บทที่ 5

บททบทท 55ทฤษฎวาดวยทฤษฎวาดวย

พฤตกรรมของผพฤตกรรมของผบรโภคบรโภค

ทฤษฎพฤตกรรมผบรโภค ม 2 ทฤษฎ

1 .ทฤษฎอรรถประโยชน2.ทฤษฎวาดวยเสนความพอใจ

เทากน

ทฤษฎอรรถประโยชน (Theory of Utility) ผบรโภคมรายไดจำากด

ผบรโภคปรารถนาจะไดรบความพอใจสงสด อรรถประโยชนมหนวย “ยทล” (Util) อรรถประโยชนจากสนคาบรโภคหนงไมกระทบ

สนคาชนดอน อรรถประโยชนแตละชนดสามารถรวมกนได กฎของการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชน

ทฤษฎอรรถประโยชนทฤษฎอรรถประโยชน “อรรถประโยชน” (utility)

หมายถง ความพอใจทบคคลไดรบจากการอปโภคหรอบรโภคสนคานนในเวลาขณะใดขณะหนง “อรรถประโยชน” เปนเพยงความรสกนกคด ซงไมสามารถมองเหนได

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ทฤษฎอรรถประโยชนหนงสอหนา68

เลขหนา5/2

กฎการลดนอยถอยลงของอรรถประโยชนเพม(Law of Diminishing Marginal Utility)

: เมอผบรโภคไดบรโภคสนคาและบรการเพมขนทละหนวยแลว อรรถประโยชนสวนเพม (MU) ของสนคานนจะลดลงตามลำาดบ

ความพอใจทเพมขนเมอบรโภคเพมขน1หนวย

อรรถประโยชนสวนเพม (Marginal Utility : MU)

• ความพอใจทผบรโภคไดรบเพมขนจากการบรโภคสนคาเพมขน 1 หนวย

ความพอใจทเพมขนเมอไดรบกวยเตยวเพมขนจาก 0 เปน 1 ชาม

- 2- 255004444338822

101011--00

อรรถประโยชนอรรถประโยชน สวนเพม สวนเพม((ยทลยทล))

กวยเตยวกวยเตยว ((ชามชาม) )

ความพอใจทเพมขนเมอไดรบกวยเตยวเพมขนจาก 2 เปน 3 ชาม

อรรถประโยชนรวม (Total Utility :TU)

: ผลรวมของอรรถประโยชนสวนเพม (MU) ทไดจากการบรโภคสนคาตงแตหนวยแรกถงหนวยทกำาลงพจารณาอย

MUMU((ยทลยทล))

-2-2004488

101000

202055222244222233181822101011--00

TUTU((ยทลยทล))

ขาวซอยขาวซอย ((ชามชาม) )

10 + 8 = 18 ยทล

0 + 10 = 10 ยทล

18 + 4 = 22 ยทล

หนงสอหนา69

เลขหนา5/4

อรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพมของการดมนำาอรรถประโยชนรวมและอรรถประโยชนเพมของการดมนำาปรมาณการดมปรมาณการดม

นำานำา ((แกวแกว ) )

อรรถประโยชนอรรถประโยชนเพมเพม

(MU)(MU)

อรรถประโยชนอรรถประโยชนรวมรวม

(TU)(TU)001122334455667788

001212101077441100-2-2-4-4

00121222222929333334343434

3232

2828

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ตารางอรรถประโยชน

เสนอรรถประโยชนเพมเสนอรรถประโยชนเพม (MU)(MU) และเสนและเสนอรรถประโยชนรวม อรรถประโยชนรวม (TU) (TU) ของสนคาชนดหนงของสนคาชนดหนง

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ตารางอรรถประโยชนหนงสอหนา70

เลขหนา5/5

เราสามารถหาความสมพนธระหวางคาเราสามารถหาความสมพนธระหวางคาอรรถประโยชนรวม อรรถประโยชนรวม (TU) (TU) และอรรถประโยชนและอรรถประโยชน

เพม เพม (MU) (MU) ไดดงนไดดงน 1. 1. ทงทง (TU) (TU) และ และ (MU)(MU) สำาหรบการบรโภคสำาหรบการบรโภค

สนคาหนวยแรก ๆ จะมคาเพมขนเรอย ๆ สนคาหนวยแรก ๆ จะมคาเพมขนเรอย ๆ 2 . 2 . MU MU จะมคาสงสดเมอ จะมคาสงสดเมอ slope slope ของ ของ TU TU

มคามากทสดหลงจากจดนแลวคาของ มคามากทสดหลงจากจดนแลวคาของ MUMU จะจะเรมลดลงเรมลดลง

33 . . เมอ เมอ MU MU เทากบศนย เทากบศนย TU TU จะมคามากทสด จะมคามากทสด ตอจากนนคาของ ตอจากนนคาของ TU TU จะเรมลดลงขณะจะเรมลดลงขณะ

เดยวกน เดยวกน MU MU กจะมคาตดลบกจะมคาตดลบ

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ตารางอรรถประโยชน เลขหนา5/6

หนงสอหนา70

ดลยภาพของผบรโภค (Consumer Equilibrium)(Consumer Equilibrium)

คอ การทผบรโภคไดรบความพอใจสงสดจากการทไดบรโภคสนคาหรอบรการชนดใดชนดหนง รวมทงความพอใจสงสดทไดจายเงนจำานวนจำากดเพอซอสนคาชนดใดชนดหนงหรอหลานชนดเงอนไขดลยภาพของผบรโภค มดงนเงอนไขดลยภาพของผบรโภค มดงน

1 .1 .ผบรโภคมรายไดจำากดผบรโภคมรายไดจำากด2.2.ผบรโภคตางแสวงหาความพอใจสงสดผบรโภคตางแสวงหาความพอใจสงสด

จากสนคาจากสนคา

หนงสอหนา70

เลขหนา5/7ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ดลภาพของผบรโภค

ดลยภาพของผบรโภค1. กรณผบรโภคมรายไดไมจำากด 2. กรณผบรโภคมรายไดจำากด

2.1 กรณมการซอสนคาชนดเดยว 2.2 กรณมการซอสนคาหลายชนด และราคาสนคาเทากน

2.3 กรณมการซอสนคาหลายชนด และราคาสนคาไมเทากน

กรณผบรโภคมรายไดไมจำากด

จำานวนจำานวนซอซอ

MU (Util)MU (Util)

สนคา สนคา AA สนคา สนคา BB สนคา สนคา CC

11 66 44 5522 44 22 3333 33 11 0044 22 00 - 1- 155 00 - 2- 2 - 4- 4

TU สงสด เมอ MU = 0

บรโภค A = 5 ชน , B = 4 ชน , C = 3 ชนTUt = 15 + 7 + 8 = 30 ยทล

610131515

46775

58873

TU TU TU

กรณผบรโภคมรายไดไมจำากด

TUt มคาสงสดเมอ

MUA = MUB = . . . = 0

กรณผบรโภคมรายไดจำากด : กรณมการซอสนคาชนดเดยว

เปรยบเทยบคาอรรถประโยชนทเขาไดรบจากสนคาหนวยนนๆ กบอรรถประโยชนทจะตองสญเสยไปจากการจายเงนคาซอสนคาหนวยนน

TU สงสดเมอ

MU ของสนคานน = MU ของเงนทใชซอสนคา

MU ของเงนทใชซอสนคา

เงนทใชซอสนคา

เงนทจายซอสนคาแตละหนวย

ราคาสนคา

ถา MUx คอ MU ของเงน 1 หนวย Px คอ ราคาของสนคา X

MU ของเงนทใชซอสนคา X

MUx x Px

TU สงสดเมอ

MU ของสนคานน = MU ของเงนทใชซอสนคา

MUx = MUx x Px

(MUx = 1)

MUx = Px

TU สงสดเมอ MUx = Px

กรณผบรโภคมรายไดจำากด : กรณมการซอสนคาหลายชนดและราคาสนคา เทากน

เลอกสนคาทใหคา MU สงสดกอน แลวจงเลอกสนคาทใหคา MU ตำาลงมาจนกวางบประมาณจะหมด

ดลยภาพของผบรโภค (TU สงสด) เกดขนเมอ

TU สงสดเมอ MUx = MUy

หนงสอหนา69

เลขหนา5/4

ตวอยางหนา ตวอยางหนา 65 65 อรรถประโยชนเพมของสนคา อรรถประโยชนเพมของสนคา x x และ และ yyจำานวนสนคา จำานวนสนคา MUx MUy

1122334455667788

404036363232282824242020121244

30302929282827272626252524242020

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ตารางอรรถประโยชน

กรณผบรโภคมรายไดจำากด : กรณมการซอสนคาหลายชนดและราคาสนคา ไมเทากน

เลอกสนคาทใหคา MU สงสดกอน แลวจงเลอกสนคาทใหคา MU ตำาลงมาจนกวางบประมาณจะหมด

MU ตำาลง TU สงขน

สนคา A ราคา PA บาท ใหอรรถประโยชน = MUA

สนคา A ราคา 1 บาท ใหอรรถประโยชน =

ราคา 1 บาท

PA

MUA

สนคา A ราคา PA

สนคา B ราคา PB(PA PB)

ดลยภาพของผบรโภค (TU สงสด) เกดขนเมอ

PA

MUA = = . . . =PB

MUB

Pn

MUn

112244881010

0.50.511

1.51.52233

MU MU // P PMU MU // P P

252516165524241515442222131333181810102210106611TUTUTUTU

ดนสอ ดนสอ ((แทงแทง))ปากกา ปากกา ((ดามดาม))จำานวนจำานวนซอซอ

สมมตปากการาคาดามละ 2 บาทและดนสอราคาแทงละ

1 บาท และผบรโภคมเงน 8 บาท

10

24

ซอปากกา 2 ดาม และดนสอ 4แทง

( ดวยเงน 8 บาท )

TUt = 10 + 24 = 34 Util

PA

MUA = = 2PB

MUB

ทฤษฎเสนความพอใจเทากน ทฤษฎเสนความพอใจเทากน (Indifference Curve (Indifference Curve

Theory)Theory) เปนทฤษฎทอธบายเกยวกบ

พฤตกรรมของผบรโภควาถาผบรโภคมรายไดจำากดเพอซอสนคา 2 ชนด หากตองการซอสนคาหนงเพมขนกตองลดปรมาณการซอสนคาอกชนดหนง เพอ

รกษาระดบความพอใจไวเทาเดม

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ทฤษฎเสนความพอใจ เลขหนา5/8

หนงสอหนา72

xy- MRS Yof X

จำานวนสนคา x เพมขน 1 หนวย นำาไปทดแทนสนคา y ทลดลง

อตราของการทดแทนกน

อตราหนวยสดทายของการอตราหนวยสดทายของการทดแทนกนทดแทนกน

ระหวางสนคา ระหวางสนคา 2 2 ชนดชนด (Marginal Rate of (Marginal Rate of Substitution – MRS)Substitution – MRS)

MRS หมายถง อตราการลดลงของสนคาชนดหนง เมอไดรบสนคาอกชนดหนงเพมขน

1 หนวย ทงนเพอรกษาความพอใจใหคงเดม

หนงสอหนา73

เลขหนา5/12ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/อตราหนวยสดทาย

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ทฤษฎเสนความพอใจ เลขหนา5/8

หนงสอหนา72

xy- MRS Yof X

จำานวนสนคา y เพมขน 1 หนวย นำาไปทดแทนสนคา x ทลดลง

อตราของการทดแทนกน

จำานวนสนคา x เพมขน 1 หนวย นำาไปทดแทนสนคา y ทลดลง

yx- MRS Xof Y

อตราหนวยสดทายของการทดแทนกนอตราหนวยสดทายของการทดแทนกนระหวาง ระหวาง สนคา สนคา X X และและ YY

หนงสอหนา74

เลขหนา5/13ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/อตราหนวยสดทาย

สวนประกอบ

สนคา X

X สนคา Y

Y

112233445566

001122334455

--1111111111

1515101066330000

--5544332211

---5/1-5/1-4/1-4/1-3/1-3/1-2/1-2/1-1/1-1/1

---1/5-1/5-1/4-1/4-1/3-1/3-1/2-1/2-1/1-1/1

XY- MRSXY

Y

X- MRSYX

หนงสอหนา73

เลขหนา5/10

แผนทแสดงเสนความแผนทแสดงเสนความพอใจเทากนพอใจเทากน

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ทฤษฎเสนความพอใจ

หนงสอหนา74

เลขหนา5/14

เสนความพอใจเทากนเสนความพอใจเทากน

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/อตราหนวยสดทาย

คณสมบตของเสนความพอใจเทากนคณสมบตของเสนความพอใจเทากน 1. เปนเสนโคง หรอเสนตรงทลาดจากซายลงมา

ทางขวา แสดงวาเมอผบรโภคตองเสยสละเขาตองบรโภคสนคาอกอยางหนงนอยลงไดรบสนคาอยางหนงเพมขนจงชดเชยใหไดรบความพอใจเทาเดม 2 . เสนความพอใจเทากนสวนมากเปนเสนโคงเวาเขาหาจด origin ซงแสดงใหเหนวาอตราการ

ทดแทนกนของสนคา 2 อยาง มลกษณะลดลงเรอย ๆ

3 . คณสมบตประการสดทาย คอ สวนประกอบของสนคา 2 ชนด ในการสรางความพอใจทเทากน สำาหรบผบรโภคทไดนบไมถวน กลาวคอเสนความพอใจเทากนนเปนเสนตดตอกนโดยไมขาดชวง

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ทฤษฎเสนความพอใจหนงสอหนา73

เลขหนา5/11

เสนงบประมาณหรอเสนราคา เสนงบประมาณหรอเสนราคา (Budget Line or (Budget Line or

Price Line)Price Line)เสนงบประมาณหรอเสนราคา หมาย

ถง เสนทแสดงใหเหนถงจำานวนตาง ๆ ของสนคา 2 ชนด ซงสามารถซอไดดวยเงนจำานวนหนงตามทกำาหนดไว ณ ราคาตลาดขณะนน

หนงสอหนา75

เลขหนา5/15ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/เสนงบประมาณ

หนงสอหนา76

เลขหนา5/16

เสนงบประมาณเสนงบประมาณ

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/เสนงบประมาณ

ดลยภาพของผบรโภค ดลยภาพของผบรโภค (Consumer’s (Consumer’s

Equilibrium)Equilibrium) ณ จดซงเสน ณ จดซงเสน IC IC และเสนงบประมาณและเสนงบประมาณสมผสกนนน อตราหนวยสดทายของการใชสมผสกนนน อตราหนวยสดทายของการใช

ทดแทนกนของสนคา ทดแทนกนของสนคา 2 2 ชนด จะเทากบชนด จะเทากบอตราสวนราคาของสนคา อตราสวนราคาของสนคา 2 2 ชนดนน ซงพสจนชนดนน ซงพสจน

ไดดงนไดดงน นมพอใจเทากของเสนควา slopeXY MRSfor Y X

ระมาณของเสนงบป slope PP

XY และ

y

X

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ดลยภาพของผบรโภคหนงสอหนา76

เลขหนา5/17

รป ดลยภาพของผบรโภครป ดลยภาพของผบรโภค

ทฤษฎวาดวยพฤตกรรมของผบรโภค/ดลยภาพของผบรโภคหนงสอหนา77

ดงดงนน นน y

xfor Y X P

PMRS

เลขหนา5/18

จำานวนสม

MU TU

1 12 A2 9 B3 C 264 1 D5 E 276 -4 F7 -6 G

จงหาคา A-G

ปรมาณ(หนวย)

MU x TU x

MUy TU y

1 40 A 30 E2 35 B 28 F3 30 C 20 G4 15 D 18 H

เลอกซอสนคา 2 ชนด คอ X และ y, ราคาของสนคาเทากน = 25 บาท, งบประมาณ 100 บาท

จงหาคา A-H

ซอสนคา X ,Yอยางละกชน

เลอกซอสนคา 2 ชนด คอ X และ y, ราคาของสนคาX = 2 บาท, ราคาของสนคาy = 3 บาทงบประมาณ 24 บาท¦·¤µ� � · oµ� � x · oµ� � y

(®nª¥� ) Mux TUx MUx/Px Muy TUy MUy/Py 1 20 20 A 24 E 8 2 18 38 9 21 45 7 3 16 B 8 F 63 6 4 14 68 7 12 75 G 5 12 80 C 6 81 H 6 D 88 4 0 81 0 7 4 92 2 -3 78 -1

จงหาคา A-H

ซอสนคา X ,Yอยางละกชน