1 ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΜΙΝΩΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ : ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ: ΣΕΡΔΑΚΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ,ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ www.synodoiporos.weebly.com Διημερίδα (αλληλο)διδακτικής φιλολογικών μαθημάτων, Ηράκλειο, 14 - 15 /9/2012
36
Embed
Όψεις του μινωικού πολιτισμού μέσα από μια περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Όψεις του μινωικού πολιτισμού μέσα από μια περιήγηση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
1
ΟΨΕΙΣ ΤΟΥ ΜΙΝΩΙΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΟ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ : ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΜΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Να έρθουν σε βιωματική επαφή οι μαθητές με τα αντικείμενα - καθρέφτη του τρόπου ζωής των ανθρώπων
Να αποτυπωθεί η γνώση στην οπτική τους μνήμη, καθώς διαμεσολαβεί η προσωπική εμπλοκή στην ερευνητική διαδικασία
Να καλλιεργήσουν την κριτική τους σκέψη μέσα από την προσεκτική παρατήρηση των αντικειμένων, την αποκάλυψη των νοημάτων που εμπεριέχουν και τη σύνδεσή τους με ποικίλες παραμέτρους της μινωικής καθημερινότητας
Να συνδέσουν το χθες με το σήμερα και να συνειδητοποιήσουν τη διαδοχή των γενεών και των πολιτισμών μέσα στον ευρύτερο οικείο χώρο της γενέθλιας πόλης
Να δουν θετικά και να εκτιμήσουν τον τρόπο εργασίας σε ομάδες που συμβάλλει στην ανάπτυξη του πνεύματος ομοθυμίας και συνεργατικότητας
Να δοκιμάσουμε ένα συνολικό τρόπο ανάγνωσης του μινωικού πολιτισμού και , τελικά, μια εμπειρία
Α΄φάση (3 ώρες ) : εισαγωγική παρουσίαση από τον εκπαιδευτικό του θέματος «μινωικός πολιτισμός», τοποθέτησή του στο χώρο και στο χρόνο και αναφορά στις επιμέρους πτυχές του που θα γίνουν αντικείμενο διερεύνησης .Στη συνέχεια οι μαθητές χωρίζονται σε 7 ομάδες (κατά την κρίση του εκπ/κού, αλλά και σύμφωνα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών), καθώς η ομαδοσυνεργατική μέθοδος ενεργοποιεί τη συνεργασία των μαθητών στην κατεύθυνση της επίτευξης των στόχων. Καλό για την οικονομία του χρόνου αλλά και την αποδοτική εργασία των ομάδων θα είναι ο αριθμός των συμμετεχόντων να μην υπερβαίνει τα 4 άτομα .
Ακολουθεί η επίσκεψη στο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου όπου κρίνεται αναγκαίο ο εκπαιδευτικός να προβεί αρχικά σε μια σύντομη ξενάγηση συγκεντρωτικά όλων των ομάδων, προκειμένου οι μαθητές να προσανατολιστούν στο χώρο και να διευκολυνθεί ο εντοπισμός και η επαφή με τις προς διερεύνηση προθήκες. Οι ομάδες στη συνέχεια εργάζονται με τη διακριτική εποπτεία του εκπ/κού που συχνά καλείται να λύσει απορίες , ή να δώσει περαιτέρω κατευθύνσεις.
ολομέλεια της τάξης τα αποτελέσματα της διερευνητικής τους εργασίας και ακολουθεί συζήτηση.
Ο εκπαιδευτικός συμπληρώνει, συνοψίζει και , τέλος, αναθέτει εργασίες αξιολόγησης .
Εναλλακτικά: οι δραστηριότητες των φύλλων
εργασίας μπορούν να αξιοποιηθούν προς την κατεύθυνση της επέκτασης και εμπέδωσης του αντικειμένου, ύστερα από μια αρχική προσέγγιση μέσα στην τάξη.
Διημερίδα (αλληλο)διδακτικής
φιλολογικών μαθημάτων, Ηράκλειο, 14 - 15 /9/2012
7
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 ΟΜΑΔΑ 1Η : ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Αφού μελετήσετε τις τοιχογραφίες : του πρίγκιπα με τα
κρίνα (είσοδος) , των ταυροκαθαψίων , της Παριζιάνας, της χορεύτριας , του γαλάζιου πουλιού και των πιθήκων στην προθήκη 17 , απαντήστε στα ερωτήματα :
Α) Ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες απεικονίζονται ; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν ειρηνικό ή πολεμικό χαρακτήρα ;
Β) Με ποια τεχνική έχουν δημιουργηθεί και ποια χρώματα χρησιμοποιούνται ; ( διαχωρίστε την απόδοση του φύλου)
Γ) Ποια εικόνα σχηματίζουμε για τη θέση και το ρόλο της γυναίκας στη μινωική Κρήτη ; (να συσχετίσετε την απάντησή σας και με τις απεικονίσεις της κύριας θεότητας στην προθήκη 14 )
Επισημαίνεται από τους μαθητές η τεχνική της νωπογραφίας αλλά και ο συνδυασμός του ανάγλυφου στοιχείου, τα έντονα γαιώδη χρώματα οι δραστηριότητες που εντάσσονται στο χώρο της θρησκευτικής τελετουργίας με δημόσια συμμετοχή αλλά και στον τομέα της καθημερινότητας( π,χ.συλλογή του κρόκου), το έντονα καλλωπιστικό στοιχείο στην απόδοση των γυναικών και η εξέχουσα θέση της γυναίκας (αθλήτρια, ιέρεια, θεατής δημ. θεαμάτων, γυναικεία η βασική θεότητα )
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Αφού παρατηρήσετε :τις προθήκες 12, 13, 15 16 από τη 17 τη σχετική τοιχογραφία του Ρυτοφόρου από την 23 το έκθεμα με αρ. 6 και από την 26 το αντικείμενο με αρ. 7 να αναφέρετε : Α) Πώς ονομάζονται τα αγγεία που βλέπετε και ποια ήταν η
χρήση τους ; Β) Να τα περιγράψετε : σχήματα, υλικά κατασκευής Γ) Ποια είναι τα θέματα των παραστάσεων που
απεικονίζονται σε αυτά ;Από ποιο κόσμο προέρχονται; Δ) Υπάρχουν ανθρώπινες δραστηριότητες που ασκούνται και
σήμερα ; Ποιες είναι αυτές; Ε) Στην προθήκη με αρ. 18 υπάρχει ένα αντικείμενο για τον
ελεύθερο χρόνο . Ποιο είναι, για ποιους προοριζόταν και από ποια υλικά αποτελείται;
Κωνικό ρυτό από ορεία κρύσταλλο με χρυσές ενθέσεις Ρυτό από οφείτη σε σχήμα κεφαλής ταύρου Το περίφημο τελετουργικό «αγγείο των θεριστών» συγκαταλέγεται στα αριστουργήματα της νεοανακτορικής τέχνης και απεικονίζει πομπή ανδρών που προχωρούν σε ομάδες τραγουδώντας και κρατώντας θεριστικά εργαλεία στον ώμο τους
Το ζατρίκιο, πολυτελές επιτραπέζιο παιχνίδι των ανακτόρων και θρησκευτικοί χοροί ομάδας ανδρών σε κύκλο με κέρατα καθοσιώσεως αλλά και γυναικών με συνοδεία λύρας
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Παρατηρήστε τα ειδώλια στις προθήκες 14 ,25 και από την 20 το
εύρημα αριθ. 17 και αναφέρετε : Α) Ποια είναι η βασική θεότητα της μινωικής θρησκείας και με ποιους
τρόπους απεικονίζεται; Β) Τι αποκαλύπτουν οι απεικονίσεις αυτές για τις ιδιότητές της ; Γ) Αφού μελετήσετε τις προθήκες 16, 22, και 23 να αναφέρετε ποιοι
ήταν οι χώροι λατρείας Δ) Ποια ήταν τα ιερά ζώα, δένδρα και σύμβολα της μινωικής
θρησκείας ; Ε) Εντοπίστε στην προθήκη 17 ένα αγώνισμα που αποτελεί μέρος
θρησκευτικής τελετουργίας και περιγράψτε το . ΣΤ) Αφού παρατηρήσετε στην προθήκη 4 τα αντικείμενα με αρ.23
και 25 – 31 εξηγήστε πώς ονομάζονται και ποιο σκοπό εξυπηρετούσαν . Στη συνέχεια και με βάση όσα ανακαλύψατε, βρείτε ένα κοινό στοιχείο που συνδέει τους μινωίτες με τους νεοέλληνες .
Τα διάφορα σύμβολα της θεάς συμβολίζουν τις διαφορετικές της ιδιότητες. Έτσι τα φίδια μαρτυρούν το χθόνιο χαρακτήρα της, τα περιστέρια είναι το σύμβολο του ουράνιου πεδίου , το αιλουροειδές στο κεφάλι την κυριαρχία της στην άγρια φύση και οι υπνοφόρες παπαρούνες είναι τα σύμβολα της μητρικής θεάς που κατευνάζει τα νήπια. Το τονισμένο στήθος αποτελεί γονιμικό σύμβολο. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι η μινωική θρησκεία σχετίζεται με τη λατρεία της φύσης.
Το δαχτυλίδι του Μίνωα με παράσταση θεοφάνειας και λατρείας - απεικονίζονται τα
3 επίπεδα της θεϊκής κυριαρχίας : η θεότητα πάνω δεξιά , μικρή αιωρούμενη μορφή στην ουράνια σφαίρα, κατόπιν καθιστή πάλι δεξιά σε βαθμιδωτό ιερό- σύμβολο της γήινης κυριαρχίας της και τέλος εικονιζόμενη στο θαλάσσιο επίπεδο πάνω στην ιερή λέμβο μαζί με μικρό ιερό. Εικονίζονται επίσης γυναίκα - λάτρις (αριστερά) και άνδρας (στο κέντρο) σε στιγμιότυπο δενδρολατρίας ( η ελιά ιερό δένδρο)
Στο θαυμάσιο αυτό ρυτό από στεατίτη απεικονίζεται ανάγλυφα ένα ιερό σε ορεινό τοπίο που επιστέφεται με κέρατα καθοσιώσεως, ενώ συγχρόνως αίγαγροι κάθονται στη στέγη ή αναπηδούν ανάμεσα από βράχια και πουλιά πετούν στον ουρανό ( Ζάκρος) .
Αναθηματικά αφιερώματα – τάματα: ομοιώματα πασχόντων μελών ή σωμάτων που ζητούν ίαση: μια διαχρονική αναγκαιότητα που σφραγίζει τη σχέση του ανθρώπου με το θείο
Το περίφημο χρυσό περίαπτο των μελισσών με σφυρήλατη , συρματερή και κοκκιδωτή διακόσμηση Δαχτυλίδι – το πρωιμότερο δείγμα της τεχνικής cloisonne με ένθετη υαλόμαζα Τα παιδιά εντοπίζουν την Αίγυπτο ως χώρα προέλευσης του χρυσού, των ημιπολύτιμων
λίθων και του ελεφαντόδοντου, τη Μεσοποταμία ή Συρία για τη φαγεντιανή και την Κύπρο
Από την Πρωτομινωική περίοδο εμφανίζονται σε ευρεία κλίμακα οι σφραγίδες, πολύ μικρά αντικείμενα διαφόρων σχημάτων, με ανάγλυφα διακοσμημένες πλευρές, που χρησίμευαν στη σφράγιση των μεταφερόμενων αγαθών.
Αν και δε γνωρίζουμε ακριβώς τη διαδικασία και τις συνθήκες του σφραγίσματος των προϊόντων, θεωρείται βέβαιο ότι η σφράγιση ήταν ένας τρόπος να προστατεύονται από την κλοπή. Οι σφραγιστικές επιφάνειες πιέζονταν επάνω σε νωπό πηλό αφήνοντας το αποτύπωμά τους στην επιφάνειά του.
Έτσι, το πήλινο σφράγισμα, που δενόταν κατόπιν με σχοινί στη συσκευασία των προϊόντων, έφερε, όταν ξηραινόταν, μόνιμα το αποτύπωμα της σφραγίδας. Με αυτό τον τρόπο ο κάτοχος της σφραγίδας μπορούσε να ελέγξει την ασφάλεια της αποστολής του.
Μελετήστε τις προθήκες 4, 20, 21, 22 , 23 , 24 και αναφέρετε :
Α) Ποια ήταν η χρήση των σφραγίδων και των σφραγιστικών δαχτυλιδιών ;
Β) Ποια θέματα απεικονίζονται πάνω σε αυτά ;
Γ) Αφού μελετήσετε ξανά προσεκτικά όλα τα αντικείμενα στις παραπάνω προθήκες (δώστε ιδιαίτερη προσοχή στα αγγεία και στα ειδώλια), να αναφέρετε αν υπάρχουν στοιχεία (και ποια ) που αποδεικνύουν την ύπαρξη επαφών και αλληλεπιδράσεων ανάμεσα στους μινωίτες και σε άλλους λαούς αυτής της περιόδου .
Χρυσόδετη σφραγίδα από σάρδιο με διπλό πέλεκυ και ιερό κόμβο, σφραγίδα από στεατίτη με παράσταση πλοίου συροβαβυλωνιακός σφραγιδόλιθος από λάπις λάζουλι με ανατολικές δαιμονικές μορφές και σύμβολα και φακοειδής σφραγιδόλιθος με λιοντάρια
Ιερογλυφική και Γραμμική Α΄γραφή Τα παιδιά εντοπίζουν τα ιδεογράμματα που συγκροτούν την Ιερογλυφική γραφή του δίσκου της Φαιστού ,τη σπειροειδή τους διάταξη από την περιφέρεια προς το κέντρο και, τέλος, την επικρατέστερη θεωρία του θρησκευτικού ύμνου για το περιεχόμενό του. Πληροφορούνται για τη συλλαβική μορφή της Γραμμ.Α που ωστόσο περιέχει και ιδεογράμματα και αντιλαμβάνονται ότι προέκυψε από την εξέλιξη της πρώτης.
Το τμήμα σας αποφασίζει να λάβει μέρος σε καμπάνια του σχολείου υπέρ της αποπεράτωσης του Αρχαιολογικού μας Μουσείου.
Στο πλαίσιο των ενεργειών που έχουν αναληφθεί ο καθένας από σας επιλέγει ένα από τα αντικείμενα- εκθέματα που του άρεσε περισσότερο , του δίνει έναν τίτλο και γράφει ένα μικρό κείμενο (10 - 15 σειρές) στο οποίο θα περιγράφει τα συναισθήματα που του προξένησε και τις σκέψεις που δημιουργήθηκαν από την άμεση επαφή μαζί του. Το κείμενο θ’ αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.