Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου R78 888 979.skoulaxinou Σελίδα [1] Παράρτημα ΙΙΙ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΙΙΙ: ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΛΥΣΕΙΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΥΜΜΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ Στο Παράρτημα αυτό παρατίθενται στοιχεία σχετικά με τις εναλλακτικές λύσεις επεξεργασίας των απορριμμάτων πριν την ταφή τους. Παρουσιάζεται συνοπτικά η τεχνική περιγραφή των διαθέσιμων τεχνολογιών επεξεργασίας των απορριμμάτων. Στον όρο επεξεργασία περιλαμβάνονται και οι διεργασίες ανακύκλωσης/ανάκτησης και θερμικής κατεργασίας. 1.1 ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΟΓΗ Ο όρος ‘μηχανική διαλογή’ χρησιμοποιείται για την περιγραφή της εγκατάστασης εκείνης, στην οποία με τον κατάλληλο μηχανολογικό εξοπλισμό, συντελείται ο διαχωρισμός των απορριμμάτων σε κλάσματα με παρόμοιες ιδιότητες (μέγεθος, σύνθεση κλπ). Η μηχανική διαλογή σπάνια χρησιμοποιείται αυτόνομα αφού ουσιαστικά αποτελεί διακριτό στάδιο της συνολικής επεξεργασίας των απορριμμάτων σε εγκαταστάσεις μηχανικής και βιολογικής επεξεργασίας, όπου συνδυάζεται η μηχανική διαλογή και ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών με την βιολογική επεξεργασία του οργανικού κλάσματος. Ο ρόλος της μηχανικής διαλογής στην περίπτωση αυτή είναι : o Η ανάκτηση των ανακυκλώσιμων υλικών o Ο διαχωρισμός του οργανικού κλάσματος και η προετοιμασία του για βιολογική επεξεργασία o Ο διαχωρισμός του κλάσματος με υψηλό θερμιδικό περιεχόμενο o Η απομάκρυνση ογκωδών και άλλων προβληματικών υλικών Η πολυπλοκότητα του εφαρμοζόμενου συστήματος εξαρτάται από : Τα διαθέσιμα κεφάλαια Τη δυναμικότητα Την διαθεσιμότητα γης Το εφαρμοζόμενο σύστημα διαλογής στην πηγή Τις απαιτήσεις της αγοράς ανακύκλωσης Τις απαιτήσεις της νομοθεσίας και τους εθνικούς στόχους Συμπληρωματικά, η μηχανική διαλογή μπορεί να εφαρμοσθεί και ως τελευταίο στάδιο της επεξεργασίας των απορριμμάτων όπως για παράδειγμα για την απομάκρυνση μικρών μεταλλικών αντικειμένων από το τελικό προϊόν, για το φινίρισμα του κλπ. Οι στόχοι της Μηχανικής Επεξεργασίας, όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με μετέπειτα στάδιο βιολογικής επεξεργασίας, είναι:
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [35]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
οξυγονωμένοι υδρογονάνθρακες)
1.3.4 ΑΕΡΙΟΠΟΙΗΣΗ
Η αεριοποίηση είναι η μετατροπή ενός στερεού ή υγρού τροφοδοτικού καυσίμου σε αέριο, μέσω
θερμικής επεξεργασίας. Ουσιαστικά, το καύσιμο υποβάλλεται σε μερική οξείδωση
(υποστοιχειομετρικές συνθήκες), η οποία επιτυγχάνεται, μέσω της ρύθμισης της παροχής του
οξειδωτικού μέσου. Ενώ οι φυσικοχημικές διεργασίες που λαμβάνουν χώρα ποικίλουν σημαντικά,
το αέριο σχηματίζεται κατά κύριο λόγο σε θερμοκρασίες άνω των 750οC. Για οργανικά τροφοδοτικά
(καύσιμα), όπως είναι τα περισσότερα αστικά απορρίμματα, το τελικό αέριο είναι κυρίως μείγμα
αποτελούμενο από μονοξείδιο και διοξείδιο του άνθρακα, υδρογόνο, μεθάνιο, νερό, άζωτο και
μικρές ποσότητες υψηλών υδρογονανθράκων.
Το παραγόμενο αέριο έχει συνήθως σχετικά χαμηλή θερμογόνο δύναμη, περίπου 10 MJ/Nm3
(συγκριτικά, αναφέρεται ότι η θερμογόνος δύναμη του φυσικού αερίου είναι περίπου 39 MJ/Nm3).
Το παραγόμενο αέριο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως καύσιμο σε λέβητες, μηχανές εσωτερικής
καύσης ή αεριοστρόβιλους.
Ως οξειδωτικό μέσο, χρησιμοποιείται είτε ατμοσφαιρικός αέρας, είτε αέρας εμπλουτισμένος με
οξυγόνο ή τέλος καθαρό οξυγόνο. Όταν δεν χρησιμοποιείται αέρας, το τελικά παραγόμενο αέριο,
(αέριο σύνθεσης - synthesis gas), έχει μεγαλύτερη θερμογόνο δύναμη (από 10 έως 15 MJ/Nm3) σε
σύγκριση με αυτό που σχηματίζεται χρησιμοποιώντας ατμοσφαιρικό αέρα.
Η μέθοδος αεριοποίησης που έχει την μεγαλύτερη εξέλιξη, τα τελευταία 2-3 χρόνια είναι η
αεριοποίηση σε ρευστοποιημένη κλίνη, από την οποία υπάρχει ήδη σε λειτουργία και η πρώτη
παραγωγική μονάδα στο Greve-in-Chianti (Ιταλία).
Το παραγόμενο αέριο μπορεί να αξιοποιηθεί κατά διάφορους τρόπους, όπως:
� Καύση για παραγωγή ατμού. Το πλεονέκτημα που παρουσιάζεται, έναντι της αποτέφρωσης,
είναι ότι τα αέρια καθαρίζονται πριν την καύση, δίνοντας έτσι την δυνατότητα λειτουργίας του
ατμολέβητα σε υψηλότερες πιέσεις και του υπερθερμαντήρα του ατμού σε υψηλότερες
θερμοκρασίες, ώστε να επιτυγχάνονται και βελτιωμένες αποδόσεις σε ηλεκτρική ενέργεια, που
μπορούν να πλησιάσουν το 30%.
� Τροφοδοσία μηχανής εσωτερικής καύσης που κινεί ηλεκτρογεννήτρια. Η απόδοση σε ηλεκτρική
ενέργεια μπορεί να ξεπεράσει το 40%, αλλά προϋποθέτει πολύ καλό καθαρισμό των αερίων
πριν την τροφοδοσία της μηχανής.
� Κίνηση αεριοστροβίλου και ατμοπαραγωγή σε συνδυασμένο κύκλο. Και η μέθοδος αυτή, που
προϋποθέτει επίσης πολύ καλό καθαρισμό των αερίων πριν την τροφοδοσία, μπορεί να
οδηγήσει σε αποδόσεις της τάξης του 40% σε ηλεκτρική ενέργεια.
� Διοχέτευση στο δίκτυο αερίου πόλης. Απαραίτητη προϋπόθεση ο καλός καθαρισμός και η
σταθερή ποιότητα.
� Παροχή του αερίου σε βιομηχανία, όπως τσιμεντοβιομηχανία για απ’ ευθείας καύση σε εστία.
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [36]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Στην περίπτωση αυτή μειώνονται πολύ σημαντικά οι απαιτήσεις καθαρισμού
� Παροχή του αερίου σε βιομηχανία όπου χρησιμοποιείται για ατμοπαραγωγή. Οι απαιτήσεις
καθαρισμού είναι συνάρτηση των συνθηκών λειτουργίας του ατμολέβητα.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από την κατασκευή και λειτουργία μίας μονάδας αεριοποίησης είναι
εύλογο ότι θα υπάρξουν, και αυτό διότι κατά την λειτουργία υπάρχουν εκπομπές στο περιβάλλον
τόσο αέριων όσο υγρών και στερεών ρύπων, οι οποίες βέβαια σε σχέση με την αποτέφρωση είναι
σαφώς μικρότερης κλίμακας. Στον επόμενο πίνακα παρουσιάζονται συνοπτικά όλα τα είδη στερεών
, υγρών και αέριων που παράγονται κατά την λειτουργία μίας μονάδας αεριοποίησης.
Πίνακας 7: Ποσότητες παραγόμενων προϊόντων από τη λειτουργία μονάδων αεριοποίησης
Στερεά: (καθαρός άνθρακας που ενσωματώνεται
σε διάφορα αδρανή)
Αέρια : (CO, H2, κορεσμένοι H/C)
Υγρά: (οξικό οξύ, ακετόνη, μεθανόλη, σύνθετοι
οξυγονωμένοι υδρογονάνθρακες)
1.3.5 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ
1.3.5.1 ΓΕΝΙΚΑ
Το πλάσμα αποτελεί μια περίπλοκη τεχνολογία που προσφέρει την προοπτική υποβίβασης της
κατάστασης και πλήρης καταστροφής των αποβλήτων, λόγω ανάπτυξης πολύ υψηλών
θερμοκρασιών και χωρίς τα περιβαλλοντικά μειονεκτήματα που συνδέονται με την αποτέφρωση. Αν
και τα συστήματα πλάσματος απαιτούν σύνθετη επιστημονική γνώση και εμπεριέχουν τη σύνθεση
διαφορετικών και πολύπλοκων διεργασιών, εντούτοις η απαίτησή για την επεξεργασία και
υποβάθμιση της κατάστασης των αποβλήτων διέπεται από ένα σχετικά απλό σκεπτικό:
Χρήση υψηλών θερμοκρασιών για την επεξεργασία και μετατροπή των απόβλητων:
� Σε αέρια
� Σε διαφανές και υαλώδες στερεό υπόλειμμα (slag-σκωρία)3
� Λειωμένο-ρευστό μέταλλο (molten metal)
Το τελευταίο διάστημα οι διαδικασίες ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ προσελκύουν περισσότερο ενδιαφέρον από
ποτέ. Κάποιοι δήμοι στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική και την Ασία εξετάζουν την περίπτωση
3 Η υψηλής θερµοκρασίας επεξεργασία των αποβλήτων λιώνει τα ανόργανα συστατικά, µε συνέπεια να δηµιουργείται ένα διαφανές υλικό (υαλοποιηµένη σκουριά), το οποίο είναι σταθερότερο από την τέφρα που προκύπτει από τις διαδικασίες χαµηλότερων θερµοκρασιών. Η σκουριά ακινητοποιεί επίσης οποιαδήποτε αµετάβλητα µέταλλα που ήταν στα απόβλητα εισαγωγής
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [37]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
δημιουργίας εγκαταστάσεων σε κλίμακα μέχρι και 1 εκατ. τόνους/έτος ενώ έχουν αναγγελθεί
προγράμματα για την επεξεργασία των αποβλήτων υγειονομικής περίθαλψης, ελαστικών
αυτοκινήτων, επικινδύνων αποβλήτων (συμπεριλαμβανομένων των ξοδεμένων πυρομαχικών),
αποβλήτων καταστρώματος πλοίων (γραμμής, κρουαζιερόπλοια) καθώς και για την σταθεροποίηση
της τέφρας αποτεφρωτήρων.
Σε γενικές γραμμές, στα θετικά σημεία των διεργασιών πλάσματος περιλαμβάνονται:
� Η δυνατότητα να υποβληθεί σε επεξεργασία ένα ευρύτερο φάσμα ρευμάτων αποβλήτων από
ότι στις περισσότερες από τις επικρατούσες τεχνολογίες
� Αποτελεί πιο πρακτική λύση για χρήση σε μικρότερες κλίμακες και δυναμικότητες
επεξεργασίας, από πολλές άλλες ανταγωνιστικές προσεγγίσεις
� Είναι διαθέσιμες διάφορες παραλλαγές, από τις οποίες είναι δυνατό να επιλεγεί μια
συγκεκριμένη διαμόρφωση, για να καλύψει τις ιδιαίτερες απαιτήσεις ενός συγκεκριμένου
σχεδίου
� Τα στερεά υπολείμματα είναι συνήθως μια υαλώδες μάζα (vitrified slag) και όχι τέφρα,
καθιστώντας έτσι την επαναχρησιμοποίηση τους λιγότερο «προκλητική» και ως εκ τούτου
περισσότερο αποδεκτή και political correct σε σχέση με τη συμβατική αποτέφρωση (σύμφωνα
και με την άποψη πολιτικών παραγόντων)
� Οι υψηλές θερμοκρασίες που αναπτύσσονται μέσα στο πλάσμα οδηγούν σε πληρέστερη
καταστροφή-διάσπαση των αποβλήτων από ότι στις διεργασίες που λειτουργούν σε
χαμηλότερες θερμοκρασίες. Επομένως δημιουργείται η άποψη ότι τέτοια συστήματα
ελλοχεύουν μικρότερο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία έχοντας παράλληλα καλύτερη
περιβαλλοντική απόδοση. Το γεγονός αυτό προσδίδει σαφές πλεονέκτημα στην προσπάθεια
για δημόσια αποδοχή αυτής της τεχνολογίας.
� Το σύστημα είναι ικανό να επεξεργαστεί απόβλητα διαφορετικού εύρους σε θερμογόνο
δύναμη και κυρίως τα μικρής θερμαντικής αξίας απόβλητα όπως ανόργανα ή λάσπες που έχουν
πολύ υψηλή περιεκτικότητα νερού-υγρασίας και τα οποία δεν θα ήταν κατάλληλα για
επεξεργασία από άλλους τύπους θερμικών τεχνολογιών.
Το κύριο υπόλειμμα από τις διαδικασίες πλάσματος είναι υαλοποιημένη σκουριά (vitrified slag), η
οποία μπορεί να ανακυκλωθεί όπου υπάρχουν διαθέσιμες αγορές. Επίσης από κάποιες διαδικασίες
μπορεί να ανακτηθεί λειωμένο μέταλλο (molten metal) εφόσον όμως παρουσιάζεται ικανοποιητικό
ποσοστό πτητικών μετάλλων (volatile metals) στο ρεύμα των αποβλήτων προς επεξεργασία4.
Κάποια συστήματα σχεδιάζονται έτσι ώστε να παράγουν ένα σχεδόν εντελώς οξειδωμένο αέριο με
χαμηλά επίπεδα ρύπων, ενώ σε άλλες περιπτώσεις διαμορφώνονται έτσι οι διαδικασίες ώστε να
επιτρέπουν την παραγωγή σύνθετων αερίων (syngas), τα οποία μπορούν να οδηγηθούν προς καύση
για την παραγωγή ενέργειας ή να χρησιμοποιηθούν ως χημικό αέριο της πετροχημικής βιομηχανίας.
4 Η λειωµένη σκουριά (molten slag) και το λειωµένο µέταλλο µπορούν να διαχωριστούν εύκολα λόγω της διαφοράς πυκνότητάς τους
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [38]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Συμπεραίνεται επομένως ότι οι τεχνολογίες πλάσματος προσφέρουν σημαντική ευελιξία και
μεγάλη παραμετροποίηση, έχοντας τη δυνατότητα διαμόρφωσης των επιμέρους διεργασιών έτσι
ώστε το σύστημα να επιτρέπει την μέγιστη ανάκτηση ενέργειας.
Η σημαντική διαφορά μεταξύ των συστημάτων πλάσματος και των άλλων θερμικών τεχνολογιών
επεξεργασίας αποβλήτων είναι ότι η θερμότητα που απαιτείται για την υποβάθμιση της
κατάστασης των αποβλήτων παράγεται από το ίδιο το πλάσμα και όχι μέσω της καύσης του
συνόλου ή μέρους των αποβλήτων.
Αυτή την στιγμή, δραστηριοποιούνται περίπου 50 προμηθευτές τεχνολογιών πλάσματος,
προσφέροντας μεγάλο εύρος διαθέσιμων επιλογών αλλά οι περισσότερες από αυτές τις
επιχειρήσεις δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμα ένα πραγματικού μεγέθους εμπορικό προϊόν.
Οι εγκαταστάσεις ήταν μέχρι τώρα μικρής κλίμακας. Μόλις πρόσφατα άρχισαν κάποιες επιχειρήσεις
στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία να κατασκευάζουν μονάδες για την επεξεργασία ορισμένων τύπων
επικίνδυνων και βιομηχανικών αποβλήτων κυρίως, ενώ στην Ιαπωνία, έχουν βρει εμπορική
εφαρμογή τεχνολογίες που σχετίζονται κυρίως με την υαλοποίηση της τέφρας των αποτεφρωτήρων,
ενώ υπάρχουν μόνο δύο εγκαταστάσεις επίδειξης (σε ημιεμπορική βάση), για την επεξεργασία
αστικών και μη επικίνδυνων αποβλήτων.
1.3.5.2 ΒΑΣΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ
Το πλάσμα δημιουργείται όταν, αέρια μόρια εξωθούνται σε υψηλής ενέργειας συγκρούσεις με
ηλεκτρόνια, για την παραγωγή φορτισμένων σωματιδίων. Οι συγκρούσεις μεταξύ των φορτισμένων
σωματιδίων προκαλούν την εκπομπή θερμότητας δημιουργώντας ένα τόξο φωτός (κάτι σαν
αστραπή) το οποίο και καλείται πλάσμα.
Υπάρχουν πέντε ευδιάκριτες κατηγορίες των διαδικασιών πλάσματος που χρησιμοποιούνται ως
βάση των συστημάτων επεξεργασίας αποβλήτων:
� ΠΥΡΟΛΥΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA PYROLYSIS)
� ΚΑΥΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA COMBUSTION, INCINERATION OR OXIDATION) (αποτέφρωση
πλάσματος η οξείδωση πλάσματος)
� ΥΑΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA VITRIFICATION)
� ΑΕΡΙΟΠΟΙΗΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA GASIFICATION) (υφίσταται με 2 ευδιάκριτα διαφορετικές
παραλλαγές)
� ΣΤΙΛΒΩΣΗ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ (PLASMA POLISHING)
Η βασική διαφορά μεταξύ των παραπάνω παραλλαγών τεχνολογίας πλάσματος, οφείλεται στο
ποσοστό του αέρα που χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της επεξεργασίας των αποβλήτων και στη
φύση των προϊόντων παραγωγής-υπολειμμάτων. Οι εμπορικές εφαρμογές σχεδιάζονται έτσι ώστε
να συνδυάζουν δύο ή περισσότερες από αυτές τις διαδικασίες δημιουργώντας ένα ενιαίο σύστημα.
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [39]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Σχήμα 8: Σκωρία που εξέρχεται από αντιδραστήρα πλάσματος
Πυρόλυση πλάσματος (Plasma Pyrolysis)
Η πυρόλυση πλάσματος αποτελεί ενσωματωμένη διεργασία σε πολλά από τα εμπορικά συστήματα
πλάσματος για την επεξεργασία αποβλήτων. Λαμβάνει χώρα σε συνθήκες απουσίας οξυγόνου είτε
όταν αυτό βρίσκεται σε πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις στον αντιδραστήρα πλάσματος. Η θερμότητα
των αερίων πλάσματος χρησιμοποιείται για να υποβιβάσει την κατάσταση των απόβλητων,
παράγοντας ως υποπροϊόντα:
� Σκουριά,
� Λειωμένο μέταλλο
� Αέρια πυρόλυσης
Η πυρόλυση δεν χρησιμοποιείται συνήθως από μόνη της, αλλά ακολουθείται κατάντι από ένα
στάδιο καύσης ή αεριοποίησης που μετατρέπει τα αέρια πυρόλυσης σε τελικά προϊόντα που είναι
περισσότερο χρήσιμα και αξιοποιήσιμα, όπως τα syngas
Ενώ η αρχή της μετατροπής αποβλήτων είναι η ίδια, όπως με τη συμβατική πυρόλυση (συχνά
καλούμενη «θερμική αεριοποίηση») οι συνθήκες λειτουργίας όμως είναι σημαντικά διαφορετικές
(8500οC έναντι 16000 οC για τις διαδικασίες πλάσματος) και ως εκ τούτου τα προϊόντα πυρόλυσης
είναι διαφορετικά. Γι’ αυτό επομένως η πυρόλυση πλάσματος δεν θα πρέπει να συγχέεται με την
αεριοποίηση πλάσματος ή τις θερμικές τεχνολογίες αεριοποίησης.
Καύση πλάσματος (Plasma Combustion)
Στην καύση πλάσματος (επίσης αποκαλούμενη οξείδωση πλάσματος ή αποτέφρωση πλάσματος),
απαιτείται περίσσεια αέρα για να λειτουργήσει η διαδικασία αποτελεσματικά και να δώσει στην
έξοδο τα χαρακτηριστικά προϊόντα καύσης:
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [40]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
� Υαλοποιημένη σκουριά
� Λειωμένο μέταλλο
Αυτή η τεχνολογία είναι ευρύτατα χρησιμοποιημένη σε συστήματα πλάσματος που σχεδιάζονται για
την επεξεργασία και υποβίβαση της κατάστασης τοξικών αποβλήτων, χημικών αντιδραστηρίων και
ραδιενεργών υλικών, αλλά καμία εμπορική εφαρμογή της δεν έχει δημιουργηθεί για την
επεξεργασία ΑΣΑ. Το εύρος των εγκαταστάσεων κυμαίνεται από μερικά kg/h μέχρι περίπου 1 Tόνο /
ώρα (8.000 τόνους / έτος).
Υαλοποίηση πλάσματος (Plasma Vitrification)
Υπάρχουν δύο τύποι υαλοποιήσεων πλάσματος: η τήξη που πραγματοποιείται ως τμήμα της
επεξεργασίας αποβλήτων πλάσματος και αυτόνομες διαδικασίες που λειώνουν τα ανόργανα υλικά
χρησιμοποιώντας τη θερμότητα από έναν φανό πλάσματος. Η υαλοποίηση πλάσματος των
υπολειμμάτων τέφρας ΑΣΑ ασκείται σχετικά ευρέως στην Ιαπωνία σε εμπορική βάση και σε
περιορισμένη βάση σε κάποιες άλλες χώρες για την επεξεργασία ανόργανων υλικών όπως ο
αμίαντος. Λόγω αυτού του γεγονότος, μερικοί θεωρούν ότι οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να
εφαρμοστούν ευρέως στην επεξεργασία ΑΣΑ, αλλά αυτό δεν είναι σωστό. Υπάρχει θεμελιώδης
διαφορά μεταξύ της χρησιμοποίησης του πλάσματος για να επεξεργαστεί απευθείας ΑΣΑ και της
υαλοποίησης του υπολείμματος τέφρας που προκύπτει αφότου τα ΑΣΑ έχουν υποβληθεί σε
επεξεργασία με άλλα μέσα.
Αεριοποίηση πλάσματος (Plasma Gasification)
Υπάρχουν δύο γενικές διαμορφώσεις της αεριοποίησης πλάσματος: Αυτές στις οποίες η γεννήτρια
πλάσματος (δηλ. ο φανός ή τα ηλεκτρόδια πλάσματος) περιλαμβάνεται μέσα στον κύριο
αντιδραστήρα μετατροπής αποβλήτων και εκείνες στις οποίες η γεννήτρια πλάσματος βρίσκεται στο
εξωτερικό μέρος του κεντρικού αντιδραστήρα μετατροπής των αποβλήτων και χρησιμοποιείται ως
πηγή θερμών αερίων.
Η αεριοποίηση πλάσματος πραγματοποιείται κάτω από συνθήκες μειωμένης συγκεντρώσεως
οξυγόνου, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα την παραγωγή:
� Syngas
� Υαλοποιημένης σκουριάς (vitrified slag)
� Λειωμένου μετάλλου (molten metal)
Τα ποσοστά και η σύνθεση τους εξαρτώνται από τη σύνθεση των αποβλήτων εισαγωγής. Η βάση
για την ανάπτυξη αυτού του τύπου διαδικασίας είναι η δυνατότητα να ανακτηθούν αέρια πλούσια
σε χημική ενέργεια που μπορεί να χρησιμοποιηθεί στα συστήματα ενεργειακής ανάκτησης υψηλής
αποδοτικότητας ή να χρησιμοποιηθεί ως χημικό αέριο πετροχημικής βιομηχανίας.
Επίσης, επειδή η διαδικασία περιλαμβάνει λιγότερο αέρα και μπορεί να οδηγήσει σε μικρότερες
ποσότητες απαερίων, προσφέρεται για την εφαρμογή τους όπου υπάρχει περιορισμός χώρου (π.χ.
επί των σκαφών).
Η αεριοποίηση πλάσματος είναι σχετικά μη αποδεδειγμένη δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες μονάδες
που λειτουργούν σε εμπορική βάση παγκοσμίως. Μερικές μικρής κλίμακας και δυναμικότητας
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [41]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
εμπορικές εγκαταστάσεις (μέχρι 10 τόνοι / ημέρα, 3000 τόνοι / έτος) έχουν προμηθευθεί από την
IET (για την επεξεργασία ιατρικών και επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων), την PEAT και την
Pyrogenesis, αλλά οι περισσότερες επιχειρήσεις μέχρι τώρα έχουν κατασκευάσει μόνο μονάδες
επίδειξης.
Διάφορα νέα προγράμματα επίσης έχουν αναγγελθεί για ΑΣΑ στον Καναδά και τις ΗΠΑ, αλλά τα
προγράμματα σημαντικής κλίμακας που αναγγέλθηκαν στη νότια και νότια ανατολική Ασία και την
νότια Ευρώπη δεν έχουν υλοποιηθεί ακόμα. Αυτό το γεγονός οδηγεί στο ερώτημα, κατά πόσο η
αεριοποίηση πλάσματος είναι μια βιώσιμη, τεχνοοικονομική και ανταγωνιστική λύση για μεγάλης
κλίμακας προγράμματα ΑΣΑ.
Υπάρχουν δύο εμπορικές εγκαταστάσεις στην Ιαπωνία που χρησιμοποιούν την τεχνολογία
πλάσματος με υποβοηθητική την αεριοποίηση πλάσματος (Plasma assisted gasification). Αυτές οι
εγκαταστάσεις χτίστηκαν από τη Hitachi Metals χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της εταιρίας
Westinghouse και σχεδιάζονται για την επεξεργασία ΑΣΑ.
Μία εγκατάσταση 24 τόνων / ημέρα (7.200 τόνων / έτος) κατασκευάσθηκε το 1999 στο Yoshii της
Ιαπωνίας για να διαφημίσει-προβάλει την τεχνολογία. Το 2003 χτίστηκε στο Utashinai στην Ιαπωνία
η πρώτη εμπορική εγκατάσταση, 166 τόνων / ημέρα (50,000 τόνων / έτος). Αυτές οι εγκαταστάσεις
σχεδιάστηκαν αρχικά για την επεξεργασία 100% ΑΣΑ, αλλά αυτήν την περίοδο επεξεργάζονται ίσες
ποσότητες ΑΣΑ και ASR (υπολείμματα τεμαχισμού οχημάτων). H δεύτερη εμπορική εγκατάσταση
βρίσκεται στο mihama-Mikata, στην Ιαπωνία και επεξεργάζεται ένα μίγμα από ΑΣΑ (24 τόνων /
ημέρα) και ξηρής ιλύος (4 τόνων / ημέρα).
Στίλβωση πλάσματος (Plasma Polishing)
Σε πολλές διαμορφώσεις διαδικασίας πλάσματος, το πλάσμα δεν χρησιμοποιείται καθόλου για τη
λειτουργία της υποβάθμισης των στερεών αποβλήτων, αλλά αντ' αυτού χρησιμοποιείται για την
αναβάθμιση των ακατέργαστων syngas (στίλβωση). Αυτό είναι μια αναπτυσσόμενη τάση δεδομένου
ότι διάφοροι προμηθευτές της διαδικασίας πλάσματος, προωθούν τώρα τις διαμορφώσεις που
ενσωματώνουν ένα βήμα για να μεταχειριστούν τα ακατέργαστα syngas χρησιμοποιώντας το
πλάσμα. Αυτή η διαμόρφωση έχει μερικά σημαντικά θετικά δεδομένου ότι τα ακατέργαστα syngas
μπορούν να εγχυθούν άμεσα στην τουρμπίνα πλάσματος και επομένως εκτίθενται στις θερμότερες
ζώνες (συνήθως μεγαλύτερη από 15000C).
Το τόξο πλάσματος παρέχει επίσης ένα ιδιαίτερα κινητικό περιβάλλον, το οποίο διευκολύνει το
σχετικά γρήγορο υγρό διαχωρισμό. Με αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η ανάγκη για χρήση μεγάλων
αντιδραστήρων. Έτσι ενώ τα χαμηλής θερμογόνου δύναμης απόβλητα είναι δύσκολο να
επεξεργαστούν στις συμβατικές διαδικασίες αεριοποίησης, μπορούν σχετικά εύκολα να
υποβληθούν σε επεξεργασία στα συστήματα πλάσματος. Ενώ η στίλβωση πλάσματος μπορεί να
παρέχει οφέλη, εντούτοις πρέπει να σημειωθεί ότι αυτή η διεργασία απαιτεί ακόμα συμβατικές
τεχνικές (όπως συμβαίνει με τις υψηλής θερμοκρασίας διαδικασίες αεριοποίησης) για να μειώσει
τους αέριους ρύπους συμπεριλαμβανομένων των Η2S, HCL και NH3μετά από το tarr cracking.
Οι υπέρμαχοι αυτής της προσέγγισης υποστηρίζουν ότι είναι βιώσιμη οικονομικά λύση αφού σε
σύγκριση με τη συμβατική αεριοποίηση, επιτρέπει την υψηλότερη αποδοτικότητας σύζευξη
ενεργειακής ανάκτησης ώστε να είναι δυνατή σε πολύ μικρότερες κλίμακες. Εντούτοις, το
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [42]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
βασικότερο στη δυνατότητα του πλάσματος είναι ότι μπορούν να αφαιρεθούν οι πίσσες από τα
syngas, επιτρέποντας στα συστήματα ενεργειακής ανάκτησης, να έχουν υψηλότερη αποδοτικότητα.
Το γεγονός ότι η πηγή θερμότητας είναι ανεξάρτητη από την επεξεργασία των αποβλήτων, σημαίνει
ότι τα συστήματα πλάσματος μπορούν να επεξεργαστούν απόβλητα με πολύ χαμηλή θερμογόνο
δύναμη (low calorific values- Low CV), όπως τα απόβλητα που περιέχουν υψηλό ποσοστό
ανόργανων ενώσεων ή υψηλά επίπεδα υγρασίας.
Για αυτό το λόγο οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να χρησιμοποιηθούν για εφαρμογές όπου το
υλικό εισαγωγής έχει μικρό ενεργειακό περιεχόμενο, όπως:
� Για την υαλοποίηση τέφρας αποτεφρωτήρων (κυρίως ανόργανων και συνήθως <5% TOC)
� Τα γεωργικά απόβλητα
� Μερικούς τύπους επικίνδυνων αποβλήτων.
Η υαλοποίηση πλάσματος έχει εφαρμοστεί σε ένα πρόγραμμα στη Γαλλία για την επεξεργασία
αποβλήτων αμιάντου. Όλες αυτές οι διαδικασίες έχουν εφαρμοστεί σχετικά σε μικρή κλίμακα. Η
μεγαλύτερη από αυτές είχε ως σκοπό την επεξεργασία περίπου 15,000 τόνων / έτος υπολειμμάτων
τέφρας αποτεφρωτήρων.
Αν και κάποιες τεχνολογίες πλάσματος έχουν πωληθεί για επεξεργασία αποβλήτων χαμηλής
θερμογόνου δύναμης, εντούτοις πολύ λίγα προγράμματα έχουν βρει εφαρμογή και συνήθως μόνο
σε συστήματα πειραματικής κλίμακας.
Η τεχνολογία πλάσματος μπορεί επίσης να είναι αποτελεσματική στην επεξεργασία των λασπών
δεδομένου ότι αυτές μπορούν να εισαχθούν κατευθείαν στις πολύ υψηλές θερμοκρασιακά ζώνες
του τόξου πλάσματος. Επειδή τέτοια απόβλητα έχουν χαμηλή θερμογόνο δύναμη δεν μπορούν να
υποβληθούν σε άμεση επεξεργασία από τις συμβατικές θερμικές τεχνολογίες επεξεργασίας
στερεών αποβλήτων, χωρίς τουλάχιστον την προσθήκη επιπλέον σταδίων προεπεξεργασίας που
έχουν και μεγάλο κόστος.
1.3.5.3 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται τα βασικά πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της
τεχνολογίας.
Πίνακας 8: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τεχνολογίας πλάσματος
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
Μεγάλη μείωση
του όγκου
αποβλήτων
Μπορεί ενδεχομένως να επιτύχει
μια μεγαλύτερη μείωση όγκου από
τις διαδικασίες χαμηλότερης
θερμοκρασίας, λόγω των πιο
υψηλών επιπέδων αδρανοποίησης
άνθρακα που θα μπορούσαν να
Αυτήν την
περίοδο
αξιοποιείται μόνο
σε μικρής
κλίμακας
Ενώ πολλοί υπεύθυνοι έχουν
υποβάλει προτάσεις στους
διάφορους δήμους για
συστήματα μεγάλης κλίμακας
(μέχρι 1 εκατ.τόνοι το χρόνο)
για να επεξεργαστούν ΑΣΑ, η
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [43]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
αναμένουν στις περισσότερες
διαδικασίες πλάσματος. Εντούτοις η
πραγματική αύξηση είναι οριακή:
δεν θα αναμέναμε περισσότερο από
5% πρόσθετη μείωση όγκου, όταν
συγκρίνεται με τη συμβατική
κινούμενη αποτέφρωση σχαρών για
MSW.
εφαρμογές τεχνολογία μέχρι τώρα δεν έχει
αποδειχθεί σε σημαντική
κλίμακα & οι περισσότερες από
τις τρέχουσες εμπορικού
επιπέδου εγκαταστάσεις έχουν
ρυθμοαποδόσεις λιγότερο από
10Tpd (3,000 τόνοι / έτος).
Ανώτερη
θερμική
καταστροφή
Οι υψηλές θερμοκρασίες στις
οποίες οι διαδικασίες πλάσματος
λειτουργούν είναι ευεργετικές για
την εξάτμιση των οργανικών ουσιών
στα απόβλητα και τη διάσπαση τους
σε πιο απλά μόρια. Εντούτοις, η
επίτευξη αυτού εξαρτάται κατά ένα
μεγάλο μέρος από τα
χαρακτηριστικά μεταφοράς
θερμότητας στον αντιδραστήρα.
Απαιτεί ηλεκτρική
ενέργεια μεγάλου
ποσού για να
ενεργοποιηθεί το
σύστημα
πλάσματος
Ένα σημαντικό ποσό ενέργειας
απαιτείται για να παραγάγει
ένα πλάσμα. Αυτό σημαίνει ότι
μεταξύ 20% και >100% της
διαθέσιμης ενέργειας,
καταναλώνεται εσωτερικά μέσα
στα απόβλητα εισαγωγής και
δεν είναι διαθέσιμη ως
απόδοση εξόδου της
εγκατάστασης.
Περιορισμένη
ρύπανση
Οι δοκιμές πειραματικής κλίμακας
δείχνουν ότι αυτές οι διαδικασίες
μπορούν να συμμορφωθούν με τα
επιτρεπόμενα όρια εκπομπής κατά
την επεξεργασία προσδιορισμένων
αποβλήτων. Αλλά το επίπεδο
εκπομπών δεν είναι σημαντικό και
είναι παρόμοιο με αυτό που
επιτυγχάνεται με άλλες
συμβατικότερες διαδικασίες για τις
οποίες τα στοιχεία είναι πιο εκτενή
και προέρχονται από πραγματικές
εγκαταστάσεις ολοκληρωμένης
κλίμακας που λειτουργούν εμπορικά
για συνεχείς χρονικές περιόδους.
Υψηλό αρχικό
κόστος έναντι της
αποτέφρωσης
ΑΣΑ
Είναι δύσκολο να ληφθούν οι
καλές εκτιμήσεις τις κύριες
δαπάνες δεδομένης της
περιορισμένης εμπορικής
λειτουργίας μέχρι σήμερα. Το
κύριο κόστος κυμαίνεται από
0.15 εκατομμύρια
€/τόνο/ημέρα ως 0.26
εκατομμύριο €/τόνο/ημέρα.
Ένας χαρακτηριστικός
αποτεφρωτήρας μεγάλης
κλίμακας ΑΣΑ μπορεί να έχει τις
χαμηλότερες κύριες δαπάνες
Προσαρμοσμένη
διαμόρφωση
ώστε να οδηγεί
σε μικρότερο
μέγεθος
Οι αντιδραστήρες πλάσματος δεν
απαιτούν τις μεγάλες κινούμενες
σχάρες όπως οι συμβατικοί
αποτεφρωτήρες αποβλήτων. Ο
χρόνος παραμονής είναι μικρότερος
Υψηλές δαπάνες
συντήρησης
Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας
αποβλήτων πλάσματος έχουν
υψηλότερες δαπάνες
συντήρησης από τις
εγκαταστάσεις που
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [44]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
εγκατάστασης και έτσι ο όγκος των μονάδων ανά
τόνο επεξεργασίας είναι μικρότερος.
Επιπλέον, μερικές διαδικασίες
μπορούν να διαμορφωθούν για να
υποβιβάσουν τα απόβλητα χωρίς
εισαγωγή αέρα (πυρόλυση) και κατά
συνέπεια η τεχνολογία μπορεί να
μετασχηματιστεί για να έχει ένα
μικρότερο καταλαμβανόμενο όγκο.
χρησιμοποιούν τις
συμβατικότερες τεχνολογίες.
Αυτό το μειονέκτημα
προέρχεται από τις ανησυχίες
που έχουν εκφραστεί για τη
σύντομη διάρκεια ζωής των
ηλεκτροδίων και των φανών
στα προγράμματα επίδειξης.
Αλλά με την αυξανόμενη
εμπορευματοποίηση & την
περαιτέρω ανάπτυξη των
συστημάτων πλάσματος, είναι
δυνατό ότι οι δαπάνες
συντήρησης θα μπορούσαν να
γίνουν σταδιακά χαμηλότερες
και παρόμοιες με εκείνους των
ωριμότερων τεχνολογιών
επεξεργασίας αποβλήτων όπως
η κίνηση της αποτέφρωσης
σχαρών.
Κατάλληλες για
ένα ευρύ φάσμα
ρευμάτων
αποβλήτων
Το πλάσμα μπορεί να είναι μια
πρακτική λύση για πολλά δύσκολα
απόβλητα. Μπορεί επίσης να
διευκολύνει την παράλληλη
επεξεργασία διαφορετικών
ρευμάτων αποβλήτων, που μπορεί
να είναι ελκυστική σε ορισμένα
πλαίσια, όπως μια κοινότητα
νησιών.
Υψηλές
λειτουργικές
δαπάνες
Οι λειτουργικές δαπάνες είναι
σημαντικά υψηλότερες από
εκείνοι άλλων τύπων
τεχνολογιών.
Δεν απαιτείται
μείωση
μεγέθους
Θεωρητικά αυτό είναι ένα
σημαντικό πλεονέκτημα σε σχέση με
μερικές άλλες νέες τεχνολογίες
επεξεργασίας αποβλήτων
(αεριοποίηση, πυρόλυση και MBT)
αλλά δεν είναι πλεονέκτημα
εναντίον της αποτέφρωσης, η οποία
έχει μια αποδεδειγμένη ικανότητα
να χειριστεί «ως έχει» τα απόβλητα
χωρίς την ανάγκη για οποιαδήποτε
Σχετικά μη
αποδεδειγμένος
για τις εφαρμογές
στερεών
αποβλήτων
Έχει αναλυθεί στο κυρίως
κείμενο
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [45]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
μείωση μεγέθους.
Χαμηλότερες
εκπομπές
διοξινών
Όσο ψηλότερη η θερμοκρασία τόσο
μεγαλύτερη η πιθανότητα της
πλήρους καταστροφής
οποιωνδήποτε διοξινών ή
φουρανίων παρουσιάζονται στο
ρεύμα εισαγωγής.
Πολύ λίγοι
προμηθευτές με
την εμπορική
εμπειρία
Υπάρχουν σχετικά λίγοι
υπεύθυνοι για την ανάπτυξη
τεχνολογίας που έχουν τις
εμπορικές λειτουργούσες
εγκαταστάσεις αναφοράς. Είναι
επομένως δύσκολο σε πολλές
περιπτώσεις να δει ένα
προτεινόμενο σχέδιο
συστημάτων λειτουργία και
ικανός να αναφερθεί στο
εμπορικό αρχείο διαδρομής
ενός προμηθευτή.
Παραγωγή ενός
αδρανούς
στερεού
υπολείμματος
Το βασικό παραπροϊόν της
διαδικασίας είναι αδρανές και
εύκολα διαχειρίσιμο
Υψηλότερες
ρυθμοαποδόσεις
πιθανότερες στις
μικρότερες
εγκαταστάσεις
Οι γρηγορότεροι χρόνοι
επεξεργασίας αποβλήτων, λόγω των
υψηλών θερμοκρασιών
επεξεργασίας, λογικά οδηγούν σε
υψηλότερη ρυθμοαπόδοση και, ως
εκ τούτου, σε μικρότερο μέγεθος
μονάδων για μια δεδομένη ετήσια
δυναμικότητα.
Προώθηση ως
τεχνολογίας
αιχμής
Η εικόνα της τεχνολογίας
πλάσματος στην αγορά θα κερδίσει
την πολιτική και δημόσια αποδοχή
εναντίον των συμβατικών θερμικών
διαδικασιών. Αυτό είναι ένα
πραγματικό όφελος, αλλά όχι κάτι
που προέρχεται από οποιοδήποτε
ελλοχεύον τεχνολογικό γεγονός.
Πρέπει επίσης να σημειωθεί σε
μερικά μέρη του κόσμου αποτελεί
κίνητρο η εφαρμογής των
διαδικασιών αεριοποίησης
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [46]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πλεονεκτήματα Μειονεκτήματα
πλάσματος, αυτή η πολιτική
αποδοχή
1.3.6 ΜΗΧΑΝΙΚΗ – ΘΕΡΜΙΚΗ (ΜΗΤ) ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ
Η Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία χρησιμοποιεί μηχανικές και θερμικές διατάξεις,
περιλαμβανομένων και των βασικών τεχνολογιών που βασίζονται στον ατμό.
Ο σκοπός της χρήσης όλων αυτών των διαδικασιών είναι ο διαχωρισμός του σύμμεικτου ρεύματος
αποβλήτων σε πολλά επιμέρους μέρη, παρέχοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα για περισσότερες
επιλογές για ανακύκλωση και ανάκτηση υλικών, καθώς και για βιολογική επεξεργασία σε ορισμένες
περιπτώσεις.
Οι συγκεκριμένες διαδικασίες μάλιστα αποστειρώνουν τα απόβλητα με την καταστροφή των
βακτηριδίων, καθώς επίσης μειώνουν το ποσοστό υγρασίας σε αυτά.
Φωτογραφία 13: Θερμική Επεξεργασία Αποβλήτων
Η μηχανική και θερμική επεξεργασία μπορεί να διακριθεί σε δύο (2) κατηγορίες:
1. Κατηγορία 1η: Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία με χρήση ατμού και ατμοσφαιρικής πίεσης.
Πρόκειται για τεχνολογία που χρησιμοποιείται στους θερμικούς αποστειρωτικούς κλιβάνους
των νοσοκομείων για την διαχείριση των παραγόμενων νοσοκομειακών αποβλήτων.
2. Κατηγορία 2η: Μηχανική – Θερμική Επεξεργασία με χρήση θερμότητας χωρίς την χρήση
ατμοσφαιρικής πίεσης. Στην περίπτωση αυτή τα απόβλητα θερμαίνονται μέσα σε ένα
περιστρεφόμενο κλίβανο πριν προωθηθούν στον μηχανικό διαχωρισμό
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [47]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται όλα τα στάδια της θερμικής και μηχανικής επεξεργασίας,
τα προϊόντα τα οποία προκύπτουν, καθώς και οι πιθανές δυνατότητες για διαχείριση των προϊόντων
αυτών. Τα συστήματα μηχανικής και θερμικής επεξεργασίας εξαρτούνται από τις διαθέσιμες αγορές
των προϊόντων τους – συμφωνίες με τους αγοραστές των τελικών προϊόντων θα πρέπει να
συζητηθούν πριν την επιλογή τεχνολογίας.
Σχήμα 9: Στάδια και Προϊόντα Μηχανικής - Θερμικής Επεξεργασίας
1.3 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΥΠΟΨΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ
Στο υποκεφάλαιο αυτό θα γίνει εκτενής αναφορά στους παράγοντες που επηρεάζουν το σχεδιασμό
και την αξιολόγηση κατ’ επέκταση των σεναρίων, κατά το σχεδιασμό ενός συστήματος διαχείρισης
αστικών στερεών αποβλήτων. Οι παράγοντες αυτοί προκύπτουν από τη νομοθεσία, τη διαμόρφωση
της αφοράς δευτερογενών προϊόντων και τις προδιαγραφές που αυτή θέτει για την απορρόφηση
των διαφόρων υλικών, από άλλα τεχνικά ζητήματα που πιθανά υπόκεινται σε τοπικές συνθήκες, κ.α.
1.3.7 ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ
Η νομοθεσία, τόσο η εθνική όσο και η Ευρωπαϊκή που σχετίζεται με το περιβάλλον και ειδικότερα
τα στερεά απόβλητα, θέτει κάποιους περιορισμούς / απαιτήσεις οι οποίοι σχετίζονται με:
Απόβλητα
Μηχανική προετοιµασία και
θερµική επεξεργασία
Μηχανικό ∆ιαχωρισµός
Κροκύδωµα - Ινες
RDF
Ανακυκλώσιµα, µέταλλα, πλαστικά, χαρτί
Βιολογική Επεξεργασία
Compost
Υπολείµµατα στο ΧΥΤΥ
Ανακύκλωση
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [48]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
• Την ποσότητα και την ποιότητα των αποβλήτων που μπορούν να οδηγούνται σε ταφή
• Την ποιότητα και κατ’ επέκταση τις πιθανές χρήσεις των διαφόρων προϊόντων της
επεξεργασίας των αποβλήτων
• Την ενεργειακή πολιτική και το ρόλο που τα απόβλητα μπορούν να έχουν σε αυτή
• Την πολιτική σχετικά με το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής
• Την ποιότητα των ρύπων που προκύπτουν από την επεξεργασία των αποβλήτων σε έδαφος,
νερά και ατμόσφαιρα.
• Τις Βέλτιστες Διαθέσιμες Τεχνικές στο χώρο της επεξεργασίας των αποβλήτων
Οι περιορισμοί αυτοί και οι απαιτήσεις, αλλά και τυχόν ασάφειες ή αβεβαιότητες που μπορεί να
υπάρχουν πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά το σχεδιασμό.
1.3.7.1 ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ
ΟΔΗΓΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΤΑΦΗ – ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΑΠΟΔΟΧΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Η συνηθέστερη πρακτική σε πολλές χώρες της Ε.Ε. στο παρελθόν, (στη χώρα μας μέχρι και σήμερα),
ήταν η ταφή των απορριμμάτων, η απόθεσή τους δηλαδή στο έδαφος, αρχικά χωρίς λήψη μέτρων
προστασίας (στεγανοποίηση, συλλογή στραγγισμάτων, κλπ.) και αργότερα με τη χρήση πολύπλοκων
«φραγμών» προκειμένου να ελεγχθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
Η πρακτική αυτή άρχισε να αμφισβητείται ως προς την αποτελεσματικότητά της, διότι:
- Το κόστος της ταφής τελικά αποδεικνυόταν αρκετά υψηλότερο αφού σαν λύση μοιάζει
ευκολότερη αλλά τελικά είναι μάλλον πολύπλοκη και ακριβή: α. Συχνά οι ΧΥΤ ή ΧΔΑ
αποτελούν αιτία μόλυνσης υδροφορέων, πυρκαγιών και ρύπανσης του εδάφους. Οι
επιπτώσεις αυτές είναι πολλές φορές αναντίστρεπτες αφού το κόστος επαναφοράς του
περιβάλλοντος στην αρχική του κατάσταση είναι υπέρογκο, β. Για την πρόληψη των
αστοχιών πρέπει να παρακολουθούνται πολλά χρόνια μετά την πλήρωσή τους, γ. Η γη είναι
ένα αγαθό συχνά πολύ ακριβό και σε πολλές περιπτώσεις δυσεύρετο, δ. Τα κόστη
αποκατάστασης, τα οποία αρχικά αγνοούνταν, άρχισαν να γίνονται πιεστικά εξαιτίας των
έντονων κοινωνικών αντιδράσεων
- Είναι γνωστά τα ζητήματα που σχετίζονται με τις αέριες εκπομπές που συμβάλλουν στο
φαινόμενο του θερμοκηπίου. Η Ε.Ε. ήδη από τη δεκαετία του ’90, δεσμεύτηκε για την
αντιμετώπιση του φαινομένου με θέσπιση μέτρων για τη μείωση των αερίων εκπομπών
διοξειδίου του άνθρακα αλλά και άλλων αερίων όπως το βιοαέριο των ΧΥΤ (το οποίο
συμβάλλει τα μέγιστα στο φαινόμενο, πολλαπλάσια από το διοξείδιο του άνθρακα)
- Η εξάρτηση από φυσικούς πόρους όπως το πετρέλαιο ή τα στερεά ορυκτά καύσιμα πρέπει
να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό δράσεων, ειδικά στην Ε.Ε. που δεν διαθέτει κοιτάσματα
όπως για παράδειγμα οι Η.Π.Α. Η ανάκτηση χρήσιμων υλικών και ενέργειας από τα
απορρίμματα αποτελεί εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρακτική αφού αυτά περιέχουν υλικά με
ιδιαίτερα ενεργοβόρα παραγωγική διαδικασία (π.χ. αλουμίνιο), ενώ διαθέτουν και
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [49]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
σημαντικό ενεργειακό περιεχόμενο. Ταυτόχρονα, με τέτοιες δράσεις, μειώνονται οι
εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα από την καύση λιγνίτη, pet-coke, κλπ.
- Μεγάλες εκτάσεις της Ε.Ε. κυρίως οι νότιες μεσογειακές χώρες, πάσχουν από έλλειψη νερού
και ερημοποίηση. Έτσι, η επαναφορά άνθρακα και θρεπτικών στο έδαφος (π.χ. με
κομποστοποίηση οργανικών) αλλά και η προστασία του υδροφόρου ορίζοντα, λαμβάνουν
μείζονα σημασία
Δεδομένων των παραπάνω, στην Ε.Ε. θεσπίστηκε ένα σύνολο νομοθετικών διατάξεων με κύρια
οδηγία την 99/31 για την Υγειονομική ταφή (ΚΥΑ Η.Π. 29407/3508), τα οποία έχουν υιοθετηθεί από
τη χώρα μας, που στοχεύουν συνδυαστικά στα εξής:
- Στην απαγόρευση της ανεξέλεγκτης διάθεσης
- Στην προεπεξεργασία του συνόλου των απορριμμάτων πριν την υγειονομική ταφή (Υ.Τ), με
στόχο τη μείωση της μάζας και του όγκου των απορριμμάτων (και κατ’ επέκταση και των
αναγκών σε γη), αλλά και τον περιορισμό των επιπτώσεων από την ταφή
- Στην μείωση της ποσότητας οργανικών απορριμμάτων και αποβλήτων (υπολείμματα
κουζίνας, χαρτί, κλαδέματα, ιλύες, γεωργικά υπολείμματα, κλπ.) ου οδηγούνται σε Υ.Τ. και
στην αξιοποίησή τους για την παραγωγή διαφόρων ποιοτήτων εδαφοβελτιωτικού ή/και
ενέργειας. Ταυτόχρονα, η μείωση αυτή μειώνει τα κόστη ταφής και αποκατάστασης εξαιτίας
του περιορισμού, ποσοτικά και ποιοτικά, των κύριων επιπτώσεων (στραγγίσματα και
βιοαέριο)
- Στην ανάκτηση υλικών από τα απορρίμματα και επαναφορά τους στον παραγωγικό κύκλο
(μέταλλα, γυαλί, χαρτί, πλαστικό, κλπ.)
Μέσω της 99/31 παρόλα αυτά, αλλά και της απόφασης 33/2003 σχετικά με τις διαδικασίες
αποδοχής αποβλήτων σε ΧΥΤ, δεν θεσπίζονται όρια σχετικά με τη βιοσταθεροποίηση. Όταν για
παράδειγμα το υπόλειμμα από την επεξεργασία των Α.Σ.Α ή ακόμα και κάποιο προϊόν της
επεξεργασίας (λόγω έλλειψης αγοράς για την αξιοποίησή του), οδηγούνται σε ταφή, θεωρούνται
βιοαποδομήσιμα και σε τι βαθμό; Πληρείται τότε η οδηγία σχετικά με τη μείωση της ποσότητας
βιοαποδομήσιμων που οδηγούνται σε ΧΥΤ και σε τι ποσοστό;
Ήδη, κάποιες χώρες έχουν προχωρήσει στη θέσπιση ορίων για τη βιοσταθεροποίηση, δηλαδή για το
βαθμό επεξεργασίας που πρέπει να υποστούν τα απορρίμματα πριν χαρακτηριστούν ως
«σταθεροποιημένα» (end of waste criteria). Αυτό συμβαίνει έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι
οδηγούνται προς ταφή απόβλητα που δεν μπορούν να αποδομηθούν άλλο (δηλαδή δεν είναι
βιοαποδομήσιμα) ή έχουν «δυναμικό» βιοαποδόμησης πολύ χαμηλό. Έτσι μειώνονται κατά πολύ οι
περιβαλλοντικές επιπτώσεις των ΧΥΤ. Τα όρια αυτά δεν υφίστανται σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο.
Ο ορισμός για τη βιοσταθεροποίηση γίνεται βάσει δεικτών κατανάλωσης οξυγόνου, π.χ. βάσει του
δυναμικού αναπνοής 4 ημερών, Respiration Activity, (ΑΤ4), σε mg O2/g d.m, ή του δείκτη δυναμικής
διαπνοής, Dynamic Respiration Index, (DRI) σε g O2/kg VS/h (βλέπε παραδείγματα διαφόρων χωρών
παρακάτω).
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [50]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πίνακας 9: Κριτήρια για τη βιοσταθεροποίηση σε κάποιες χώρες
Χώρα Κριτήριο Όριο
Γερμανία
Κατανάλωση Οξυγόνου σε 4 ημέρες (χρήση της
μεθόδου Static Respiration Index για
προσδιορισμό του δείκτη ΑΤ4)
5 mg O2/g ξηρής
ουσίας
Δυναμικό παραγωγής βιοαερίου σε 21 μέρες < 20 l/ Kg ξηρής ουσίας
Συνολική περιεκτικότητα σε Οργανικό Άνθρακα
στο υγρό έκπλυσης
(TOC) eluate < 250 mg/
l
Κατώτερη θερμογόνος 6000 kJ/kg
Συνολική περιεκτικότητα σε Οργανικό Άνθρακα TOC < 18% κ.β.
Αυστρία
Κατανάλωση Οξυγόνου σε 4 ημέρες (χρήση της
μεθόδου Static Respiration Index για
προσδιορισμό του δείκτη ΑΤ4)
7 mg O2/g ξηρής
ουσίας
Δυναμικό παραγωγής βιοαερίου σε 21 μέρες < 20 l/ Kg ξηρής ουσίας
Θα γίνει λίγο πιο αναλυτική αναφορά σε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, της Γερμανίας και της
Αγγλίας:
Γερμανία
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [51]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Στη Γερμανία, ο νόμος απαγορεύει την ταφή αποβλήτων χωρίς προεπεξεργασία. Το υπόλειμμα που
διατίθεται σε χώρους Υ.Τ. μετά την επεξεργασία σε MBT εγκαταστάσεις πρέπει να πληροί το
κριτήριο: «Η κατανάλωση Οξυγόνου (ως AT4) πρέπει να είναι κάτω των 5 mg O2/g ξηρής μάζας».
Για την εφαρμογή των ορίων αυτών στη Γερμανία διενεργήθηκε εκτεταμένη ερευνητική εργασία,
στα πλαίσια του προγράμματος “Mechanical-biological pretreatment of municipal solid wastes
before landfilling”, η οποία χρηματοδοτήθηκε από το Γερμανικό Υπουργείο Εκπαίδευσης,
Επιστημών, Έρευνας και Τεχνολογίας (German Ministry for Education, Science, Research and
Technology). Επίσης, και σε άλλα γερμανικά κρατίδια αλλά και στην Αυστρία διενεργήθηκαν
επιπρόσθετα ερευνητικά προγράμματα ευρείας κλίμακας για τον προσδιορισμό τέτοιων κριτηρίων
τα οποία εστίασαν σε μεγάλης δυναμικότητας μονάδες, τόσο μηχανικής διαλογής όσο και αερόβιας
και αναερόβιας επεξεργασίας. Την ίδια στιγμή έγιναν και μετρήσεις σε προσομοιωτές για την
καλύτερη κατανόηση της συμπεριφοράς των υπολειμμάτων όταν αυτά βρίσκονται στο ΧΥΤ (landfill
simulation trials)5.
Εάν το υπόλειμμα, ή κάποιο άλλο κλάσμα από ΜΒΤ, πληροί αυτό το κριτήριο (μαζί με άλλα π.χ. TOC
< 18% κ.β. και LCV < 6000 kJ/kg), τότε δεν υπάρχει περιορισμός στην ποσότητα που οδηγείται σε ΧΥΤ
(αφού θεωρητικά, όση ποσότητα και να ταφεί η χώρα θα πληροί τα απαιτούμενα της Οδηγίας
99/31, λόγω πολύ χαμηλού εναπομείναντος βιοδιασπάσιμου ποσοστού στα κλάσματα αυτά).
Δεν είναι γνωστό εάν η Γερμανία αναφέρει στην Ε.Ε. ότι μηδέν τόνοι βιοαποδομήσιμων αποτίθενται
σε ΧΥΤ, ή εάν δίνει το ποσοστό: % του βιοδιασπάσιμου περιεχομένου υπολειμμάτων Χ πραγματική
ποσότητα που διατίθεται σε ΧΥΤ
UK
Στην Αγγλία, έχει υιοθετηθεί μία διαφορετική προσέγγιση, βάσει της οποίας οι στόχοι της οδηγίας
99/31 για την ταφή των βιοαποδομήσιμων έχουν μεταφραστεί σε απόλυτες τιμές (ποσοτικοποίηση
στόχων).
Με βάση την παραγωγή Α.Σ.Α τη χρονιά – βάση (1995 σύμφωνα με την οδηγία 99/31), το συνολικό
ποσό των βιοαποδομήσιμων υπολογίστηκε, με βάση τα στοιχεία «βιοαποδομησιμότητας» του κάθε
συστατικού των Α.Σ.Α (για κάθε συστατικό των Α.Σ.Α. προσδιορίστηκε το ποσοστό που είναι
βιογενούς προέλευσης, π.χ. τα υφάσματα θεωρούνται 50% βιογενή γιατί περιέχουν βαμβάκι και
λινό ενώ το υπόλοιπο ποσοστό τους είναι πολυμερούς προέλευσης).
Κατόπιν, έγινε πρόβλεψη των μελλοντικών ποσοτήτων και υπολογίστηκαν για κάθε περιοχή, (ή κάθε
φορέα διαχείρισης), το ποσό των βιοαποδομήσιμων (σε τόνους) που πρέπει να «εκτρέψει» από την
ταφή. Το όλο σύστημα μετατρέπεται σε «πόντους», το γνωστό σύστημα LATS (Landfill Allowances
and Trading Schemes), όπου κάθε «πόντος» ισούται με 1 τόνο βιοαποδομήσιμων. Οι φορείς πρέπει
να επιδείξουν αποτελέσματα μείωσης των βιοαποδομήσιμων που οδηγούν προς ταφή μέσω
συνολικών συστημάτων διαχείρισης που θα εφαρμόσουν, αλλά και μέσω «εμπορίας» των LATS που
«κατέχει» ο καθένας (ομοιάζει με το σύστημα εμπορίας αερίων ρύπων). Για τον προσδιορισμό της
εκτροπής ΒΑΑ χρησιμοποιείται ένα συνολικό ισοζύγιο μάζας: «Συνολικά ΒΑΑ πριν την επεξεργασία
μείον ΒΑΑ μετά την επεξεργασία».
5 Stabilisation and Acceptance Criteria of Residual Wastes - Technologies and their Achievements in Europe, W. Müller, H. Bulson, CONFERENCE “THE FUTURE OF RESIDUAL WASTE MANAGEMENT IN EUROPE” 2005
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [52]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Τα αρχικά Α.Σ.Α, τα υπολείμματα αλλά και τα παραγόμενα προϊόντα μετρώνται ως προς την
βιοαποδομησιμότητά τους, με δύο δείκτες: το δείκτη παραγωγής μεθανίου σε 100 ημέρες (BM100)
καθώς και το δείκτη LOI (Loss On Ignition) της ξηρής βιοαποδομήσιμης μάζας, ώστε να εφαρμόζεται
το ισοζύγιο μάζας που προαναφέρθηκε. Όλη η ερευνητική εργασία που προϋποτίθεται για την
διεξαγωγή όλων των παραπάνω, υποστηρίζεται από το Αγγλικό Υπουργείο Περιβάλλοντος (DEFRA)
και το UK Environment Agency6
Σύμφωνα με το σύστημα αυτό, για τον προσδιορισμό της εκτροπής βιοαποδομήσιμων απαιτούνται
τα εξής βήματα:
1. Προσδιορισμός των περιεχόμενων βιοαποδομήσιμων κλασμάτων στα ανεπεξέργαστα
Α.Σ.Α (% κ.β. υπολειμμάτων κουζίνας, % κ.β. χαρτιού, κλπ.), για παράδειγμα: 64% x
1.000 τον = 640 τον βιοαποδομήσιμου θα οδηγούνταν σε ταφή αν δεν γινόταν καμία
επεξεργασία.
2. Προσδιορισμός του συνολικού δυναμικού παραγωγής βιοαερίου των ανεπεξέργαστων
Α.Σ.Α (=A)
3. Προσδιορισμός του συνολικού δυναμικού παραγωγής βιοαερίου των υπολειμμάτων
από MBT που οδηγούνται σε ταφή (=B)
4. Υπολογισμός του Δείκτη Εκτροπής: C = [A-B] / A
5. Υπολογισμός της τελικής ποσότητας βιοαποδομήσιμου κλάσματος που οδηγείται σε Υ.Τ:
D = 640 x (1-C) τόνοι βιοαποδομήσιμων
Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι παράμετροι που πρέπει να προσδιορίζονται είναι (τόσο στα
ανεπεξέργαστα Α.Σ.Α, όσο και στα υπολείμματα):
- Ποσότητες
- Ποσοστό % κ.β. βιοαποδομήσιμων συστατικών
- Περιεχόμενη ξηρή μάζα των βιοαποδομήσιμων συστατικών
- LOI (loss on ignition) της ξηρής βιοαποδομήσιμης μάζας
- Δείκτης παραγωγής μεθανίου σε 100 ημέρες (BM100) σε lt/dry Kg LOI
Στα υπολείμματα, αντί του δείκτη BM100 μπορεί να μετράται ο δείκτης δυναμικής διαπνοής σε 4
ημέρες (DR4) σε mg/dry Kg LOI, ο οποίος έχει βρεθεί ότι συσχετίζεται πολύ καλά με το BM100
Η αρχή του συστήματος αυτού είναι πολύ ακριβής αφού στη βάση της λογικής της Οδηγίας 99/31
είναι η μείωση των εκπομπών βιοαερίου και στραγγισμάτων. Ταυτόχρονα είναι πιο ευέλικτη γιατί
δεν θέτει μία μονοσήμαντη τιμή (π.χ. εκφρασμένη σε κατανάλωση οξυγόνου), όπως τα περισσότερα
συστήματα (Γερμανία, Αυστρία), αλλά στηρίζεται στη λογική του επιτευχθέντος ποσοστού μείωσης
των βιοαποδομήσιμων.
6 Landfill Allowance and Trading Scheme LATS – The UK Solution for the Management of Residual Waste, Dr. Nina Sweet CONFERENCE “THE FUTURE OF RESIDUAL WASTE MANAGEMENT IN EUROPE” 2005
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [53]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
1.3.7.2 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΟΡΓΑΝΙΚΟΥ ΑΠΟ
ΣΥΜΜΕΙΚΤΑ Α.Σ.Α
Οι βασικές προδιαγραφές που ισχύουν τίθενται από τρία κοινοτικά έγγραφα: Δύο Αποφάσεις της
Επιτροπής και το τελευταίο σχέδιο (2nd Draft Document) της Οδηγίας για την Βιολογική
Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων.
1. Η Απόφαση της Επιτροπής 2006/799/ΕΚ της 3ης
Νοεμβρίου 2006 για τα Βελτιωτικά Εδάφους
(Eco-Label)
Α. Βασικές διατάξεις και προδιαγραφές
Η παραπάνω Απόφαση, με τίτλο «περί καθορισμού αναθεωρημένων οικολογικών κριτηρίων και των
σχετικών απαιτήσεων αξιολόγησης και εξακρίβωσης για την απονομή κοινοτικού οικολογικού
σήματος σε βελτιωτικά εδάφους», καθορίζει τις προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα
βελτιωτικό εδάφους ώστε να του απονεμηθεί το οικείο οικολογικό σήμα, γνωστό και ως «eco-
label». Σημειώνεται ότι οι προδιαγραφές αυτές, χωρίς να το μνημονεύουν ρητά, ισχύουν στην
πράξη για compost το οποίο παράγεται από προδιαλεγμένο στην πηγή ρεύμα οργανικών και
«πρασίνων».
Οι βασικές προδιαγραφές που τίθενται έχουν ως εξής:
i. Περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα
Οι ανώτατες επιτρεπόμενες τιμές για το Eco-Label ως προς την περιεκτικότητα σε βαρέα μέταλλα
έχουν ως εξής:
Πίνακας 10: Περιεκτικότητες μετάλλων για Eco-Label
Στοιχείο Ανώτατο όριο (mg/kg) σε
d.w.
Zn 300
Cu 100
Ni 50
Cd 1
Pb 100
Hg 1
Cr 100
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [54]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
ii. Συστατικά και Προσμίξεις
Ως προς τα συστατικά του εδαφοβελτιωτικού τίθενται οι κάτωθι όροι:
1. Τα οργανικά συστατικά να μην περιέχουν τύρφη και η οργανική τους ύλη να «προέρχεται
από επεξεργασία ή/και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων».
2. Να μην περιέχουν λυματολάσπη
3. Εάν περιέχουν ορυκτά, αυτά να μην εξάγονται από τόπους κοινοτικής σημασίας (οδηγία
για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων και της άγριας πανίδας και χλωρίδας) ούτε από
περιοχές του δικτύου NATURA.
4. Ως προς τις προσμίξεις τίθεται ο όρος να μην περιέχονται γυαλί, μέταλλα και πλαστικά σε
αθροιστικό ποσοστό μεγαλύτερο του 0,5%, μετρημένο σε ξηρό βάρος (d.w.), δηλ.
καθαρότητας > 99,5 d.w.
iii. Περιεκτικότητα σε άζωτο
Η περιεκτικότητα σε άζωτο δεν πρέπει να υπερβαίνει ποσοστό 3% κατά βάρος, ενώ το άζωτο
οργανικής προέλευσης πρέπει να είναι ≥ 80% επί του συνολικού αζώτου.
iv. Γενικά χαρακτηριστικά
Το προϊόν πρέπει να προσφέρεται σε στερεά μορφή και να περιέχει ξηρά ύλη όχι λιγότερο από 25%
κατά βάρος και οργανική ύλη όχι λιγότερη από 25% επί ξηρού βάρους (d.w.). Ορίζεται, επίσης, ότι
το προϊόν δεν πρέπει να επηρεάζει δυσμενώς τη βλάστηση ή την μετέπειτα ανάπτυξη των φυτών.
v. Μικροβιακό φορτίο
Τα επίπεδα των πρωτογενών παθογόνων μικροοργανισμών να μην υπερβαίνουν τις παρακάτω
μέγιστες τιμές:
1. Σαλμονέλα spp: απουσία σε 25 g
2. Helminth Ova: απουσία σε 1,5 g
3. E.Coli: <1000 MPN/g (MPN: πιθανότερος αριθμός). Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η παραπάνω
τιμή αφορά σε προϊόντα των οποίων η οργανική ύλη προέρχεται αποκλειστικά από
απόβλητα χώρων πρασίνου, κήπων και πάρκων.
4. Η περιεκτικότητα του προϊόντος σε σπόρους ζιζανίων και σε βλαστικά αναπαραγωγικά
μέρη επιθετικών ζιζανίων δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 2 μονάδες ανά λίτρο.
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [55]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
2. Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 2007/64/ΕΚ ΤΗΣ 15ΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2006 ΓΙΑ ΤΑ
ΚΑΛΛΙΕΡΓΗΤΙΚΑ ΕΔΑΦΗ
Α. Βασικές διατάξεις και προδιαγραφές
Η παραπάνω Απόφαση, με τίτλο «περί καθορισμού αναθεωρημένων οικολογικών κριτηρίων και των
σχετικών απαιτήσεων αξιολόγησης και εξακρίβωσης για την απονομή κοινοτικού οικολογικού
σήματος σε καλλιεργητικά μέσα», καθορίζει τις προδιαγραφές που πρέπει να πληροί ένα
καλλιεργητικό μέσο ώστε να του απονεμηθεί το οικείο οικολογικό σήμα, γνωστό και ως «eco-
label». Η Απόφαση αυτή προσομοιάζει σε σημαντικό βαθμό με αυτήν που περιγράφηκε στην
προηγούμενη παράγραφο 1 και αφορούσε τα εδαφοβελτιωτικά υλικά.
Οι προδιαγραφές που θέτει είναι πανομοιότυπες, με την εξής προσθήκη:
- Η ηλεκτρική αγωγιμότητα του προϊόντος δεν πρέπει να υπερβαίνει την τιμή 1,5 dS/m
(=mS/cm).
Η παράμετρος αυτή συνδέεται με την παρουσία ηλεκτρολυτών στα υδατικά εκπλύματα των
κομπόστ. Ψηλές τιμές ηλεκτρικής αγωγιμότητας μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα την απορρόφηση
Να ή Cl από τα φυτά.
3. Το 2ο Σχέδιο της Οδηγίας για την Βιολογική Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων
Το 2ο Σχέδιο Εγγράφου (Draft document) της 12/2/01 για την Οδηγία «Βιολογική Επεξεργασία των
Βιοαποβλήτων», παραμένει, ύστερα από μια επταετία, πρακτικά ανενεργό. Παρόλο, όμως, που η
διαδικασία έκδοσης της συναφούς οδηγίας δεν παρουσίασε αξιόλογη πρόοδο, το συγκεκριμένο
πόνημα χρησιμοποιείται ευρέως ως έγγραφο αναφοράς στη σχετική βιβλιογραφία, δεδομένου ότι
σημαντικά τμήματα αυτού πρόκειται, (εάν δεν τελεσφορήσει η έκδοση της συναφούς οδηγίας), να
ενταχθούν σε συναφείς οδηγίες.
Α. Βασικές διατάξεις και προδιαγραφές
Το έγγραφο, στους ορισμούς του, διαχωρίζει τα προϊόντα επεξεργασίας των βιοαποβλήτων σε τρεις
γενικές κατηγορίες, περιορίζοντας σημαντικά τον όρο «compost» ως εξής:
α) Κόμποστ: Το σταθερό, εξυγιασμένο και χουμοποιημένο υλικό, πλούσιο σε οργανική ύλη,
ελεύθερο από ανεπιθύμητες οσμές υλικό, που προκύπτει από την κομποστοποίηση των χωριστά
συλλεγέντων βιοαποβλήτων, και πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ του
εγγράφου.
β) Προϊόν χώνευσης (digestate): Το υλικό που προκύπτει από την αναερόβια χώνευση των χωριστά
συλλεγέντων βιοαποβλήτων, και πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ του
εγγράφου.
γ) Σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα (stabilized biowaste): To υλικό που προκύπτει από την
μηχανική/βιολογική επεξεργασία των σύμμεικτων απορριμμάτων, καθώς και όποιο άλλο
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [56]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
επεξεργασμένο βιοαπόβλητο δεν πληροί τις προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα III του
εγγράφου, ώστε να χαρακτηριστεί ως κόμποστ.
Οι προδιαγραφές που τίθενται στο Παράρτημα ΙΙΙ έχουν ως εξής:
Πίνακας 11: Προδιαγραφές του 2ου
Σχεδίου Εγγράφου (Draft document) της 12/2/01 για την
Οδηγία «Βιολογική Επεξεργασία των Βιοαποβλήτων»
Παράμετρος
Κομπόστ/Προϊόν χώνευσης
Σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα
1ης
Κλάσης 2ης
Κλάσης
Cd (mg/kg) 0,7 1,5 5
Cr (mg/kg) 100 150 600
Cu(mg/kg) 100 150 600
Hg (mg/kg) 0,5 1 5
Ni (mg/kg) 50 75 150
Pb (mg/kg) 100 150 500
Zn (mg/kg) 200 400 1500
PCB’s (mg/kg) - - 0,4
PAHs (mg/kg) - - 3
Προσμίξεις> 2mm (d.w.) <0,5% <0,5% <3%
Χαλίκι και πέτρες > 5mm <5% <5% -
Διευκρινίζεται, στο Παρ. ΙΙΙ, ότι η ταξινόμηση ενός προϊόντος στις κατηγορίες του πιο πάνω πίνακα
ισχύει και στην περίπτωση που υπάρχει μια ανεκτή απόκλιση, σε μια μετρηθείσα παράγραφο, ως
προς τις αναγραφόμενες τιμές, όχι όμως μεγαλύτερη του 20%7, όταν ο αριθμός των έτσι
αποκλινόντων δειγμάτων δεν υπερβαίνει:
Το 1 εάν εκτελούνται 2 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο.
Το 1 εάν εκτελούνται 4 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο
Το 3 εάν εκτελούνται 12 σειρές δειγματοληψιών ανά δωδεκάμηνο
7 Η αυστηρή Γερµανική νοµοθεσία («∆ιάταγµα για την Αξιοποίηση των Βιοαποβλήτων…» της 21/9/98, µε τελευταία επικαιροποίηση τον Οκτώβρη του 2006) ορίζει ανοχή 10%, χωρίς άλλες προϋποθέσεις, ως προς τα επιτρεπόµενα όρια των βαρέων µετάλλων (Annex 3, παρ.1.3.5, εδάφ.3)
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [57]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Ανάλογα, λοιπόν, με τα ποιοτικά τους χαρακτηριστικά, το κόμποστ και τα προϊόντα χώνευσης
χαρακτηρίζονται ως 1ης και 2
ης κλάσης, ενώ τα σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα, πρέπει να πληρούν
τα αντίστοιχα αναγραφόμενα όρια, ώστε να επιτρέπεται η χρήση τους στη γη, σε εφαρμογές που
αναφέρονται κατωτέρω.
Ειδικότερα, όσον αφορά τη χρήση στη γη το σχέδιο της Οδηγίας ορίζει:
• Το κόμποστ και τα προϊόντα χώνευσης 1ης κλάσης χρησιμοποιούνται για τη βέλτιστη
αγρονομική πρακτική, ενώ αυτά που κατατάσσονται στην 2η κλάση δεν πρέπει να
χρησιμοποιούνται σε ποσότητα μεγαλύτερη των 3 τόνων ξηρής ύλης ανά στρέμμα και
ανά τριετία.
• Τα σταθεροποιημένα βιοαπόβλητα που πληρούν τις προδιαγραφές του παραπάνω
πίνακα, μπορούν να χρησιμοποιούνται ως συστατικά τεχνητών εδαφών ή σε
εφαρμογές στη γη που δεν προορίζονται για παραγωγή τροφών ή ζωοτροφών
(τελικό κάλυμμα προς αποκατάσταση ΧΔΑ και ΧΥΤΑ, αποκατάσταση λατομείων και
ορυχείων, αντιθορυβικά φράγματα, έργα οδοποιίας, γήπεδα golf και ποδοσφαίρου
κλπ.)
Για διασπορά τους σε γη και σε περιοχές, όπου ενδέχεται να υπάρχει άμεση επαφή με το γενικό
κοινό, θα πρέπει να πληρούν και τις υγειονομικές προδιαγραφές που περιέχονται στο Παράρτημα ΙΙ
(ως κάτωθι) του εγγράφου. Παράλληλα η χρήση τους δεν θα πρέπει να επαναλαμβάνεται στην ίδια
περιοχή για τουλάχιστον 10 χρόνια, ενώ η χρησιμοποιούμενη συνολική ποσότητα δεν μπορεί να
υπερβαίνει τους 20 τόνους ξηρής ουσίας ανά στρέμμα.
Οι υγειονομικές προδιαγραφές του Παραρτήματος ΙΙ, έχουν ως εξής:
• Επίτευξη θερμοκρασίας ≥≥≥≥ 550 C για διάστημα δύο βδομάδων κατά την
κομποστοποίηση σε σειράδια, με 5 αναμείξεις στο διάστημα αυτό. Εναλλακτικά,
επίτευξη θερμοκρασίας ≥≥≥≥ 650 C για διάστημα μίας εβδομάδας κατά την
κομποστοποίηση σε σειράδια, με 2 αναμείξεις.
• Καθημερινή παρακολούθηση των κρίσιμων παραμέτρων (θερμοκρασία, υγρασία,
συχνότητα ανάμιξης) κατά την ως άνω φάση εξυγίανσης της διαδικασίας
κομποστοποίησης.
• Απουσία σαλμονέλας σε δείγμα 50 g προϊόντος (έχει ήδη αναθεωρηθεί σε 25 g),
απουσία Clostridium perfringens σε 1 g προϊόντος (υπό αναθεώρηση). Λιγότεροι από
3 σπόροι ζιζανίων ανά λίτρο προϊόντος.
Συγκεντρωτικά, οι προδιαγραφές της απόφασης 2006/79 για τα βελτιωτικά εδάφους, οι
προδιαγραφές που τίθενται από την πρόταση οδηγίας και οι προδιαγραφές της ΚΥΑ 114218,
παρουσιάζονται παρακάτω:
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [58]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Πίνακας 12: Προδιαγραφές για τα βελτιωτικά εδάφους
Παράμετρος
Ελάχιστα ποιοτικά
χαρακτηριστικά,
Απόφαση 2006/799
Ελάχιστα ποιοτικά
χαρακτηριστικά,
Πρόταση Οδηγίας
Ελάχιστα
ποιοτικά
χαρακτηριστικά,
ΚΥΑ 114218
Κατηγορία
1
Κατηγορία
2
Cd (mg/kg dm) 1 0,7 1,5 10
Cr (mg/kg dm) 100 100 150 510
Cu (mg/kg dm) 100 100 150 500
Hg (mg/kg dm) 1 0,5 1 5
Ni (mg/kg dm) 50 50 75 200
Pb (mg/kg dm) 100 100 150 500
Zn (mg/kg dm) 300 200 400 2000
As (mg/kg dm) 10 - - 15
Μο (mg/kg dm) 1 2 - - -
Se (mg/kg dm) 1 1,5 - - -
F (mg/kg dm) 1 200 - - -
Σαλμονέλα Απουσία σε 25g - - -
Helminth Ova 2 Απουσία σε 1,5g - - -
E. Coli (MPN) 3 <1000/g - -
0
(αναφέρεται σε
αριθμό
εντεροβακτηρίων
γενικότερα)
Περιεκτικότητα σε
πλαστικό (% Ξηρού
βάρους)
<0,5
(μέγεθος βρόχου 2mm)
<0,5
(μέγεθος
βρόχου
2mm)
<0,5
(μέγεθος
βρόχου
2mm)
<0,3
Περιεκτικότητα σε γυαλί (% ξ.β.)
<0,5 (μέγεθος βρόχου 2mm)
<0,5
(μέγεθος βρόχου
2mm)
<0,5
(μέγεθος βρόχου
2mm)
<0,5
Περιεκτικότητα σε
μέταλλο (% ξ.β.)
<0,5
(μέγεθος βρόχου 2mm) - - -
Περιεκτικότητα σε
πέτρες >5mm (% ξ.β.) <5 <5 -
Υγρασία (%) <75 - - <40
Οργανική ύλη (%) ≥20 - - -
Ολικό Ν( %) ≤3 (εκ του οποίου το
οργανικό Ν ≥ 80%) - - -
Κοκκομετρική
διαβάθμιση για το 90%
κ.β.
- - - <10 mm
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [59]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Σύμφωνα με τα παραπάνω, προκύπτουν περιορισμοί στη χρήση των προϊόντων από τη βιολογική
επεξεργασία οργανικού από σύμμεικτα Α.Σ.Α. Συχνά τα προϊόντα αυτά ονομάζονται Compost like
Output ή CLO.
Στον πίνακα που ακολουθεί παρατίθενται όλες οι δυνατότητες αξιοποίησης των οργανικών υλικών
που παράγεται κατά την ΜΒΕ επεξεργασία των ΑΣΑ (Juniper, 2005)
Πίνακας 13: Πιθανές χρήσεις οργανικών προϊόντων από Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής
Επεξεργασίας (ΜΒT)
Εφαρμογή Σχόλια
Σε αγροτικές καλλιέργειες Απαιτείται παραγωγή υλικού πολύ καλής ποιότητας – γενικά η
χρήση είναι περιορισμένη
Στη δασοκομία Απαιτεί υλικό χαμηλότερης ποιότητας
Ως εδαφοβελτιωτικό ειδικά σε
άγονες περιοχές
Για βελτίωση της ποιότητας του εδάφους και διατήρηση της
υγρασίας αυτού – έχει μεγάλη εφαρμοσιμότητα σε περιοχές
όπως η Ελλάδα
Σε ενεργειακές καλλιέργειες Περιορισμένες δυνατότητες χρήσης σε καλλιέργειες κράμβης
για βιοντήζελ, και ιτιάς
Στην κηπουρική Απαιτείται παραγωγή υλικού πολύ καλής ποιότητας – γενικά η
χρήση είναι εξαιρετικά περιορισμένη
Σε αθλητικές εγκαταστάσεις
(γήπεδα γκολφ, πλαγιές για σκι) Εφαρμογή ανάλογη της ποιότητας
Σε κράσπεδα οδικών αρτηριών –
αναχώματα, κατασκευές κτιρίων Εφαρμογή ανάλογη της ποιότητας
Πληρωτικό υλικό σε βιοφίλτρα
απόσμησης (EPA)
Πρόκειται για χρήση για την μείωση των οσμών που
προκαλούνται κυρίως από οργανικές ενώσεις.
Σε ρυπασμένους χώρους – για αποκατάσταση χώρων
Παροδική χρήση η οποία δεν είναι μόνιμη και επομένως απαιτείται η εξεύρεση και εναλλακτικού τρόπου διάθεσης
Ως υλικό επικάλυψης ή τελική κάλυψη σε ΧΥΤΑ
Μεγάλες δυνατότητες εφαρμογής, χωρίς να αναμένονται έσοδα
Τα μεγαλύτερα εμπόδια για την εκτεταμένη χρήση του CLO σε διάφορες εφαρμογές σε εδάφη είναι
η χαμηλή ποιότητα του υλικού αυτού, οι αυστηρές προδιαγραφές για την εφαρμογή υλικών στα
εδάφη, και ο μεγάλος ανταγωνισμός από άλλα προϊόντα.
Ειδικότερα η χρήση του υλικού αυτού ως compost καλής ποιότητας είναι εξαιρετικά δύσκολη για
τους εξής λόγους (Juniper, 2005):
• Οι εμφανείς ακαθαρσίες (π.χ. με γυαλιά και πλαστικά) στο τελικό προϊόν προδιαθέτουν
αρνητικά τους χρήστες του υλικού αυτού
• Η παρουσία βαρέων μετάλλων στο υλικό αυτό ενδέχεται να οδηγήσει σε ρύπανση του
εδάφους και κατά συνέπεια σε επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία.
• Οι βιομηχανίες τροφίμων πιέζουν προς την κατεύθυνση της μη χρήσης του υλικού αυτού σε
καλλιέργειες
• Το προϊόν αυτό περιέχει σχετικά μικρό περιεχόμενο σε θρεπτικά συστατικά
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [60]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Όπως εξάλλου είναι εμφανές από όσα έχουν παρουσιαστεί ως τώρα, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή
στρατηγική για την προστασία του εδάφους, προτείνεται η χρήση οργανικών προϊόντων
προερχόμενων από διαλογή οργανικού στην πηγή και όχι η χρήση υλικών προερχόμενων από
μηχανική και βιολογική επεξεργασία των ΑΣΑ..
Επιπλέον, οι δυνατότητες διάθεσης CLO από MBT περιορίζονται ακόμα περισσότερο από το γεγονός
ότι στην αγορά διατίθενται προϊόντα (compost) πολύ καλής ποιότητας που προτιμώνται από τους
καλλιεργητές (DEFRA, 2005) τα οποία προέρχονται από:
• την επεξεργασία βιοαποδομήσιμων απόβλητων προερχόμενα από διαλογή στην πηγή
• την επεξεργασία κτηνοτροφικών και γεωργικών αποβλήτων
• την επεξεργασία ιλύος από την επεξεργασία αστικών λυμάτων
• πρωτογενή λιπάσματα
Κάθε προσπάθεια επίτευξης των προδιαγραφών υψηλής ποιότητας και «ανταγωνισμού» του
compost που προκύπτει από διαλογή οργανικού στην πηγή, συνεπάγεται πολύ υψηλό κόστος
επεξεργασίας το οποίο ενδέχεται να καταστήσει τη μονάδα επεξεργασίας μη βιώσιμη. Επομένως
οδηγείται κανείς προς τη λύση της διάθεσης του CLO είτε σε ΧΥΤΑ είτε σε χρήσεις που δεν
αναμένεται να επιφέρουν έσοδα για την εγκατάσταση.
Οι μεγαλύτερες δυνατότητες αξιοποίησης του CLO που παράγεται από την επεξεργασία MBT των
ΑΣΑ περιλαμβάνουν κυρίως:
• Τη χρήση ως εδαφοβελτιωτικό σε άγονες ή ξηρές περιοχές, προκειμένου να βελτιωθεί η
ποιότητα του εδάφους και να διατηρηθεί η υγρασία του. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να
επιτευχθεί η μείωση των κινδύνων πλημμύρων και επέκτασης των φαινομένων της
ερημοποίησης και αλμυρότητας των εδαφών. Η δυνατότητα αυτή είναι εξαιρετικά
ενδιαφέρουσα για τις Μεσογειακές χώρες, όπως η Ελλάδα. (Juniper, 2005)
• Τη χρήση ως υλικό επικάλυψης και τελικής κάλυψης σε ΧΥΤΑ. Η χρήση αυτή μπορεί να βρει
μεγάλη εφαρμογή στην Ελλάδα, όπου η υγειονομική ταφή αποβλήτων αποτελεί μέχρι
σήμερα τη σημαντικότερη πρακτική διαχείρισης αυτών
• Τη χρήση ως υλικό αποκατάστασης λατομείων ή παλαιών χωματερών. Πρόκειται για αγορά
πολλά υποσχόμενη στην Ελλάδα με δεδομένη την πολιτική αποκατάστασης χώρων
ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων και ανενεργών Λατομείων
• Τεχνολογικές χρήσεις. Οι πιο σημαντικές από αυτές είναι η χρήση του ως πληρωτικό υλικό
σε βιοφίλτρα απόσμησης για την μείωση των οσμών που προκαλούνται από κυρίως από
οργανικές ενώσεις.(EPA)
Συμπεράσματα
Όπως προκύπτει από τα παραπάνω, η αγορά δεν είναι ακόμα ώριμη για την απορρόφηση CLO από
αστικά απορρίμματα, για χρήση ως κομπόστ, πόσο μάλλον αφού δεν υφίστανται προδιαγραφές για
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [61]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
την αξιοποίηση του υλικού αυτού σε διάφορες χρήσεις. Οι πιθανές χρήσεις του υλικού αυτού
επηρεάζονται κατά πολύ από την ποιότητά του. Η ευρωπαϊκή προσέγγιση για την προστασία του
εδάφους καθιστά ακόμη δυσκολότερη την αξιοποίηση του CLO ως εδαφοβελτιωτικό. Δεδομένου ότι
η ποιότητα του παραγόμενου υλικού για γεωργική χρήση οφείλει να καλύπτει τις αυστηρές
προδιαγραφές της νομοθεσίας εφόσον θα προέρχεται από σύμμεικτα αστικά απορρίμματα, η
αγορά περιορίζεται σε εφαρμογές που είτε αποφέρουν χαμηλά έσοδα, είτε έχουν μηδενική
εισφορά, είτε δημιουργούν έξοδα (υλικό επικάλυψης, αποκαταστάσεις χώρων). Πιο συγκεκριμένα
και όπως έχει ήδη αναφερθεί για διάφορες χρήσεις (δασοκομία, τεχνικά έργα) είναι συνήθως
απαραίτητη η αποζημίωση του τελικού αποδέκτη του υλικού. Επομένως, η λύση αυτή είναι
επιθυμητή μόνο εφόσον η ζητούμενη αποζημίωση είναι χαμηλότερη από το κόστος διάθεσης του
υλικού σε ΧΥΤΑ, η οποία θα αποτελεί και την μοναδική εναλλακτική λύση για τη διαχείριση του CLO.
Σε κάθε περίπτωση, η αγορά compost από ΑΣΑ, πληρώνει γενικά χαμηλές τιμές, εκτός αν
αποδεικνύεται ότι το παραγόμενο υλικό είναι υψηλής ποιότητας. Όταν στην περιοχή δεν υπάρχει
διαθέσιμη ποσότητα κτηνοτροφικών αποβλήτων (ή άλλων εναλλακτικών υλικών καλύτερης
ποιότητας), τα οποία και χρησιμοποιούνται απευθείας ως λίπασμα /οργανικό εδαφοβελτιωτικό,
τότε η ζήτηση του compost από ΑΣΑ αυξάνεται.
Επομένως, ο φορέας εκμετάλλευσης μονάδας επεξεργασίας ΑΣΑ με ΜΒΤ, δεν θα πρέπει να
αναμένει ιδιαίτερα έσοδα από τη διάθεση του CLO. Ο πρώτος στόχος θα πρέπει να είναι η
εξασφάλιση της διάθεσης αυτού, χωρίς κόστος για τη μονάδα (π.χ. με κάλυψη κόστους μεταφοράς
από τον χρήστη), και κατόπιν να τεθεί ο στόχος πώλησης όλου ή μέρους του παραγόμενου υλικού.
Στο σημείο αυτό τονίζεται ότι είναι πολύ πιθανό τελικά το CLO να καταλήξει σε ΧΥΤΑ, λόγω του ότι
δεν θα καταστεί δυνατή η αξιοποίησή του με οικονομικά βιώσιμους όρους. Στην περίπτωση αυτή, η
επεξεργασία των ΑΣΑ με ΜΒT συνεισφέρει στην επίτευξη των στόχων μείωσης των
βιοαποδομήσιμων υλικών που καταλήγουν σε ΧΥΤΑ, μειώνει σε κάποιο βαθμό τη συνολική
ποσότητα των αποβλήτων που οδηγούνται προς ταφή αλλά δεν εξασφαλίζει την αξιοποίηση του
μεγαλύτερου μέρους των αποβλήτων.
Η κινητοποίηση της αγοράς μπορεί να συμβεί με το συνδυασμό των εξής δράσεων:
• Την υιοθέτηση της Οδηγίας για τα βιοαποδομήσιμα απόβλητα, στην οποία θα τίθενται
προδιαγραφές επεξεργασίας και χρήσης των προϊόντων επεξεργασίας
• Εκτεταμένη ενημέρωση του ενδιαφερομένων φορέων και του κοινού σχετικά με τη χρήση
του CLO στα εδάφη
• Υιοθέτηση κινήτρων από την κυβέρνηση για προώθηση της ασφαλούς χρήσης του CLO ως
εδαφοβελτιωτικό
Ιδιαίτερα η υιοθέτηση κριτηρίων σύμφωνα με τα οποία ένα υλικό δεν θα θεωρείται πλέον
απόβλητο αλλά δευτερογενές προϊόν (end of waste criteria) σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία και
αναμένεται, θα έχει σημαντική επίδραση στην αξιοποίηση του CLO και τις δυνατότητες διάθεσής
του. Στοιχεία σχετικά με το θέμα αυτό παρουσιάστηκαν στην προηγούμενη παράγραφο. Με τα
κριτήρια αυτά θα καταστούν σαφείς οι απαιτήσεις για την παραγωγή προϊόντων επεξεργασίας τα
οποία θα δύνανται πλέον να χρησιμοποιηθούν για διάφορες χρήσεις. Τα κριτήρια αυτά θα αφορούν
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [62]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
τόσο στις περιβαλλοντικές επιδόσεις των προϊόντων όσο και στην καταλληλότητά τους για την
προβλεπόμενη χρήση.
1.3.7.3 ΑΕΡΙΕΣ ΕΚΠΟΜΠΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΔΙΑΛΟΓΗ
Για το τμήμα της Μηχανικής Διαλογής (είτε πρόκειται να ακολουθήσει αναερόβια είτε αερόβια
βιολογική διεργασία), δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή όρια σε επίπεδο Ε.Ε., σχετικά με τις αέριες
εκπομπές. Οι αέριες εκπομπές από τη ΜΔ συνήθως αφορούν οσμές, VOCs, σκόνη και διάφορες
οργανικές ενώσεις.
Παρόλα αυτά πληθαίνουν “οι φωνές” που ζητούν θέσπιση ορίων για τις αέριες εκπομπές από ΜΔ
και γι’ αυτό στο μη δεσμευτικό κείμενο BREF σχετικά με τον Τομέα της Επεξεργασίας Αποβλήτων
(BREF – Treatment) ενσωματώθηκαν τα εξής όρια:
Πίνακας 14: Προτεινόμενες οριακές τιμές για αέριες εκπομπές από ΜΒΕ σχετιζόμενες με τη χρήση
Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών
Ρυπογόνος ουσία Όριο συγκέντρωσης, mg / Nm3
Σωματίδια 5-20
VOC 7-20 (1)
Οσμές <500 – 6.000 ouE / Nm3
NH3 <1-20
(1) Για μικρή παραγωγή VOC αυτό το όριο μπορεί να επεκταθεί στα 50 mg / Nm3
Η πιθανή υιοθέτηση των ανωτέρω ορίων σε νομοθετικό κείμενο σίγουρα θα επιφέρει αλλαγές στα
κόστη λειτουργίας υφιστάμενων μονάδων ενώ θα απαιτήσει και κόστη επένδυσης σε
αντιρρυπαντική τεχνολογία.
Οι επιπτώσεις στα κόστη είναι εμφανείς στη Γερμανία όπου η εθνική νομοθεσία έχει ήδη προβεί
στη θέσπιση ορίων για το τμήμα της μηχανικής διαλογής. Τα όρια αυτά είναι αρκετά αυστηρά, όπως
και τα όρια του παραπάνω πίνακα εξάλλου, με αποτέλεσμα οι μονάδες ΜΒΕ στη Γερμανία να
εφαρμόζουν τη δαπανηρή μέθοδο της Αναγεννητικής Θερμικής Οξείδωσης (regenerative thermal
oxidizer – RTO) και όχι μόνο τα «κλασσικά» βιόφιλτρα.
1.3.7.4 ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΖΩΙΚΑ ΥΠΟΠΡΟΪΟΝΤΑ
Μέρος των προς επεξεργασία ΑΣΑ αποτελούνται από υλικά της κατηγορίας 3 σύμφωνα με τον
κανονισμό υπ’ αριθμ. 1774/2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου «για τον καθορισμό υγειονομικών
κανόνων σχετικά με τα ζωικά υποπροϊόντα που δεν προορίζονται για κατανάλωση από τον
άνθρωπο», περιέχουν δηλαδή πρώην τρόφιμα ζωικής προέλευσης, τα οποία ορίζονται ως: «όλα τα
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [63]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
υπολείμματα τροφίμων ζωικής προέλευσης από εστιατόρια, μονάδες τροφοδοσίας και μαγειρεία,
συμπεριλαμβανομένων των κεντρικών μαγειρείων και των μαγειρείων νοικοκυριού».
Επομένως ισχύουν τα όσα αναφέρονται σχετικά με την παραγωγή βιοαερίου και τη
λιπασματοποίηση δηλαδή:
1. Οι μονάδες παραγωγής βιοαερίου πρέπει να διαθέτουν:
α) μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης, η οποία δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί, με
i) εγκαταστάσεις για τη συνεχή παρακολούθηση της θερμοκρασίας
ii) συσκευές για τη συνεχή καταγραφή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων αυτών
και
iii) κατάλληλο σύστημα ασφαλείας για την πρόληψη της ανεπαρκούς θέρμανσης και
β) κατάλληλες εγκαταστάσεις καθαρισμού και απολύμανσης των οχημάτων και των
περιεκτών κατά την έξοδό τους από τη μονάδα παραγωγής βιοαερίου.
2. Οι μονάδες λιπασματοποίησης πρέπει να διαθέτουν:
α) κλειστό αντιδραστήρα λιπασματοποίησης, ο οποίος δεν είναι δυνατόν να παρακαμφθεί,
με:
i) εγκαταστάσεις για τη συνεχή παρακολούθηση της θερμοκρασίας
ii) συσκευές για τη συνεχή καταγραφή των αποτελεσμάτων των μετρήσεων αυτών
και
iii) κατάλληλο σύστημα ασφαλείας για την πρόληψη της ανεπαρκούς θέρμανσης και
β) κατάλληλες εγκαταστάσεις καθαρισμού και απολύμανσης των οχημάτων και των
περιεκτών που μεταφέρουν ανεπεξέργαστα ζωικά προϊόντα.
3. Κάθε μονάδα παραγωγής βιοαερίου και κάθε μονάδα λιπασματοποίησης πρέπει να έχει δικό της
εργαστήριο ή να κάνει χρήση εξωτερικού εργαστηρίου. To εργαστήριο πρέπει να είναι εξοπλισμένο
για να διενεργεί τις απαιτούμενες αναλύσεις και να είναι εγκεκριμένο από την αρμόδια αρχή.
4. Τα υλικά της κατηγορίας 3 τα οποία χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη σε μονάδα παραγωγής
βιοαερίου εξοπλισμένη με μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης πρέπει να πληρούν τις εξής
στοιχειώδεις απαιτήσεις:
α) μέγιστο μέγεθος των σωματιδίων πριν από την εισαγωγή τους στη μονάδα
παστερίωσης/εξυγίανσης: 12 mm
β) ελάχιστη θερμοκρασία του υλικού στη μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης: 70 °C και
γ) ελάχιστος χρόνος αδιάκοπης παραμονής στη μονάδα παστερίωσης/εξυγίανσης: 60 λεπτά.
5. Τα υλικά της κατηγορίας 3 που χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη σε μονάδα λιπασματοποίησης
πρέπει να πληρούν τις εξής στοιχειώδεις απαιτήσεις:
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [64]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
α) μέγιστο μέγεθος των σωματιδίων πριν από την εισαγωγή στον αντιδραστήρα
λιπασματοποίησης: 12 mm
β) ελάχιστη θερμοκρασία του υλικού στο εσωτερικό του αντιδραστήρα: 70 °C και
γ) ελάχιστος χρόνος παραμονής στον αντιδραστήρα σε 70 °C (όλο το υλικό): 60 λεπτά.
Δίνεται η δυνατότητα, σε περίπτωση που το μόνο ζωικό υποπροϊόν που χρησιμοποιείται ως πρώτη
ύλη σε μονάδα βιοαερίου ή λιπασματοποίησης είναι τα υπολείμματα τροφίμων, στην αρμόδια αρχή
να επιτρέπει την εφαρμογή διαφορετικών κανόνων αρκεί να εξασφαλίζουν ισοδύναμο αποτέλεσμα
όσον αφορά την καταστροφή των παθογόνων παραγόντων.
Όλα τα παραπάνω οδηγούν στα εξής συμπεράσματα:
• Αναγκαιότητα θέσπισης κανόνων σχετικά με τις μονάδες βιολογικής επεξεργασίας,
(αερόβιας ή αναερόβιας), Α.Σ.Α. έτσι ώστε να ισχύουν τα οριζόμενα στον εν λόγω κανονισμό
• Αναγκαιότητα ενσωμάτωσης απαραίτητων όρων τους Περιβαλλοντικούς όρους τέτοιων
μονάδων, ώστε να αποφευχθεί το φαινόμενο δαπανηρών μετατροπών εκ των υστέρων, της
βιολογικής διεργασίας
1.3.7.5 ΒΙΟΑΕΡΙΟ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΑΥΤΟΥ
Η παραγόμενη ενέργεια από την ενεργειακή αξιοποίηση βιοαερίου είναι ίσως το πιο «εύκολο»
προϊόν από μονάδες ΜΒΕ. Αυτό διότι σύμφωνα με το νόμο για τις ΑΠΕ η ενέργεια από βιοαέριο
θεωρείται ανανεώσιμη πηγή, πωλείται με την υψηλότερη τιμή και είναι υποχρεωτικό για τη ΔΕΗ να
την αγοράσει.
Παρόλα αυτά, η παραγωγή βιοαερίου από ΜΒΕ και η ενεργειακή του αξιοποίηση αυτή τη στιγμή
στην Ε.Ε., δεν διέπεται από κάποια συγκεκριμένη δεσμευτική νομοθεσία, όπως για παράδειγμα η
ενεργειακή αξιοποίηση στερεών δευτερογενών καυσίμων (Οδηγία για την καύση, πρότυπα και
προδιαγραφές για τα RDF/SRF, κλπ.).
Τόσο στην εθνική όσο και στην ευρωπαϊκή νομοθεσία δεν υπάρχουν νομοθετημένα χαρακτηριστικά
για το βιοαέριο που παράγεται από μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων. Παρόλα αυτά, στα
πλαίσια της Οδηγίας IPPC και ειδικότερα στο μη δεσμευτικό κείμενο σχετικά με τις Βέλτιστες
Διαθέσιμες Τεχνικές – ΒΔΤ στον τομέα της Επεξεργασίας Αποβλήτων (Reference Document on Best
Available Techniques for the Waste Treatment Industries, 8/2005) ορίζεται ότι προκειμένου να
βελτιστοποιείται η διαδικασία ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου και να ελαχιστοποιούνται οι
επιπτώσεις από την εκπομπή ρύπων θα πρέπει:
� Το ενεργειακό περιεχόμενο του βιοαερίου να κυμαίνεται μεταξύ 20-25 MJ/m3
� Το σύνολο των αλογονομένων υδρογονανθράκων, (οργανικές ενώσεις που περιέχουν
φθόριο (F), χλώριο (Cl), βρώμιο (Br) και ιώδιο (I)), να μην υπερβαίνει το όριο των 150 mg/m3
για να αποτρέπεται η δημιουργία διοξινών
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [65]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Σύμφωνα με το ίδιο μη δεσμευτικό κείμενο οι προτεινόμενες τιμές αέριων εκπομπών από μονάδες
ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαερίου, προτείνεται να κυμαίνονται εντός των παρακάτω ορίων:
Πίνακας 15: Προτεινόμενες οριακές τιμές για αέριες εκπομπές από ενεργειακή αξιοποίηση του
βιοαερίου σχετιζόμενες με τη χρήση Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών
12 Residual waste Management in Italy, an overview of recent history and future trends, Dr. D. Newman, Conference: “The future of Residual waste management in Europe” 2005
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [92]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Η «κλασσική» αποτέφρωση είναι μία τεχνολογία που κατέχει σε πολλές χώρες (Ευρώπη, Αμερική,
Ιαπωνία κ.λπ.) ένα πολύ σημαντικό ποσοστό της διάθεσης των απορριμμάτων, ενώ σε ορισμένες
χώρες είναι η κυρίαρχη τεχνολογία (π.χ. Δανία, Ελβετία).
Απογραφή του 1996 σε επίπεδο Ευρώπης έδειξε ότι ο αριθμός των μονάδων καύσης που
λειτουργούν ανέρχεται στις 261 μονάδες. Από αυτές 2 λειτουργούν στην Αυστρία, 34 στη Δανία, 12
στην Αγγλία, 95 στη Γαλλία, 36 στη Γερμανία, 6 στην Ολλανδία, 1 στην Ουγγαρία, 15 στην Ιταλία, 5
στη Νορβηγία, 6 στην Ισπανία, 21 στη Σουηδία και 28 στην Ελβετία. Είναι μία δοκιμασμένη μέθοδος
διάθεσης των απορριμμάτων και εφαρμόζεται κυρίως σε χώρες ή περιοχές που αντιμετωπίζουν
πρόβλημα χώρου γης. Οι μονάδες τύπου mass-fired είναι και η πλειοψηφία των εγκατεστημένων
μονάδων.
Νεότερα στοιχεία (2000-2001) αναφέρουν λειτουργία 316 μονάδων στην Ευρώπη και πάνω από
1.000 μονάδες παγκοσμίως.
Στην Ιταλία ο αριθμός των μονάδων αποτέφρωσης αυξήθηκε από 41 μονάδες το 1991 σε 49
μονάδες το 2003. Συνολικά στην Ιταλία σήμερα στις 50 μονάδες αποτέφρωσης που λειτουργούν
οδηγείται προς αποτέφρωση το 11% της συνολικής παραγωγής αποβλήτων. Η χωρική κατανομή
τους φαίνεται παρακάτω:
Πίνακας 30: Χωρική κατανομή μονάδων αποτέφρωσης στην Ιταλία
Μονάδες Ποσότητα που επεξεργάζεται
Μtons
Βορ. Ιταλία 30 (34)* 2,49
Κεντρ.
Ιταλία 13 (13) 0,43
Νότια Ιταλία 6 (11) 0,23
ΣΥΝΟΛΟ 49 (58) 3,15
* Σε παρένθεση μονάδες υπό κατασκευή
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω η αύξηση των μονάδων αποτέφρωσης τη δεκαετία 1993-2003 δεν
ήταν ιδιαίτερα μεγάλη όμως εξακολουθεί να υφίσταται. Οι βασικοί λόγοι που ισχύει αυτό είναι ο
μεγαλύτερος χρόνος σχεδιασμού που απαιτείται για τέτοιες μονάδες, το υψηλότερο κόστος
κατασκευής και η μεγαλύτερη προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί για την αποδοχή από τους
πολίτες.
Η Γαλλία είναι από τις χώρες όπου η τεχνολογία της αποτέφρωσης είναι η κυρίαρχη. Πολλές από τις
μονάδες που λειτουργούν είναι στη δικαιοδοσία της TIRU η οποία ανήκει στον Όμιλο EDF (Electricité
de France S.A).
Στην Ισπανία και την Πορτογαλία η αμιγής αποτέφρωση δεν κατέχει την πρώτη θέση αλλά 32 kg
απορριμμάτων/κάτοικο στην Πορτογαλία και 26 kg/κάτοικο στην Ισπανία οδηγούνται προς
αποτέφρωση13. Για παράδειγμα η Γαλλική TIRU συμμετέχει κατά 45% στη μονάδα αποτέφρωσης με
ενεργειακή αξιοποίηση που λειτουργεί στην πόλη Ματαρό νοτιοανατολικά της Καταλονίας στα
13 An overview of the global waste-to-energy market, Nickolas J. Themelis, Waste Management World (www.iswa.org), 2003
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [93]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
μεσογειακά παράλια της Ισπανίας, η οποία εξυπηρετεί 26 δήμους της περιοχής με δυναμικότητα
160.000 τόνοι / έτος. Επίσης στην Ισπανία λειτουργεί μία μεγάλη εγκατάσταση αποτέφρωσης σε
ρευστοποιημένη κλίνη, στη Μαδρίτη, δυναμικότητας 187.000 τον/έτος. Άλλη μεγάλη μονάδα
αποτέφρωσης είναι στη Μαγιόρκα δυναμικότητας άνω των 300.000 τον/έτος.
Στη Λισσαβόνα επίσης λειτουργεί από το 1999 μονάδα αποτέφρωσης πέντε δήμων της περιοχής,
δυναμικότητας 350.000 τον ετησίως το οποίο και παράγει περίπου το 2% της εθνικής ζήτησης σε
ενέργεια.
Σχετικά με την πυρόλυση και την αεριοποίηση και σύμφωνα με στοιχεία του 2000-2001 αναφέρεται
η ύπαρξη 110 μονάδων που λειτουργούν παγκοσμίως, κατασκευασμένες από 41 εταιρίες και
εγκατεστημένες σε 22 χώρες. Οι προβλέψεις αναφέρουν αύξηση των εγκατεστημένων μονάδων σε
400 στην επόμενη δεκαετία. Οι 110 μονάδες περιλαμβάνουν τόσο μονάδες που δέχονται
απορρίμματα όσο και μονάδες που επεξεργάζονται σχετικά ομογενοποιημένα στερεά απόβλητα
όπως ελαστικά (πυρόλυση) ή βιομάζα (αεριοποίηση).
Μέχρι τώρα η εμπειρία έχει δείξει πολύ καλά αποτελέσματα στην επεξεργασία βιομάζας με
αεριοποίηση (37% των εγκατεστημένων μονάδων) καθώς και ελαστικών με πυρόλυση (30% των
εγκατεστημένων μονάδων). Αντίθετα, η εμπειρία από την επεξεργασία σύμμεικτων Α.Σ.Α είναι
μικρή (19% των εγκατεστημένων μονάδων πυρόλυσης και 12% των μονάδων αεριοποίησης).
Τονίζεται ότι οι μονάδες που δέχονται σύμμεικτα απορρίμματα δεν επεξεργάζονται αποκλειστικά
Α.Σ.Α αλλά συνδυασμό ρευμάτων όπως Α.Σ.Α, ASR (Automotive Shredder Residue – υπόλειμμα από
τον τεμαχισμό του σασί των αυτοκινήτων), λάσπες, ογκώδη, κ.λπ.
Μόνο δύο τεχνολογίες της κατηγορίας μεσαίου/μεγάλου μεγέθους είναι σε εμπορικό επίπεδο αυτή
τη στιγμή με εφαρμογές κυρίως στην Ιαπωνία και καμία στην Ευρώπη14
.
Γ. Μονάδες Τεχνολογίας πλάσματος:
Υπάρχουν δύο βασικά σημεία σχετικά με την ευκαιρία αγοράς για τις τεχνολογίες επεξεργασίας
αποβλήτων βασισμένες στο πλάσμα:
� Περιπτώσεις όπου σε θέματα τεχνικών χαρακτηριστικών προσφέρουν πραγματικά
πλεονεκτήματα
� Περιπτώσεις όπου το πλάσμα θεωρείται ως καλύτερη εναλλακτική λύση, αν και τα
πραγματικά οφέλη του μπορούν να είναι οριακά.
Ένας βασικός λόγος για το ενδιαφέρον για τις νέες τεχνολογίες επεξεργασίας αποβλήτων είναι,
φυσικά, η πολύ φτωχή εικόνα της αποτέφρωσης. Οι «πράσινες ομάδες» αντιτάσσουν πολύ ενεργά
την κατασκευή των νέων αποτεφρωτήρων και υπάρχουν ανησυχίες θεμάτων υγείας και
περιβαλλοντικών επιδράσεων της αποτέφρωσης αποβλήτων.
Επομένως η ευκαιρία αγοράς για το πλάσμα και τις σχετικά νέες τεχνολογίες οδηγείται από τη
φτωχή αντίληψη της αγοράς για τους αποτεφρωτήρες και λιγότερο για την πραγματική απόδοσή
τους.
14 Pyrolysis and Gasification of Wastes: A Worldwide Technology & Business Review, Juniper Ltd., UK, 2000
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [94]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Η μεγάλη πλειοψηφία των αρμοδίων για την εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών, δηλώνουν ότι δεν
θα επιτρέψουν τη χρήση τέτοιων τεχνολογιών στα περιβαλλοντικά προγράμματά τους έως ότου
δοθεί η ευκαιρία να εξετάσουν πραγματικά και αποδεδειγμένα στοιχεία από προγράμματα
αναφοράς.
Σε κάθε περίπτωση η μεγαλύτερη πιθανή αγορά της τεχνολογίας είναι η επεξεργασία ΑΣΑ ή των
υπόλοιπων οικιακών αποβλήτων, για τα οποία όμως οι τεχνολογίες πλάσματος εφαρμογής
παραμένουν κατά ένα μεγάλο ποσοστό προς το παρόν μη αποδεδειγμένες
Έως ότου υπάρξουν περισσότερα προγράμματα αναφοράς που να μπορούν να αξιολογηθούν
ανεξάρτητα σε επίπεδο απόδοσης και οικονομικών, ο βαθμός στον οποίο οι πλάσμα-βασισμένες
τεχνολογίες θα χρησιμοποιηθούν πραγματικά στο πλαίσιο αυτού του τομέα παραμένει ασαφής. Το
ενδιαφέρον για χρησιμοποίηση του πλάσματος στις εφαρμογές ΑΣΑ στην παρούσα φάση είναι
σχετικά διαδεδομένο.
Σοβαρές έρευνες γίνονται στη Βόρεια Αμερική, την καραϊβική, την ανατολική και Νοτιοανατολική
Ασία, τη μέση ανατολή και την Ευρώπη. Προγράμματα έχουν αναγγελθεί σε Ιταλία, Ελλάδα,
Ισπανία, Ιαπωνία, Ισραήλ, Πουέρτο Ρίκο, Νότια Κορέα, Ταϊβάν, Μαλαισία, Αυστραλία, τη Νότια
Αφρική, την Πολωνία, τη Ρωσία και τη Λατινική Αμερική
Οι πιο ελπιδοφόρες αγορές ΑΣΑ είναι αυτή την περίοδο στη Βόρεια Αμερική, νότια Ευρώπη,
ανατολική και νότια Ασίας.
Οι συνηθέστερες σήμερα εμπορικά προηγμένες εφαρμογές των τεχνολογιών πλάσματος
συνδέονται:
� Με την επεξεργασία των επικίνδυνων αποβλήτων,
� Της τέφρας αποτεφρωτήρων,
� Των χαμηλού επικινδυνότητας ραδιενεργών απόβλητων,
� Της διαχείρισης ξοδεμένων πυρομαχικών.
Επειδή οι τεχνολογίες πλάσματος μπορούν να επεξεργαστούν ένα ευρύτερο φάσμα αποβλήτων
συμπεριλαμβανομένων των επικίνδυνων, των σύμμεικτων απορριμμάτων, των υγρών αποβλήτων
και των αποβλήτων χαμηλής θερμογόνου δύναμης μπορεί να βρουν ελκυστική εφαρμογή ως μια
ενιαία λύση για όλα τα απόβλητα.
Οι προφανείς επιλογές προς εφαρμογή αυτών είναι σε:
� σκάφη εν πλω
� στις κοινότητες νησιών
Στον πίνακα που ακολουθεί φαίνονται οι υφιστάμενες εφαρμογές της τεχνολογίας.
Πίνακας 31: Εμπορικές εφαρμογές τεχνολογιών πλάσματος για την επεξεργασία αποβλήτων
Τεχνολογία Εφαρμογή & Αριθμός εμπορικών
εγκαταστάσεων
Χώρες με
εμπορικές εγκαταστάσεις
Καύση πλάσματος (Plasma
Περισσότερες από 10 εγκαταστάσεις όχι όμως για ΑΣΑ
Γερμανία, ΗΠΑ, Ελβετία, Ιαπωνία, Γαλλία, Καναδάς
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [95]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
combustion)
Υαλοποίηση
πλάσματος (Plasma
vitrification)
> 20 εγκαταστάσεις που επεξεργάζονται
την τέφρα αποτεφρωτήρων Γαλλία, Ιαπωνία
Αεριοποίηση
πλάσματος (Plasma
gasification)
7 -10 εγκαταστάσεις που διαμορφώνονται
για να επεξεργαστούν διάφορα
επικίνδυνα, ιατρικά & χαμηλού επιπέδου
ραδιενεργά απόβλητα
Ιαπωνία, ΗΠΑ
Υποβοηθούμενη
αεριοποίηση
πλάσματος (Plasma assisted gasification)
2 εγκαταστάσεις ΑΣΑ και 1 για απόβλητα
βυρσοδεψείων Ιαπωνία, Νορβηγία
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [96]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
1.5 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ
Οι βασικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις των διαφόρων συστημάτων παρουσιάζονται στον επόμενο
πίνακα:
Πίνακας 32: Κύριες περιβαλλοντικές επιπτώσεις των σταδίων συστήματος διαχείρισης αποβλήτων
ΜΒΤ Καύση Πυρόλυση/αεριοποίηση Πλάσμα
Αέρας
Έκλυση CH4,
CO2, οσμών,
σκόνης
Έκλυση SO2, NOx, HCL, HF,
NMVOC, CO, CO2, N2O,
διοξίνες, διβενζο-
φουράνια, βαρέα μέταλλα
(Pb, Zn, Cu, As)
Όμοια με καύση αλλά σε με
χαμηλότερες συγκεντρώσεις
ρύπων και με μικρότερη
ποσότητα καυσαερίων
Χαμηλότερες
εκπομπές από τις
συμβατικές
τεχνολογίες
επεξεργασίας
αποβλήτων και
ιδιαίτερα διοξινών
υψηλά επίπεδα
ημι-πτητικών
ενώσεων βαριών
μετάλλων
Νερό
Υγρά απόβλητα
υψηλού
οργανικού
φορτίου από
ΜΒΤ με
«κλασσική»
αναερόβια
(όχι από μέθοδο
dry
fermentation,
διότι δεν έχει
κατανάλωση
νερού)
Απόθεση επικίνδυνων
ουσιών στα επιφανειακά
ύδατα
Πιθανή απόθεση
επικίνδυνων ουσιών στα
επιφανειακά ύδατα
Ψύξη και
καθαρισμός syngas
Έδαφος
Προσοχή
απαιτείται στη
χρήση
διαφόρων
υλικών τύπου
κομπόστ από
ΜΒΤ
Εδαφική διάθεση
ιπτάμενης τέφρας,
σκωρίας και scrap
Όμοια με καύση αλλά σε
μικρότερες ποσότητες
Αδρανοποιημένο
υπόλειμμα
Ευρύτερη περιοχή
Απαιτούμενη γη
για τη
χωροθέτηση,
περιορισμός
στις χρήσεις γης
Οπτική όχληση,
περιορισμός στις χρήσεις
γης
Οπτική όχληση, περιορισμός
στις χρήσεις γης
Οπτική όχληση,
περιορισμός στις
χρήσεις γης
Οικοσυστήματα
Πιθανή Μόλυνση και
συσσώρευση τοξικών
ουσιών στην τροφική
αλυσίδα
Οικισμοί Πιθανή Έκθεση σε
επικίνδυνες ουσίες
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [97]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
1.6 ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΆΛΛΩΝ ΡΕΥΜΑΤΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΠΛΗΝ ΤΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ
Σε σχέση με τη δυνατότητα επεξεργασίας άλλων ρευμάτων αποβλήτων, παρατίθεται ο επόμενος
πίνακας:
Πίνακας 33: Συνοπτικά στοιχεία αναφορικά με τα είδη αποβλήτων που μπορούν να οδηγηθούν
στις διάφορες τις τεχνολογίες επεξεργασίας απορριμμάτων
Βιολογική επεξεργασία
Αποτέφρωση Μηχανική - Βιολογική 1
επεξεργασία
Αερόβια επεξεργασία 2
Αναερόβια
επεξεργασία 2
Αποδεκτά
απορρίμματα Σύμμεικτα απορρίμματα
Βασικά,
βιοαποικοδομήσιμο
κλάσμα
απορριμμάτων από
διαλογή στην πηγή
Βασικά,
βιοαποικοδομήσιμο
κλάσμα
απορριμμάτων από
διαλογή στην πηγή
Σύμμεικτα απορρίμματα
Αποδοχή υγρού
οργανικού
κλάσματος
(τροφικά
υπολείμματα)
Ναι
Ναι, συχνά
προϋποτίθεται η
παρουσία και άλλων
υλικών
Ναι
Τεχνικά ναι, αλλά δεν
εφαρμόζεται σε κλάσματα
απορριμμάτων από διαλογή
στην πηγή (ειδικά σε αυτά
χαμηλής θερμογόνου αξίας)
Αποδοχή πράσινων
(κηπευτικών)
απορριμμάτων
Ναι Ναι
Σε ποσοστό ανάμιξης
με άλλα οργανικά
(π.χ. τροφικά
υπολείμματα)
Τεχνικά ναι, αλλά δεν
εφαρμόζεται σε κλάσματα
απορριμμάτων από διαλογή
στην πηγή (ειδικά σε αυτά
χαμηλής θερμογόνου αξίας)
Αποδοχή
οργανικών
αποβλήτων από
ξενοδοχεία και
εστιατόρια
Ναι Ναι Ναι
Τεχνικά ναι, αλλά δεν
εφαρμόζεται σε κλάσματα
απορριμμάτων από διαλογή
στην πηγή (ειδικά σε αυτά
χαμηλής θερμογόνου αξίας)
Αποδοχή χαρτιού
και χαρτονιού Ναι Ναι
Ναι
(υγρά χαρτιά)
Τεχνικά ναι, αλλά δεν
εφαρμόζεται συνήθως σε
κλάσματα απορριμμάτων
από διαλογή στην πηγή
(που είναι έτοιμα προς
ανακύκλωση)
Λάσπες ΕΕΛ
Ναι στη στάδιο της
βιολογικής επεξεργασίας
απευθείας (απαιτείται
μείωση υγρασίας σε
περίπτωση αερόβιου
συστήματος)
Δεν εφαρμόζεται σε
μονάδες βιολογικής
ξήρανσης
Ναι
(απαιτείται μείωση
υγρασίας π.χ. ανάμιξη
με κλαδιά)
Ναι Όχι
(μόνο μετά από ξήρανση)
Κλάσματα
απορριμμάτων που
εξαιρούνται
Κανένα
Μέταλλα, πλαστικά,
γυαλί, σύμμεικτα
οικιακά απορρίμματα
Μέταλλα, πλαστικά,
γυαλί, ζωικά
απόβλητα, φυτά που
δεν έχουν υποστεί
υγειονοποίηση, η
αποικοδόμηση της
λιγνίτης απαιτεί
περαιτέρω
χώνευση/κομποστοπο
ίηση
Κανένα
Ανάκτηση Ναι, ανακτώνται: Ναι, ανακτώνται: Ναι, ανακτώνται: Όχι
Παροχή Υπηρεσιών Συμβούλου για την Επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
Πλαίσιο κατευθύνσεων για την επικαιροποίηση του ΠΕΣΔΑ Πελοποννήσου
R78 888 979.skoulaxinou
Σελίδα [98]
Πα
ρά
ρτ
ηµ
α
ΙΙ
Ι
Βιολογική επεξεργασία
Αποτέφρωση Μηχανική - Βιολογική 1
επεξεργασία
Αερόβια επεξεργασία 2
Αναερόβια
επεξεργασία 2
θρεπτικών 2,5 – 10 kg N/tn,
0,5 – 1,0 kg P/tn
1 - 2 kg K/tn
2 - 4 kg N/tn,
1 - 2 kg P/tn
1 - 2 kg K/tn
4,0 – 4,5 kg N/tn,
0,5 – 1,0 kg P/tn
2,5 - 3 kg K/tn
Ανάκτηση
ενέργειας
Πιθανή (π.χ. με
διεργασίες ξηρής
σταθεροποίησης /
διαχωρισμού παράγεται
RDF. Ανάλογα με το
εφαρμοζόμενο σύστημα,
συνήθως 0,2 – 0,5 tn RDF
έχουν θερμογόνο αξία
~15-20 MJ/kg ή
περισσότερο.
Επιπρόσθετα, κατά τη
χώνευση μπορεί να
ανακτηθεί ενέργεια από
την αποικοδόμηση του
βιοαποδομήσιμου
κλάσματος (μπορεί και
>100 kWh ανάλογα με τη
σύσταση)
Όχι
Ναι : Ηλεκτρική
ενέργεια περίπου 100
– 250 kWh (0,4 – 0,9
MJ)/tn απορριμμάτων
Ναι : Ηλεκτρική ενέργεια
περίπου 500 kWh (2 MJ)/tn
απορριμμάτων
Στερεά υπολείμματα
(tn/tn εισερχόμενων
απορριμμάτων)
0,2 – 0,9 0,4 – 0,5 0,3 – 0,6
0,17- 0,3
Ιπτάμενη τέφρα* κλπ (0,02
– 0,04)
*Επικίνδυνο
Είδος παραγόμενων
προϊόντων
(ανάκτηση σε tn/tn
εισερχόμενων
απορριμμάτων)
Μέταλλα (0,05)
CLO (0,1-0,2)
Βιοαέριο (0,07-0,1)
RDF (0,3 – 0,4)
Κόμποστ (0,5) Ίνες (0,4) Μέταλλα (0,02)
1: Αερόβια ή Αναερόβια, μετά από μηχανική διαλογή
2: Αερόβια ή Αναερόβια οργανικών υλικών που έχουν συλλεχθεί χωριστά και απαιτείται μηχανική διαλογή περιορισμένης κλίμακας, μόνο