Το διαδικτυακό έγκλημα- Χαρακτηριστικά γνωρίσματα (Μέρος Ι) 1 του Ηλία Α. Στεφάνου, Δικηγόρου Το έγκλημα στον διαδίκτυο ή όπως αλλιώς είναι ευρέως γνωστό το έγκλημα στον Κυβερνοχώρο (cyber crime) είναι το αδίκημα του μέλλοντος και συμπεριλαμβάνει όλες τις παράνομες, ανήθικες ή χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση ενέργειες που αφορούν την παρέμβαση στην επεξεργασία ή τη μεταφορά ψηφιακών δεδομένων σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές. Τα διαδικτυακά εγκλήματα δεν έχουν «πατρίδα». Μπορούν να διαπραχθούν με εύκολο τρόπο λόγω της εξειδικευμένης γνώσης του παραβάτη και της ευχέρειας που του παρέχεται στο διαδικτυακό περιβάλλον. Οι δράστες χωρίς να έχουν εξειδικευμένες γνώσεις, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα πληροφορικής ανύποπτων πολιτών καθώς και τις τεχνικές γνώσεις άλλων ειδικευμένων συνεργατών σε περισσότερες από μία δικαιοδοσίες για να καλύψουν τα ίχνη τους από τις διωκτικές αρχές. Η τέλεση του διαδικτυακού εγκλήματος διαπράττεται σε ελάχιστο χρόνο καθιστώντας από την μια το θύμα ανήμπορο να αντιδράσει και από την άλλη τις διωκτικές αρχές ανήμπορες να το αντιμετωπίσουν. Πολύ συχνά, οι διωκτικές αρχές βρίσκουν δυσκολία στον καθορισμό της γεωγραφικής θέσης της διαδικτυακής εγκληματικής πράξης λόγω της ψηφιακής φύσης του αδικήματος καθώς και λόγω της εξειδικευμένης φύσης των εμπλεκόμενων εγκληματικών δικτύων. 1 Την επόμενη εβδομάδα θα ακολουθήσει η ανάλυση των αδικημάτων που προβλέπονται στη σχετική νομοθεσία.
22
Embed
Το ια /ικ 2υακό έγκλημα Χαρακηριικά γνωρίμα 2α (Μέρος Ι Ηλίαkscp.com.cy/documents/Cyber_Crime_21022008.pdf · του Ηλία Α. Στεφάνου,
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Το διαδικτυακό έγκλημα-
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα (Μέρος Ι) 1
του Ηλία Α. Στεφάνου, Δικηγόρου
Το έγκλημα στον διαδίκτυο ή όπως αλλιώς είναι ευρέως γνωστό το
έγκλημα στον Κυβερνοχώρο (cyber crime) είναι το αδίκημα του μέλλοντος και
συμπεριλαμβάνει όλες τις παράνομες, ανήθικες ή χωρίς νόμιμη εξουσιοδότηση
ενέργειες που αφορούν την παρέμβαση στην επεξεργασία ή τη μεταφορά
ψηφιακών δεδομένων σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές.
Τα διαδικτυακά εγκλήματα δεν έχουν «πατρίδα». Μπορούν να διαπραχθούν
με εύκολο τρόπο λόγω της εξειδικευμένης γνώσης του παραβάτη και της
ευχέρειας που του παρέχεται στο διαδικτυακό περιβάλλον. Οι δράστες χωρίς να
έχουν εξειδικευμένες γνώσεις, μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα συστήματα
πληροφορικής ανύποπτων πολιτών καθώς και τις τεχνικές γνώσεις άλλων
ειδικευμένων συνεργατών σε περισσότερες από μία δικαιοδοσίες για να
καλύψουν τα ίχνη τους από τις διωκτικές αρχές.
Η τέλεση του διαδικτυακού εγκλήματος διαπράττεται σε ελάχιστο χρόνο
καθιστώντας από την μια το θύμα ανήμπορο να αντιδράσει και από την άλλη τις
διωκτικές αρχές ανήμπορες να το αντιμετωπίσουν. Πολύ συχνά, οι διωκτικές
αρχές βρίσκουν δυσκολία στον καθορισμό της γεωγραφικής θέσης της
διαδικτυακής εγκληματικής πράξης λόγω της ψηφιακής φύσης του αδικήματος
καθώς και λόγω της εξειδικευμένης φύσης των εμπλεκόμενων εγκληματικών
δικτύων.
1 Την επόμενη εβδομάδα θα ακολουθήσει η ανάλυση των αδικημάτων που προβλέπονται στη
σχετική νομοθεσία.
2
Ένα άλλο πρόβλημα στην πάταξη αυτής της ιδιόμορφης εγκληματικότητας
είναι και ο περιορισμένος αριθμός των εγκλημάτων που καταγγέλλονται στην
αστυνομία, καθώς, από τη μία, οι πολίτες δεν αντιλαμβάνονται ότι είναι θύματα
απάτης και από την άλλη, οι διάφορες επιχειρήσεις είναι διστακτικές να
δημοσιεύσουν ανοικτά την θυματοποίηση τους και συνεπώς να παραδεχτούν την
αδυναμία των συστημάτων ασφάλειας τους.
Στο κυπριακή νομοθεσία, ο βασικός νόμος που σκοπεί στην πάταξη των
διαδικτυακών και ηλεκτρονικών αδικημάτων είναι ο Ν.22(ΙΙΙ)/2004. Συντάσσοντας
τον, οι νομοθέτες βασίστηκαν σημαντικά στη Σύμβαση του Συμβουλίου της
Ευρώπης κατά του Εγκλήματος μέσω Διαδικτύου, που υπογράφηκε στις 23
Νοεμβρίου 2001 από τους Υπουργούς Εξωτερικών των κρατών μελών του
Συμβουλίου της Ευρώπης στη Βουδαπέστη.
Για να στοχειοθετηθούν τα αδικήματα που προβλέπονται στη σχετική
νοπμοθεσία απαιτείται ο δράστη ενα έχει «πρόθεση» να τελέση το αδίκημα και να
ενεργεί «χωρίς δικάιωμα». Ο καθορισμός του ακριβούς νοήματος της έννοιας της
«πρόθεσης» αφήνεται από την Σύμβαση του 2001 στην κάθε χώρα, ενώ η έννοια
της φράσης «χωρίς δικαίωμα» αναφέρεται σε (α) ενέργειες που έγιναν χωρίς
νομική, πολιτική, διοικητική, δικαστική εξουσιοδότηση, ή (β) ενέργειες που δεν
τυγχάνουν οποιασδήποτε νομικής υπεράσπισης, δικαιολογίας, αιτιολογίας ή
σχετικής αρχής σύμφωνα με τον Κυπριακό νόμο.
Έτσι δεν ποινικοποιούνται:
(α) Ενέργειες που ληφθήκαν κατόπιν νόμιμης κυβερνητικής
εξουσιοδότησης (π.χ. για την προστασία της εθνικής ασφάλειας ή για τη
διερεύνηση ενός εγκλήματος),
(β) Κοινές εμπορικές δραστηριότητες εγγενείς στο σχεδιασμό των δικτύων,
(γ) Οποιαδήποτε πράξη εξουσιοδοτημένη από τον ιδιοκτήτη ή άλλο
δικαιούχο του επηρεαζόμενου υπολογιστή ή συστήματος πληροφορικής.
3
Συσκευές δοκιμής («συσκευές ξεκλειδώματος») και συσκευές ανάλυσης
δικτύου που σχεδιάστηκαν από τις βιομηχανίες για τον έλεγχο της αξιοπιστίας
των τεχνικών προϊόντων ή για τον έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας,
θεωρούνται ότι παράγονται για νόμιμους σκοπούς.
Η έννοια του διαδικτυακού εγκλήματος περιλαμβάνει:
1. την εγκληματική δραστηριότητα που από ανέκαθεν αποτελούσε το επίκεντρο
της ενασχόλησης του κοινού ποινικού δικαίου, η οποία όμως διαπράττεται
μέσω του διαδικτύου καθώς και μέσω συστημάτων πληροφορικής. Τέτοια
είναι τα αδικήματα της απάτης και της εξασφάλισης χρημάτων με ψευδείς
παραστάσεις,
2. τα «γνήσια εγκλήματα κυβερνοχώρου», που αποτελούν τις καταχρήσεις, οι
οποίες πηγάζουν από την, κατά τα άλλα, νόμιμη χρήση του διαδικτύου,
καθώς και των συστημάτων πληροφορικής, όπως π.χ. η διαβίβαση
πορνογραφικού ή ρατσιστικού υλικού στο διαδίκτυο.
Ανάλυση των επί μέρους αδικημάτων θα γίνει στην επόμενη δημοσίευση.
3.1.2.1 Αδικήματα κατά της εμπιστευτικότητας, ακεραιότητας και
διαθεσιμότητας των δεδομένων2 και συστημάτων υπολογιστών3
(άρθρα 4 μέχρι 8 του Ν.22(ΙΙΙ)/2004) .
α) Παράνομη Πρόσβαση (άρθρο 4 Ν.22(ΙΙΙ)/2004)
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα αποκτά πρόσβαση στο σύνολο ή
μέρος συστήματος ηλεκτρονικών υπολογιστών, παραβιάζοντας τα μέτρα
2 Δεδομένα: κάθε αναπαράσταση γεγονότων, πληροφοριών ή εννοιών με μορφή κατάλληλη για
επεξεργασία σε σύστημα υπολογιστή και συμπεριλαμβάνει πρόγραμμα κατάλληλο να προκαλέσει σ’ ένα σύστημα υπολογιστή την εκτέλεση μιας λειτουργίας. 3 Σύστημα Υπολογιστή: συσκευή ή ομάδα συσκευών που είναι εσωτερικά συνδεδεμένες μεταξύ
τους ή συνδεδεμένες συσκευές, οι οποίες επεξεργάζονται αυτόματα δεδομένα, με τη χρήση προγράμματος.
4
ασφάλειας διαπράττει αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει
τα πέντε έτη ή/και με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 20,000ΛΚ.
Η διάταξη αυτή περιλαμβάνει την πρόσβαση στο σύνολο ή μέρος ενός
συστήματος υπολογιστή (τεχνικό, εξαρτήματα, αποθηκευμένα δεδομένα, και
δεδομένα τα οποία αποτελούν μέρος της αλυσίδας επικοινωνίας). Η ενέργεια
αυτή ποινικοποιείται λόγω της ανάγκης για προστασία των αναγκών των
οργανισμών και των ιδιωτών να χειρίζονται και να ελέγχουν τα συστήματα τους.
Τέτοιες παρεμβάσεις μπορούν να δώσουν πρόσβαση σε εμπιστευτικές
πληροφορίες και μυστικά και να ενθαρρύνουν τους ‘‘εισβολείς ’’ να διαπράξουν
περαιτέρω και πιο παράτολμα ηλεκτρονικά αδικήματα.
Η διάταξη δεν περιλαμβάνει την απλή αποστολή ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου ή αρχείου καθώς δεν υπάρχει πρόσβαση σε άλλο σύστημα
υπολογιστή μέσω δημόσιου τηλεπικοινωνιακού δικτύου ή εσωτερικού δικτύου.
β) Παράνομη Παρέμβαση4 (άρθρο 5 Ν.22(ΙΙΙ)/2004)
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα παρεμβαίνει5 με τεχνικά μέσα6 σε
δεδομένα ηλεκτρονικού υπολογιστή τα οποία δεν εκπέμπονται δημόσια7 από,
προς ή μέσα σ’ ένα σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή, διαπράττει αδίκημα
που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή/και με
χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 20,000ΛΚ. Υπό αυτή την έννοια
δεδομένα ηλεκτρονικού υπολογιστή περιλαμβάνουν και τα δεδομένα που είναι
4 Στοχεύει στην προστασία του δικαιώματος της ιδιωτικότητας της διαβίβασης δεδομένων.
5 Παρέμβαση σημαίνει την ακοή, ηχογράφηση, επιτήρηση, παρακολούθηση του περιεχομένου
των επικοινωνιών, στην απόκτηση του περιεχομένου των δεδομένων είτε άμεσα, μέσω της πρόσβασης και χρήσης ηλεκτρονικού συστήματος, είτε έμμεσα, μέσω της χρήσης ηλεκτρονικών συσκευών οπτικοακουστικής παρακολούθησης. 6
Περιλαμβάνουν τεχνικές συσκευές τοποθετημένες σε καλώδια αναμετάδοσης καθώς και συσκευές συλλογής και ηχογράφησης ασύρματης τηλεπικοινωνίας καθώς και τη χρήση λογισμικών και κωδικών. 7 Αφορά την φύση της επικοινωνίας και όχι την φύση των δεδομένων.
5
αποθηκευμένα ή μεταδίδονται με ηλεκτρονικό ή μαγνητικό8 ή άλλο τρόπο από
σύστημα ηλεκτρονικού υπολογιστή που μεταφέρει τέτοια δεδομένα.
γ) Επέμβαση σε Δεδομένα9 ( άρθρο 6 Ν.22(ΙΙΙ)/2004)
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα καταστρέφει 10 , διαγράφει 11 ,
μεταβάλλει12 ή αποκρύπτει13 δεδομένα ηλεκτρονικού υπολογιστή, διαπράττει
αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή/και με
χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 20,000ΛΚ.
δ) Επέμβαση σε Ηλεκτρονικό Υπολογιστή14 (άρθρο 7 Ν.22(ΙΙΙ)/2004)
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα προκαλεί σοβαρή15 παρεμπόδιση της
λειτουργίας ενός συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή, μέσω εισαγωγής,
δεδομένων ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι ένοχος αδικήματος που τιμωρείται
με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή/και με χρηματική ποινή που
δεν υπερβαίνει τις 20,000ΛΚ.
8 Οι ηλεκτρομαγνητικές μεταδόσεις δεν θεωρούνται δεδομένα σύμφωνα με την ΣΣΕΕΔ 2001 αλλά
καθώς μεταδίδονται από ηλεκτρονικό υπολογιστή κατά τη διάρκεια της λειτουργίας του μπορούν να αναπαραχθούν σε δεδομένα. 9
Στοχεύει στην προστασία της ακεραιότητας και της σωστής λειτουργίας ή χρήσης αποθηκευμένων δεδομένων ή προγραμμάτων. 10
Συσχετίζεται με την αρνητική μεταβολή της ακεραιότητας του περιεχομένου των πληροφοριών, των δεδομένων και των προγραμμάτων. 11
Όπως την καταστροφή ενός υλικού αντικειμένου, την καταστροφή του σε σημείο που να μην αναγνωρίζεται. 12
Η μεταλλαγή υπαρχουσών δεδομένων, π.χ. με την εισαγωγή κακόβουλων κωδικών, υιών, και διεισδυτικών προγραμμάτων (Trojan horses). 13
Οποιαδήποτε πράξη που εμποδίζει ή τερματίζει την διαθεσιμότητα των δεδομένων στο άτομο που έχει πρόσβαση στον υπολογιστή ή σε αυτά. 14
Στοχεύει στην ποινικοποίηση της εκ προθέσεως εμπόδισης της νόμιμου χρήσης των ηλεκτρονικών συστημάτων συμπεριλαμβανομένου και των τηλεπικοινωνιακών δυνατοτήτων με τη χρήση ή με την επιρροή δεδομένων. 15
Έτσι, η αποστολή γενικού ηλεκτρονικού γράμματος για εμπορικούς ή άλλους σκοπούς, μπορεί να προκαλεί δυσφορία στον αποδέκτη αλλά δεν ικανοποιεί το παρών άρθρο εκτός και αν είναι ηθελημένη και προκαλεί σοβαρή παρεμπόδιση.
6
ε) Κατάχρηση Επινοήσεων (άρθρο 8 Ν.22(ΙΙΙ)/2004)
Απαγορεύεται η με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα κατοχή, παραγωγή, πώληση,
προμήθευση προς χρήση, εισαγωγή, διανομή16 ή με άλλο τρόπο διάθεση17:
α) μιας συσκευής συμπεριλαμβανομένου προγράμματος υπολογιστή 18 που
έχει σχεδιαστεί ή προσαρμοστεί πρωτίστως με σκοπό τη διάπραξη
οποιουδήποτε από τα άνωθεν αδικήματα, ή
β) κλειδάριθμου ηλεκτρονικού υπολογιστή, κωδικού πρόσβασης ή
παρόμοια δεδομένα με τα οποία ολόκληρο ή μέρος συστήματος υπολογιστή
γίνεται πρόσβαση με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για τη διάπραξη οποιοδήποτε
από τα άνωθεν αδικήματα.
Όποιος ενεργεί σύμφωνα με τα πιο πάνω είναι ένοχος αδικήματος που
τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα πέντε έτη ή/και με χρηματική
ποινή που δεν υπερβαίνει τις 20,000ΛΚ.
3.1.2.2 Αδικήματα σχετιζόμενα με υπολογιστές: Αυτά δεν είναι γνήσια
εγκλήματα κυβερνοχώρου αλλά εγκλήματα που συχνά διαπράττονται
μέσω της χρήσης ενός ηλεκτρονικού συστήματος.
α) Πλαστογραφία σχετιζόμενη με ηλεκτρονικό υπολογιστή19
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα και με σκοπό τη καταδολίευση
ηλεκτρονικού υπολογιστή με τρόπον ώστε μη αυθεντικά δεδομένα που
16
Αφορά την ενεργητική πράξη της προώθησης δεδομένων σε άλλα άτομα. 17
Αφορά την τοποθέτηση ενεργών συσκευών για χρήση από άλλα άτομα. 18
Αφορά τα προγράμματα αυτά τα οποία είναι σχεδιασμένα να μεταβάλλουν ή ακόμη και να καταστρέφουν ή και να επεμβαίνουν με τη λειτουργία των συστημάτων, όπως οι ηλεκτρονικοί υιοί, ή προγράμματα που είναι σχεδιασμένα ή διαμορφωμένα έτσι ώστε να πετυχαίνουν πρόσβαση σε ηλεκτρονικά συστήματα. Ως εκ τούτου δεν απαγορεύονται συσκευές διπλής χρήσεως οι οποίες δεν είναι σχεδιασμένες αποκλειστικά ή συγκεκριμένα για την διάπραξη τέτοιων αδικημάτων. 19
Αποσκοπεί στην συμπλήρωση των κενών στο ποινικό δίκιο αναφορικά με την παραδοσιακή έννοια της πλαστογραφίας, η οποία απαιτεί την οπτική αναγνωσιμότητα των δηλώσεων ή διακυρήξεων που βρίσκονται σε ένα έγγραφο, καθώς δεν εφαρμόζεται σε ηλεκτρονικά αποθηκευμένα δεδομένα. 20
Η δημιουργία ενός μη αυθεντικού εγγράφου μπορεί να γίνει είτε με ορθά ή λανθασμένα δεδομένα. 21
Συμπεριλαμβάνει μετατροπές, μεταβολές, μερικές αλλαγές. 22
Εδώ έχει το νόημα της κατακράτησης και της απόκρυψης δεδομένων.
7
δημιουργούνται ως αποτέλεσμα των πιο πάνω παρεμβάσεων να
παρουσιάζονται ή να χρησιμοποιούνται για νόμιμους σκοπούς σαν να ήταν
αυθεντικά, ανεξάρτητα από το αν τα δεδομένα είναι άμεσα αναγνώσιμα και
κατανοητά, διαπράττει αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν
υπερβαίνει πέντε έτη ή/και με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις
20,000ΛΚ.
β) Απάτη σχετιζόμενη με ηλεκτρονικό υπολογιστή23
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα και με σκοπό την καταδολίευση
προκαλεί απώλεια στην περιουσία24 άλλου προσώπου με:
α) Εισαγωγή, τροποποίηση, διαγραφή ή απόκρυψη δεδομένων
ηλεκτρονικού υπολογιστή, ή
β) Επέμβαση στη λειτουργία ενός συστήματος υπολογιστή25 με σκοπό να
επιφέρει χωρίς δικαίωμα οικονομικό όφελος στον εαυτό του ή σε άλλο
πρόσωπο, διαπράττει αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν
υπερβαίνει τα πέντε έτη ή/και με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις
20,000ΛΚ.
3.1.2.3 Αδικήματα σχετιζόμενα με το περιεχόμενο:
Όποιος με πρόθεση και χωρίς δικαίωμα
α) Παράγει παιδική πορνογραφία με σκοπό26 τη διανομή της δια
μέσου συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή
β) Προσφέρει 27 , παρέχει πληροφορίες ως προς τον τρόπο που
μπορεί να καταστεί διαθέσιμη ή καθιστά διαθέσιμη28 παιδική πορνογραφία
μέσω συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή
23
Αποσκοπεί στην ποινικοποίηση οποιασδήποτε ανάρμοστης διαχείρισης κατά την επεξεργασία δεδομένων με σκοπό την παράνομη μεταβίβαση περιουσίας. 24
Συμπεριλαμβάνει την απώλεια χρημάτων, υλικών και άϋλων αγαθών οικονομικής αξίας. 25
Συμπεριλαμβάνει ενέργειες όπως την χρήση μηχανικών συσκευών, ενέργειες απόκρυψης τυπωμένων αρχείων και ενέργειες που επηρεάζουν την φύλαξη η την ροή των δεδομένων ή τη σειρά με την οποία λειτουργούν τα προγράμματα. 26
Η παραγωγή παιδικής πορνογραφίας για τον ίδιο δεν είναι αδίκημα. 27
Συμπεριλαμβάνει και την πρόκληση άλλων στην απόκτηση παιδικής πορνογραφίας. 28
Συμπεριλαμβάνει και την τοποθέτηση παιδικής πορνογραφίας στο διαδίκτυο για χρήση άλλων, π.χ. με τη δημιουργία ιστοσελίδων παιδικής πορνογραφίας.
8
γ) Διανέμει 29 ή διαβιβάζει (εκπέμπει) 30 παιδική πορνογραφία δια
μέσου συστήματος ηλεκτρονικού υπολογιστή
δ) Προάγει31 παιδική πορνογραφία μέσω συστήματος ηλεκτρονικού
υπολογιστή για τον ίδιο ή για άλλο
ε) Κατέχει 32 παιδική πορνογραφία σε σύστημα ηλεκτρονικού
υπολογιστή ή σε μέσο αποθήκευσης δεδομένων ηλεκτρονικού υπολογιστή
διαπράττει αδίκημα που τιμωρείται με φυλάκιση που δεν υπερβαίνει τα
δέκα έτη ή/και με χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις 25,000ΛΚ.
Η παιδική πορνογραφία και οι διαδικτυακές επικοινωνίες, όπως είναι η
ανταλλαγή ιδεών, φαντασιών και συμβουλών μεταξύ παιδεραστών, θεωρείται ότι
παίζει σημαντικό ρόλο στην υποστήριξη, ενθάρρυνση και διευκόλυνση των
σεξουαλικών αδικημάτων κατά των παιδιών. 33 Το κεφάλαιο αυτό του νόμου
αποσκοπεί στην προστασία δύο διαφορετικών εννόμων συμφερόντων. Πρώτα
και κύρια, στοχεύει στην προστασία αυτών καθ’εαυτών των παιδιών που
λαμβάνουν μέρος στη σεξουαλική κακοποίηση. Παράλληλα, παρέχεται
προστασία και έναντι συμπεριφορών, οι οποίες αν και δεν προκαλούν
κατ’ανάγκη κακό σε συγκεκριμένο παιδί (όπως παρακολούθηση ρεαλιστικών
εικόνων ανηλίκων, 3d animation), μπορούν παραταύτα να συνιστούν την αιτία και
ή να ενθαρρύνουν την αποπλάνηση παιδιών και τη συμμετοχή τους σε τέτοιες
παράνομες δραστηριότητες.
Η παιδική πορνογραφία συμπεριλαμβάνει πορνογραφικό υλικό που
οπτικώς αναπαριστά:
29
Η ενεργή διανομή του υλικού. 30
Περιλαμβάνει την απλή αποστολή παιδικής πορνογραφίας μέσω ενός ηλεκτρονικού συστήματος σε άλλο άτομο. 31
Στη ΣΣΕΕΔ 2001 αντί για τη λέξη «προάγει» χρησιμοποιείται η λέξη «εξασφαλίσει», η οποία έχει την έννοια της ενεργούς απόκτησης παιδικής πορνογραφίας π.χ. αντιγραφή δεδομένων από το διαδίκτυο ή άλλο υπολογιστή. 32
Σε ηλεκτρονικό σύστημα ή μέσω αποθήκευσης όπως δισκέτα ή ψηφιακό δίσκο. 33
Explanatory Report to the Convention on Cybercrime, παρ.91 επ και αγγλική απόφαση R. v. Oliver and others [2003] 2 Cr.App.R. (S) 15 στη σελίδα 65.
9
α)ανήλικο πρόσωπο να εμπλέκεται σε σαφώς σεξουαλική
συμπεριφορά, ή
β) πρόσωπο που παριστάνει ανήλικο να εμπλέκεται σε σαφώς
σεξουαλική συμπεριφορά, ή
γ) ρεαλιστικές εικόνες που παριστάνουν ανήλικο να εμπλέκεται σε
σαφώς σεξουαλική συμπεριφορά.34
Η έννοια της «σαφούς σεξουαλικής συμπεριφοράς» περιλαμβάνει τη
συνουσία μεταξύ ανηλίκων ή ανήλικου και ενήλικου του ιδίου ή αντιθέτου φύλου,
κτηνοβασία, αυνανισμό, σαδιστική ή μαζοχιστική συμπεριφορά στα πλαίσια
σεξουαλικής πράξης. O νόμος 22(III)/2004 δεν συμπεριλαμβάνει ρητώς στον
ορισμό της «σαφούς σεξουαλικής συμπεριφοράς» την προκλητική επίδειξη των
γεννητικών οργάνων ή της ηβικής περιοχής ανηλίκου, παρόλο που κάτι τέτοιο
προνοείτε στην παράγραφο 100 του Επεξηγηματικού Κειμένου της ΣΣΕΕΔ 2001.
Αυτό δε σημαίνει και ότι ο νόμος αποκλείει τη συμπερίληψη και αυτής της
συμπεριφοράς. Αυτό εξαρτάται κύρια από τα γεγονότα της κάθε υπόθεσης και
κυρίως από τον τρόπο λήψης της φωτογραφίας, δηλαδή αν το περιεχόμενο της
είχε σκοπεύει να διεγείρει σεξουαλικά ένστικτα. Επιπλέον, υλικό το οποίο είναι
καλλιτεχνικού, ιατρικού, επιστημονικού ή παρόμοιου χαρακτήρα δεν θεωρείται
πορνογραφικό.
Η αγγλική νομολογία είναι καθοδηγητική για την ερμηνεία, τον τρόπο
σύνταξης του κατηγορητηρίου και τις ποινές που μπορούν να επιβληθούν σε
τέτοιου είδους αδικήματα. Η αγγλική νομολογία έχει υιοθετηθεί από το Ανώτατο
Δικαστήριο στην ποινική Υπόθεση 258/06 μεταξύ Γενικού Εισαγγελέα της
Δημοκρατίας ν. Aram Makamian, ημερομηνίας 19/7/2007, ως χρήσιμη για τα
κυπριακά δικαστήρια με τις ανάλογες προσαρμογές στις ανάγκες της κάθε
υπόθεσης.
34
Περιλαμβάνει φωτογραφίες οι οποίες έχουν αλλαχθεί, όπως διαμορφωμένες φωτογραφίες φυσικών προσώπων ή εικόνες παιδιών που δημιουργούνται εκ του μηδενός από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.
10
Από την αγγλική απόφαση R. v. Oliver[2003] 2 Cr.App.R. (S) 15 μπορεί
να αντληθούν τα εξής ενδιαφέροντα στοιχεία:
1. είναι πολύ χρήσιμο για το πρωτόδικο Δικαστήριο να βλέπει το
ίδιο τις φωτογραφίες που αποτελούν το παιδικό πορνογραφικό
υλικό, εκτός και αν υπάρχει συμφωνημένη περιγραφή του υλικού
που εντοπίστηκε. Η μικρή ηλικία των παιδιών οδηγεί στην
επιβολή αυστηρότερης ποινής, αν και μπορεί να υποστηριχτεί ότι
στα μεγαλύτερα παιδιά μπορεί να αφήνονται μεγαλύτερα
ψυχολογικά και σωματικά τραύματα.
2. Καθοριστικοί παράγοντες της σοβαρότητας της κάθε υπόθεσης
είναι η φύση της παιδικής πορνογραφίας και το μέγεθος της
συμμετοχής του κατηγορούμενου στην αρχική εκμετάλλευση.