จดหมายข่าว 25 7 56 (1)

กรกฎาคม - กนยายน 2556 1

จดหมายขาว

ปท 1 ฉบบท 1 กรกฎาคม - กนยายน 2556

ผนปาดงพญาเยน-เขาใหญ

กบอนาคตความเปนมรดกโลก

ถงเวลา...

นกกระเรยนคนถนทงกะมง

อทยานแหงชาตกาญจนกฏ

Yellowstone National Park

เสนทางตามรอยแมหลวง

อทยานแหงชาตดอยผาหมปก

2

4

5

8

เรองในเลม

ภาพจาก : หนงสอ The Best of National Parks in Thailand

สวสดครบ สมาชกสมาคมฯ ทกทาน

จดหมายขาวททานสมาชกอานอยนเปนฉบบปฐมฤกษ

จดท�าขนเพอใชเปนสอกลางเชอมโยงระหวางสมาคม

อทยานแหงชาตกบสมาชกทกทาน โดยม งใหสาระ

เกรดความร และสถานการณความเคลอนไหวดานการ

อนรกษ ธรรมชาตและสงแวดลอมในประเทศและ

ตางประเทศ เพอวาสมาชกจะไดน�าไปใชประโยชนในงาน

ทรบผดชอบหรออยางนอยกชวยสรางเสรมภมปญญาได

ตามสมควร ความคดเหนและขอแนะน�าของสมาชก

ทงตอบทบาท พนธกจ และกจกรรมของสมาคมฯ รวมทง

รปแบบเนอหาของจดหมายขาวซงจะออกทกรายสามเดอน

นน สมาคมฯ ขอนอมรบไปพจารณาดวยความยนดยง

ประเทศไทย จดไดวามการประกาศจดตงพนทปาอนรกษ

หรอพนทคมครอง (Protected Areas) ซงรวมถงอทยาน

แหงชาต เขตรกษาพนธ สตวป า เขตหามลาสตวป า

วนอทยาน และพนทลมน�าชนหนง ทงในเชงจ�านวนและ

รอยละของพนทประเทศ เปนล�าดบตนๆ ของโลกทเดยว

ระบบพนทคมครองนมคณคามหาศาลตอชวตความเปน

อยของคนไทยทงชาต เพราะเปนแหลงใหความหลากหลาย

ทางชวภาพ แหลงตนน�า แหลงดดซบและกกเกบคารบอน

แหลงนนทนาการและศกษาหาความร ฯลฯ

อย างไรกด การอนรกษ และจดการพนทค มครอง

ดงกลาว มไดเปนไปอยางราบรน แตยงมภยคกคาม

รอบดาน โดยเฉพาะภยคกคามทเกดจากคนเปนสวนใหญ

ทงการลกลอบตดไม ลาสตวปา การบกรกพนท เพอ

การเกษตรและใหบรการทองเทยว รวมถงการตดถนน

สรางเขอนและอางเกบกกน�า ซงทงหมดปรากฏเปนขาว

ตามหน าหนงสอพมพ และโทรทศน มาโดยตลอด

แรงกดดนจงไปตกอยกบกรมอทยานแหงชาต สตวปา

และพนธพช ในฐานะหนวยงานรบผดชอบอยางหลกไมพน

ยงภยธรรมชาตแบบตางๆ เกดขนอยเนองๆ รวมทงกระแส

บบคนจากอตสาหกรรมการทองเทยวดวยแลว แรงกดดน

นนกยงมากเปนทวคณ

กไดแตหวงวา ผ รบผดชอบทกระดบของหนวยงาน

ดงกลาว จะมการปรบเปลยนแนวคดและกลยทธในการ

ปกปองรกษาพนทคมครองซงยงคงเหลออยอกไมมากนก

โดยขดแซะน�าเอาอดมการณและวชาความร ทมอย

ใชอยางเตมทและสมศกดศรกบความเปนนกวชาการ

สมาคมอทยานแหงชาตขอใหก�าลงใจกบทกทาน ทเสยสละ

อทศตนเพอการปกปองรกษาผนปาซงเปนสมบตสวนรวม

ของคนไทยทงชาต และขอเรยนตอสมาชกทกทานวา

สมาคมฯ จะยนอยบนความถกตองชอบธรรม และจะ

สนบสนนการบรหารจดการ การอนรกษ และใชประโยชน

พนทคมครองทตงอยบนหลกวชาการเปนส�าคญ

ขอใหสนกกบการอานจดหมายขาวฉบบนนะครบ

พบกนอกในเดอนตลาคม 2556

สรเชษฎ เชษฐมาส

นายกสมาคมอทยานแหงชาต

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต2

กบอนาคตความเปนมรดกโลกงพญาเยน-เขาใหญ ซงประกอบกนเปนผนปาขนาดใหญ ดวยอทยาน

แหงชาต 4 แหง ไดแก เขาใหญ ทบลาน ปางสดา และตาพระยา กบ

1 เขตรกษาพนธ สตวปา คอ ดงใหญ ไดรบการขนทะเบยนมรดกโลกทาง

ธรรมชาต (Natural World Heritage Site) เมอป 2548 ตามเกณฑท 10 ใน

ฐานะเปนถนทอาศยตามธรรมชาตทส�าคญส�าหรบการอนรกษความหลากหลาย

ทางชวภาพในถนก�าเนด รวมถงมชนดพนธ พชและสตวซงมคณคาความ

โดดเดนระดบโลกในเชงวทยาศาสตรและการอนรกษ ก�าลงถกคกคาม

ตลอดเวลา 7 ปเศษ ภายหลงจากการขนทะเบยนเปนมรดกโลกแลว ผนปาดง

พญาเยน-เขาใหญ ยงคงประสบปญหาตางๆ อยางตอเนองทงปญหาเกาทอย

ระหวางการแกไข และปญหาใหมทพอกพนขนมาอก จนปทผานมา คณะ

กรรมการมรดกโลกในคราวประชมครงท 36 ณ นครเซนตปเตอรสเบรก ประเทศ

รสเซย จงไดสรปประเดนปญหาทอาจสงผลกระทบอยางรนแรงตอคณคาความ

โดดเดนระดบโลก (outstanding universal value) ของผนปาดงพญาเยน-

เขาใหญ และขอเสนอแนะใหประเทศไทยด�าเนนการแก พรอมแจงใหศนยมรดกโลก

(UNESCO World Heritage Center) ทราบเพอบรรจเปนวาระสบเนองในการ

ประชมคณะกรรมการมรดกโลก ครงท 37

ประเดนปญหาและขอเสนอแนะดงกลาว ทส�าคญประกอบดวย

• การขยายทางหลวงหมายเลข 304 โดยเฉพาะระหวาง กม.ท 26-29

ซงการขยายจะรกล�าเขาไปในปาตามรอยตอของเขาใหญกบทบลาน โดย

ตองมมาตรการแกไขปญหาผลกระทบทเหมาะสม พรอมพฒนาแนวเชอมตอให

สตวปาสามารถอพยพเคลอนยายไปมาระหวางอทยานแหงชาตทงสองได

นอกจากน ยงมถนนซอยยอยอกจ�านวนมากทคนทวไปสามารถใชเดนทาง

เขาออกระหวางทางหลวงดงกลาวกบพนทตอนในของผนปา จงจ�าเปนตองม

มาตรการทสามารถควบคมผลกระทบตางๆ ทอาจเกดขน

• การบกรกพนท ประเดนการบกรกพนทยงคงเปนปญหาตอเนอง

มาอยางยาวนาน และมแนวโนมวาจะไมหยดแคทเปนอย โดยเฉพาะมการบกรก

เพมเตมบรเวณแนวเขตดานทศเหนอของอทยานแหงชาตทบลาน จงจ�าเปนตอง

มกลไกการเฝาระวง ระบต�าแหนงแหงท และขนาดเนอททถกบกรกตลอดจน

การบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด และหากจ�าเปนกด�าเนนการปรบและปก

แนวเขตตามสภาพความเปนจรง

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต2

ภาพจาก : หนงสอ 50 ป อทยานแหงชาตไทย

กรกฎาคม - กนยายน 2556 3กรกฎาคม - กนยายน 2556 3

การลกลอบตดไม การลกลอบตดไมพะยงในอทยานแหงชาต

ตาพระยาและเขตรกษาพนธสตวปาดงใหญ และไมหอมทเขาใหญ และอทยาน

แหงชาตอนๆ ซงสงผลตอความมนคงของระบบนเวศ และคณคาความโดดเดน

ของผนปา จงตองมการบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด และจดหาทรพยากรท

จ�าเปนสนบสนนการปฏบตหนาทของเจาหนาททกระดบ

อางเกบน�าหวยสโมง การกอสรางอางเกบน�ายงคงด�าเนนอยอยาง

ตอเนอง แตรายละเอยดของมาตรการแกไขปญหาผลกระทบทอาจสงผลกระทบ

ตอคณคาความโดดเดนระดบโลกของผนปา ยงมอยคอนขางจ�ากดและขาดความ

ชดเจน รวมถงมประเดนวาใครจะเปนผดแลจดการพนทน�าในอาง และจะมการ

ควบคมปองกนการเพาะเลยงพนธสตวน�าเศรษฐกจจากตางถนในอางเกบน�า

อยางไร

การปลอยสตวเลยงหากนในปา แมจะมการควบคมไมใหเกษตรกร

รายยอยปลอยวว ควาย เขาไปหากนในปาได แตผประกอบรายใหญทเปนบรษท

จ�านวนหลายราย ยงคงปลอยสตวเลยงจ�านวนมากเหลานนออกหากนไดโดยไมม

การตอนกลบ จงแนะน�าใหเรงแกไขปญหาน ในระดบรฐบาล

การวางแผนการจดการและการทองเทยว ประเดนหลกในเรองน

คอ การปรบปรงแผนการจดการผนปาฉบบทสะทอนถงสถานการณทเปนจรงใน

ปจจบนและแนวโนมในอนาคต และการจดท�าโซนนง (zoning) ทสามารถน�า

ไปสการปฏบตได รวมทงบรณาการแผนการทองเทยวทครอบคลมรายละเอยด

ทกสวน และแผนการปองกนการลกลอบตดไมและลาสตวปาทชดเจนเขากบ

แผนการจดการผนปาดวย

ค�าถามตอมามอยวา จากวนนนถงวนน ประเทศไทยไดด�าเนนการอะไรไปบาง

ครบถวนทง 6 ประเดน จนส�าเรจหรอไม เพยงใด ใครตองเปนผรบผดชอบ และ

ถาไมส�าเรจครบถวนตามมตของคณะกรรมการมรดกโลก จะมอะไรเกดขน

ผเขยนไมสามารถตอบไดอยางชดเจนวาประเทศไทยไดด�าเนนการอะไรไปบาง

ทเปนรปธรรมเพราะไมสามารถเขาถงขอมลของทางราชการ แตกเชอวา คณะ

กรรมการแหงชาตวาดวยอนสญญาคมครองมรดกโลก ไดมอบหมายใหกรม

อทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช ซงเปนหนวยงานรบผดชอบบรหารจดการ

ผนปาดงพญาเยน-เขาใหญ ด�าเนนการตางๆ ใหเปนไปตามขอแนะน�าของ

คณะกรรมการมรดกโลก

อยางไรกด จากการอานทบทวนเอกสารฉบบทใชในการพจารณาเรองสบเนอง

เกยวกบผนปาดงพญาเยน-เขาใหญ ของคณะกรรมการมรดกโลก ซงมการ

ประชมครงท 37 ในระหวางวนท 16-27 มถนายน 2556 ณ กรงพนมเปญ

ประเทศกมพชา ผ เขยนคงตองบอกวา หายใจไมทวทองและกงวลกบสงท

ปรากฏในเอกสารฉบบดงกลาว เพราะในเอกสารหลายจดบงบอกเปนนยวา

ผนปาดงพญาเยน-เขาใหญ มโอกาสทจะถกพจารณาใหลงไปอยใน “บญช มรดก

โลกทอยในภาวะอนตราย” หรอทเรยกวา “The List of World Heritage in

Danger” ซงไมเปนผลดกบภาพลกษณของประเทศไทย อยางแนนอน

แตผลการพจารณาของคณะกรรมการมรดกโลก มไดตดสนใหผนปาดงพญา

เยน-เขาใหญ ลงไปอยในบญชดงกลาวแตอยางใด ซงเปนเรองทนายนดเปน

อยางมาก ตองขอชมเชยผแทนประเทศไทยทขนชแจงตอคณะกรรมการมรดก

โลก ถงประเดนปญหาและการด�าเนนงานของไทยในรอบปทผานมา จนเปนท

พอใจ ผเขยนพยายามสบคนขอพจารณาและความเหนเพมเตมของคณะ

กรรมการมรดกโลกในเวบไซตของ UNESCO แตกไมพบจงไมสามารถเลาให

สมาชกฟงเพมเตมวา คณะกรรมการมรดกโลกมเงอนไขอะไร มากนอยเพยงใด

ทมาพรอมกบการพจารณาตดสนใจ ผเขยนไดแตหวงวาผรบผดชอบทกระดบ

ของประเทศ คงไมสามารถนงนอนใจกบประเดนปญหาตางๆ ทคลายคลงกน

ของทงมรดกโลกทางธรรมชาตของไทยทงสองแหง และพนทคมครองอกเกอบ

300 แหงทวประเทศ ก�าลงเผชญหนาอย และมงมนตงใจทจะชวยกนแกไขปญหา

ตางๆ ใหตลอดรอดฝง เพอคณภาพชวตทดของคนทงชาต และเออใหเกดการ

พฒนาประเทศอยางยาวนานและยงยน

สรเชษฎ เชษฐมาส

มถนายน 2556

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต4

สถานการณการอนรกษธรรมชาต

ถงเวลา......

นกกระเรยนคนถนทงกะมง

ป พ.ศ.2483 สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด�ารงราชานภาพ

ไดเขยนเรองเกรดนอกพงศาวดารความวา ในฤดแลงเสนทางจาก

จงหวดนครราชสมาไปจงหวดอดรธาน มนกกระเรยนมาท�ารงในท ง

หลายแหงตงหมนตงแสนตว พอจวนฤดฝนลกนกบนไดกพากนหายไปหมด

ถงฤดแลงหนากกลบมาอก เมอเดนทางถงทงมะคาเหนฝงนกกระเรยนท�ารง

อยมากมาย พอมนเหนคนกตนพากนทงรงบนหนขนไปรอนอยเตมทองฟา

นาพศวงวา ไฉนนกกระเรยนนบหมนจงพรอมใจกนมาท�ารงในทงมะคา

และมาเสมอทกป

มอยสบหาปทผานมา กลมคณปาวยเจดสบคนบานเดอเลาวา สมยเดกพอจ�า

ความได พอแมชใหดนกเขยนทบนพรอมเสยงรองทดงมากผานไปมาจากปา

ภเขยวกบภแลนคา ตหมานวยกวาหกสบปลกพรานลาสตวคนบานบวเลาวา พอจะ

ใชดามไมดกยงนกเขยนทมาจากปาภเขยวลงททงนาตายหลายตว และพรานเชอผน

ยนยนไมเคยเหนนกเขยนอกเลยหลายสบปแลว มแตหนองน�าในชมชนรอบเชงเขา

หลายแหงทเรยกชอวา “หนองนกเขยน”

ตอมาป 2530 โดยการสนบสนนจากธนาคารไทยทน จ�ากด บรษทคอลเกต-ปาลมโอลพ

จ�ากด บรษทเชลลแหงประเทศไทย จ�ากด และ UNEP ไดจดเตรยมพนทและกรง

ฝกปลอยในทงกะมงใจกลางปาภเขยวรองรบนกกระเรยนพรอมกบประชาสมพนธ

โดยนกเรยนโรงเรยนบานหนองขาครประชาวทยา แสดงละครล�าเพลนเรองนก

กระเรยนคนถนตามชมชนรอบเชงเขา อ�าเภอในเมอง และ

สอมวลชนตางๆ จนกระทงวนท 22-23 พฤศจกายน 2533

บรรดานกเรยนนสตนกศกษา ดารา นกแสดง นกรอง

และประชาชนไดจดรวขบวนทยงใหญเรยกรองให

น�านกกระเรยนหรอนกเขยนคนถน กรมปาไม จงได

น�านกกระเรยนจ�านวน 5 ตว เดนทางโดยเฮลคอปเตอรถงหนา

ศาลากลางจงหวด กอนน�าขนไปเลยงไวททงกะมง กจกรรมเหลานได

สรางความชนชมยนด และความประทบใจ ใหแกประชาชนจนราชการตอง

ก�าหนดใหนกกระเรยน เปนสตว สญลกษณของจงหวด ขณะนชาวชยภมยงรอ

ฟงขาววาเมอใดทางราชการจะปลอยนกกระเรยนคนถนสธรรมชาต

บดน กรมอทยานแหงชาต สตวปาและพนธพช โดยความ

รวมมอของมลนธอนรกษปาภเขยว และสมาคมอทยาน

แหงชาตจะน�านกกระเรยนพนธไทย จ�านวน 6 ตว จากสถาน

เพาะเลยงนกน�าบางพระ จงหวดชลบร เดนทางมาลงในกรง

ฝกปลอยเพอปรบตวเขากบธรรมชาต พรอมกบปลอยนกน�า

ขนาดใหญมาบกเบกทองฟาน�ารองใหนกกระเรยนไดม

โอกาสทะยานบนขนเหนอพนทเปนชดแรก บรรดานกเรยน

นสต นกศกษา คณะคร และผปกครองทมาในงานมอบทน

การศกษา จะไดรวมปลอยนกกระเรยนและสตวปากวา

หนงรอยตวสทงกะมงทมธรรมชาตปาเขาอนอดมสมบรณ

ในวนท 3 สงหาคม 2556 โครงการสวนสตวธรรมชาตภเขยว

อนเนองมาจากพระราชด�าร มกจกรรมการเพาะเลยงและ

ขยายพนธสตวปาทหายากและใกลสญพนธเพอปลอยส

ธรรมชาต เชน นกกระเรยน ละอง ละมง และกระซ ดงนน

การปลอยนกกระเรยนคนถนจะเปนการเทดพระเกยรต

สมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ ในดานการ

อนรกษรพยากรปาไมและสตวปาดวย

.. .ถงเวลาทประชาชนจะร วมกนปล อยและค มครอง

นกกระเรยน นกขนาดใหญทมความสงางาม และเปนสมบต

ของชาตททรงคณคาตอความหลากหลายทางชวภาพทสมดล

คนถนทงกะมงโดยอสระ และปลอดภย...

มานพ ชมภจนทร

21 มถนายน 56

กรกฎาคม - กนยายน 2556 5

อทยานแหงชาตกาญจนกฏYellowstone National Park อทยานแหงชาตกาญจนกฏสวนใหญอยในรฐไวโอมงแตมเขตแดนลาเขาไปในรฐไอดาโฮและรฐมอนทานาดวย อทยานแหงชาตแหงนนาจะเปนอทยานแหงชาตทไดรบคาราลอกลาวขวญถงมากทสดกวาอทยานแหงชาตอนใดทกแหง เนองจากเปนพนทซงประกอบดวยแหลงนาพรอนทใหญโตและมากกวาแหลงนาพรอนทวโลกรวมกนเสยอก พนทซงเปนสนามแหลงนาพรอนทยงใหญแหงอนๆ ของโลกปรากฏอยในประเทศไอซแลนดและประเทศนวซแลนด นาพรอน ถากลาวอยางคราวๆ กคอ ภเขาไฟนารอน (water volcanoes) เกดขนไดในเฉพาะพนทซงภายใตผวดนลงไปนนชนเปลอกโลกทรอนแผความรอนขนมาใกลผวหนาดน ปฏกรยาเชนนแตกอนมาหลายตอหลายปนนไมมผใดใหคาอธบายไดและแมแตในปจจบนนกยงเปนทนาพศวงงงงวยอยสาหรบผคนเปนจานวนมาก ซงเปนเรองปกตสามญ มวลนาทอาบอยตามผวหนาดนไหลซมผานรอยแยกของเปลอกโลกลงไปตามชนหนใตดนหรอนาจากใตดนพพงขนมาสผวหนาดน รวมตวกนทฐานของปลองนาพรอน (geyser's crater) ซงอยลกลงไปในชนดนหรอหนทมความรอนสง (intense heat) นาทรวมตวกนนนพลอยไดรบความรอนจนเดอดกลายเปนไอ (steam) ไปดวย ไอนามปรมาตรทขยายตวกวานาเหลวรอนจงถกแรงดนใหพพงขนสเบองบนในขณะมวลนาทเยนกวาอยเบองลาง จากนนนาปลองนาพรอนทผวดนเรมเดอดเปนฟองปดมากขนเรอยๆ จนในทสดสงกลมไอนารอนขาวพงขนสทองฟา เปนสญญาณใหผเฝาชมนาพรอนเบองบนพากนมามงดนาพรอนทพพงขนมาเรงระบาไปในอากาศ เมอมวลนาทฐานของปลองนาพขยายตวจนถงทสดภายใตความรอนทไดรบตอเนองจากเปลอกโลกดานลางทาใหมวลนาดานบนทไดรบความรอนนอยกวาไมสามารถทานแรงดนจากมวลนาดานลางทฐานปลองนาพไดอกตอไป มวลนารอนดานลางจงประทพงขนมาสเบองบนดวยแรงดนมหาศาล พพงขนไปในอากาศสงหลายฟตและพงออกเรอยไปจนกระทงมวลนารอนในปลองนาพถกพนพออกมาจากปลองนาพจนหมด นาจากเปลอกโลกดานบนหรอนารอนทพพงขนไปในอากาศแลวนนถกทาใหเยนลงตกลงสผวดนอกแลวซงลงสรอยแยกของหนกลบไปรวมตวกนทฐานปลองนาพวนเวยนกนไปตามกระบวนการเชนนซาแลวซาเลา ชวงเวลากอนทนาพรอนจะพพงขนมาอกครงนานเทาใดขนอยกบมวลนาทซมลงไปแลวถกทาใหรอนจนเกดแรงดนพพงขนมาอก

นาพรอนเฒาผสตยซอ (Old Faithful Geyser) ทมชอเลองลอเนองจากการพพงของนาพรอนเปนระยะๆ ดวยเวลาทแนนอนประมาณ 63 นาทตอครง และไมเคยทาใหผมาเยยมชมคนใดผดหวงเลยทมาอดทนรอดการพพงของนาพรอนแหงนโดยอดทนรอประมาณหนงชวโมง นาพรอนทมขนาดใหญทสดบางแหงพพงขนมาดวยชวงเวลาทไมแนนอน บางแหงเปนวน บางแหงเปนสปดาหหรอเปนเดอน นาพรอนทมขนาดเลกบางแหงพพงขนมาทกๆ นาทกม บางแหงนาพทรอนเดอดปดๆ พพงพนนารอนสงขนไปในอากาศไมกฟตทกๆ หนงนาทหรอสองนาทไมเกนนน แตมกเปนนาพรอนทมขนาดเลกเปนปลองนาพรอนทรวมตวกนอยางไมสมบรณ ภมภาคกาญจนกฏเกอบทงหมดนนครอบคลมพนทถง 3,426 ตารางไมล กวางใหญไพศาลเสยจนกระทงรฐขนาดเลกทสดในประเทศของเราสองหรอสามรฐรวมกนแลวยงมทวางเหลอทงไวอกมาก กาญจนกฏเปนพนทซงโดดเดนมชอเสยงเนองจากปรากฏการณของนาพรอน แหลงนาพรอนนนปรากฏอยตามเวงทราบลมถง 6 แหงดวยกนมชอเรยงกนไปตามลาดบคอ เวงดานบน เวงดานลาง เวงนอรรส เวงโชโชเน เวงทะเลสาบรปหวใจ และเวงแมโปงตะวนตก

อทยานแหงชาตเดนประจาฉบบ

 Upper Geyser Basin as seen from top of hill near Grotto Geyser; Photographer unknown; 1912

 Old Faithful Geyser with sign; Upper Geyser Basin; Photographer unknown; 1986

อทยานแหงชาตกาญจนกฏYellowstone National Park อทยานแหงชาตกาญจนกฏสวนใหญอยในรฐไวโอมงแตมเขตแดนลาเขาไปในรฐไอดาโฮและรฐมอนทานาดวย อทยานแหงชาตแหงนนาจะเปนอทยานแหงชาตทไดรบคาราลอกลาวขวญถงมากทสดกวาอทยานแหงชาตอนใดทกแหง เนองจากเปนพนทซงประกอบดวยแหลงนาพรอนทใหญโตและมากกวาแหลงนาพรอนทวโลกรวมกนเสยอก พนทซงเปนสนามแหลงนาพรอนทยงใหญแหงอนๆ ของโลกปรากฏอยในประเทศไอซแลนดและประเทศนวซแลนด นาพรอน ถากลาวอยางคราวๆ กคอ ภเขาไฟนารอน (water volcanoes) เกดขนไดในเฉพาะพนทซงภายใตผวดนลงไปนนชนเปลอกโลกทรอนแผความรอนขนมาใกลผวหนาดน ปฏกรยาเชนนแตกอนมาหลายตอหลายปนนไมมผใดใหคาอธบายไดและแมแตในปจจบนนกยงเปนทนาพศวงงงงวยอยสาหรบผคนเปนจานวนมาก ซงเปนเรองปกตสามญ มวลนาทอาบอยตามผวหนาดนไหลซมผานรอยแยกของเปลอกโลกลงไปตามชนหนใตดนหรอนาจากใตดนพพงขนมาสผวหนาดน รวมตวกนทฐานของปลองนาพรอน (geyser's crater) ซงอยลกลงไปในชนดนหรอหนทมความรอนสง (intense heat) นาทรวมตวกนนนพลอยไดรบความรอนจนเดอดกลายเปนไอ (steam) ไปดวย ไอนามปรมาตรทขยายตวกวานาเหลวรอนจงถกแรงดนใหพพงขนสเบองบนในขณะมวลนาทเยนกวาอยเบองลาง จากนนนาปลองนาพรอนทผวดนเรมเดอดเปนฟองปดมากขนเรอยๆ จนในทสดสงกลมไอนารอนขาวพงขนสทองฟา เปนสญญาณใหผเฝาชมนาพรอนเบองบนพากนมามงดนาพรอนทพพงขนมาเรงระบาไปในอากาศ เมอมวลนาทฐานของปลองนาพขยายตวจนถงทสดภายใตความรอนทไดรบตอเนองจากเปลอกโลกดานลางทาใหมวลนาดานบนทไดรบความรอนนอยกวาไมสามารถทานแรงดนจากมวลนาดานลางทฐานปลองนาพไดอกตอไป มวลนารอนดานลางจงประทพงขนมาสเบองบนดวยแรงดนมหาศาล พพงขนไปในอากาศสงหลายฟตและพงออกเรอยไปจนกระทงมวลนารอนในปลองนาพถกพนพออกมาจากปลองนาพจนหมด นาจากเปลอกโลกดานบนหรอนารอนทพพงขนไปในอากาศแลวนนถกทาใหเยนลงตกลงสผวดนอกแลวซงลงสรอยแยกของหนกลบไปรวมตวกนทฐานปลองนาพวนเวยนกนไปตามกระบวนการเชนนซาแลวซาเลา ชวงเวลากอนทนาพรอนจะพพงขนมาอกครงนานเทาใดขนอยกบมวลนาทซมลงไปแลวถกทาใหรอนจนเกดแรงดนพพงขนมาอก

นาพรอนเฒาผสตยซอ (Old Faithful Geyser) ทมชอเลองลอเนองจากการพพงของนาพรอนเปนระยะๆ ดวยเวลาทแนนอนประมาณ 63 นาทตอครง และไมเคยทาใหผมาเยยมชมคนใดผดหวงเลยทมาอดทนรอดการพพงของนาพรอนแหงนโดยอดทนรอประมาณหนงชวโมง นาพรอนทมขนาดใหญทสดบางแหงพพงขนมาดวยชวงเวลาทไมแนนอน บางแหงเปนวน บางแหงเปนสปดาหหรอเปนเดอน นาพรอนทมขนาดเลกบางแหงพพงขนมาทกๆ นาทกม บางแหงนาพทรอนเดอดปดๆ พพงพนนารอนสงขนไปในอากาศไมกฟตทกๆ หนงนาทหรอสองนาทไมเกนนน แตมกเปนนาพรอนทมขนาดเลกเปนปลองนาพรอนทรวมตวกนอยางไมสมบรณ ภมภาคกาญจนกฏเกอบทงหมดนนครอบคลมพนทถง 3,426 ตารางไมล กวางใหญไพศาลเสยจนกระทงรฐขนาดเลกทสดในประเทศของเราสองหรอสามรฐรวมกนแลวยงมทวางเหลอทงไวอกมาก กาญจนกฏเปนพนทซงโดดเดนมชอเสยงเนองจากปรากฏการณของนาพรอน แหลงนาพรอนนนปรากฏอยตามเวงทราบลมถง 6 แหงดวยกนมชอเรยงกนไปตามลาดบคอ เวงดานบน เวงดานลาง เวงนอรรส เวงโชโชเน เวงทะเลสาบรปหวใจ และเวงแมโปงตะวนตก

อทยานแหงชาตเดนประจาฉบบ

 Upper Geyser Basin as seen from top of hill near Grotto Geyser; Photographer unknown; 1912

 Old Faithful Geyser with sign; Upper Geyser Basin; Photographer unknown; 1986

อทยานแหงชาตกาญจนกฏสวนใหญอยในรฐไวโอมง

แตมเขตแดนล�าเขาไปในรฐไอดาโฮและรฐมอนทานา

ดวย อทยานแหงชาตแหงนน าจะเปนอทยาน

แหงชาตทไดรบค�าร�าลอกลาวขวญถงมากทสดกวา

อทยานแหงชาตอนใดทกแหง เนองจากเปนพนทซง

ประกอบดวยแหลงน�าพรอนทใหญโตและมากกวา

แหลงน�าพรอนทวโลกรวมกนเสยอก พนทซงเปน

สนามแหลงน�าพรอนทยงใหญแหงอนๆ ของโลก

ปรากฏอย ในประเทศไอซแลนดและประเทศ

นวซแลนด

น�าพรอน ถากลาวอยางคราวๆ กคอ ภเขาไฟน�ารอน

(water volcanoes) เกดขนไดในเฉพาะพนทซง

ภายใตผวดนลงไปนนชนเปลอกโลกทรอนแผความ

รอนขนมาใกลผวหนาดน ปฏกรยาเชนนแตกอน

มาหลายตอหลายปนนไมมผใดใหค�าอธบายไดและ

แมแตในปจจบนนกยงเปนทนาพศวงงงงวยอย

ส�าหรบผคนเปนจ�านวนมาก ซงเปนเรองปกตสามญ

มวลน�าทอาบอยตามผวหนาดนไหลซมผานรอยแยก

ของเปลอกโลกลงไปตามชนหนใตดนหรอน�าจาก

ใตดนพพงขนมาสผวหนาดน รวมตวกนทฐานของ

ปลองน�าพรอน (geyser’s crater) ซงอยลกลงไป

ในชนดนหรอหนทมความรอนสง (intense heat)

น�าทรวมตวกนนนพลอยไดรบความรอนจนเดอด

กลายเปนไอ (steam) ไปดวย ไอน�ามปรมาตรท

ขยายตวกวาน�าเหลวรอนจงถกแรงดนใหพพงขนส

เบองบนในขณะมวลน�าทเยนกวาอย เบองลาง

: Yellowstone National Park

Old Faithful Geyser with sign; Upper Geyser Basin; Photographer unknown; 1986

ภาพหนา 5-7 จาก : www.nps.gov/features/yell/slidefile/inder.htm

จากนนน�าปลองน�าพรอนทผวดนเรมเดอดเปนฟอง

ปดมากขนเรอยๆ จนในทสดสงกลมไอน�ารอนขาว

พงขนสทองฟา เปนสญญาณใหผเฝาชมน�าพรอน

เบองบนพากนมามงดน�าพรอนทพพ งขนมาเรง

ระบ�าไปในอากาศ เมอมวลน�าทฐานของปลองน�าพ

ขยายตวจนถงทสดภายใต ความร อนท ได รบ

ตอเนองจากเปลอกโลกดานลางท�าใหมวลน�าดานบน

ทไดรบความรอนนอยกวาไมสามารถทานแรงดน

จากมวลน�าดานลางทฐานปลองน�าพไดอกตอไป

มวลน�ารอนดานลางจงประทพงขนมาสเบองบนดวย

แรงดนมหาศาล พพงขนไปในอากาศสงหลายฟต

และพงออกเรอยไปจนกระทงมวลน�ารอนในปลอง

น�าพถกพนพออกมาจากปลองน�าพจนหมด น�าจาก

เปลอกโลกดานบนหรอน�ารอนทพพ งขนไปใน

อากาศแลวนนถกท�าใหเยนลงตกลงสผวดนอกแลว

ซงลงส รอยแยกของหนกลบไปรวมตวกนทฐาน

ปลองน�าพวนเวยนกนไปตามกระบวนการเชนน

ซ�าแลวซ�าเลา ชวงเวลากอนทน�าพรอนจะพพงขน

มาอกครงนานเทาใดขนอยกบมวลน�าทซมลงไปแลว

ถกท�าใหรอนจนเกดแรงดนพพงขนมาอก

น�าพรอนเฒาผสตยซอ (Old Faithful Geyser) ท

มชอเลองลอเนองจากการพพงของน�าพรอนเปน

ระยะๆ ดวยเวลาทแนนอนประมาณ 63 นาท

ตอครง และไมเคยท�าใหผมาเยยมชมคนใดผดหวง

เลยทมาอดทนรอดการพพงของน�าพรอนแหงนโดย

อดทนรอประมาณหนงชวโมง น�าพรอนทมขนาด

ใหญทสดบางแหงพพงขนมาดวยชวงเวลาท

ไมแนนอน บางแหงเปนวน บางแหงเปน

สปดาหหรอเปนเดอน น�าพรอนทมขนาดเลก

บางแหงพพงขนมาทกๆ นาทกม บางแหงน�าพ

ทรอนเดอดปดๆ พพงพนน�ารอนสงขนไปใน

อากาศไมกฟตทกๆ หนงนาทหรอสองนาท

ไมเกนนน แตมกเปนน�าพรอนทมขนาดเลก

เปนปลองน�าพรอนทรวมตวกนอยางไมสมบรณ

ภมภาคกาญจนกฏเกอบทงหมดนนครอบคลม

พนทถง 3,426 ตารางไมล กวางใหญไพศาล

เสยจนกระทงรฐขนาดเลกทสดในประเทศของ

อทยานแหงชาตเดนประจำาฉบบ

กรกฎาคม - กนยายน 2556 5

Upper Geyser Basin as seen from top of hill near Grotto Geyser; Photographer unknown; 1912

เราสองหรอสามรฐรวมกนแลวยงมทวางเหลอ

ทงไวอกมาก กาญจนกฏเปนพนทซงโดดเดน

มชอเสยงเนองจากปรากฏการณของน�าพรอน

แหลงน�าพรอนนนปรากฏอยตามเวงทราบลม

ถง 6 แหงดวยกนมชอเรยงกนไปตามล�าดบคอ

เวงดานบน เวงดานลาง เวงนอรรส เวงโชโชเน

เวงทะเลสาบรปหวใจ และเวงแมโปงตะวนตก

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต6

แหลงน า พรอนทงหมดเรยงตวกนอย ในพนทดานตะวนตกตอนกลางและดานใตของอทยานแหงชาต กระนนกยงมแหลงนารอนอนๆ ปรากฏกระจดกระจายไปตามจดตางๆ หางไกลออกไป นาพรอนทมนารอนหลากสเปนพเศษ ภเขาโคลนเดอด (mud volcanoes) และปรากฏการณอนๆ มใหพบเหนไดบอยๆ กระนนน า พ ร อ นและก า ร เ ก ด แหล งน า ร อ น กม ไ ด เ ป นปรากฏการณธรรมชาตทแปลกนาพศวงแตเพยงอยางเดยวในอทยานแหงชาตกาญจนกฏ แทจรงนนพนทอทยานทงหมดเปนดนแดนแหงความประหลาดนาพศวงจรงๆ เหลยมผาหลวงของกาญจนกฏกขนชอลอชาในสสรรของชนหนทมแตกตางกนไปอยางงดงาม สสรรทฉดฉาดบาดตาอนทาใหผมาเยยมชมตองกลนลมหายใจดวยความงดงามทไดเหน ไกลลงไปจากขอบของเหลยมผาและสสรรทบาดตาตามเหลยมผานนเปนละอองนาฟงกระจายไปไกลเมอแมนากาญจนกฏไหลคดเคยวตกลงไปในรองเหลยมผานนแลวทงตวดงลงเปนนาตกแหงหนงสงถง 308 ฟต สงเกอบเปนสองเทาของนาตกไนแอการา จากจดบนดาลใจ (Inspiration Point) ใครๆ อาจยนอยทขอบเหลยมผาแลวเพงมองไกลออกไปไดถงสองไมลของหนาผาทตงสงชน มสสนละลานตาเปลยนสไปไมหยดหยอนกอนทจะทงตวดงลงไปกวาหนงพนฟตลงสแมนาสายนน จากทตรงนไปยงทตรงโนนลวนเปนยอดแหลมขรขระของแทงหนแหลมราวเขมตงสงเปนมมฉากขนไปใน

อากาศนบรอยๆ ฟตมองดคลายยอดแหลมของโบสถชาวกอธ และทบนยอดของแทนหนแหลมนนเหลานนบางยอดมองเหนรงของเหยยวออสเปรยหลายตอหลายรง บางรงมลกเหยยวนอยบางกม ทกๆรมเงาของสสนเกอบทกสในเหลยมผาอาจมองเหนไดเปนสตางๆ กน ทกสทนาดนาชมในเหลยมผาหลวงนน อาท สสมเขม สเหลองจาง สแดงทมตงแตสชมพออนอยางทสดไปจนถงสแดงเขมเลอดนก สดาและสเทาตลอดจนสขาวคลายสรอยไขมกและสขาวเปนประกายระยบระยบ สเขยวถกประดบประดาดวยหมไมสนเรอนยอดเขยวคลา หรอสเขยวออนของพมใบสน หรอสเขยวมรกตเปนประกายฟองนาของลาแมนากาญจนกฏทตกดงลงจากหนาผา ขณะเมอมองขนไปเบองบนเปนสนาเงนเขมทเปลยนสสนไปเรอยๆ ของทองฟาแถบเทอกเขารอคก แทรกสลบดวยหมเมฆสขาวคลายขนแกะทลองลอยไปเปนหมใหญ เหลยมผากาญจนกฏนนชางนาดเสยนกระไรหากใครๆ เพงมองนานอยในความเงยบ วตรปฏบตทนยมกนแพรหลายของบรรดาพนกงานตระเวนไพรไดแกผกตาเพอนๆ ทไมเคยเหนเหลยมผาหลวงมากอนแลวพาไปทจดศลปน (Artist Point) หรอจดทศนยภาพหลวง (Grand View) แลวกระชากผาเชดหนาทผกตาออกเสยทนท อทยานแหงชาตกาญจนกฏเปนทอยอาศยของสตวปาขนาดใหญทใหญโตกวางขวางทสดในประเทศ ไมมการยงปนไรเฟลเขาสเปาตวสตวปาในอทยานแหงชาตแมแตนดเดยว ยกเวนการยงทาลายสตวตวหา(predatory beasts) เมอกวาสามสบปทแลว ตลอดจนสตวปาชนดตางๆ โดยเฉพาะ หม กวาง และควายปาไบซน ลวนแสนเชองและไมตนผคนแลวออกมาปรากฏตวใหพบเหนไดทกเวลา เหลาสตวปา นกและปลาในอทยานแหงชาตตางถกนามาอธบายในรายละเอยดในบทตางๆ เปนพเศษสละอทศใหแกสตวแตละชนดๆ ไป หนงในการเหลยวดอดตอนโลดโผนของอทยานแหงชาตกาญจนกฏทนาดงดดใจเปนพเศษไดแก การนาเอาปาไมทเปนหน (petrified forest) ออกแสดงทบรเวณสนเขาตวอยาง (Specimen Ridge) ซงปรากฏทอนซงไมทเปนหนตงตรงอยในพนทตางระดบกนจานวนมากดเหมอนชนตางๆ ของขนมเคกทลาดทบซอนกนลงบนเปลอกโลกเนองจากการไหลมาทบถมในเวลาตางกนของโคลนดนจากภเขาไฟ (volcanic mud) นน เปนนทรรศการธรรมชาตทแสดงใหเหนวามพนทปาไมเตบโตอยกอนตามลาดเขาทเปนภเขาไฟ ในเวลาตอมาถกโคลนดนถมทบ (engulfed) อยางรวดเรว แลวตอมาเมอมดงไมเกดขนบนชนโคลนดนนนอกกถกถมทบอกดวยชนโคลนดนชนใหมทเกดจากการประทของภเขาไฟครงใหมทาใหปรากฏเหนซงไมทเปนหนตางระดบกนหลายๆ ชนเรอยไป ยงมหนาผาอกแหงหนงสงถงเกอบสองพนฟตประกอบดวยชนไมซงเปนหนตางระดบของดงไมตางยคกนทบถมเปนชนๆ ดวยโคลนดนทเขามาทบทวมดงไมทงหมด

 Grand Canyon of Yellowstone & the Yellowstone River; Photographer unknown; 1969

 Bison & elk in Old Faithful area; DL Cole; 1962

แหลงน า พรอนท งหมดเรยงตวกนอย ในพนทดานตะวนตกตอนกลางและดานใตของอทยานแหงชาต กระนนกยงมแหลงนารอนอนๆ ปรากฏกระจดกระจายไปตามจดตางๆ หางไกลออกไป นาพรอนทมนารอนหลากสเปนพเศษ ภเขาโคลนเดอด (mud volcanoes) และปรากฏการณอนๆ มใหพบเหนไดบอยๆ กระนนน า พ ร อ นและก า ร เ ก ด แหล งน า ร อ น กม ไ ด เ ป นปรากฏการณธรรมชาตทแปลกนาพศวงแตเพยงอยางเดยวในอทยานแหงชาตกาญจนกฏ แทจรงนนพนทอทยานทงหมดเปนดนแดนแหงความประหลาดนาพศวงจรงๆ เหลยมผาหลวงของกาญจนกฏกขนชอลอชาในสสรรของชนหนทมแตกตางกนไปอยางงดงาม สสรรทฉดฉาดบาดตาอนทาใหผมาเยยมชมตองกลนลมหายใจดวยความงดงามทไดเหน ไกลลงไปจากขอบของเหลยมผาและสสรรทบาดตาตามเหลยมผานนเปนละอองนาฟงกระจายไปไกลเมอแมนากาญจนกฏไหลคดเคยวตกลงไปในรองเหลยมผานนแลวทงตวดงลงเปนนาตกแหงหนงสงถง 308 ฟต สงเกอบเปนสองเทาของนาตกไนแอการา จากจดบนดาลใจ (Inspiration Point) ใครๆ อาจยนอยทขอบเหลยมผาแลวเพงมองไกลออกไปไดถงสองไมลของหนาผาทตงสงชน มสสนละลานตาเปลยนสไปไมหยดหยอนกอนทจะทงตวดงลงไปกวาหนงพนฟตลงสแมนาสายนน จากทตรงนไปยงทตรงโนนลวนเปนยอดแหลมขรขระของแทงหนแหลมราวเขมตงสงเปนมมฉากขนไปใน

อากาศนบรอยๆ ฟตมองดคลายยอดแหลมของโบสถชาวกอธ และทบนยอดของแทนหนแหลมนนเหลานนบางยอดมองเหนรงของเหยยวออสเปรยหลายตอหลายรง บางรงมลกเหยยวนอยบางกม ทกๆรมเงาของสสนเกอบทกสในเหลยมผาอาจมองเหนไดเปนสตางๆ กน ทกสทนาดนาชมในเหลยมผาหลวงนน อาท สสมเขม สเหลองจาง สแดงทมตงแตสชมพออนอยางทสดไปจนถงสแดงเขมเลอดนก สดาและสเทาตลอดจนสขาวคลายสรอยไขมกและสขาวเปนประกายระยบระยบ สเขยวถกประดบประดาดวยหมไมสนเรอนยอดเขยวคลา หรอสเขยวออนของพมใบสน หรอสเขยวมรกตเปนประกายฟองนาของลาแมนากาญจนกฏทตกดงลงจากหนาผา ขณะเมอมองขนไปเบองบนเปนสนาเงนเขมทเปลยนสสนไปเรอยๆ ของทองฟาแถบเทอกเขารอคก แทรกสลบดวยหมเมฆสขาวคลายขนแกะทลองลอยไปเปนหมใหญ เหลยมผากาญจนกฏนนชางนาดเสยนกระไรหากใครๆ เพงมองนานอยในความเงยบ วตรปฏบตทนยมกนแพรหลายของบรรดาพนกงานตระเวนไพรไดแกผกตาเพอนๆ ทไมเคยเหนเหลยมผาหลวงมากอนแลวพาไปทจดศลปน (Artist Point) หรอจดทศนยภาพหลวง (Grand View) แลวกระชากผาเชดหนาทผกตาออกเสยทนท อทยานแหงชาตกาญจนกฏเปนทอยอาศยของสตวปาขนาดใหญทใหญโตกวางขวางทสดในประเทศ ไมมการยงปนไรเฟลเขาสเปาตวสตวปาในอทยานแหงชาตแมแตนดเดยว ยกเวนการยงทาลายสตวตวหา(predatory beasts) เมอกวาสามสบปทแลว ตลอดจนสตวปาชนดตางๆ โดยเฉพาะ หม กวาง และควายปาไบซน ลวนแสนเชองและไมตนผคนแลวออกมาปรากฏตวใหพบเหนไดทกเวลา เหลาสตวปา นกและปลาในอทยานแหงชาตตางถกนามาอธบายในรายละเอยดในบทตางๆ เปนพเศษสละอทศใหแกสตวแตละชนดๆ ไป หนงในการเหลยวดอดตอนโลดโผนของอทยานแหงชาตกาญจนกฏทนาดงดดใจเปนพเศษไดแก การนาเอาปาไมทเปนหน (petrified forest) ออกแสดงทบรเวณสนเขาตวอยาง (Specimen Ridge) ซงปรากฏทอนซงไมทเปนหนตงตรงอยในพนทตางระดบกนจานวนมากดเหมอนชนตางๆ ของขนมเคกทลาดทบซอนกนลงบนเปลอกโลกเนองจากการไหลมาทบถมในเวลาตางกนของโคลนดนจากภเขาไฟ (volcanic mud) นน เปนนทรรศการธรรมชาตทแสดงใหเหนวามพนทปาไมเตบโตอยกอนตามลาดเขาทเปนภเขาไฟ ในเวลาตอมาถกโคลนดนถมทบ (engulfed) อยางรวดเรว แลวตอมาเมอมดงไมเกดขนบนชนโคลนดนนนอกกถกถมทบอกดวยชนโคลนดนชนใหมทเกดจากการประทของภเขาไฟครงใหมทาใหปรากฏเหนซงไมทเปนหนตางระดบกนหลายๆ ชนเรอยไป ยงมหนาผาอกแหงหนงสงถงเกอบสองพนฟตประกอบดวยชนไมซงเปนหนตางระดบของดงไมตางยคกนทบถมเปนชนๆ ดวยโคลนดนทเขามาทบทวมดงไมทงหมด

 Grand Canyon of Yellowstone & the Yellowstone River; Photographer unknown; 1969

 Bison & elk in Old Faithful area; DL Cole; 1962

แหลงน�าพรอนทงหมดเรยงตวกนอยในพนท

ดานตะวนตกตอนกลางและดานใตของอทยาน

แหงชาต กระนนกยงมแหลงน�ารอนอนๆ

ปรากฏกระจดกระจายไปตามจดตางๆ หางไกล

ออกไป น�าพรอนทมน�ารอนหลากสเปนพเศษ

ภเขาโคลนเดอด (mud volcanoes) และ

ปรากฏการณอนๆ มให พบเหนไดบ อยๆ

กระนนน�าพรอนและการเกดแหลงน�ารอนก

มไดเปนปรากฏการณธรรมชาตทแปลกนา

พศวงแตเพยงอยางเดยวในอทยานแหงชาต

กาญจนกฏ แทจรงนนพนทอทยานทงหมดเปน

ดนแดนแหงความประหลาดนาพศวงจรงๆ

เหลยมผาหลวงของกาญจนกฏกขนชอลอชา

ในสสรรของชนหนทมแตกตางกนไปอยาง

งดงาม สสรรทฉดฉาดบาดตาอนท�าใหผมา

เยยมชมตองกลนลมหายใจดวยความงดงามท

ไดเหน ไกลลงไปจากขอบของเหลยมผาและส

สรรทบาดตาตามเหลยมผานนเปนละอองน�า

ฟงกระจายไปไกลเมอแมน�ากาญจนกฏไหล

คดเคยวตกลงไปในรองเหลยมผานนแลวทงตว

ดงลงเปนน�าตกแหงหนงสงถง 308 ฟต สงเกอบ

เปนสองเทาของน�าตกไนแอการา จากจด

บนดาลใจ (Inspiration Point) ใครๆ อาจยน

อยทขอบเหลยมผาแลวเพงมองไกลออกไปได

ถงสองไมลของหนาผาทตงสงชน มสสนละลาน

ตาเปลยนสไปไมหยดหยอนกอนทจะทงตวดงลงไป

กวาหนงพนฟตลงส แมน�าสายนนจากทตรงนไป

ยงทตรงโนนลวนเปนยอดแหลมขรขระของแทงหน

แหลมราวเขมตงสงเปนมมฉากขนไปใน

อากาศนบรอยๆ ฟตมองดคลายยอดแหลมของโบสถ

ชาวกอธ และทบนยอดของแทนหนแหลมเหลานน

บางยอดมองเหนรงของเหยยวออสเปรยหลายตอ

หลายรง บางรงมลกเหยยวนอยบางกม ทกๆรมเงาของ

สสนเกอบทกสในเหลยมผาอาจมองเหนไดเปนสตางๆ

กน ทกสทนาดนาชมในเหลยมผาหลวงนน อาท ส

สมเขม สเหลองจาง สแดงทมตงแตสชมพออนอยาง

ทสดไปจนถงสแดงเขมเลอดนก สด�าและสเทาตลอด

จนสขาวคลายสรอยไขมกและสขาวเปนประกาย

ระยบระยบ สเขยวถกประดบประดาดวยหมไมสน

เรอนยอดเขยวคล�า หรอสเขยวออนของพมใบสน

หรอสเขยวมรกตเปนประกายฟองน�าของล�าแมน�า

กาญจนกฏทตกดงลงจากหนาผา ขณะเมอมองขนไป

เบองบนเปนสน�าเงนเขมทเปลยนสสนไปเรอยๆ ของ

ทองฟาแถบเทอกเขารอคก แทรกสลบดวยหมเมฆส

อทยานแหงชาตเดนประจำาฉบบ

Grand Canyon of Yellowstone & the Yellowstone River; Photographer unknown; 1969

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต6

ขาวคลายขนแกะทลองลอยไปเปนหมใหญ เหลยม

ผากาญจนกฏนนช างน าด เสยน กระไร หาก

ใครๆ เพงมองนานอยในความเงยบ วตรปฏบตท

นยมกนแพรหลายของบรรดาพนกงานตระเวนไพร

ไดแกผกตาเพอนๆ ทไมเคยเหนเหลยมผาหลวง

มากอนแลวพาไปทจดศลปน (Artist Point) หรอจด

ทศนยภาพหลวง (Grand View) แลวกระชาก

ผาเชดหนาทผกตาออกเสยทนท

อทยานแหงชาตกาญจนกฏเปนทอย อาศยของ

สตวปาขนาดใหญทใหญโตกวางขวางทสดในประเทศ

ไมมการยงปนไรเฟลเขาสเปาตวสตวปาในอทยาน

แหงชาตแมแตนดเดยว ยกเวนการยงท�าลายสตว

ตวห�า (predatory beasts) เมอกวาสามสบปทแลว

ตลอดจนสตวปาชนดตางๆ โดยเฉพาะ หม กวาง และ

ควายปาไบซน ลวนแสนเชองและไมตนผคนแลว

ออกมาปรากฏตวใหพบเหนไดทกเวลา เหลาสตวปา

นกและปลาในอทยานแหงชาตตางถกน�ามาอธบาย

ในรายละเอยดในบทตางๆ เปนพเศษสละอทศให

แกสตวแตละชนดๆ ไป

หนงในการเหลยวดอดตอนโลดโผนของอทยานแหงชาตกาญจนกฏทนาดงดดใจเปนพเศษไดแก การน�าเอา

ปาไมทเปนหน (petrified forest) ออกแสดงทบรเวณสนเขาตวอยาง (Specimen Ridge) ซงปรากฏทอนซง

ไมทเปนหนตงตรงอยในพนทตางระดบกนจ�านวนมากดเหมอนชนตางๆ ของขนมเคกทลาดทบซอนกนลงบน

เปลอกโลกเนองจากการไหลมาทบถมในเวลาตางกนของโคลนดนจากภเขาไฟ (volcanic mud) นน เปน

นทรรศการธรรมชาตทแสดงใหเหนวามพนทปาไมเตบโตอยกอนตามลาดเขาทเปนภเขาไฟ ในเวลาตอมาถก

โคลนดนถมทบ (engulfed) อยางรวดเรว แลวตอมาเมอมดงไมเกดขนบนชนโคลนดนนนอกกถกถมทบอก

ดวยชนโคลนดนชนใหมทเกดจากการประทของภเขาไฟครงใหมท�าใหปรากฏเหนซงไมทเปนหนตางระดบกน

หลายๆ ชนเรอยไป ยงมหนาผาอกแหงหนงสงถงเกอบสองพนฟตประกอบดวยชนไมซงเปนหนตางระดบของ

ดงไมตางยคกนทบถมเปนชนๆ ดวยโคลนดนทเขามาทบทวมดงไมทงหมด

Bison & elk in Old Faithful area; DL Cole; 1962

กรกฎาคม - กนยายน 2556 7

ฤดกาลเดนทางทองเทยวไปยงกาญจนกฏ ไดแก เดอนมถนายน กรกฎาคม สงหาคม และกนยายน พนทอทยานแหงชาตนอกเวลาในเดอนดงกลาวมกปกคลมไปดวยหมะตลอดทงป ทางเขาอทยานแหงชาตม 5 ชองทาง (gateways) ดวยกน สาหรบผขบรถมาดวยตนเองไดแก: ชองการดเนอร (Gardiner) ดานทศเหนอ ชองกาญจนกฏตะวนตก (West Yellowstone) และชองกลปลาตน (Gallatin) ซงบรรดานกขบรถมาดวยตนเองเขาสอทยานแหงชาตไดทางทศตะวนตก ชองหลมแจคสน (Jackson Hole) เขาถงอทยานแหงชาตไดโดยเดนทางมาจากเมองแลนเดอรหรอเมองรอคสปรงส รฐไวโอมง หรอจากเมองวคเตอร รฐไอดาโฮ และชองโคด (Cody) ซงใครๆ อาจผานเขามาสอทยานแหงชาตไดตามชองหมไม (Sylvan Pass) หลงจากขบรถมาตามเหลยมผาโชโชเน (Shoshone Canyon) ทโดดเดนและทะเลสาบกาญจนกฏแลวเดนทางผานดนแดนอนนาพศวงของบฟฟาโลบลล (Buffalo Bill country)

มสายการเดนรถไฟขามทวปหลายตอหลายสายดวยกนทสนองการเดนทางใหแกอทยานแหงชาตกาญจนกฏ อาท: สายยเนยนแปซฟกผานชองกาญจนกฏทศตะวนตก สายนอรทเทรนแปซฟกผานชองการดเนอรและชองกลปลาตน สายมลวอคกผานชองกลลาตน สายเบอรลงตนผานชองโคดหรอชองอนๆ ทางทศตะวนออก และสายชคาโกและสายตะวนตกเฉยงเหนอผานเมองแลนเดอรเขาสชองหลมแจคสนทางดานทศใต บรรดาผโดยสารมากบขบวนรถไฟอาจเดนทางเขาสอทยานแหงชาตโดยใชรถโดยสารประจาทางตางๆ และใชเวลาในการเดนทางอยางนอย 5 วน จงจะครบทวอทยาน ผโดยสารเหลานมทพกแรมไวใหเลอกใชบรการไดทเรอนพกแรมกาญจนกฏ (Yellowstone lodges) ซงเปนกระทอมไมซงหลบนอนไดเปนหมคณะ หรอทโรงแรมตางๆ ททนสมย โรงแรมเหลานนมราคาแพงกวาเรอนพกแรมตางๆ เลกนอย ไมวาในกรณใดกรณหนงกาหนดการเดนทางของผเขามาเยยมชมอทยานแหงชาตนนมกถกจดเตรยมใหโดยบรการของสายการเดนรถไฟหรอบรษทขนสงผโดยสารและการจองทพก (reservations) มกถกจดเตรยมใหโดยไมตองไตถามความเหนชอบจากผเขามาเยยมชมกอนแตประการใด  

 West Yellowstone entranceway; J Schmidt; 1977

 Encroaching development near Gardiner, Montana; Jim Peaco; February 1999

 "Entering Yellowstone" sign on highway 191; Jim Peaco; September 1999

 Outside east entrance; Jim Peaco; August 1994

ฤดกาลเดนทางทองเทยวไปยงกาญจนกฏ ไดแก เดอนมถนายน กรกฎาคม สงหาคม และกนยายน พนทอทยานแหงชาตนอกเวลาในเดอนดงกลาวมกปกคลมไปดวยหมะตลอดทงป ทางเขาอทยานแหงชาตม 5 ชองทาง (gateways) ดวยกน สาหรบผขบรถมาดวยตนเองไดแก: ชองการดเนอร (Gardiner) ดานทศเหนอ ชองกาญจนกฏตะวนตก (West Yellowstone) และชองกลปลาตน (Gallatin) ซงบรรดานกขบรถมาดวยตนเองเขาสอทยานแหงชาตไดทางทศตะวนตก ชองหลมแจคสน (Jackson Hole) เขาถงอทยานแหงชาตไดโดยเดนทางมาจากเมองแลนเดอรหรอเมองรอคสปรงส รฐไวโอมง หรอจากเมองวคเตอร รฐไอดาโฮ และชองโคด (Cody) ซงใครๆ อาจผานเขามาสอทยานแหงชาตไดตามชองหมไม (Sylvan Pass) หลงจากขบรถมาตามเหลยมผาโชโชเน (Shoshone Canyon) ทโดดเดนและทะเลสาบกาญจนกฏแลวเดนทางผานดนแดนอนนาพศวงของบฟฟาโลบลล (Buffalo Bill country)

มสายการเดนรถไฟขามทวปหลายตอหลายสายดวยกนทสนองการเดนทางใหแกอทยานแหงชาตกาญจนกฏ อาท: สายยเนยนแปซฟกผานชองกาญจนกฏทศตะวนตก สายนอรทเทรนแปซฟกผานชองการดเนอรและชองกลปลาตน สายมลวอคกผานชองกลลาตน สายเบอรลงตนผานชองโคดหรอชองอนๆ ทางทศตะวนออก และสายชคาโกและสายตะวนตกเฉยงเหนอผานเมองแลนเดอรเขาสชองหลมแจคสนทางดานทศใต บรรดาผโดยสารมากบขบวนรถไฟอาจเดนทางเขาสอทยานแหงชาตโดยใชรถโดยสารประจาทางตางๆ และใชเวลาในการเดนทางอยางนอย 5 วน จงจะครบทวอทยาน ผโดยสารเหลานมทพกแรมไวใหเลอกใชบรการไดทเรอนพกแรมกาญจนกฏ (Yellowstone lodges) ซงเปนกระทอมไมซงหลบนอนไดเปนหมคณะ หรอทโรงแรมตางๆ ททนสมย โรงแรมเหลานนมราคาแพงกวาเรอนพกแรมตางๆ เลกนอย ไมวาในกรณใดกรณหนงกาหนดการเดนทางของผเขามาเยยมชมอทยานแหงชาตนนมกถกจดเตรยมใหโดยบรการของสายการเดนรถไฟหรอบรษทขนสงผโดยสารและการจองทพก (reservations) มกถกจดเตรยมใหโดยไมตองไตถามความเหนชอบจากผเขามาเยยมชมกอนแตประการใด  

 West Yellowstone entranceway; J Schmidt; 1977

 Encroaching development near Gardiner, Montana; Jim Peaco; February 1999

 "Entering Yellowstone" sign on highway 191; Jim Peaco; September 1999

 Outside east entrance; Jim Peaco; August 1994

ฤดกาลเดนทางทองเทยวไปยงกาญจนกฏ ไดแก เดอนมถนายน กรกฎาคม สงหาคม และกนยายน พนทอทยานแหงชาตนอกเวลาในเดอนดงกลาวมกปกคลมไปดวยหมะตลอดทงป ทางเขาอทยานแหงชาตม 5 ชองทาง (gateways) ดวยกน สาหรบผขบรถมาดวยตนเองไดแก: ชองการดเนอร (Gardiner) ดานทศเหนอ ชองกาญจนกฏตะวนตก (West Yellowstone) และชองกลปลาตน (Gallatin) ซงบรรดานกขบรถมาดวยตนเองเขาสอทยานแหงชาตไดทางทศตะวนตก ชองหลมแจคสน (Jackson Hole) เขาถงอทยานแหงชาตไดโดยเดนทางมาจากเมองแลนเดอรหรอเมองรอคสปรงส รฐไวโอมง หรอจากเมองวคเตอร รฐไอดาโฮ และชองโคด (Cody) ซงใครๆ อาจผานเขามาสอทยานแหงชาตไดตามชองหมไม (Sylvan Pass) หลงจากขบรถมาตามเหลยมผาโชโชเน (Shoshone Canyon) ทโดดเดนและทะเลสาบกาญจนกฏแลวเดนทางผานดนแดนอนนาพศวงของบฟฟาโลบลล (Buffalo Bill country)

มสายการเดนรถไฟขามทวปหลายตอหลายสายดวยกนทสนองการเดนทางใหแกอทยานแหงชาตกาญจนกฏ อาท: สายยเนยนแปซฟกผานชองกาญจนกฏทศตะวนตก สายนอรทเทรนแปซฟกผานชองการดเนอรและชองกลปลาตน สายมลวอคกผานชองกลลาตน สายเบอรลงตนผานชองโคดหรอชองอนๆ ทางทศตะวนออก และสายชคาโกและสายตะวนตกเฉยงเหนอผานเมองแลนเดอรเขาสชองหลมแจคสนทางดานทศใต บรรดาผโดยสารมากบขบวนรถไฟอาจเดนทางเขาสอทยานแหงชาตโดยใชรถโดยสารประจาทางตางๆ และใชเวลาในการเดนทางอยางนอย 5 วน จงจะครบทวอทยาน ผโดยสารเหลานมทพกแรมไวใหเลอกใชบรการไดทเรอนพกแรมกาญจนกฏ (Yellowstone lodges) ซงเปนกระทอมไมซงหลบนอนไดเปนหมคณะ หรอทโรงแรมตางๆ ททนสมย โรงแรมเหลานนมราคาแพงกวาเรอนพกแรมตางๆ เลกนอย ไมวาในกรณใดกรณหนงกาหนดการเดนทางของผเขามาเยยมชมอทยานแหงชาตนนมกถกจดเตรยมใหโดยบรการของสายการเดนรถไฟหรอบรษทขนสงผโดยสารและการจองทพก (reservations) มกถกจดเตรยมใหโดยไมตองไตถามความเหนชอบจากผเขามาเยยมชมกอนแตประการใด  

 West Yellowstone entranceway; J Schmidt; 1977

 Encroaching development near Gardiner, Montana; Jim Peaco; February 1999

 "Entering Yellowstone" sign on highway 191; Jim Peaco; September 1999

 Outside east entrance; Jim Peaco; August 1994

ฤดกาลเดนทางทองเทยวไปยงกาญจนกฏ ไดแก เดอนมถนายน กรกฎาคม สงหาคม และกนยายน พนทอทยานแหงชาตนอกเวลาในเดอนดงกลาวมกปกคลมไปดวยหมะตลอดทงป ทางเขาอทยานแหงชาตม 5 ชองทาง (gateways) ดวยกน สาหรบผขบรถมาดวยตนเองไดแก: ชองการดเนอร (Gardiner) ดานทศเหนอ ชองกาญจนกฏตะวนตก (West Yellowstone) และชองกลปลาตน (Gallatin) ซงบรรดานกขบรถมาดวยตนเองเขาสอทยานแหงชาตไดทางทศตะวนตก ชองหลมแจคสน (Jackson Hole) เขาถงอทยานแหงชาตไดโดยเดนทางมาจากเมองแลนเดอรหรอเมองรอคสปรงส รฐไวโอมง หรอจากเมองวคเตอร รฐไอดาโฮ และชองโคด (Cody) ซงใครๆ อาจผานเขามาสอทยานแหงชาตไดตามชองหมไม (Sylvan Pass) หลงจากขบรถมาตามเหลยมผาโชโชเน (Shoshone Canyon) ทโดดเดนและทะเลสาบกาญจนกฏแลวเดนทางผานดนแดนอนนาพศวงของบฟฟาโลบลล (Buffalo Bill country)

มสายการเดนรถไฟขามทวปหลายตอหลายสายดวยกนทสนองการเดนทางใหแกอทยานแหงชาตกาญจนกฏ อาท: สายยเนยนแปซฟกผานชองกาญจนกฏทศตะวนตก สายนอรทเทรนแปซฟกผานชองการดเนอรและชองกลปลาตน สายมลวอคกผานชองกลลาตน สายเบอรลงตนผานชองโคดหรอชองอนๆ ทางทศตะวนออก และสายชคาโกและสายตะวนตกเฉยงเหนอผานเมองแลนเดอรเขาสชองหลมแจคสนทางดานทศใต บรรดาผโดยสารมากบขบวนรถไฟอาจเดนทางเขาสอทยานแหงชาตโดยใชรถโดยสารประจาทางตางๆ และใชเวลาในการเดนทางอยางนอย 5 วน จงจะครบทวอทยาน ผโดยสารเหลานมทพกแรมไวใหเลอกใชบรการไดทเรอนพกแรมกาญจนกฏ (Yellowstone lodges) ซงเปนกระทอมไมซงหลบนอนไดเปนหมคณะ หรอทโรงแรมตางๆ ททนสมย โรงแรมเหลานนมราคาแพงกวาเรอนพกแรมตางๆ เลกนอย ไมวาในกรณใดกรณหนงกาหนดการเดนทางของผเขามาเยยมชมอทยานแหงชาตนนมกถกจดเตรยมใหโดยบรการของสายการเดนรถไฟหรอบรษทขนสงผโดยสารและการจองทพก (reservations) มกถกจดเตรยมใหโดยไมตองไตถามความเหนชอบจากผเขามาเยยมชมกอนแตประการใด  

 West Yellowstone entranceway; J Schmidt; 1977

 Encroaching development near Gardiner, Montana; Jim Peaco; February 1999

 "Entering Yellowstone" sign on highway 191; Jim Peaco; September 1999

 Outside east entrance; Jim Peaco; August 1994

ฤดกาลเดนทางทองเทยวไปยงกาญจนกฏ ไดแก เดอนมถนายน กรกฎาคม สงหาคม

และกนยายน พนทอทยานแหงชาตนอกเวลาในเดอนดงกลาวมกปกคลมไปดวยหมะ

ตลอดทงป ทางเขาอทยานแหงชาตม 5 ชองทาง (gateways) ดวยกน ส�าหรบผขบรถ

มาดวยตนเองไดแก: ชองการดเนอร (Gardiner) ดานทศเหนอ ชองกาญจนกฏตะวนตก

(West Yellowstone) และชองกลปลาตน (Gallatin) ซงบรรดานกขบรถมาดวยตนเอง

เขาสอทยานแหงชาตไดทางทศตะวนตก ชองหลมแจคสน (Jackson Hole) เขาถงอทยาน

แหงชาตไดโดยเดนทางมาจากเมองแลนเดอรหรอเมองรอคสปรงส รฐไวโอมง หรอจากเมอง

วคเตอร รฐไอดาโฮ และชองโคด (Cody) ซงใครๆ อาจผานเขามาสอทยานแหงชาตไดตาม

ชองหมไม (Sylvan Pass) หลงจากขบรถมาตามเหลยมผาโชโชเน (Shoshone Canyon)

ทโดดเดนและทะเลสาบกาญจนกฏแลวเดนทางผานดนแดนอนนาพศวงของบฟฟาโลบลล

(Buffalo Bill country)

อทยานแหงชาตเดนประจำาฉบบ

กรกฎาคม - กนยายน 2556 7

มสายการเดนรถไฟขามทวปหลายตอหลายสายดวยกนทสนอง

การเดนทางใหแกอทยานแหงชาตกาญจนกฏ อาท: สายยเนยน

แปซฟกผานชองกาญจนกฏทศตะวนตก สายนอรทเทรน

แปซฟกผานชองการดเนอรและชองกลปลาตน สายมลวอคก

ผานชองกลลาตน สายเบอรลงตนผานชองโคดหรอชองอนๆ

ทางทศตะวนออก และสายชคาโกและสายตะวนตกเฉยงเหนอ

ผานเมองแลนเดอรเขาส ช องหลมแจคสนทางดานทศใต

บรรดาผโดยสารมากบขบวนรถไฟอาจเดนทางเขาสอทยานแหง

ชาตโดยใชรถโดยสารประจ�าทางตางๆ และใชเวลาในการเดน

ทางอยางนอย 5 วน จงจะครบทวอทยาน ผโดยสารเหลานม

ทพกแรมไวใหเลอกใชบรการไดทเรอนพกแรมกาญจนกฏ

(Yellowstone lodges) ซงเปนกระทอมไมซงหลบนอนได

เปนหมคณะ หรอทโรงแรมตางๆ ททนสมย โรงแรมเหลานน

มราคาแพงกวาเรอนพกแรมตางๆ เลกนอย ไมวาในกรณใด

กรณหนงก�าหนดการเดนทางของผเขามาเยยมชมอทยานแหง

ชาตนนมกถกจดเตรยมใหโดยบรการของสายการเดนรถไฟหรอ

บรษทขนสงผโดยสารและการจองทพก (reservations) มกถก

จดเตรยมใหโดยไมตองไตถามความเหนชอบจากผเขามาเยยม

ชมกอนแตประการใด

พชา พทยขจรวฒกรกฎาคม 2556

West Yellowstone entranceway; J Schmidt; 1977

“Entering Yellowstone” sign on highway 191; Jim Peaco; September 1999

Outside east entrance; Jim Peaco; August 1994 Encroaching development near Gardiner, Montana; Jim Peaco; February 1999

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต8

จดเรมตน เรมจากบอน�าพรอน (ทท�าการอทยานแหงชาตดอยผาหมปก) ไปยงทางหลวงหมายเลข 107 (ถนนเลยงเมอง) เลยวซายไปทางอ�าเภอแมอายประมาณ 4 กโลเมตร ถงสแยกบานหวยบอนทางขนดอยผาหมปก เลยวซาย

เขาไปอกประมาณ 1 กโลเมตร ถงดานตรวจหวยบอน หากทานตองการกางเตนทพกแรมในบรรยากาศอนเงยบสงบไมตองผจญภยมากนก ในฤดหนาวอากาศเยนพอดไมหนาวจดเหมอนยอดดอย ดานตรวจหวยบอน เปนอกลานกางเตนทหน งท ส ามารถรองรบผ ม า

ทองเทยวได ในบรรยากาศยามเชา สายหมอกทลอยระเรยผวน�า เปนอกทศนยภาพทสวยงาม ซงบรเวณดานหวยบอนจะมอาคารศนยบรการนกทองเทยว หองน�า-สขา และลานกางเตนทไวบรการ เดนทางตอไปอกระยะหนงจะเปนส�านกสงฆ ถ�าหวยบอน ซงเปนทตงของ ถ�าหวยบอน ภายในถ�ามความลกประมาณ 324 เมตร ลกษณะถ�าทะลจากทางดานหนงไปสอกทางดานหนง ภายในมหองโถงกลางถ�าขนาดใหญสามารถจคนไดถง 30-40 คน มหนงอก หนยอยทมความสวยงาม และเปนหนงอก หนยอยทยงมการสะสมตวของหนปน โดยสงเกตไดจากมหยดน�าตามผนงถ�าตลอดเวลา ซงนบวาเปนถ�าทมความปลอดภยอกแหงหนง หางจากถ�าหวยบอนประมาณ 3 กโลเมตร จะเปนน�าตกหวยเฮยน เปนน�าตกทมน�าไหลตลอดทงป ลกษณะน�าตกม 3 ชน ชนบนสดเปนชนทมความสวยงามทสด มความสงกวา 15 เมตร

จดทสอง ออกจากถ�าหวยบอนขนไปเปนทางลกรงสลบคอนกรตระยะทางประมาณ 9 กโลเมตร ถงจดชมทวทศนทวสน อก 4 กโลเมตรถงลานกางเตนทกวลม จดนสามารถเดนเทาตามเสนทางศกษาธรรมชาตขนยอดดอย

ผาหมปก เปนยอดดอยทสงอนดบ 2 ของประเทศ ดวยความสง 2,285 เมตร จากระดบน�าทะเล มอากาศหนาว เยนตลอดท งป ลานกางเตนทกวลม มศนยบรการนกทองเทยว สามารถตดตอสอบถามขอมลและเชาอปกรณแคมปปง ส�าหรบการพกคางแรม บรเวณลานกางเตนทกวลมทมความสง 1,924 เมตร จากระดบน�าทะเล (ลานกางเตนททสงทสดในประเทศไทย) เพอรอคอยการเดนทางขนสยอดดอยในเชาวนถดมา การเดนทางขนยอดดอยผาหมปก ระยะทางประมาณ 3 กโลเมตร ใชเวลาเดนทางไปกลบประมาณ 3 ชวโมง ระหวางทางเดนเทาสยอดดอยผาหมปก ทานจะไดสมผสกบปาดบเขาทมตนไมขนาดใหญมากมายหลายชนด ถกหอหมดวยพรรณไมองอาศยสเขยวสดใสดงมรกตเปนพชในกลมมอสส เฟน และกลวยไมชนดตางๆ พชองอาศยทสะดดสายตาพบไดบอยไดแก ดอกไมสแดงสดอยางสะเภาลม (Agapetes hosseana) และวานไกแดง (Aeschynanthus andersonii) นอกจากพชองอาศยแลวยงพบเทยนดอย ซงเปนพชหายาก พบเพยงตามปาดงดบเขาสง ภาคเหนอตอนบนแถบจงหวดเชยงใหมและเชยงรายเทานน ไดแก เทยนค�า (Impatiens longiloba) ส�าหรบผทชนชอบการดนก เสนทางเดนขนยอดดอยผาหมปกอาจเรยกไดวาเปนสวรรคของนกดนกเลยกวาได หรอถาสงเกตบรเวณทขนแฉะจะพบสตวสะเทนน�าสะเทนบกอยางกะทาง (Crocodile Salaman-der) ซงเปนกล มสตวโบราณทหาชมไดในธรรมชาตตามแหลงน�าในปาดบเขาระดบสงเพยงเทานน ยอดดอยผาหมปกเปนยอดดอยทโลง เปนมมเปด 360 องศา ถาออกเดนทางจากลาน

อทยานแหงชาตดอยผาหมปกเสนทางตามรอยแมหลวง

เปนเสนทางทมจดทองเทยวทมากมาย ลกษณะถนนเปนถนนลาดยางและลกรงสลบคอนกรตเปนชวงๆ ทางชน อนตราย กวางประมาณ 4 เมตร ดงนน ในการเดนทางตองใชรถประเภทขบเคลอนสลอ (4WD)

จดหมายขาวอนรกษธรรมชาต8

กรกฎาคม - กนยายน 2556 9

จดทหา ออกจากลานกางเตนทเอเฟรมประมาณ 6 กโลเมตร จะถงทท�าการโครงการบานเลกในปาใหญ ไปอกประมาณ 1 กโลเมตร จะถงหนวยพทกษอ ท ย า นแห ง ช า ต ท ด ป . 4 (โครงการบานเลกในปาใหญ) เรอนประทบแรม จดนเปนลานกางเตนทและมววทวทศนทสวยงาม โครงการบานเลกในปาใหญ หรอหนวยพทกษอทยานแหงชาตท ดป.4 มลานกางเตนทและหองน�าไวบรการนกทองเทยวจดเดนอยทจดชมทวทศนทเปดกวาง 180 องศา สามารถชมไดทงทะเลหมอกและดวงอาทตย และตนนางพญาเสอโครง หรอชากระเมองไทยออกดอกรอใหนกทองเทยวมาเยอน นอกจากนยงสามารถเขาเยยมชมโครงการบานเลกในปาใหญตามพระราชด�ารดอยฟาหมปกเพอชมวถชวตทองถน ซงอยไมไกลนก ทนมชาวเขาอาศย ดวยกน 4 ชนเผา ไดแก อาขา มเชอ กะเหรยง ลชอ มการสงเสรมเกษตรปลกพชผกเมองหนาว และสงเสรมผลตภณฑชาวเขาตางๆ เชน ผาปกอาขา เครองเงนลชอ และเสอกะเหรยง

จดทหก ลงจากเรอนประทบแรม ประมาณ 18 กโลเมตร สองขางทางจะมจดชมทวทศนอก 2 แหง และมจดพกรถระหวางทาง ทงยงผานทางเขาน�าตกนามะอน สามารถเดนเทาเขาไปเยยมชมได น�าตกนามะอนเปนน�าตกขนาดกลางอยกลางปาหบดอยทสามารถมองเหนไดจากอกฟากฝงเขา ตวน�าตกมความสงเกนกวา 10 เมตร น�าตกโอบลอมดวยความรมรนจากแมกไม เสนทางเขาสตวน�าตกนามะอน เปนเสนทางอกเสนทางหนงทผทนยมการดนกจะเจอนกประจ�าถนหลายชนดดวยกน เชน นกเขนเทาหางแดง เปนตน จากนนจะถงเสนทางหลวงหมายเลข 1089 สามารถกลบมาอ�าเภอฝางและทท�าการอทยานแหงชาตดอยผาหมปกได

กางเตนทชวงเชามด ทานจะไดพบกบทะเลหมอกเรยตามเรอนยอดหมไมและยอดเขาไกลออกไปเบองหนา เพยงชวครแสงแดดสองผานความรอนสหยดน�าบนยอดหญาและไอหมอกเรมระเหยชาๆ ท�าใหสามารถมองเหนทวทศนอนสวยงามของเทอกเขาแดนลาวทงยงสามารถมองเหนดอยอางขาง และยอดดอยหลวงเชยงดาวไดอยางสวยงาม

จดทสาม ยอนกลบลงมาทางเดมประมาณ 4-5 กโลเมตร จะมทางแยกขวาไปหนวยจดการตนน�าดอยผาหลวง ไปอกประมาณ 4 กโลเมตร จะเปนลกรง หน สลบล�าหวย จะเจอทางสามแยกคอกวว จดนสามารถเปนจดชมทวทศน และมเสนทางแยกไปยงดอยปหมน (หมบานปหมน) น�าตกปหมน โรงเรยน ตชด. ปหมน เปนทางลกรงและมล�าหวยตดผานเปนบางจด หมบานปหมน เปนหมบานทมประวตศาสตรทยาวนานและมความส�าคญตอพนทของอทยานแหงชาตดอยผาหมปก มการจดท�าโฮมสเตยเพอใหนกทองเทยวไดเรยนรการใชชวตของคนพนททสงอยางใกลชด วฒนธรรมและวถชวตทมความเปนเอกลกษณ อกทงเรยนรชวตทมความส�าคญและเกยวเนองกบธรรมชาตมากทสด บรเวณใกลๆ ยงมน�าตกปหมนทมความสวยงาม สามารถชมความสวยงามได

จดทส จากสามแยกคอมววไปทางซายประมาณ 2.5 กโลเมตร จะถงลานกางเตนทเอเฟรม ซงเปนบรเวณทสามารถกางเตนทนอนพกได มตนพญาเสอโครงนอยใหญ มความรมรน เงยบสงบ ถอเปนสถานททนกดนกชอบมาพกตงเตนทเพอดนกและถายรปบรเวณใกลๆ สามารถเดนเทาเพอไปเทยวน�าตกแมแฮง เปนน�าตกขนาดเลก มความสงประมาณ 10 เมตร มน�าไหลลดหลนลงมาตามล�าธารขนาดกลางทมตนไมปกคลมใหความรมรน อกทงยงพลไมพนลางอยางดอกเทยนสเหลองนวล ซอ เทยนอม (Impatiens duclouxii) ใหทานไดชนชม จดเดนของทนคอ นกทหาดไดยากทเจอทน เชน นกกระทาปาไผ (Mountain Bamboo Partridge) นกกระทาทง (Chinese Francolin) นกกะรางหวแดง (Chest-nutcrowned laughing thrush) นกกะรางหางแดง (Red-tailed Laughingthrush) นกมนรกหวน�าตาลแดง (Rufous-winged Fulvetta) นกภหงอนหวน�าตาลแดง (Striated Yuhina) นก

กรกฎาคม - กนยายน 2556 9

ภหงอนวงตาขาว (Whiskered Yuhina) นกศวะปกสฟา (Blue-winged Minged Minla) นกศวะหางสตาล (Chestnut-tailed Minla) นกขตยา (Himalayan Cutia)

เสอพเพราะปาปก ปารกเพราะเสอยง

ดนเยนเพราะหญาบง และหญายงเพราะดนด

(พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาฯ)