Top Banner
აღმოსავლურ-დასავლური ქრისტიანობა სტატიათა კრებული თავად შესაძლებლობა და ფაქტი ამ კრებულის – «აღმოსავლურ-დასავლური ქრისტიანობისარსებობისა, რომლის წინამორბედი ამ ხუთიოდე წლის წინათ დაარსებული «დიალოგია» (აღმოსავლურ-დასავლური ქრისტიანული ჟურნალი), გვიმტკიცებს აზრს, რომ არ დავეთანხმოთ ინგლისელი პოეტის პესიმისტურ სიტყვებს აღმოსავლეთისა და დასავლეთის ურთიერთშეუღწევლობისა და შეუხვედრელობის თაობაზე. თუმცა ჩვენ გვესმის, რომ ქრისტიანობის შემთხვევაში პრობლემა უკიდურესად გამძაფრებულია: როცა საუბარია ქრისტიანობის ერთი ღეროდან გამოსულ ორი შტოზე აღმოსავლურზე და დასავლურზე, ბევრის თვალში პესიმიზმს სკეპსისი ემატება. განაჩენი თითქოს გამოტანილია: რა საერთოა რომსა და კონსტანტინოპოლს შორის? ასე დასმული ეს კითხვა რიტორიკულია და თითქოს იმთავითვე უარყოფით პასუხს გულისხმობს, როგორც თავის დროზე ანალოგიური კითხვა: რა საერთოა ათენსა და იერუსალიმს შორის? მაგრამ ისტორიამ დაამტკიცა, რომ ქრისტიანობა არ დარჩენილა აღმოსავლურ მოვლენად, ის თავისი არსით აღმოსავლურ-დასავლურია, აღმოსავლურ-დასავლური სინთეზის ნაყოფია და, ამდენად, გლობალური, პლანეტარული. ჩვენ ორთავენი ერთი ცისქვეშ ვიმყოფებით, აქ, ამ ქვეყანაშიც და ამ კრებულის ყდის ქვეშაც. პროფ. ზურაბ კიკნაძე ილია ჭავჭავაძის სახელმწიფო უნივერსიტეტი
316

აღმოსავლურ-დასავლური ქრისტიანობა

Jul 29, 2015

Download

Documents

პროფ. ზურაბ კიკნაძე
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript

-

- , (- ), , . , : , . : ? , : ? , , -, - , , , . , , .

.

Christianity of East and West

A Collection of Critical Essays

Sulkhan Saba Orbeliani University of Humanities

Tbilisi 2009

-

-

2009

UDC () 27-9 -948

: Editor in Chief: David Tinikashvili : Editing: Ekvtime Kochlamazashvili

: - Publisher: Sulkhan Saba Orbeliani University of Humanities

: . . 6, , 0175 Address: Abesadze st 6, Tbilisi, 0175 : (+995 32) 989516; Tel: (+995 32) 989516 - (web-site): www.saba-theology.edu.ge Copyright: Sulkhan Saba Orbeliani University of Humanities, 2009

ISBN 978-9941-0-1972-2

( );

( );

; ( ) ;

. ;

filioque ; IV-XV - - ; - : ; : ; . ( );

:

?; ; , , ?;

;

() : ;

;

- ( ) ; ; . , ; .

ContentsHistory of Christian ChurchBishop Kallistos Ware Great Schism(Translation by Kakhaber Oghadze);

Priest George Chistiakov A Legacy of Christian West and Orthodox East(Translation by Deacon Archil Khachidze);

David Tinikashvili About last two schisms between the Churches of Rome and Constantinople; Vladimir Soloviov East and West in Early Period Historical Place of Christianity(Translation by Aleksandra Margvelashvili and Manana Suladze);

Zurab Jashi St Giorgi Mtatsmindeli on the crossroads of East and West;

Christian Doctrinal TeachingDavid Tinikashvili Filioque Overcome problem; Zurab Ekaladze Brief Outline of Dogmatic-Canonical disagreements between the Churches of Rome and Constantinople in IV-XV Centuries; Rusudan Avalishvili Council of Florence: A Look from East; Dr. Nugzar Papuashvili Religious Relations Between Georgia and Rome: Myth and Reality; Olivier Clement Two Sisters. Conversations with Ecumenical Patriarch Athenagoras(Translation by Archpriest Zaza Tevzadze);

The Social Dimension of the Church

Dr. Teimuraz Buadze Western Political Theology Liberation Theology: Has a Gospel Social Nature?; Archpriest Kakhaber Kurtanidze A Notion of Freedom in Eastern Church Tradition; Dr. Vaja Vardidze Freedom or that one which is important for us;

Christian AsceticismDavid Tinikashvili Comparative Analyses of Eastern and Western Christian Asceticism;

Church LawDr Jambul (Aleksi) Kshutashvili The Relations Between State and Church of Georgia in Middle Ages: An Unique Symbiosis of Eastern and Western Canonical Principles;

Protestant WorldBishop Ilia Osephashvili A Precedent of Approximation of Western Christianity to Eastern One on an example of Georgian Evangelical-Baptist Church;

Dialogue of Religions and CulturesJohn Meyendorff True and False Ecumenism(Translation by Tamar Goguadze);

Nugzar Papuashvili Fundamentalists Do Not Read the Books; David Tinikashvili The Holy Fire in Jerusalem as an Argument of Orthodox Fundamentalists Against Validity of Other Christian Churches; About Authors and Translators.

; , ... , , , !

1054 . . . . , : , . , . , . , . , . , -11 . , , , . , . : Filioque- . , , , . . , , .

. , . . - , . , . . , . . -3 , de jure de facto , . . , -5 , . , , . , , . , , , . . -6 -7 . , , . : , mare nostrum ( ), . , . . , .

, , 754 , . . , , , , , -11 - . . 800 , III-, , . , , . , , , . , , . , . , , , . . , . 450 , , 600 , , . , -9 - , , III- 864 . , , . : , , ! , . , . -4 - , -8 .

. , . -9 , , , . , . , , , , . , . , , , . , , Filioque- ( ), . , , , , . , , , , , , . . , , , , . , . , . , . , , , . , . . , . , . , , . , ,

, , . , , : , . , (, ). , , . , . . : , , , . , , . , , - , , . , , , , . . , , . . , , . , . . , , , , : , , . , , . , , . , , .

, , . , - , , , , , , . . , , : Filioque. . , , . . , -9 - , , . , , , . , , . , . , , , , , . , () , . , , , . . -12 - , : ! () , . ,

, ... , , , ? , , , , , , , , ? , , .1 , -12 -, . : , . 850 , , . Filioque. , . : ... , , , , ... . : ... ( Filioque), , : . , , , , , . , Filioque (589 .) , . , , (794 ). Filioque , , . , , -11 - . 808 III , , Filioque-, , . .

1

: S. Runciman, The Eastern Schism, p. 116.

Filioque- . . 850- Filioque-, , . Filioque : , . ( ), , , . , Filioque- . , , . , Filioque , , , , Filioque- . Filioque , . , , , . , , . 850 . , . , . 1190 . , , : [ , ], ... , , , , ,

, .2 , . : . : (, , ), 1009 ., 1053-54 ., , .

: 858-1204 .858 , , , , . , , .3 I- . , . , . . , , , . 861 . . , . . , , , , . , 863 , , .

2

3

: S. Runciman, The Eastern Schism, p. 139. G. Ostrogorsky. History of The Byzantine State, p. 199.

. . , . . . , : 865 , , . . , : , . , , , , , . , ( ) . , , , (343). , , , , . , , . , , . . , Filioque- . ( ), . ( ) . , , : . Filioque- , . , . , 865

. , , , . , , , : , , , Filioque. Filioque , , . , 808 , . , , Filioque- . 867 . . , Filioque , . , , , , , , , , .4 , Filioque , , ? , , Filioque , . , . , , . . (867) . . 869-870 . , . , 867 . , , 12 , , 103 . . 869-870 - , . , , 4

F. Dvornik. The Photian Schism, p. 433

. , , , . , 870 Filioque . . , 877 ., , . 879 , 383 ( !). 869 . . , , . , , , ; (877-886) . VIII, , Filioque- , . , , . , . , . . , , , , : . . , , , - , , .5 -11 Filioque- . : 1014 . , . , 1009 ., , 5

F. Dvornik. The Photian Schism, p. 432

IV- , (, ) Filioque-. , ( ) : , , , , . . 1009 - . , , . . , . 1009 , , . 1009 . , , . -11 - . . , . , , ( VII), , . , . , . , XI XII - . 1054 . . , -; , , , , , (1052 .). , , , , ,

. , , (-9 - ). , 1053 . IX- . 1054 . , - , . , , , . . ; , , . , . , . . , Filioque- ! , , , . (, , ). , . 1054 . , . . : . , . 1098 . , 1099 . , .6 . , , 6

A. C. Krey. The First Crusade [Princeton 1921], p. 26

, , ( , ) . , , 1106-1107 ., . , , , , . , . , , , . , 1100 , , . 1187 , . : , . , , . ; , ? , , , . , , . 1204 , . , , , , , . ; , , . . , , . (Runciman) , , , .7 , ,7

The Eastern Schism, p. 101.

. , , . , , . , , . , . , . , 1182 , (, 1204 ). , , , , , . . .

. ?1204. , . 1261 , . , , . , . , : -13 , -15 -. VIII (12591283) , . , , : , ,

. , , 1274 . , Filioque- . , , , , , . , , : , , . , , , , . . , . - , -12-13 -. , , , , . . : , ; , , . , -14 - . , . , , . , (A215) (A253/254) , . , (A399), . ( ) , , . , , . , , : , , , ,

, . : , . , , .8 . . , ( . 17:34). , , -5 , . . (A662) . : , , , 1760-, , -14 - , . . , , , , ... : , , .9 , , . , , , , ( ) . , , , . , , . . , : , , ? ? - , -14 - ( 8 9

, 11,163 (377 ). 14 (PG XCIV, 800B).

hJsuciva, . , , , , ). : ? , , : , , . , . . . (. 300-390), , , -4 - . , ( ), , . , ( nous), . , , , , . , , . ? , , . , , : . , : , , , , . , . , . , , , . , , (-5 - .), . ( ) (. 579-649), , , , . , , : ,

, .10 -13 , , , . , . : , , .11 , , . , , . , . , , . , . . (942-1022) . , , , . , , . , ? , , , -14 - . , , . , , . , . , , . , , , , . , ... ( , 18:13: , ). 11 , , dhkr- , .10

, , . , , : , . , ? , , , , . . (1296-1359), . , . , , . , , , . , . , 1341 1351 . , , . , , , , . . ; , . , . , .12 , , , , , . , : ( ) . , , , . , , .

12

16 (P.G. CLI, 193 B)

: , ? : . () . , . , , . , , .13 . , . , , ; , ... , , .14 , , , . , . , . . , . , , .15 . , , . , , , , . ... , .16 , , , . . , . , , , , 234,1. P.G.CL. 1176C. 15 . , Ambigua, P.O.XCI, 1148D. 16 .. , . , ., 1991, . 13013 14

. , , , ( , ). , , , , . , . , , , , , , . , ( ) . , , , . , , . , , , : . . , , , . , , -14 - ... -9 , , -6-.17 -14 - . , -, . , , -8 - . . , . , , . : 17

The Shape of The Liturgy. London 1945, p. 548

(, , , ) . . , , , . , . , , , . 1438-1439 . VIII (1425-1448) . . , , . : , . , , Filioque-, , . , . : - . , (, ), (, Filioque- ), - ( - , -13 - ). , , : , , , . , , , 18

18

P.G.CL.712A.

, . VIII XI ( , ) . , 1452 . . . , : , . , , . 1453 7 . , , , . , . 29 . . : . , . , , . . , , , . : , , ., , 2001, .. 49-78.

, , . -19 (, . ), , (, . . ) , , . , . , - II- 1995 2 , , , , , , . , , , , , . , (. 18:13), , : . ( () 19 ( ). - , (. 4 . 5:18; . 24:2; 64:3;19

(. ,).

78:9) , ; ....20 . , , , , , , . , , , ( altare) , ( orare) (. , mensa , ). . , -15 , . 1491 ( , , , , , ) , . , -17 -18 , , , . , , , . 1054 , 1054 . , , . , , ( ) , , , 1053 . 1087 - , , , , , 20

, ....

(. ) , ( 9, 22 ). , , : , , , , , (1:3) : , , , (9:1).21 , , , , , , (). , . : , , , ( II-) , , , ( ) , , , , . , , , - . . : , , , , , , (1:3) : , , , , (9:1) ().21

( !), , , , , , , . . . , , , (). -15 . , -12 , , ( 3/16 ). -15 ( 14/27 ), . . . , 1054 . , . (, ), . , . , -18 - . -18 (, 1717 ) . , 1848 20 ( 3 ), , . ( , 1865) ( , , 1904) :

, , , . , , , , (. 3). , () , - (, -, .). , . . , . . -19 , , . . : , , . , , , . 1739 , , . , . , , . 2/15 , 1753 , 1768 . . - . , . ( ), , () . , , ,

, , . , : , , , , ( , , , .) , , , , -18-19 - . . , , , , . . , , , , . . (, 1901) : , , , (. 147). , () , , , . , , , . () , . , , . -19 .

, , : , , ( ) , . , . , (), , 1740 . . , . (Imitatio) , . . . , , (. ., Academia, 1936, . 7, . 277). . . , , 1844 . . Imitatio- , . . . , . . . . : , , , . . , , , , , , ... , , ( .. , . 2. ., 1988, . 301-302). . . , , , , . , , , , , Imitatio-, , . , XIX

, . . , , , , . . (1530-1610) (Combattimento spirituale) 1784 . (1759-1809) , , . 1794 , () . ( ) ( ). . 1816 , ..- , ( ). , , 1892 , , . -19 , (1749-1808) . , . , , , , , , ( ), . . . 60- . : , , , : 1. ,

, , (., 1892, . 73-74). , , , , (. 256). , . , : , , , ( . . , 1971, . 26). 2. , , , . , , . (. 206). : , , , , , , . (. 244). 3. , , . , , , , , , . 4. . , (. 213). , , , , , . -19 -20 .

CHEM IN DE LA CROIX

. , , . , , - , , . , ( ). , , 1702 , - . , , , , ( Via Crucis an Chemin de la Croix) . , -18 , , Chemin de la Croixis . 1741 XIV- . , , , , , ( -19 ). , , , . , , 99- , , . , , ,

, . , , , 60-70- , , . , , ( ). , , , - . , , ( ) , , , . . , . , , , , , , (deinde ego te absolve a peccatis tuis!) . . , , , , , , ..., : , . : , , , ,

.... , , , , , , ( ), .

-19 150- , - , , . , , , .22 - , : -8 . , , . -, , - . 30- (). : , , -, - , , . , , ! . , , , . -13 . . . . , ( - II- ), (. .).22

, III, IV, V, VI VIII (, , , ), ( , , , , ). : 1) , , ; 2) , , , Couronnement de la vierge, -19 . , . , , , , . , , , , , , . .

. 1806 1853 16 . - , , , , , . 1825-1826 , , , , , 1844 , , , , ,

, , , . 1844 1853 30 , 21 . 24 , , . . : , , ; , , . ... , , . 1891 , : , . 4-5 , , ... , , . , , , , , . , , . , . , , , , , ( ), ( ) , , . , , , , ,

. XIX , . , . , , . , ,23 , , , , -. , - , . , , , , . . 1830 . -20 , , . 20 . , , , , , , (, 1852, N 3, . 1, , . 237). , . , , , , 21- ?! . . -19 , , , , . , ,

23

(. ).

, .

***, , , , , , , , , , , . , , , , , . , ( , , ), . : , , ., , 1996.

, : , , . , ... 24

-9 -11 , ( ), . , , . , , 381 . 28- . , , ( ). , . : 482 , (, ) . 35 (482-519 .). , , . , ( . ) . ? , 1972 . //. 2 (5) 2005 . 5724

-4- -8 5 , 203 .25 ( ) . .26 . ,27 . , : / , -9 -11 , , , , , , , , , , .28

. , . . . . . , 879-80 , , ... , - (leading) .29 -9 -11 . , , (A1714) : ,

. , . , 2003. . . , . . 4, ., 2002, . 322. 27 . , // . ., 1999, . 148-176. 28 , -, . . - (. , , , 1964, . 559). 29 F. Dvornik, The Photian Schism. History and Legend. Cambridge 1948 (reprinted 1970), p. 156.25 26

.30 . , . , -11 , , , , , , , , (-6 ., ..) 3, 13. , . . (861 .) , () . , (867 .) . , . 879-880 VIII- , , .31 , -. , , : , () , : (PG 102:604D-605D).32 , . , , , , .33 , 34 , , . 1, 37 // . . 1, ., 1990, . 220. 31 . , . , 1964, . 556-557. 32 . , . , 2001, 86 33 . , XI ., 2, ., 2004, . 264. 34 , // . 1 (2), 2005, . 55; : , , , .30

, , . 857 III- ( ) , , . 860 , ! . , , .35 , . : III-, . :

. : III- , , , , . . ( , ). , . , . , , . : , , - .36 , , , ,37 , , , , . : , (, . .) ... ( . // . 12, 2006, . 29). 35 . , IX, X XI . ., 2004, . 40-41. 36 . , . , . ., 2000, . 34. 37 , . 35.

, - , , - , , , , , . ( ) . . : ... , (worse complications) . , ( , ..) , , (staunchest) . , .38 : , / , . , , , , , , .

, , . , , -4 -7 , -3 . : , , , ... , . ... : , , .39 , , : , 38 39

F. Dvornik, The Photian... p. 48. . , ... . 38.

, , , . , .40 : : , . : , ? , , , , ( ) , . . V (553 .). , ( ) : , , (under imperial pressure).41 , ( ). . , . . , : (1) , , , , ( , . .), (?, . .); (2) , ; (3) ( , ), , (. III- , ..) .42 , , . : , ? , ,F. Dvornik, The Photian... p. 50. F. Dvornik, The Photian... p. 51. 42 F. Dvornik, The Photian... p. 50.40 41

, .43 , () ? ? , , , , , (. 13: 1-2), , ?(1 2: 1318).

. , , . 860 . ? , , , . , , , (343 .) , .44

.45F. Dvornik, The Photian... p. 60. , , . , (692 .) (. . . . ., 2006, . 35). . . 25. 45 , ( ) , - . : , ... (. . . ., , 2007, . 620). , , 1960- ( II ) , , . : , , 43 44

, , , , . (A867) 86970 . , 46 , . 47 , , . . , , . ( ), , - (. . ., , 2008), : IX ... (. 220). , . , , ( , ), - , . , , , , - (. Unitatis Redintegratio, 3). - II- (. Orientale Lumen (1995), Ut Unum Sint (1995) Slavorum Apostoli (1985), . , , , . XVI- , 2006 , . , - (. -, - XVI // http://portalcredo.ru/site/print.php?act=news&id=44294). ( ) , : 2005 , , - II- , XVI- , , , . , XVI ( ) , ... , , , , ( , ). , , , , , . , . 46 (), . ., , 2001, . 60. . . . 24. 47 . . , - . ., 2005, . 1, . 58.

. , DonatioConstantini , : , .48 . , , , , ( ) . ( , , ). , , , VI- , 16 (!) , , . , , : . , , , , .49 , , , , , . , (Ignatian documents), . , - . , . , ... - (brutality) (PG 102:62). , , (, . .) ...50 867 , , , (10 ) 4849

. , ... . 558. , . 536 50 F. Dvornik, The Photian... p. 60.

. 869 . 877 . . 879 , 880 13 . , VIII- : , . . . : VIII- , . : , , , ... , , ... , , . . , , , 879 , : , , , . . , , . . , , ? , , , , : ... , , , : ... , - : , , , ,

.51 52 , . , , , , , . , , , . . (...), . ? ? , , , , , , .53 , , , . , , (aligning) . .54 866-7 : ,PL 119, col. 789 // . . ... . 71-72. . : , ( - IX, X XI . ., 2003). . , , (. 196). : , , ; . ; , , , (. 198). , , ( , . , . ), . . , , . , , (. . . ., 2006, . 166). , , , . , (. , . , 1993, . 469). 53 . , ... . 563-66. 54 Michael Lacko, Saints Cyril and Methodius. Rome, 1969, . 109-110.51

52

(inconsiderate) (thoughtless); , , .55 , (867 .) , , II- , . , 876 , .56 877 23 . .

1054 : -. , . , , . . . . , , . , . .57 ( , , ). (Pigi) , . -, . , .58 . , . . . , . . , , F. Dvornik. The Photian... p. 130. , p. 167. 57 . , : A. Michel. .320-42 // . . . // http://www.sedmitza.ru/text/443811.html 58 . , ... . 314; , (. . ... . 548).55

56

: IV (1009-1012) (1001-1019). ( ), , . , , , .59 ( , ). (, , , ). , . , . : (1) ; (2) ; (3) . ( PG 143- ). . , , , . , . . , , , . , . () , . 1054 16 . - . 1054 20 .60

59 60

, ? // 1 (2) 2005 . 75. , . , 1993, gv. 468.

, , : , 1089 , ( II- , ), . , , .61 , ( ), , . , 1965 7 , VI- 1054 . 1975 14 . VI- , , ; 1987 6 , , . - II- . , 1054 . , . , . , -12 , : ... ( , . .) , , , , , , .62 1058 , , , . , , , , ,

, ? // 1 (2) 2005 . 67. . III, 668 // , . . . . X //http://catholic.uz/library/books/tishkevichedinstvo/61

62

, . , , : (17 ) 63 , , (, . .) . , . 19 (Salembria) . . , , . . . .64 , . : , . . , VI , (PG 120:786-89).65 , , , VI, V . : , , , . , 45 , , ... (PG 120:796).66 , , ,

63

, . : ...-11 , . , , (insufficient ground) (F. Dvornik. The Photian... p. 394).

. , ... . 549. , . 550. 66 , . 550-551.64 65

( , . , ). , : , .67 ( ) , . , : 68 - ; 69 , , 1054 - .70 , : 1054 . , . , (respective protagonists) . , , . 1054 , , .71 , , - . , , , . . , . , ... . 99. . , ... . 708. 69, . 710. 70 , . 713. 71 John Erickson, The Challenge of our Past: Studies in Orthodox Canon Law and Church History. New-York, St. Vladimirs Seminary (SVS) Press 1991, p. 149-150.6867

, . , . , , , , 865 .72 , : , . , . , , , , .73 , ( 21), , . 869-870 , . , . , : . , , .74 () , :75 , ; ; ; , (). ... . 75 . . . 1, 20. 74 , . 1091-92 , (. -, ... . 552). 75 . // 3-4, 2006 . 91; 6.73 72

; ; , . . , , - II. Ut Unum Sint , , : , , .76 , , 1204 . , , - II- 2000 12 . , XVI- . , , . , 2004 II- . . . , 1204 . II- ... . ,77 .

, , . , , , , , . , . , . , - II. Ut Unum Sint 11. . , // - . ., 1999, . 148-176.77 76

. . , , . . , , , . , () () .78 substantia, - (). essentia () -12-13 . , , , , essentia , . persona , - substantia, , persona- , : . , substances, , - , ( ).79 . , , (), (), , . : adoratio, , .80 , ( ), , .

. , . - // 3:3, 1998, . 357. 79 , . ., 2006, . 106. 80 . , . ., 2001, . 68.

78

. ; . , , ; . . . ; . , , , , , . ( ) . , , . : , , .81 , . , (, , , ), , . , 81

, ; -, .

( , , , ) . ; , ; , , , , . , , , , , . . . , . , , , . , . : . , , humaniora . , . , , , . , . . . . , . , , ,

. , , . , , . , , , : . . . , , : . , , , , ? , , , ? , . . , , : , , , , , . , ( ) , . , , , , ; , . , , , - , , , .

( ) , ; , . , , , . , , : (). , , , , . , , , . , , . . . ( , , , ), , . , , (). , , , . (), , , . , . . , , , ( ), , , , . , , . ( ) , . . , () .

, . , . , , : , . : , , . , , . . ( , ), : . . . ? , - . , , , . . , . , . , , , ; , ; ( ) , .82 , , , , . , , - .82

. . , , . . , . , , , , , , . , , , , . , - , . , , , . , - . , , ; , . , . . ; . ( ) , , , . . , , . ( ) , ,

.83 . , , ; , . . , , , ! , , ! , . : . ( , ) , , , , , . , . , , , , . . , .

83

, ; , .

- , -. . , . , , , . - - . : , , ... () . . , , . , , . : , . , ? , . , , , . : , , , . , , , , . . , , . , . ; , .

, . , . . , , . , . , . , , . , , , . , , -, . , , , , , . , , , . , , . , , , , , , , . , , . , , , , . , .

, , , - . , , , . ; , , , , , . , , , , : , , . , , . , , . , . -, . . , . , , . , . , , , . , ( ) , . , : , . , .

, , , , ( ) . , . , , , ; , , , , . : , , . . : , , , . , , , : . , , . , , , , , . . , , , . . , , , , , , , , , .

. : , .

, , , , . - . , 1054 . , -11 : , , , , -11 - , . , , . , - . . - , -11 . , , , , . .

, , . , , , : , ; ; , . , .84 , , . , . , . , . . XI , VII .85 - 1054 . XI , - . , IX . , , - ; . 84 Erickson, J., The Challenge of Our Past: Studies in Orthodox Ca-non Law and Church History, St.Vladimir Seminary press, p.133-134. 85 Ware, T., The Orthodox Church, Penguin books, 1963, p. 66.

, . , .86 (, ) , , , . , 1053 .87 , , . , , , , . , . XI , , , , , . , . , , . , , . . Filioque. , , 1053 , , , , , Filioque- .88 , , Filioque . ,

The Church in History, v.III/Louth , A., Greek East and Latin West, The Church AD 681-1071, St. Vladimir Seminary press, 2007, p.p. 306-307 87 Ware, T., The Orthodox Church, Penguin books, 1963. p. 67 88 Shaff, Ph., The History of the Christian Church, Christian Classics ethereal library, 1882, p. 199.86

.89 : ? IX . , . Filioque- , , . , Filioque- , 809 .90 . . ; , . , , , , , . , .91 , , , : .92 (, ) , . . . , , , , , .93 , Erickson, J., The Chalenge of Our Past: Studies in Orthodox Canon Law and Church History, St.Vladimir Seminary press, p.134. 90 Pelikan, J., The Christian Tradition, v.II//The Spirit of Eastern Christendom (600-1700), p.185. 91 , p.186. 92 .: J. Erickson, . ., . 134. 93 , p. 137. , , , , , , , , VI . . 89

, . , . , , , . , , . - . , , , (, VI ). , , , . . , , . , , ; , . , , , .94 , . , , . 94 , , .

, . - : , , 95 . , X . 10591067 . , 1057 ,96 , 5 , , , , 1063-1064 . , IV- , : ? , , , . , . , , , : , !97 , . . 1048 IX- , . . , X- .98 , - // , , 1978, . 264. 96 , . 1970, . III., . 359. 97 // , . 1978, . 307. 98 Hussey, J.M., The Orthodox Church in the Byzantine Empire, Oxford, 1990, p. 13195

III (1059/10-1063 ..) -.99 , . , , , , , . , , .100 : , , , . , , , , , , , . IV- , , , IV . . , , , , . . :101 . , , : , , , , - , . , p. 138. ... . 328. 101 , , , . . ... . 309.99 100

, , . , - , , , .102 , . , , IV , . , , , , . , , , . , , , , , , . . . , . , , , , , - .103 . : [ ], . , , . .104 , .

... . 329 Studer, B., Trinity and Incarnation, The Faith of the Early Church, Collegeville, Minnesota, 1996, p. 194. 104 The Church in History, v.III/Louth, A., Greek East and Latin West, The Church AD 681-1071, St. Vladimir Seminary press, 2007, p.p. 312-313.102 103

, - . , , , , , . : . . - , , , , . , , .

Filioque , . . I105

Filioque . . (filioque . ; , ) , . , . : , (. 14:26), (. 16:7). : , , (. 16:15). (): , , : (. 20:22). , , , , . : (. 4:6). (. 1:19), (. 8:9); - (. . 8:2; 2 . 3:17; 1 . 1:11).

Filioque Filioque- : . . . 105 Olivier Clement. Conversations with Ecumenical Patriarch Bartholomew I. New-York, SVS Press 1997 p. 185

: . , . , , , , , , . , , . : -4 . , . -6 , , , , , , , , . Filioque- . , , . , Filioque, , . , 1013 VIII- . . , . , , . , Filioque , (, . .) . , ( , .). , , (). , , .

, , Filioque , . , . .

1995 20 - .106 ; , ; , , , , . ( . , . ): . : , , (, ..) ... ( . 18,45 // Sourses Chretiennes 17 bis, p. 408). . : ( , 63 // PG 90, 672 C). . : ( 31,8 // Sourses Chretiennes. N.250, p. 290).The Greek and Latin Traditions Regarding the Procession of the Holy Spirit // http://www.geocities.com/trvalentine/orthodox/vaticanclarification. html; . . : One Single Source: An Orthodox Response to the Clarification on the Filioque // http://www.orthodoxresearchinstitute.org/articles/dogmatics/johnzizioulassinglesource.htm; . : Leonard Tony Farauanu. Filioque in the Greek Fathers // http://www.farauanu.com/writings/filioque.htm; , , , , : http://www.geocities.com/trvalentine/orthodox/filioquemain.html.106

. : () , , ( . 5 // PG 94, 1512B). . , , : ... , , (Mansi. 12, 1122D). . : . , , (, ..) (. PG 75,585A). . : : , , (. 16,15), , ( . 3,1,33 // PG 26, 625B). . (PG 43,29C) (PG 34,1064A). . , -7 () . . , , (, . .) , , , , , , ( . PG 91,136 A-B).107 : () , (Quaestiones et dubia. PG 90,813B). . , : , , , (. - . 1,7; PG 94,805B; . 5; PG 94, 1512B).108, , ( I-, II- VIII- ) : . , , , , ... (PL 129, 560C-561A) (. : - . . . ., , 2004, . 97). 108 , . : , , ; ; ...; : , (. . . 107

, 1274 , : , , (tamquam ex uno principio) (DS 850).109 . : ... , (De Trinitate. 12 // PL 10,471). . : , (De Spiritu Sancto. 1,11,120 // PL 16, 733A=762D). : , , , (, . .) , (De Trinitate. 15,25,47 // PL 42,1095). . , , Filioque- : , , , , , , (Summa Theologica. 1a, q. 36, a.2, 4um).

, . , ( , ) Filioque- . . , . : ... .110 (. ) , Filioque- , : . ,

. , , 2000, . 41, 45, 54). 109 - (1439 ). . : , , , , (. , . 2003, . 729, 730).110

. , . . // 18, 1999, . 153-62.

, 111 . , . , 112 : (, 431 .) , : , , ...,113 / ( ) -. , , 1438 . , : ..., , , .114 : , , . , . . .11511 , , , ( , . - ). . , , :. . . // - 1, 2008, . 70. 112 . - // http://st.mrezha.ru/filioque.htm 113 , . 2. 114 . - // . . ., 1996, . 55; , , : , (. (). . 2001, . 22). 115 , - // 1, 2007, . 17.111

(. . 8:9), . , , (Athanasius. To Serapion III,1; PG 26:625B), , () (Cyril. Thesaurus; PG 68:148A) . . , . : , , , : , (Maximus the Confessor. Letter to Marinus; PG 91:136AD).116 . . , , .117 , , , , . ? , , , , Filioque- . , , , : , , ... . . , , , , , . , , , , , , .118 , , , , , .119 381 , , . 1, . 7, , 2001, . 133; , . : , , ... (. , . ., , 2002, 195). 117 - , . . ., , 2004,101-102. 118 , -... . 18. 119 , -... . 2.116

, , . , . . , . . , . , .120 , . . . , . . , . - , : , ...121 , . : ... . , , ( , . .) ?122 , , ( ) , , , . , , , , , , . , , Filioque, , , , ; , , , , . : , Filioque- , ( ; ) ( ) . , : , , , (. ).

120121

. , . , 2004, . 166. . , . . 4, 2002, 331. 122 . . . 2007, 555.

. : ex Patre et ex Filio . . : ex Patre Filioque, : , ( //). , . : , , , . , , , , . . principaliter (, ), per donum Patris ( ).123 . , , , , , , .124 : : , , . , , . , , , , .125 : , Filioque- ( ) , . ., , 2001, 224. , -... . 5. 125 , . : ...... . , , XVII . , [ (). , p. 24 // http://bibleapologet.narod.ru/statii/simbol.htm ].124123

. , . - , , ( ) . : , , . , , .126 , , , , . , , , , . , Filioque- . , Filioque- ,127 , , , . , Filioque- . , , : , . . , , 860 , (PG 102, 589). (instead of rebuking) 862 18 (M.G.H. Ep. 6, p. 440), , .128126

. . . 2000 ., p. 22 // http://www.kursmda.ru/books/sravnitelnoebogoslovievasechko.htm 127 . - . 2. 128 F. Dvornik, The Photian Schism. History and Legend. Cambridge 1970,122 (, ).

, , : , . , , Filioque-, , ( , , Filioque- ), , .129 .130 , , , . , - - . , : .131 ( ) , , , , : ... , , , , , , , ,132 . : Filioque- . , , III (795-816), . , III- . : , , , . . ( , ): . , , - : (, .) . (. . . - IX, X XI . ., 2003). . : ... (. , . 14). 130 . , . , 2001, . 87. 131 , . -. . 291; . . -: http://karelin-r.ru/faq/answer/9/281/index.html 132 , . ., 1894, 35.129

, , .133 ? . , : , , , III- . , Filioque- . : 807 ( , ..) , Filioque- , . . - . Filioque- . , . , . . III- , . 809 ; , Filioque- . . . , , Filioque- (810 .). , , III Filioque-, . ? , , , Filioque ?134 , : 807 Filioque- , III-. . , , , , , , .135 : -9 , , III-,. , . ., , 2007, . 594 134 , . , 1933, . 352-353. 135 , . 2133

,136 . , 589 Filioque- , Filioque. , , 1013 . , . 1742 XIV . , Filioque- , : 1987 6 - II- Filioque- ...

? 1982 - , Filioque- , , , Filioque , . , . , , , , ( , . .), . , , . , Filioque- , .137 , ... , : Filioque impedimentum dirimens ( ) , , , , , , , 136 137

. : The Greek and Latin Traditions p. 2. , . ., , 2005, . 289-290.

.138 , , , , . , . , : Filioque- .139

, // . , . . . ., 2000 (. ). 139 , . // 2, 2004, . 89.

138

IV-XV - -

- . , , . : , , - , . , , . , . . , , , , . , , , . , , . , .

Filioque . . Filioque (. ) , . , , . , , , , , . , , Filioque- . , . : -6 , , , . . , . , . Filioque 1014 . , , (866 .). , , , , . (, .) (866 .) Filioque- , . Filioque- , . 879-880 . , ,

. , . VIII, .140 , Filioque , , . . , Filioque , , () . , . , , . , (, , ). , (). , , , -6 , , , : (. 20:22), , , (. 8:9), , , , () . , , , .141 , : , , ,PG. 102: 380-381; (. : ( ) (F. Dvornik. The Photian Schism. History and Legend. Cambridge 1970, . 122). 141 -.140

: ,142 . , , . , Filioque- . , : , . VIII- (1275-1282 ..), (1274 .) . , , , caricmata-143 , , , , , pneuma144 , , , , , . -13-14 . , 1283-1289 , 1285 , . , , Filioque- (), , caricmata , ,145 , , , . , , , , , , , . , , , (.). 144 , , (.). 145 . - , (. 10:6).142 143

, , , , . , , , , , , , , , . , Filioque , , , ( ), , . : , : .146 , , ( ) Filioque- . , , , . .

, Filioque , , . - (867 .) , , , . (. 3:14), , , , : , , .146

( , , 147), , - . - . , , , . . (. 1050 .) (. 1100 .) , Filioque , . , , ( ), , , . , , . , , , , -, . , -11 . : , , . , , , Fili-oque- . , , , -: 1) 147

Confirmatio (.) .

-, 2) , .148 3) , . . , : ? , , .149 , ? , , ? , . . -10 . , , : , , , , . , , . . , -16 , , : . -13 , . VIII (1259-1282 ..) , , , , (. Purgatorium) , . 148 (. 26.26; . 14.22; . 22.19) , , , , - . , , , . 149 . . 23.4-8; . 16.1-4.

, , , (. Satisfactio)150 , . ,151 . , , , , . , .

, , . , , . , , . -11 , , (. 16:18; . 22:32; . 21:15-17). . , , , , . (1033-1109 .) , , , . 151 , . , , , .150

. , , , . , , , . , : , , . .152 , . , (. 16:18) , , . : : , , , , . , . . , , . , , . . . , , , . , , : , ? . : , , , . , , , , (universal) , . , , appellate jurisdiction ( , . .) ( : Addison H. Hart. Primacy and Conciliarity, p. 3 of 3 // www.touchstonemag.com ). : , , , , (. . . ., , 2001, . 327).152

, . , , . , , , , , , - . , ( : . 22:32) . , (III .) . , . , .153 , . , . . . , , (, ) . , , , , . , . , , . , , , , , . . 153

PG 46.312.

, . , . , , ad limina apostolorum-154 . , , , . . , , -4 , . 325 VI , , , , , . , , , ( , , , ). , - . . . 28- , , , , , 150- , ( 381 .) , . , 154 (.) 5 .

, , , , . , , , . -14 , : , . . , , . , . .155 , , , , , , -4 -11 . , , , , , , . -11 . , , 156 , , , , .

PG 155.120. , (1378-1449 .).155 156

- : , , sensus ecclesiae, . - , , . .157

1261 VIII . , . , .158 : , ; ; . . . , , , . : . , (1267 .) II- , . ,

157 . ? // http://www.krotov.info/library/13 m/mey/florence.html 158 Georgii Acropolitae. Annales, 88 // http://www.documentacatholicaomnia.eu/

, . VIII : , . , 1274 , . . . , , , . , . .159 VIII- , , . II- (1282-1328) III- (1328-1341) . V- (1341-1391) , VI (1341-1355) , , V- , II (1391-1425) . VIII- (1425-1448) XI (1448-1453). . . , , . , V , , , ; , : , . . II, , , . , .159 . , . , . 3, . , 1985, 33.

. , . . . . II- , . , (1282-1321) , . , , . , 1355 , . , .160 - . 1354 , 1362 . 1402 - , . -14 , , . , . , , . , : , , . . . , 160

Charles Diehl, Histoire de lempire Byzantin. Paris, 1969, 201-202.

. , . , . , VIII . , . , . . , - , , , , ( ). , , . . , . , . , . , , , . , . , , . 879-880 . , VIII- . . , . 1438 . , , ,

.161 , . , , , ; .162 , , , , . 1437 . , , , , , , . . , , , - . , , , . , , . , . . , , , . , V- IV- , XII- V.163 , , ... , , ..., Horatius Iustinianus, Acta Consilii Florentini (. , , , 1995, . 510). 163 . ...162161

, , 1437 . 1438 8 . , , , , , . : , , . , , . IV-, 25 , .164 4 . , . , , , . , , . 1438 9 . . , . , , 1439 . , , , , . IV- , . . , , ; , . . . ... . // http://www.krotov.info/history/15/1/pogodin 01.htm#40164

, , , , ; , , , , , , . . . , , , , : 1. ; 2. ; 3. ; 4. . , , , . , . , . -13 . 1235 . . , . . 1438 17 , . , , . , . , . , . , , , .

, . . , , . . , . , . 1438 . 13 , 8 13 , Filioque- . , . , - , , , . Filioque- . , . : , , ? , ?.165 1438 . 1439 2 . , : . , , , Filioque- , . . : . , , , . 165

, ...

, , ... , , , ... , , , , , .166 , . : , , , , ! , (2 . 5,20): , , , ... . , , , , ; , , , , , .167 , . . , . . . , . , , . , 30 , : , 166 : . , . , , , . // http://www.pagez.ru/lsn/0240.php 167 . , IV. // http://www.pagez.ru/lsn/0249.php

. , . . , , , , ; ; , , , . : . , , . , , . , , . , . : , , , , . , a filio , per filium. : , , , .168 . , , . , , , , . , , . : 168

. , .

, , , Filioques- ; , . , . . : ? : , ; 300 2 ; ; 20 . 3 . , , . . 1439 4 : , ; , , . , . , , , . 9 : , , , , , , . , .169 10 . , . , : , , , . , , 169

: ().

: , , , . , , . . : ; , , , .170 , , . , . : , . , , . 17 , , . . , . . . : , ; , ; , , . . , , .171 (). .. . : , , , , ( ): (. . . . , 2001, . 160). , , . , 171 170

, , . , 5 . . . , , , . ., 33- ( ). , , , ( ) (. . . 50 . ., 2003, . 288). . : , , . ... (. . // 1, 2006, . 40). , , , . : , , , , , : , . , ( ), . , , - . . , . ( ) : . , () , (, , ). , - . , (. . ? // 1-2, 2008, . 15). . , . , , - , , , . : ... (. ) , () () ; , , ( ) ; , , , ... (. , . // 3:3, 1998, gv. 357).

, . , , , . , . . , . , . .172 IV- , : , . . , , . , , . . , . . 20 , , , , . , , , . , , 1460 Execrabilis , . , , . 1441 , , , . 172 , - //http://www.pagez.ru/lsn/0251.php

, . , . , - . 1442 , - , , . , , - , . ( ) . . , , . 1453 28 , 29 . XI . , - , . ; ; , . *** ? , , , , ? ? : , ; , , ; , , . ,

, .173 , , , . , , , . . , . , , .

173 . : , . . // http://www.krotov.info/libr min/l/lurye/mey 01.html

:

, . , , . . , . , , . , , . . , , , . .

() . , : , . . . . 753 , ? , , , , . . . 146 , , . , ,

, ( ) , , . , . . - - , . , , , , . , , , , , , . , , , . , . , , , . , , , , . ( ), , ; , (: . 12). , , () . , , ? , , . (IX-VI .). : , , , , , . ( ) , , . :

! ... : , ... , , , . , , (: . 28, 43). , , , (. ) . , , , ( ) . . , , . ? , .. , , . . , . , , , , , , . , . , ( ) . . , , ? , - . .

. , . , , , (Geographica XI, 4,7). - , , - , , . , , , , , , , ( ), . . , , . . , , (. . 106-48) . , : ... , ; , , , (: . 198). , , , : , (, , . , ., 1975, . 290). , . . 66-65 ; ( , , , ), , , . , , , . ,

. , , , , ; , , . : ? , . , , , , . . - () II- - (138161). ( ) : , . ( ), : , , , , . : , , , , , , (. . 1955: . 51). ; ; , , ; , : , . , , (), . , , , , . , , , , . . II-III - - : , [ ] , , ( , , ..) [], ( : . 83).

, , . , . : ... ... ... [ , ]... ... (: . 135). () (fasti), , , , , . , , . ; , , . , . , () . , , (rex Iberorum) . , , , - , . (: . 531). , . , , . , ( ) , - . , , , (-) ; . , , , , . , .

, , . : , , . (1 . 3:15), , (. 15:18-20). , , , . , , , . , , , . , , , , , , , . , , (+101). . , , . , ( ), (286-305) , . () . , ; , , ( : . 330). , , , , . . , . , . , . : ... . , . , ... (: . 348-349). , , . ( ),

. I- (314-335) . : , , , , , . (), () , , .

, , ; , . , . , , , , , , . , . . : (625-638), , . , , , , . , , . , , VII - , , , . . , . , , . , , ( : 2005).

, .. IX-XI ? (, ), , . , IX - . ( , ) . , . , II- 856 III- ( 1984: . 70; 2002: . 4950). , , . . . (822-875), , , , - . , IX - , : () . , . . , . , . : , . , (. 41:2)... , , . , . , , () . , 870-872 . ,

, . . , , . , . , - . , ; , ; , . . , 870 , . , , . : , , . . , - , 1054 . , , , . , , -. , ( 1957: . 139). , , , -9 - , . . , - , , , (440-461) . , . , , , , . , . . . (+1005) , , -. , , .

. . , , . , ( ), , , - , . . , : ; . , . . . . . , , , (... II: . 54-55, 65-66). . , . (1009-1065) . , , , . , 1065 , , () (1059-1067) : , , , , ? : , , - . , , , ... , ... ! , , [] . - , . , (... II: . 179).

, : - . , () . 174 , . , . () , () . : . , ( ) , . . . . , . , , 29 , , . , , , . . , . : ... . , , , , , . , , . - : ... - . , ... ( 2002: . 52). . (. 50-51) , .. ( ), , , . , (, ) : (= ). , . , : ... . ? : . () . : , .. , , .. , ? : (, ) : , ( !) , ?!174

, , . , , : . , , (, : . 155). . , , . 1099 , , , . , , , . - . () . ( ) , . - : , , , , , , . , ( II: . 91-96). . , 1274 . . . 1280 , . - . , , . , ( ) ( 1955, III: . 76-77). , . , , : (1204)

, ( 1994: . 43). , . . , , . . XI-XII - : , , , . , (. . I: . 325-326). , , , . , , . , , : , ! , , . , . , , , (). , . , . , . . , , . , : ... , , ... , - . 16 . , . , , ... ( II: .160).

, , : (XI-XIII), , ; , , . : - . , , , , ... , , , , .

- () , . , , , . , . , , . , III- , , XIII - 20-30- ; , . , () , , , . IX- . , , , . , , . : . , , . , : -, , . , ,

... , , . , , , . 1240 , 1240 ( 1995: . 485). : . ( 1994: . 43). , XIII - . ( ) , , , . , - . (), , (, ) , ( ) . ( ) ( , , ).

XIII-XIV - , . , , . . ( , ). , . , 1320 1321 , , , , (: . 92). , , V- (1314-1346) . , (1335).

, - . 1318 (: . 97), 1328 () , , , . , XVI - , 180 , ( : . 98-99).

- , . . , . . , , XV - . - . , (1438-1439 - - ) : , . . - , , , , . , ( ) , , ; , . , , IV-, . - , , . , , , ( . 2002: . 143). . ,

, : , , , . : , , , , , , , . . . : , , ; , , . : , ? ! , : , , , , - (: . 59-60) , , . , , - ; . , , , . , : , ? , , , , . (), - , , . (.. , ) , . ( , ) . XVII - . , , , . , .

. IX-X - . , . XVI - 60-70- , , , . XIII - . , , . , 1280 . . (), 1318 , () , . , , , , . . , 1330 - (, : 1983). , , -, . : , , , . () , . , : ; . , ( ) , , , .. , . , (. 102-103). , , .

XVI - . . ; , , . , . , . 1629 . : . , , . , , ; , ... , , . , . . , , . 1634 . , (1640 ) - . 26 , , , , - , , (: . 189-191). . III- (16051639) . III- (1639-1660) . ()175 . I- (1752-1784) ; . , II- (1789-1810) . - . XIX - . , . , . (= , . . ) (.).175

, , . . . , , ( ), : , -, . : , , . , , XIX - 40-50- , , ; . , .

, . , . . , , ; , . , , , , . . . . , . , , , (XVII - ). . - (. ) ; , : , . , . ,

. , . , , , (. , . , , ., 2006, . 4245). . , , , (1570-1624) . , , , . , - 1614 , , . , , . , . . , , . , , , . : . , . , , . , . : , , ; , , , . , . : , ? . . , : , . , .

. . : ( ). , 1640 , : , . , - , . ; , . , , , . . , () , (. 22). (). : ; 1629 : , - . . , . , , , - (1585-1658) . , , , , . . (. : -) , . , , , . 1628 20 . . VIII- , . - , . . . , ;

(). , : , ; , , . - . , , - (1658-1725) . , (. , . , . ), : . , , , 1687 ; 15 , , . , , . . , (. ). ( ) , , , 1698 , , . , , (. . 2009, 1, . 13-14). , XVII - , , - - . . . , . , . , ; , , , () . , . . , , , . (1698-1710) , , 1709 15 .

XI- : , , ... , ... , , (: . 311312). . , . (1713-1716) . , 1714 17 , , ; , . () XI- . ; , ; , , . , , , , , , . . , - . ( ), -. , - . , : ... . . (, . .) . ... . , , (, . .). . , . . , . , - , : ? 1724 , VI-, . , 1725 26

, , . , . , - ; . , , , . , ( I- ) . , - . , ? , ( VI, I, , , ) , (: . 109-111). , , , . : , , , . ? , ? -? , , , , : , , , , , , , , , (: . 115). I. - , - , . , - I- (17201788) . , - , . - . , , , , :

(, ., 1892, . 604). , - . 1755 12 , . , . . , , . , , . 1757 . : , , . . II- . : , ? , , . 50- () , . . , , . : . , , , . XIII- , (. , , ., 1978, . 152). , . , I- ( : , 1991, 1).

, , . , , :

1. ( ), 2. (- ; , 1643; 1670), 3. ( XVII - 70 ) , . , , , , . -18 - . -18 - 20-30- : . (), ( 1798 ). , , . : , , , , , , , , , . I- (1752-1784) , , . . , , . -19-20 - , , . . (., 1987), , , , . - ,

. . . (), , , : , , , , . . ( ) ; .

. 1844-1845 . , . : XIX 40-50- . , . , , . , . , , . (1906; -), (. .) . ( ). .

, ( ). . . , (: ). , (1905-1917) . , 1917 12 (. . 25) . , . , : 27 . . . 49 , . . , . ... , , . , ... . , (. , . , 1917, 29.IV, 92).

. , , . 1921 . , . , ( - ),

, 1937 , : , . . . ( 1958 ). , , - . . , . , , , . . , , : , , , . , , , . , 18-19 : . . : - ! (, 1992, 26.VIII, 92, . 3). - II- 1999 8-9 . , II- , . , 1. , , ( ) 2. . , , . ; , : !

, , . ; : ; , [] , ( 1999, 10.XI, 310). , 79,3 ( ; 1999, 11.XI, 306).

? , , . , . ? , , : , , , . , . , , ( ), . - (), . , (1917 14 ) : . () (), , - , ... , , . : , , , , -.

, - . , , , . , ( 2004). , : !: , , . , ., 1959 2. . , (- ). , V, 2002 3. . , . 1959, 9 4. , . , ., 1966 5. , ( . ), ., 1971. 6. . , , ., 1902. 7. . , , ., 1994. 8. . , -16-17 . , III, ., 1955. 9. . , ( ). , , IV, ., 1957. 10 . , XIV . . , 1983, 243. 11. . , . , . , XVIII, ., 1999. 12. . , - (1698-1713 .), ., 1959. 13. . , (), I, ., 1966. 14. . , , II, ., 1980. 15. . , . . I-III . , . 1, ., 1970. 1.

16. . , - . . -. 2009 (). 17. . , - VI-XX ., ., 1995. 18. . , , ., 2002. 19. . , . II- XV-. // . , 2004, 1. 20. . , (XIII-XVI), ., 1984. 21. , . , . 1, ., 1955 22. . , .-, . III, ., 1973. 23. . , . // . , 2005, 2. 24. , . II (XI-XV .), ., 1967. 25. X , . . , ., 1979.

: , . , . , , . , , , , . , . , . 1204 , . , , . , : . , ; , , ... : . , , , : , , , , , ... :

, , , ! , . , . . , . . . : . , 1945 . , , ... . , . . Magnum crimen, ... , , ... , ... . , , , , , ... . ... : , . XXIII, , VI ... , , . . : , , . , . . IV-

. . IV-, 1964 . . : , , , . , , ... , , , . . : . (2 . 5.14.) . , , , . : , , , . , , , , . ... : . . , . . : , , . . . : ,

. , : ? . . , , , . , , . , . , . - . , . . , . , , . : . , . , , , . : . , . : , . . . , , . , , . , , . XXIII. . : , . : . XXIII- . XXIII, I-.

. XXIII, . 1939 XII . , . XXIII- , 1920 , . 1922 , , ... 1958 XIII : , , , . , , , . ... , , , , . . 1920 XXIII- . , 1959 . : XXIII-, , 1920 , , . , , . , . , . , , , . , , , , .

, - . , koinonia () communio () agape () caritas (). , . , . , , , , , (1. 1. 3). . , (, , ). . . , . , , , . . , , . . , , . - . , , ,

, . - , , Synodica . . , . , ... , . . 1920 . , , , . 1959 1960 , , , . , , , . I- , . XIII , , ,,, , ... ? , . , , 1962 To Vima, , , , , . , ... , XIII . 1961 , : , , . . ,

, , , . , , , , , . , , . . , , - , , , . , . , . , , XIII- . , . , . : , , . , . , , , . , . , . *** 1961 . , . , , , , . , , ,

, ... , , , . , 1920 . , . , , , , . , , . . . *** , . - , . . , . , , , , , - . , , . , , , , , , ... , , , . , 1962

1963 . *** 1963 , , , . , , , I- . , , , - ( , XIII ). : . , . : , , . , , . , . , , , , . , , , . , , , . , , . : , , ( ), , . , , .

, ? - ? , , . XIV , , . , , , XVIII ( )... , , , - . *** 1963 . , . , . , , , . . . . . , , - -, . , , - , . ,

, . , . , . . , , . 1963 26-28 . , . : . - I- , . : , . , . *** . , , , . , , 15 . . , , . , . . , . ***

; , , , . , . , , , . . , , . , . , . , . , , . . , , , , . . ; , , . *** VI , . . 20 VI- , . . , : ,

, , . , , , . , 23 , , , , ; , , , , . (1 . 13, 7) , (. 1, 14) (1 . 4, 1) , , ... : . : . ) . , , , , , . , , ... , . , , ... : . . , 1993

: ? , , , - . , , , . , , : - , , . , . , , , . , . , , . , , , , . , , . , , , . , . , ,

. , . , , - ( ) . , . , . , , . , , . , , , . , , , - - . , , . , . , . , , , . CELAM- (Conselho Episcopal Latino Americano) .176 James C. Livingston, Francis Schssler Fiorenza, Modern Christian Thought, The twentieth century, Volume 2, First Fortress Press, Minneapolis, 2006, . 288.176

-- 1955 . , 1962-65 , , CELAM- , . , , , CELAM- -. (Emmanuel Suhard) . , , . 1950 : ?. - . . , 1954 XII- - , . 1965 , . , , (1929-1966) . (ELN) , . , . , , , , , , , . (1929-1968) . , . , , ( ) .

, , . (developmentalism ) . . , , , . , , , . ; ; . , , , , . . , , , . CELAM- . CELAM- . 1968 26 6 . , , ,177 , (Gaudium et Spes) . VI- 1967 : (Populorum Progressio). , , , , 1968177

The Church in the Present-Day Transformation of Latin America, Vol. I, II, ed. Louis Michail Colonnese

Bogota 1970.

. , , . , . , , . . . , .178 , , - . 1972 . , , . . , , . 1972 . CELAM- . , , . . 1979 . , . II- , 1979 . 178

Paulo Freire, Pedagogy of the Oppressed, New York, 1970.

, , . . . , , . , , . . . , , . , . . 60- , , . . . , , . , . . : 10, 34; 22, 35-38; 26, 51-52. , , . . - . , , ( 1977 ).

, . . , , . . 2007 , , . . . , , , , (World Values Survey) , , . : 1. , , , . 2. , . 3. . 4. . 5. , . 6. . 7. , , . , . 8. , . , .

9. . . 10. . , . , , . (Ignacio Ellacuia) , , . , . , , (Jon Sobrino) , . , , , , . , , . , (Christian base communities) . . . , . 80 000 . , . , , . . , 1979 , , , . , , ,

. , . , 1984 1986 , . , , , . . : 1. , , , . 2. , . 3. , . 4. . , . 5. , - . 6. , , , , , - . 7. . , . , , . - ,

- . , , . - . - . , , , , , , . , , . , , . . . - , , , - . , . , , , , . 1928 . , , . . 1959 . . . , .

, , . , . , , . , , , . . . (dependency) . , , , . , , , , . , , . . , , , , . , , , . , . .179 . . , , .179

Andr Gunder Frank, Capitalism and Underdevelopement in Latin America: Historical Studies of Chile and Brazil, New York, 1967.

, , . , , , . , , . , , . , , , , . , . , , . , , . , , . , , . (Catholic Action), , . , . , , , . , , , , , , , . ,

. , , , , , . - , , .180 . , . , , , , , , . , , , , . , , , . , , , . . , . , . . , ; , . : , Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation : History, Politics, and Salvation, rev.ed. Maryknoll, N.Y. 1988, . 37.180

. . , , , . , , , ,181 , , , , . , , , . . , . , , .182 , , , . , , , , , .183 , , . , . , , . , , . , , , , , : , , , Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation, . 130-135. Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation, . 210. 183 James C. Livingston, Francis Schssler Fiorenza, Modern Christian Thought . 293.181 182

. , .184 , , . , mysterion- , sacrament. , , , , , sacrament- . (visible sacrament of this saving unity) (Universal sacrament of salvation) .185 , . , , . , , , . . , , . , , , .186 , . , . , , . , , , : , .187 , , . , , 184 185

Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation, . 134. James C. Livingston, Francis Schssler Fiorenza, Modern Christian Thought . 293.

186187

Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation, . 147-148.Gustavo Gutirrez, A Theology of Liberation, gv. 135-140.

. , , , . , . , , . , , . . , . , .188 , - . , . , , , , . , , , . , . . . , . . . . , , - . .188

Juan Luis Segundo, Faith and Ideology, Maryknoll, N.Y., 1982.

, , , , , . , . ? . , , , . , , . ( , . , , , . , . , , , . , , ). , . , . , , , . , . , , .

, - . , , , , . , . - . , . , , , , : . , , . , , , , . ? . , , , , . . , . , . , . , . , , , . , .

. , . . . . . . , , , .

, : ? ? , ? , , ? , ? ? , 189 . : , , . [...] . [...] , ; , . [...] , , [ ] ( 1.19,32; 2.8).

, . , , . ( ): :

( ), ; , , ( 2.16-17).

(: urw bwf tudh {u - - ) . , . , () 15/17 (628/630-646 ) , , . , , , , , , . . G. Berthold, Did Maximus the Confessor Know Augustine? Studia Patristica 17 (1982), 1417.189

: : , , , .190 , , , : , . [...] . , . [...] .191

, . , , , , .192 ,

, , [] , .193: . :[ ] , . [...] . ... , ... , , , , . , , , , 16.6 PG 53 132-133: , , , [] (), ; , PG 87 161B: . 191 , ... 25, 358, 360 (PG 94 913A, 920D); . , 18,3 PG 53 152: , , , , , , , , ; , 3, PG 85, 52C: (: ). 192 , PG 87, 161D. . , ... 25, 361 (PG 94 928D-929C): , , ... , ; , , ... , . 193 , 6,2 PG 54 607.190

. [...] , , , - ... , , .194

, , . . . , : , , , , , , , , . , , . , , , , , , . , .195 , , , , . , , () 196 ( ). , . , , , , ( 197). , , ... 25, 358-360 (PG 94 913B, 916D-917D, 919C-920A); , 2,25 PG 6 1092A: , . , , ; , 4,38,1. 5,6,1 PG 7,1105. 1137: , , . 195 . , . . 2001, 399-406; . , , , 1997, 74. , (. , ... 411). , .194

, 14.4 PG 53 122B. . , 2, http://www.krotov.info/library/06 e/efr/em sirin 024.htm: , 196

197

, , (PG 90, 0308-0316) ( , ). , , . ,

: , , . , ( . ); , , . . , . . 5- ,

198 (5,5). , : ! (5,9). ( (5,6) , . ? , : ,

, (5,6). , , , . ( ),199 (5,10) ( , , ). () , : (5,7) [ . (. )].

, - , , - (5,10). , [] (6,8). (, ) , . , : , , . , 198 , (. , . , 1/2008, , 71-154). 199 . 5,13: , , , , .

(7,3). , : , , , , (8,2).200

, , , , [ (5,7)], , . , ? ? , , . , , , , . , , . . , () . , , , , ( 201). , . , , , , , : , - , - , , , : (1 2,15) (7,2).

, , (1 2, 13,15), . , . , , (. 5,9). . , 3, http://www.krotov. info/library/06 e/efr/em sirin 024.htm: , ,200

, . , . , . 201 . . , . ... 58-69.

( 202), , [ (5,5)] , / [ (5,5)...

203

(5,9)]. , . , . , . , ( ,204 ). . . :

,