Ελευθέριος Βενιζέλος και Μεγάλη Ιδέα (Χρήστος Ζαλοκώστας)

Τὸ ὅραμα τοῦ Βενιζέλου γιὰ τὴν Μεγάλη Ἰδέα, ὅπως παρουσιάζεται συναρπαστικὰ σὲ ἄρθρον τοῦ Χρήστου Ζαλοκώστα (ἀπὸ τὸ ἀφιέρωμα «Κρήτη» τῆς ἐπιθεωρήσεως «Ἠώς», περίοδος 3η, ἔτος 7ον, ἀριθ. 76-85, 1964): «Ὑπόσχομαι νὰ σᾶς πάω στὴν Πόλι».
Ὁ ἄτυχος Βασιλεὺς Ἀλέξανδρος Α' στὸν Χρ. Ζαλοκῶστα, γιὰ τὸν Βενιζέλο: «Ὁ ἄνθρωπος αὐτὸς ὁραματίζεται. Κι ὅμως ἔχει τόση δύναμι ὁραματισμοῦ, ὥστε πιστεύει ὅσα ὀνειρεύτηκε· ἀκόμη περισσότερο: ἐπιβάλλει στοὺς ἄλλους νὰ τὰ πιστέψουν. Ὅταν ἔφυγε ἀπὸ τὸ παλάτι, ἔκαμα τὸ σταυρό μου καὶ εἶπα: Μακάρι νὰ βγῇ ἀληθινός!...»
Δὲν ξέρω ἐὰν εἶναι ἀκριβὴς ἡ στιχομυθία, ἢ καὶ ὁ Ζαλοκώστας γράφει ἐπηρεασμένος ἀπὸ τὸν μαγνητισμὸν τοῦ ἀνδρός. Οὐδεὶς ὅμως μπορεῖ νὰ ἀμφισβητήσῃ ὅτι ὁ Βενιζέλος εἶχε ὅραμα νὰ δοξάσῃ τὴν Ἑλλάδα. Ἀλλὰ πῶς, ὅπως, ἐπεδίωξε νὰ τὸ ἐπιβάλῃ; Καὶ μήπως καὶ αὐτὸ τὸ ὅραμα ἀκόμη τὸ ὑπενόμευσε καὶ τὸ ὑπέταξε στὶς προσωπικὲς ἀντιπαραθέσεις καὶ στὰ γρανάζια τοῦ διχασμοῦ;
Στὴν δεύτερη σελίδα, τὸ 1935, ὁ Βενιζέλος ἐξομολογεῖται τὴν ἀγωνία του γιὰ τὸν ἐθνικὸ διχασμό, καὶ ἀναφωνεῖ γιὰ τὸν βασιλέα Γεώργιο Β' τὸ περίφημον «Ζήτω ὁ Βασιλεύς!»