P 1 | ทั น ต ภู ธ ร ฉบับเดือน ตุลาคม-ธันวาคม 2553 ทักทาย บรรณาธิการ วารสารทันตภูธร ฉบับมาช้าดีกว่าไม่มานี ขอกราบสวัสดีปีใหม่ 2554 พีๆน้องๆทุกท่านทัวประเทศไทยค่ะ เริมต้นปี กระต่ายทอง ปีของการเปลียนแปลง แวดวงทันตสาธารณสุขของเราก็มีเรืองใหม่ๆให้ได้ลุ ้นให้ได้เรียนรู ้กันอยู ่ไม่น้อย นอกจากเรืองกองทุนทันตกรรมทีตืนตัว ตูมตามกันทัวทังประเทศแล้ว การปรับเป้ าหมายทันตสุขภาพประเทศไทย พ.ศ.2563 ก็เป็ นเรืองมาใหม่ทีสําคัญไม่ยิงหย่อนไปกว่ากันค่ะ ด้วยภารกิจผู ้ช่วยบริหารยุทธศาสตร์ ประเด็นทันตสุขภาพคนพิการ สถาบันสร้างเสริมสุขภาพคนพิการ สสพ. อีกบทบาทหนึงซึงดิฉัน ทําหน้าทีประสานงานเครือข่ายปฏิบัติการสร้างเสริมสุขภาพช่องปากกลุ ่มคนพิการมาราวปีเศษ ขอใช้โอกาสนีแลกเปลียนกับทุกท่านในเรือง เป้ าหมายทันตสุขภาพในกลุ ่มคนพิการค่ะ อีกราว 10 ปี คนพิการควรได้รับการดูแลจากทันตบุคลากรอย่างไร ในฐานะประชาชนคนไทย จะเป็นไปได้ไหม ทีทันตบุคลากรจะมองว่าความพิการหรือคนพิการ เป็นอัตลักษณ์เฉพาะของแต่ละบุคคล เฉกเช่นเดียวกับ เชื อชาติ , สีผิว, การใช้ภาษา หรือ บุคลิกภาพทีมีความแตกต่างกันในแต่ละผู ้คน เพียงทําความเข้าใจ ก็สือสารได้ ให้การรักษาฟันคนพิการได้ทุกคน คนพิการส่วนใหญ่ ปรารถนาจะดํารงชีวิตประจําวันได้โดยไม่ต้องพึงพาสังคม หรือพึงพาผู ้อืนให้น้อยทีสุด คนพิการส่วนใหญ่ ปรารถนาความเท่าเทียมอย่างเข้าใจในความแตกต่าง และไม่ต้องการเป็นแหล่งเนื อนาบุญอันอุดมของผู ้ใด จะเป็นไปได้ไหม ทีทันตบุคลากรจะเรียนรู ้ทีจะลดช่องว่างของความแตกต่างนันลง เข้าใกล้คนพิการให้มากขึ น โดยการทํางานสร้าง เสริมสุขภาพเชิงรุกในกลุ ่มคนพิการมากขึน เริมต้นง่ายๆด้วยการจัดระบบงานสร้างเสริมสุขภาพช่องปากระดับปฐมภูมิดังนี >> (1)หาข้อมูล ท.74 ของคนพิการในพืนทีรับผิดชอบ หน่วยงานของท่านมีคนพิการมาขึ นทะเบียน ท.74กีคน มีความพิการอะไรบ้าง >> (2)คนพิการเหล่านี ดํารงชีวิตอย่างไร มีคุณภาพชีวิตอย่างไรนะ ลองชวนทีมสหวิชาชีพไปเยียมบ้านคนพิการทีหน่วยงานเราดูแลกันดีไหม ไปตรวจฟันพวกเค้าด้วย ไหนๆไปแล้วก็สอนแปรงฟันคนพิการกับผู ้ดูแลซะเลย DMFTในคนพิการแตกต่างจากคนทัวไปไหม อย่างไรหนอ >> (3) คนพิการบางคนไม่ สะดวกจะมาทําฟันทีโรงพยาบาล จัดหน่วยทันตกรรมเคลือนทีไปบริการดีไหม รักษาอะไรได้บ้างละ ในคนพิการทางการเคลือนไหว,พิการทาง สายตา,พิการทางการได้ยิน ถ้าสือสารกันได้หรือมีล่ามมาด้วยก็น่าจะทําฟันได้ไม่ต่างจากคนปกติทีไม่มีโรคประจําตัว คือให้ทันตสุขศึกษา, สอนแปรงฟัน,ขูดหินปูน, อุดฟัน, ถอนฟันได้ >> (4) สําหรับคนพิการทีมาโรงพยาบาลได้ ในกลุ ่มทีความพิการไม่ซับซ้อนมาก เช่นคนพิการ ทางการเคลือนไหว,พิการทางสายตา,พิการทางการได้ยิน ก็รักษาตามปกติได้เช่นกัน จะมีทุลักทุเลบ้างก็ตอนสือสารหรือยกคนพิการขึนยูนิต เท่านัน >> (5) ส่วนคนพิการทีมีโรคในช่องปากซับซ้อน หรือมีโรคทางระบบร่วมด้วยก็ไปประสานงานกับองค์กรท้องถินให้ช่วยจัดหารถส่งคน พิการในเขตรับผิดชอบไปรับการรักษาทีหน่วยบริการระดับทุติยภูมิ หรือ ตติยภูมิต่อไป>>(6)ถ้าต้องการพัฒนาศักยภาพด้วยก็ขอทุนสสพ. ^^ ทันตบุคลากรมีภารกิจในการดูแลสุขภาพช่องปากคนพิการทีตังครรภ์ ในคลินิก ANC , ดูแลช่องปากเด็กพิการในคลินิก WBC, ดูแล ช่องปากเด็กพิการในศูนย์พัฒนาเด็กพิการประเภทต่างๆ ,ดูแลช่องปากเด็กพิการในโรงเรียนเด็กพิการประเภทต่างๆ, ดูแลช่องปากคนพิการ ผู ้ใหญ่ทังมีและไม่มีโรคเรื อรัง , ดูแลช่องปากคนพิการสูงอายุ เหมือนๆกับทีดูแลช่องปากประชาชนกลุ ่มอืนๆ ผ่านช่องทางเดียวกัน ระบบ ประกันสุขภาพเดียวกันทีประชาชนคนไทยเข้าถึงการรักษาได้ทุกคน ครอบคลุม เป็นธรรม ไม่แบ่งแยก เพือให้คนพิการมีคุณภาพชีวิตทีดีขึ น สร้างคุณประโยชน์ให้กับประเทศชาติและไม่เป็นภาระของสังคม เป็นเป้ าหมายทันตสุขภาพคนพิการพ.ศ.2563 ทีดิฉันฝันถึง แล้วคุณล่ะค่ะ ? ทพญ.นิธิมา เสริมสุธีอนุวัฒน์ (หมออ๋อ) บรรณาธิการวารสารทันตภูธร 083-4934543 ; [email protected] ☺
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
P 1 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ทกทาย บรรณาธการ
วารสารทนตภธร ฉบบมาชาดกวาไมมาน ขอกราบสวสดปใหม 2554 พ'ๆนองๆทกทานท'วประเทศไทยคะ เร'มตนปกระตายทอง
ปของการเปล'ยนแปลง แวดวงทนตสาธารณสขของเรากมเร'องใหมๆ ใหไดลนใหไดเรยนรกนอยไมนอย นอกจากเร'องกองทนทนตกรรมท'ต'นตว
ตมตามกนท'วท งประเทศแลว การปรบเปาหมายทนตสขภาพประเทศไทย พ.ศ.2563 กเปนเร'องมาใหมท'สาคญไมย'งหยอนไปกวากนคะ
ดวยภารกจผชวยบรหารยทธศาสตร ประเดนทนตสขภาพคนพการ สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ สสพ. อกบทบาทหน'งซ'งดฉน
ทาหนาท'ประสานงานเครอขายปฏบตการสรางเสรมสขภาพชองปากกลมคนพการมาราวปเศษ ขอใชโอกาสน แลกเปล'ยนกบทกทานในเร'อง
เปาหมายทนตสขภาพในกลมคนพการคะ อกราว 10 ป คนพการควรไดรบการดแลจากทนตบคลากรอยางไร ในฐานะประชาชนคนไทย
จะเปนไปไดไหม ท'ทนตบคลากรจะมองวาความพการหรอคนพการ เปนอตลกษณเฉพาะของแตละบคคล เฉกเชนเดยวกบ เช อชาต
, สผว, การใชภาษา หรอ บคลกภาพท'มความแตกตางกนในแตละผคน เพยงทาความเขาใจ กส�อสารได ใหการรกษาฟนคนพการไดทกคน
คนพการสวนใหญ ปรารถนาจะดารงชวตประจาวนไดโดยไมตองพ'งพาสงคม หรอพ'งพาผ อ'นใหนอยท'สด
คนพการสวนใหญ ปรารถนาความเทาเทยมอยางเขาใจในความแตกตาง และไมตองการเปนแหลงเน อนาบญอนอดมของผใด
จะเปนไปไดไหม ท'ทนตบคลากรจะเรยนรท'จะลดชองวางของความแตกตางน นลง เขาใกลคนพการใหมากข น โดยการทางานสราง
เสรมสขภาพเชงรกในกลมคนพการมากข น เร'มตนงายๆดวยการจดระบบงานสรางเสรมสขภาพชองปากระดบปฐมภมดงน >> (1)หาขอมล
ท.74 ของคนพการในพ นท'รบผดชอบ หนวยงานของทานมคนพการมาข นทะเบยน ท.74ก'คน มความพการอะไรบาง >> (2)คนพการเหลาน
ดารงชวตอยางไร มคณภาพชวตอยางไรนะ ลองชวนทมสหวชาชพไปเย'ยมบานคนพการท'หนวยงานเราดแลกนดไหม ไปตรวจฟนพวกเคาดวย
ไหนๆไปแลวกสอนแปรงฟนคนพการกบผดแลซะเลย DMFTในคนพการแตกตางจากคนท'วไปไหม อยางไรหนอ >> (3) คนพการบางคนไม
สะดวกจะมาทาฟนท'โรงพยาบาล จดหนวยทนตกรรมเคล'อนท'ไปบรการดไหม รกษาอะไรไดบางละ ในคนพการทางการเคล'อนไหว,พการทาง
สายตา,พการทางการไดยน ถาส'อสารกนไดหรอมลามมาดวยกนาจะทาฟนไดไมตางจากคนปกตท'ไมมโรคประจาตว คอใหทนตสขศกษา,
สอนแปรงฟน,ขดหนปน, อดฟน, ถอนฟนได >> (4) สาหรบคนพการท'มาโรงพยาบาลได ในกลมท'ความพการไมซบซอนมาก เชนคนพการ
ทางการเคล'อนไหว,พการทางสายตา,พการทางการไดยน กรกษาตามปกตไดเชนกน จะมทลกทเลบางกตอนส'อสารหรอยกคนพการข นยนต
เทาน น >> (5) สวนคนพการท'มโรคในชองปากซบซอน หรอมโรคทางระบบรวมดวยกไปประสานงานกบองคกรทองถ'นใหชวยจดหารถสงคน
พการในเขตรบผดชอบไปรบการรกษาท'หนวยบรการระดบทตยภม หรอ ตตยภมตอไป>>(6)ถาตองการพฒนาศกยภาพดวยกขอทนสสพ. ^^
ทนตบคลากรมภารกจในการดแลสขภาพชองปากคนพการท'ต งครรภ ในคลนก ANC , ดแลชองปากเดกพการในคลนก WBC, ดแล
ชองปากเดกพการในศนยพฒนาเดกพการประเภทตางๆ ,ดแลชองปากเดกพการในโรงเรยนเดกพการประเภทตางๆ, ดแลชองปากคนพการ
ผ ใหญท งมและไมมโรคเร อรง , ดแลชองปากคนพการสงอาย เหมอนๆกบท'ดแลชองปากประชาชนกลมอ'นๆ ผานชองทางเดยวกน ระบบ
ประกนสขภาพเดยวกนท'ประชาชนคนไทยเขาถงการรกษาไดทกคน ครอบคลม เปนธรรม ไมแบงแยก เพ'อใหคนพการมคณภาพชวตท'ดข น
สรางคณประโยชนใหกบประเทศชาตและไมเปนภาระของสงคม เปนเปาหมายทนตสขภาพคนพการพ.ศ.2563 ท'ดฉนฝนถง แลวคณละคะ?
ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน (หมอออ) บรรณาธการวารสารทนตภธร 083-4934543 ; [email protected] ☺
P 2 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
สารบญ ทนตภธร
P3 สคส.ป2554 พระราชทานจากพระบาทสมเดจพระเจาอยหว
P4 การจดบรการสขภาพชองปากประเทศนวซแลนด
P15 Jay-ac change the world : STILL LIFE
P16 สขสรางสรรคกบ สสส. วฒนธรรมปใหมกบการสรางเสรม
สขภาพ โดย ทพ.ดร สปรดา อดลยานนท
P18 ไปเจอหวใจ..ในตรอกหานาย
โดย นสตทนตแพทยจฬาป5 กลม B3
P21 รางวลนวตกรรมทนตสาธารณสข และชมรมทนต
สาธารณสขแหงประเทศไทย โดย ทพญ.ดร.กนยารตน คอวนช
P24 สายขาวตวานนท : โดย พ'แพร ณ.บางใหญ
P26 ทนตภธรออนหวาน : เชยงใหม ไมกนหวาน...เจา
P33 แปรงฟนมiนส มน ฟนสะอาดดiด สนกสนก :
โดย ทพญ. กาญจนา ศรพด
P34 ปญหาฟนผในเดกไทย : ทพญ.ปยะดา ประเสรฐสม
P35 การทางานสงเสรมทนตสขภาพในเดกฯ โดย ชวเหรยญ
P37 ประชมAsian Chief Dental Officers’ Meeting 2010
คร งท' 2 โดย ทพญ.จนทนา อ งชศกดq
P39 สวสดปใหมเมองนาน ยอนยควนดา “วนดา 2554”
P40 กจกรรมแผนงานสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ
P43 การสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลา
พฒนาปญญา จ.สงขลา 2553 โดย ทพญ.พรทพย แกวประดษฐ
P47 ปฏบตการเลาฝน โดย จมจ ม
P48 เร'องเลา...จากภองลง : ถนน “ส” เชยงคาน
โดย หมอฟนไทดาน
P50 ไกลเกนชองปาก ลกกวาคอหอย : Fast food กบ slow
knowledge โดย นพ.สภทร ฮาสวรรณกจ
P52 จดประกายความคด โดย ทพญ.ดร.มทนา เกษตระทต
P54 ฟงดวยหวใจ โดย ทพญ.มยเรศ เกษตรสนสมบต
P56 คยกบพ'เจน : บนทกของแม
P58 ความสาคญของ "กระดมเมดแรก" โดย วนทร เลยววารณ
P60 กรองใจทายเลม ฉบบรบปใหม ๒๕๕๔ (ปกระตาย)
โดย ทพญ. บานเยน ศรกลเวโรจน
P61 หวขอธรรม คาสอน / ประชาสมพนธ /รายนามบรจาค
P62 แบบฟอรมใบส'งซ อแปรงสฟนสนบสนนวารสารทนตภธร
P63 แบบฟอรมสมครสมาชกชมรมทนตสาธารณสขภธร
� ชมรมทนตสาธารณสขภธร � ประธานชมรมฯ : ทพญ. บานเยน ศรกลเวโรจน สานกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา เลขท' 161/1 ถนนรามวถ ตาบลบอยาง
อาเภอเมอง จงหวดสงขลา 90000 โทรศพท 074 - 326091 ตอ 107 , 105 โทรสาร 074 – 311386 www.ruraldent.org , http://ruraldent-
magazine.blogspot.com � วารสารทนตภธร ท'อย 42/198 ซ.ตวานนท 38 ถ. ตวานนท ต.ทาทราย อ.เมอง จ.นนทบร 11000 โทร 083 – 4934543
ruralmax2007@ gmail.com � บรรณาธการ : ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน � กองบรรณาธการ : ทพญ.แพร จตตนนทน , ทพญ.วโรชา เพยรเจรญ , ทพญ.
สรรตน สงสวาง , ทพญ.มยรฉตร ฉายอรณ ทพญ.พรพมล วทยวรศกดq , ทพญ.รจต จนทรประสทธq ,ทพ.ณฐธพฒน บรพธานนทร � นกเขยนประจา : นพ.สภทร
ฮาสวรรณกจ , ทพญ.ศนสณ รชชกล , ทพ.ศรเกยรต เหลยงกอบกจ , ทพ.ดร. สปรดา อดลยานนท , รตน , ทพญ.มยเรศ เกษตรสนสมบต ,หมอจมจ ม , ทพญ.
มทนา เกษตระทต , นายอาจผจญ โชตรกษ , ทพญ.เมธ ชวนคณากร � นกเขยนรบเชญ : ทพญ.ทพาพร สโฆสต, ทพญ.ดร. ศรรกษ นครชย, ทพ.จารวฒน บษราคม
รหะ, ทพ.ดร.วรตน เอ องพลสวสดq, ทพญ.บญเอ อ ยงวานชากร,ทพ.กว วระเศรษฐกล, ทพญ.สณ วงศคงคาเทพ,ทพญ.ปยะดา ประเสรฐสม,ทพญ.จนทนา อ งชศกดq,
ทพญ.ดร.กนยารตน คอวนช, ทพ.เสถยร สรวศาลกล, ทพญ.ศภนาถ รตนสงห,ทพญ.กาญจนา ศรพด ทพญ.พรทพย แกวประดษฐ,นสตทนตแพทยจฬาป5 กลม B3
วารสารทนตภธร เปนเวทสาธารณะในการแสดงความคดเหนอยางอสระ
ขอเขยนท !งหมดรบผดชอบโดยผเขยนขอเขยนน!นๆ มไดเก(ยวของกบชมรมทนตสาธารณสขภธร หรอ วารสารทนตภธร
พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพรปใหม พ
ประชาชนชาวไทยท�งหลาย บดน�ถงวาระจะข�นปใหม ขาพเจาขอสงความปรารถนาดมาอวยพรแกทานทกๆ คน ใหม
ความสาเรจสมประสงคในส*งท*ปรารถนา
ความเจรญ และใหบานเมองมความสงบรมเยน ในปใหมน� ขาพเจาจงปรารถนาอยางย*งท*จะเหนคนไทยมความสขถวนหนา
กน ดวยการให คอ ใหความรกความเมตตากน ใหน�าใจไมตรกน ใหอภยกน ใหการ
ตอกนดวยความบรสทธ0และจรงใจ ทกคนทกฝาย จะไดสามารถรวมมอ รวมความคดอานกน สรางสรรคความสข ความเจรญ
ม*นคง ใหแกตนแกประเทศชาต อนเปนส*งท*แตละคนตองการใหสาเรจผลได ดงท*ต�งใจปรารถนา
รตนตรย และส*งศกด0สทธ0ท�งหลาย จงคมครองรกษาทานทกคน ใหมความสข ไมมทกข ไมมภย ตลอดศกหนาน�โดยท*วกน
P 3 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
พระบาทสมเดจพระเจาอยหว พระราชทานพรปใหม พ.ศ.2554 แกประชาชนชาวไทย มความวา
ประชาชนชาวไทยท�งหลาย บดน�ถงวาระจะข�นปใหม ขาพเจาขอสงความปรารถนาดมาอวยพรแกทานทกๆ คน ใหม
ความปรารถนาของทกคน คงไมแตกตางกนนก คอตองการใหตนเอง มความสข
ความเจรญ และใหบานเมองมความสงบรมเยน ในปใหมน� ขาพเจาจงปรารถนาอยางย*งท*จะเหนคนไทยมความสขถวนหนา
กน ดวยการให คอ ใหความรกความเมตตากน ใหน�าใจไมตรกน ใหอภยกน ใหการสงเคราะหอนเคราะหกน โดยมงดมงเจรญ
ตอกนดวยความบรสทธ0และจรงใจ ทกคนทกฝาย จะไดสามารถรวมมอ รวมความคดอานกน สรางสรรคความสข ความเจรญ
ม*นคง ใหแกตนแกประเทศชาต อนเปนส*งท*แตละคนตองการใหสาเรจผลได ดงท*ต�งใจปรารถนา
รตนตรย และส*งศกด0สทธ0ท�งหลาย จงคมครองรกษาทานทกคน ใหมความสข ไมมทกข ไมมภย ตลอดศกหนาน�โดยท*วกน
แกประชาชนชาวไทย มความวา
ประชาชนชาวไทยท�งหลาย บดน�ถงวาระจะข�นปใหม ขาพเจาขอสงความปรารถนาดมาอวยพรแกทานทกๆ คน ใหม
ความปรารถนาของทกคน คงไมแตกตางกนนก คอตองการใหตนเอง มความสข
ความเจรญ และใหบานเมองมความสงบรมเยน ในปใหมน� ขาพเจาจงปรารถนาอยางย*งท*จะเหนคนไทยมความสขถวนหนา
สงเคราะหอนเคราะหกน โดยมงดมงเจรญ
ตอกนดวยความบรสทธ0และจรงใจ ทกคนทกฝาย จะไดสามารถรวมมอ รวมความคดอานกน สรางสรรคความสข ความเจรญ
ม*นคง ใหแกตนแกประเทศชาต อนเปนส*งท*แตละคนตองการใหสาเรจผลได ดงท*ต�งใจปรารถนา ขออานภาพแหงคณพระศร
รตนตรย และส*งศกด0สทธ0ท�งหลาย จงคมครองรกษาทานทกคน ใหมความสข ไมมทกข ไมมภย ตลอดศกหนาน�โดยท*วกน.
P 4 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
การจดบรการสขภาพชองปากประเทศนวซแลนด
���� ความนา
เม'อวนท' 18-26 พฤศจกายนท'ผานมา ผแทนสานกตรวจราชการและประเมนผล คณะกรรมการพฒนาระบบสนบสนนการจดบรการสขภาพชองปาก กระทรวงสาธารณสข รวมกบทมงานทนตแพทยจากสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต รวม 19 ทาน ไดเดนทางไปศกษาดงานการจดบรการสขภาพชองปากท'ประเทศนวซ แลนด ภายใ ตการสนบสนนของสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต โดยมหนวยงานท'รวมดงานในคร งน ประกอบดวย กระทรวงสาธารณสขในสวนของการจด บรการ Oral Health program in New Zealand, การจดบรการสขภาพชองปากของ Southern District Health Boards, การจดระบบการศกษาท'รองรบ Dental Therapist& Dental Hygienist ท' School of Dentistry, University of Otago, การพฒนา และควบคมกากบวชาชพทนตกรรมตามบทบาทของ New Zealand Dental council และ New Zealand Dental Therapists Association
���� ทาไมจงเลอกดงานทนตสาธารณสขท)ประเทศนวซแลนด
ประเทศนวซแลนดมความคลายกบไทยอยหลายประการ คอมพ นท'หางไกลแบบชนบทมาก มการกระจายอานาจดานสาธารณสขท'นาศกษา เปนตนแบบทนตาภบาลของประเทศไทย โดยท'น'นบอกวาทนตาภบาลน นมศกดqศรไมไดเปน
รองใคร มระบบการวางแผนการสงเสรมปองกนและรกษาทางทนตกรรมท'เนนในกลมเดกชดเจน ต งแตแรกเกดจนถงเดกอาย 18 ป (เหมอนอยางท'กองทนทนตกรรมของเราตองการ) การปฏรประบบสขภาพท'น'นมการดาเนนการท งระบบเพ'อแกขอจากด ใหตรงจด น'นแหละเปนเหตท'เราเลอกไปดงาน
ทางทมศกษาดงานจงขอใชโอกาสส'อวารสารทนตภธรนาเสนอเน อหาการดงานใหเพ'อน ๆ นอง ๆ ในสวนภมภาคไดรบร โดยแบงเน อการนาเสนอเปน 6 ตอน
คอ 1) ตอนท' 1 บทบาทหนาท'และหลกสตรการผลต Dental Therapist& Dental Hygienist 2) ระบบสขภาพประเทศนวซแลนด 3) การบรหารจดการ Oral Health program in New Zealand 4) การจดบรการสขภาพชองปากของ Southern District Health Boards และ 5) การพฒนา และควบคมกากบวชาชพทนตกรรมตามบทบาทของ New Zealand Dental council และ 6) บทเรยนการพฒนาของ New Zealand
ตอนท) 1 บทบาทหนาท) และ หลกสตรการผลต Dental Therapist& Dental Hygienist ทพญ.ทพาพร สโฆสต และ ทพญ.ดร. ศรรกษ นครชย
ประเดนการนาเสนอในตอนน 1ประกอบดวย การจดการศกษาทนตาภบาลของประเทศนวซแลนด เปนอยางไร เรยนจบแลวทาอะไรไดบาง ชวยแกปญหา ทนตสขภาพของประเทศอยางไร
ท ม เ ร า ไ ด ไ ป ด ง า น ท' คณ ะ ท น ต แ พ ท ย ศ า ส ต ร มหาวทยาลย Otago เมอง Dunedin ท'เกาะใต ซ'งเปนสถาบนผลตทนตาภบาล ในท'น ขอเรยกแทนวา Dental Therapist& Dental Hygienist ประเทศนวซแลนดมสถาบนผลตทนตาภบาลอกแหงหน'งอยท'เกาะเหนอ
Susan และ Kristen เปนอาจารยของหลกสตรน ไดเลาถง ท'มา และบทบาทหนาท'ของ Dental TherapistHygienist โดยสรปดงน
���� Dental Therapist คอ Dental Nurse ต งแตป 1921 และเปนตนแบบของการผลตทนตาภบาลในประเทศไทย ตอมาไดเปล'ยนช'อใหมเปน Dental Therapistป 1999 เหตผลเพราะไมใชnurse แตเปนผ ใหการรกษาในชองปากจรงๆ รวมท งไดปรบระดบการศกษาจาก course มาเปนระดบปรญญาตร ในป 2002 สวน Dental Hygienist เร'มผลตในระดบ Certificate ต งแตป 1994 ปรบข นมาเปนระดบ 1997 และเปนระดบปรญญาตรคอ Bachelor of Health Sciences endorse in Dental Hygiene (เรยน 3 ����สมรรถนะของ Dental Therapistsคอ การตรวจสขภาพในชองปาก เตรยมการวางแผนดแลสขภาพชองปาก ใชยาชาเฉพาะท'ไดโดยวธ Dentoalveolar infiltration, Inferior dental nerve block และ Topical anesthetic technique, อดฟนน านมและฟนแท, ถอนฟนน านมcapping ฟนน านมและฟนแท ในงาน Preventive Dentistry ไดแก Cleansing, Polishing, Scaling, Fissure sealant Fluoride applications, การใหทนตสขศกษา และสงเสรมทนตสขภาพ, การพมพปากเพ'อทาและใส Mouthguards, ผ ปวย, รวมถงการสอน, การทาวจย และการบรหารจดการนอกจากน หากไดรบการอบรมเพ'มเตมตามมาตรฐาน สามารถทางานดงตอไปน ไดเพ'มข นคอ Radiography, Diagnostic radiography, Pulpotomy, Stainless steel crowns care
ในสวนของ Dental Hygienist มบทบาทหลกในการใหบรการทนตสขศกษา และปองกนโรคในชองปากเพ'อสงเสรมใหเกดพฤตกรรมทนตสขภาพท'ถกตอง การใหบรการปองกนและรกษาโรคปรทนตชนดท'ไมตองผาตด การใหคาแนะนาผ ปวยรายบคคลเพ'อใหดแลรกษาสขภาพของ Oral tissue
P 5 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
เปนอาจารยของหลกสตรน ไดเลาDental Therapist และDental
Dental Nurse เร'มผลตและเปนตนแบบของการผลตทนตาภบาลใน
Dental Therapist ต งแตแตเปนผ ใหการรกษาใน
ชองปากจรงๆ รวมท งไดปรบระดบการศกษาจาก Diploma
เร'มผลตในระดบ National ปรบข นมาเปนระดบ Diploma ในป
Bachelor of Health 3 ป) ในป 2002
Dental Therapists คอ การตรวจสขภาพในชองปาก เตรยมการวางแผนดแลสขภาพ
Dentoalveolar infiltration, Topical anesthetic ถอนฟนน านม, Pulp
Preventive Dentistry Cleansing, Polishing, Scaling, Fissure sealant และ
การใหทนตสขศกษา และสงเสรม Mouthguards, สงตอ
การทาวจย และการบรหารจดการ นอกจากน หากไดรบการอบรมเพ'มเตมตามมาตรฐาน สามารถ
y, Diagnostic radiography, Pulpotomy, Stainless steel crowns และ Adult
มบทบาทหลกในการใหบรการทนตสขศกษา และปองกนโรคในชองปากเพ'อสงเสรมให
การใหบรการปองกนและดท'ไมตองผาตด การใหคาแนะนาผ ปวย
Oral tissue สวนใหญ
ทางานภายใต Clinical guidanceทมงานเดยวกน
���� ขอบเขตการทางานของในอดตจนถงป 2003
ของ Principal Dental Officerสานกงานสาธารณสขจงหวด และ จางโดยBoards (คลายสานกงานสาธารณสขจงหวดของไทยบรการใหทกกลมอาย แตบรการเฉพาะในหนวยบรการภาครฐเทาน น ภายหลงจากท'มการออกกฎหมาย Competence Assurance Act 2003 กาหนดให Dental Therapistsทะเบยนกบ Dental council ( ของ Dental Council คอดแลทนตบคลากรทกวชาชพท'ทาการรกษาในชองปากผ ปวยไดแก Hygienists, Clinical Dental Technicians สามารถใหบรการตามขอบเขตท'ภายใตความรบผดชอบของตนเองท งในภาครฐและเอกชน ซ'งหมายความวาท ง Dental Therapists& Dental Hygienist ทะเบยนประกอบวชาชพ แลวสามารถทางานไดท งในภาครฐและเอกชน
อยางไรกตามจนถงขณะน ม ในภาคเอกชนเพยง 6% เทาน นCompetence Assurance Act 2003 ควบคมการทาหนาท'ของผประกอบวชาชพทางดานการแพทยการสาธารณสขซ'งมท งหมด 19 บรการท'มคณภาพมากข น โดยกาหนดขอบเขตการทางานของแตละวชาชพใหชดเจนย'งข น โดยมมาตรฐานบรการพ นฐานท'ทาไดทกวชาชพ มาตรฐานของแตละว ช า ช พ ใ น ร ะ ด บ ส ง ข น นอกจากน สภาวชาชพยงคงมบทบาทในการสอบสวนดานจรรยาบรรณ และดาเนนการตามกฎหมายของแตละวชาชพ
Clinical guidance ของทนตแพทยในลกษณะ
ขอบเขตการทางานของ Dental Therapists 2003 เปนการทางานภายใตการดแล
pal Dental Officer คลายบทบาทของทนตแพทยสานกงานสาธารณสขจงหวด และ จางโดย District Health
คลายสานกงานสาธารณสขจงหวดของไทย) ทางานบรการใหทกกลมอาย แตบรการเฉพาะในหนวยบรการภาครฐ
ภายหลงจากท'มการออกกฎหมาย Health Practitioners’ Competence Assurance Act 2003 ซ'งประกาศใชในป 2004 ได
Dental Therapists & Dental Hygienist ตองข นDental council ( โดยอยในโครงสรางและสมาชก
คอดแลทนตบคลากรทกวชาชพท'ทาการรกษาในชองปากผ ปวยไดแก Dental Therapists, Dental Hygienists, Clinical Dental Technicians และ Dentists) และ สามารถใหบรการตามขอบเขตท' Dental council กาหนดให ภายใตความรบผดชอบของตนเองท งในภาครฐและเอกชน ซ'ง
Dental Therapists& Dental Hygienist เม'อข นกอบวชาชพ แลวสามารถทางานไดท งในภาครฐและ
อยางไรกตามจนถงขณะน ม Dental Therapistsทางานเทาน น Health Practitioners’
Competence Assurance Act 2003 เปนกฎหมายหลกในการควบคมการทาหนาท'ของผประกอบวชาชพทางดานการแพทยการ
19 วชาชพ เพ'อใหผบรโภคไดรบการโดยกาหนดขอบเขตการทางานของแต
ละวชาชพใหชดเจนย'งข น โดยมมาตรฐานบรการพ นฐานท'ทาไดทกวชาชพ มาตรฐานของแตละว ช า ช พ ใ น ร ะ ด บ ส ง ข น นอกจากน สภาวชาชพยงคงม
การสอบสวนดานจรรยาบรรณ และดาเนนการตามกฎหมายของแตละวชาชพ
P 6 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
����การจดศกษาระดบปรญญาตรของ Dental Therapists& Dental Hygienist
Rosemary, Alison และ Kate ไดเลาถงการดาเนนการหลกสตร ซ'งเพ'งเร'มในป 2007 เปนการรวมสองหลกสตรมาจดการศกษาเปนหลกสตรเดยว ท งน เพ'อเปนการเพ'มประสทธภาพในการจดการศกษา มการบรณาการวชา Health Promotion เขาไปในหลกสตรดงกลาว ซ'งทาใหคณลกษณะของบณฑตเม'อจบการศกษาแลว จะมความรความสามารถเปนไดท ง Therapist และ Hygienist ท'มความสามารถดาน Health Promotion ดวย เม'อเรยนจบแลวสามารถข นทะเบยนทางานไดท ง Hygiene และ Therapy หลกสตรน ใชเวลาเรยน 3 ป เปนหลกสตรท'ตอบสนองตอความตองการการรกษา และการปองกนโรคทางทนตกรรมในเดกของประเทศ New Zealand เน'องจากจานวนทนตแพทยมนอยและการกระจายในประเทศไมท'วถง รวมท งสามารถตอบสนองยทธศาสตร “Good Oral Health for All, for Life” ท'พยายามจะขยายการใหบรการของ Dental Therapist จากโรง เ รยนไปสชมชน ทา ใ หสามารถใ หบ รการครอบคลมกลมเปาหมายไดมากข น
���� ระบบการขA นทะเบยน Annual Practicing Certification & recertifiction
จากกฎหมาย Health Practitioners’ Competence Assurance Act 2003 ทาใหเม'อจบการศกษาหลกสตรดงกลาว
แลว ทกคนท'จบตองข นทะเบยน (Register) กบ Dental Council โดยสามารถข นทะเบยนเปน Dental therapy หรอ Dental Hygiene หรอ อาจจะข นทะเบยนเปนท งสองอยาง เพ'อท'จะปฏบตงานไดท งสองสวน ตามขอบเขตท'กาหนดและรบผดชอบตอหนวยการปฏบตงานของตนเอง การ Recertification ตองดาเนนการทกรอบ 2 ป เพ'อใหทนตบคลากรรกษาและยกระดบความสามารถในการปฏบตงานตนเอง โดยDental Council ไดกาหนดใหผปฏบตงานจะตองมสดสวนการพฒนาความรโดยการศกษาฝกอบรมอยางตอเน'อง (continuing education) จากสถาบนท'ไดรบการรบรองมาตรฐาน และ กจกรรมการพฒนาวชาชพกบผ เช'ยวชาญ (Peer Contact Activity) 15:2 ช'วโมงทกป หรอ 30:4 ช'วโมงทก 2 ป
จะเหนวา ทนตบคลากรของ New Zealand มการปรบเปล'ยนหลกสตรการศกษาท'จดการใหตอบสนองความตองการของประชาชนในประเทศ และ เขากนไดกบบรบทของประเทศไดด และเปนประเทศท'มการปฏรปและปรบเปล'ยนอยางไมยอมหยด หลงจากท'มการปฏรปประเทศ 4 รอบใหญนบต งแตป1984 โดยการออกกฎหมาย Health Practitioners’ Competence Assurance Act 2003 เรากคงจะตองคอยตดตามผลกนตอไป เพ'อเปนบทเรยนในการพฒนาของเราตอไป
ตอนท) 2 ระบบสขภาพประเทศนวซแลนด (Over view of the NZ Health and Disability Support System) ทพ.จารวฒน บษราคมรหะ , ทพ.ดร.วรตน เอ.องพลสวสด0
การดงานของกระทรวงสาธารณสขน นไดรบการตอนรบจากคณ Wendy Edgar ซ'งมตาแหนงเปน Manager Global Health ในสานกงาน Office of the Director of Public Health Strategy and System Performance Directorate (นาจะคลาย ๆ สานกนโยบายและแผนของไทย) ไดรบขอมลสรปโดยภาพรวมดงน
ขอมลประชากร ประเทศนวซแลนดมประชากร (คน) 4.26 ลานคน เม'อป 2008 มการเพ'มของประชากร จากการโอน
สญชาตของคนตางชาต โดยเฉพาะคนเอเชย ซ'งมสดสวนเพ'มข นอยางรวดเรวจาก 6.5 % ในป 2001เปน 10.2% ในป 2011 คนสวนใหญกวารอยละ 55 อยใน 5เมองใหญ คอ Auckland (1.313ลานคน), Christchurch (0.382 ลานคน), Wellington เมองหลวง (0.381ลานคน), Hamilton (0.197 ลานคน) และ Dunedin (0.114 ลานคน) การอยอาศยในพ นท'ท'เหลอ บานจะอยหาง ๆ กน ตวเมองสวนใหญจะมขนาดเลก และมปญหาในการเขาถงบรการดานสขภาพ
P 7 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
คลายบรบทชนบทของประเทศไทย คอมความยาก แตอายขยเฉล'ยซ'งเปนตววดผลลพธของระบบสขภาพ สาหรบนวซแลนด (ป2007) ชาย เทากบ 78.2 หญง เทากบ 82.2 ถอไดวาดกวาประเทศไทยมาก
���� ระบบสขภาพของประเทศนวซแลนด บรการสขภาพพ นฐานสวนใหญดาเนนการโดยภาครฐ
เปนหลก ประกอบดวย กระทรวงสาธารณสข (Ministry of Health : MOH) ทาหนาท'กาหนดทศทาง นโยบาย ควบคมกากบกองทนสขภาพ (ตางจากไทย) และวางแผน/จดหาบรการสขภาพแบบ มหภาค (โรคระบาด, อนามยส'งแวดลอม, Health Promotion, การเฝาระวงโรค ฯลฯ) ทางานรวมกบ District Health Boards (DHBs) ท'วประเทศมจานวน 20 แหง ในสวนบรการ ภาคเอกชนพบเปนสดสวนนอย เชน มโรงพยาบาลเอกชนท'วประเทศเพยง 28แหง สวนใหญมขนาดเลก
���� โครงสรางองคกรสาธารณสข ในอดต กระทรวงสาธารณสขประเทศนวซแลนดใชช'อวา
Department of Health การบรหารจดการเปนการกาหนดรปแบบจากสวนกลางใหสถานบรการตางๆปฏบตตาม อยางไรกตาม ในป1980 มการปฏรประบบบรการสาธารณสขขนานใหญ มการจดโครงสรางองคกรอยางมาก รวมท งรปแบบการบรหารจดการดวย กระทรวงสาธารณสขเปล'ยนช'อเปน Ministry of Health การบรหารโรงพยาบาลปรบเปล'ยนจากการรบนโยบายตรงจากสวนกลางมาเปนการบรหารในรปแบบคณะกรรมการบรหารโรงพยาบาล (Hospital Boards) ท งน ภายหลงมววฒนาการในรปแบบน ในระดบภมภาคเพ'มข นดวยในช'อ Area Health Boards ซ'งภายหลงมการปรบมาส District Health Boards (DHB) ใน
ปจจบน นบเ ปนววฒนาการการกระจายอานาจทางการสาธารณสขท'สาคญ MOH เปนหนวยงานหลกในการดแลและรบผดชอบการบรหารจดการ การจดทานโยบายสขภาพแหงชาต และพฒนาระบบสขภาพของประเทศ เปนผจดหาและจดสรรงบประมาณแกหนวยงานในสงกด ปจจบน บทบาทกระทรวงสาธารณสขเปนท งผซ อบรการและผ ใหบรการสขภาพเปนสวนใหญ ยกเวนการบรการบางประเภทท'กระทรวงมบทบาทเปนผซ อบรการ
จากการปฏรประบบใหมการกระจายอานาจมากข น DHB จงเปนกลไกสาคญในการดแลรบผดชอบหลกตอสขภาพของประชาชนในพ นท'ของตนเอง ปจจบนม DHB ท งประเทศจานวนท งส น 20 แหง รปแบบในการบรหารเปนลกษณะคณะกรรมการประกอบดวยสมาชกท งส น 11 คน ในจานวนน 4 คน จะถกแตงต งโดยตรงจากรฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ขณะท'อก 7 คนจะมาจากการเลอกต ง คณะกรรมการชดน จะรวมกนบรหารจดการ ต งแตการประเมนความจาเปนทางดานสขภาพของประชาชน เพ'อเปนขอมลในการจดทาแผนงาน และจดทาคาของบประมาณจากสวนกลาง รวมท งเปนจดหาบรการสขภาพทกระดบแกประชาชน โดยปจจบน DHB สวนใหญเปนผ ดาเนนการโรงพยาบาลของรฐเอง และยงรบถายโอนสถานบรการบางสวนจากโรงเรยนดวย เชน คลนกทนตกรรมในโรงเรยน เปนตน ในกรณท'หนวยงานของรฐไมสามารถจดบรการไดเตมศกยภาพหรอไมมชนดการบรการน นๆ จาเปนตองจดหาจากภาคเอกชนหรออ'นๆตามเหมาะสมดวย
���� การคลงทางสขภาพของประเทศ ระบบบรการสขภาพของประเทศนวซแลนดมฐาน
งบประมาณหลกจากภาษ (taxation revenue) มงเนนการจดบรการแกประชาชนทกคน (universal access) ภายใตการจดบรการโดยภาครฐ ครอบคลมการบรการสขภาพตามชดสทธประโยชนท งการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และการรกษา ปจจบน แตละพ นท'ตามโครงสรางการกระจายอานาจทางสขภาพตองจดทาแผนงานประจาปเพ'อขอรบงบประมาณ โดยมงเนนตาม
P 8 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ความจาเปนของชมชนและประชาชนเปนหลก (community and individual needs-based)
ขอมลจากป 2009 คาใชจายทางสขภาพของประเทศ
สวนใหญมาจากภาครฐถง 78% แบงเปน งบประมาณจากภาษจานวน 86% จากการจดเกบจากนายจาง 13% และ 1% จากรฐบาลทองถ'น ขณะท' 16% ของคาใชจายทางสขภาพมาจากการจายโดยตรงของประชาชน ซ'งสวนใหญเปนส'งจาเปนตามระเบยบการรวมจาย (co-payment) ในกรณไปพบแพทย GP การรวมจายคายา สาหรบการไปรบบรการโรงพยาบาลเอกชนและการบรการพเศษบางประเภท รวมท งคาใชจายทางทนตกรรม กรณคนไขอายเกน 18 ปข นไป จะตองเสยคาใชจายเองท งหมด กรณการประกนสขภาพภาคเอกชน แมประชาชนถงหน'งในสามจะมประกนประเภทน แตคาใชจายท'เกดข นมเพยง 6% ของคาใชจายในภาพรวม ในกรณอบตเหต ผ ปวยจะไดรบการดแลจากอกองคกรหน'งของภาครฐช'อ Accident Compensation Corporation ซ'งครอบคลมคาใชจายท งหมด
คาใชจายสขภาพภาครฐ ป 2009 รวมประมาณ 13.4พนลานดอลลาร NZ คดเปนเกอบ 20 % ของงบประมาณรฐบาลท งหมด หรอตววดอกตว คอ รอยละของคาใชจายดานสขภาพตอ
GDP ของนวซแลนด ประมาณ 2.4 % สงกวาของไทย 2เทา (ของไทยประมาณ 3.8% เม'อป 2009) WHO มขอเสนอแนะวาประเทศกาลงพฒนา ควรมรอยละคาใชจายสขภาพตอ GDP ประมาณ 5%) การท'มคานอยทาใหแสดงใหเหนวาเปนการผลกภาระใหประชาชนรบผดชอบคาใชจายสขภาพของตนเองเปนหลก
แหลงเงนสาหรบจดบรการสขภาพมาจากหลายสวนเหมอนกน เชน งบอบตเหต,งบกระทรวงสาธารณสข, งบของกระทรวงอ'นดานสขภาพ เปนตน แตไมไดบรหารแยกเปนหลายกองทน ทาใหคนนวซแลนดมสทธเดยวกน กระทรวงสาธารณสข จดสรรงบให DHBs ไปจดบรการตามชดสทธประโยชนท'กระทรวงสาธารณสขกาหนด ซ'งเปนข นต'าทาง DHBs สามารถปรบเพ'มใหเหมาะกบสภาพปญหาสขภาพในพ นท'ได สทธประโยชนพ นฐานของคนนวซแลนด ประกอบดวย กลมไมเสยคาใชจาย ไดแก บรการรกษากรณเจบปวย หากไมเรงดวนจะมเวลารอคอย, การดแลสขภาพหญงต งครรภและ 0-6 ป, คาตรวจแลป ตองมการสงตอตามระบบ การบาดเจบจากอบตเหต (ไมใชเฉพาะรถยนต เปนอบตเหตทกอยาง) กลมรวมจาย ไดแก งาน primary care, rest home care และคายา (3 ดอลลาร NZ)
ตารางท) 1 เปรยบเทยบขอมลประเทศไทยและประเทศนวซแลนด รายการ ประเทศไทย ประเทศนวซแลนด
-พ นท'ของประเทศ 513,115 ตร.กม. 268,676 ตร.กม. -จานวนประชากร (2008) 63.3 ลานคน 4.26 ลานคน -อายคาดการณเฉล'ย (2007) ช. 69.9ป / ญ.77.6ป ช.76.2 ป / ญ. 82.2 ป -สดสวนคาใชจายสขภาพของรฐ : เอกขน ประมาณ 50 : 50 87:22 -คาใชจายดานสขภาพภาครฐ (2009) 178.0 พนลานบาท 308.2 พนลานบาท -รอยละงบดานสขภาพตองบประมาณ (2009) 11 % 20% -รอยละงบดานสขภาพตอ GDP (2009) 3.8 % 7.4 % -ความครอบคลมการใหวคซน BCG 99.9 %
DPT 98.7% 86 %
เปาหมายการพฒนาระบบสขภาพ นวซแลนดไดกาหนดประเดนสขภาพท'ตองการปรบปรงใหดข น 6 ประเดน คอ การอยในแผนก
อบตเหตฉกเฉนส นลง, เพ'มการเขาถง elective surgery, ลดระยะเวลารอรกษามะเรง, เพ'มความครอบคลมการใหวคซน ปจจบนอยท' 86 %
เร'องน ประเทศไทยดกวาในวคซนบางตว, พฒนาบรการท'ชวยเลกบหร'การจดทาแผนสขภาพ จะดาเนนการพฒนาแผนยทธศาสตรแหงชาตระยะ จดทาแผนจะตองเสนอกรอบแผนระยะ 3 ป เขาสการพจารณาดวย ซ'งกระทรวงสาธารณสขจะพจารณาอนมตในหลกการแผนระยะ (3-year-promise) แตตองมการอนมตแผนเปนรายป ดวย
ตอนท) 3 การบรหารจดการ Oral Health program in New Zealand
งาน Oral Health เปนสวนยอยหน'งภายในกระทรวง
สาธารณสข มทมงาน The MOH Oral Health Teamรวม 7 คน ภายใตสายบงคบบญชารองปลดกระทรวง ท งน รฐมนตรชวยวาการกระทรวงเปนผ กากบดแลภาพรวมงานทนตสาธารณสขอกช นหน'ง บทบาทของ MOH Oral Health Teamคอ การจดทานโยบายและแผนยทธศาสตรระดบชาต และจดทางบประมาณเพ'อขออนมตจากรฐสภา เปนหนวยงานท'วางกรอบการดาเนนงานทนตสาธารณสขแก District Health Board(DHB) ดแลกากบโครงการและแผนงานของ DHB
ในรอบ 20 ปท'ผานมา ประเทศนวซแลนดมการปฏรประบบสขภาพหลายคร ง ระบบบรการทนตกรรมมการเปล'ยนแปลงอย บาง ประการสาคญคอ การปรบลดทนตาภบาลในงาน
P 9 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
พฒนาบรการท'ชวยเลกบหร' และควบคมปองกนโรคเบาหวาน โรคหวใจและหลอดเลอด การจดทาแผนสขภาพ จะดาเนนการพฒนาแผนยทธศาสตรแหงชาตระยะ 5 ป เปนหลกในการพฒนาแผนประจาป อยางไรกตาม หนวยงานท'
ป เขาสการพจารณาดวย ซ'งกระทรวงสาธารณสขจะพจารณาอนมตในหลกการแผนระยะ แตตองมการอนมตแผนเปนรายป ดวย
Oral Health program in New Zealand ทพญ.บญเอ.อ ยงวานชากร
เปนสวนยอยหน'งภายในกระทรวงThe MOH Oral Health Team ท งหมด
คน ภายใตสายบงคบบญชารองปลดกระทรวง ท งน ชวยวาการกระทรวงเปนผ กากบดแลภาพรวมงานทนต-
MOH Oral Health Team การจดทานโยบายและแผนยทธศาสตรระดบชาต และจดทา
งบประมาณเพ'อขออนมตจากรฐสภา เปนหนวยงานท'วางกรอบDistrict Health Boards
DHB (ระดบภมภาค) ปท'ผานมา ประเทศนวซแลนดมการปฏรป
ระบบสขภาพหลายคร ง ระบบบรการทนตกรรมมการเปล'ยนแปลงอย บาง ประการสาคญคอ การปรบลดทนตาภบาลในงาน
ทนตกรรมโรงเรยนลง เน'องจากรฐบาลเหนวโรคฟนผในเดกลดลงอยางตอเน'อง อยางไรกตาม หลงจากมการปรบลดอตรากาลงคนลงไปประมาณ คอยๆเพ'มข น ดงน น ในป 2005 ทนตสาธารณสขใหม ซ'งรวมถงการปรบบทบาททนตาภบาลใหเหมาะสมกบสถานการณสขภาพชองปากของประชาชนดวย รวมท งความตองการของทนตแพทยตอการมทนตานามย hygienist) ชวยดแลอนามยชองปากในภาคเอกชน กระทรวงสาธารณสขจงจดทาแผนยทธศาสตรระยะ ดาเนนงานตามแผนในป 2006 การศกษาของทนตาภบาลจาก พรอมเปล'ยนช'อจาก dental nurse
และควบคมปองกนโรคเบาหวาน โรคหวใจและหลอดเลอด สวนระบบป เปนหลกในการพฒนาแผนประจาป อยางไรกตาม หนวยงานท'
ป เขาสการพจารณาดวย ซ'งกระทรวงสาธารณสขจะพจารณาอนมตในหลกการแผนระยะ 3 ป
บญเอ.อ ยงวานชากร, ทพ.ดร. วรตน เอ.องพลสวสด0
ทนตกรรมโรงเรยนลง เน'องจากรฐบาลเหนวา สถานการณการเกดโรคฟนผในเดกลดลงอยางตอเน'อง อยางไรกตาม หลงจากมการปรบลดอตรากาลงคนลงไปประมาณ 5 ป สถานการณฟนผกลบ
2005 จงเร'มมการทบทวนระบบ ทนตสาธารณสขใหม ซ'งรวมถงการปรบบทบาททนตาภบาลให
ะสมกบสถานการณสขภาพชองปากของประชาชนดวย รวมท งความตองการของทนตแพทยตอการมทนตานามย (dental
ชวยดแลอนามยชองปากในภาคเอกชน กระทรวงสาธารณสขจงจดทาแผนยทธศาสตรระยะ 5 ปข น และเร'ม
2006 ควบคไปกบการปรบระบบาของทนตาภบาลจาก 2 ป เปน 3 ปในระดบปรญญาตร
dental nurse เปน dental therapist
P 10 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
พรอมการยกระดบทนตาภบาลเดมใหเปน dental therapist ขณะเดยวกน ผ จบหลกสตรใหมยงสามารถเ ปน dental hygienist ไดดวย และสามารถเลอกปฏบตงานในบทบาท dental therapist ในภาครฐ หรอเปน dental hygienist ในภาคเอกชนได
���� แผนยทธศาสตรสขภาพชองปากประเทศนวซแลนด (The Strategic Vision for Oral Health in New Zealand)
Vision : “ Good Oral Health for All , for life”
โดยมยทธศาสตรการดาเนนงานเพ^อบรรล vision 7 ดาน ดงน 1
1. Re-invest in child and adolescent oral health services
รฐบาลและทองถ'นไดเพ'มเตมงบประมาณในการปรบปรงหนวยบรการในโรงเรยนและชมชน ท งเคร'องมอและ unit ทาฟนและสถานท'ใหบรการท'วประเทศ ผานกลไกการดาเนนงานทนตสาธารณสขโดย District Health Boards (DHB)
2. Reduce inequalities in oral health outcome and access to services
ชวยเหลอสนบสนน สงเสรมให DHBs ดาเนนงาน ทนตกรรมโรงเรยนแทนโรงเรยน ซ'งเปนเจาของงานเดม และมการเตมฟลออไรดในน าประปาในเขตรบผดชอบเพ'อปองกนฟนผ 3. Promote oral health
จดทาส'อสาเรจรปเพ'อสงเสรมสขภาพในกลมเปาหมายตางๆ
4. Build links with primary health care services สนบสนนกจกรรมสงเสรมสขภาพชองปากตางๆ ใหเปน
สวนหน'งของการจดบรการปฐมภม เชน โครงการ “lift-the-lip” ในงาน well child และ “B 4 School” check ในเดกเลก รเร'มโครงการนารองในการจดต งคลนกทนตกรรมในสถานบรการ ปฐมภม (family health centre) รวมท งการจดอบรมบคลากรท'ดแลผสงอาย 5. Build the oral health workforce
เพ'มบคลากรผชวยทนตกรรมขางเกาอ , เพ'มเงนพเศษสาหรบทนตบคลากรในพ นท'หางไกล,ปรบปรงระบบบรการ ทนตกรรมในโรงพยาบาล
6. Develop oral health policy จดสรรงบประมาณเพ'อสนบสนนการวจย โดยเฉพาะ
อยางย'งการวจยประเมนผล จดใหมการสารวจสภาวะทนต-สขภาพแหงชาต มนโยบายการใหความสาคญกบการพฒนาสขภาพชองปากในประชากรกลมเส'ยง
7 Research, monitoring, and evaluation มการตดตาม ประเมนผลเพ'อการปรบปรงพฒนาการ
จดบรการอยางตอเน'อง จากการนาเสนอของเจาหนาท'ของ MOH ผลการ
ดาเนนงานพฒนาท'ชดเจน ยงเปนเร'องของการพฒนาเร'องการเพ'มประสทธภาพของการจดบรการใหกบเดกในโรงเ รยน ผ ดอยโอกาส โดยมการปรบปรง คลนกท'ต งอยท'โรงเรยน มการจดต งคลนกในชมชน เพ'มเปล'ยนเกาอ ทาฟน เพ'มสมรรถนะรถทนตกรรมใหใหญและมประสทธภาพมากข น,มการเพ'มบคลากร Therapists (ซ'งใหบรการเดกและวยรน0-18 ป) มากข น,เพ'มผชวยขางเกาอ มากข น
����คาใชจายทางทนตกรรม คาใชจายทางทนตกรรมมาจาก 2 สวนหลกคอ Public
Funding และ Private Funding จากขอมลป 2007/2008 พบวา มคาใชจายท งส นปละ 1,095 ลานเหรยญ NZ
ท งน เปนคาใชจายภาครฐเพยงรอยละ 16.7 เทาน1น 1. Public Funding เปนงบประมาณท'รฐบาลจดสรรสนบสนนโครงการท'อยภายใตการดแลของ DHB เปนสวนใหญ
P 11 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
เพ'อจดบรการแกกลมเปาหมายเฉพาะ ไดแก เดกอาย 0-18 ป ในโรงเรยนและชมชน ในสดสวนรอยละ 73.8 นอกจากน รฐบาลยงใหการสนบสนนการจดบรการแกผ มรายไดนอย กลมชนพ นเมอง ทหาร และนกโทษ ในสดสวนพอๆกบการจดบรการในโรงพยาบาลกรณอบตเหตฉกเฉน ซ'งเปนกองทนเฉพาะเพ'อรอรงรบกรณน (Universal Coverage for accidents and injury) ภายใต Accident Compensation Corporation
2. Private Funding มาจาก 2 สวนหลก ไดแก การประกนสขภาพภาคเอกชน (Private dental insurance) และเงนท'ประชาชนตองจายเองเพ'อรบบรการ (Out of Pocket payment) จดบรการโดยทนตแพทยภาคเอกชน ท งน สวนใหญของคาใชจายมาจากประการหลง เน'องจากกรณการประกน ทนตสขภาพน น ทาไดเฉพาะกรณเปนผ ทาประกนสขภาพเอกชนเทาน น จงจะสามารถซ อประกนทนตสขภาพเสรมได
ตอนท) 4 การจดบรการสขภาพชองปากของ Southern District Health Board ทพ.กว วระเศรษฐกล, ทพ.ดร.วรตน เอ.องพลสวสด0
ในทศวรรษ 1980 มการปฏรประบบบรการสาธารณสขขนานใหญ มการจดโครงสรางองคกรอยางมาก รวมท งรปแบบการบรหารจดการดวย กระทรวงสาธารณสขเปล'ยนช'อมาเปน Ministry of Health การบรหารโรงพยาบาลปรบเปล'ยนจากการรบนโยบายตรงจากสวนกลาง มาเปนการบรหารในรปแบบคณะกรรมการบรหารโรงพยาบาล (Hospital Boards) ท งน ภายหลงมววฒนาการในรปแบบน ในระดบภมภาคเพ'มข นดวยในช'อ Area Health Boards ซ'งภายหลงมการปรบมาส District Health Boards (DHB) ในปจจบน นบเปนววฒนาการการกระจายอานาจทางการสาธารณสขท'สาคญ โดย DHB น น เปนหนวยท'มท งอานาจในการส'งการโดยเปนท งผ ควบคม สถานพยาบาล และการจายเงน (ถาในเมองไทยกเสมอนรวมผตรวจราชการ และ สปสช.เขตไวดวยกน)โดยผ ท'รวมเปนผ กาหนดใน DHB น นมท งเลอกต งและแตงต งเขามา ปจจบน ม DHB ท งประเทศจานวนท งส น 20 แหง Southern District Health Board เปน DHB ใหมลาสด แตมอาณาเขตครอบคลมกวางใหญท'สดของประเทศ รวมเอา Otago Region และ Southland Region ไวดวยกน ประชากรท งส น 286,000 คน
����การจดบรการทนตกรรมโดย DHB ในอดต การใหบรการทนตกรรมมงเนนในกลมเดก
นกเรยนระดบประถมศกษาเปนหลก รฐบาลจงจดต งคลนก ทนตกรรมในโรงเรยน โดยคณะกรรมการโรงเรยนเปนผดแลและกากบการจดบรการเปนหลก มโรงเรยนในเขตรบผดชอบตามกรอบสดสวนทนตาภบาลตอกลมเปาหมาย และมการสงนกเรยนมารบบรการในโรงเรยนท'มหนวยใหบรการ ภายหลงเม'อมการกระจายอานาจ โดย District Health Board เขามาบรหารจดการ และ ไดรบการถายโอนคลนกทนตกรรมในโรงเรยนมาดแลเอง สวนใหญจงมการถายโอนการบรหารจดการจากคณะกรรมการโรงเรยนมาดวย ปจจบนมคลนกท'ถายโอนมาแลวไมนอยกวา 80% ท'ผานมา คลนกสวนใหญคอนขางไดรบการบารงรกษานอยลง อน เ น' องมาจากเดกนก เ รยนสวนใหญมสภาวะ ทนตสขภาพดข น จง ได รบความสาคญเชงนโยบายและงบประมาณสนบสนนลดนอยลง เกาอ ทาฟนและอปกรณตางๆมอายการใชงานมานาน น'นคอในชวงทศวรรษท' 20 การใหความสาคญของรฐบาลตอการจดบรการสขภาพชองปากลดนอยลง ทาใหพบวาสภาวะทนตสขภาพของเดกพบปญหาสงข น ในป 2006 หนวยงานทนตสาธารณสข กระทรวงสาธารณสขจงผลกดนใหเกด Oral Health Policy ข 1นมาใหม คอ “ Good Oral Health for All , for life” และมงเนนการบรหารจดการภายใต DHB ใหม มการลงทนจดหาเคร'องมอและอปกรณใหมมาทดแทน ส'งท'โดดเดนมากอกอยางคอ การปรบรปแบบการบรการจากในโรงเรยนออกมาสชมชน ยายคลนกออกจากโรงเรยนมาต ง
P 12 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ในเขตชมชน (fixed clinic) เปนสวนใหญ นอกจากน มการจดหาเคร' องมออปกรณแบบเคล'อนยายไดเ ปนจานวนมากดวย (portable equipment and mobile treatment units) กระจายเพ'มมากข นในเขตพ นท' Dental Therapist จะมการออกใหบรการหมนเวยนในเขตรบผดชอบ ซ'งแตกตางจากการบรการเชงต งรบท'คลนกทนตกรรมในโรงเรยนเปนหลก สาหรบ ชดสทธประโยชนทางทนตกรรมมการกาหนดท'ชดเจน (Scope of Practice) จดทาโดย Dental Council ท'ประกอบดวยสภาวชาชพทางทนตกรรม
���� กลมผไดรบสทธประโยชนทางทนตกรรม เดกแรกเกดถงอาย 18 ป ปจจบน มประชากรกลมน
สมครเขารวมใชบรการท งส น 97% หลงจากพนอายดงกลาวแลว จะตองจายเองท 1งหมด ยกเวนในกลมผมรายไดนอยตาม
เกณฑ และทหาร ซ'งเปนภาระดานสขภาพของกลมผ ใหญสง เน'องจากราคาคาทาฟนในคลนกเอกชนของท'น'นมราคาแพงมาก
Southern District Health Board มความมงม'นในการพฒนาสภาวะทนตสขภาพของกลมเปาหมายใหบรรลผล โดยสงเสรมใหผปกครองพาเดกต งแตอาย 6 เดอนมาตรวจสขภาพชองปากใหมากข น ซ'งปจจบนม 85% ของทารกไดรบการตรวจสขภาพชองปาก และใหความสาคญกบกลมเส'ยงมากข น เนนการสงเสรมสขภาพชองปากมากข น และสงเสรมการมสวนรวมของผปกครองในการดแลสขภาพชองปากของบตรอยางตอเน'องและเหมาะสม
โดยสรป เช^อวาการกระจายอานาจ ในแบบ DHB น1นนาจะชวยใหเกดการกาหนดนโยบายท^เหมาะสมกบพ 1นท^มากกวาส^งท^กาหนดมาจากสวนกลางอยางแนนอน
ตอนท) 5 การพฒนา และควบคมกากบวชาชพทนตกรรมตามบทบาทของ New Zealand Dental council รศ.ทพญ.ดร. ศรรกษ นครชย
���� บทบาทและหนาท) Dental Council, New Zealand (DCNZ)
DCNZ มหนาท'หลกท'สาคญคอปกปองสขภาพชองปากและความปลอดภยของประชาชนโดยใชกลไกการควบคมท'ทาให ทนตบคคลากรมความสามารถ และมมาตรฐานในการทางาน โครงสรางของ DCNZ ประกอบดวยสวนตางๆดงน
� Dental Council ไดรบการแตงต งจากกระทรวงสาธารณสข
� Professional Boards ไดแก Dentist Board, Dental Hygiene –Dental Therapy Board ไดรบการแตงต งจาก Dental Council
� Audit & Risk management committee (ARM) ทาหนาท'ในเร'อง การจดการการเงน เงนทน การจดการความเส'ยง และ การสมตรวจคลนก
� ADC/DCNZ Accreditation committee ทาหนาท'รบรองหลกสตรตางๆ และ การลงทะเบยนของสมาชกไดแก ทนตแพทย ทนตภบาล เปนตน
� Secretariat มหนาท'ปฏบต และจดงานตามนโยบายของ Dental council
สมาชก DCNZ ครอบคลม Dentist & Dental specialist, Dental hygienists, Orthodontic Auxilliaries, Dental Therapists, Dental technicians and Clinical Dental Technicians ภายใตกฏหมายการประกอบวชาชพของ Health Practitioners ป 2003 DCNZ ออก code of Practice โดยมวตถประสงคเพ'อใหทางานกนเปนทมในการดแลและรกษาผ ปวย โดยแตละคนจะตองลงนามใน Code of Practice Agreement
P 13 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ปจจบนม Code of Practice Agreement ดงน General Dental, Dental Specialists 12 สาขา, General Dental Hygiene,
Orthodontic Auxiliary, General Dental Therapy, Dental Technology, Clinical Dental Technology
ตารางท) 2 จานวนทนตบคลากร ใน New Zealand คศ.2010 ทนตบคคลากร จานวน (คน) ภาคเอกชน (%) รฐบาล( %)
Dentist and Specialist 1867 75 25 Dental Hygienists 371 100 Dental Therapist 682 100 Dental Technician 345 100
���� การประกอบวชาชพทนตกรรมในNZ หลงจากจบการศกษา มการลงทะเบยนตามขอบเขตการ
ทางานของแตละคน และตอง Recertification ทกป โดยพจารณาจาก � ตองปฏบตงานตามขอบเขตของสาขาท'ลงทะเบยนไว � มการศกษาตอเน'องตามท'กาหนด � มการสมตรวจการปฏบตงาน � ตองไดรบความเหนชอบจากผเช'ยวชาญในสาขา � ตองมการฝกปฏบตการแพทยฉกเฉน(Medical
emergency certification) สวนใบอนญาตจะถกถอน ในกรณท' DCNZ ไมสามารถตดตอกบผ รบอนญาตได ผประกอบวชาชพฯ ทกประเภทมหนาท'ตดตอและ
แจงการเปล'ยนแปลงใดๆของผ รบอนญาตตอ DCNZ DCNZ มระบบรบเร'องรองเรยน และระบบสบสวน/ สอบสวนเร'องรองเรยน การลงโทษเชนเดยวกบทนตแพทยสภาของไทย โดยสรป
จะเหนโครงสราง DCNZ มความแตกตางจากทนตแพทยสภาของประเทศไทย การเปนสมาชกของ Dental Council NZ ไดรวมดแล ทนตบคคลากรทกกลม นอกเหนอจากทนตแพทย อนไดแก Dental hygienists, Dental therapists, Orthodontic Auxiliaries, Dental Technicians, Clinical Dental Technicians เปนการจดระบบการดแลบคลากร ซ'งสามารถพฒนาวชาชพใหรวมเปนหน'งเดยว มเกยรตและศกดqศร และบทบาทในการรบใชสงคมและประเทศชาตไดอยางชดเจน
บทสรป : บทเรยนการพฒนาของ New Zealand ทพญ.สณ วงศคงคาเทพ
���� เ ง)อนไขและกลไกการขบเคล)อนงานบรการสขภาพชองปากของ New Zealand
1. การปฏรประบบสขภาพรอบสดทายหลงป 2005 รฐบาลมนโยบายสนบสนนงานบรการสขภาพชองปาก ถอเปนงานสาคญดานหน'งท'ตองเรงรด และ กาหนดกลยทธ “ Good
Oral Health for All , for life” และช นานโยบายใหท ง 20 DHB คดแผนปฏบตการและการใชงบประมาณเพ'อจดบรการตามบรบทพ นท'
2. แม New Zealand ม ปญหาการกระจาย ทนตแพทยในชนบทเหมอนกบประเทศไทย แตทนตบลากรท'
ทางานสงเสรมปองกนเปนหลกคอ Dental Therapist & Dental Hygienist ซ'งปจจบนจบมาจากหลกสตรระดบปรญญาตรหลกสตรเดยวกน ท'เนนการสงเสรมและปองกนอยางชดเจนสามารถปฏบตใหบรการท'แตกตางกนตามบทบาทของท ง ท งในภาครฐและเอกชน
3. สบเน'องจากกระบวนการแกกฎหมายท'เอ อตอการพฒนาของ NZ สงผลใหเกดกฎหมาย Health Practitioners’ Competence Assurance Act 2003 ทาใหทนตแพทยสภาสามารถกากบดแลสนบสนนทนตบคลากรไดครอบคลมทกกลมและมแนวทางพฒนาวชาชพทนตกรรมไดชดเจนขอบเขตการใหบรการของแตละกลม (scope of practice) การดาเนนการพฒนาศกยภาพโดยกระบวนการ Education and Recertification
4. จากการวเคราะห scope of practiceทนตแพทยจะไมมบทบาทท'เก'ยวของกบงานสงเสรมปองกน โดยถอเปนหนาท'หลกของ Dental Therapists& Dental Hygienist
5. ระบบบรการสขภาพชองปากท งภาครฐและเอกชน มลกษณะการจดบรการท'แยกสวนจากระบบสขภาพท'วไปอยางชดเจน
���� ผลลพธท)พบจากการดงาน 1. ปญหาฟนผในกลมเดกสามารถควบคมไดด แตใน
กลมผ ใหญกลบมปญหาสขภาพชองปากมาก และกลมดอยโอกาส ขาดระบบดแลรองรบท'ชดเจน และคาใชจายในการบรการทนตกรรมของกลมผ ใหญสงมาก เหลาน ตองใชบรการในคลนกเอกชนเปนสวนใหญไมถงบรการทนตกรรมพ นฐานท'ควรจะเปน
2. จดแขงของระบบการจดบรการสงเสรมสขภาพชองของ NZ คอมแผนการจดบรการบนฐานขอมลเชงประจกษ มการศกษาความตองการของประชาชน มแผนพฒนาและใชกาลงคนท'มประสทธภาพ มระบบขอมลท'มประสทธภาพกาหนดทศทางการจดบรการไดด มระบบการบรการงบประมาณท'ใชอยางชดเจน จดออนท'เหนชดในการจดบรการ คอสวนใหญ
P 14 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
Dental Therapist & Dental ซ'งปจจบนจบมาจากหลกสตรระดบปรญญาตร
หลกสตรเดยวกน ท'เนนการสงเสรมและปองกนอยางชดเจน สามารถปฏบตใหบรการท'แตกตางกนตามบทบาทของท ง 2 กลม
กระบวนการแกกฎหมายท'เอ อตอการHealth Practitioners’ ทาใหทนตแพทยสภา
ทนตบคลากรไดครอบคลมทกกลม และมแนวทางพฒนาวชาชพทนตกรรมไดชดเจน โดยกาหนด
scope of practice) และการดาเนนการพฒนาศกยภาพโดยกระบวนการ Continuing
scope of practice จะเหนวาทนตแพทยจะไมมบทบาทท'เก'ยวของกบงานสงเสรมปองกน โดย
Dental Therapists& Dental Hygienist ระบบบรการสขภาพชองปากท งภาครฐและเอกชน
มลกษณะการจดบรการท'แยกสวนจากระบบสขภาพท'วไปอยาง
ปญหาฟนผในกลมเดกสามารถควบคมไดด แตใน
ท งในกลมเมารและกลมดอยโอกาส ขาดระบบดแลรองรบท'ชดเจน และคาใชจายในการบรการทนตกรรมของกลมผ ใหญสงมาก กลม
เปนสวนใหญ เกดปญหาเขา
การสงเสรมสขภาพชองคอมแผนการจดบรการบนฐานขอมลเชงประจกษ ม
มแผนพฒนาและใชกาลงคนท'มประสทธภาพ มระบบขอมลท'มประสทธภาพสามารถกาหนดทศทางการจดบรการไดด มระบบการบรการงบประมาณ
ดออนท'เหนชดในการจดบรการ คอสวนใหญ
ใหบรการทนตสขภาพท'แยกสวนจากบรการพ นฐานใบรการปฐมภม พบวามการจดบรการบรณาการในหนวยบรการปฐมภมไดเปนสวนนอย แมปจจบนนโยบาย ความสาคญกบการพฒนาบรการบรณาการในหนวยบรการระดบปฐมภม มการจดการเชงโครงสรางรปแบบบรการและศกยภาพในการจดบรการบรณาการมากข น แตงานบรการสขภาพชองปากยงไมสามารถบรณาการไดทนตามการพฒนาในรอบน จงเหนบรการท'จดใหประชาชนอยในรปแยกสวนท'ชดเจนโดยเนนในกลมเดกและเยา
3. งบประมาณท'สนบสนนกลยทธตาม Health for All , for life” กวารอยละ เนนกลยทธขอ 1 คอ Re-invest in child and adolescent oral health services เทาน น สวนกลยทธในขออ'นๆ ยงมการดาเนนการสการปฏบตการจรงนอย
4. กจกรรมดาเนนการสงเสรมปองกนสขภาพชองปากท'เหนสวนใหญ เปน activity base สงเสรมและปองกนในสถานบรการเปนสวนใหญ สวนรปแบบการจดบรการสงเสรมในชมชนไมมรปแบบท'ชดเจน
THANK THANK THANK THANK YOU YOU YOU YOU FOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTION
ใหบรการทนตสขภาพท'แยกสวนจากบรการพ นฐานในหนวยมการจดบรการบรณาการในหนวยบรการ
ปฐมภมไดเปนสวนนอย แมปจจบนนโยบาย MOH ใหความสาคญกบการพฒนาบรการบรณาการในหนวยบรการระดบ
มการจดการเชงโครงสรางในการจดบรการ การพฒนารปแบบบรการและศกยภาพในการจดบรการบรณาการมากข น แตงานบรการสขภาพชองปากยงไมสามารถบรณาการไดทนตามการพฒนาในรอบน จงเหนบรการท'จดใหประชาชนอยในรปแยกสวนท'ชดเจนโดยเนนในกลมเดกและเยาวชนเปนสาคญ
งบประมาณท'สนบสนนกลยทธตาม “ Good Oral กวารอยละ 90 เปนการสนบสนนท'
invest in child and adolescent oral เทาน น สวนกลยทธในขออ'นๆ (ขอ 2-7) ท'เหลอ
เนนการสการปฏบตการจรงนอย
กจกรรมดาเนนการสงเสรมปองกนสขภาพชองactivity base เนนการจดบรการท ง
สงเสรมและปองกนในสถานบรการเปนสวนใหญ สวนรปแบบการจดบรการสงเสรมในชมชนไมมรปแบบท'ชดเจน ☺
FOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTIONFOR YOUR ATTENTION �
JayJayJayJay----acacacac
Change the worldChange the worldChange the worldChange the world
STILL LIFE
ชวงนหมอฟนทโรงพยาบาลมโครงการ ทจะทา
ฟนปลอมใหกบผสงอายทสอ. และทาฟนปลอมใหกบ
พการในเขตสอ. ใกลเคยง ผมเลยไดสมผสกบชมชนมาก
ขนจากทเราคดวาเราอยในชมชนนมานาน ร
บางของชมชนอยางถองแท แตแททจรงแลวแทบไมได
ใกลเคยงเลยครบ จากทเราฟงจากทาง อบต
เทศบาล บอกมาวาคนพการมความเปนอยทด
ไดเขามาสมผสกลบพบวา รายการวงเวยนชวตทวา
นาสงสารแลวยงนอยเกนไป ชวตของคนพกา
ชางโหดราย มเคราะหกรรมซดถาดโถมเขามาไมรจบ
บางครงเมอไปพบกบภาพทนาสงสาร
กลนตางๆ จงเขาใจความรสกของผทอยบานใกลเรอน
เคยง วาทาไมถงไมยอมเขามาเยยมเยยน จะมาบางบาง
เวลา แตภาพทผมไปเหนคอ ภาพทคณตา นอนอยบนท
นอนเกาและมกลนทแรงมาก คณยายกเดนไปเดนมา
ทาโนนทาน ไมไดหยดหยอน พอเดนเขาไปทในบานและ
ประกาศตน คณยายกมททางงๆ วนนนได
นาลายใหกบคณตา ผมเองกเปนเพยงแตผสงเกตการณ
เพราะหมอเปนผลงมอทาทงหมด
ผานไปครหนง คณยายกเขามานงดแลวเรม
สนทนากบผม คณยายกเรมเลาเรองตางๆ ตาม
ประสบการณทสงสมมาตงแตสมยบรรพการณ บอกให
เราไดทราบวา โลกน โหดรายเพยงใด ช วตท มอ ย
P 15 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ชวงนหมอฟนทโรงพยาบาลมโครงการ ทจะทา
และทาฟนปลอมใหกบ ผ
ลยไดสมผสกบชมชนมาก
เราคดวาเราอยในชมชนนมานาน รตนลกหนา
บางของชมชนอยางถองแท แตแททจรงแลวแทบไมได
ใกลเคยงเลยครบ จากทเราฟงจากทาง อบต. หรอ
บอกมาวาคนพการมความเปนอยทด แตเมอ
ไดเขามาสมผสกลบพบวา รายการวงเวยนชวตทวา
ชวตของคนพการบางคน
ชางโหดราย มเคราะหกรรมซดถาดโถมเขามาไมรจบ
บางครงเมอไปพบกบภาพทนาสงสารรวมทง
กลนตางๆ จงเขาใจความรสกของผทอยบานใกลเรอน
เคยง วาทาไมถงไมยอมเขามาเยยมเยยน จะมาบางบาง
เวลา แตภาพทผมไปเหนคอ ภาพทคณตา นอนอยบนท
นเกาและมกลนทแรงมาก คณยายกเดนไปเดนมา
ทาโนนทาน ไมไดหยดหยอน พอเดนเขาไปทในบานและ
คณยายกมททางงๆ วนนนไดเขาไปขดหน
คณตา ผมเองกเปนเพยงแตผสงเกตการณ
ขามานงดแลวเรมตน
สนทนากบผม คณยายกเรมเลาเรองตางๆ ตาม
ประสบการณทสงสมมาตงแตสมยบรรพการณ บอกให
เราไดทราบวา โลกน โหดรายเพยงใด ช วตท มอ ย
กลาบากพออยแลว ลกหลานกไมไดชวยอะไรมาก ซาจะ
หาเรองสรางปญหาใหกบ สองตายายอ
เรองตางๆ กเลามาเลาไปครบ ผมกเพยงแตรบ
ฟง เพราะผมเองกไมทราบขอมลของชมชนเทาไหร
(เพราะเปนอนามยใกลเคยง
จะประสานเรองตางๆ ให
และเมอถงวนทคณตาไดใสฟนปลอม คณตาซ
แขนขวาพการไมมแรง กพยายามล
ความยนด แมวาจะใหเวลานานทเดยวในการยนขน เมอ
เรมลองใสฟนปลอมปญหาทเกดคอเมอตองการถอดฟน
ปลอมออกมา ชวงแรกกถอดไมได แตครเดยว คณตาก
สามารถถอดใสไดคลองขน ทาใหคณตามรอยยมเปอน
เตมใบหนาเ มอมฟนแลวคณตาก ยมไมหบ
ดอกบานไมรโรยครบ แตสงทผมเหนแลวเกอบทาใหผม
ร สกจกทคอแนนไปหมดเหมอนจะรองไหคอ ภาพท
คณยายนงมองดวยรอยยมทไมตางไปจากคณตา เปน
ภาพทนาประทบใจมากครบ รสกกบตวเองเลยครบ วา
ชวตของเราแมตกตาหรอทกขเพยงใดของเพ
สวางทใหความอบอนได สองมาถง เทานชวตกมคาแลว
ครบ
ผมเองกไดประสบการณตรงเลยครบ ผมมกคด
เสมอวาทาไมหลวงจงมโครงการนขนมา ตอนนรซงเลย
ครบ จากนไปผมกจะขอพดเหมอนเดมครบ
ผมจะทางานเพอชาต เพอประชาชนและเพอในหลว
Jay
กลาบากพออยแลว ลกหลานกไมไดชวยอะไรมาก ซาจะ
หาเรองสรางปญหาใหกบ สองตายายอก
เรองตางๆ กเลามาเลาไปครบ ผมกเพยงแตรบ
ฟง เพราะผมเองกไมทราบขอมลของชมชนเทาไหร
เพราะเปนอนามยใกลเคยง) กทาไดแตเพยงบอกวาแลว
และเมอถงวนทคณตาไดใสฟนปลอม คณตาซง
แขนขวาพการไมมแรง กพยายามลกขนยนตอนรบดวย
ความยนด แมวาจะใหเวลานานทเดยวในการยนขน เมอ
เรมลองใสฟนปลอมปญหาทเกดคอเมอตองการถอดฟน
กมา ชวงแรกกถอดไมได แตครเดยว คณตาก
สามารถถอดใสไดคลองขน ทาใหคณตามรอยยมเปอน
เตมใบหนาเ มอมฟนแลวคณตาก ยมไมหบ เหมอน
ดอกบานไมรโรยครบ แตสงทผมเหนแลวเกอบทาใหผม
ร สกจกทคอแนนไปหมดเหมอนจะรองไหคอ ภาพท
คณยายนงมองดวยรอยยมทไมตางไปจากคณตา เปน
ภาพทนาประทบใจมากครบ รสกกบตวเองเลยครบ วา
ชวตของเราแมตกตาหรอทกขเพยงใดของเพยงมแสง
สวางทใหความอบอนได สองมาถง เทานชวตกมคาแลว
ผมเองกไดประสบการณตรงเลยครบ ผมมกคด
เสมอวาทาไมหลวงจงมโครงการนขนมา ตอนนรซงเลย
ครบ จากนไปผมกจะขอพดเหมอนเดมครบ
ผมจะทางานเพอชาต เพอประชาชนและเพอในหลวง
Jay-ac
P 16 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
สขสรางสรรคกบสสส. : วฒนธรรมปใหมกบการสรางเสรมสขภาพ
ทพ.ดร สปรดา อดลยานนท
ปใหม เวยนมาถงอกรอบหนงแลว ชวงเวลาน เปนเวลาท'ผ คนมกจะถอเปนโอกาสพเศษ
ใชเปนหลกหมดของชวต เพ'อทบทวน ใชเลกส'งเกา เร'มส'งใหม หรอททากนท'วไปมากท'สดกคอ ใชเปนวาระการเฉลมฉลอง (อะไรสกอยาง) กบตวเองและหมพวก
กจกรรมรวมของกลมคนจงเกดมารองรบชวงเวลาน มากมาย จนเปนเทศกาล เปนประเพณ และเกดวฒนธรรมของวาระปใหมเกดข นอยางหลากหลาย และปรบเปล'ยนเปนพลวตในแตละสงคม
ปใหมสากลท'ถอเอาวนท' 1 มกราคม เพ'งมาสเมองไทยเม'อสมยรชกาลท' 6 น'เอง คนไทยกคอยๆเร'มฉลองกบวนน แทรกควบคไปกบปใหมไทยในวนสงกรานต และเพ'มมากข นเร'อยๆตามการเขาสกระแสสากลโดยรวมของประเทศไทย
กระท'งการจดมหกรรมใหญรองรบคนนบหม'น เพ'อนบถอยหลง หรอเคาทดาวนสวนาทปใหม ถายทอดสดทางโทรทศน กเพ'งจะมาบมมากๆในไทยหลง คศ. 2000 ตามเย'ยงอยางคนในมหานครใหญท'วโลกเขาทากน
สสส. ไปยงเก'ยวกบปใหมของคนไทยอยบาง เร'องหน'งกไปชวนคนไทยฉลองปใหมกนโดยไมตองเมาเหลา สนกได ไรแอลกอฮอล อยาด'มแลวขบ ไปจนถงอยาใหเคร' องด'มแอลกอฮอลเปนของขวญแกกนในวนมงคลน อนเปนการรณรงคดานวฒนธรรมเพ'อตานกระแสวฒนธรรมท'ถกสรางจากการตลาดของสนคาเหลาน .ในทศทางตรงขาม
อยางเม'อป 2551 สสส. ไดเร'มใชสาร “ใหเหลาเทากบ
แชง” กระตกผ คนใหทบทวนความเหมาะสม วาการนาเอาเคร'องด'มแอลกอฮอลท'กอผลเสยตอสขภาพและสงคม ไปใหผ รบในโอกาสอนเปนมงคล กเสมอนเปนการแชงเสยมากกวาการอวยพร
สารรณรงคช นน เปนท'ฮอฮามากในสงคม ส'อตางๆ คอลมนสตหลายฉบบกลาวและเขยนถง และสงผลตอการลดการใชเคร'องด'มแอลกอฮอลเปนของขวญอยางมนยสาคญ ในป 2553 ผลสารวจบอกวา มการใหเหลาเปนของขวญลดลงถงกวาหนงในสามของชวงกอนรณรงค ผ ท'งดใหเหลาสวนใหญระบวาการงดมาจากเหนดวยกบขาวสารการรณรงค ผมเองกถกทกถกแจงเร'องน อยเนอง ๆ พรรคพวกท'ชวดของขวญไวนหรอสราตางประเทศเอยปากเชงตอวาวามาขดลาภกน เพ'อนนกธรกจท'ตองสงกระเชาใหผ ใหญจานวนมากบอกวา ประหยดคาของขวญปใหมไปไดเยอะ ดวยขออางวา กลวถกหาวาไปแชง ขาราชการผใหญกระทรวงสาธารณสขบอกวา ไดกระเชาผกผลไมจนตวเขยว รองอธบดทานหน'งเพ'งบอกวา จนทกวนน ยงกนซปไกและรงนกไมหมดเลย
รศ. ดร. กาญจนา แกวเทพ กรรมการประเมนผล สสส.
นกวชาการนเทศศาสตรคนสาคญ เพ'งใหขอวเคราะหกบผมวา ความสาเรจของเน อสารรณรงคน นาจะเกดเพราะไปเลนกบ ส'งท'อยในรากวฒนธรรมและความเช'อของคนไทย ท'คาวา “โชค” และ “แชง” มความหมายกบสวนลกของจตใจ โดยเฉพาะสาหรบชวงเวลาอนเปนมงคล
P 17 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ผมเองไปเลาเร'อง “ใหเหลาเทากบแชง” ใหนกสรางเสรมสขภาพชาตอ'นฟง เขากช'นชมต'นเตนด แตมกบอกวาทาจะยากในการนาไปใชตรงๆ ในทานองเดยวกนกบสงคมของเขา คงเพราะ “ราก” ของเขาไมมเร'องน อยมากนก
ท'จรงการรณรงคลดการบรโภคเคร'องด'มแอลกอฮอลต งแตปแรกๆ กเร'มท' “งดเหลาเขาพรรษา” ซ'งเปนการงดเอาวฒนธรรมด งเดมของคนไทยท'นบถอศาสนาพทธ แตถกลมเลอนไปมากแลวกระต นใหคนไทยหวนกลบมาคดถง และยดถอ หลงจากเร'มรณรงคไปสองป นกวชาการตลาดกสรปจากผลการสารวจวา “งดเหลาเขาพรรษา” ถอไดวาเกดเปน “แบรนด” หน'งของสงคมไทยไปแลว
ดวยเราไดว เคราะหวา ปจจย เส'ยงสขภาพอยางเคร' องด'มแอลกอฮอล มความเก'ยวพนกบมตทางสงคมสง ประกอบกบบทบาทของการควบคมยาสบท'ผานมาช วา การรณรงคตอผลกระทบทางสงคมของการสบบหร' (เชน การไดรบควนบหร'มอสอง สงผลตอสขภาพผ ไมสบบหร' ) ไดผลมากกวาการใชเพยงผลเสยตอสขภาพของผบรโภคเองเทาน น งานรณรงคแอลกอฮอลท'สบเน'องมาจากงดเหลาเขาพรรษา กเก'ยวพน ผลกระทบทางสงคม เชน ด'มแลวขบตออบตภยจราจร ผลตอความรนแรงและอาชญากรรรม ผลตอความยากจนของครอบครว เปนตน รวมท งใชโอกาสทางสงคมท'ผ คนและนกการตลาดใชกระตนการด'ม มารณรงคทางตรงกนขาม อยาง กฐนปลอดเหลา รบนองปลอดเหลา สงกรานตสนกไดไรแอลกอฮอล กฬาปลอดเหลา ฯ
ปใหม 2554 น สสส. รวมกบอกหลายหนวยงาน ชวนคนไทย “สวดมนตขามป เรมตนด ชวตด ในปใหม” แทนการเฉลมฉลองเคานดาวนแบบอ'นๆ ซ'งนบวาเปนการหาทางเลอกการเฉลมฉลองปใหมจากการนารากวฒนธรรมของพทธศาสนามาประยกตกบการเคาทดาวน ซ'งเคยมปรากฏข นมาในหลายวด หลายกลมคนอยกอนบางแลว เราจงชวนกนมาขยายผลวงกวางในปน
จากการสารวจของเอแบคโพลลช วา คนไทยสวนใหญหรอรอยละ 74.2 สวดมนตเปนประจาอยางนอยสปดาหละคร งอยแลว โดยสวนใหญสวดมนตเพ'อครอบครวเปนสข รองลงมาคอเพ'อความสบายใจ คลายเครยด เพ'อความสาเรจ เพ'อพนความเจบไขได ปวย ภยพบต และเพ'ออทศสวนกศลใหผ เสย ชวต เ พ'อประเทศชาตสงบสข เพ'อคนรก คนใกลชด เพ'อโชคลาภ และเพ'อขบไล ส'งอปมงคล ตามลาดบ โดยประชาชนเกนคร'งหรอรอยละ 53.9 สนใจจะเขารวมโครงการสวดมนตขามป เร'มตนด ชวตด ในปใหม ในขณะท'รอยละ 46.1 ไมสนใจ
บทความน 1เขยนกอนถงวนส 1นป จงไมอาจทราบไดวา งานตอยอดสรางทางเลอกปใหม จากทนของรากวฒนธรรมไทยเท^ยวน 1จะเกดผลอยางไรบาง แตอยางนอยกหวงวาจะสรางอกหนงบทเรยนสาคญของการสรางเสรมสขภาพของไทยใหชวยกนศกษาเรยนร ท 1งหวงวาชาว ทนตภธรคงเหนบางแงมมของบทเรยนจากเครองด^ มแอลกอฮอล เพ^อมาประยกตใชในงานของพวกเราตอไปดวยครบ ☺
เชาวนหน'งท'อากาศแจมใส พวกเราไดออก เดนทางไปสศนยบรการสาธารณสข
เพ'อสมทบกบอาจารยสดาดวงท'ไดออกเดนทางไปก
“ลงเปนอาสาสมครมานานกวา10
เรอยๆ แตลงกยงทาอย ลงผกพนกบชมชนน 1เพราะลงอยมาต 1งแตเกด
กลาวดวยจตและสายตาอนมงม'นสรางความฮกเหมใหกบ ผ ท'ไดฟง
ตวกลางชวยประสานกบราชการ เปนคนรบเรอง เปนหวหนา และชวยประสานงาน
ลงเลาวาเคยตดท งบหร'และเหลา ทาใหมโรคอยมาก เชนโรคทางเดนหายใจและโรคกระเพาะ แตเม'อเลกไดสขภาพกดข น เน'องดว
เปนนสตทนตแพทยจงอดไมไดท'จะถามถงสภาพในชองปาก ซ'งลงสารวยกตอบในทนทวาฟนปลอมท งปากน นเกาและเร'มหลวมแลว แตก
สามารถใชงานไดด ไมมปญหาแตอยางใด
P 18 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
เดนชมชนและดงานศนยบรการสาธารณสข
เชาวนหน'งท'อากาศแจมใส พวกเราไดออก เดนทางไปสศนยบรการสาธารณสข
เพ'อสมทบกบอาจารยสดาดวงท'ไดออกเดนทางไปกอนหนาแลว
พวกเราไปถงศนยในเวลาอนรวดเรวเน'องดวยสภาพการจราจรท'คลองตว และไม
รอชาท'จะมงหนาสชมชนตรอกหานายพรอมกบกลมพ'พยาบาลและหมอก ง
ทนตแพทยประจาศนย
ณ ตรอกหานาย เม'อพวกเรากาวลงจากรถต กไดพบกบตกแถวสภาพคอนขาง
เรยงรายอย แตเพยงแคเล ยวเขาซอยไป กพลนตระหนกกบสภาพตกรามบานชองซ'งเปนไม
ผพงสงกล'นเหมน ไมตางจากในละครน าเนาหลงขาว พ'พยาบาลไดพาพวกเรา
ลงสารวย อาสาสมครสาธารณสข (อสม.)
ประจาชมชนซ'งดารงตาแหนงประธาน
ชมชนดวย
จากน นเสนทางของพวกเรากถก
แยกเปนสองทางเพ'อใหไดทางานรวดเรว
ในเวลาอนจากด...
10ป แลว ต 1งแตป 40 แมคนจะลดลงไป
เรอยๆ แตลงกยงทาอย ลงผกพนกบชมชนน 1เพราะลงอยมาต 1งแตเกด” ประธานชมชน
ามฮกเหมใหกบ ผ ท'ไดฟง “หนาท^ของลงคอเปน
ตวกลางชวยประสานกบราชการ เปนคนรบเรอง เปนหวหนา และชวยประสานงาน”
ลงเลาวาเคยตดท งบหร'และเหลา ทาใหมโรคอยมาก เชนโรคทางเดนหายใจและโรคกระเพาะ แตเม'อเลกไดสขภาพกดข น เน'องดว
เปนนสตทนตแพทยจงอดไมไดท'จะถามถงสภาพในชองปาก ซ'งลงสารวยกตอบในทนทวาฟนปลอมท งปากน นเกาและเร'มหลวมแลว แตก
เดนชมชนและดงานศนยบรการสาธารณสข 23 ส�พระยา
เชาวนหน'งท'อากาศแจมใส พวกเราไดออก เดนทางไปสศนยบรการสาธารณสข 23 ส'พระยา
อนหนาแลว
พวกเราไปถงศนยในเวลาอนรวดเรวเน'องดวยสภาพการจราจรท'คลองตว และไม
รอชาท'จะมงหนาสชมชนตรอกหานายพรอมกบกลมพ'พยาบาลและหมอก ง(ทพญ. ศรรตน)
ณ ตรอกหานาย เม'อพวกเรากาวลงจากรถต กไดพบกบตกแถวสภาพคอนขางด
เรยงรายอย แตเพยงแคเล ยวเขาซอยไป กพลนตระหนกกบสภาพตกรามบานชองซ'งเปนไม
ผพงสงกล'นเหมน ไมตางจากในละครน าเนาหลงขาว พ'พยาบาลไดพาพวกเราไปแนะนากบ
ลงเลาวาเคยตดท งบหร'และเหลา ทาใหมโรคอยมาก เชนโรคทางเดนหายใจและโรคกระเพาะ แตเม'อเลกไดสขภาพกดข น เน'องดวยพวกเรา
เปนนสตทนตแพทยจงอดไมไดท'จะถามถงสภาพในชองปาก ซ'งลงสารวยกตอบในทนทวาฟนปลอมท งปากน นเกาและเร'มหลวมแลว แตกยง
ขณะท'ลงสารวยเลาเร'อง พ'พยาบาลกไดตรวจสขภาพ
และถามไถสารทกขสกดบไปดวย พบวาลงมสขภาวะท'ด แม
สภาพรางกายจะไมสมบรณเตมรอยเหมอนท'แพทยสวนใหญพง
อยากใหเปน
“ภรรยาของลงเสยไปนานแลว สวนลกของลงเปน
ชางอยท^ครสภา” ลงเลาถงครอบครวตน เม'อถกถามถงภาพถาย
รบรางวลพอแหงชาต ดแลวชางเปนครอบครวท'อบอนเป' ยมสข แม
จะไมไดร'ารวยอะไร
เดมพ'พยาบาลต งใจจะไปพาพวกเราไปเย'ยมปาลดดา
ตอ ปาลดดาเปนผ ปวยซ'งอยในสภาพท'นาเวทนามาก พ'พยาบาล
อยากใหพวกเราไดเหนถงความทกขเขญของปา
ไดเหนบานปาลดดา หมอจะรสกวามนไมใชบาน
แทบจนตนาการไมออกวาจะมสภาพเชนไรรออย แตแผนการน ก
ตองสะดดลงเม'อลงสารวยแจงขาวท'นาเศราวาปาลดดาเสยแลว
เม'อไมนานท'ผานมา พ'พยาบาลถามซ าๆอยหลายรอบเหมอนจะ
ยนยนวาพดถงคนคนเดยวกนอย แสดงถงความตกใจท'ไมอาจพด
สารวยเลาวาปาเคยมบานหลงใหญอยในชมชนน เอง กอนจะขาย
เพ'อเอาเงนใหลกซ'งปารกกวาส'งใด แมลกชายของปาจะมาเย'ยม
เพยงนาน ๆ คร ง ปากไมเคยจะดวา และยงดใจทกคร ง
กอนมนกศกษาพยาบาลมาลงพ 1นท^ รสกสงสารจงใหเงนไว
สองพนบาท ปาแกไมยอมใชจายอะไร จนในท^ สดเงนกเปน
ของลกแก” ลงสารวยเลาดวยความสมเพชเวทนา
P 19 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ณะท'ลงสารวยเลาเร'อง พ'พยาบาลกไดตรวจสขภาพ
มสขภาวะท'ด แม
สภาพรางกายจะไมสมบรณเตมรอยเหมอนท'แพทยสวนใหญพง
ภรรยาของลงเสยไปนานแลว สวนลกของลงเปน
ลงเลาถงครอบครวตน เม'อถกถามถงภาพถาย
รบรางวลพอแหงชาต ดแลวชางเปนครอบครวท'อบอนเป' ยมสข แม
เดมพ'พยาบาลต งใจจะไปพาพวกเราไปเย'ยมปาลดดา
ปาลดดาเปนผ ปวยซ'งอยในสภาพท'นาเวทนามาก พ'พยาบาล
อยากใหพวกเราไดเหนถงความทกขเขญของปา “อยากใหหมอ
ไดเหนบานปาลดดา หมอจะรสกวามนไมใชบาน” พวกเรา
อกวาจะมสภาพเชนไรรออย แตแผนการน ก
ตองสะดดลงเม'อลงสารวยแจงขาวท'นาเศราวาปาลดดาเสยแลว
เม'อไมนานท'ผานมา พ'พยาบาลถามซ าๆอยหลายรอบเหมอนจะ
ยนยนวาพดถงคนคนเดยวกนอย แสดงถงความตกใจท'ไมอาจพด
ออกมาได
กระน นพวกเรา
ก ย ง ค ง จ ะ ไ ป
เย'ยมบานของ
ปาเพ'อเปนการ
ไวอาลย
ระหวางทางลง
สารวยเลาวาปาเคยมบานหลงใหญอยในชมชนน เอง กอนจะขาย
เพ'อเอาเงนใหลกซ'งปารกกวาส'งใด แมลกชายของปาจะมาเย'ยม
เพยงนาน ๆ คร ง ปากไมเคยจะดวา และยงดใจทกคร ง “คราว
นท^ รสกสงสารจงใหเงนไว
สองพนบาท ปาแกไมยอมใชจายอะไร จนในท^ สดเงนกเปน
ลงสารวยเลาดวยความสมเพชเวทนา
เมอพวกเราสอบถามถงเดก ๆ ในชมชนตรอกหา
นาย อสม.ชราเลาวาชมชนนกมเดกอยหลายคน สวนใหญก
ไดเขาเรยน แตวามเดกบางสวนซ^ ง
แมวาจะไมตองเสยคาเลาเรยน แตหากขาดการสนบสนน
อ^นๆ เชนการซกเส 1อผา การไปรบไปสง เดกกไมสามารถ
เรยนไดนาน ซ^งลงใหความเหนวาตวพอแมของเดกเองไม
ขยนหมนเพยรในการทามาหากน ไมใสใจในการวางแผน
ครอบครว และยงไมสามารถเอาต
พยายาม จนแตไมขยน” ลงสรปส 1นๆ
เปาหมายตอไปของพวกเราศนยสขภาพชมชน ซ'งเปน
บานของอสม.คนหน'งซ'งอยลกเขาในชมชน เราจงกลาวลา
ลงสารวย และออกเดนทางตอ
และหองแถวท'เรยงเบยดเสยดกน
ใหเดนผานไดเกอบสะดวก
นาเสยดายท'ปาเจาของบานไมอยใหเราไดพดคยซกถาม
จงไดแตขอสารวจท'ทางสกเลกนอย ซ'งพ'พยาบาลกอธบายใหฟง
วา ศนยสขภาพจะมตยาสามญและชดทาแผลอยางงาย เตรยมไว
ใหสมาชกในชมชนโดยไมเสย
เกดข นจากน าใจของคณปา ซ'งแมไมไดมเงนทองมากกวาผ อ'น แต
กยอมใชท'อยท'คาขายของตนเปนแหลงเก อกลเพ'อนมนษย
เมอพวกเราสอบถามถงเดก ๆ ในชมชนตรอกหา
ชราเลาวาชมชนนกมเดกอยหลายคน สวนใหญก
ไดเขาเรยน แตวามเดกบางสวนซ^ งถกละเลยจากพอแม
แมวาจะไมตองเสยคาเลาเรยน แตหากขาดการสนบสนน
อ^นๆ เชนการซกเส 1อผา การไปรบไปสง เดกกไมสามารถ
เรยนไดนาน ซ^งลงใหความเหนวาตวพอแมของเดกเองไม
ขยนหมนเพยรในการทามาหากน ไมใสใจในการวางแผน
ครอบครว และยงไมสามารถเอาตวเองใหรอดได “จนแตไม
ลงสรปส 1นๆ
เปาหมายตอไปของพวกเราศนยสขภาพชมชน ซ'งเปน
คนหน'งซ'งอยลกเขาในชมชน เราจงกลาวลา
ลงสารวย และออกเดนทางตอ ซ'งกตองแปลกใจกบตกบานไม
และหองแถวท'เรยงเบยดเสยดกน บบทางเดนใหเลกเพยงแคพอ
นาเสยดายท'ปาเจาของบานไมอยใหเราไดพดคยซกถาม
จงไดแตขอสารวจท'ทางสกเลกนอย ซ'งพ'พยาบาลกอธบายใหฟง
วา ศนยสขภาพจะมตยาสามญและชดทาแผลอยางงาย เตรยมไว
ใหสมาชกในชมชนโดยไมเสยคาใชจาย ศนยสขภาพศนยน
เกดข นจากน าใจของคณปา ซ'งแมไมไดมเงนทองมากกวาผ อ'น แต
กยอมใชท'อยท'คาขายของตนเปนแหลงเก อกลเพ'อนมนษย
เร'มตนท'หลงแรก เปนคณลงท'ปวย
เปนโรคเสนเลอดในสมองแตกเม'อส'
ปท'แลว ตอนน ลงมอาการด
เคล'อนไหวไดปกต ถงแมวาจะยงคง
มอาการชามารบกวนจตใจอยบาง “ลงคะ ยงทานยาอยบางร
เปลา?” พ'พยาบาลถามดวยความเปนหวง ขณะวดความดน
คอยไดกนแลว ไมเหนจะเปนอะไรเลย” ลงตอบดวยน าเสยง
คอนขางกลวคาตอวาจากพยาบาล “ไมมอาการอะไร
ความดนสงขนาดน ” พ'พยาบาลถามขณะชายตามอง หนาจอท'
แสดงผลความดนไดถง 197/102 mmHg “ไมเตอนคณลงใหทาน
ยาบางละคะ” อาจารยสดาดวงถามภรรยาคณลง
ไมดแลกไมตองสนใจแลว” ภรรยาตอบดวยน าเสยงแสดงความไม
สนใจสกเทาไหร ขณะเดนมาใหพยาบาลวดความดนของตวเอง
“ปามโรคประจาตวอะไรไหมคะ?” พยาบาลถาม
แตไมกนยานะ ไมมอาการอะไรน'นา” ปาตอบ เราสามคนหนมอง
หนากน คดเหมอนกนวา แลวใครจะเตอนใครกนเลา
หลงสดทายสรางความเศราสลดอยางถงท'สดเม'อพบ
หญงชราเปนอมพาตคร'งคอนตวนอนซกตว อยในสถานท'ท'แทบ
จะไมเรยกวาเปนบาน เน'องจากมขนาดเลก สกปรก และเหมนเนา
มาก ดานนอกมแพมเพอรสผใหญท'ใชแลวตากไวหลายตว คาดวา
จะนามารไซเคลอยางผดสขลกษณะ สาวทวส เพ'อนรวมทม
กล นน าตาไวไมอย แลวถามดวยน าเสยงเครอวา
คะ” ……….“...” ไรคาตอบเพราะคณยายพดตอบสนองไมได ม
แตแววตาท'เศราสรอยตอบแทนทกคาพด เม'อออกมานอกบานได
ขอมลเพ'มเตมจากพยาบาลวา ทกเชาสามของคณยายจะพายาย
น'งรถเขน แหตระเวนขอทานตามถนนสลม ไดเงนมาใชจาย
สรยสรายสวนตว ยงความสะเทอนใจแกเราอยางย'ง
P 20 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
เร'มตนท'หลงแรก เปนคณลงท'ปวย
เปนโรคเสนเลอดในสมองแตกเม'อส'
ปท'แลว ตอนน ลงมอาการดข นมาก
เคล'อนไหวไดปกต ถงแมวาจะยงคง
ลงคะ ยงทานยาอยบางร
พ'พยาบาลถามดวยความเปนหวง ขณะวดความดน “ไม
ลงตอบดวยน าเสยง
ไมมอาการอะไรเลยเหรอคะ
พ'พยาบาลถามขณะชายตามอง หนาจอท'
ไมเตอนคณลงใหทาน
อาจารยสดาดวงถามภรรยาคณลง “โอย ถาตวเอง
ภรรยาตอบดวยน าเสยงแสดงความไม
าใหพยาบาลวดความดนของตวเอง
พยาบาลถาม “ม เปนโรคไขมน
ปาตอบ เราสามคนหนมอง
หนากน คดเหมอนกนวา แลวใครจะเตอนใครกนเลา
หลงสดทายสรางความเศราสลดอยางถงท'สดเม'อพบ
พาตคร'งคอนตวนอนซกตว อยในสถานท'ท'แทบ
จะไมเรยกวาเปนบาน เน'องจากมขนาดเลก สกปรก และเหมนเนา
มาก ดานนอกมแพมเพอรสผใหญท'ใชแลวตากไวหลายตว คาดวา
เพ'อนรวมทม ถงกบ
เสยงเครอวา “ยายเหงาไหม
ไรคาตอบเพราะคณยายพดตอบสนองไมได ม
แตแววตาท'เศราสรอยตอบแทนทกคาพด เม'อออกมานอกบานได
ขอมลเพ'มเตมจากพยาบาลวา ทกเชาสามของคณยายจะพายาย
น'งรถเขน แหตระเวนขอทานตามถนนสลม ไดเงนมาใชจาย
วนตว ยงความสะเทอนใจแกเราอยางย'ง
หลงจากน นเม'อพวกเราไดกลบมารวมกลมกนอกคร ง
ตางกแลกเปล'ยนประสบการณกนดวยความสลดใจ หลายๆเร'อง
ไดพบ ไมคดวาจะมอยในชวตจรงได บรรยากาศในรถตแตกตาง
จากกอนหนาท'ร'นเรงเปนเศราสลด
ชมชนกคงไมพนเร'องปากทอง ไมมใครสนใจเร'องสขภาพเลย
ลาพงแคคาใชจายตอเดอนกหามาไมพอใช แตพวกเราคดวา
ปญหาน นมไดอยท'รายรบซ'งนอยแตเปนเพราะรายจายท'ขาด
ความรอบคอบ ซ'งเหนไดจากวงไพซ'งต งอยในเวลากลางวนใน
ชมชน ซ'งควรจะเปนเวลาทางานหารายได พวกเราอดไมไดท'จะ
เกดทศนะคตทางลบข นในใจ ...
จรงหรอไม? พวกเขาสมควรท'จะถกตาหน หรอเบ องหลงจะม
เร'องราวซบซอนซอนอย การเดนชมชนเพยงวนเดยวไมอาจรบร
เ ร' องราวไดทกแงมม กระน นส' ง ท'พวกเรา
ประสบการณท'หองเรยนส'เหล'ยมและตวหนงสอบนหนากระดาษ
ไมอาจบรรยายได
เม'อวนน ส นสดลง เราไดมองยอนดถงส'งท'เราหาและส'ง
ท'เจอในวนน เราเร' มวนดวยจดประสงคเพ'อหาสาเหตท'เดก
นกเรยนฟนผ เราคาดวาจากการท'เราถามสมาชกในช
ไดคาตอบท'ชดเจน แตเม'อวนลวงเลยไป เราเดนลกและลกเขาใน
ชมชนตรอกหานาย เราเร'มไดรบรถงปญหาท'ย'งใหญกวาในชมชน
น ซ'งอยเพยงปลายจมกของคณะเรา เราไดทราบถงบรบทตางๆซ'ง
สงผลถงสขภาพท งรางกายไมเพยงแตชองปาก กจวตรประจาวน
ซ'งพวกเขาไมมทางเลอกมากนก ชวตซ'งขาดพรองนบแตแรกเกด
จนถงวนตาย คาถามงายๆวาคดวาทาไมเดกในชมชนถงฟนผจง
ไมกลาหลดออกจากปากของเรา เพราะในวนน เราอาจไมพบ
สาเหตของโรค แตไดพบกบ“หวใจ
น ☺ (บทความโดย นสตทนตแพและเรยนร > นทพ. ศภรสมq ศกดากรกล
ววฒนพนชาต, นทพ. สรญญา วงศศรสชน
นทพ. สญหสร อนทรเผอก>> ผศ.ทญ.
หลงจากน นเม'อพวกเราไดกลบมารวมกลมกนอกคร ง
ตางกแลกเปล'ยนประสบการณกนดวยความสลดใจ หลายๆเร'อง
ไดพบ ไมคดวาจะมอยในชวตจรงได บรรยากาศในรถตแตกตาง
จากกอนหนาท'ร'นเรงเปนเศราสลด ปญหาท'แทจรงของคนใน
ชมชนกคงไมพนเร'องปากทอง ไมมใครสนใจเร'องสขภาพเลย
ลาพงแคคาใชจายตอเดอนกหามาไมพอใช แตพวกเราคดวา
ปญหาน นมไดอยท'รายรบซ'งนอยแตเปนเพราะรายจายท'ขาด
ความรอบคอบ ซ'งเหนไดจากวงไพซ'งต งอยในเวลากลางวนใน
วลาทางานหารายได พวกเราอดไมไดท'จะ
...แทจรงแลว คนเหลาน นาสงสาร
พวกเขาสมควรท'จะถกตาหน หรอเบ องหลงจะม
การเดนชมชนเพยงวนเดยวไมอาจรบร
เ ร' องราวไดทกแงมม กระน นส' ง ท'พวกเราไดสมผส ก เ ปน
ประสบการณท'หองเรยนส'เหล'ยมและตวหนงสอบนหนากระดาษ
เม'อวนน ส นสดลง เราไดมองยอนดถงส'งท'เราหาและส'ง
ท'เจอในวนน เราเร' มวนดวยจดประสงคเพ'อหาสาเหตท'เดก
นกเรยนฟนผ เราคาดวาจากการท'เราถามสมาชกในชมชน เราจะ
ไดคาตอบท'ชดเจน แตเม'อวนลวงเลยไป เราเดนลกและลกเขาใน
ชมชนตรอกหานาย เราเร'มไดรบรถงปญหาท'ย'งใหญกวาในชมชน
น ซ'งอยเพยงปลายจมกของคณะเรา เราไดทราบถงบรบทตางๆซ'ง
สงผลถงสขภาพท งรางกายไมเพยงแตชองปาก กจวตรประจาวน
งพวกเขาไมมทางเลอกมากนก ชวตซ'งขาดพรองนบแตแรกเกด
จนถงวนตาย คาถามงายๆวาคดวาทาไมเดกในชมชนถงฟนผจง
ไมกลาหลดออกจากปากของเรา เพราะในวนน เราอาจไมพบ
หวใจ”ของผ ปวย ในชมชนใตทางดวน
ทยจฬาป 5 กลม B3 เดกนอยผยงแสวงหา
ศภรสมq ศกดากรกล ,นทพ. ศภรสมq องเกดโชค,นทพ.สรกฤตย
สรญญา วงศศรสชน,นทพ. สรญญา สวรรณโกมลกล,
ดร.สดาดวง กฤษฎพงษ (อาจารยท'ปรกษา)
P 21 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
รางวลนวตกรรมทนตสาธารณสขและชมรมทนตสาธารณสขแหงประเทศไทย
ทพญ.ดร.กนยารตน คอวนช
สวสดคะทานผ อาน วนน ไดรบมอบหมายใหทาหนาท'
เหย'ยวขาว (สาว โสด เฉพาะกจ) รายงานความเคล'อนไหวของ
กลมคนทนตสาธารณสขจากงานประชมวชาการของชมรม
ทนตสาธารณสขแหงประเทศไทย และการประกาศผลรางวล
ไลออนเพ'อสขภาพชองปากคร งท' 2 หรอท'มช'อเลนวา ไลออน
อวอรด สาหรบงานน จดข นเม'อวนท' 15 ธนวาคม 2553 ท'ผานมา
โดยจดท'เซนทารา แกรนด เซนทรลเวรลด (CTW) รวมกบการ
ประชมของทนตแพทยสมาคมฯน'นเอง
พอกาวออกจากลฟต
ช นท' 22 จะเหนบธการประชม
ทนตแพทยสมาคมฯ ต งอย
ตรงหนา แตน'นไมใชเปาหมาย
เรา พอเล ยวซาย พลนกเหน
โปสเตอรสสนสวยงามวางเรยงราย มท งผลงานในชวงปท'ผานมา
ของชมรมฯ ผลงานวจยของเหลา ปวช. ท งหลาย (ผ เ รยน
ประกาศนยบตรวชาชพทนตกรรม สาขาทนตสาธารณสข ของราช
วทยาลยทนตแพทยแหงประเทศไทย และคณะทนตแพทยศาสตร
มหาวทยาลยเชยงใหม) รวมถงผลงานวจย R2R และผลงานท'สง
เขาประกวดรางวลไลออนอวอรด โปสเตอรแรกท'จะมองเหนกอน
เม'อเดนเขาสบรเวณงานและอยากจะเลาใหฟงคอ โปสเตอรรปฟน
ย มแฉงยนกางรมอย พรอมท งมลกอมท'มเจาตวน แปะตดผลฉลาก
แจกฟรอยดวย เลยลองชมซกหนอย อม รสชาตกใชไดนะ รปฟน
กางรมน มช'อจรงวา Mr.Happy-tooth ซ'งมาจากแนวความคดท'วา
ผลตภณฑใดบางท'ไมทารายฟน และเปนเพ'อนท'ดตอฟน (Tooth
friendly) กตดโลโกน ไวเพ'อเปนทางเลอกหน'งของผบรโภควา
ผลตภณฑท'มรปน ตดอยผานการรบรองแลววาไมทาอนตรายตอ
ฟน ถาอยากทราบรายละเอยดมากข นวามผลตภณฑใดบางท'ผาน
การรบรอง หรอตองทาอยางไรจงจะ
ไ ด โล โ ก น ม าสามารถหาอานไ ด ท'
www.toothfriendly.com ดวยเหตวา
เหย'ยวขาวมางานลาชาไปนดหน'งจง
ตองรบตะกายเขาไปฟงการประชม แต
กเหนจากหางตาวาหนาหองประชมท'เคร'องมอชนดหน'งต งวางอย
พรอมกบมคนกาลงสาธตการใช นาลองมาก แตประเด�ยวจะ
กลบมาลองคะ
ในหองประชมเร'มดวยการท' รศ.ทพญ.ดร.พชราวรรณ
ศรศลปนนทน ประธานชมรมฯ กลาวเปดและแนะนาชมรมฯ ซ'ง
ชมรมทนตสาธารณสขกตองถอเปนชมรมวชาชพอกชมรมหน'ง ท'ม
วตถประสงคใหผ ท' ทางานในสายงานน ไดมโอกาสพบปะ
แลกเปล'ยนประสบการณ และความรทางวชาการระหวางกน
จากน นกเปนการบรรยายเก'ยวกบการส'อสารสขภาพ โดยคณ
สพฒนช สอนดารห ผ เช'ยวชาญอาวโสดานส'อสารการตลาดเพ'อ
สงคม ของ สสส. หากถามวาการส'อสารสขภาพน'มนเปนเร'องของ
อะไรหรอ กขอใหนกถงถง โฆษณาของ สสส. เก'ยวกบบหร' ท'ม
ประโยคสดฮตวา คณมาทารายฉนทาไม หรอเก'ยวกบสรา ใหเหลา
เทากบแชง กนาจะเปนตวแทนท'ดท'จะบอกวาเปนการส'อสารท'
โดนใจคนเอามากๆ และมผลตอสงคมเปนอยางย'ง
P 22 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ในการบรรยายคร งน คณสพฒนชไดกลาววาทนตแพทย
น นมขอมลเก'ยวกบการดแลสขภาพชองปากอยเปนจานวนมาก
แตยงไมไ ดมาคดสรรเ รยบเรยงใหโดนใจ คณสพฒนชให
คาแนะนาวาการท'เราจะส'อสารใหสงคมต'นตวเหนความสาคญ
เก'ยวกบประเดนสขภาพชองปากได เราควรตองหาประเดนท'
สาคญและจาเปนตองทากอน จากน นเลอกกลมเปาหมายท'
ตองการจะส'อ คนหาวธการท'จะใหโดนใจ เนนเลยวาตอง ตรงและ
โดน สวนประเดนอ'นๆ ท'เราเหนวาสาคญแตยงไมโดนใจ กคอยใส
มาทหลง หรอเช'อมโยงจากประเดนแรกหลงจากท'โดนใจไปแลวก
ได เพราะฉะน นหากทานจะเลอกส'อสารกบคนในพ นท'สามารถนา
หลกการน ไปใชไดนะคะ
สวนผ บรรยายทานตอมาคอ ผศ.ทพญ.ปยะนารถ
จาตเกต หรอ อาจารยป ไดบรรยายในเร' อง มารจก Health
literacy กนเถอะ สาหรบคาวา Health literacy น น มผ ใหคา
จากดความมากมายแตสรปไดวาคอระดบความแตกฉานหรอ
ความสามารถในการรบรและแยกแยะขาวสารขอมลดานสขภาพ
เพ'อนามาสการตดสนใจในเร'องของสขภาพตนเอง ซ'งสามารถ
แบงออกไดเปนหลายระดบ คอ ระดบพ นฐาน เปนระดบท'ผ ฟง
อานออกและทาตามท'บอก เปนระดบพ'งพง เชนบอกวาโรงเรยนน
ไมใหเอาขนมมา กไมเอามา สวนระดบท'สงข นอกหนอยกเปน
ระดบมปฏสมพนธ เปนข นตอนของการซกถาม ตอรอง และ
เปล'ยนแปลง เชน ผปกครองหรอเดกซกถามหมอวาขนมชนดไหน
ท'กนไดแลวฟนไมผ หรอทาอยางไรฟนถงจะไมผ สาหรบข น
สดทายเปนข นของการวพากษ เปนข นท'ผ ฟงสามารถตดสนใจเอง
จดการเอง และเลอกทาเอง เชน การท'มความคดเหนวารานคาใน
หมบานนาจะวางขนมขายในท'สงๆ เดกเอ อมเองไมถงหรอ งาน
เล ยงตางๆในหมบานไมควรมน าอดลม สาหรบเร'องของ Health
literacy น ทาใหมองเหนวา มปจจยท'มผลตอการรบร แยกแยะ
มากมาย ท งองคความร ทกษะการส'อสาร และสงคมวฒนธรรม
ของท งหมอและผ ปวย ซ'งส'งเหลาน ควรตองไปดวยกน จงจะเขาใจ
กนและส'อสารไดตรงกนได ทานผอานคดเหนเหมอนกนไหมคะ
หลงจากการบรรยายชวงเชาจบกไปรบประทานอาหาร
กน ทาใหไดเหนวามพ'ๆนองๆมากมายท'มารวมงานประชมคร งน
เลยแอบเกบภาพบรรยากาศมาใหไดชมกนนะคะ และกอนท'จะ
เร'มพธการชวงบาย จากท'ไดเอยมาแลววาไดเหนเคร'องมอชนด
หน'งต งวางไวหนาหองประชมเลยรบไปลองทดสอบ เคร'องท'วาน
คอ เคร'องวดแรงในการแปรงฟน โดยจะเอาแปรงสฟนใสเขาไปท'
ดาม ลองนกถงเคร'องวดความดนโลหตนะคะ แทนท'ปลายจะ
เปนคฟฟ กเปนแปรงสฟนแทน เรากจะทดสอบโดยการแปรงฟน
ดวยแรงท'เราทากนตามปกต ถาหากแปรงแรงเกนกจะไดยนเสยง
ตiดๆๆ ระหวางการช'นชมผลตภณฑอยน น กแววเสยงจากเพ'อนๆ
และมาอภปรายกนวาสงสยเรากตองเปล'ยนวธการแปรงฟน
เหมอนกนนะเน'ย เหนแลวไดแตคดวาคนญ'ป นน'ชางคดคน
เคร'องมอท'ทนสมยเสยจรงนะ
P 23 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
สาหรบชวงบาย เปนการมอบรางวลไลออน อวอรด
เร'มตนรายการดวยการบรรยายเร'อง Oral diseases as a
possible risk factors for pregnancy and infants in maternal
and child health period โดย Prof. Dr. Yoshinobu Maki จาก
Tokyo Dental Collage ประเทศญ'ป น โดยม นพ.มงคล ณ สงขลา
อดตรฐมนตรวาการประทรวงสาธารณสข ใหเกยรตเปนผดาเนน
รายการกตตมศกดq สาหรบการบรรยายในชวงน สรปส นๆไดวา
Severe Periodentitis ในหญงต งครรภทาใหเส'ยงตอการคลอด
กอนกาหนด และการท'เดกจะมน าหนกต'ากวาเกณฑมากถง 5.9
เทา และการเลอกใชยาสฟนท'มสวนผสมของฟลออไรดจะชวย
ปองกนฟนผ โดยยาสฟนท'มฟลออไรดประเภท Stannous
fluoride เหมาะกบผ ท'มเช อ mutans streptococci ในระดบท'สง
Sodium monofluorophosphate เหมาะกบเดกเลก และ Sodium
fluoride เหมาะกบเดก ผ ใหญท'วไปและผ สงอาย พรอมกนน
ผบรรยายไดแนะนาวธการแปรงฟน Modified Goteborg ใหอก
ดวย ซ'งในชวงน มการซกถามเก'ยวกบฟลออไรดกนมากมาย
สาหรบชวงสดทายของการประชมคอการประกาศผล
รางวลไลออน อวอรด โดยมผลงานท'สงเขาประกวดจานวน 12
เร'อง เปนงานวจย 2 เร'อง สวนท'เหลอเปนโครงการ ท งน ประธาน
คณะกรรมการการตดสนคอ ผศ.ทพ.ดร.ทรงวฒ ตวงรตนพนธ ได
เปนผประกาศรางวล บรรยากาศในงานการประกาศใหความรสก
เหมอนเปนการประกาศผลการประกวดโทรทศนทองคาหรอรางวล
เมขลายงไงยงง นเลย โดยโครงการท'ไดรบรางวลชนะเลศจะตองม
คณสมบตคอ เปนผลงานท'ทามาอยางตอเน'อง มความใหม ม
ระบบแบบแผนท'ดตามหลกวชาการ ฯลฯ ซ'งในปน ยงไมมผลงาน
ใดท'มคณสมบตดงกลาวครบถวน แตมผลงานท'ถอวาทาไดดและ
สมควรไดรบรางวลชมเชยอย 2 ราย คอ โครงการเร'องศนยทนต
สขภาพกบการแกไขปญหาทนตสขภาพเขตเมองนาน โดย
ทนตแพทยกมล เศรษฐชยยนต จาก สสจ.นาน และ โครงการการ
มสวนรวมของชมชนบานแม ผ งในการดาเนนโครงการธนาคาร
ผลไมเพ'อไทยเดกออนหวาน ต.เสรมขวา อ.เสรมงาม จ.ลาปาง
โดย คณวสย อดกอน เจาพนกงานทนตสาธารณสข ท งน กขอ
แสดงความยนดกบท งสองทานดวยนะคะ และขอเปนกาลงใจให
ทกคนท'สงผลงานเขารวม แมวาจะไมไดรางวลแตกเปนท'ประจกษ
วาทานทาไดดมากคะ
สาหรบการประกาศรางวลในคร งน โดยความคดเหน
สวนตวคดวาดมากคะ ถอวาเปนการใหกาลงใจและการประกาศ
เกยรตคณ ใหแกผ ท'ทาเทเพ'อสขภาพชองปากของพ'นองในชนบท
นะคะ นอกจากน นแลว อาจารยทรงวฒยงอธบายวาแตละ
โครงการมขอด ขอดอยอยางไรบางเหตใดคณะกรรมการจงตดสน
เชนน ทาใหมองเหนภาพวาถาหากเราตองการจะสงขอรางวลป
หนาควรจะตองเตรยมเขยนโครงการใหดและละเอยด สอดคลอง
กบวตถประสงค กรอบแนวคดตองชด เอาเปนวาหากทานผอาน
สนใจจะสงโครงการหรองานวจยของทานเขาประกวดสามารถ
เตรยมตวไดตามท'กลาวมา หรอหากอยากมท'ปรกษา แววมาจาก
ทานประธานชมรมทนตสาธารณสขวาสามารถคนหารายช'อทาน
ผ เช'ยวชาญในแตละเร' องทางดานทนตสาธารณสขท'ยนดให
คาปรกษาไดทางเวบไซตของชมรม www.dentpublichealth.com
สาหรบการายงานขาวในชวงน กตองขออาลาเพยงเทาน หากไดรบ
มอบหมายหนาท'ใหม กมาพบกนใหมนะคะ ☺
P 24 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
������������������������������������������������ (������ �.������� [email protected] )
� ���������� ����!"�(�����) # ���$ �"
%���&�!��%��&��������'��������!"�������"%�����"%�"� 2
�� *��������� (��. ������ �+*,-��) ��..�������&�
��� ���$���../�+��%�0�%�����"%�"���� 2 ��%�1 4 ��
�%�/���.�����" *��3'����%��������4�! 50
# %��"4�"����4���7%����&/+!�"��4�! ��4&��� ����
# ���%��"����%���*"�/���8���$ %�!��3�����
��..�'�/��%���&�'�%���� *���&"�3����98!��#+��+:�
3 �!"�'��/���8��&�#/��%������/ %"����� #�������3
�/!�%��;3<��� 6 %�"#� ���%����$���;#����&��!
�'�/���3��"�3�����$��/�� # �
� %�� "�>��4����' �#��4�!��� #��&#��! �
�"�+�����& ����$ %�1���8!��������3�������������
4�!����� &������'������%���&�?"������+�<��
%���&�$"����&�� .���&���#&#�%�1.��� defend �/
complete �9�K���������"�+�3������ "�3���$���
�'�%�����"�+�����&���%�1���.�$������������&
�"��'������3��.����� ��� &������ .+&L��L!"&#��&
%�!��&�%M�"�+�����&����� 23 O���#&
2553 *��&�98!�%M�"�+�����& �� �"��!��
����3���'�������O����+� M8��"�&�����/ %��
�/ ������3���'�������O����+�3������%�!����&
�%M�����'�����&�"�+�����&������� &��
2554 �$ ������3��.����/ %��%���&���3��.���
��$�����/��&���#&>��/��%&-�� %���&%�!&�!����
'�����!���%������"4�#� (����+�� ��M�P���3!���!���!"�
%�0���"&���'�����%�;&��#� ) �
� �'�����%��"��'���������.����(��-
��O����+�)�$ �"�>�&3�����M���.�� 4�!����&����#+�.+&�/
�&�8� 3���"����%3!��!��� �'������/���� ���%�1
% 3! � < �� .� ��' � 3 ��&���"��' ���� �� � �� . �� � �
(����O����+�)4�>��'�������.�����(%�")��9��
&��/!� �"�$�"#'��"� %��"%"�#'��"���4�!&�%�!� "��.
�� �����"4� �/ %�"�3��%�� "�%����4�� � �
#+�.+&�/3�����3 '�3��&���� �+!4�"���"� ���!"�#
4��8!������'��� R�&�"!"S %��� 3 4���.�!�������
���M���.��4�&# ������#'��"�%&�"4�3 �3!���!���
*��%�;� %&�"4�!�'����� /'�������3������$�;�!"�&�/+!
����"4� *��%��&���3���98!#��%������!"�#�3 �����&
3�������!�+��O��&�/ %�14�4�!3���&�����+ *��%�;����+�#� �
P 25 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
� ����'������>��"�&���/ �.! JHCIS
�$����0� ���3!�����Y33+���'���%#**/��'��������
JHCIS ��&#��&�!"�����.!���"������& *��
��&��>���������3Z���/ � �+L��[Y��'���4�!�/!� �/
��.�'�/����:�������3���&%.���+� L��3 ��&��>/�
���/ %"������%����&�!�4�! L��������%.���+� #��!"�
�""��� � ��� �� �$����0� ���'�/��'�#8�&"���/��!"&8/
� JHCIS ��!%��"�8� #�����3 �/!�%��;3� 1-2 %�"�$
#� �'������������3 �!"��"��"�+�����&�!���$
�&��3 '�#8�&"� '�98!�K�������"4����3 �!"�'�"����4� �
� %��"�#���"�������� 2554 �$���4&�/����
�$ #+��&"3��+��:�.�����!�!"&8/&���� �����/��&����
�� .+&��"����>������� .+&�!�&�� 27�/ 30 O���#&
�/ 6 &���#&��9��&� �!"��+������� .+&���� 30
�$ ����#���"��""�%�1 3 �/+�& 4�!��� 1)%��%�"
%���� 3'��'����� 2)%��%���&���� �$����%M- ��.�.��
����#/ %�1����/����3 ��3���� 2 ��������!�.!
���� &�������'�%���� �/ ���/��^ ��!'�
�!"%�"<��� 1 %�" 3)%�� P4P ��"#���"��
��&���&���� ��!3����!��%���'��+� ����$�����
2554 4&���3 '�4�! %�"�3���Y������� &�����
2544 �
� ��"�����'�%����%��"�#���"���$
&�� #�&.�'�����!'�#���"���'�/��#�!���O����+�
��!%�1O��& (4&��.���!%Z�� �� �����O����+�) ���
��.�.������#/ &"�.&�& ��M./��. ��.����/��
�/ ��.�.�� ��3���� *��&��!"%�"��!&�����'���%�1
�$�� 4&��.����%�1���������/!�4�!%�����$��� %M ��!
��3����#�"�#/+&�$�������-� �/ ����+������-�
(�/� ���<�� ����� ^/^) �!"&8/%��"��$����%M- &"�
.&�&, ��.., ��. ��3���� *��&��!"%�"��!�.!%��b�
%����������������+�<��+��� ��� %��"��$�;��3
%�1���.����.��series �8��4�/+!��4����"�#� �
� %��"��"�+�����&3���!� ���..�!��
�/�����������$�#� ���&�����:��/ �'�����M�����
�������"�+�����&�"�� ���/���� ���+�<��>!�
�! � M �- ��8 � ��� �� � � L� � /�� �/ �; � �� � ��$ �
#� ���&���%��"'�*�����/�� 3 #� 4�!��� 1)#�
��:�.+���O��� *�.��/ � ������������O����+�
<����!�"�+�����& 2) #� ���&�����:�� ��
�!"&8/�/ ����%M%��"�"�����"�+�����& �/
3) #� ���&������%#/�"�����!��%���&�+�<��.�"����
���� 13 &#. ��9��&� #� ���&���.+����(��O�
�� *�.��"�+)�� .+&�� &������3����%��"����%�!�>�
.+���O��� *�.� L� ����&��Y���%�"�3������� 3��
�+##/��� #� ���&����.!%�/�#+���%��"���"������:�
�+##/��� �/ ��"��+OM�����������O����+�
%��"��!�� .�.��&��>%�!�>�.+���O��� *�.�4�!��&
�&#�� %��"��$�;#�%�1&������������+##/���"����%��
��3 4�!&�*"������&������+�##� ☺ �
“เชยงใหม ไมกนหวาน”…
ตอนรบบรรยากาศสายลมหนาวแบบนถงเสนหดอกไมงาม มนตแหงเมองเหนอ ทมงานทนต
ภธรจงไดฤกษโฉบไปเยอนเมองเชยงใหม เมองทขนชอ
เรองความออนหวานของผคน จงไมพลาดทจะขอ
สมภาษณเรองราวของทมงานทมบทบาทในการสรรสราง
รอยยมทสดใสและความออนหวานใหกบเดกเชยงใหม
นนคอ “ทมเดกไทยไมกนหวานจงหวดเชยงใหม
โดยผทจะอาสามาเลาสกนฟงในฉบบน ทมงาน
จะพาไปรจกกบคณหมอหญง ทพญ.รกชนก นชพวง
ทนตแพทยชานาญการพเศษ สสจ.เชยงใหม
ประวตการศกษา:
2541 ทนตแพทยศาสตรบณฑต ม.
2550 อนมตบตรสาขาทนตสาธารณสข ทนตแพทยสภา
2552 HealthCare Administration, Nagoya
University, Japan
ประสบการณการทางานประสบการณการทางานประสบการณการทางานประสบการณการทางาน:
2541-2543 โรงพยาบาลเชยงดาว
2543-ปจจบน สานกงานสาธารณสขจ
P 26 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
…เจา
ตอนรบบรรยากาศสายลมหนาวแบบน ชวนใหนกเหนอ ทมงานทนต-
บไปเยอนเมองเชยงใหม เมองทขนชอ
เรองความออนหวานของผคน จงไมพลาดทจะขอ
สมภาษณเรองราวของทมงานทมบทบาทในการสรรสราง
รอยยมทสดใสและความออนหวานใหกบเดกเชยงใหม
ทมเดกไทยไมกนหวานจงหวดเชยงใหม”เจา
สกนฟงในฉบบน ทมงาน
รกชนก นชพวง
เชยงใหม
.เชยงใหม
สาขาทนตสาธารณสข ทนตแพทยสภา
Care Administration, Nagoya
โรงพยาบาลเชยงดาว
ปจจบน สานกงานสาธารณสขจ.เชยงใหม
Q: Q: Q: Q: หมอหมอหมอหมอหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกน
หวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะ
A:A:A:A: เรมดาเนนโครงการ อยางเปนทางการ
ตงแต ป 2550 โดยการชกชวนของ
องชศกดองชศกดองชศกดองชศกด มพนททเขารวมโครงการ เรมแรก
ไดแก อ.แมแตง, อ. สนทราย
การดาเนนงานในปแรก เนองจากพงเรมดาเนน
โครงการและมหลายพนทสนใจเขารวมโครงการ ดงนน
จงเนนทการพฒนาศกยภาพบคลากรท เขารวมให ม
ความรความเขาใจในการดาเนนกจกรรมลดการบรโภค
นาตาลในเดก ทนตบคลากรในพนทไดชกชวนเครอขาย
ผมสวนรวม อยางเชนคณคร ผดแลเดก ผปกครองใหเขา
มามบทบาทในการทากจกรรมตางๆคะ
Q: Q: Q: Q: แลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยาง
A:A:A:A: ผลการดาเนนงานในชวงแรก มผลงานทเรม
ปรากฎ ทเดนชดเหนจะเปนเรอง
เกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะ
วดเชยงยน ประกาศนโยบายหามจาหนายนาอดลม
หญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกนหญงชวยเลาจดเรมตนงานเดกไทยไมกน
หวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะหวานในจงหวดเชยงใหมใหชาวทนตภธรฟงหนอยคะ
เรมดาเนนโครงการ อยางเปนทางการ
โดยการชกชวนของ ทพญทพญทพญทพญ....จนทนา จนทนา จนทนา จนทนา
มพนททเขารวมโครงการ เรมแรก 4 อาเภอ
สนทราย, อ.หางดง และ อ.เมอง
การดาเนนงานในปแรก เนองจากพงเรมดาเนน
โครงการและมหลายพนทสนใจเขารวมโครงการ ดงนน
กยภาพบคลากรท เขารวมให ม
ความรความเขาใจในการดาเนนกจกรรมลดการบรโภค
นาตาลในเดก ทนตบคลากรในพนทไดชกชวนเครอขาย
ผมสวนรวม อยางเชนคณคร ผดแลเดก ผปกครองใหเขา
มามบทบาทในการทากจกรรมตางๆคะ
แลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางแลวหลงจากไดเรมแลว มผลอยางไรบางคะไรบางคะไรบางคะไรบางคะ
ผลการดาเนนงานในชวงแรก มผลงานทเรม
ปรากฎ ทเดนชดเหนจะเปนเรอง การพฒนาเครอขายใหการพฒนาเครอขายใหการพฒนาเครอขายใหการพฒนาเครอขายให
เกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะเกดการผลกดน นโยบายสาธารณะ ไดแก รร.เทศบาล
วดเชยงยน ประกาศนโยบายหามจาหนายนาอดลม
คนออนหวานคะ
sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0
เชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหน
เขารวมกจกรรมและสรปผลงานป
ประโยชนตอเดกในโรงเรยนอก
Q: Q: Q: Q: เรยกไดวาผลงานทะลเรยกไดวาผลงานทะลเรยกไดวาผลงานทะลเรยกไดวาผลงานทะลเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทา
ใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะ
P 27 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
หากสนใจในรายละเอยดของแตละกจกรรมสามารถอานไดทเรองเล
คนออนหวานคะ (www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/
sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0sweet/finish/2/74/0 ตองสมครสมาชกเวบกอนนะคะ
Q: Q: Q: Q: โอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของ
เชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหนเชยงใหมกวางขวางขนาดไหนแลวแลวแลวแลว
A:A:A:A: ขอสรปเปนตารางดกวานะคะจะไดเหนชดขน คอเรามเปาหมายของกลมท
เขารวมกจกรรมและสรปผลงานป 2553 ดงนคะ
และยงมโรงเรยนประถมศกษาอก 18 แหงทขอเขารวมมาทหลงซงกเปน
ประโยชนตอเดกในโรงเรยนอก 12,271 คน
เปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทา
ใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะใหอยากทราบถงแนวคดหรอแนวทางในการดาเนนงานของทมเชยงใหมคะ
A:A:A:A: ในสวนของสสจ.เชยงใหมจะมบทบาทสาคญใน
เรองของการสนบสนนการทางาน
และทาหนาทขยายเครอขายพ
สวนทนตบคลากรในหนวยบรการตางๆ ตอนนม
อาเภอ ททากจกรรมอยางเปนรปธรรมจากทงหมด
25 อาเภอ และใหแตละพนทมการทางานเชอมโยง
กนทงในโรงเรยน, อบต
ผสงอาย พยายามประสานเครอขายงานอนๆท
เกยวของในเรองของพฤตกรรมการบรโภค
หากสนใจในรายละเอยดของแตละกจกรรมสามารถอานไดทเรองเลารวมพล
www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/www.sweetenough.in.th/index.php/ downloadsdownloadsdownloadsdownloads----
ตองสมครสมาชกเวบกอนนะคะ)
โอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของโอโห มกจกรรมดๆมากมายเลยนะคะ ทาใหอยากทราบวาเครอขายของ
ขอสรปเปนตารางดกวานะคะจะไดเหนชดขน คอเรามเปาหมายของกลมท
แหงทขอเขารวมมาทหลงซงกเปน
เปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทาเปาหมายกนถลมทลายทเดยวนะคะ ชนใจแทนชาวเชยงใหมจรงๆ เหนผลงานขนาดนทา
เชยงใหมจะมบทบาทสาคญใน
เรองของการสนบสนนการทางาน/กจกรรมในพนท
และทาหนาทขยายเครอขายพนทการทางาน ทงใน
สวนทนตบคลากรในหนวยบรการตางๆ ตอนนม 11
ททากจกรรมอยางเปนรปธรรมจากทงหมด
และใหแตละพนทมการทางานเชอมโยง
อบต., ศนยเดกเลก และชมรม
พยายามประสานเครอขายงานอนๆท
นเรองของพฤตกรรมการบรโภค
การทางานจะพยายามใหมรปแบบของการ
บรณาการและการมสวนรวม ทงในระดบจงหวดและ
พนท เนนการจดกจกรรมสนบสนนและกระตนการ
ทางานอยางตอเนอง ปทผานมากจดนเทศพนทเครอขาย
ทกอาเภอ ทงในโรงเรยนและศนยเดกเลก และ
กจกรรมแลกเปลยนเรยนร,นาเสนอผลงานระดบจงหวด
สงทตงใจจะทาคอการเกบขอมลและการประเมนผล
อยางเปนระบบ ทผานมากพยายามทาอยแตยงไมดพอ
ตองปรบปรงและพฒนาอกมากคะ
Q: Q: Q: Q: ทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลว
จากประสบการณทผานมา คดวจากประสบการณทผานมา คดวจากประสบการณทผานมา คดวจากประสบการณทผานมา คดวางานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวาน
มจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบาง
A:A:A:A: จดเดน
1) มแผนการดาเนนงานในระดบสวนกลางทคอนขาง
ชดเจนในเรองเปาหมาย วตถประสงค การทางาน การ
ประชาสมพนธ
2) ทมทางานทเกง และมความตงใจในการทางานทงใน
สวนกลาง และพนทหลายๆจงหวดทาใหมโอกาสได
เรยนรและพฒนา
3) มการพฒนางานอยางตอเนองจากการจดแลกเปลยน
เรยนร ประสบการณการทางานทาใหไดเหนการทางาน
P 28 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
การทางานจะพยายามใหมรปแบบของการ
บรณาการและการมสวนรวม ทงในระดบจงหวดและ
พนท เนนการจดกจกรรมสนบสนนและกระตนการ
ทางานอยางตอเนอง ปทผานมากจดนเทศพนทเครอขาย
ทงในโรงเรยนและศนยเดกเลก และจด
นาเสนอผลงานระดบจงหวด
สงทตงใจจะทาคอการเกบขอมลและการประเมนผล
อยางเปนระบบ ทผานมากพยายามทาอยแตยงไมดพอ
ทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลวทนตภธรขอเปนกาลงใจใหอกแรงนะคะ แลว
างานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวานางานเดกไทยไมกนหวาน
มจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางมจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบาง
มแผนการดาเนนงานในระดบสวนกลางทคอนขาง
การทางาน การ
ทมทางานทเกง และมความตงใจในการทางานทงใน
ยๆจงหวดทาใหมโอกาสได
มการพฒนางานอยางตอเนองจากการจดแลกเปลยน
เรยนร ประสบการณการทางานทาใหไดเหนการทางาน
ของทอนๆ ไดนาไปปรบใชกบพนทของเราไดทาใหงาน
พฒนา
4) การมภาคเครอขายทหลากหลาย ไดชวยกนทางาน
แลกเปลยนความคด มมมอง
5) ทกคนทเขารวมเครอขายสวนใหญมความตงใจในการ
ทางานทาใหเกดแรงกระตนซงกนและกนเมอไดมาพดคย
แลกเปลยนกน
A:A:A:A: จดดอย
1) การมทนตบคลากรเปนแกนนาทโดดเดน ทาใหผทจะ
เขารวมกจกรรมจะนกถงเฉพาะเรองฟน หรอเรองภายใน
ชองปาก มากกวาจะมองในเรองการปรบพฤตกรรมการ
บรโภค
2) มมมองทคอนขางแคบของคร
อาจเกดจากความเขาใจทไมตรงกน ในเนอหาแกนแท
ของ งานเดกไทยไมกนหวาน
3) การประเมนผล ทาไดคอนขางยาก การเปลยนแปลง
อยางเรองพฤตกรรมเหนผลไดชา วดผล
4) พฤตกรรมการกนหวาน กนนาตาล นาอดลม เปน
พฤตกรรมทบางคนมองวาเปลยนแปลงไดยาก แล
คนตอตานวาขดกบความเปนจรงในชวตทจะหามเดก
ไมใหกนขนม ไมใหกนนาอดลม
5) การขดผลประโยชนทางการคา อยางหามขายขนม
นาอดลม บางพนททาไมได มปญหา
ของทอนๆ ไดนาไปปรบใชกบพนทของเราไดทาใหงาน
การมภาคเครอขายทหลากหลาย ไดชวยกนทางาน
วามคด มมมอง
ทกคนทเขารวมเครอขายสวนใหญมความตงใจในการ
ทางานทาใหเกดแรงกระตนซงกนและกนเมอไดมาพดคย
การมทนตบคลากรเปนแกนนาทโดดเดน ทาใหผทจะ
เขารวมกจกรรมจะนกถงเฉพาะเรองฟน หรอเรองภายใน
ปาก มากกวาจะมองในเรองการปรบพฤตกรรมการ
มมมองทคอนขางแคบของคร , เจาหนาทบางคน
อาจเกดจากความเขาใจทไมตรงกน ในเนอหาแกนแท
ของ งานเดกไทยไมกนหวาน
การประเมนผล ทาไดคอนขางยาก การเปลยนแปลง
อยางเรองพฤตกรรมเหนผลไดชา วดผลยาก
พฤตกรรมการกนหวาน กนนาตาล นาอดลม เปน
พฤตกรรมทบางคนมองวาเปลยนแปลงไดยาก และบาง
คนตอตานวาขดกบความเปนจรงในชวตทจะหามเดก
ไมใหกนขนม ไมใหกนนาอดลม
การขดผลประโยชนทางการคา อยางหามขายขนม
นาอดลม บางพนททาไมได มปญหา
Q: Q: Q: Q: สาหรบสาหรบสาหรบสาหรบความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไป
ในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคต
A:A:A:A: กมหลายขอเลยทเดยวคะ ตงใจไวตามน
- ขยายเครอขาย ใหครอบคลมทกอาเภอ
- เพมเครอขายในสวนของโรงเรยน
เลก, ชมรมผสงอายและเครอขายในชมชน
อบต., อสม.
- เพมกลมเปาหมายในสวนของกลมหญงม
ครรภและเดกเลกในWBC
- การประเมนผลสาเรจของกจกรรมทไดทาไป
แลวมากมาย
P 29 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไปความคาดหวงหรอสงทอยากทาตอไป
ในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตในงานเดกไทยไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตคะคะคะคะ
กมหลายขอเลยทเดยวคะ ตงใจไวตามน
ขยายเครอขาย ใหครอบคลมทกอาเภอ
เพมเครอขายในสวนของโรงเรยน,ศนยเดก
ชมรมผสงอายและเครอขายในชมชน
เพมกลมเปาหมายในสวนของกลมหญงม
การประเมนผลสาเรจของกจกรรมทไดทาไป
Q: Q: Q: Q: สดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมวชาชพสกหนอยคะวชาชพสกหนอยคะวชาชพสกหนอยคะวชาชพสกหนอยคะ
A:A:A:A: เวลาทางานแลวรสไมพฒนา กเลยลองปรบเรยนรจากคนรอบขาง เรยนรสงใหมๆทเกดขนทกวนในการทางาน พยายามทบทวนสงท ไดทาไปแลวขอผดพลาดอะไร แลวควรจะปรบปรงอะไรไดบาง ในแตละวนแตละสปดาห ไมตองรอใหครบปทบทวนมนนานไป และบางสงบางอยางมนลมไปแลว
ทางานใหมความสขชอบแลวจะมความสข แตถาเราชอบในสงทเราทาจะทาใหเรามความสขมากกวาหรอเปลา
และอยากจะขอขอบคณโครงการเดกไทยไมกนหวานททาใหเกดการเปลยนแปลงดของพฤตกรรมการกนของทงตวเอง คนรอบขาง และเดกๆท เราเข า ไปท ากจกรรมดวย รวมถงการไดพฒนาการทางานอยางตอเนองคะ
ขอขอบคณหมอหญง ททาใหเหนวาการไปเยเชยงใหมรอบน ไมไดพบแตเพยงเนอหาวชาการทจะเปนประโยชน แตยงเสรมสรางแรงบนดาลใจใหกบอกหลายพนท ตอจากนแนวทางพฒนางานทนตสขภาพ ไมไกลเกนเออมแนนอนคะ ☺
สดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดสดทายเหนความตงใจของทมเชยงใหมขนาดนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวมนแลว อยากใหฝากแรงใจ หรอแบงพลงใหกบพนองรวม
ทางานแลวรสกเบอกบความซาซากจาเจ กเลยลองปรบวาพยายามเรยนร สงใหมๆ
เรยนรจากคนรอบขาง เรยนรสงใหมๆทเกดขนทกวนในพยายามทบทวนสงท ไดทาไปแลว วาม
ขอผดพลาดอะไร แลวควรจะปรบปรงอะไรไดบาง ในแตละวนแตละสปดาห ไมตองรอใหครบปแลวคอยกลบมาทบทวนมนนานไป และบางสงบางอยางมนลมไปแลว
ทางานใหมความสข เคาบอกวาถาไดทาอะไรทชอบแลวจะมความสข แตถาเราชอบในสงทเราทาจะทาใหเรามความสขมากกวาหรอเปลา?
และอยากจะขอขอบคณโครงการเดกไทยไมกนหวานททาใหเกดการเปลยนแปลงดๆเกดขน ทงในเรองของพฤตกรรมการกนของทงตวเอง คนรอบขาง และเดกๆท เราเข า ไปท ากจกรรมดวย รวมถงการไดพฒนาการทางานอยางตอเนองคะ
ณหมอหญง ททาใหเหนวาการไปเยยนเชยงใหมรอบน ไมไดพบแตเพยงเนอหาวชาการทจะเปน
มสรางแรงบนดาลใจใหกบอกหลายพนท ตอจากนแนวทางพฒนางานทนตสขภาพ ไมไกล
“เชยงใหม ไมกนหวาน”…
หลงจากไปเยยมเยยนสสจ.เชยงใหมแลว ทมงานยงม
โอกาสไดลงพนทรร.เทศบาลวดเชยงยน ซงเปนโรงเรยน
ในเขตเทศบาลนครเชยงใหม โดยพบกบ คณครตนคณครตนคณครตนคณครตน
นานานานายดนโชตยดนโชตยดนโชตยดนโชต ชยชะนะชยชะนะชยชะนะชยชะนะ
ตาแหนง คร อนดบ คศตาแหนง คร อนดบ คศตาแหนง คร อนดบ คศตาแหนง คร อนดบ คศ....1111
ประวตการศกษา ประวตการศกษา ประวตการศกษา ประวตการศกษา
2538 2538 2538 2538 รรรรรรรร....ยพราชวทยาลย ยพราชวทยาลย ยพราชวทยาลย ยพราชวทยาลย เชยงใหมเชยงใหมเชยงใหมเชยงใหม
2542 2542 2542 2542 ศกษาศาสตรบณฑต ศกษาศาสตรบณฑต ศกษาศาสตรบณฑต ศกษาศาสตรบณฑต ((((ศษศษศษศษ....บบบบ.) .) .) .)
มหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยเชยงใหม
ประสบการณการทางาน ประสบการณการทางาน ประสบการณการทางาน ประสบการณการทางาน
2544- 2547 ตาแหนง อาจารย 1 โรงเรยนเทศบาล
วดทนกรนมต เทศบาลนครนนทบร จงหวดนนทบร
2548 – ปจจบน ตาแหนง คร อนดบ คศ
เทศบาลวดเชยงยน สานกการศกษา
เชยงใหม
Q: Q: Q: Q: ครตนครตนครตนครตนเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรค
A:A:A:A: เรมตนเมอปการศกษา 2550 ทางโรงเรยนเทศบาล
วด เ ช ย ง ย น ไ ด ร บก า รป ร ะส านง านจ ากทา ง
โรงพยาบาลเทศบาลนครเชยงใหม ในการเขารวม
โครงการเดกเชยงใหมออนหวาน โดยสานกงาน
สาธารณสข จงหวดเชยงใหม ซงทางผบรหารของP 30 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
…เจา
เชยงใหมแลว ทมงานยงม
เทศบาลวดเชยงยน ซงเปนโรงเรยน
คณครตนคณครตนคณครตนคณครตน
โรงเรยนเทศบาล 2
วดทนกรนมต เทศบาลนครนนทบร จงหวดนนทบร
อนดบ คศ.1 โรงเรยน
เทศบาลนคร
เรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรคเรมเขามาทางานไมกนหวานไดอยางไรครบรบรบรบ
ทางโรงเรยนเทศบาล
วด เ ช ย ง ย น ไ ด ร บก า รป ร ะส านง านจ ากทา ง
ยงใหม ในการเขารวม
โครงการเดกเชยงใหมออนหวาน โดยสานกงาน
สาธารณสข จงหวดเชยงใหม ซงทางผบรหารของ
โรงเรยนไดเ ลงเหนถงประโยชนทจะเกด ขนกบ
นกเรยน และตระหนกถงความสาคญของการเขา
รวมโครงการดงกลาว จงไดมอบหมายใหผมซง
ปฏบตหนาทหวหนางานพฒนาสขภาพอนามย
รบผดชอบ และดาเนนงานตามโครงการดงกลาว จน
ไดพฒนามาเปนโครงการเดกเชยงยนออนหวาน มา
จนถงปจจบนครบ
Q: Q: Q: Q: งานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของ
โรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบาง
A:A:A:A: ในการดาเนนงานภายใตโครงการเดกเชยงยน
ออนหวาน ไดดาเนนงานมาอยางตอเนอง ซงไดม
กจกรรมตางๆมากมายทสอดคลองกบบรบทของ
โรงเรยนและสภาพแวดลอม
1 การสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานใน
โรงเรยนโรงเรยนโรงเรยนโรงเรยน โดยการประชาสมพนธอยางตอเนองในทก
รปแบบ ทงการประชมผปกครอง การสงวารสาร
จากโรงเรยน การจดทาปายปร
กจกรรมพเศษตางๆ การเดนรณรงคในชมชน
2 จดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน
ขอตกลงกบผประกอบการรานคาในโรงเรยนถงเรอง
ของการจาหนายขนมในโรงเรยนทงในเรองของชนด
และปรมาณการสงเสรมการดมนมจดในโรงเรยน
� การกาหนดพนทการกนขนม
� การจดอาหารกลางวนโดยลดปรมาณนาตาลลง
� การเปลยนอาหารวางจากของหวา
ฤดกาล เปนตน
โรงเรยนไดเ ลงเหนถงประโยชนทจะเกด ขนกบ
นกเรยน และตระหนกถงความสาคญของการเขา
รวมโครงการดงกลาว จงไดมอบหมายใหผมซง
งานพฒนาสขภาพอนามยมา
รบผดชอบ และดาเนนงานตามโครงการดงกลาว จน
ไดพฒนามาเปนโครงการเดกเชยงยนออนหวาน มา
งานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของงานททาภายใตโครงการเดกไทยไมกนหวาน ของ
โรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบางโรงเรยนไดแกอะไรบางครบครบครบครบ
ในการดาเนนงานภายใตโครงการเดกเชยงยน
เนนงานมาอยางตอเนอง ซงไดม
กจกรรมตางๆมากมายทสอดคลองกบบรบทของ
โรงเรยนและสภาพแวดลอม อาทเชน
การสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานในการสรางกระแสการบรโภคออนหวานใน
โดยการประชาสมพนธอยางตอเนองในทก
รปแบบ ทงการประชมผปกครอง การสงวารสาร
จากโรงเรยน การจดทาปายประชาสมพนธ การจด
พเศษตางๆ การเดนรณรงคในชมชนเปนตน
จดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยนจดสภาพแวดลอมในโรงเรยน โดยการสราง
ขอตกลงกบผประกอบการรานคาในโรงเรยนถงเรอง
ของการจาหนายขนมในโรงเรยนทงในเรองของชนด
และปรมาณการสงเสรมการดมนมจดในโรงเรยน
พนทการกนขนม
การจดอาหารกลางวนโดยลดปรมาณนาตาลลง
เปลยนอาหารวางจากของหวานเปนผลไมตาม
P 31 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
3 ก า ร ให ค ว า มร แ ก น ก เ ร ย นก าร ให ค ว า มร แ ก น ก เ ร ย นก าร ให ค ว า มร แ ก น ก เ ร ย นก าร ให ค ว า มร แ ก น ก เ ร ย น โดยก าร
สอดแทรกในการจดการเรยนรในกลมสาระตางๆรวมถง
การจดกจกรรมทกษะชวตทสงเสรมใหนกเรยนรจกการ
เลอกบรโภคอยางปลอดภย (แนะนาการอานฉลาก
โภชนาการ การดสวนประกอบของอาหาร การคานวณ
คาปรมาณนาตาล ฯลฯ )
4 การตดตามนกเรยนการตดตามนกเรยนการตดตามนกเรยนการตดตามนกเรยน จดโครงการเยยมบาน
เพอ ตดตามผลการดาเนนงานโดยออกแบบสอบถามเพอ
ใชในการสมภาษณผปกครองในเรองของการบรโภคของ
นกเรยน และครอบครว รวมถงการขยายผลความรจาก
ทางโรงเรยน การ สมสอบถามถงพฤตกรรมการบรโภค
ของนกเรยนเปนตน
กจกรรมเดนกจกรรมเดนกจกรรมเดนกจกรรมเดน ทผานมาคอการสรางกระแสการ
ลดการดมนาอดลมใน โรงเรยนซงเหนผลเปนรปธรรม
จากการรวมมอกนของทกฝาย ทงจากคร รานคาใน
โรงเรยน ผปกครอง และนกเรยนทกคน
การใชปรมาณนาตาลทลดลงของรานคาเครองดม การใชปรมาณนาตาลทลดลงของรานคาเครองดม การใชปรมาณนาตาลทลดลงของรานคาเครองดม การใชปรมาณนาตาลทลดลงของรานคาเครองดม
Q: Q: Q: Q: จากประสบการณทผานมา คดวางานเดกไทยไมกนจากประสบการณทผานมา คดวางานเดกไทยไมกนจากประสบการณทผานมา คดวางานเดกไทยไมกนจากประสบการณทผานมา คดวางานเดกไทยไมกน
หวาน มหวาน มหวาน มหวาน มจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบางจดเดนจดดอยในการดาเนนงานอยางไรบาง
A:A:A:A: จดเดนจดเดนจดเดนจดเดน คอ การมทมงานทเขมแขง ทงจากสวนกลาง และสวนภ มภาค มภาค เครอขาย ท มสวนรวม
สนบสนนการดาเนนงานทหลากหลาย มการสราง
กระแสอยางตอเนอง ในรปแบบตางๆ นอกจากนม
ยงการตดตาม เปนระบบ มการสนบสนนทงในเรอง
ของงบประมาณ และดานวชาการ ใหอสระ ในการ
ด า เน นงาน รวมถงการ เปด โอกาส ให ม เ วท
แลกเปลยนเรยนรผลการดาเนนงานระหวางพนท
จดดอยจดดอยจดดอยจดดอย ในการดาเนนงาน คอความยากของงาน
เนองจากการดาเนนงานตามโครงการจาเปนตองไดรบ
ความรวมมอจากทกฝายทเกยวของไมสามารถดาเนนการ
ใหสาเรจไดดวยคนใดคนหนง และอกประการหนงคอ
การคดหรอสรางสรรค
20001400
1000 1000
0
1000
2000
3000
2549 2550 2551 2552
ปรมาณนาตาลเฉลยปรมาณนาตาลเฉลยปรมาณนาตาลเฉลยปรมาณนาตาลเฉลย((((กกกกกกกก....////เดอนเดอนเดอนเดอน))))
30.6533
20.34
0
10
20
30
40
2550 2551 2552
รอยละนกเรยนฟนแทผรอยละนกเรยนฟนแทผรอยละนกเรยนฟนแทผรอยละนกเรยนฟนแทผ
Q: Q: Q: Q: แนวคดการทางานเดกไทยไมกนหแนวคดการทางานเดกไทยไมกนหแนวคดการทางานเดกไทยไมกนหแนวคดการทางานเดกไทยไมกนหวาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยน
เปนอยางไรเปนอยางไรเปนอยางไรเปนอยางไร
A:A:A:A: ตองเปนการดาเนนงานทไมขดกบสภาพแวดลอมของโรงเรยน ไม เปนการเ พมภาระงานใหกบผรบผดชอบ ตอง บรณาการการดาเนนงานให
สอดคลอง กบกจกรรมทมอย และในการดาเนนงานตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย เปนการทางาน
ในลกษณะของการประสานความรวมมอทงองคกร
และในการดาเนนงานตองเปนการดาเนนงานอยาง
ตอเนอง เนองจากนกเรยนหรอกลมเปาหมาย
เปลยนไปทกป
Q: Q: Q: Q: ความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทย
ไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคตไมกนหวานของเชยงใหมในอนาคต
A:A:A:A: สงทคาดหวงไวคอ ผลผลตของโครงการคอน
ทจบไปในแตละรน หรอนกเรยนปจจบน มความร
ความเขาใจ และมความฉลาดในการเลอกบรโภค
สามารถขยายผลของความร ไปสคนรอบตวเปน
เครอขายทขยายออกไปในวงกวาง เปนกระแสการไม
กนหวาน และเปนส วนหน ง ในการด ารงช วต
ประจาวนตามปกต
นอกจากนอยากเหนความรวมมอรวมใจของ
สถานศกษา รวมถงทกหนวยงานทงภาครฐ และ
เอกชน ในการเขารวมโครงการ รวมเปนภาค
เครอขาย รวมแลกเปลยนเรยนรในการดาเนนงาน
โดยเฉพาะหนวยงานท มบรบทสภาพแวดลอมท
ใกลเคยงกน เพอชวยกนพฒนาและสบสานงาน
เชยงใหมออนหวาน
ขอขอบคณนกขาวภาคพนท หมอเคน ทพP 32 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
วาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยนวาน ของโรงเรยน
ไมขดกบสภาพแวดลอม ไม เปนการเ พมภาระงานใหกบ
บรณาการการดาเนนงานให
กบกจกรรมทมอย และในการดาเนนงาน
ตองไดรบความรวมมอจากทกฝาย เปนการทางาน
ารประสานความรวมมอทงองคกร
และในการดาเนนงานตองเปนการดาเนนงานอยาง
หรอกลมเปาหมาย
ความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทยความคาดหวง หรอสงทอยากทาตอไปในงานเดกไทย
สงทคาดหวงไวคอ ผลผลตของโครงการคอนกเรยน
ทจบไปในแตละรน หรอนกเรยนปจจบน มความร
ความเขาใจ และมความฉลาดในการเลอกบรโภค
สามารถขยายผลของความร ไปสคนรอบตวเปน
เครอขายทขยายออกไปในวงกวาง เปนกระแสการไม
กนหวาน และเปนส วนหน ง ในการด ารงช วต
นอกจากนอยากเหนความรวมมอรวมใจของ
สถานศกษา รวมถงทกหนวยงานทงภาครฐ และ
เอกชน ในการเขารวมโครงการ รวมเปนภาค
เครอขาย รวมแลกเปลยนเรยนรในการดาเนนงาน
โดยเฉพาะหนวยงานท มบรบทสภาพแวดลอมท
ใกลเคยงกน เพอชวยกนพฒนาและสบสานงาน
Q: Q: Q: Q: มอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอ
แนะนาโรงเรยนอนๆแนะนาโรงเรยนอนๆแนะนาโรงเรยนอนๆแนะนาโรงเรยนอนๆ
A:A:A:A: ในการดาเนนงานตามโครงการนนความจรงใจ และ
ความตงใจจรง ถอเปนพนฐานทสาคญ นอกจากน
ขวญและกาลงใจ รวมถงความรวมมอรวมใจทไดรบ
ทงจากผบรหาร เพอนคร นกเร
สวนเกยวของทกฝาย กเปนแรงผลกดนในการ
ดาเนนงานใหเกดผลตามเปาหมาย ถงแมในบางครง
การดาเนนงานจะพบกบอปสรรคหรอปญหา ใหมอง
ปญหาเปนความทาทายในการดาเนนงาน และท
สาคญคอใหคาน งถงบรบทของโรงเรยน การ
ดาเนนงานทสาเรจทหนง อาจ
จงตองคนหาแนวทางในการพฒนาการดาเนนงาน
เหมาะสม
Q: Q: Q: Q: ประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะ
A:A:A:A: ในฐานะครคนหน
พฒนาการทดทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม
และสตปญญา ถอเปนความภาคภมใจของคร
โชคดทผมได ม โอกาสในการเข าร วมทาง
เครอขายเดกไทยไมกนหวาน
ด ไดแลกเปลยนเรยนร และไดนาเสนอผลงานของ
ตนเอง เปนการประชาสมพนธโรงเรยนเทศบาลวด
เชยงยนให เปนทร จก ถงแมการดาเนนงานใน
โรงเรยนจะเปนจดเลกๆของ
ถอวาเปนจดเลกๆทยงใหญ เนองจากเปนการบมเพาะเมลดพนธใหเปนตนกลาทมคณภาพ เพอทจะ
เตบโตไปเปนตนไมใหญทมคณภาพตอไป
ขอขอบคณนกขาวภาคพนท หมอเคน ทพ.เสถยร สรวศาลกล และหมอเอง ทพญ
มอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอมอะไรจะแบงปนใหกบพนองทมงานไมกนหวานหรอ
ในการดาเนนงานตามโครงการนนความจรงใจ และ
ความตงใจจรง ถอเปนพนฐานทสาคญ นอกจากน
ขวญและกาลงใจ รวมถงความรวมมอรวมใจทไดรบ
ทงจากผบรหาร เพอนคร นกเรยนทกคน และผม
สวนเกยวของทกฝาย กเปนแรงผลกดนในการ
ดาเนนงานใหเกดผลตามเปาหมาย ถงแมในบางครง
การดาเนนงานจะพบกบอปสรรคหรอปญหา ใหมอง
ปญหาเปนความทาทายในการดาเนนงาน และท
สาคญคอใหคาน งถงบรบทของโรงเรยน การ
ดาเนนงานทสาเรจทหนง อาจจะใชไมไดกบอกทหนง
หาแนวทางในการพฒนาการดาเนนงานท
ประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะประชาสมพนธหรอพดถงความภมใจ ในงานคะ
นง การไดเหนลกศษยไดมการ
ทดทงทางดานรางกาย อารมณ สงคม
และสตปญญา ถอเปนความภาคภมใจของคร นบวา
โชคดทผมได ม โอกาสในการเข าร วมทางานใน
เครอขายเดกไทยไมกนหวาน ซงไดรบประสบการณท
ด ไดแลกเปลยนเรยนร และไดนาเสนอผลงานของ
ตนเอง เปนการประชาสมพนธโรงเรยนเทศบาลวด
เชยงยนให เปนทร จก ถงแมการดาเนนงานใน
โรงเรยนจะเปนจดเลกๆของการดาเนนงาน แตผม
จดเลกๆทยงใหญ เนองจากเปนการบมเพาะเมลดพนธใหเปนตนกลาทมคณภาพ เพอทจะ
เตบโตไปเปนตนไมใหญทมคณภาพตอไป…☺
และหมอเอง ทพญ.ศภนาถ รตนสงห คะ
แปรงฟนมนส มน ฟนสะอาดด ด (
ทพญ.กาญจนา ศรพด รพช.บางบวทอง จ
วนท 15 กนยายน 2553 ไดมโอกาส ไป
รวมงาน แปรงฟน มนส มน ฟนสะอาดด ด ทจดโดยฝาย
ทนตสาธารณสข โรงพยาบาลบางบวทอง จงหวดนนทบร
สถานทจดคอ โรงเรยนจนทรทองเอยม ซงเปนกจกรรม
สงทายโครงการพฒนาเครอขายโรงเรยนเดกไทยฟนด
ของอาเภอบางบวทอง โรงเรยนทเขารวมโครงการ ทง
10 แหง ไดแสดงความสามารถ โดยนาเพลงเกยวกบ
สขภาพชองปากมาประยกตใสทาเตน เพอแสดงใหเหนถง
การดแลสขภาพชองปาก มทาประกอบเพลง และอปกรณ
ประกอบ เพอใหใชความคดสรางสรรคกนอยางเตมท
รวมทงชดทใสกเนนการประหยดใชวสดรไซเคล และท
สาคญเนนการมสวนรวมของชมชน โดยมผปกครอง
คณคร, เจาหนาทสาธารณสข รวมเตนกบนกเรยนดวยก
จะไดคะแนนเพมอก ดงนน งานน จงไมธรรมดา
P 33 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
(สนก...สนก)
บางบวทอง จ.นนทบร
ไดมโอกาส ไป
รวมงาน แปรงฟน มนส มน ฟนสะอาดด ด ทจดโดยฝาย
ทนตสาธารณสข โรงพยาบาลบางบวทอง จงหวดนนทบร
สถานทจดคอ โรงเรยนจนทรทองเอยม ซงเปนกจกรรม
สงทายโครงการพฒนาเครอขายโรงเรยนเดกไทยฟนด
บางบวทอง โรงเรยนทเขารวมโครงการ ทง
แหง ไดแสดงความสามารถ โดยนาเพลงเกยวกบ
สขภาพชองปากมาประยกตใสทาเตน เพอแสดงใหเหนถง
การดแลสขภาพชองปาก มทาประกอบเพลง และอปกรณ
ประกอบ เพอใหใชความคดสรางสรรคกนอยางเตมท
กเนนการประหยดใชวสดรไซเคล และท
สาคญเนนการมสวนรวมของชมชน โดยมผปกครอง,
เจาหนาทสาธารณสข รวมเตนกบนกเรยนดวยก
จะไดคะแนนเพมอก ดงนน งานน จงไมธรรมดา
ขอบอกวาแตละโรงเรยนโชวลลากนอยางไมยง ทงเดก
และผใหญ 10 โรงเรยน ชนะใจกรรมการ จนกรรมการ
แทบอดใจไมไหวจะโดดขนเวทดวยจรงไหมคะ หมอป
(ทพญ.ปรณนทร ศรอนนต รพ
งานนผอานวยการสดหลอของเรา
ลลาพฤทธ) ทานใหเกยรตเปน ประธานเปดงาน และมอบ
รางวลใหกบโรงเรยน
โรงเรยนทชนะเลศ คอโรงเรยนซอและหศกษา
รองชนะเลศอนดบ 1 ม
เทศบาลวดละหาร และโรงเรยนประสานสามคควทยา
ทานผอานวยการโรงพยาบาล ยงบอกอกวาอยากใหจด
อกทกป อดปลมใจไปกบหมอหล
วรรณ) หมอเอม (ทพญ. ชตมา มลศา
(ทพญ. ณฐนร เหลองสนธรเกยรต
ดวยทสาคญ คอ ผอานวยการโรงเรยนจนทรทองเอยม ผ
เออเฟอสถานท ทาใหเราไดชมโครงการดๆ แบบน
ขอบอกวาแตละโรงเรยนโชวลลากนอยางไมยง ทงเดก
โรงเรยน ชนะใจกรรมการ จนกรรมการ
แทบอดใจไมไหวจะโดดขนเวทดวยจรงไหมคะ หมอป
ปรณนทร ศรอนนต รพ.บางใหญ)
งานนผอานวยการสดหลอของเรา (นพ.ประพทธ
ทานใหเกยรตเปน ประธานเปดงาน และมอบ
ชนะเลศ คอโรงเรยนซอและหศกษา
ม 2 โรงเรยน คอ โรงเรยน
เทศบาลวดละหาร และโรงเรยนประสานสามคควทยา
ทานผอานวยการโรงพยาบาล ยงบอกอกวาอยากใหจด
อกทกป อดปลมใจไปกบหมอหล (ทพญ. เพยงพศ จตรมณ
ชตมา มลศาสตร) หมอปอม
ณฐนร เหลองสนธรเกยรต) และทมงานทกทาน
ดวยทสาคญ คอ ผอานวยการโรงเรยนจนทรทองเอยม ผ
เออเฟอสถานท ทาใหเราไดชมโครงการดๆ แบบน ☺
P 34 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ปญหาฟนผในเดกไทย ทพญ.ปยะดา ประเสรฐสม
โรคฟนผเปนปญหาหลกท'พบไดมากในเดก สภาพ
ปญหามความชกและความรนแรงคอนขางมาก เดกไทยเร'มมโรค
ฟนผต งแตอายเพยง 1 ป และจะมอตราเพ'มข นอยางรวดเรว
ในชวง 12-18 เดอน ขอมลจากการสารวจระดบประเทศ ซ'ง
ดาเนนการโดยสานกทนตสาธารณสข พบวาใน ป 2552 รอยละ
60 ของเดกไทยอาย 3 ป มประสบการณการเปนโรคฟนผในฟน
น านม ซ'งใกลเคยงกนในกรรของฟนแท ซ'งพบรอยละ 57 เม'อวดท'
อาย 12 ป
แมวาสานกทนตสาธารณสข กรมอนามย และเครอขาย
เดกไทยไมกนหวานจะไดรวมมอกนในการรณรงคและสนบสนนให
มการสงเสรมปองกนเพ'อควบคมการเกดโรคในเดก ปจจยหลก
สาคญในการเกดโรคฟนผ คอ น าตาล ซ'งมรปแบบของน าตางท'
หลากหลาย ซ'งน าตาลท'เปนท'นยมมากในกลมเดก คอ ลกอม
ทอฟฟ' เครอขายเดกไทยไมกนหวานไดเฝาระวงการบรโภคของ
คนไทยตลอดมานบต งแต ป 2545 พบวา อตราการบรโภคน าตาล
ของคนไทยเฉล'ย 20 ชอนชา/ ขอมลรปแบบการกระจายตวของ
น าตาลในประเทศไทยไดสะทอนแนวโนมท'นากงวลตอการเกดโรค
ฟนผท'จะทาใหเพ'มมากข น โดยท'วไป การบรโภคน าตาลจะ
เปนไปใน 2 รปแบบดวยกน คอ ทางตรง และทางออม ซ'งสดสวน
การบรโภคจะอยท' 6:4 น าตาลทางออมน ไดแก น าตาลท'เปน
สวนผสมในผลตภณฑอาหาร เคร'องด'ม นมเวชภณฑ และลกอม
ขอมลท'รายงานโดยสานกงานคณะกรรมการออยและน าตาล
พบวา ในป 2552 อตราการใชน าตาลเพ'อผลตเปนลกอมและ
ลกกวาด สงมากข นกวา ป 2551 ถง 3 เทา จาก 2.2 ลานกโลกรม
เปน 6.1 ลานกโลกรม ภาพเหลาน สะทอนอตราการเตบโตของ
อตสาหกรรมลกอมและลกกวาดอยางมาก
รายงานการศกษาระยะยาวถ ง ปจจย ท' ม ผลตอ
พฒนาการของฟนและใบหนา และการเกดโรคในชองปากของ
เดกอาย 4-5 ขวบ ใน อ.เทพา สงขลา โดย ดร.ทรงชย ฐตโสมกล
และคณะ ซ'งตดตามสภาวะสขภาพชองปากของเดกต งแตแรกเกด
พบวา เดกเกอบทกคน(รอยละ 96) กนลกอม ทอฟ' ขนมขบเค ยว
ท'มน าตาล เยลล' ปโป ซ'งพบวา ขนมเหลาน มความสมพนธกบ
การเกดโรคฟนผอยางมนยสาคญทางสถต โดยเดกท'กนขนม
เหลาน มากจะมอตราการเกดโรคฟนผสงมากกวาเดกท'ไมรบประ
ทางเปนประจา ☺
P 35 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
การทางานสงเสรมทนตสขภาพในเดก จากมมมองของทนตแพทยเดก ๆ โดย ชวเหรยญ
“เดก” กลม “เปานง” สาหรบชาวทนต-
สาธารณสขมาเปนเวลานาน วนน ผเขยน อยากจะชวนมอง
ในมมมองใหม มอง “เดก” เปน “active person” ม
ศกยภาพมากกวาทจะเปนแคเดก กอนอน เราตองยอมรบ
ความจรงทวา “เดก” มดานทยงพฒนาไมเตมท เชน ดาน
พฒนาการ (การใชกลามเนอ, การสอสาร) และดาน
กระบวนการเรยนร (การใชภาษา) แตกเปนสงทสามารถ
พฒนาได บางครงอาจจะมากกวาผใหญอยางเรา (ผเขยนเคย
เหน เดก 3 ขวบตกลองชดมาแลว) แตในดานพฤตกรรม
เราสามารถมอง “เดก” ไดเหมอนกบเปนผใหญตวเลก ๆ
คนหนง ซงกาลงแอบเลยนแบบผใหญรอบ ๆ ตว สงท
ยกตวอยางไดชด กเหนจะเปนเรอง “อาหาร” คา ๆ เดยว
กลบถกมองในลกษณะทตางกน เชน มองในสายตา
ชาวบาน อาหารคอสงททาใหมแรงตอส ทางานตอไป ,มอง
ในสายตาของบคลากรทางการแพทย อาหารถกแบงเปน
หนวยยอย ๆ ทเรยกวา nutrition
แตถามองลกเขาไป “อาหาร” กลบแสดงถง หนวย
ใหญของสงคม แสดงถงความสมพนธทางสงคม แสดงถง
สญลกษณทางวฒนธรรม ความทนสมย
การทางานสง เสรมทนตสขภาพเ ดก ปจจ บน
พยายามทจะกาวผาน “เรองปากและฟน” ออกมาสโลก
ภายนอก พยายามทางานกบสงตาง ๆ ทมผลตอสขภาพฟน
เดก ทางานกบสงทเดกคนเคยทเรยกวา “ขนม” แตตอง
ถามตวเองวา เรายงมอง “ขนม” แบบไหน มองเหนเปน
nutrition ทแยกสวนเปนแปงและนาตาลหรอไม
วนน เราจะมอง “ขนม” ในสายตาของเดกไป
ดวยกน
“ขนม” ซง ณ ตอนน สงคมกาลงมองเปน
“ผราย” ทสงผลตอสขภาพเดก แตเดกกลบมองในมมมองท
ตางออกไป
“ขนม” เปนเหมอน “ความรก” ทพอแมซงไป
ทางานตางแดนสงมาให
“ขนม” เปนเหมอน “รางวล” ทเดกสมควรได
หลงจากทาสงด ๆ ทพอแมตองการ รวมไปถงการยอมให
หมอถอนฟน!!!
“ขนม” เปนเหมอน “เครองแกเหงา” ในยามทพอ
แมฝากลกไวกบครพเลยงทศนยเดก
“ขนม” เปนเหมอน “อาหารตองหาม” ททาใหเกด
ความตนเตนเวลาแอบกนในหองเรยน
“ขนม” เปนเหมอน “ความทาทาย” กบการเสยง
ดวง ลนของแถมทมากบขนม
พดไปพดมา “ขนม” ดจะกลายเปน “พระเอก”
ไปซะแลว ทน ทนตบคลากรอยางเราจะทางานกนอยางไรตอ
ด หรอวาจะหนไปหาผรายตวอนไปเรอย ๆ
จรง ๆแลว คนทเปนผรายตวจรงอาจไมใชใคร
เปน พวกเรา นนเอง ถามตวเองอกครง ทกครงททางาน
สงเสรมทนตสขภาพเดก เราใหใครเปนศนยกลางการทางาน
ถาวาดเปนแผนภาพสวยหร เรามกจะหยอนเดกไวตรงกลาง
ลอมรอบดวยผปกครอง ครพเลยง และหนวยงานตาง ๆ
แตจรง ๆ แลว ตวเรา นละ ทชอบทาตวเปนศนยกลาง
เชอมกลมรอบๆ ไวกบเราทงหมด แตเราลมไปวา ผปกครอง
คร อบต. เทศบาล ไมไดเชอมกนเองเลย นนอาจจะเปน
คาตอบทวา เมอเรากาวออกมาจากวงแลว งานสงเสรมนนก
หยดลง
อกหนงแฟชนทกาลงฮตกนในชวงน กคอคาว
“การทางานเปนเครอขาย” และ “empowerment”
“การทางานเปนเครอขาย” กคอ net + work
แตคาวา work ของเรานส เปน work for
work with them กนแน แตถาจะใหเขาไปเฉยดใกลกบคา
วา “empowerment” เราอาจจะตองเพมคาวา
them” ไปดวย ทใชคาวา “เฉยดใกล” เพราะผเขยนยงคด
วาการ empowerment ทแทจรง ชางทาไดยากนก ทกครง
ท ท า ง า น ส ง เ ส ร ม ก ม ก จ ะ แ ฉ ล บ ไ ป ต ก แ ป ก ท
“Co-operation” หรอ “participation”
เปนความสมพนธแบบ “power-over” กบชมชน แทนท
จะเปน “power-with”
P 36 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ตวเปนศนยกลาง
ๆ ไวกบเราทงหมด แตเราลมไปวา ผปกครอง
เทศบาล ไมไดเชอมกนเองเลย นนอาจจะเปน
คาตอบทวา เมอเรากาวออกมาจากวงแลว งานสงเสรมนนก
อกหนงแฟชนทกาลงฮตกนในชวงน กคอคาวา
“empowerment”
net + work
for them หรอ
กนแน แตถาจะใหเขาไปเฉยดใกลกบคา
เราอาจจะตองเพมคาวา “promote
เพราะผเขยนยงคด
ทแทจรง ชางทาไดยากนก ทกครง
ท ท า ง า น ส ง เ ส ร ม ก ม ก จ ะ แ ฉ ล บ ไ ป ต ก แ ป ก ท
“participation” แทน จงเกด
กบชมชน แทนท
มาถงตอนน ผอานคงรสกวาบทความนมศพทแสง
อะไรเตมไปหมด ซงในฐานะทนตแพทยเดก ๆ ผ เขยน
ยอมรบวา ยงไมเขาใจความหมายไดอยางลกซง และไมกลาท
จะเขยน How-to งานสงเสรมทนตสขภาพเดก อยางท
ผอานหวงตอนอานชอเรอง ผเขยนแคอยากใหเรา
การทางานทเราทามา
ไมไดบอกวาไมไดบอกวาไมไดบอกวาไมไดบอกวา ถาคณไมแนจรง ทา
ไมได กไมควรทา
เพราะแมเรายงทางานแบบ
แตงานเลก ๆ ของเรากสามารถสรางสงด ๆ ขนได
ขอแคคณ “ลงมอทา
แตอยากฝากให นกถง
เปน “ผถกกระทา” เสมอมา ไวดวย น
มาถงตอนน ผอานคงรสกวาบทความนมศพทแสง
อะไรเตมไปหมด ซงในฐานะทนตแพทยเดก ๆ ผ เขยน
ยอมรบวา ยงไมเขาใจความหมายไดอยางลกซง และไมกลาท
งานสงเสรมทนตสขภาพเดก อยางท
ผอานหวงตอนอานชอเรอง ผเขยนแคอยากใหเรา ฉกคด ถง
ถาคณไมแนจรง ทา empowerment
เพราะแมเรายงทางานแบบ Co-operation
แตงานเลก ๆ ของเรากสามารถสรางสงด ๆ ขนได
ลงมอทา”
แตอยากฝากให นกถง “เดก” ผใหญตวเลก ๆ ท
เสมอมา ไวดวย นนเอง.....☺
P 37 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ประชมAsian Chief Dental Officers’ Meeting 2010 คร !งท( 2
เดอนพฤศจกายน2553 ท'ผานมามการประชมผ อานวยการกองทนตสาธารณสขอาเซยนท'เมอง Putrajaya ประเทศมาเลเซย ทราบวาพ^นาหรอคณหมอ จนทนา อ 1งชศกดr เขาประชมเปนตวแทนสานกของประเทศเรา จงขอไปเมาททเลนเอาจรงและขอเลาสทานๆกนฟง ตามประสาพ'ๆนองคะ
���� เร�มดวยคาถามเก�ยวกบบทบาทของสานกทนตฯของประเทศตางๆในอาเซยน แตกตางกนอยางไร พนธกจ ขนาด กระบวนการทางาน
� การประชม Asian Chief Dental Officers’ Meeting 2010 คร !งท% 2 จดเม%อวนท% 6-8 พฤศจกายน 2010 ท%โรงแรม Pullman Putrajaya Lakeside Hotel and Resort เมอง Putrajaya การประชมคร !งแรก จดท%ภเกต ประเทศไทย เม%อปท%แลว
ขอเกร%นถงเมอง Putrajaya หนอยนะคะ เมองน!เปนเมองใหม ตดกวลาลมเปอร เปนท%ต !งของหนวยราชการสวนกลางท%สาคญๆเกอบท !งหมด รวมท !งกระทรวงสาธารณสข
การประชมคร !งน! ประธานรวมของการประชมคอ ผอก.ก อ ง ท น ต ฯ ม า เ ล เ ซ ย ค ณ ะ ท น ต แ พ ท ย ศ า ส ต ร มหาวทยาลยธรรมศาสตร โดย รศ.ทพ.ประทป พนธมวนช โดยการสนบสนนท%พกและอาหารจาก Procter and Gamble International theme ของการประชมคร !งน!คอ “ Regional Updates and Collaboration”.
บทบาทของสานกทนตฯหรอกองทนตฯของประเทศในเอเชย นาจะแบงเปน 3 แบบ
แบบท(1 จะคลายๆ ประเทศเรา คอกองทนตฯเปนกองบญชาการใหญของงานทนตฯของประเทศ จะเปนหนวยงานใหญท%ม staffs แยะ ไดแกมาเลเซย ไทย และมองโกเลย ของมาเลเซยจะใหญกวาไทยอกเพราะงานของทนตแพทยสภาจะอยภ าย ใต กอ งทนตฯด วย ผอก .กองจะมบทบาทมากในระดบประเทศ สวนของมองโกเลย แมจะม staffs ในกองไมมาก แตมบทบาทท !งทาหนาท%กองทนตฯ เปนนายกทนตแพทย-สมาคม และยงเปนคณบดคณะทนตฯอกดวย
แบบท( 2 เปนแบบองคกรเลกๆ ม staffs ไมเกน 10 คน แตทางาน Effective มาก ไดแกญ%ปน สงคโปร เกาหล และฮองกง คนของกองทนตฯจะเปนนกวชาการ ทาแผนของประเทศ กาหนดนโยบายตางๆ โดยเปนตวประสานกบทนต-แพทยสมาคม และองคกรวชาชพอ%นๆ ประเทศกลมน!จะทางานโดยใชขอมลอยางมประสทธภาพมาก และระบบขอมลเขาจะด อยางสงคโปร เขาพฒนาขอมลระดบบคคลเปนฐานขอมลของประเทศ แตตองเขาใจวาประเทศเหลาน!ระบบบรการเปนแบบประกนสขภาพ ดงน !นขอมล status และการรกษารายบคคลจงสาคญมาก
แบบท( 3 เปนกลมท%เพ%งมกองทนตฯ หรอโครงสรางกองทนตฯไมชดเจน บางประเทศเปนแผนกหน%งอยในกรมอนามย เชนพมา ลาว กมพชา อนโดนเซย บรไน สวนจนและเวยดนาม แมจะมกองทนตฯท%นาม power ตอไปในอนาคต แตระบบบรหารโดยกองทนตฯกเพ%งเกดไมก%ป เดมเขาทางานโดยฐานของมหาวทยาลยและสมาคม
P 38 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
� พนธกจของสานกทนตฯ ของเราในชวง 10 ปท�ผานมา มการปรบพนธกจองคกรเพ�อรองรบสปสช. และ 5 ปท�ผานมา กนาจะปรบเพราะมการปฏรปกระทรวง ปจจบนน7การทางานของสานกทนตฯของเรา แบงพนธกจหลกๆเปนอะไร และเม�อเทยบกบเพ�อนบานท�มโจทยคลายคลงกนแลว (มประชากรตอทนตแพทยใกลๆกน) เขาทากนอยางไร
���� คาถามน!นาจะถาม ผอ.สานกทนตฯมากกวานะ แตขอใหความเหนในฐานะนกวชาการ(อาย)อาวโส วาตอนน!สานกทนตฯเราแบงโครงสรางเปน 2 กลม คอ 1) กลมสนบสนนวชาการ แบงเปน 2 กลมวย คอกลมวยท% 1 ดแลหญงต !งครรภ เดกกอนวยเรยน และเดกวยเรยน กลมวยท% 2 ดแลวยทางานและผสงอาย สวนกลมท% 2) เปนสนบสนนการจดการ ดแลเร%องแผน เร%องกาลงคน การคมครองผบรโภค และการจดการดานธรการตางๆ เม%อเทยบกบเพ%อนบาน อยางท%กลาวไปแลววาสานกทนตฯ เราใกลเคยงกบมาเลเซย แตบทบาทของมาเลเซยกวางขวางกวา แตในความเหนสวนตวคดวารปแบบประเทศเราดกวาเพราะเปนการแบงบทบาทหนาท%กนชดเจน,ถวงดลกนดวย
���� ความสมพนธระหวางสานกทนตฯ กบการวางนโยบายระดบประเทศของแตละท� เขาสามารถวางนโยบายและนาไปสการปฏบตไดอยางไรกน (ของเราเปนท�ทราบวามขอจ า ก ด ( เ น� อ งจากก า ล งคนห ลกอย เ อกชน และความสามารถในการวางนโยบายใหสวนผลตดาเนนการตามกเปนปญหาอย อ อ -พ�นาลองตอบดๆนะคะ)
���� คาถามน!ใหญมากและตองคยกนยาว ตองเขาใจวาการบรหารงานทนตฯของแตละประเทศ ตางกพยายามปรบใหเขากบระบบบรการของประเทศน !นๆ อยางญ%ปน สงคโปร ฮองกง เกาหล การจดบรการมาจากภาคเอกชนเปนหลก โดยเฉพาะญ%ปนกบสงคโปร บรการมาจากภาคเอกชนเกอบ 100% และผานระบบประกนสขภาพ เขาจงตองพฒนาฐานขอมลรายบคคลใหดเพ%อใหการจดการดานการเงนมประสทธภาพ แตประเทศท%การบรการสวนใหญมาจากภาครฐ เชนไทย มาเลเซย พมา เรากตองจดระบบภายในกระทรวงสาธารณสขให effective
ถาเทยบกบประเทศอ%นๆ ในเอเชย (หรอโมหนอยกในโลก) พ%วาประเทศเรามการบรการทนตฯท%ครอบคลมประชาชนดท%สดและราคาถกท%สดเลยนะ เพราะเรามการกระจายทนต
บคลากรท%ดมากๆ และเราพฒนาการจดการดานการเงนอยเปนระยะๆ อยางมาเลเซยแมกองทนตฯเขาจะใหญมาก แตการบรการยงไมกระจาย และหากจะมารบบรการจากภาครฐ ประชาชนตองมาเปนข !นเปนตอน ตามระบบ refer ท%เขมแขงมาก
ในแงการทางานพ!นท% ประเทศเรากกาวหนามากเพราะเราทาท !งงานสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และการรกษา การพฒนาตอไปในอนาคต อยากเหนการทางานท%มเปาหมายชดๆ และมการประเมนใหเหนผล เราอาจคอยเร%มพฒนาเชงคณภาพแบบน!ในพ!นท%เลกๆ ควบคไปกบการทางานแบบครอบคลม
� ในเวทประชมเขาประทบใจประเทศใดกนมาก เพราะเหตใด และสวนมากท�ประเทศอ�นเขาประทบใจงานของประเทศเราตรงประเดนไหน
���� การประชมน!เปนการนาเสนอขอมลของแตละประเทศท% update ใหรเทาๆกน มความพยายามจะใหเปนเวทท%เจาะเฉพาะประเดนท%สาคญ เชน การแกปญหา ECC ซ%งเกอบทกประเทศในเอเชยมอตราการเกดโรคฟนผในฟนน!านมสงมากๆ แตกยงทาไมคอยได จงเนนการแลกเปล%ยนในภาพรวมๆมากกวา นอกจากน!กเปนเวทแลกเปล%ยนกนวาประเทศไหนจะม activities อะไร เชน ปหนา เวยดนามจะเปนเจาภาพจดประชม Asian Conference on Oral Health Prevention for School Children _ACOHPSC คร !งท% 6 วนท% 7-9 พฤศจกายน 2554 ท%ฮานอย (ประชมน! ปท%แลวไทยเปนเจาภาพ จดประชมท%ภเกต) หรอมองโกเลยจะเปนเจาภาพจดประชม Asian Academy on Preventive Dentistry ในเดอนกนยายน 2555 เปนตน ยงไปไมถงการเจาะลกไปท%ระบบของแตละประเทศ
พ%ไดมโอกาสคยกบ ผอ.ของบางประเทศ กเหนขอดบางอยาง เชน ฮองกง เขาจะทาเร%องการใหความรผานทาง mass media ไดดมาก เขาไมมทนตแพทยใน รพ.รฐกระจายแบบของเรา และเขาเปนเกาะเลกๆ เทยบไดกบจงหวดขนาดใหญของเรา เขาจงทางานตรงไปถงประชาชนเลย กองทนตฯ จะทา Guideline ใสใน CD แจกไปท% รร. ใหครทางานเอง กองทนตฯจะตดตามประเมนเปนระยะๆ หรอประเทศเกาหลกบมาเลเซย เขาจะทางานรวมมอกบฝายโภชนาการ และทานโยบายสาธารณะเร%องลดการบรโภคน!าตาลไดดมาก เปนตน☺
P 39 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
สวสดปใหมเมองนาน ยอนยควนดา “วนดา 2554”
สวสดครบ ผมมรายงานขาวการนาเสนอผลงาน
ประจาปของจงหวดนาน ไมรยงไง จงหวดนาน เอาใจรฐบาล
เปนพเศษหรออยางไรไมร เพราะงานนาเสนอครงน มงเนน
ไปท รพสต.เปนหลก เปนงานทเกดขน หรอเกยวกบรพสต.
โดยตรง งานอนไมเกยว อยาหวงไดเกดในเวทน เคามาแรง
ตองปลอยเคากอน และกเชนเคยได รบเกยรตจากพๆ
ทนตแพทยจากสานกทนตะ มาชแนะ แนวทาง วพากษงาน
ของเราเพอจะไดนาไปปรบปรงพฒนาใหดยงๆขนไป งาน
ครงน สายใตเปนเจาภาพ (เราผลดกนเปนเจาภาพครบ
แบงเปนโซน สายใต กลาง และเหนอ) จดอยางหรทโรงแรม
เทวราช แลวบงเอญวาจดวนศกรท 24 ธนวาคม ใกลกบชวง
ครสตมาสและปใหมพอด เรากเลยถอโอกาสเปนงานเลยงไป
ดวย งานกลางคนเรามธมของงาน คอ "วนดา" คอทกคน
ทมารวมงาน ตองแตงเปนตวละครวนดา จะเปนวนดา
พนตรประจกษ หรอปาทองกสดแลวแต และมการประกวด
ดวยนะ งานนทกคนกไปหาชดสมยคณแมยงสาวมากนใหญ
ถาใครไมรมางานน กตองสงสยวาตวเองไดหลงเขาไปในยค
วนดาแนนอน ใครทมางานนจะไดรบของรางวลตดไมตดมอ
กนอยางนอยคนละ 1 ชน ชนใหญเลกกสดแลวแตใครจะพก
ดวงมาแคไหน ใครเฮงกจะไดของชนใหญไปดวย โดยเรา
ไดรบการสนบสนนของรางวลจากเหลาทนตแพทยใจดไดขาว
แววมาวา เกบเงนตามซ ใครซมากหนอยกตองเสยเงนเยอะ
นดนง ของรางวลใหญทเราไดรบสนบสนนไดแก รถ บาน
และทดน.......เออ ขออภยครบ สายรายงายผดไปนดนง ถา
แจกกนเปนบานและทดนจรงๆ ปหนาอาจจะไมมทนตแพทย
อยากมาจงหวดนาน แจกรถอนนจรงครบ แตเปนรถจกรยาน
เปนการสงเสรมการออกกาลงกาย เปนการประหยด
พลงงานและลดโลกรอนดวย อยางอนๆกมอาท พดลม
ไมโครเวฟ หมอหงขาว เครองดดฝน ทชงนาหนก ดวด
มอถอ จงหวดอน จะแอบอจฉาจงหวดผมมยเนย ออ
แลวทพลาดไมไดกมการแสดงของแตละสาย แตละ
รายการ ถอวาสดยอดทงนน ทมทนสรางกนจรงๆ เพราะ
ปนงกมครงเดยว ไมยอมนอยหนากนเลยทเดยว ทมกนเปน
หมนๆกไมหวน งานนกไดทงสาระและบนเทงกลบบาน
ชนมนกนถวนหนา ไวเจอกนใหมปหนาครบ ☺
�������������� ����������������
� ������ 13-15 �!"����#� 2553
เครอขายทนตบ
ทมโดย หมอออ ทพญ
โครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการใน
แกวประดษฐ รพท.
oral health program in school for mentally challenged children : a case stud
นาเสนอในงาน Asia-Pasific CBR convention 2010 Kuala Lumpur ,
โครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา ของ
ทพญ. พรทพย แกวประดษฐ
สาขาวชาชพอ'น เชนแพทย ,นกสงคมสงเคราะห
ผลงานหน'งเดยวท'ชวยพฒนาคณภาพชวตคนพการดวยการสรางเสรมสขภาพชองปาก
นาเสนอผลงานในเวทระดบเอเชยแปซฟกในคร งน
ขวบปน คะ ภาพและเสยงการนาเสนออยในเวบไซตทนตสขภาพคนพการ
สรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ และเจาหนาท'ของสถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการผสนบสนนงบประมาณ
กาลงและรวมการประชมท'มาเลเซยกนหลายทาน
แกวประดษฐ ผดาเนนโครงการสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ
เสรมสขภาพชองปากคนพการของไทยในระดบนานาชาตตอไป
P 40 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
�������������� �������������������� www.oha-th.com
ทนตบคลากรสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ
ทพญ.นธมา เสรมสธอนวฒน ผประสานงานเครอขายฯ และเปนผ
เสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา ของ คณหมอ
. สงขลา ซ'งผานการคดเลอกจากคณะกรรมการจดงาน ในหวขอเร'อง
oral health program in school for mentally challenged children : a case stud
Pasific CBR convention 2010 Kuala Lumpur , Malaysia
เสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา ของ
ประดษฐ เปนงานท'เก'ยวของกบ CBR หรอ Communi
theme หลกของงาน Asia-Pasific CBR convention 2010 Kuala Lumpur ,
ในประเดนท'สามารถจดระบบการบรการสขภาพชองปากระดบปฐมภมสาหรบเดกพการ
ทางสตปญญา โดยการมสวนรวมของชมชน บานและโรงเรยนอยางเปนรปธรรม
รวมท งไดสรางความเปล'ยนแปลงหลงจากการดาเนนโครงการ
นโยบายของโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา และ โรงพยาบาลสงขลา
ระบบสรางเสรมสขภาพชองปากในโรงเรยน สงผลใหคณภาพชวตของเดกพการทาง
สตปญญาในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญาดข น และเดกเ
สขภาพชองปากมากข นอยางเหนไดชด
ผ ท'มานาเสนอผลงาน ในงาน Asia-Pasific CBR convention 2010
นกสงคมสงเคราะห, นกกายภาพบาบด ฯลฯท'ทางานพฒนาคณภาพชวตคนพการ
ผลงานหน'งเดยวท'ชวยพฒนาคณภาพชวตคนพการดวยการสรางเสรมสขภาพชองปาก และยงเปนตวแทนหน'งเดยว
คร งน อกดวย ถอเปนเวทแรกของเครอขายสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ
ไซตทนตสขภาพคนพการ www.oha-th.com นะคะ ในโอกาสน พ'นองเครอขายทนตบคลากร
สรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ และเจาหนาท'ของสถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการผสนบสนนงบประมาณ
รประชมท'มาเลเซยกนหลายทาน หวงเปนอยางย'งวา ความสาเรจในผลงานอนนาช'นชมของคณหมอ
สรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ จากโรงพยาบาลสงขลา จะเปนจดเร'มตนใหเกดการ
ทยในระดบนานาชาตตอไปคะ �
สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (สสพ.) นา
และเปนผ นาเสนอผลการดาเนนงาน
สงขลาพฒนาปญญา ของ คณหมอออย ทพญ.พรทพย
ในหวขอเร'อง "Implementation of
oral health program in school for mentally challenged children : a case study in southern Thailand"
Malaysia
เสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา ของ คณหมอออย
Community Based Rehabilitation ตาม
R convention 2010 Kuala Lumpur , Malaysia
สามารถจดระบบการบรการสขภาพชองปากระดบปฐมภมสาหรบเดกพการ
การมสวนรวมของชมชน บานและโรงเรยนอยางเปนรปธรรม
ดาเนนโครงการฯ ในเชงระบบท งใน
และ โรงพยาบาลสงขลา สามารถสราง
ใหคณภาพชวตของเดกพการทาง
และเดกเหลาน เขาถงการบรการ
R convention 2010 น สวนใหญจะเปน
ท'ทางานพฒนาคณภาพชวตคนพการ ผลงานของหมอออยน เปน
เปนตวแทนหน'งเดยวจากประเทศไทยท'ไดไป
แรกของเครอขายสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการซ'งมอายเพ'งเตม
ในโอกาสน พ'นองเครอขายทนตบคลากร
สรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ และเจาหนาท'ของสถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการผสนบสนนงบประมาณเดนทางไปมาเลเซย ไดไปให
หวงเปนอยางย'งวา ความสาเรจในผลงานอนนาช'นชมของคณหมอออย ทพญ.พรทพย
จะเปนจดเร'มตนใหเกดการพฒนางานสราง
P 41 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
� ������ 29 �!"���#� - 1 .����� 2553
วนท' 29 พฤศจกายน – 1 ธนวาคม 2553 ท'ผานมาเครอขาย
ทนตบคลากรสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการ สถาบนสรางเสรม
สขภาพคนพการ จดกจกรรมแลกเปล'ยนเรยนรเครอขายทนตบคลากร
ผปฏบตงานโครงการนารอง (รน 1 และรน 2 ) 14 พ นท'เดม และ 30
พ นท'เพ'มขยายท'วประเทศ
โดยในวนแรก 29 พฤศจกายน 2553 ภาคเชาบรรยากาศ
ภายในงานเตมไปดวยความปลาบปล มใจ นพ.สวทย วบลผลประเสรฐ
กรณามาเปนประธานในงาน, พญ.วชรา ร วไพบลย ผ อานวยการสถาบน
สรางเสรมสขภาพคนพการ , ทพ.ศรเกยรต เหลยงกอบกจ สานกงาน
กองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ และผสนใจประเดนทนตสขภาพ
กบคนพการรวมงานอยางคบค'ง ในโอกาสน ทพ.ดร.วรตน เอ องพล-
สวสดq จากสานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ไดมาช แจงดวยตนเอง
วาไดระบโครงการสรางเสรมสขภาพชองปากคนพการในชมชนไวท'หนา
43 ของคมอบรหารกองทนทนตกรรมป 2554 ทนตบคลากรสามารถเขยน
โครงการสรางเสรมทนตสขภาพคนพการในชมชนโดยของบประมาณ
ดาเนนการจากกองทนทนตกรรมไดอกทางหน'ง สวนภาคบายมกจกรรม
ดๆเพ'อสรางความตระหนกรเร'องความพการจากทมงานจากศนยการ
ดารงชวตอสระของคนพการ กรงเทพมหานคร นาทมโดย นางสาว
ณธกมล รงทม ทนตบคลากรผ รวมกจกรรมไดเรยนรวาความพการเปน
เร'องปกต และคนพการมศกยภาพในการดาเนนชวต สามารถอยในสงคม
ไดโดยไมเปนภาระ และสรางสรรคคณคาและส'งดๆมอบแกสงคมไดไม
แตกตางจากคนท'วไป
กจกรรมวนท' 30 พฤศจกายน 2553 เปนการถอดบทเรยน โดย
ทมงานของ คณจตพร วศษฏโชตองกร เครอขายสรางเสรมสขภาพชอง
ปากคนพการผ เขารวมถอดบทเรยนท งรน 1 และรน 2 ไดพดคยส'อสาร
สนทรยสนทนา ในแตละประเดนท'ทมงานวทยากรจดเตรยมไวใหดวย
บรรยากาศสบายๆ รายลอมรอบตวไปดวยบรรดาหมอนท'นวลละมน ชวนฝน
P 42 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
กจกรรมวนท' 1 ธนวาคม 2553 เครอขายรน 2 รวมกจกรรมการ
ดงานท'สถาบนราชานกล นาโดย ทพญ.ภตตมา บรพลกล รบฟงการ
บรรยายส นๆ เร'องแนวทางการเตรยมสถานบรการ และระบบบรการทน
ตกรรมสาหรบผ พการ/งานกจกรรมบาบดและกายภาพบาบดท'เก'ยวของ
กบงานทนตกรรม สาหรบผ พการ/ แนวคดการผลตนวตกรรมสาหรบผ
พการ และงานศลปกรรมบาบดสาหรบ ผบกพรองดานพฒนาการและ
สตปญญา/งานศลปกรรมบาบด /โปรแกรมการฝกพฒนาการเดกออทสตกปฐมวยกบงานทนตกรรม /โครงการฝกผ พการเพ'อการจางงาน การ
สงเสรมจางงานผ พการ การเย'ยมชมศกษาดงานท'สถาบนราชานกลน มวตถประสงคเพ'อสรางแรงบนดาลใจแกเครอขายรบทนสสพ.รน 2 ใน
การดแลและพฒนาคณภาพชวตคนพการในพ นท'อยางเหมาะสมมากย'งข น นอกจากน สถาบนราชานกลยงจดอบรมเพ'อพฒนาศกยภาพ ฝก
ทกษะทนตบคลากรใหทางานดานทนตกรรมในคนพการไดอยางมประสทธภาพมากย'งข น ท งน สถาบนสรางเสรมสขภาพคนพการ (สสพ.)
สนบสนนงบประมาณการอบรม การเดนทาง ท'พกท งหมดใหตวแทนทกพ นท'รบทนและ ยงสามารถเกบคะแนน CDEC ไดอกดวยนะคะ �
งานสรางเสรมสขภาพคนพการกบกองทนทนตกรรม
สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช) ไดระบ กจกรรมโครงการเพ#อสรางเสรมสขภาพชองปากและกระตนการจดบรการทนตกรรมในกลมคนพการ ไวในหนา 43 คมอบรหารกองทนทนตกรรม ป 2554 ดงน.
กลมเปาหมาย
สรางเสรมสขภาพชองปากและกระตนการจดบรการระดบจงหวด
กจกรรมสรางเสรมสขภาพชองปาก ทนตกรรมปองกนและรกษา
ในกลมเปาหมายหลกระดบหนวยบรการประจา
กลมผ พการ 1.ควรเปนโครงการท'เนนพฒนาศกยภาพใหคนในครอบครวหรอตวผ พการเองมขดความสามารถในการดแลสขภาพชองปากของผ พการ
2.การสรางระบบใหบรการทนตกรรมเคล'อนท'แกผ พการถงท'บาน ชมรมสรางเสรมสขภาพชองปากในกลมคนพการ (สมาชกอาจเปน อสม. หรอคนในชมชนหรอตวผพการเอง) คดกรองปญหาสขภาพชองปากรวมกบทมคดกรองของรพ.และสงตอรกษา
� การตรวจสขภาพชองปาก (แนะนาใหทาพรอมๆไปกบการออกเย'ยมบานของทม Home Health Care)
� การใหทนตสขศกษา
� การสรางชองทางดวนบรการรกษาในกรณท'ผ ปวยมปญหาสขภาพชองปาก หรอถาเกนศกยภาพควรมการสงตอ ไปรบการรกษาท'โรงพยาบาลแมขาย
DOWNLOAD คมอบรหารกองทนทนตกรรม สานกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต 2554 (PDF) ไดท/ www.oha-th.com
การสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา จงหวดสงขลา
โดย ทพญ.พรทพย แกวประดษฐ
ผลงานตนแบบในจดระบบการดแลสขภาพชองปากระดบปฐมภมในโรงเรยนเดกพการ
ความยนดในการดาเนนโครงการ รวมท งมความคาดหวงใหทางกลมงานเดกๆ คณครผดแลเดกๆ ให ความรวมมอโดยทาการสมภาษณจากแบบสอบถามกบผปกครองเปนรายบคคล
ผลการสมภาษณ พบวา ผปกครองสวนพฤตกรรมการบรโภคอาหารท'ไมถกตอง รบประทานน าอดลม รวมท งนมรสชอคโกแลต รสหวาน และเดกๆ
2. การสรางทมงานในการดแลสขภาพชองปากเดกพการ
ทมงานประกอบดวย ทนตแพทย ในกลมงานทนตกรรม โดยเฉพาะอยางย'ง ทนตแพทยเฉพาะทางดานทนตกรรมสาหรบเดก เพ'อรองรบงานบรการทนตกรรมสาหรบเดกพเศษ ทนตแพทย และผชวยเหลอคนไข ท'เขารวมหลกสตร
การทางานในโครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการ ไดจดสรรทมงานออกเปน โรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา ทกๆ วนองคาร วนพฤหสบด และวนศกร ทนตกรรมแกเดกพเศษ ทกๆเชาวนพฤหสบด
P 43 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
การสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา จงหวดสงขลา
พรทพย แกวประดษฐ โรงพยาบาลสงขลา จงหวดสงขลา
ผลงานตนแบบในจดระบบการดแลสขภาพชองปากระดบปฐมภมในโรงเรยนเดกพการ มการดาเนนกจกรรม
1.การประชมผปกครอง ผดแลเดก และเดกกลมเปาหมาย
กลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลสงขลาไดรวมกบปญญา จดประชม เพ'อช แจงโครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา จงหวดสงขลา ระหวางผปกครองและคณครผดแลนกเรยนทกสขศกษาในหองประชมของโรงเรยน หองเรยน เพ'อสอบถามถงพฤตกรรมการบรโภค บตรคนพการแกนกเรยนทกคน ผปกครองสวนใหญ ใหความรวมมอและม
โครงการ รวมท งมความคาดหวงใหทางกลมงานทนตกรรมโรงพยาบาลสงขลาจดระบบการคณครผดแลเดกๆ ให ความรวมมอโดยทาการสมภาษณจากแบบสอบถามกบผปกครองเปนรายบคคล
ผลการสมภาษณ พบวา ผปกครองสวนมากไมใหความสาคญกบการดแลทนตสขภาพเดก ๆ ตอง รบประทานอาหารไมเหมาะสม เดกรบประทานอาหารท'เปนอาหารกรบกรอบ และของหวาน
และเดกๆสวนใหญไมไดรบบรการทนตกรรม
ารดแลสขภาพชองปากเดกพการ
ประกอบดวย ทนตแพทย ในกลมงานทนตกรรม โดยเฉพาะอยางย'ง ทนตแพทยเฉพาะทางดานทนตกรรมสาหรบเดก เพ'อรองรบงานบรการทนตกรรมสาหรบเดกพเศษ , เจาหนาท'ทนตสาธารณสข เพ'อทางานทนตกรรมสงเสรมและทนตกรรมปองก
เขารวมหลกสตรการอบรมและฝกปฏบตในการชวยขางเกาอ ในผ ปวยเดกพการ
การทางานในโครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการ ไดจดสรรทมงานออกเปน 2 ทม ไดแก ทมออกพ นท' ซ'งเขาไปงคาร วนพฤหสบด และวนศกร และทมใหบรการทนตกรรมในโรงพยาบาลสงขลา ซ'งคอยใหบรการ
การสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา จงหวดสงขลา ป 2553
โรงพยาบาลสงขลา จงหวดสงขลา
มการดาเนนกจกรรมท งระบบอยางเปนรปธรรมดงน
ประชมผปกครอง ผดแลเดก และเดกกลมเปาหมาย
านทนตกรรม โรงพยาบาลสงขลาไดรวมกบโรงเรยนสงขลาพฒนาเพ'อช แจงโครงการสงเสรมสขภาพชองปากเดกพการใน
โรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา จงหวดสงขลา 2553 ทาความเขาใจรวมกน และคณครผดแลนกเรยนทกคน โดยการใหความรทนต-
ในหองประชมของโรงเรยน รวมท งสมภาษณผ ปกครองตามเพ'อสอบถามถงพฤตกรรมการบรโภค ข นทะเบยนบตรทองและ
บตรคนพการแกนกเรยนทกคน ผปกครองสวนใหญ ใหความรวมมอและมกรรมโรงพยาบาลสงขลาจดระบบการบรการทนตกรรมสาหรบ
คณครผดแลเดกๆ ให ความรวมมอโดยทาการสมภาษณจากแบบสอบถามกบผปกครองเปนรายบคคล ในแตละหองเรยนเปนอยางด
เชน ในเร'องการแปรงฟน ท งยงมเดกรบประทานอาหารท'เปนอาหารกรบกรอบ และของหวาน
ประกอบดวย ทนตแพทย ในกลมงานทนตกรรม โดยเฉพาะอยางย'ง ทนตแพทยเฉพาะทางดานทนตกรรมสาหรบเดก เจาหนาท'ทนตสาธารณสข เพ'อทางานทนตกรรมสงเสรมและทนตกรรมปองกน ผชวย
างเกาอ ในผ ปวยเดกพการจากสถาบนราชานกล
ทม ไดแก ทมออกพ นท' ซ'งเขาไปทางานในและทมใหบรการทนตกรรมในโรงพยาบาลสงขลา ซ'งคอยใหบรการ
P 44 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
3. ตรวจสขภาพชองปากเดกพการ ,สมภาษณผดแลเดกพการและผปกครอง
จากการสมภาษณ ผ ดแล และผปกครองเดก เก'ยวกบพฤตกรรมบรโภคอาหาร และทศนคตเก'ยวกบการทาฟน พบวา เดกโดย 90% จะเปนเดกนอนประจาท'โรงเรยน จะไดรบการทานอาหาร วนละ 3 ม อ คอ เชา กลางวน และเยน และมขนมหวานซ'งเปน ขนมสด และด'มนมรสจด ไมไดทานขนมขบเค ยว ยกเวน กรณท'มผมาบรจาค ซ'งอาจจะเปนขนมขบเค ยว หรอไอศกรม หรอผลไม การแปรงฟน ไดแปรงฟน วนละ 2 คร ง คอ เชา และกอนนอน ยกเวนเดกมธยม ท'มคณครคอยใหมาแปรงฟนหลงอาหารกลางวน
การตรวจสขภาพชองปาก พบวา เดกพการในโรงเรยนสงขลาพฒนาปญญา มสภาวะทนตสขภาพ คอนขางแย (poor oral hygiene) และพบวามสภาวะเหงอกอกเสบเกอบทกคน
ปญหาและอปสรรค การตรวจสขภาพชองปากเดกพการ ไมสามารถทาไดครอบคลม 100 % เน'องจาก เดกพการทางสมองบางคน จะไมใหความรวมมอ เน'องจากมความหวาดกลวคนแปลกหนา และเดกในแตละหองเรยน ไมไดมาโรงเรยนครบทกคน
ความประทบใจ การตรวจสขภาพชองปากเดกพการ กลมน ตองอาศยแรงบนดาลใจ ความรวมมอจากคณครผดแล โดยเฉพาะครอนามย ซ'งอยดแล ดาเนนงาน ดวยตลอดโครงการ จนเราสามารถเขาถงเดกและสรางความไวใจจนสามารถทาใหเขารวมมอได
4.แผนพฒนาทกษะการดแลสขภาพชองปากเดกพการ
การพฒนาทกษะการดแลทนตสขภาพชองปากเดกพการ โดยการสอนทนตสขศกษา แกเดกพการทกๆช นเรยน ยอมสฟนเพ'อดแผนคราบจลนทรย สอนแปรงฟนเปนรายกลม และรายบคคล และทาฟลออไรดวารนช ใหแกเดกทกคน อยางนอยคนละ 3 คร ง
การส^อสารกบครผดแล เพ^อใหเกดเปนทมงาน รวมกนดแลสขภาพชองปากเดกพการ
เร'องการแปรงฟนท'หอนอน เชาและกอนนอน และการแปรงฟนหลงอาหารกลางวน โดยเนนใหครผดแลเดกแตละหองเรยน ตดตอส'อสารกบผปกครองของเดกในความรบผดชอบ เพ'อเช'อมโยงยงผปกครองใหทราบถงกจกรรมท'เราไดทาไป ท งการตรวจฟน การแปรงฟน การทาฟลออไรดวารนช และการไปรบบรการทนตกรรมของเดกๆ เพ'อทราบถง feed back ความคาดหวง และ
เพ'อใหเกดความตระหนกถงการดแลเร'องน จากผปกครองอยางตอเน'อง เม'อเดกกลบไปอยบาน
ผลการทากจกรรมการสงเสรมปองกน เดกๆมพฒนาการเก'ยวกบการแปรงฟนไดดข น แปรงฟนไดสะอาดข น สวนเดกท'มพฒนาการทางดานสมองชา กไดรบการฝกฝนมากข น และเดกๆไดแปรงฟนหลงอาหารกลางวนทกช นเรยน
P 45 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
5.ใหบรการทนตกรรมแกเดกพการ
จดชองทางการใหบรการทนตกรรมแกเดกพการก ล ม น ณ ห อ ง ฟ น ก ล ม ง า น ทน ต ก ร ร ม โรงพยาบาลสงขลา ทกๆ วนพฤหสบด ชวงเชา โดยทนตแพทยเฉพาะทางสาขาทนตกรรมสาหรบ
เดก ไดรบความรวมมออยางดจากคณครผดแลเดกท'ทาหนาท'พาเดกท'ไดรบอนญาตจากผปกครองมาทาฟนท'โรงพยาบาล และเดกไดรบการดแลสขภาพชองปาก จน complete case
โดยไดจดทาสมดบนทกการทาฟน ประจาตวคนไขสาหรบเดกกลมน เพ'อใชเปนเคร'องมอส'อสาร ในการตดตอกบผปกครอง เพ'อทราบความคาดหวง และการตอบสนองจากผปกครองดวย
ผลท^ไดรบ มการปรบเปล'ยนพฤตกรรมการทาฟนของเดกๆ ซ'งคร งแรกท'มาทาฟน จะมความไมไวใจและหวาดกลวตอการทาฟนมาก แตจากการทางานของทนตแพทยและทมงาน เดกๆ มความหวาดกลวนอยลง และใหความรวมมอในการทาฟนเปนอยางด
ความประทบใจ ในความดแลเอาใจใสของคณครอนามย และความรวมมอของเดกๆ จากท'กลวการทาฟน จนสามารถทาฟนไดโดยไมกลว และมความสขในการมาทาฟนท'โรงพยาบาล
ปญหาและอปสรรคท^พบ คอ เดกบางคนไมมบตรผ พการ และผปกครองกไมสะดวกท'จะไปจดทะเบยนให ทาใหเดกคนน นไมสามารถมารบบรการทนตกรรมได แนวทางการแกไข คอขอความรวมมอกบทางสานกงานสาธารณสขจงหวดสงขลา ในการตดตอประสานงานกบโรงพยาบาลท'ข นทะเบยนบตรทอง ไดสงใบ refer เพ'อมารบบรการทนตกรรม ท'รพ.สงขลา
6.กจกรรมเย)ยมบาน
การดาเนนงานนอกจากท'ทนตบคลากรจะเขาไปมบทบาท ในการดแลทนตสขภาพแลว ยงไดออกแบบใหเกดการดแลตนเอง ระหวางคณคร ผดแลกบเดกแตละหอง แตละกลม และใหคณครเช'อมโยงถงผปกครองท'ใหความสนใจเร'องน โดยผานทางใบขออนญาตผปกครอง โดยจะมหนงสอผลการตรวจชองปากของเดก และสงใบขออนญาต ในการทาฟน ผานทางสมดบนทกสขภาพชองปากนกเรยน เพ'อใหเกดความเช'อมโยง และดแลอยางตอเน'อง ระหวาง คณคร และผปกครอง
รวมท งตดตามงานทนตกรรมสาหรบเดกกลมน ดวยวธเย'ยมบานเดกพการจานวน 2 ครอบครว เพ'อพดคยถง การดแลสขภาพชองปาก และแลกเปล'ยนความคดเหน กบผปกครอง
7.ตรวจสขภาพชองปาก และสมภาษณผดแลเดกพการ ภายหลงโครงการ
ตรวจสขภาพชองปากเดกพการ หลงการโครงการพบวา สภาวะชองปากของเดกท^ เคยมสภาวะปรทนต หรอสภาวะเหงอกอกเสบดข 1นอยางเหนไดชด ซ'งเปนผลจากการแปรงฟนท'ด และไดรบการดแลจากผดแล และผปกครองมากข น การสมภาษณผดแลเดกพการ พบวาม ความรและทศนคตในการดแลทนตสขภาพท'ถกตองข น และสาหรบการรบบรการทางทนตกรรมในเดกกลมน ยงมความคาดหวง ใหเกดการตระหนกในการมาเดกมารบบรการทนตกรรมดวยตนเองของผปกครอง �
P 46 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
บทสมภาษณคณครนอง - ครสภรณ ผดผอง ตาแหนงคร คศ.2 ปฏบตหนาท) ครอนามยโรงเรยน
� ความรสกในการทางานโครงการสรางเสรมสขภาพชองปากเดกพการรวมกบ รพ.สงขลา
*#�����^ �$%�1*#���������%�!�>�%�;������"����
�!3��� �/ %�;������4�!���������"�������>�(�$�*��%���)
%��������������3 ����8�/ ������-� �/ ����?"���
"������"%�"�'���!%�;�&��+�<�������� "���/ �+�<��[Y
����;���� ���9/��!&��+�<������/ �+�<��3������ 4&�%�1
"+����#��"����.!.��������%��� �/ #��&%�1"�8��"�
�%"�
� ความประทบใจในการทางาน
*��%������/���:��Y��� #�8�/ %�;������&�
#��&�8!������ �/ �� ���3�����K��������"���-
�����/ %3!��!���+�# ��4�!�� ���>�#��&�'�#��
�"�%�;������ �!��#��&����/ %"��3��� '���!%�;���&����
������&�#��&�+� ."����%�!�����������������3���
�8�/ ������-��/ ����?"���%���������+�<������/ [Y
�/ %�;�&�#��&�� ���3�/ "���&��.!������"��
�ความคดเหนเกยวกบคณภาพชวตของเดกพการกอนและหลงการทาโครงการฯ
%�;������&�#��&�8!���/�������3 �!"���!������
���3[Y&�� ���#�"��/��/��4&���!#��&���&&" ���
�/��3��4�!&�*"���%�!����������3���-�%�;������&��M#��
��%�/���4� ."����4����3���-� �/ ��!#��&���&&"
"������ '���!����K����� ���"��������/
%3!��!���4&�&�"+����#��7 ���9/��!%�;���%�!����������&�
���� "�� [Y��� �/ ���'�#��%�;�+�#&�#��&�+�
������%�!����������"����%�;4�!.�� �/ "�����!&����
�'�%�*#�����^ ����"�����$"������"%�"� %��"���&��
���%���&�/ ��:�#+�<��.����%�;��������"4� �
�/. "���/!��/$&3�� ^^ �"�"�#+� ��.�Kg� ��/������ ����!�
�/+�&�������& ��.���/� 98!����+�� �/ �"�"�#+��>���
��!��%���&�+�<��#����� ���. 98!����+
���� &��'�*#�����^��7�$#�
��&<�-��/�#��& *�� �&""!"�
��.������ ��!��� ��-g� ��.���/� 3.���/�
/�01/�^^ �3���04 5�#��678�����4���
8����1�1 ��1������9��#�78����:������
������9��1;�� (8��) 5>�3���:�678�?5���
7�/����678����9 ������9�����4�����@�5��A���� �B����678�� ��
�����"�����#C �D�#���
�E3�7��31 ���
ชวตคอการเปล)ยนแปลง
" ปหนาเปนปแหงการทาแบบฝกหดรวมกน ท#จะมชวต ท#ใชคาสอนของพระบรม
ศาสดาสมมาสมพทธเจาท#ศกด;สทธ;ท#สด ทกขม
กบส#งท#เราจะตองเผชญกบความจรงอยางคนท#ต.งรบเปน ไมโวยวายเพงโทษแลวทรนทราย
อยกบส#งท#มนมา กแคมาแลวมนกไป ชวตคอการเปล#ยนแปลง
ปหนา เราจะเหนการเปล#ยนแปลง ซ#งเปนโลกธรรม เราคงตองอย
มไดยศเส#อมยศ มสรรเสรญมนนทา มสขมทกข แตขอใหเปนปท#เปนหน
ปหนาเปนปแหงสตปญญาท#เราจะตองรดน.าเมลดพนธอรยะชนใหเกดข.น ใหเปนสงคมอรยะ ขอให
บนหนทางอรยะอยางมกาวยางแหงสตปญญารวมกน ขออานวยพรขอใหทกคนรต#นและเบกบาน สขสงบเยนอยใน
ทกการกระทา ทกคาพด และทกความคด มชวตท#เปนอสระอยาง
��������� �� �������� ��������
P 47 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
�3���04 5�#��678�����4����6��3���1�1 �;�!!!! ��:?��;���3���� ��
8����1�1 ��1������9��#�78����:�����������31�����8����1 �#�������9��1�1
5>�3���:�678�?5���!!!! 555555 (�3. �����9I� ��#��1�1?��?5�3�� 3����J:
7�/����678����9 ������9�����4�����@�5��A���� �B����678�� ��
�����"�����#C �D�#���; �� �D�#�.����D� ���78� �B��� ����;���6�#���
�E3�7��31 ������ ��������� ����5��678���1�0
ชวตคอการเปล)ยนแปลง
ปหนาเปนปแหงการทาแบบฝกหดรวมกน ท#จะมชวต ท#ใชคาสอนของพระบรม
ศาสดาสมมาสมพทธเจาท#ศกด;สทธ;ท#สด ทกขมไวใหเหน ไมไดมไวใหเปน เราจะตองเรยนร
กบส#งท#เราจะตองเผชญกบความจรงอยางคนท#ต.งรบเปน ไมโวยวายเพงโทษแลวทรนทราย
กแคมาแลวมนกไป ชวตคอการเปล#ยนแปลง
ปหนา เราจะเหนการเปล#ยนแปลง ซ#งเปนโลกธรรม เราคงตองอยกบโลกธรรม มการไดการเสย มไดลาภเส#อมลาภ
มไดยศเส#อมยศ มสรรเสรญมนนทา มสขมทกข แตขอใหเปนปท#เปนหนทางของอรยะ กคออยกบโลกอยางเขาถงธรรม
ปหนาเปนปแหงสตปญญาท#เราจะตองรดน.าเมลดพนธอรยะชนใหเกดข.น ใหเปนสงคมอรยะ ขอให
บนหนทางอรยะอยางมกาวยางแหงสตปญญารวมกน ขออานวยพรขอใหทกคนรต#นและเบกบาน สขสงบเยนอยใน
ทกการกระทา ทกคาพด และทกความคด มชวตท#เปนอสระอยางแทจรง อนโมทนา "
��������� �� �������� ��������
��3���� ��1���?�����6
�����31�����8����1 �#�������9��1�1 �>8���31;�97�?����
�����9I� ��#��1�1?��?5�3�� 3����J:^^)
7�/����678����9 ������9�����4�����@�5��A���� �B����678�� ��
; �� �D�#�.����D� ���78� �B��� ����;���6�#���
������
ปหนาเปนปแหงการทาแบบฝกหดรวมกน ท#จะมชวต ท#ใชคาสอนของพระบรม
ไวใหเหน ไมไดมไวใหเปน เราจะตองเรยนร
กบส#งท#เราจะตองเผชญกบความจรงอยางคนท#ต.งรบเปน ไมโวยวายเพงโทษแลวทรนทราย
กบโลกธรรม มการไดการเสย มไดลาภเส#อมลาภ
ของอรยะ กคออยกบโลกอยางเขาถงธรรม
ปหนาเปนปแหงสตปญญาท#เราจะตองรดน.าเมลดพนธอรยะชนใหเกดข.น ใหเปนสงคมอรยะ ขอใหเราเดนทางอย
บนหนทางอรยะอยางมกาวยางแหงสตปญญารวมกน ขออานวยพรขอใหทกคนรต#นและเบกบาน สขสงบเยนอยใน
"
P 48 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ถนนถนนถนนถนน ““““สสสส”””” เชยงคานเชยงคานเชยงคานเชยงคาน หมอฟนไทดาน
เขาใจวา “เชยงคาน” เปนหมดหมายของนกเดนทางมานานแลว
ถาไมนบแกงคดค สถานท'ทองเท'ยวระดบคอนไปทาง local ของชาวไทเลยซ'งคกคกเกอบท งป บรรยากาศแตกอนของหองแถวรมน าโขงในเมองเงยบๆ เหงาๆ อยางเชยงคาน ดงดดนกเดนทางกลมเลกๆ กลมหน'ง ไมเวนวาหวทองหรอหวดา บรรยากาศเงยบๆ ท'วาเหมาะแกการผอนพก-ครนคด-ทบทวนชวตท'ผานมา
หลกฐานเชงประจกษอกอยางคอเชยงคานถกระบเปน landmark ของคมอคนแบกเปทองโลกอยาง LONELY PLANET มานานแลว เพยงแตเม'อกอนไมไดม guest house เทๆ เหมอนตอนน หลกๆ กพกกนตามโรงแรมเกาคเมองอยาง “สขสมบรณ”
ตนโตแบกเปคนดงอยางเฮยตอ-บนหลา สนกาลาคร (คนน มดกรนกเขยนซไรตหอยทาย-แถมมาดวย)น น กหลงใหลในเชยงคาน นยายเม'อไมนานปของพ'แกอยาง “นกกอนหน” แมฉากสวนใหญจะอยในเมองท'พ'แกรกมากอกเมองอยางหลวงพระบาง (ท'แปลกคอมฉากท'เมองอะไรสกเมองของเกาหลเขากระแส K- trend ดวย) แตฉากแถวๆ ตอนจบกมาโผลเอาท'เชยงคาน เมองเลยน'เอง
จากดานซายไปเชยงคาน เสนทางหลกระยะทางสก 130 กโลกวาๆ ถาขบรถความเรวปกตคงใชเวลาเกนช'วโมงคร'งไปไมก'นาท แตใชวาจะมเ สนทางเดยว อกเสนทางลดตรง โรแมนตก และสมบกสมบนกวามาก ผมเคยใชเสนทางน สก 3-4 คร งเหนจะได หน'งในน นใชเวลานานมาก --- นานถง 2 วน
การเดนทางเร'มข นในวนฝนพราตอนตนฤดฝนเม'อหลายปกอน คน 4 คนกบรถ 4 คน พ'หน'ง-เพ'อนหน'ง คณดารชและผม เพ'อน
น นเปนขาใหญ เดนทางมาเพ'อทาความฝนใหบรรลกบโครงการ “ป'น” เลยบโขง เพ'อนผานเสนทางเชยงรายแถวๆ เชยงของ-เชยงแสน เพ'อนไปป'นเฉยดๆ โขงแถวนาน (น าโขงแถวนานแคเฉยดแตไมตดชายแดนไทย) เพ'อนเลยบคมขวานไลจากหนองคายไปสดท'อบลฯ มาแลว เพ'อนเหลอแตชวงเลย-หนองคาย เพ'อนเลยมาทาความฝนใหเปนจรง
สวนเรา (หมายถงคณดารชและผม) ออกจะเปนมอใหม ป'นเสอ(ภเขา) วนๆ ใกลอยแถวดานซาย ไมเคยออกไปไกลกวาถ'นตวเอง กบรางกายออนแอแตอยากลองออกเดนทางไกลสกคร ง กบใจหว'นๆ วา 300 กโลเมตรขางหนา...จะไหวไหมหนอ
การเดนทางคร งน เรามแมน า 3 สายเปนเพ'อน
สายแรกเปนแมน าหมน ในพ นท'ลมชมน าของดานซาย ฤดฝนอยางน จะมทงขาวออนสเขยวไวใหพกสายตา ในเสนทางท'ยงราบเรยบ พอใหใจช น
หากเม'อลวง 20 กโลแรก น าหมนท งตวลงน าเหองเร'มทาหนาท'พรมแดนธรรมชาตแบงดนแดนไทย-ลาวออกจากกน ในบางชวงของน าเหองท' มแกงหนและน าตกเรยงรายเรยกไดวาเปนน าตกนานาชาต เพราะหากเผลอเดนเพลนไปนด สดน าตกฝ' งโนนกเปนตางประเทศไปแลว ทางเลยบเหองเร'มทดสอบกาลงใจ(อนมอยนอยนด) ทางชน-คดโคง –ข นลง มาเหนอความคาดหมาย เพราะคดไววาทางเลยบแมน านาจะราบเรยบไมสงชน ใหตองออกแรงถบมากเกนไป แตเขาใจผด เพราะแถวน แมน า (ท งเหองและโขง) กบภเขาเปนเพ'อนรกกน เกาะเก'ยวสมพนธกนไมหาง กวาจะราบเรยบอกคร ง ก เลย ศรเชยงใหมเขาใกลทาบอ-หนองคายไปโนน
ภาพจาสาคญของการเดนทางวนแรก คอผนพรมผเส อปาหลากสสนสวยสดใสท'เกาะกนอยเกอบเตมพ นถนน และแตกฮอบนข นพรอมกน หลงจากท'จกรยานของเรา down hill ลงมาจากเนนสง
คนแรกเราพกนอนกนท'ศาลาวดแหงหน'งในเขตอาเภอทาล' กบระยะทางท'เพ'งผานไปหาหกสบกโลเมตร เสนทางอกยาวไกลกบนองท'เร'มปวดเม'อยออนลา และคาสารภาพของคณดารชท'วานอนไมหลบเลย...กลว
***ขอบคณภาพประกอบจาก Blog pa_daeng GO2KNOW
P 49 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
วนท'สองของการเดนทางน าเหองกทอดสายลงสโขงในชวงเขตอาเภอเชยงคาน เราถงเชยงคานเอาเยนย'า แวะพกกนท'บานในสวนของพ'อวน-พ'ซ'งเปนฝาแฝดของพ'หลอด -พ'ใจดคนหน'งท'โรงพยาบาล เราจงรสกสนทสนมคนเคยเพราะพ'สองคนเหมอนกนมาก ท งหนาตาและทาท ทาใหเราแยกพ'สองคนน ไมออก เหมอนพ'หลอดไดมาดแลเราเองท'เชยงคาน เกรดเลกๆ ใน พ.ศ.น กคอการ”บม” สดๆ ของเชยงคาน มผลใหชวตพ'อวนในวนน เปล'ยนไป พ'อวน--ใหใครสกคนจากกรงเทพฯ เชาบานหองแถวท'ท งรางมานานปรบปรงเปนโรงแรมรมโขง--สเนตตา และสถาปนาตวเองเปนหวหนาแมบานดวย หากอกสก 4 ปแกใจแขงไมตอสญญา พ'อวนกจะขยบอกข นมาเปนผจดการและเจาของโรงแรมตวจรง
การ “ถบ” เลาะเลยบโขงคร งน นใหภาพจาเสนทางส เชยงคาน เชยงคานเม'อ 9 ปกอน เมองสงบท'ถนนชายโขงยงเปนเพยงหองแถวเงยบๆ มบางบานท'กองไปดวยผนผาหลากสและฝายสาหรบยดผาหมเชยงคานของดท'คเมองเชยงคานมานาน กบวนน ท'เชยงคานเตบโตเปนเมองทองเท'ยวเตมรปแบบ จากไทบานซ'อๆ เชยๆ เปนเดกแนวเทๆ แตกมกระแสการรวมตวของคนพ นถ'นเพ'อพยายามย อยดรกษาอตลกษณของ “ไทเชยงคาน” ไวใหได ไมวาจะเปนการรณรงคไมใหขายบานและท'ดนแกคน “อ'น” การตานการเขามาของรานสะดวกซ อฯ ไดแตหวงและเอาใจชวยไมใหเชยงคานเปล'ยนแปลงเรวเกนกวาจะรบมอไหว ไดเรยนรจากเมองอ'นๆ บางเมอง เพ'อท'จะไมมจดจบเชนเดยวกน
ผมไปเชยงคานคร งสดทายเม'อตนปกอน แรกๆ กตกใจกบการ “เปล'ยน” ไปอยางรนแรงท'วา แตเม'อต งหลกได กเขาไปผสมโรงเสพ “เชยงคาน” เหมอนกบคนอ'นๆ โปสการดสดแนว รานเส'อยดเกๆ รานกาแฟเทๆ เบเกอร' อรอยๆ เม'อกอนใครจะคดวาจะไดมากน blueberry pine รสชาตอยางน ท'เชยงคาน แตความงามจรงๆ ในการเดนทางคร งน นคงจะเปนการเดนลดเลาะไปตามทางเดนรมน าโขง บรรยากาศมวๆ ของหมอกเหนอสายน าในตอนเชาใหความรสกสดช'น-ผอนคลาย กวาถนนสายคาขายอนคกคกท'ทอดตวขนานกน
หากนบโซนอาเภอของเมองเลย ดานซาย –ภเรอ –นาแหว น นรวมโซนภเขา เสนทางคดเค ยวเล ยวลดเปนปกต พ'บางคนถงกบคยวาหากไปขบรถทางตรงจะเผลอหลบในอยบอยๆ เพราะไมชนกบทางตรงๆ ท'นาเบ'อ—ไมไดหกพวงมาลยซายขวาเหมอนเสนทางอนคนเคย สวนเชยงคานน นเปนโซนแมน า รวมโซนกบทาล'และปากชม เสนทางจากเมองเลยไปเชยงคานตามทางหลวงหมายเลข 201น นไมถงกบด'งตรงแตกไมไดคดโคงถงข นหวาดเสยว ผมไมมภาพจาอะไรกบเสนทางสายน มากอน นอกจากจาไดวาผานแมน าเลย เขาใจวาแบงเขตอาเภอเมองเลยกบเชยงคาน
ผมคงมเหตใหไดไปเชยงคานอกสกวนหน'ง แตชวงน คงหางๆ ไปสกพก 1 เดอน 2 เดอน 6 เดอน หรอกวาป ยงไมร เพราะเสนทางสายน ใหภาพจาใหม ภาพนอง 3 คนท'ยงวนเวยนใหนกถง ต งแตวนท' 4 ธนวา 53 ท'เกดเหตการณมาจนทกวนน นองทนตแพทย 3 คนไดจากไปบนถนนสายน ดวยอบตเหตทางรถยนต นองเพ'งจบ เปนความหวงของครอบครวและใครตอใครหลายคนรอบขาง กาลงมาสรางคณคาเพ'อผ อ'นตามวชาชพท'ร' าเรยนมา บางคนมงม'นมาใชทนแมครอบครวไมเหนดวย--Dying Young-Dying so Young ชวตยงเยาวนก ในมมของ “พอ” คนอยางผม คดถงหวอกของพอแม-เพ'งมาสงทางานไมถงป เพ'งถายรปรบปรญญากนพรอมๆ หนาเม'อ 4-5 เดอนกอน...แมการจากพรากจะเปนสจธรรมอนไมอาจหลกเล'ยง แตหากมากะทนหน----เรวเกนไป คงเรวเกนกวาจะทาใจใหยอมรบไดงายๆ
ผมพยายามจะสรปบทเรยนการจากพรากของนอง กคดไมคอยออก คดออกแตเพยงวาหากความดงามใดๆ คดได มโอกาสตองรบลงมอทา และตองเตรยมพรอมตอการลาจาก ไมวาคนใกลหรอไกลตว เพ'อน-- ญาต หรอไมใช สาหรบคน-วนท'เรายงจะไดใชอยรวมกนบนโลกสน าเงนใบน ควรมองผานเลยในความไมพงใจเลกๆ นอยๆ ในความสมพนธ ดแลเอาใจใสกนและกนใหด
เพราะไมนานวน... เราคงตองจากกนแลว ….
อาลยการจากไปของนอง ปวย,โอมและโมหอยางท*สด ขอใหดวงวญญาณของนองไดไปสภพภมอนสขสงบ
บทความช�นน�จรงๆ แลว ควรตดเน�อหาไรสาระอ*นใดออกไป เหลอไวแตการอาลยถง “นองท�ง 3” แตผมกทาไมได เพราะไมอยากใหเปนบทความท* “เศรา” เกนไป
P 50 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ไกลเกนชองปาก ลกกวาคอหอย : Fast food กบ slow knowledge
นายแพทยสภทร ฮาสวรรณกจ
บคลากรดานสขภาพในประเทศไทยนาจะเปนกลม
บคลากรท'มการจดการกจกรรมในหองประชมมากท'สดกลมหน'ง
ในประเทศไทย มท งการอบรมใหความร และการประชมช แจง
งานและกระบวนการการทางานรวมกน และเกดบอยมากจน
เรยกไดวา อบและรมกนจนเกรยม
ชาวบานคนหน'งอายระดบคณยายแวะมารบบรการท'
โรงพยาบาล วนน นมาพบผมกดใจ บอกผมวา “วนน โชคดท'เจอ
คณหมอ อาทตยท'แลวกมาแลว แตหมอไมอย” ผมกตอบไปวา
“ พอดอาทตยท'แลว หมอไปอบรม 3 วนนะครบ” คณยายกเลย
ตอบกลบมาวา “ขยนเรยนมากๆนะหมอ เหนหมอถกสงไปอบรม
บอย สงสารหมอเหมอนกน เม'อไรจะเรยนจบกบเขาเสยท เหน
หมอกรกษาเกง จดยากหายเรว แตทาไมเรยนไมจบ สอบไมผาน
หรอ” คณยายแกคงสงสยวา ผมคงเรยนไมเกง จบมาเปนหมอ
แบบความรไมแนน กเลยตองถกสงไปอบรมอยเร'อยกระมง
วชาชพสขภาพกบการเรยนรตลอดชวตเปนส'งท'จาเปน
แตส'งท'แยคอ ในปจจบนกระบวนการเรยนรไดถกลดทอนใหเหลอ
เพยงการเขารบการอบรมเทาน น
กระบวนการเรยนรน นมความสาคญมาก แตตองไมใช
เพยงแคการอบรมใหความรเน อหาเชงปรมาณแบบท'ผานๆมา
เวลาจะมาอบรม ผ เขาอบรมกแคจดกระเปาเดนทางมอดแนน
ดวยเส อผา แตแทบไมมหนงสอสกเลม เขาท'พกในโรงแรม แลว
มาน'งฟงมารบความรจากวทยากรท'มากดวยความรลงลกเฉพาะ
ทาง แลวไปยอยเองคดตอยอดเองวาจะนาไปใชอยางไร สวนใหญ
การอบรมจะเนนไปท'ความรใหมๆและเทคนคว ธปลกยอย
กลบไปท'ทางานแลวหลายคนกแทบจะไมมอะไรเปล'ยนแปลงใน
ชวตจรง การอบรมบอยคร งท'เปนเพยงสทธพเศษในการพกผอน
จากงานเทาน น
คณหมอโกมาตร จงเสถยรทรพย ไดเคยสอนและแนะ
ใหแยกแยะความรท'มในโลกน วาความรมอย 2 ประเภทคอ
ความรแบบดวน (fast knowledge) และความรแบบชา (slow
knowledge)
ความรแบบดวนหรอ fast knowledge กเสมอนอาหาร
แดกดวนหรอ fast food คอกนงาย รบรงาย มเมนชดเจน แตอาจ
ไมคงทน อกคร'งปหน'งปกเปล'ยนความรใหกาวหนากวาเดม ตอง
คดเมนใหม ตองกนใหมชมใหมเรยนรใหมอยเสมอ สวนใหญกจะ
เปนความรทางเทคนคเชน ความรใหมในการรกษาวณโรค
เทคนควธการอดฟนท'ใหตดทนนาน การปองกนฟนผดวยการ
เค ยวหมากฝร'ง เปนตน ความรแบบน จงเสมอนอาหารจานดวน
จงเรยกวา fast knowledge
แต ใน โลก น ย งม ค วาม ร อ กแบบหน' ง ท' ไมค อย
เปล'ยนแปลงตามกาลเวลา ถงจะเปล'ยนกใชเวลานาน เชน
กระบวนทศนแบบจกรกลของนวตนท'ครอบงาความคดทาง
วทยาศาสตรถง 300 ป ทศนะตอการอนรกษทรพยากรธรรมชา
ตอและส'งแวดลอม การฝกฝนใหเราเปนคนมองโลกในแงด
P 51 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
กรอบการวเคราะหดวยเหตผล อตชวประวตของคนดในโลกเชน
มหาตมะ คานธ ความรพ นฐานดานคณตศาสตร ดานการทาจต
ใหน'งสงบเยนดวยสมาธ ดานประชาธปไตยแบบมสวนรวม
ประวตศาสตรของมนษยชาต เปนตน เพราะความรเหลาน ไม
คอย เปล' ยนแปลง ค อ เคล' อนตว ช า เ ราจ ง เ รยกวา slow
knowledge
คณหมอโกมาตร จงเสถยรทรพย ไดใหความสาคญกบ
การเรยนรความรท'เรยกวา slow knowledge หรอความรท'เกบ
เอาไวเปนรากฐานของกระบวนคดกระบวนการมองเปนสาคญ
ไมใชเนนความรท'เปนแบบ fast knowledge แบบ fast food ท'
เนนความรเชงเทคนควธการตางๆ ซ'งผมเองเหนดวยอยางย'งกบ
คณหมอโกมาตรท'วา ความรแบบ slow knowledge น นสาคญ
มาก มนจะอยกบเราตลอดชวต เปนรากฐานวธคดท'อยฐานราก
อยในกนบ งของความคดเรา นอกจากสงผลตอมมมมองในการ
อานปรากฏการณแลว ยงแผซานไปถงระดบจตสานกดวย
การเรยนรในมหาวทยาลยในปจจบนมงเนนสอนแต fast
knowledge เชนเดยวกบการอบรมวชาการเพ'มพนความรใน
ปจจบนท'กมงเนนแตความรเชงเทคนควธการ จนละเลยความร
เชงกรอบความคดและกระบวนทศนพ นฐานในการทางานและการ
ใชชวตในสงคม
ความรแบบ slow knowledge น นหลายอยางอาจเปน
ขอเทจจรงเชน การท'ไดเรยนรชวตและวธคดของบคคลสาคญของ
โลก เหตการณสาคญในประวตศาสตรโลก แตสวนใหญของ
ความรแบบ slow knowledge เปนความรเชงกระบวนทศนและ
กรอบการมอง ดงน นกระบวนการเรยนรจงมกไมใชแบบบรรยาย
โดยวทยากรผ รด แตจะเปนการจดกระบวนการเ รยนรเชง
แลกเปล'ยนเปนสาคญ
กรอบคดเชน การมองคนซ'งมความแตกตางกนถง 9
แบบในนามของ “นพลกษณ” การเสรมมมมองแบบองครวม
แทนท'การคดการมองแบบแยกสวนและการยดตดในเฉพาะทฤษฎ
การเรยนรความเก'ยวเน'องเช'อมโยงของการเคล'อนไหวทางสงคม
ดวย new media การเขาใจและมความเขาใจตอศลปะและ
สนทรยศาสตรควบคกบวทยาศาสตร การเรยนรเร'อง systemic
thinking หรอ complex system รวมท งการเรยนรกระบวนการ
คดการจดการขององคกรภาคเอกชน เปนตน ท งหมดน สวนใหญ
เปน slow knowledge ซ'งตองการการเรยนรแบบการแลกเปล'ยน
และถกแถลงเชงความคดท งส น ไมใชการบรรยาย เม'อไดแลกได
เถยง ความคดเชงทศนะเหลาน กจะคอยๆตกตะกอนเรยงตวอยใน
ระดบกรอบความคดพ นฐานในสมองและจตใจของเราตอไป
ย'งเรยนรซ าใหแนนและใหตระหนกรมากข น กย'งทาให
เกดการจดระเบยบระบบความคดและความเขาใจท งท'มอยบาง
แลวและส'งท'เพ'มเตมเขาไปใหมตอกย าระคนคลกเคลาซ าเขาไป
อก ใหมการเรยงตวและความเช'อม'นในการเปนฐานวธคดจน
กลายเปนตวตนใหมท'ยกระดบฐานทางปญญาท'แนนและชด
กวาเดมข นไปเร'อยๆ
ดวน นในวนน ผมจงอยากเชญชวนใหทกทานเลกกน
fast food ซ'งหมายรวมถงการลดปรมาณการอบรมแบบ fast
knowledge และหนมาใหความสาคญการเตมเตมตวตนของเรา
เองดวยกระบวนการเพ'มเตมการเรยนรดวยเน อหาแบบ slow
knowledge แตความยากกอยท'วาเน อหาแบบน ไมคอยมการจด
อบรม หรอหากมการจดกระบวนการเรยนรกไมสามารถเบกจาก
กระทรวงการคลงได แตกไมใชอปสรรค หากเหนความสาคญใน
การเตมเตมตนเองในทามกลางการงานอนถาโถมวนวาย ☺
P 52 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
จดประกายความคด โดย ทพญ.ดร.มทนา (พฤกษาพงษ) เกษตระทต
ทาไปทาไม ชวงวนสองวนน ไดอานหนงสอ 2 เลมท'มเร'องคลายๆกน
ทาใหคดโยงใยตอไปไดอยากมาเลาใหฟงฉลองปใหม
� เร'องแรก เปนการตนคนไทย วาดโดย มนน เปนเร'องของเดกหญงเดกชายท'ไดรวมใชเวลาปลกตนไมมาดวยกนตนนง
พวกเคาไดเมลดพนธพชมาโดยไมรวามนจะกลายเปนตนอะไร เวลาผานมาเนบๆชาๆผานหลายรอนหลายฝน
จนมคาถามเกดข นมาวา
“ถามนไมมดอกหอมๆงอกออกมา ไมมสรรพคณรกษาโรค...ไมมผลท'กนได ไมเปนไมใหญใหรมเงา” “เรายงจะปลกมนไหมนะ”
คาตอบเงยบๆในใจของตวละครท'กลายเปนหนมสาวแรกรนคอ
“ตนไมตนน และความผกผนระหวางเราสองคน-ไมวาผลมนจะออกมาเปนอยางไง-มนกคงมความหมายมากพอสาหรบเรา”
� อกเร'องเปนเพลงดาบแมน ารอยสายในหนงสอภมคมใจ
เพลงดาบฯเลาวาไดดสารคดญ'ป นเลาเร'องชวต 3คนท'ใชเวลาวางจากการทางานออฟฟศ
ไปทางานอดเรกแปลกๆเชนการแสดงพ นบานท'เขาทมเทมากเกน มากจนคนสงสยวา “ทาไปทาไม”
ขบรถ 2 ชม.ออกนอกเมองทกวนเสารไปเรยนราๆเชยๆเปนงานอดเรก
เร'องแบบน อาจจะดไมเขาทาเลยในสายตาคนอ'นมนจะคมเหรอ
หรอคดไปโนนวา หรอวาไปหาแฟน (ใครแอบคดบอกมา) แตเร'องแบบน มนมคณคากบคนทา มนม “ความหมาย”
ไอการได “ทา” ส'งเหลาน มนมคาในตวของมน “ในขณะท'ไดทา” ไมตองไปรอผลถงขนาดวา
สาวออฟฟศคนน จะแสดงไดดจนเปนอาชพเสรมหารายไดพเศษหรออะไรเทอกน น (หรอไดแฟน)
แวบแรกเคยคดวาเร'องแบบน มกจะเกดกบงานอดเรกท'เปนศลปะ การปลกบอนไซ การชงชา การเขยนพกน หรองานป น
มคนบอกวาการช'นชมหรอการสรางงานศลปะเปนการใชใจอยกบปจจบนขณะ เปนการใหใจกบงานอยางเตมท'เตมความรสก
แตคดไปคดมา ไอเร'องแบบน นาจะเขากนไดกบงานอดเรกอยางอ'นดวย
หรอจะจรงวาถาเอาจรงเอาจงกบอะไรสกอยางแลวมนม “ความหมายท งน น ” ไมวาจะเปนหมากโกะ เคนโด กอลฟ หรอแบดมนตน?!?!?
� ยอนมามองท'ตวเอง เม'อตอนยงอยท'แคนนาดา งานอดเรกของผ เขยนคอการยงธนญ'ป น(ควโด)
ควโด เปน วถเซนอกวถหน'ง มองเผนๆกเหมอนเปนกฬายงธนท'ดนาจะสนก แตมนเปนมากกวาน นมาก
ท'โดโจ ท'ผ เขยนและสามไดไปฝากตวเปนศษยน นจะเปดใหผ ท'สนใจเขามาดรนพ'ฝกซอมกอน
P 53 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
แลวคอยตดสนใจวาจะเรยนหรอไมเรยน คนมาดมากกวาคร'งไมกลบมาอกเลย
หลายคนพดใหไดยนเลยวาทาไมชาอยางน นะ กวาจะเดน กวาจะยกธนงาง กวาจะยง
แถมยงอะไรกน ไมเหนจะโดนเปากนซกเทาไหรเลย
การยงธนญ'ป นกเชนกน การยงโดนกลางเปาเปนไมใชเปาหมายหลก ส'งสาคญมากกวาคอการสารวมจตใจ
พยายามเขาใจในความเปนจรง ความด และความสวยงามของธรรมชาตท งภายนอกและภายใน
(ภาษาญ'ป นใชคาวา zen,shinและ bi) มนคอการต งใจพยายามทาทาทางการยน การโกงคนธนใหถก
หายใจใหถกจงหวะ เพราะเม'อเขาใจมสมาธจะทาไดถกทาทางแลว มนควรจะโดนเปาเอง
เม'อไมโดนเปากควรดใจท'ไดมโอกาสสารวจตวเองวาทาอะไรพลาดไปบาง สารวจอยางสงบ ไมเสยใจหรอกระวนกระวายใดๆท งส น
ในการสอบควโดน น ไมวาจะยงโดนหรอไมโดน ทาสาคญท'สดท'กรรมการจะใหคะแนนคอ “ทาจบ”
คอทาท'เกบคนธนไวขางตวแลวเดนออกจากสนามยง ทกกระบวนทาตองมสตอยครบท'วท งตว
ท งสองมอสองขา แลวกาวเดนออกประตไปอยางสงบ ถายงโดนแลวออกสหนา ใจพองตว ไมสารวมกายใจ
รวบคนธนเกบผดจงหวะกสอบตก ถายงไมโดนแตถาถก มจงหวะการหายใจและสายตาท'ม'นคง
ไมทาหนาผดหวงจนเสยกระบวนทา กสอบผาน
ผ เขยนไปโดโจทกวนเสารเปนเวลาเกอบสามป
กอนสอบวทยานพนธสองอาทตยกบนไปสอบควโดท'แคลฟอรเนย ตอนน นกคดวาตวเองบา “ทาไปทาไม”
สอบควโดสายดาข นหน'งผานแลวไดอะไร ผลของมนคมกบเวลาและเงนเหรอ
กระดาษแผนน นใชอะไรในโลกการทามาหากนไมไดเลย แตมนกลบเปนประสบการณท'มความหมายมากๆ
ไดพบกบปรมาจารยควโดท'บนมาจากญ'ป น ไดเหนวา “ของจรง คนจรง” มนเปนยงไง
เปนการสอบท'ไดเรยนรอะไรมากกวาการสอบปรญญาเอกเสยอก
ปใหมน กขอใหผอานทกทานมความสขอยกบ “ส'งท'ไดทา” สวนคาตอบวา “ทาไปทาไม”น นมแตคณเองเทาน นท'ตอบได
มแตคณเองเทาน นท'รวา คณ “ใหใจกบส'งท'กาลงทาอย”รเปลา หรอวาทาไปง นๆเคาส'งมากทา
ถาคณใหใจกบส'งท'ทา มสตกบส'งท'ทา ไมวาจะเปนงานประจาหรองานอดเรก
คณกไมตองหวงวาผลมนจะออกมาเปนอยางไร ทาดกด ถาไมไดดแตมสตเวลาทา
ถงพลาดอะไรไปกจะพจารณามองเหนและแกไขได แลวชวตกจะมความหมายเพราะไดทาอะไรท'มความหมาย
สวสดปใหมคะทกคน ☺
P 54 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
การฟงดวยหวใจ
ทพญ.มยเรศ เกษตรสนสมบต
“หวหนาคะอยาพ'งกลบนะคะเด�ยวจะมRefer จากทงชาง” นองทนตาภบาลคนสวยย'นหนามาบอกจากหองบรการ “Case อะไรละคะหน”เด�ยวน นองทนตาภบาลท'พ'งจบมาใหมวยพอๆกบลกสาวท'บานเลย “นาจะเปนอบตเหตคะ พอทะเลาะกบลก” ทาจะรนแรงพอทะเลาะกบลก จนตองสงตวมาท'รพ.ของเราเลย
ผ เขยนกเลยหยดการเกบคอมพวเตอรแบบพกพา แมจะเลยเวลากลบบานมานานแลว เพ'อรอรบRefer จากนองรพ.ทงชางท'เปนรพ.ชมชนทางตอนเหนอของจงหวดนาน เม'อผชวยเตรยมเคร'องมอพรอม คนไขมาถง ผ เขยนกออกไปพบ หนมนอยวยประมาณ 16 ป มากบคณพอ ในชองปากม Arch bar และลวด
“เปนอะไรมาครบ พอหนม”
“มนอยบาน ผมไปทางานกลบมา มนตดลวดออกเอง”
“แลวกอนหนาท'จะมดลวดเปนอะไรมาหรอจะ”
“รถมนลม หมอทงชางสงไปรพ.นาน เขามดลวดใหไดอาทตยหน'งแลว” พอเลาใหหมอฟงชดบางไมชดบางตาม
ประสาคนวยกลางคนท'เปนชาวเขาพ นท'สง ขณะท'ลกน'งหนาตรงเรยบเฉย
“ทาไมถงตดละจะ หมอเขาอธบายแลวใชไหมครบวาใชเวลาไมนานกถอดลวดออก กระดกคางกจะตดกนกจะไดเค ยวอาหารไดตามเดม”
เงยบไมมเสยงตอบจากพอหนม
“บอกแลวมนไมเช'อ มนด อ” พอรบตอบแทน ถาตดสนแคตอนน กนาจะคดวาลกชายคนน ทาจะด อเอาการ
“เอาละ เอาละ ข นนอนบนเตยงดกวานะเด�ยวหมอจะดให” จากการตรวจชองปากพบวาArch bar บน ลาง แยกจากกนมลวดท'ถกตดยงเหลออยท'ดานซายปลายเร'มเสยดสกบกระพ งแกมเปนรอยขดแดงๆ ปลายคางขางขวามรอแผลเร'มตกสะเกด
เน'องจากไมมประวตใดๆมา เลยตดสนใจโทรหาคณหมอแอว คณหมอศลยท'สวยท'สดในจงหวดนาน กเลยวางแผนการรกษาวาตองมดลวดใหมโดยอธบายใหคนไขและ คณพอฟง ไมมเสยงใดๆตอบจากปากลกชาย ผ เขยนกเลยหนไปบอกผชวยเตรยมอปกรณ
“มดใหมหรอหมอ”
“คะตองมดเด�ยวกระดกไมเขาท'” อาวหนมาอกทน าตาลกผชายไหลจากเปาตาหนมนอย
“ทาไมหรอครบหมอพดอะไรใหผมไมสบายใจหรอเปลา” เงยบ ไมมเสยงตอบ
“ไมอยากมดหรอ? ตองอดทนนะครบ ตองอดทนไปอกหนอย” อาวไหลใหญเลยน าตา
“เปนไงหรอ? ปวดมากหรอ? ถงไดรองให” คนไขส'นหว เย! เร'มมการตอบสนองแลว
“ทาไมละไมปวดกทนหนอยเนาะ อมพดไมไดใชไหม? เอาอยางน ซ ถานองตองการอะไรเขยนใสกระดาษบอกคนในบาน” ส'นหว อาวเอาอกแลว
“ทาไมละ?”
“มนอานหนงสอ เขยนหนงสอไมได” อาวเปนง นไป เอาไงเน ย
ถาเร'มอธบายใหมถงความจาเปนท'ตองรทาจะไมฟงแลวเพราะนองเขาและพอคงฟงมาหลายรอบอยางเขาใจแลว เอาอยางน เปล'ยนแผนดกวา กเลยเชญคณพอออกไปน'งรอขางนอกกอนบอก
“หมอจะทาการรกษาใหลกชายแลวนะ
พอคณพอออกไปกเลยลองชวนนองเขาคย
“หวหรอครบ” นองพยกหนา
“บอกใครไมไดใชไหมครบ” นองพยกหนา น หมอเขาใจและเหนใจนองมาก แตหมอตองขอมดลวดตออกหนอย เด�ยวหมอพอจะมนมท'หมอเกบไวท'หองฟนเพ'อด'มเวลาหวฉกเฉนใหนองกลบไปทานท'บานดวย”
นองพยกหนาดแววตาใสข นนดหน'ง กOK แมนดหน'งกยงด
พอเสรจ Case กเลยชวนนองๆในฝายบาน มาคยกนวาจากCaseน ไดเรยนรอะไรบาง นองๆหลายคนกบอกวา ถาเราไมมเวลาเราคงตดสนวาคนไขคนน ด อ พดไมรเร'องอธบายแลวยงไมเขาใจอก ไมใหความรวมมอในการรกษา ทาใหหมอตองมาทางานซ า 2 คร ง เสยเ
โทรสงแปรงสฟนเพอสนบสนนวารสารทนตภธร
คณนฤมล 083-5689055 หรอ
P 55 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
าะ อมพดไมไดใชตองการอะไรเขยนใสกระดาษบอก
พอตอบแทน
ถาเร'มอธบายใหมถงความจาเปนท'ตองรกษาคนไขกทาจะไมฟงแลวเพราะนองเขาและพอคงฟงมาหลายรอบอยางเขาใจแลว เอาอยางน เปล'ยนแผนดกวา กเลยเชญคณ
หมอจะทาการรกษาใหลกชายแลวนะ”
พอคณพอออกไปกเลยลองชวนนองเขาคย
นองพยกหนา “เอาอยางมาก แตหมอตองขอมดลวดตอ
เด�ยวหมอพอจะมนมท'หมอเกบไวท'หองฟนเพ'อด'ม”
แมนดหน'งกยงด
ในฝายท'ยงไมกลบน ไดเรยนรอะไรบาง นองๆหลาย
ถาเราไมมเวลาเราคงตดสนวาคนไขคนน ด อ พดไมรเร'องอธบายแลวยงไมเขาใจอก ไมใหความรวมมอในการ
คร ง เสยเวลา
กพอสรปกนไดวา การรกษาผ ปวยของพวกเราจะดแตอาการทางชองปากท'อยตรงหนาเราเพยงอยางเดยวไมไดแลว หลายคร งท'เรามกจะเครยดกบความลมเหลวในการรกษาของเรา เพราะเราคดวาเรารกษาถกตองทกข นตอนแลว อธบายคนไขเตมท'แลวแตทาไมถงลมเหลว เพรเปนจรงองคประกอบของการรกษาผ ปวยยงมองคประกอบอ'นๆอกมากมาย ดงท'เขาพดวาเราตองดแลผ ปวยแบบองครวมซ'งหลายคนกนกไมออกวาเปนยงไง เพราะฟงแลวคอนขางเปนนามธรรม
“หนรแลวคะหวหนาวาการดแลแบบองครวมเปนยงไง” เสยงจากนองผชวยท'ชวยเขาเรยนร การฟงผ อ'นอยางต งใจโดยใชใหเราไดสมผสส'งท'คนไขตองการส'อสารเพราะบางคร งเขาอาจไมไดส'อสารบอกเราเปนคาพด เพราะถาเราฟงโดยใชหฟงเพยงอยางเดยวเราจะไดยนแตเสยงกบความรสกท'เขาจะส'อสาร ตดสนผ อ'นโดยท'ยงไมไดไตรตรองถงเหตผลท'แทจรงของเขาอยางรายน ถาดวนตดสนใจคงนกโกรธคนไขท'ไมใหความรวมมอในการรกษา
ดงน นควรฝกท'จะชาใหเปนอาจจะทาใหเราฝกไดไมงายนก กคงตองฝกฝนตนเองสกนด ฝกบอยๆความคนชนอนใหมกจะมาแทนท'ความคนชนเดมๆ
เน�องในโอกาสปใหมน7เปนโอกาสท�เราทกคนจะเร�มตนฝกใหเกดความคนชนใหมๆ ชาลงอกนด แลวความรสกดๆหรอความสขเลกๆกจะเกดข7นกบพวกเราทกๆคนตลอดปใหมและตลอดไป
เพอสนบสนนวารสารทนตภธร HOTLINE หมอหนย
หรอหองฟน รพ.นานคยกบหมอหนย 054
กพอสรปกนไดวา การรกษาผ ปวยของพวกเราจะดแตอาการทางชองปากท'อยตรงหนาเราเพยงอยางเดยวไมไดแลว หลายคร งท'เรามกจะเครยดกบความลมเหลวในการรกษาของเรา เพราะเราคดวาเรารกษาถกตองทกข นตอนแลว อธบายคนไขเตมท'แลวแตทาไมถงลมเหลว เพราะในความเปนจรงองคประกอบของการรกษาผ ปวยยงมองคประกอบอ'นๆอกมากมาย ดงท'เขาพดวาเราตองดแลผ ปวยแบบองครวมซ'งหลายคนกนกไมออกวาเปนยงไง เพราะฟงแลว
หนรแลวคะหวหนาวาการดแลแบบองครวมเปนชวยเขา Case ประเดนถดไปท'ได
เรยนร การฟงผ อ'นอยางต งใจโดยใช หวใจในการฟง จะทาใหเราไดสมผสส'งท'คนไขตองการส'อสารเพราะบางคร งเขาอาจไมไดส'อสารบอกเราเปนคาพด เพราะถาเราฟงโดยใชหฟงเพยงอยางเดยวเราจะไดยนแตเสยง แตเราจะไมไดสมผสกบความรสกท'เขาจะส'อสาร และประเดนหน'งคอการไมดวนตดสนผ อ'นโดยท'ยงไมไดไตรตรองถงเหตผลท'แทจรงของเขาอยางรายน ถาดวนตดสนใจคงนกโกรธคนไขท'ไมใหความ
ชาใหเปน ความคนชนของเรากเราฝกไดไมงายนก กคงตองฝกฝนตนเองสกนด
ฝกบอยๆความคนชนอนใหมกจะมาแทนท'ความคนชนเดมๆ
เน�องในโอกาสปใหมน7เปนโอกาสท�เราทกคนจะเร�มตนฝกใหเกดความคนชนใหมๆ ชาลงอกนด แลวความรสกดๆหรอความสขเลกๆกจะเกดข7นกบพวกเรา
ลอดปใหมและตลอดไป ☺
หมอหนย 083-0339925
054 -771620 ตอ 3131
P 56 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
���������� แมเจน∗
นองแจม นองเจม ลกรก เชาวนน แมต'นมาแตเชากอนใครๆในบาน อากาศ
เยนสบายกาลงด แมรสกวาอารมณปลอดโปรง จงจบปากกามาเขยนบนทกท'เก'ยวกบความรสกของแมท'เก'ยวกบพ'แจว ตอจากท'แมเคยเขยนมาแลว อยางท'แมเคยบอกหนท งสองแลววา แมอยากจะเขยนเร'องเก'ยวกบพ'แจวไวใหหนไดอาน เพ'อท'หนจะไดอานตอนน และเกบไวอานตอนโต นองเจมจะไดเขาใจแจมแจง (มากกวาทแมเคยอธบายมาแลว) วาทาไมพ'แจวจงมกไดสทธพเศษในการไดรบการชวยเหลอตางมากกวาพวกหนเสมอ บนทกของแมวนน จะเลาความรสกของแมในการท'พ'แจวไดมโอกาสไป ”ทางาน” ท'ซาโอรคะ
อยางท'หนๆ คงจาไดจากบนทกกอนๆของแมท'เคยบรรยายไวถงความรสกของแม ต งแตพ'แจวเกด ท'วาต งแตแมรในคร งแรกหลงพ'แจวเกดไดไมครบ 24 ชม. วาพ'แจวเปนเดก “พเศษ” แมกมแตความทกขคดมากมาย ท'พอยอนกลบมาคดตอนน กเหนวา ความคดในตอนน นกคอเปนหวงตวเองวาจะลาบากลาบนแคไหน ในอนท'จะเล ยงดพ'แจว จนไดคาปลอบจากคณตาท'แม “ ปi ง” มากเลยวา พ'แจวยงแบเบาะจะไปคดอะไรมากมาย มปญหาอะไรกคอยๆแกไขไป เดกทกคนกลวนมปญหาท งน น มากบางนอยบาง แลวแมกปฏบตตามท'คณตาวาไวมาตลอด ต งแตปญหาพ'แจวไมดดนม พ'แจวไมยอมเดนสกทท งท'เกอบจะสองขวบแลว พ'แจวไมยอมพดท งท'ส'ขวบแลว หาโรงเรยนท'เหมาะสมใหพ'แจวเรยนหนงสอไมได พ'แจวโตเปนสาวแลว พ'แจวไมยอมไปโรงเรยนในเทอมสดทายของ ป. 6 แมกคอยๆแกปญหามาเร'อยๆ ทาไดดบางไมดบาง แลวแตสตปญญาของแมจะทาได ท'จรงปญหาท'แมแกใหพ'แจวกคงไมไดมากกวา และไมไดยากกวาท'แมตองแกไขใหหนท งสองคน อยางท'คณตาวาไวจรงๆ
พอพ'แจวไมยอมไปโรงเรยน แมกทาใจแลววาคงจะพอแลวเพราะพ'แจวกไปโรงเรยนมามากวา 10 ปแลว แตแมกไมอยากใหพ'แจวอยบานเอาแตดทวไปวน ไมไดทาอะไรใหเกดประโยชน ท งกบตนเองและคนอ'น จนกระท งพ'แจวไดไปท'ซาโอร ตอนแรกแมกไมไดหวงอะไรมากนกในการ พาพ'แจวไปซาโอร ทอผาร ? พ'แจวจะทาไดหรอเปลาแมยงสงสย ตอนแรกๆมนดไมออกเลยวาเปนผา แมทกคนจะบอกวาไมเปนไร ๆ (ท'จรงอนน เปนความรสกท'ไมคอยด ท'แมไมเช'อม'นในตวลก แมไมควรจะคดอยางน น แตแมกคดไป
แลว แมขอสารภาพกบหนไวตรงน ) แมกลววาพ'แจวจะไปทาดายดๆของเขาเสยของ เสยมากกวา แตเม'อเวลาผานไป พ'ๆ∗∗ท'ซาโอรกไดพสจนใหแมเหนวา พ'แจวทาไดจรงๆ ผาทอของพ'แจวสวยงาม (แมวาจะยงมหนวดๆหลงเหลออย)
∗ แมของพ'แจว ท'ไดมาปฏบตงานท' ซาโอร เม'อกมภาพนธ 2547เม'อแจวอายได 16 ป แจวเปนพ'ของนองสาว 2 คนอาย 11 และ 9 ป ∗∗ เจาหนาท'ท'ซาโอรท งชาวไทย และญ'ป น
P 57 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ใครๆตางกบอกแมวาพ'แจวขยนทอผามาก แมคดวาคงจะไมเกนความจรง เพราะโดยนสยแลวพ'แจวทาอะไรแลวเขาจะต งใจทาจรง (อนน เปนส'งท'หนท งสองตองดตวอยางของพ'แจวไว) ในชวงหลงเม'อแมไดมโอกาสเหนการทางานของพ'แจวกรสกวาพ'แจวทอผาไดเกง และมสมาธดมากเม'อทางานเขาจะประณตในการวางดายแตละเสนเสมอ ทกๆวนส นเดอนพ'แจวจะนาเงนเดอนท'ไดจากการทอผามามอบใหแมดวยความภาคภมใจ แมจะเปนเงนไมก'รอยแตแมกภมใจไมแพพ'แจวเหมอนกน แมดใจท'พ'แจวมโอกาสทางานท'เปนประโยชนเหมอนคนอ'นๆ แมรวาหนท งสองยงอจฉาพ'แจวท'พ'เขามเงนเดอนแลวโดยพวกหนยงไมเคยมโอกาสหาเงนไดเองเลยแมแตบาทเดยว (หนอาจจะเถยงวาไดท'ละบาทสองบาทจากการนวดพอบาง แมบางใชไหมจะ)
นอกจากเร'องการทางานแลว แมวาซาโอรยงเปนอะไรท'มากวาสถานท'ทางาน ทกเชาพ'แจว จะมความสขท'จะไดไปทางาน เม'อแมไปสงพ'แจวทกเชา ทกคนจะสวสดทกทายท งแมท งพ'แจว พ'แจวกจะย มทกทายตอบอยางมความสข แมวาบรรยากาศท'ซาโอรเหมอนบานท'อบอนมากกวาท'ทางาน อนน คงเปน คอนเซบท'สาคญ ของซาโอร ( พอบอกวา concept แปลเปนไทยวา มโนทศน, แนวคด แตแมไมคอยเขาใจคาภาษาไทยพวกน นกเลยไมอยากใช คนเราจะทาอะไรทกอยางกอนทาเรากตองวาง concept ของงานน นๆไวกอน เม'อลงมอทาทกอยางกจะอยในกรอบของ concept น นๆ)
ท'ซาโอรพ'แจวมเพ'อน มพ'ๆ มความรก มความเขาใจ และมโอกาส พ'แจวไดมชวตทางสงคมของเขาเอง เหมอนท'หนท งสองม พ'แจวไดมกจกรรมรวมกบเพ'อนๆ ไดไปดหนง ไปเท'ยวกบเพ'อนๆ ไดไปกนขาวบานเพ'อนๆ ซ'งแมพ'แจวจะเคยมเพ'อนท'โรงเรยน แตแมวากยงแตกตางกบเพ'อนๆท'ซาโอร นอกจากน กจกรรมตางๆท'ซาโอรมอยเปนประจาเชน การจดนทรรศการแสดงผลงาน การท'มคนมาดงานท'ซาโอร ทาใหสงคมในวงกวางไดเหนถงความสามารถท'แอบแฝงอยในตวผ พการ ทาใหสงคมเกดการยอมรบมากข น นอกจากน ส'งท'แมไดเรยนรมากข นเม'อพ'แจวมา “ ทางาน” ท'ซาโอรแลว กคอเร'องการศกษาพเศษ แมไดรวาองคความรในเร'องการศกษาพเศษยงมอยจากดมาก ซาโอรจงเหมอนสถานท'ท'คนควาในเร'องน เราไมเคยรวาความสามารถอะไรบางท'แฝงอยในตวคน “ พเศษ” เหลาน และทาอยางไรจะดงส'งท'อยในตวเขาออกมาทาใหเกดประโยชนได ส'งน'กเปนอกส'งท'แมภมใจ ท'ในการมา “ ทางาน” ท'ซาโอรของพ'แจว จะเปนการท'ทาใหองคความรของการศกษาพเศษขยายกวางขวางข น เปนประโยชนตอคน ” พเศษ” อ'นๆตอไป
นาปพดกบแมเม'อตอนท'แมพาไปเย'ยมซาโอรวา แมโชคดมากท'ไดมาอยเชยงใหม และพ'แจวไดมท' “ทางาน” อยางท'ซาโอร นาปเหนวาพ'แจว “ แฮปป ” มากๆ ซ'งแมกเหนดวยกบนาป และคดวาไมอยากจะโชคดอยคนเดยว แตอยากจะใหคนอกเยอะแยะท'เปนอยางพ'แจว แตไมมโอกาสอยางพ'แจวไดมโอกาสดๆอยางน บาง น'คงเปนปญหาหรอเปาหมายท'พอกบแมจะคอยๆ “แก” ไปตามสตปญญาท'มอย ตามท'คณตาไดสอนแมไว ลกๆชวยเปนกาลงใจใหแมดวยนะจะ
รกลกเสมอ / แมเอง
P 58 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ความสาคญของ "กระดมเมดแรก" โดย วนทร เลยววารณ
เคยไหมท�คณต�นนอนยามเชา คร�งหลบคร�งต�น สวมเส.อราวกบคนไรวญญาณ เม�อกลดกระดมเสรจแลวกพบวา ชายเส.อท.งสองขางไมเทากน คณกลดกระดมผดท.งแถว! มนเร�มจากการท�คณไมรวา คณกลดเมดแรกผด แลวกลดตอไปทละเมดอยางถกตอง เม�อกลดกระดมเสรจส.น กผดท.งหมด ในตวอยางน. ความไมรทาใหคณ 'กลดกระดม' ผดท.งแถว!
เคยไหมท�คณเกบเน.อในตเยนนานขามป จนเน.อหมดอาย แตไมยอมท.ง เพราะเปนเน.อจากตางประเทศ ราคาแพง คณปรงอาหารจนเสรจ เม�อกนแลวไมอรอยหรออาหารเปนพษ ในตวอยางน. ความเสยดายทาใหคณ 'กลดกระดม' ตอไป ท.งท�รวาเมดแรกผดร!
เคยไหมท�คณสมครเรยนสายวชาท�คณไมชอบ ไมวาเพราะพอแมบงคบ หรอไมรจะเรยนอะไรนอกเหนอจากสายน.น คณสอบได ลงทะเบยน เรยนผานไปทละเทอม ทละป จนจบ คณไดรบปรญญาบตร หางานท�เก�ยวของกบสายวชาท�ร�าเรยนมา แลวทางานไปทละวนๆ ทละเดอนๆ ทละปๆ จนวนหน�งคณกหมดแรง และยอมรบวาคณ 'กลดกระดม' ผดมาต.งแตเมดแรก ในตวอยางน. ความละเลยทาใหคณดนทรง 'กลดกระดม' เมดตอไปท.งท�รดวากลดเมดแรกผด
กระดมเมดแรกสาคญอยางย�ง มนเปนรากฐานของกระดมเมดท�สอง สาม ส�... กลดกระดมเมดแรกผด กผดหมดท7งแถว ผดท7งยวง และอาจจะผดท7งชวต!
ตกรามบานชองไมวาจะออกแบบสวยงามเพยงไร หากคานวณฐานรากไมถกตอง วนหน�งกเอยงลม เดกไมวาฉลาดเพยงไร หากเอาแตเลนเกม ดแตหนงรนแรง เอาแตใจตวเอง โตข.นกอาจเปนปญหาภาระท�สงคมตองแบกรบ ซ.อรองเทาย�หอดงมาแลว ถงคบกทนสวม ไมนานกตองแกปญหาเร�องเทาเจบ
เพ�อนใหขนมเคกจากรานท�มช�อเสยง จะใหคนอ�นกเสยดาย จงฝนกนเขาไปท.งท�อวนอยแลว ผลท�ตามมาคอรางกายเสยหาย
คณอาจยอมปลอยบางปญหาไป หลบตาขางหน�งแลวหวงวา ปญหาน.นจะละลายหายไปเอง แตทายท�สดกตองแกปญหาน.นอยด ท.งยงตองจายราคาคาแกปญหามากกวาเดม ไมวาจะเปนระดบปจเจก เชน การใชชวต การศกษา การทางาน ความรก ไปจนถงระดบมหภาคเชน เศรษฐกจ สงคม การเมอง ไมวาจะดวยความไมร ความปลอยปละละเลย หรอความเสยดาย หรอเหตผลใดกตาม หากกลด 'กระดม' เมดแรกผด ทกส�งท�ทาถกตองหลงจากน.นจะกลายเปนผดไป
การแกปญหาของการ 'กลดกระดมผดเมดคอ ปลด 'กระดม' ท7งหมดออกมากอน แลวกลดใหม การไมรเปนเร�องหน�ง การรแลวยงทาตอไปเปนอกเร�องหน�ง
หลายคนทางานตามคาส�งท.งท�รวา 'กระดมเมดแรกไมตรงรกระดมของมน กวาจะรตว กกลายเปนปญหาลกโซ หลายๆ ระบบในสงคมเชน ระบบการเมอง การศกษา ฯลฯ ดาเนนมานานป ท.งท�เรามองเหนปญหา แตกดาเนนตอไป ท.งดวยความไมร ความเขลา ความปลอยปละละเลย ดวยความเช�ออยางนกมดหวลงดนสกพก เดIยวปญหากหายไป แตปญหาไมเคยหายไป
มแตสะสมดวยดอกเบ.ยทบตน ย�งแกไขชา ราคาแกไขย�งแพง บางคร.งการตดใจเขาหองผาตดปฏรปตวเองกเปนทางแกท�ถกตอง ยอมตดใจตดวงจรเดมน.นท.ง แลวเร�มตนใหม เพราะความเสยหายในระยะยาวนอยกวา ประหยดเวลาโดยรวมมากกวา
ทกๆ หลายกาวท�เดนหนา เราควรหยดและทบทวนด หรอของสงคมวา กลดถกรไหม ถาไมกอยารอชา ปลด
ผทาผดแลวไมแกไข กาลงทาผดอกครงหนง
P 59 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
เพ�อนใหขนมเคกจากรานท�มช�อเสยง จะใหคนอ�นกเสยดาย จงฝนกนเขาไปท.งท�อวนอยแลว ผลท�ตามมาคอรางกายเสยหาย
คณอาจยอมปลอยบางปญหาไป หลบตาขางหน�งแลวหวงวา ปญหาน.นจะละลายหายไปเอง ท.งยงตองจายราคาคาแกปญหามากกวาเดม
ไมวาจะเปนระดบปจเจก เชน การใชชวต การศกษา การทางาน ความรก ไปจนถงระดบมหภาคเชน เศรษฐกจ สงคม การเมอง ไมวาจะดวยความไมร ความปลอยปละละเลย หรอความเสยดาย หรอเหตผลใดกตาม
เมดแรกผด ทกส�งท�ทาถกตองหลงจากน.นจะกลายเปนผดไป!
กลดกระดมผดเมด' น7มทางเดยว ท7งหมดออกมากอน แลวกลดใหม
การไมรเปนเร�องหน�ง การรแลวยงทาตอไปเปนอกเร�องหน�ง
กระดมเมดแรก' ไมตรงรกระดมของมน กวาจะรตว กกลายเปนปญหาลกโซ หลายๆ ระบบในสงคมเชน ระบบการเมอง การศกษา ฯลฯ ดาเนนมานานป ท.งท�เรามองเหนปญหา แตกดาเนนตอไป ท.งดวยความไมร ความเขลา ความปลอยปละละเลย ดวยความเช�ออยางนกกระจอกเทศวา มดหวลงดนสกพก เดIยวปญหากหายไป แตปญหาไมเคยหายไป
มแตสะสมดวยดอกเบ.ยทบตน ย�งแกไขชา ราคาแกไขย�งแพง บางคร.งการตดใจเขาหองผาตดปฏรปตวเองกเปนทางแกท�ถกตอง ยอมตดใจตดวงจรเดมน.นท.ง แลวเร�มตนใหม
หายในระยะยาวนอยกวา ประหยดเวลาโดยรวมมากกวา
ทกๆ หลายกาวท�เดนหนา เราควรหยดและทบทวนด 'กระดม' ของเรา หรอของสงคมวา กลดถกรไหม ถาไมกอยารอชา ปลด 'กระดม' ท7งหมดออกมากอน แลวกลดใหม
ผทาผดแลวไมแกไข กาลงทาผดอกครงหนง
ขงจอ…
ท7งหมดออกมากอน แลวกลดใหม �
ผทาผดแลวไมแกไข กาลงทาผดอกครงหนง
P 60 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
กรองใจทายเลม ฉบบรบปใหม ๒๕๕๔ (ปกระตาย)
ป๒๕๕๔ ไดเร/มขEนตEงแตวนท/๑ มกราคม ๒๕๕๔ ทกทานคงมความสข กบการหยดงานหลายวน บางทานกไปทองเท/ยว บางทานกเบ/อและกลวการเดนทางชวงวนหยดยาวเชนนE แตบรรยากาศโดยรวมของเทศกาลวนขEนปใหมทกป กมกเตมไปดวย ความสข และปรารถนาใหตนเองและผอ/นเปนสขกนทกคนตลอดปใหม ซ/ งพวกเรากสง ส.ค.ส.ใหกนและกน บางกมอบของขวญให คนท/รก นบถอ ตลอดจนเพ/อนรวมงาน กเปนส/งดๆในชวต และคงถอโอกาสเร/มตนทาส/งดๆในชวตกนทกๆคน ฉบบนEผเขยนจะไดนา
เกรดความรเร/องวนปใหมของไทยมานาเสนอใหทานทEงหลายทราบกนพอสงเขป ดงนE
ประเพณปใหมของไทยในสมยอยธยาและรตนโกสนทรตEงแตรชกาลท/ ๑ ถงรชกาลท/ ๕ ตอนตน ถอวนทางจนทรคตขEน ๑ ค/า เดอน ๕ เปนวนขEนปใหม ตอมาในชวงรชกาลท/ ๕ ไดเปล/ยนวนขEนปใหมเปนทางสรยคต ถอวนท/ ๑ เมษายน เปนวนขEนปใหม (ราชกจจานเบกษา เลม ๖ ร.ศ. ๑๐๘ หนา ๕) และโปรดใหใชรตนโกสนทรศกในการนบป ตEงแต ร.ศ. ๑๐๘เปนตนมา สวนวนขEน ๑ ค/า เดอน ๕ ซ/ งเปนวนพระราชพธขEนปใหมในรชกาลท/ ๔ นEนกาหนดเปนพระราชพธบวงสรวงพระสยามเทวาธราช ตลอดมาจนทกวนนE เม/อถงแผนดนพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว รชกาลท/ ๖ ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหใชพทธศกราชแทนรตนโกสนทรศก ตEงแต พ.ศ. ๒๔๕๕(ราชกจจานเบกษา เลม ๒๙ ร.ศ. ๑๓๑ พ.ศ. ๒๔๕๕ หนา ๒๖๔ – ๒๖๙) ครE งตอมาในรชกาลท� ๘ คณะผสาเรจราชการแทนพระองคในพระปรมาภไธยพระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล ไดประกาศใหใชวนท� ๑ มกราคม เปนวนข$นปใหม (ราชกจจานเบกษา เลม ๕๘ แผนกกฤษฎกา ภาค ๑ - ๒ พ.ศ. ๒๔๘๔ หนา ๓๑ - ๓๓) เพราะวนท/ ๑ มกราคมใกลเคยงวนแรม ๑ ค/า เดอนอาย เปนการใชฤดหนาวเร/มตนป และเปนการสอดคลองตามจารตประเพณโบราณของไทย ตองตามคต แหงพระบวรพระพทธศาสนา และตรงกบนานาประเทศ โดยเร/มใช ตEงแตวนท/ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๘๔ เปนตนไป (ท/มา http://www.childthai.org/e-book/social/social001/s003.html )
สดทายของกรองใจทายเลมฉบบนE ผเขยน ขออญเชญ ส.ค.ส.2554 พระราชทานและ พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ท/ทรง พระราชทานพรปใหม พ.ศ. 2554 แกพสกนกรชาวไทย เม/อคนวนท/ 31 ธนวาคม 2553 มอบแดชาวทนตภธร และทานผอาน ทกทาน มอบแดทกทาน ความวา “ ประชาชนชาวไทยท�งหลาย บดน�ถงวาระจะข�นปใหม ขาพเจาขอสงความปรารถนาดมาอวยพรแกทานทก ๆ คน ใหมความสาเรจสมประสงคในส*งท*ปรารถนา ความปรารถนาของทกคนคงไมแตกตางกนนก คอ ตองการใหตนเอง มความสขความเจรญ และใหบานเมองมความสงบรมเยน ในปใหมน� ขาพเจาจงปรารถนาอยางย*งท*จะเหนคนไทยมความสขถวนหนากน ดวยการให คอใหความรกความเมตตากน ใหน�าใจไมตรกน ใหอภยกน ใหการสงเคราะหอนเคราะหกน โดยมงดมงเจรญตอกนดวยความบรสทธ0และจรงใจ ทกคนทกฝาย จะไดสามารถรวมมอ รวมความคดอานกน สรางสรรคความสข ความเจรญม*นคง ใหแกตนเองประเทศชาต อนเปนส*งท*แตละคน ตองการใหสาเรจผลได ด*งท*ใจปรารถนา ขออนภาพแหงคณพระศรรตนตรย และส*งศกด0สทธ0ท�งหลายจงคมครอง รกษาทานทกคนใหมความสข ไมมทกข ไมมภย ตลอดศกหนาน� โดยถวนกน ”
วารสารทนตภธร ขอเปนตวแทนชาวทนตสาธารณสขภธร ถวายพระพรแดสมเดจพระเจาอยหว ขอพระองคทรงพระเจรญ มพระพลานามยสมบรณ แขงแรง มพระชนมายย/งยนนานดวยเทอญ
ดวยเกลาดวยกระหมอมขอเดชะ
ขาพระพทธเจา ทพญ.บานเยน ศรสกลเวโรจน ประธานชมรมทนตสาธารณสขภธร
พรอมดวยชาวทนตสาธารณสขภธรทกคน
P 61 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
หวขอธรรม คาสอน สมเดจพระญาณสงวร สมเดจพระสงฆราช สกลมหาสงฆปรณายก ประทานพระพรปใหม พทธศกราช 2554ใหแกประชาชนชาวไทย ความวา
����� �� !"��" ����#�$#�!
�����%&��'(�!�)*��+#����#,$* ขออนโมทนาสาธการตอคณงามความดท'ทกทานไดกระทาแลวในปเกา และ ขออนโมทนาสาธการตอคณงามความดท'ทกทานกาลงกระทาอยในปจจบน และในปใหม พทธศกราช 2554 ตลอดป ขอธรรมคอคณงามความดท'ทกทานประพฤตแลวจงนาสขมาใหแกทาน เทอญ
ขออานวยพร
ผบรจาคสนบสนนวารสารทนตภธร
ฉบบ4ป53 ไดแก
ทพ.ชาญชย/อารท รพ วภาวด
จ.สราษฎรธาน
บรจาค 500 บาท
ขอบคณมากๆคะ ขออภยทตอบชา
ปาๆยายๆงมงาๆ @^^@ love u
P 62 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
แบบฟอรมใบสงซอแปรงสฟนเพอสนบสนนจดพมพวารสารทนตภธร สงในนาม. สสจ./ รพ./ สอ./ คลนก/ ____________________________________________________
สวนตว________________________________________________________________________
ทอย _____________________________________________________รหสไปรษณย___________
ชอผสงซอ_____________________________โทรมอถอ_______________โทรททางาน____________
ตองการสงแปรงสฟนดงรายการตอไปน
รายการ ราคา
(รวมภาษมลคาเพม 7%)
จานวน รวมเงน
1.แปรงสฟนเดกอาย 0-5 ป 6.42 บาท ดาม บาท
2.แปรงสฟนเดกอาย 6-10 ป 7.49 บาท ดาม บาท
3.แปรงสฟนผใหญ 8.56 บาท ดาม บาท
รวมเงน ______________________ บาท
วธการสงซอ ดาเนนการตามลาดบดงตอไปน
1) โอนเงนเขาบญช หรอ โอนผานตเอทเอม เขาบญช “ ชมรมทนตสาธารณสขภธร ”
ธนาคารไทยพาณชย สาขาสนามบนนา บญชออมทรพย เลขท 313 – 258671 – 8
โอนจากธนาคาร.................................................สาขา .............................................
วนท......... /........./......... สรปจานวนเงนโอนเขาบญชทงสน =...............................บาท
2) สงใบสงซอและสาเนาการโอนเงนมาทผแทนจาหนายแปรงสฟนทนตภธร
ทพญ.สรรตน สงสวาง (หมอหนย) กลมงานทนตกรรม โรงพยาบาลนาน อ.เมอง จ.นาน 55000
โทรสายดวนสงแปรงกบหมอหนย สรรตน 083-0339925 , 054-771620 ตอ 3131
Fax รพ.นาน 054 -710977 หรอ โทรสงแปรงกบคณนฤมล 083-5689055
อเมลตดตอสงซอแปรง [email protected] , [email protected]
P 63 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
ถายเอกสารแลว ผนกเอกสารแลวสงกลบมาท^ “ วารสารทนตภธร ” ผานบรการธรกจตอบรบ โดยท^ทานไมตองเสยคาใชจายใดๆ
ขอเชญสมาชกชมรมทนตสาธารณสขภธรทกทาน กรณากรอกขอมลปจจบนเพ'อแจง ช'อ-ท'อย สาหรบจดสง วารสารทนตภธร
� สมาชกชมรมทนตสาธารณสขภธรทกทาน กรณากรอกขอมลปจจบน
ช'อ (นาย / นาง / นางสาว) ................................นามสกล......................................................................................................................
ท'ทางาน.............................................................................................................................................................................................
ท'อยสาหรบจดสงวารสารทนตภธร........................................................................................................................................................
Email address................................เบอรโทรศพท..............................................................................................................................
วชาชพ � ทนตแพทย ท.............. � ทนตาภบาล � ผชวยทนตแพทย
� ยงไมไดเปนสมาชกชมรมทนตสาธารณสขภธร และตองการสมครสมาชกชมรมฯ
� ทนตแพทย ท._______ คาสมครตลอดชพ 500 บาท
� ทนตาภบาล / ผชวยทนตแพทย คาสมครตลอดชพ 200 บาท
กรณากรอก ขอ � ขอมลท'อยปจจบนเพ'อจดสง “ วารสารทนตภธร ” ใหชดเจน และ
กรอกขอ � ระบจานวนเงนคาสมครสมาชกท'โอนเขาบญช “ ชมรมทนตสาธารณสขภธร ” ใหชดเจน
ยนดบรจาคเงนเพ'อชวยสมทบทน “ จดพมพวารสารทนตภธร ” เปนจานวนเงน....................................บาท
ส'งซ อเส อ “ทนตภธรออนหวาน” ชมรมทนตสาธารณสขภธร ราคาตวละ 260 บาท (รวมคาสง) ดสจากเวบไซตทนตภธรจะ
รายไดเพ'อสนบสนนกจกรรมของชมรมทนตสาธารณสขภธร รนใหม ม 3 ส ส'งซ อ สมวง สชมพ สเขยว
เส อผชาย S38 � ส........../.......... ตว � M40 � ส........./......... ตว � L42 � ส......../......... ตว � XL44 � ส........../......... ตว
เส อผหญง S33 � ส........../.......... ตว � M35 � ส......../........ตว � L37 � ส......../.........ตว � XL39 � ส........../.......... ตว
ส'งซ อเส อผชายจานวน..........ตว ส'งซ อเส อผหญงจานวน..........ตว รวมส'งเส อท งส นจานวน .....................ตว
� ส'งซ อเส อ “ทนตภธรออนหวาน”…………………………………………………….. คดเปนเงนท งหมด....................... บาท
ระบ ช'อ / นามสกล......................................................................................ท'อยท'ใหจดสงเส อใหชดเจน / หมายเลขโทรศพทท'ตดตอได
� โอนเงนเขาบญช หรอ โอนผานต เอทเอม เขาบญช “ ชมรมทนตสาธารณสขภธร ” ธนาคารไทยพาณชย สาขาสนามบนน า
บญชออมทรพย เลขท' 313 – 258671 – 8 โอนจากธนาคาร.................................................สาขา .............................................
วนท'......... /........./......... สรปจานวนเงนโอนเขาบญชท งส น =...............................บาท ดงมรายละเอยดตอไปน คอ
� จากขอ � คาสมครสมาชก “ ชมรมทนตสาธารณสขภธร ”.......................บาท
� จากขอ ยนดบรจาคเพ'มเตมเปนจานวนเงน .........................................บาท
� จากขอ ส'งซ อเส อ “ทนตภธรออนหวาน” คดเปนเงนท งหมด........................................บาท
P 64 | ท น ต ภ ธ ร ฉบบเดอน ตลาคม-ธนวาคม 2553
โทรดวน สงซอเสอทนตภธร สอบถามส/ไซส
กบ หมอปน ทพญ.วโรชา รพช.ปาบอน
081-4781457,074-841634
Email : [email protected]
กรณเปลยนทอยสงวารสารทนตภธร,กรณเปนสมาชกยงไมไดรบ(ไดบางไมไดบาง)
หรอกรณสมครใหมโอนเงนแลวยงไมไดรบวารสาร กรณาเมลทอยชวรๆเมลชดๆ
มาท [email protected] , [email protected]
หรอสะดวกคยกโทรแจงขอมลดวนจ กบ นองขวญ 080-9075884
แตใหชวรๆ ก CONFIRM ชอทอยทถกตอง ดวยการสงเมลชดๆอกครงจา☺
Related Documents
