հայկական կերպարվեստ

Հայկական կերպարվեստ Մարտիրոս Սարյան

(1880-1972)   1880 . 28- Մարտիրոս Սարգսի Սարյանը ծնվել է թ փետրվարի ին Նոր

` 1972 . 5- : Նախիջևանում և մահացել թ մայիսի ին Երևանում Նա հայ մեծ նկարիչ է: , , Սարյանի նախնիները եղել են անեցի որ գաղթել են Ղրիմ

մասնակցել տեղի հայկական գաղթավայրի հիմնադրմանը։ Նրանց շառավիղները Ղրիմից տեղափոխվել և մասնակցել են Նոր Նախիջևանի

1895- հայկական գաղութի ստեղծմանը։ ին Սարյանը ավարտել է տեղի ( , ) հանրակրթական երկլեզվյան հայերեն ռուսերեն ուսումնարանը: . Հ Արծաթպանյանի ղեկավարությամբ մասնագիտական նախնական

, 1897–1904- գիտելիքներ ստանալուց հետո ին սովորել է Մոսկվայի, Գեղանկարչության քանդակագործության և ճարտարապետության

ուսումնարանի գեղանկարչության բաժնում: 1901- , , ին առաջին անգամ , , , , մեկնել է Կովկաս եղել Երևանում Աշտարակում Վաղարշապատում

, 1902- Սևանում ին՝ Անիում: , ճամփորդության ընթացքում ինչպես և , հետագա տարիներին հափշտակությամբ ուսումնասիրել է իր ժողովրդի

, , , , պատմությունը նիստուկացը մշակույթը ճարտարապետության, - քանդակագործության որմնանկարչության և դեկորատիվ կիրառական

, արվեստի հուշարձանները որը վճռական ազդեցություն է ունեցել Սարյանի աշխարհայացքի և ստեղծագործական մեթոդի ձևավորման ու

զարգացման վրա:1903- ին ավարտել է ուսումնարանի հիմնական դասընթացը և մոտ երկու տարի կատարելագործվել նույն

. . . . « հաստատությանը կից Վ Ա Սերովի և Կ Ա Կորովինի Դիմանկարի»արվեստանոցում : Ուսումնառության տարիներին մոտիկից շփվել է ռուս

, մտավորականության լավագույն ներկայացուցիչներից շատերի հետ ինչը զգալի նշանակության է ունեցել նրա՝ առաջադեմ մտավորականի և

քաղաքացի արվեստագետի դիրքորոշման մեջ: Սարյանը ստեղծել է, , , , դիմանկարներ բնանկարներ նատյուրմորտներ պաննոներ ձևավորել

, գրքեր կատարել բեմանկարչական գործեր: Նրա համար չեն եղել կարևոր ու Երկրորդական ժանրեր։ Գեղարվեստական որակը նկարչի համար

դարձել է հիմնանպատակ։

« » Արարատը Դվինից

« » Հայաստան

« » Հին Երևան

Հովհաննես Այվազովսկի(1817—1900)

• ( )   Հովհաննես Իվան Կոստանդինի Այվազովսկին , աշխարհահռչակ ծովանկարիչ է։ Պետերբուրգի

, , , Հռոմի Ֆլորենցիայի Շտուտարդի Ամստերդամի , գեղարվեստի ակադեմիաների անդամ

Ռուսական աշխարհագրական ընկերության (1853) 17– , անդամ ։ Ծնվել Է հուլիսի ին

, Թեոդոսիայում Մոլդավիայից գաղթած մանր առևտրական հայի՝ Գեորգ Այ վազի կամ

( Հայվազի հետագայում՝ Կոստանդին) Հայվազովսկի ընտանիքում։ Երբեմն նկարների

. տակ ստորագրել Է հայերեն՝ Հովհ Այվազովսկի կամ Օվաննես Այվազեան։ Սովորել Է

, Թեոդոսիայի հայկական ծխական դպրոցում1830–33- ին՝ Սիմֆերոպոլի ռուսական

, 1833—1837- գիմնազիայում ին՝ Պետերբուրգի գեղարվեստի ակադեմիայում:

• ( . ), Եղել Է Իտալիայում նաև Ս Ղազար կղզում, , , Իսպանիայում Ֆրանսիայում Հոլանդիայում

, , Անգլիայում մասնակցել ցուցահանդեսների արժանացել համընդհանուր ճանաչման։

( 1857-Փարիզում արժանացել Է ոսկե մեդալի իսկ ), ին՝ Պատվո լեգեոնի շքանշանի

1844- Ամստերդամում՝ ակադեմիկոսի կոչման։ ին , վերադարձել Է Ռուսաստան ստացել Գեղարվեստի ակադեմիայի ակադեմիկոսի

(1887- ) կոչում ից՝ պատվավոր անդամ և նշանակվել Ծովային գլխավոր շտաբի

գեղանկարիչ: 1845- Այվազովսկին ին հեռացել Է, մայրաքաղաքից մշտական բնակություն

, հաստատել Թեոդոսիայում կառուցելարվեստանոց: Այվազովսկին ստեղծել Է շուրջ6000 , կտավ։ Աշխատել Է շատ արագ

տեսողական վիթխարի հիշողությամբ։ , Պատկերել Է ծովը՝ օրվա տարբեր ժամերին

տարվա բոլոր եղանակներին խորապես զգացել և վերարտադրել Է ծովային տարերքի

, անընդգրկելի վեհությունը հրավառ արևածագն , , ու արևամուտը կեսօրյա անդորրը ալիքների

  ռիթմն ու նրանց վրա խայտացող լուսնի լույսը։

« »  Հանդարտություն

« »  Փոթորիկ

« Նոյը իջնում է»  Արարատից

«9- »  րդ ալիք

« Բայրոնի այցը . Մխիթարյաններին ս Ղազար

»  կղզում

 Հակոբ Կոջոյան• 1883 . , Հակոբ Կոջոյանը ծնվել է թ Ախալցխա քաղաքում

: ոսկերչի ընտանիքում Ապագա նկարչի մանկության ( ` տարիներն անցել են Վլադիկավկազում այժմ

): Օրջոնիկիձե Այստեղ նա ուսանում է քաղաքային վարժարանում և միաժամանակ աշխատում հոր

` , արհեստանոցում ոսկերչություն փորագրման և : դրվագման արվեստ սովորելով ավագ եղբայրներից

Վլադիկավկազում ապրելու շրջանում Կոջոյանը մտերմանում է ապագա օսեթական նշանավոր : , գեղանկարիչ Մախարբեկ Տուգանովի հետ Տուգանովը

, որ Կոջոյանից մեծ էր մի քանի տարով սկսում է, պարապել օգնել նրան գունանկարի տեղնիկայի : յուրացման ասպարեզում Կոջոյանն իր` << անդրանիկ Ոսկերիչ

>>  1898-վարպետներ գունանկարչական էտյուդն արել է:ին

• Տասնվեցամյա Հակոբը մեկնում է Մոսկվա և սովորում : , փորագրիչ Պրուսովի արվեստանոցում Այնուհետև , Տուգանովի խորհրդով Կոջոյանը որոշում է

գեղարվեստական մասնագիտական կրթություն :ստանալ Մյունխենում

Հեքիաթների համար Կոջոյանի արած նկարազարդումների գեղարվեստական արժեքը որոշվում է նրանով, որ նա գրքի

նկարազարդումներում հեքիաթային թեմատիկան հետևողականորեն :մշակող հայ առաջին նկարիչներից եղավ

• , Հայ ժողովրդական էպոսը Կոջոյանի համար նրա ողջ ստեղծագործական կյանքում նաց իբրև

բանաստեղծական մեծ բովանդակություն ունեցող : , անգերազանցելի հուշարձան Էպոսի լեզուն նրա

, կերպարային աշխարհը օտար նվաճողների լծից ազատագրվելու համար ժողովրդի արդարացի պայքարի

բուն գաղափարը խորապես հոգեհարազատ էին Կոջոյանին և նկարչական մարմնավորման ասպարեզում :անսահման հնարավորություններ էին բացում նրա առջև

• Կոմպոզիցիայի կենտրոնում Սասունցի Դավթի ֆիգուրն է , - : Քուռկիկ Ջալալիի վրա Թուր Կեծակին ձեռքին Շուրջը

զետեղված են էպոսի երրորդ ճյուղի թեմաներով` , նկարազարդումները գառնարած Դավթի մանկությունը

, Կոզբադնին պատժելու տեսարանը հաշվեհարդարը : Մսրա Մելիքի հետ

• 20- ական թվականների սկզբին Կոջոյանը մոտ ` : երկու տարի ապրեց Իրանում Թավրիզում Նրա

հայացքի դեմ հառնում էին Երկնագույն մզկիթի, , ավերակները Ալիշահի ամրոցի պարիսպները

: երկնի կապույտի մեջ մխրճված մինարեները ` Արևելյան քաղաքի կյանքն էր նրա առջև նեղլիկ

, փողոցների եռուզեռով ուր բազմալեզու , ամբոխի մեջ հայտնվում էին չադրայով կանայք

հանդիսավոր ճեմող սպիտակ չալմայով, , մոլլաներ դերվիշներ ուր օդը լի էր զրնգուն` աղմուկով գոյացած առևտրականների

, : ծիծաղից հայհոյանքներից ու կանչերից Նկարչի տպավորություններն իրենց

<< >> արտացոլումը գտան Փողոց Թավրիզում և<< >> Ճաշարան Թավրիզում ժանրային

: կտավներում Կոջոյանի ներկայացրած կերպարներից յուրաքանչյուրը սուր զգացված է

, , բնավորությամբ արտաքին նկարագրով:շարժուձևով

< >>Փողոց Թավրիզում

<< >>Ճաշարան Թավրիզում

<< >>Աշունը Երևանում

<< : Մենավոր կաղնի>>Կիրովական

Բաշինջաղյան Գևորգ

• 1876–78 - Գևորգ Բաշինջաղյանը թթ ին սովորել է Թիֆլիսի Գեղարվեստը խրախուսող կովկասյան ընկերության

, 1879–83 գեղանկարչության և քանդակագործության դպրոցում- ` : թթ ին Սանկտ Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայում

« » Կեչիների պուրակ բնանկարի համար արժանացել է Սանկտ : Պետերբուրգի Գեղարվեստի ակադեմիայի արծաթե մեդալի

• , Ուսումն ավարտելուց հետո վերադարձել է Թիֆլիս ապա . , , շրջագայել է Հայաստանում ստեղծել է Դիլիջանի Սևանի

, Արարատյան դաշտի բնապատկերներ որոնք ցուցադրել է: 1884 - Թիֆլիսում թ ին Իտալիայում ծանոթացել է Վերածննդի և

, հետագա շրջանների եվրոպական արվեստին ճամփորդել: Շվեյցիարիայում Բաշինջաղյանը հիմնականում ապրել և

, 1899–1901 - : ստեղծագործել է Թիֆլիսում իսկ թթ ին՝ Փարիզում 40 Մոտ տարի ցուցահանդեսներ է կազմակերպել Կովկասի

, , հայաբնակ քաղաքներում Սանկտ Պետերբուրգում Մոսկվայում : 1000 , ու Փարիզում Շուրջ նկարի հեղինակ է որոնց մեծ մասը

:բնանկար է

• Ն ապատկերել է խաղաղ ջրերի, զուլալությունը երկնաքեր

, լեռների վեհությունը կապուտակ երկնքի և արևաշող

դաշտերի առասպելական: գեղեցկությունը Նրա

ստեղծագործություններում գերակշռում են Սևանն ու

Արարատը պատկերող: տեսարանները

• Բաշինջաղյանը նաև գրել է, , պատմվածքներ նովելներ

, պիեսներ հոդվածներ՝ արվեստի , ու գրականության վերաբերյալ

եռանդուն գործունեություն - ծավալել Սայաթ Նովայի տաղերի

, հավաքման և հրատարակման , նրա մահարձանի կառուցման

հայ ճարտարապետական :  կոթողների նորոգման համար

• Գևորգ Բաշինջաղյանն ազգային ռեալիստական

բնանկարչության հիմնադիրն

« » (1886 Ծովային տեսարան.)թ

« Սևանա լիճը և կղզին» (1894 .)գիշերով թ

« Խաչատուր Աբովյանի տունը» (1884 .)Քանաքեռում թ

« » (1912 .)Արարատ թ

, 1883 .Սևանի կղզին թ

, Սևանա լիճը արևածագին1894 .թ