε είλαη

έηνηκεο.Απνζύξνπκε θαη ηηο αθήλνπκε πάλσ ζε κία

ζράξα λα ζηξαγγίμνπλ γηα έλα ιεπηό.Βάδνπκε ηηο

δίπιεο ζε κία πηαηέια θαη ηνπο πεξηρύλνπκε ην κέιη,

ηα θαξύδηα, ηε θαλέια θαη πξναηξεηηθά ιίγν δάραξε

άρλε.Σηο θξαηάκε καθξία από πγξαζία, ζθεπαζκέλεο

κε ζεινθάλ.

πζηαηηθά

α κείγκα:

650 γξ. αιεύξη ζθιεξό 5 αβγά 150 ml. λεξό ½ θ. ζνύπαο θνθηή κπέτθηλ πάνπληεξ 30 ml. ηζηθνπδηά ή νύδν

β κείγκα:

100 γξ. θαξύδηα ζπαζκέλα 100 γξ. κέιη 1 θ. ζνύπαο θαλέια

Κνπξακπηέδεο

πάκε ζε ρνληξά θνκκάηηα ην ακύγδαιν θαη ην

θαβνπξδίδνπκε ζε έλα ηεγαλάθη γηα 1-2 ιεπηά,

απνζύξνπκε.Κνζθηλίδνπκε ην αιεύξη κε ην κπέτθηλ

πάνπληεξ.Βάδνπκε ηα βνύηπξα, ηε δάραξε άρλε θαη

ηε βαλίιηα ζην κίμεξ θαη ηα ρηππάκε κε ην ζύξκα.

Αξρηθά ζηε πξώηε ηαρύηεηα γηα έλα ιεπηό θαη κεηά

αλεβάδνπκε ζηε δεύηεξε θαη ηε ηξίηε ηαρύηεηα

ζηαδηαθά κέρξη λα αθξαηέςνπλ ηα πιηθά. ηα κηζά

πεξίπνπ πξνζζέηνπκε ην νύδν.Αθνύ αθξαηέςνπλ

θαηεβάδνπκε ζηε πξώηε ηαρύηεηα θαη πξνζζέηνπκε

ηα ακύγδαια. πλερίδνπκε πξνζζέηνληαο ην

θνζθηληζκέλν αιεύξη θαη κπέτθηλ ζηγά-ζηγά κέρξη λα

γίλεη κία εύπιαζηε θαη αθξάηε δύκε.Απνζύξνπκε

από ην κίμεξ. Βάδνπκε ιίγν αιεύξη πάλσ ζην πάγθν

θαη ηε πιάζνπκε ειαθξώο.Σα πιάζνπκε ζε ζρήκα

ηεο αξεζθείαο καο θαη αλ ζέινπκε ηνπο θάλνπκε θαη

κία κηθξή ηξππνύια ζηε κέζε γηα λα βάινπκε ηε

άρλε κεηά ην ςήζηκν.Σα ςήλνπκε ζε

πξνζεξκαζκέλν θνύξλν ζηνπο 180 βαζκνύο γηα 25-

30 ιεπηά.Μόιηο θξπώζνπλ ηα ξαληίδνπκε κε

ξνδόλεξν θαη ηα θνζθηλίδνπκε δάραξε άρλε.Μηθξά

κπζηηθά: Σνπο θνπξακπηέδεο κπνξνύκε λα ηνπο

ζπληεξήζνπκε γηα έλα κήλα ζθεπαζκέλνπο κε

ζεινθάλ.

πζηαηηθά

900 γξ. αιεύξη καιαθό ¼ θνπη. γιπθνύ κπέτθηλ πάνπληεξ 270 γξ. βνύηπξν αγειάδνο παγσκέλν 270 γξ. βνύηπξν επξσπατθό (Lurpak) ζε

ζεξκνθξαζία δσκαηίνπ 180 γξ. δάραξε άρλε 180 γξ. ακύγδαιν αλζόλεξν (πξναηξεηηθά)

1 βαλίιηα ζθόλε 10 ml νύδν

Μεινκαθάξνλα

Φηηάρλνπκε από ηε πξνεγνύκελε κέξα ην ζηξόπη:

Βξάδνπκε όια ηα πιηθά κέρξη λα γίλεη έλα

παρύξεπζην κείγκα θαη αθαηξνύκε ηε θαλέια θαη ην

πνξηνθάιη.

Σελ επνκέλε:

Βάδνπκε ζε έλα κπνι ην λεξό, ην ειηέιαην, ην κέιη,

ην ρπκό πνξηνθάιη, ην μύζκα θαη αλαθαηεύνπκε κε

έλα ζύξκα ρεηξόο.Πξνζζέηνπκε ηελ ακκσλία, ηε

δάραξε, ηε θαλέια, ην γαξίθαιν θαη ζπλερίδνπκε ην

αλαθάηεκα.Πξνζζέηνπκε ην αιεύξη θνζθηληζκέλν θαη

ην ζηκηγδάιη ιίγν-ιίγν αλαθαηεύνληαο ειαθξά κε κία

ρνύθηα δαραξνπιαζηηθήο, κέρξη λα ηξαβήμεη ην

αιεύξη θαη ην ζηκηγδάιη. Γελ ην αλαθαηεύνπκε

πνιύ...Σα πιάζνπκε ακέζσο, θαη ηα πηέδνπκε πάλσ

ζε θόζθηλν έηζη ώζηε ζηε κία πιεπξά λα πάξεη ην

θαξέ ζρέδην θαη από ηελ άιιε λα θάλεη δύν

ηξππνύιεο γηα λα πάξεη πεξηζζόηεξν ζηξόπη.Σα

βάδνπκε ζην ηαςί αθνύ ζηξώζνπκε κε ξηδόραξην.

Φήλνπκε ζε πξνζεξκαζκέλν θνύξλν γηα 15-20

ιεπηά ζηνπο 180 βαζκνύο. Μόιηο ςεζνύλ ηα

ζηξνπηάδνπκε ακέζσο βνπηώληαο ηα ζην θξύν

ζηξόπη γηα 20 δεπηεξόιεπηα.Σα θξπώλνπκε θαη ηνπο

πξνζζέηνπκε θαλέια ζθόλε θαη θαξύδηα ζπαζκέλα.

πζηαηηθά

100 ml. λεξό 325 ml ειηέιαην 100 ml. ιηθέξ 50 ml. ρπκό πνξηνθάιη μύζκα ελόο πνξηνθαιηνύ 1 θ. ζνύπαο κέιη 125 γξ. δάραξε άρλε 50 γξ. ζηκηγδάιη 5 γξ. ακκσλία ½ θ. ζνύπαο θαλέια ¼ θ. ζνύπαο γαξίθαιν 700 γξ. αιεύξη καιαθό 150 γξ. θαξύδη ζπαζκέλν

γηα ην ζηξόπη:

1 ιίηξν λεξό 1800 γξ. δάραξε 200 γξ. γιπθόδε 250 γξ. κέιη 1 μύιν θαλέιιαο ½ πνξηνθάιη νιόθιεξν

ΜΔΕΔΓΔ

Σνπξζί Αγγηλάξαο κε Γαύξν

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.

Καζαξίδνπκε ηηο αγγηλάξεο, ηαπηόρξνλα έρνπκε

εηνηκάζεη έλα κπνι αλάινγν κε λεξό θαη ιίγν

αιεύξη, ηηο ηνπνζεηνύκε κέζα αθνύ ηηο

θαζαξίζνπκε γηα λα κήλ καπξίζνπλ. Καηόπηλ ηηο

βξάδνπκε γηα 5 ιεπηά ζε αιαηηζκέλν λεξό.

Σηο ζηξαγγίδνπκε θαιά, ηηο αθήλνπκε λα θξπώζνπλ

θαη ηηο θόβνπκε ζηα έμη.

Σαπηόρξνλα ςηινθόβνπκε ηηο πηπεξηέο, ην γαύξν,

ηα θξεκκπδάθηα θαη ηα βάδνπκε ζε έλα κεγάιν κπνι

ή δνρείν καδί κε όια ππόινηπα πιηθά.

θεπάδνπκε κε ειαηόιαδν.

Καιή ζαο όξεμε.

πζηαηηθά

20 αγγηλάξεο θξέζθεο 2 πηπεξηέο Φισξίλεο 3 θηιέηα γαύξνπ καξηλαξηζκέλνπ 3-4 θξέζθα θξεκκπδάθηα 1 θ. ζνύπαο θάππαξε 1 θ. ζνύπαο ζπκάξη ιίγν δελδνιίβαλν ½ θ. γιπθνύ κπνύθνβν ειαηόιαδν αιάηη ρνληξό

Μύδηα αγαλάθη κε Μνπζηάξδα θαη Άλεζν

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.

Με έλα ζπξκάηηλν ζθνπγγαξάθη θαζαξίδνπκε θαιά

ηα κύδηα, ηξίβνληαο ηα θαιά θάησ από αθζνλν

λεξό. Σα βάδνπκε ζε κία αλάινγε θαηζαξόια,

πξνζζέηνπκε έλα θιπηδάλη λεξό, ζθεπάδνπκε κε ην

θαπάθη λα αρληζηνύλ γηα 5 ιεπηά (ζε δπλαηή θσηηά)

κέρξη λα αλνίμνπλ. Όζα δελ αλνίμνπλ ηα πεηάκε θαη

θξαηάκε ην λεξό.

ηε ζπλέρεηα αθαηξνύκε ην θέιπθνο από ηα κύδηα

θξαηώληαο ην ςαρλό, θξαηάκε 8 κύδηα νιόθιεξα

γηα λα ζηήζνπκε ην πηάην ζην ηέινο. ε κία

θαηζαξόια βάδνπκε ην ειαηόιαδν λα δεζηαζεί θαη

ηζηγαξίδνπκε ην θξεκκύδη ςηινθνκκέλν.

Πξνζζέηνπκε ηα κύδηα, ζπλερίδνπκε ην ηζηγάξηζκα

γηα 10 πεξίπνπ ιεπηά θαη ζβήλνπκε κε ην θξαζί.

Πξνζζέηνπκε ην ζέιηλν ςηινθνκκέλν, αιάηη, πηπέξη

θαη ην λεξό πνπ θξαηήζακε, πξνζζέηνπκε ην

ιεκόλη, ηε κνπζηάξδα θαη αθήλνπκε λα πάξεη

βξάζε.

Υακειώλνπκε ηε θσηηά, αλαθαηεύνληαο ζε ηαθηά

ρξνληθά δηαζηήκαηα κέρξη λα βξάζεη.

Λίγν πξηλ ην ηέινο πξνζζέηνπκε ην κατληαλό

ςηινθνκκέλν θαη πξαηξεηηθά ρπκό κηζνύ ιεκνληνύ

θαη άλεζν.

Βάδνπκε ζε αηνκηθά πήιηλα ζθέπε, πξνζζέηνπκε ηε

θέηα θαη βάδνπκε ζην γθξηι ηνπ θνύξλνπ γηα 4-5

ιεπηά κέρξη λα πάξεη ρξώκα ε θέηα.

εξβίξνπκε δεζηό αιιά όρη θαπηό.

πζηαηηθά(γηα 4 άηνκα)

1 ½ θηιό κύδηα 1 ½ θιπηδ. ειαηόιαδν 1 ξίδα ζέιηλν 1 θξεκκύδη κεγάιν μεξό 1 θιπηδ. θξαζί ιεπθό αιάηη, πηπέξη, ζπκάξη 6-7 θισλ. κατληαλό 4-5 θισλ. άλεζν 1 ιεκόλη (ρπκόο) 50 γξ. κνπζηάξδα 200 γξ. θέηα

Υηαποδάθη ηες γηαγηάς

Πξνεηνηκάδνπκε ην ρώξν εξγαζίαο.

Φηηάρλνπκε ην κπνπθέ-γθαξλί (δείηε εδώ).

Βάδνπκε ζε κία αλάινγε θαηζαξόια ην ρηαπόδη θαη

ην βξάδνπκε ζε πνιύ ρακειή θσηηά, κόλν κε ην

κηζό μίδη θαη ηα αξσκαηηθά ιαραληθά ςηινθνκκέλα

(θαξόην, θξεκκύδη, ζέιηλν).

ε έλα κπνι ρηππάκε ην ππόινηπν μίδη κε ην

ειαηόιαδν θαη ην ζπκάξη.

Μόιηο καιαθώζεη αξθεηά ην ρηαπόδη ,απνζύξνπκε,

ην θόβνπκε ζε κεζζαίνπ κεγέζνπο θνκκάηηα θαη ην

βάδνπκε κέζα ζηε ζάιηζα.

Αθήλνπκε λα θξπώζεη θαη ζεξβίξνπκε.

Καιή ζαο όξεμε...

πζηαηηθά(γηα 4 άηνκα)

1 ρηαπόδη 1 θισλ. ζέιηλν 1 κεγάιν θξεκκύδη

1 θαξόην ¼ θιηηδ. ειαηόιαδν ¼ πνηήξη μίδη θόθθηλν ιίγν ζπκάξη 1 κπνπθέ-γθαξλί (πξάζν, ζπκάξη, κατληαλό,

δάθλε)

ΑΛΑΣΔ

Υωρηάηηθε

Γλσζηή ζην εμσηεξηθό σο Greek Salad. αλ ην

θαζεηί ζηελ Διιαδίηζα καο, έρεη θαλόλεο. Ο

θάζε Έιιελαο, όκσο, έρεη ηνπο δηθνύο ηνπ, γηα

ηνπο νπνίνπο δελ δέρεηαη κύγα ζην ζπαζί ηνπ

(νύηε ζηε ζαιάηα ηνπ).

Ρώζηθε

Γελ είλαη αθξηβώο ξώζηθε εθεύξεζε αιιά

γαιιν-ξώζηθε, ε νπνία

πξσηννλνκάζηεθε Vinegrety γηα ηελ αξρηθή ηεο

ζάιηζα (ιάδη θαη μίδη). ηηο εκέξεο καο ε

ξώζηθε είλαη κηα ζαιάηα από βξαζηά ιαραληθά,

σο επί ην πιείζηνλ παηάηεο θαη θαξόηα,

αλακεκεηγκέλα κε καγηνλέδα. Κακηά θνξά

πεξηέρεη θαη δηάθνξα ηνπξζηά, από πίθιεο κέρξη

παληδάξηα θαη θάπαξε.

ΠΑΡΑΓΟΗΑΚΔ ΤΝΣΑΓΔ ΚΑΗ

Ζ ΗΣΟΡΗΑ ΣΟΤ

Ποληηαθή σληαγή (Υαβίης)

Το χαβίτσ είναι ζνα από τα ποντιακά φαγθτά που το

ζτρωγαν τότε.Επίςθσ,ακόμα και ςιμερα το μαγθρεφουν

οι κυράδεσ και το τρϊνε.Δεν το μαγθρεφουν ςε κάποια

γιορτι ι κάτι τζτοιο,το μαγθρεφουν για μεςθμζρι και

για βράδυ περιςςότερο.Είναι ζνα από τα παραδοςιακά

φαγθτά των ποντίων.Το κυρίωσ ςυςτατικό του είναι το

καβουρδιςμζνο αλεφρι.

Κρεηηθή σληαγή (Ξεροηεγαλα)

Για τθ ηυμθ:

3 κοφπεσ αλεφρι

ελάχιςτο αλάτι

8 κουταλιζσ τθσ ςοφπασ χυμό πορτοκαλιοφ

4 κουταλιζσ τθσ ςοφπασ νερό

3 κουταλιζσ τθσ ςοφπασ λάδι

τθν αφινουμε για μιςι ϊρα να ξεκουραςτεί

Για το ςιρόπι:

1,5 κοφπα μζλι

1 κοφπα ηάχαρθ

1 κοφπα νερό

Το ςερβίρουμε ςε αρραβϊνεσ.Στθν περιοχι μόνο των

Χανίων τα ςερβίρουμε και ςε γάμουσ αλλά και τα

Χριςτοφγεννα!

!!!ΣΔΛΟ!!!