สนุกกับการเรียนในศตวรรษที่ 21

สนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑

วจารณ พานช

สนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑วจารณ พานช

ขอมล ทาง บรรณานกรมของส�านก หอสมด แหง ชาตNational Library of Thailand Cataloging in Publication Dataวจารณ พาน ชสนก กบ การเรยน ใน ศตวรรษ ท ๒๑.-- กรง เทพ ฯ : มลนธ สด ศร-สฤษดวงศ,๒๕๕๖.๓๘๘ หนา

ISBN 978-6167680-03-3

“สานปฏรป ฉบบพเศษ”

ผลงานในชดสานปฏรป สานปฏรป ฉบบพเศษ ล�าดบท ๑

ทกษะแหงอนาคตใหม : การศกษาเพอศตวรรษท ๒๑ สานปฏรป ฉบบพเศษ ล�าดบท ๒

วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑ สานปฏรป ฉบบพเศษ ล�าดบท ๓

การเรยนรแหงศตวรรษท ๒๑ : เพลนพฒนาโมเดล : ทงนกเรยนและครพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง สานปฏรป ฉบบพเศษ ล�าดบท ๔

สนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑

พมพครงท ๑ จ�านวน ๓,๐๐๐ เลมบรรณาธการ วรรณา เลศวจตรจรสออกแบบรปเลม ภเมธ สนต ศร

จดพมพโดย มลนธสดศร-สฤษดวงศ ๑๑๖๘ ซอยพหลโยธน ๒๒ ถนนพหลโยธน แขวงจอมพล เขตจตจกร กรงเทพฯ ๑๐๙๐๐ โทรศพท : ๐ ๒๕๑๑ ๕๘๕๕ โทรสาร : ๐ ๒๙๓๙ ๒๑๒๒ Email : [email protected]

พมพท บรษท เอส.อาร. พรนตง แมสโปรดกส จ�ากด 2/103-106 ถนนแจงวฒนะ ต�าบล บาง พด อ�าเภอ ปากเกรด จงหวด นนทบร ๑๑๑๒๐ โทร . ๐ ๒๕๘๔ ๒๒๔๑

ค�ำนยม

ป ๒๕๕๖ มววาทะทเกยวเนองกบการศกษาไทย ๓-๔ เรองตดๆ

กน เรองบณฑตแสดงความเคารพแบบนาซ เรองนกศกษาใสหมวก

กระดาษกนทจรตเขาหองสอบ เรองกรณบงคบแตงชดนกศกษาไป

มหาวทยาลย ตามดวยเรองลาสดในเดอนกนยายนขณะเขยนขอเขยนชน

นคอเรองการศกษาไทยรงทายอาเซยน

ววาทะเหลานมใชครงแรกและจะมใชครงสดทายตราบเทาทเรา

ไมพลกระบบการศกษาไทยเสยใหม คอยแตจะย�าอยกบทแลวเปลยนแปลง

นนนเพยงเลกๆนอยๆ ทงทมความจ�าเปนเรงดวนทเราตองชวยกนปฏรป

การศกษาไทยไปสสงใหมโดยเรว

สงใหมคออะไร หนงสอเลมนไดใหค�าตอบอยางเปนระบบตงแต

ตนจนจบโดยลงลกถงวธท�า แตละบทแตละตอนตองการการอานอยาง

ใครครวญเนองจากผเขยนไดถอดความส�าคญมาอยางกระชบ ผมขอ

อนญาตยกตวอยางบางตอนมาตความหรอขยายรายละเอยดตามทตนเอง

ไดศกษามา

ตอนท ๑

“หนงสอกลาวถงความซบซอนของ Cognitive models of

motivation และยกตวอยาง Maslow’s Hierarchy of Need วาเปน

model หนงของ Cognitive models นกเรยนยอมสนองความตองการ

เพอการมชวตรอด กอนสนองความอยากรอยากเหนเชงปญญา เรองน

ผมคดตอวา เกยวของกบครในประเทศไทยในขณะน ทศษยประมาณหนง

ในสามเปนเดกทมปญหาชวต ขาดความอบอนหรอแรงกระตนในครอบครว”

เพอใหเขาใจขอความทยกมาตอนตนมากยงขน เราควรกลบมา

ตงค�าถามวาเราเรยนหนงสอเพออะไร นกเรยนของเราไปโรงเรยนกนท�าไม

ค�าตอบคอเพอไปศกษาหาความร หาไปท�าไม ค�าตอบคอหาไปเพอด�ารง

ชวต

เมอเราไปโรงเรยนเพอหาความรส�าหรบการด�ารงชวตเสยแลวกด

เหมอนจะหนไมพนวาชวตของใครกของใครไมเหมอนกน ในบางประเทศ

หรอบางสถาบนการเรยนหนงสออาจจะเปนไปเพอหาอาหารส�าหรบสมอง

หรอแมกระทงจตวญญาณเพราะทองนนอมแลว แตส�าหรบบางประเทศ

และบางสถาบนของบางทองถนการเรยนหนงสออาจจะตองเปนไปเพอการ

แกปญหาปากทองของนกเรยน ของครอบครวหรอปญหาของชมชนดวย

หากจะอางตามทปรากฏในหนงสอเลมนคอ “ประมาณหนงในสามเปนเดก

ทมปญหาชวต ขาดความอบอนหรอแรงกระตนในครอบครว” ซงเปนไป

ตามท Maslow เขยนไว

เพยงความเขาใจขอนแตเพยงประการเดยวกนาจะชวนใหเรา

ทบทวนหลกสตรทเรามอบใหแกนกเรยนเหมอนๆกนไปหมดทงประเทศ

เสยใหมวาทแทแลวเราควรใหนกเรยนเรยนอะไรกนแน และเราจะท�าเชน

นนไดอยางไร

ตอนท ๒

“ครมกจะจงใจใหเดกเรยนโดยลอดวยเกรด รางวล ค�าชม

เปนตน หนงสอ Punish by Rewards (1993) บอกวาวธตดสนบนนกเรยน

เหลาน เปนการดงเดกออกจากการเรยนรเชงคณคาในชวต ท�าใหเดกขาด

โอกาสไดสมผสและเรยนรคณคาของการท�าสงนน ทยงใหญกวาผลจาก

การท�าสงนน ซงเปนการเรยนรในมตทลก สอนไมได และนคอการพฒนา

intrinsic motivation”

ขอความทยกมานตรงกบทเขยนไวในต�าราจตวทยาบททวาดวย

การพฒนาบคลกภาพดานจรยธรรมหรอ Moral Development ของ

Kohlberg ซงเขยนไวอยางละเอยด สรปงายๆไดวาเดกๆตองการรางวล

จรงๆเพยงแคกอนอาย ๑๔ ปเทานน หลงจากนแลวพวกเขาควรไดรบ

โอกาสทจะเรยนรวาการท�าความดแปลวาอะไร สรางความรสกอยางไร

และไดทบทวนวาตนเองเปลยนแปลงอยางไร ทงนโดยไมเกยวกบวาจะได

รางวลหรอไมไดรางวล

ในทางตรงขาม การตกรางวลเดกๆนานเกนไปมกแปรสภาพ

รางวลนนเปนสนบน เดกจะท�าความดเมอรวามสนบนแตไมไดโอกาสท

จะท�าความดเพยงเพราะวานนคอสงทด อนเปนจดสงสดของการพฒนา

จรยธรรมและอาจจะเปนจดเรมตนของการกาวขามตนเองหรอการพฒนา

ทางจตวญญาณ

การสอบของประเทศไทยมสภาพของการใหสนบนกนอยางเปน

ระบบแกนกเรยนของเราทกเมอเชอวนชวนาตาปยาวนานมากกวา ๑๒ ป

ของการศกษาขนพนฐาน เพยงเรองนประการเดยวกนาจะชวนใหเรามา

ทบทวนวาเราควรปรบปรงเปลยนแปลงเปาหมายของการสอบทเปนอย

อยางไร และดวยกระบวนการอยางไร หากไมท�ากอยาแปลกใจทเราพบ

ความพรองทางจรยธรรมในสงคมไทยทวๆไป

ตอนท ๓

“เคลดลบ ๔๔ ใหทางเลอกส�าหรบการเรยนแบบไมเปนเสนตรง

การเรยนรไมจ�าเปนตองเปนเสนตรง อาจท�าหลายอยางในเวลา

เดยวกน ไมจ�าเปนตองเรยงตามล�าดบ และทกคนไมจ�าเปนตองเรยนดวย

กจกรรมเดยวกน นคอความเคยชนของคนรนใหม

ครควรออกแบบการเรยนรหลากหลายแบบไวให นศ. เลอกตาม

ความชอบ หรอความถนด ของตน โดยอาจจดเปน โมดล และมการเรยน

ทงแบบ tutor-led, classroom-led, และแบบออนไลน”

เรองทสามเปนเรองส�าคญอกเรองหนง เดกแตละคนพฒนาเรว

ชาไมเทากน เดกทอานไดชามไดแปลวาเขาจะอานไมไดตลอดไปเพยง

แตเขาอานไดชาในปน ท�าไมโรงเรยนจงไมอนญาตใหเขาผานขนชนไป

ดวยการสอบอยางอนสวนเรองการอานของเดกคนนเอาไวปหนา ในท�านอง

เดยวกนเดกแตละคนมอะไรทท�าไดเรวชาตางกนแตวาในทายทสดแลวเดก

ทกคนท�าอะไรไดเหมอนๆกน เชนนแลวเราควรหรอทจะไปท�าลายความ

ฝน จนตนาการ รวมทงความเคารพตนเองของเดกๆ ดวยการสอบเพอ

บอกวาเขาท�าไมได ไดคะแนนไมด เปนเดกเรยนไมเกง เราซงเปนผใหญ

กเหนกนอยทวไปวาทายทสดแลวความสามารถพนฐานของคนสวนใหญ

มไดตางอะไรกนมาก สมองและความฝนตางหากทถกท�าลายมากนอยไม

เทากนดวยระบบการศกษาทคบแคบ

จะเหนวาเพยง ๓ เรองทยกตวอยางมากท�าใหเราจ�าเปนตองคด

ใหมท�าใหมกบการศกษาทงระบบตงแตปรชญา กระบวนทศน เปาหมาย

และวธการ หากไดอานหนงสอนทงเลมดวยความพนจหรออานตนฉบบ

ภาษาองกฤษอยางพจารณา กจะเหนลทางปฏรปการศกษาไทยไปในทาง

ทด

นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ

๒๔ กนยายน ๒๕๕๖

ค�ำนยม

มค�ากลาวในสงคมไทย อกดวยวา ครเปรยบเสมอนเรอจาง ถา

ค�านเปนอปมาทถกตอง ผทก�าหนดจดหมายปลายทาง ไมใชตวคร แต

เปนศษยทจะมาชวยใหครน�าทางไปสความส�าเรจตามสงทศษย หรอผเรยน

ตงเปาหมายไว เทคนคในหนงสอเลมนจะชวยใหทาน ท�าใหศษยสนก ท

จะเรยนรและยงคงอาศยเรอล�านไปยงจดหมายปลายทาง ไมโดดหน วาย

น�าไปเอง หรอ จมหายไประหวางทาง

ศาสตร คอความรอบรและลมลกในเนอหาทางดานวชาการ

ศลปคอเทคนคทจะท�าใหศษยสนกและมใจจดจออยกบการเรยน ทงสอง

นคอคณสมบตทส�าคญส�าหรบการเปนครผ จดกระบวนการเรยนร ใน

ศตวรรษท ๒๑ และถายงรกและเหนวาการท�าหนาทคร เปนสงทมคณคา

มความหมายตอชวต กยงทจะตองพฒนาและฝกฝนใหเกดความช�านาญ

อยเสมอ โดยเฉพาะเรองเทคนคในการท�าใหศษยสนกกบการเรยนนน วธ

ทไดผลดวธหนงคอ ทดลองและฝกฝนดวยตนเอง

หนงสอ สนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑ เลมน เปนสงท

ศาสตราจารยนายแพทย วจารณ พานช ตความจากหนงสอท

ศาสตราจารย เอลซาเบธ บารคลย เขยนขน อนทจรงกเพอแกไขปญหา

การสอนของตนเองเมอกลบมาสอนจากการท�าหนาทในต�าแหนงคณบด

และขอเขยนทน�ามาตความนนถงแมจะเกดขนภายในบรบทของประเทศ

สหรฐอเมรกา แตกไมตางและมสวนทคลายคลงกบบรบทของสงคมไทย

อยมาก

สงทเขยนจากการตความในเลมนจะไมตรงและไมสามารถ

ทดแทนตนฉบบภาษาองกฤษและเปนสงทอาจจะตองน�ามาพฒนาและปรบ

ใหเขากบสงคมไทย ตามสงทผตความเขยนและเตอนผอานไว อยางไร

กตามเมอไดอานหนงสอเลมนอยางพจารณาแลวจะพบวา เปนหนงสอท

ถอวามคณคาและสะทอนจตวญญาณ ของความเปนครเปนอยางยง เพราะ

ผเขยนไดแรงบนดาลใจจาการทจะท�าหนาทของตนใหดทสด จงเกดการ

คนควาและแสวงหาวธการตางๆและรวบรวม จนเปนคมอขนมา รวมถง

ผตความ กไดพยายามตความ ยอยความรใหเหมาะสมและงายตอการน�า

ไปปรบใชเพอพฒนาการเรยนร จงไมแปลกใจเลยวาครและผ จด

กระบวนการเรยนร ทไดอาน จะวางหนงสอเลมนไมลง และถอวาเปน

หนงสออกเลมทจะสรางแรงบนดาลใจใหกบผอานไดอยางแนนอน

ถงแมวา การอานจะไดรบความรใหม ผอานอาจจะรสกสนกกบ

ขอเขยนตางๆ รวมถงการไดรบแรงบนดาลใจ แตสงเหลานยงไมเทากบ

ความรสกและคณคาทไดลองน�าเทคนคตางๆ มาปรบ และน�าไปทดลอง

ใช กบการท�าหนาทคร หรอ การจดกระบวนการเรยนรของตนเอง เพราะ

ผลทท�าใหศษยสนกและไดเรยนร นนมคณคาและเหมาะสมอยางยง ทจะ

บอกตนเองวา เปนคร เพราะทานไดสรางกระบวนการเรยนรใหกบศษย

ไดจดโอกาสใหเขาไดฝกฝนทกษะตางๆ เพอทจะเผชญกบโลกทสลบซบ

ซอนตอไป

สงททาทายครในยคใหมคอ การท�าใหเกดการเรยนรแบบครไม

สอน ไมเนนการบรรยายหนาชน แตใหผเรยนไดเรยนจากการลงมอท�า ซง

ตองเรมจากใหผเรยนไดเรมทจะลงมอคด ซงกไมใชของงายๆ แคการมอบ

โจทย สงงานตามใบงานหรอใหการบาน ใหท�าโครงการและโครงงานตางๆ

สงส�าคญยงอยท การสรางบรรยากาศ การท�าใหเกดมตรภาพและความ

สมพนธทดในชน ตลอดจนการเปนตนแบบเองของคร ทตองเรมลงมอท�า

คอ เรมคดทจะไมสอนโดยการบรรยายอกดวย

ขอสนบสนนวา ขอเขยนจากหนงสอเลมน เปน “สงทไมรบรอง

ความถกตอง” เพราะคร ควรน�ามาใชเปนเพยงแนวทางในการฝกฝน และ

พฒนาเทคนคการจดการเรยนรของตนเอง ซงอาจจะเปนการเรมแบบลอง

ผดลองถกกไมเปนไร ครตองไมกงวลและกลวกบการลงมอทดลองปรบ

การสอนทเนนการปอนและมอบความรโดยตรง สการจดการเรยนรในแบบ

ทใหเดกไดลงมอท�า ถงแมวาอาจจะเหนอยจากการปรบและควานหาจด

ทลงตว เหมาะสม ใหเขากบบรบทของตนแตสงนคอตวสะทอนความเปน

คร ในแงของการเปนผเรยนรอยางแทจรง

ความส�าเรจของการจดการเรยนร อาจไมใชเพยงแคการน�า

เทคนคเหลานไปใช อยาลมวา เทคนคนนเปนเพยงเครองชวยของคร คร

เองยงคงตองตระหนกและตองท�าใหผเรยนไดเรยนความรทส�าคญ ไดฝก

ทกษะทจ�าเปน และเสรมสรางทศนคตทส�าคญในการเปนพลเมองทดของ

โลกอกดวย

การทจะตรวจสอบวาเดกสนกกบการเรยนรหรอไม สงทงายทสด

อาจเปน การทผเรยนสนกและสนใจ ตอกจกรรมและบทเรยนทเกดขน

รสกวาเวลาในการเรยนผานไปอยางรวดเรว หากขาดเรยนจะรสกเสยดาย

อยางมากทไมไดมาเขาเรยน จนตองตามไปถามเพอนๆวา เกดอะไรขน

บางในชน ผเรยนจะเฝารอใหมาถงวนเรยน มาถงหองดวยความพรอมและ

ความสงสยวาจะมอะไรเกดขนในหองบาง หากทานซงถกเรยกวาคร อยาก

ใหสงเหลานเกดขน กขอใหเรมคดและทดลองน�าเทคนคและเครองมอใน

หนงสอเลมไปทดลอง หรอเปนแนวทางในการพฒนาการจดการเรยนรของ

ตนเอง

และยงถาครสามารถน�าสงทเกดขนรอบตวผเรยนมาเชอมโยงให

เขากบการเรยนร เชญชวนหรอกระตนใหผเรยนตงต�าถามกบสงทเกดขน

และสนบสนนใหพยายามคนควา หาแนวทางแกไขปญหาเหลานน หรอ

พฒนาสงตางๆใหดขน ยงจะท�าใหผเรยนสนกและสนใจ เหนความส�าคญ

กบการเรยนร ของตนมากขนไปอกได

อยากใหทานทมหนาทเปนคร หรอผสอนท เนนการบรรยายและ

มอบความรโดยตรงใหกบผเรยน วางใจทเปนกลาง แลวลองพจารณาตรวจ

สอบผลลพธของความทมเท ความพยายามของทานวาเกดผลเชนไร ม

การเปลยนแปลงอยางไรตอผเรยนและศษยของทานบาง และการเกด

ผลลพธนนเกดขนกบมวลหมผเรยนเปนสวนใหญ หรอแคสวนนอย

หากทานไมพอใจ ผลลพธและสงทเกดขนตระหนกไดถงความ

ลมเหลวบางประการของตวทานเอง และหากทานเหนวาการท�าหนาทคร

นนมคณคามศกดศร และตองการทจะพฒนาตนเอง แลว หนงสอเลมน

จะชวยน�าทางทานใหรจกเทคนค ทชวยใหผเรยนสนก มเทคนคทจะ

กระตนและท�าใหผเรยน เกดการเรยนร จนท�าใหผเรยนรสกวา ไดเรยนร

อยางแทจรง

อยางไรกตามสงนไมไดเกดขนเพยงแคการอานและท�าตามสงท

เขยนในหนงสอเลมน ยงคงตองมการปรบและเรยนรเพอพฒนาใหเหมาะ

กบการท�าหนาทอ�านวยใหเกดการเรยนรในรปแบบของทานเอง แลวทาน

จะไดกลบมาสมผสหรอรจกกบ ชวต คณคาและจตวญญาณของความเปน

คร อกครง

อาจารยมณฑล สรไกรกตกล

คณะพาณชยศาสตรและการบญช มหาวทยาลยธรรมศาสตร

๘ กนยายน ๒๕๕๖

ค�ำน�ำ

หนงสอสนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑ เลมนรวบรวมจาก

บนทกในบลอก www.gotoknow.org/blog/council ระหวางวนท ๑๘

กนยายน ๒๕๕๕ ถงวนท ๔ ธนวาคม ๒๕๕๕ รวม ๗๑ บนทกในเวลา

๗๙ วน โดยผมเปนผเขยนตความจากหนงสอ Student Engagement

Techniques : A Handbook for College Faculty เขยนโดยศาสตราจารย

Elizabeth F. Barkley แหง Foothill College รฐแคลฟอรเนยสหรฐอเมรกา

ลงเผยแพรในบลอกวนละ ๑ บนทกเกอบทกวน เปนการท�างานดวยความ

สนกสนานและไดรบความรมาก ดวยความหวงวาผลงานชนนจะชวยช

ทางใหคร/อาจารยเหนลทางชวยเหลอนกเรยน/นกศกษาทไมสนกกบการ

เรยนใหเปลยนมาเรยนอยางสนกสนานไดและทส�าคญเกดการเรยนรใน

ระดบทลกและเชอมโยงไดทเรยกวา “เรยนร แบบร จรง” (Mastery

Learning)

ศาสตราจารยเอลซาเบธ บารคลย เลาทมาของหนงสอเลมนวา

เกดจากการทตนเองเผชญวกฤตการสอนโดยทนานมาแลว ทานไดรบการ

โหวตจากนกศกษาใหเปนครยอดเยยมแหงปคอ สอนเกงมากดวยผลงาน

และความสามารถทานจงไดรบแตงตงเปนคณบดเปนเวลานาน ๑๐ ป จง

หางเหนการสอนนกศกษาไปนานเมอออกจากต�าแหนงบรหารกลบมาท�า

หนาทสอนอก ทานพบวานกศกษามลกษณะเปลยนไปอยางนาตกใจคอ

ความเอาใจใสการเรยนและทกษะในการเรยนรดอยลงกวานกศกษาสมย

๑๐ ปกอนมาก แตทนาตกใจกวาคอนกศกษาพากนไปรองตอคณบดทาน

ใหมวา ศาสตราจารยเอลซาเบธ บารคลย สอนไมรเรองท�าใหทานตอง

ขวนขวายหาวธปรบปรงการสอนใหนาสนใจ จนกลายเปนครยอดนยมอก

ครงหนง และน�าความรและประสบการณทได เขยนเปนหนงสอเผยแพร

จนกลายเปนหนงสอขายดเลมน

Foothill College ทศาสตราจารยเอลซาเบธ บารคลย สอนเปน

วทยาลยชมชนทจดการศกษา ๒ ปในระดบอดมศกษา ทผจบการศกษา

ไดรบใบประกาศนยบตรระดบอนปรญญาออกไปท�างานไดหรออาจไปเรยน

ตอในมหาวทยาลยเพอใหไดปรญญาตร โดยทวไปผเขาเรยนในวทยาลย

ชมชนเปนผยากจนหรอดอยโอกาสดวยเหตอน เชน ตองท�างานหรอสราง

ครอบครวในวยหนมสาว เมออายมากขนมโอกาสจงเขาเรยนในระดบ

อดมศกษา วทยาลยชมชนจงมนกศกษาทหลากหลายมากทงหลายวยและ

หลายกลมเชอชาตรวมทงนกศกษาสวนใหญมสมองไมปราดเปรองนก

หลงจากอานหนงสอเลมนแลว ผมบอกตวเองวานคอหนงสอท

คร/อาจารยไทยควรอานเพราะสถาบนการศกษาไทยกประสบความจรง

เดยวกนวา ผเรยนในสมยนมสมาธสน ความเอาใจใสเรยนต�า เบอเรยน

และทกษะดานการเรยนรต�า คร/อาจารยตองการเครองมอชวยใหจดการ

เรยนการสอน ใหนาสนใจหรอเรยนสนกแนวทางหลากหลายแนวทางท

ศาสตราจารยเอลซาเบธ บารคลย แนะน�าในหนงสอเลมนนาจะเปนขอ

เรยนรหรอตวอยางทคร/อาจารยไทย จะน�ามาปรบใชใหเหมาะสมตอ

บรบทของศษยของตนเอง

นอกจากเทคนคแลวในตอนตนของหนงสอ ศาสตราจารย

เอลซาเบธ บารคลย ไดรวบรวมหลกการดานการเรยนรสมยใหม ทมาจาก

ผลการวจยดานการเรยนรน�ามาสรปไวอยางนาสนใจยง โดยเนนทการเรยน

รแบบลงมอท�า (Active Learning หรอ Learning by doing) และคร

ท�าหนาทเปน “คณอ�านวย” (facilitator) หรอเปนครฝก (โคช) ใหศษย

เรยนสนกและรจรง (mastery)

หนงสอเลมนมาจากการรวบรวมบนทกในบลอกทเขยนเปน

ตอนๆ ความตอเนองของสาระจงอาจไมดนกนอกจากนนยงเขยนมาจาก

หนงสอทเขยนภายใตบรบทอเมรกน แมผมจะไดเขยนหมายเหตในบาง

ตอนวาควรระมดระวงเมอน�ามาใชในบรบทไทยกขอย�าไว ณ ทนวาไมควร

คดลอกวธการมาใช โดยไมไตรตรองหาทางปรบปรงหรอดดแปลงใหเขา

กบวฒนธรรมไทยและนกเรยนไทยเสยกอน

นกเรยนไทย (และนกเรยนในประเทศอนๆทวโลก) ยงจะมการ

เปลยนแปลงตอไปไมหยดยง และสงคมกจะเปลยนแปลงตอไปอยาง

รวดเรวและพลกผนคอ เปนการเปลยนแปลงแบบไมแนนอน ดงนนวธ

จดการเรยนรหรอทเราพดกนตดปากวาวธสอนของคร/อาจารย กตองม

การปรบปรงเปลยนแปลงตอไปไมหยดยงเชนเดยวกนวธการตามทแนะน�า

ในหนงสอเลมนจงเปนเพยงตวอยางไมใชสตรส�าเรจตายตว

ทฤษฎหรอหลกการดานการเรยนรทระบไวในสวนแรกของหนงสอ

(บนทกท ๑ - ๑๙) จะชวยเปนหลกการพนฐาน ส�าหรบใชประกอบการ

คดคนหรอประดษฐเทคนคตางๆ ขนใหม ใหเหมาะสมตอนกเรยน/

นกศกษา ทเปลยนแปลงไปตามยคสมย ลกษณะของคนยคใหม ทเรยก

วา “คนพนธ เอม” มบนทกไวท http://www.gotoknow.org/

posts/541268

ขอย�าวาขอความทเขยนลงบนทกในบลอกและรวบรวมมาเปน

หนงสอเลมน ไมตรงกบขอความในหนงสอ Student Engagement

Techniques : เพราะเขยนจากการตความหนงสอเลมนไมไดแปล ดงนน

การอานหนงสอ สนกกบการเรยนในศตวรรษท ๒๑ จะไมทดแทนและไม

เหมอนกนกบการอานตนฉบบหนงสอ Student Engagement Techniques

: A Handbook for College Faculty โดยตรง

ผมขออนโมทนาตอคร/อาจารยทเอาใจใสเรยนรและปรบปรงวธ

จดการเรยนการสอนของตนดวยจดมงหมายใหศษยเรยนสนกและเรยน

แลวรจรง และขอบคณ มลนธสดศร-สฤษดวงศ และ มลนธสยามกมมาจล

ทรวมกนจดพมพหนงสอเลมน ออกเผยแพรแกสงคม ไทยโดยเฉพาะอยาง

ยงขอขอบคณ คณวรรณา เลศวจตรจรส ทรเรมการจดพมพและท�าหนาท

บรรณาธการ


๑ กนยายน ๒๕๕๖

ค�ำน�ำบรรณำธกำร

เมอสงตางๆ ลวนเปลยนแปลงอยางรวดเรวในยคดจตอลน

ศษย หรอ ผเรยน ของครอาจารยจงมลกษณะเปลยนไปตามทครทวทก

มมโลกกสมผสไดดวยตวเอง ไมมประโยชนอนใดทเหลาครจะเรยกหาลก

ศษยแบบเดม ผเรยนทเรยบรอย นงฟงครพร�าสอนเปนเวลานานไดอยาง

ตงอกตงใจ โดยไมวอกแวก ความพยายามวากลาวตกเตอน ใหนกเรยน

เลกเลนเกม เฟสบค Social media หรอเขาเวบไซตใดๆ ไมเปนผล สง

เรารอบตวและเรองราวนอกหองเรยนไดดงดดความสนใจของนกเรยน

ออกจากการสอนของครและเนอหาวชาไปเสยหมด ดงท ศาสตราจารย

เอลซาเบธ บารคลย อาจารยชาวอเมรกน กพบเจอในชวตครของตนเอง

เชนกน เพยงแตทานไมไดมวนงบนตอวาลกศษย หรอสภาพสงคมท

เปลยน กลบลกขนมาเปลยนแปลงวธการสอนของตวเองครงใหญ และ

บนทกสงทตวเองคนพบ จนไดออกมาเปนหนงสอ Student Engagement

Techniques : A Handbook for College Faculty ท ศ.นพ. วจารณ พานช

หรอ อาจารยหมอวจารณ อานแลวประทบใจจนตองเขยนบนทกลงบลอก

ซงมถง ๗๑ ตอน และรวบรวมออกมาเปนหนงสอ “สนกกบการเรยน ใน

ศตวรรษท ๒๑” เลมน

ครอาจารย หรอแมกระทงผปกครองบางสวน เมอนกถงการท�าให

ผเรยนสนกสนาน ไดเลนเกมในหองเรยน แสดงละคร หรอการสราง

บรรยากาศเราใจ กอาจเกดความกงวลใจวาจะสงผลท�าใหผเรยนเกด

อาการเพลด จนไมใสใจในเนอหาสาระความรซงเปนสวนส�าคญ แต

หนงสอเลมน ก�าลงจะแสดงใหเหนถงแนวทางและตวอยางวา จะท�า

อยางไรใหผเรยน ไมใชแครสก “สนก” เทานน แตท�าใหผเรยนเกด “แรง

บนดาลใจ” ในการเรยนรใหลกขน ขวนขวาย จดจอ ในสงทเรยน เปน

อาการของ ยงเรยน ยงคด ยงคน ยงท�า ยงรลก ยงมนส มใช สนกสนาน

ลลลา ชวชว ตามทคนยค พ.ศ. ๒๕๕๖ เปนกน ซงบรรยากาศการเรยน

ลกษณะน ผดแผกอยางแรงกบสภาพหองสอนตงแตอดตจนถงปจจบนของ

ประเทศไทยเราโดยทวไป ซงวาไปแลว แมจะมเทคโนโลยอยาง

โปรเจคเตอร คอมพวเตอร หรอ สมารทบอรด เขามาเสรม แตกยงหนไม

พนภาพ นกเรยน/นกศกษา นงนงๆ ฟงครยนสอน อยางตงใจบาง เหมอ

มองออกไปนอกหนาตางบาง งวงหงาวหาวนอนบาง ชางเปนบรรยากาศ

ทไรชวตชวาเหลอเกน

อยางไรกตาม เปาหมายของการรวบรวมจดพมพหนงสอเลมน

มใชตองการใหผอานน�าเทคนควธเหลานไปเลยนแบบท�าตามใหเหมอน

แตเปนหนงสอทอยากยกแนวทางตวอยางและความรฝงลกทไดจากการ

ปฏบตจรง (Tacit Knowledge) ของครอาจารยทานหนง หรอจรงๆ แลว

ศ.เอลซาเบธ ไดเขยนยกตวอยางเพอนอาจารยรวมอก ๓-๔ ทาน ซงแม

จะอยคนละซกโลกกบเรา แตเผชญปญหาการเปลยนแปลงของโลกแหง

การสอน ไมตางจากครไทย เพอหวงใหเกดแรงบนดาลใจกบครอาจารย

ไทยทอาน ใหลกขนมาสรางเทคนคตางๆ ของตวเอง โดยมเปาหมายจบ

จองไปทการเรยนรของศษย ท�าใหเกดบรรยากาศ “เรยนสนก รลกในสง

ทเรยน”

ทงน หากทานใดตดตามหนงสอชด “ครเพอศษย” หรอตดตาม

งานเขยนของ ศ.นพ.วจารณ พานช จะรวา เนอหาทอาจารยเขยนถงนน

ไมใชแคเนอหาตามหนงสอททานอานเทานน แตผนวกกบวธคด ผนวกกบ

ประสบการณท�างานและชวตของตวทานเอง เขยนตความออกมาเปน

เนอหาใหเราไดอานอกท ดงนน หนงสอเลมนจงมคณคาแตกตางจาก

หนงสอแปลโดยตรง และมเอกลกษณ ความเปน อาจารยวจารณ อยใน

ขอเขยนเนอหาดวย ซงในฐานะบรรณาธการอาสา คนท�างานสรางชมชน

การเรยนรครเพอศษย และเคยท�างานการจดการความร ภายใตองคกร

การน�าของทาน (นบเปนศษยของอาจารยวจารณ จะเขา 10 ป) จง

พยายามทจะคงส�านวน ค�าศพท เนอความ วรรคตอน เปนของอาจารย

ใหมาก และระวงการเปลยนแปลงบางค�า บางอยาง ทอาจท�าใหความ

หมายนนไมลกซงตามทอาจารยหมายถง เพอหวงใหทานผอานทงหลาย

ไดรบประโยชนอยางเตมทจากหนงสอ นอกจากน หากทานทสนใจเจาะ

ลกเนอหาในบทไหน กสามารถจะเขาไปในบลอก gotoknow.org ตาม

ลงคแตละตอนทใหไวในหนงสอ และคนหาองคความร หรอสงทสนใจเพม

เตมได โดยใชพลงแหงยค ICT

สดทาย ดวยประสบการณทท�างานกบครมา จงอยากน�าค�าวา

“อยากลวผด ขอใหกลา” ไปตดไวทความรสกครทกคน ทอานหนงสอเลม

นแลวอยากลกขนมาเปลยนแปลงตวเอง เรมท�าบางอยาง และท�าตางไป

จากน

วรรณา เลศวจตรจรส

๑๙ ก.ย. ๒๕๕๖

สำรบญ ห นา

ค�านยม นายแพทยประเสรฐ ผลตผลการพมพ

ค�านยม อาจารยมณฑล สรไกรกตกล

ค�าน�า ศ.นพ.วจารณ พานช

ค�าน�า บรรณาธการ

หลกการพนฐานบนทก ท ๑ สรางทกษะใจจดจอ ๑ บนทก ท ๒ จตผกพน และแรงบนดาลใจ ๕ บนทก ท ๓ จตผกพน และเรยนโดยลงมอท�า ๙บนทก ท ๔ แรงจงใจ ๑๗ บนทก ท ๕ สมตเพมเตมเกยวกบ student engagement ๒๒บนทก ท ๖ จากทฤษฎสปฏบต ๒๖ บนทก ท ๗ จากทฤษฎสปฏบต (๒) เนนทบคลกของคร และทโครงสรางรายวชา ๓๓บนทก ท ๘ จากทฤษฎสปฏบต (๓) เนนใชแรงจงใจ ๓๘ บนทก ท ๙ จากทฤษฎสปฏบต (๔) เนนการลงมอปฏบต ๔๔บนทก ท ๑๐ จากทฤษฎสปฏบต (๕) ครตอง engage ๕๑ บนทก ท ๑๑ เคลดลบ (๑) เคลดลบจดไฟแรงจงใจ ๕๕บนทก ท ๑๒ เคลดลบ (๒) เคลดลบจดไฟแรงจงใจ (ตอ) ๖๒ บนทก ท ๑๓ เคลดลบสงเสรมการเรยนแบบลงมอท�า ๗๐บนทก ท ๑๔ เคลดลบสงเสรมการเรยนแบบลงมอท�า (๒) ๗๘ บนทก ท ๑๕ เคลดลบสรางชมชนการเรยนร ๘๙บนทก ท ๑๖ เคลดลบสรางชมชนการเรยนร (๒) ๙๔ บนทก ท ๑๗ เคลดลบทาทายผเรยนในระดบทพอด ๑๐๐บนทก ท ๑๘ เคลดลบสงเสรมการเรยนอยางเปนองครวม ๑๐๖ บนทก ท ๑๙ เคลดลบสงเสรมการเรยนอยางเปนองครวม (๒) ๑๑๓

เทคนคดงความสนใจผเรยนบนทก ท ๒๐ เทคนคดงความสนใจผเรยน ๑๑๖

บนทก ท ๒๑ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑) เทคนคประเมนพนความร ๑๑๙

บนทก ท ๒๒ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๒) สงของ ๑๒๔

บนทก ท ๒๓ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๓) บนทกชวยจบประเดน ๑๒๘

บนทก ท ๒๔ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๔) ขอความทคดลอกมา ๑๓๑

บนทก ท ๒๕ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๕) สถานความร ๑๓๔

บนทก ท ๒๖ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๖) เกม “ทมเปนหรอตาย” ๑๓๙

บนทก ท ๒๗ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๗) สมมนา ๑๔๔

บนทก ท ๒๘ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๘) จดกลม ๑๔๙

บนทก ท ๒๙ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๙) โครงรางความคด ๑๕๕

บนทก ท ๓๐ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๐) เชอและไมเชอ ๑๖๑

บนทก ท ๓๑ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๑) ขอโตแยงทางวชาการ ๑๖๖

บนทก ท ๓๒ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๒) โตวาท ๑๗๑

บนทก ท ๓๓ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๓) ทมวเคราะห ๑๗๖

บนทก ท ๓๔ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๔) สโมสรหนงสอ ๑๘๒

บนทก ท ๓๕ เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๕) ตวกลมยอย ๑๘๖

เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรคบนทก ท ๓๖ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๑) กลมท�าแผนทความคด ๑๙๐

บนทก ท ๓๗ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๒) เปลยนแปลง ๑๙๖

บนทก ท ๓๘ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๓) จดหมาย ๒๐๐

บนทก ท ๓๙ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๔) เลนบทจ�าลอง ๒๐๔

บนทก ท ๔๐ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๕) โปสเตอรนทรรศการ ๒๑๐

บนทก ท ๔๑ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๖) สมดประจ�าชน ๒๑๕

บนทก ท ๔๒ เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๗) ตอบโจทยจากเวบ ๒๑๙

เรยนแกปญหา

บนทก ท ๔๓ เรยนแกปญหา (๑) ก�าหนดปญหา ๒๒๖

บนทก ท ๔๔ เรยนแกปญหา (๒) คดทบทวนอกครง ๒๓๑

บนทก ท ๔๕ เรยนแกปญหา (๓) คดดงๆ จบคแกปญหา ๒๓๕

บนทก ท ๔๖ เรยนแกปญหา (๔) ค�าประกาศ ๒๔๐

บนทก ท ๔๗ เรยนแกปญหา (๕) สงตอปญหา ๒๔๕

บนทก ท ๔๘ เรยนแกปญหา (๖) กรณศกษา ๒๕๑

ประยกต ใชความร บนทก ท ๔๙ ประยกตใชความร (๑) เขยนเรยงความเรองรวมสมย ๒๕๖

บนทก ท ๕๐ ประยกตใชความร (๒) ฟงใหไดศพท ๒๖๑

บนทก ท ๕๑ ประยกตใชความร (๓) เขยนใหม ๒๖๗

บนทก ท ๕๒ ประยกตใชความร (๔) มองทะล แหลงความร ประยกตได ๒๗๐

บนทก ท ๕๓ ประยกตใชความร (๕) ภาพตอ (Jigsaw) ๒๗๔

บนทก ท ๕๔ ประยกตใชความร (๖) ทศนศกษา ๒๘๒

เจตคตและคณคา บนทก ท ๕๕ เจตคตและคณคา (๑) อตตชวประวต ๒๘๗

บนทก ท ๕๖ เจตคตและคณคา (๒) สมภาษณ ๒๙๓

บนทก ท ๕๗ เจตคตและคณคา (๓) เวยนกนตอบ ๒๙๙

บนทก ท ๕๘ เจตคตและคณคา (๔) ขอโตแยงเชงจรยธรรม ๓๐๓

บนทก ท ๕๙ เจตคตและคณคา (๕) เชอมชมชน ๓๐๘

บนทก ท ๖๐ เจตคตและคณคา (๖) ยนทจดยน ๓๑๒

มสตอยกบการเรยน บนทก ท ๖๑ มสตอยกบการเรยน (๑) บนทกการเรยน ๓๑๖

บนทก ท ๖๒ มสตอยกบการเรยน (๒) แบบสอบถามเหตการณส�าคญ ๓๒๑

บนทก ท ๖๓ มสตอยกบการเรยน (๓) สเปาหมาย ๓๒๖

บนทก ท ๖๔ มสตอยกบการเรยน (๔) วเคราะหผลสอบ ๓๓๒

ทกษะการเรยน

บนทก ท ๖๕ ทกษะการเรยน (๑) แฟมงาน ๓๓๗

บนทก ท ๖๖ ทกษะการเรยน (๒) ตามลาหาแหลงความร ๓๔๒

บนทก ท ๖๗ ทกษะการเรยน (๓) ซอมทดสอบ ๓๔๕

บนทก ท ๖๘ ทกษะการเรยน (๔) บตรโครงเรอง ๓๔๙

บนทก ท ๖๙ ทกษะการเรยน (๕) ตารางใหคะแนน จดท�าโดยผเรยน ๓๕๓

บนทก ท ๗๐ ทกษะการเรยน (๖) ฟง ๓ คน ๓๕๗

บนทก ท ๗๑ AAR ๓๑๖

วจารณพานช 1

๑. สรางทกษะใจจดจอ

ความร�สกสนกกบการเรยนเป�นทกษะอย�างหนง ทได�จากการฝ�กฝน ใครมทกษะน ถอว�าเป�นคนโชคด

และผมเชอว�า ทกษะนเป�นทกษะทอย�ในส�วนaffective domain ของการศกษา

บนทกชดน ไดจากการถอดความ ตความ และสะทอนความคด

จากการอานหนงสอ Student Engagement Techniques : A Handbook

for College Faculty เขยนโดย ศาสตราจารย Elizabeth F. Barkley

ผมมความเหนวา มนษยในศตวรรษท ๒๑ มความยากล�าบาก

หลายประการ ในทามกลางบรรยากาศทมเครองมออ�านวยความสะดวก

สบายครบครน หรอมมากเกนพอด ความยากล�าบากอยางหนงคอการ

เอาชนะสงเราทดงความสนใจตอปจจบนขณะ

พดงายๆ วาคนสมยปจจบนออนแอในทกษะใจจดจอ ไมมสมาธ

อยกบปจจบนขณะ หรอมกในระดบทคณภาพต�า

พดใหมวาคนสมยปจจบนตกเปนทาสของสภาพแวดลอม ไม

สามารถเปนตวของตวเองได ถกสงเราทหลากหลายและเขามาปะทะตว

เราในนามของ social media, โทรศพทไรสาย, และเครองสอสาร

อเลกทรอนกสหลายหลายชนด และสาระทสอสารออกมาผานชองทาง

ตางๆ มสาระบาง ไรสาระบางจรงบางเทจบาง และหลายอยางเปนมายา

หลอกลวงเอาประโยชนจากเราโดยเราไมรตว

2 สนกกบการเรยนในศตวรรษท๒๑

ผเรยนกตกอยใตอทธพลของสงเหลาน ท�าใหหลายคนมสภาพทจตใจ

เลอนลอย ไมมสมาธพ งอย กบการเรยน ฝรงเขาจงมค�าวา student

engagement ซงผมขอใชค�าไทยงายๆ วาผเรยนสนกกบการเรยน คอผกใจ

ใหจดจออยกบการเรยน ในสมยนการผกใจผเรยนใหจดจออยกบการเรยน

กลายเปนเรองใหญ เปนวชาการ เปนเทคนคส�าคญ ถงกบมหนงสอ มเวบไซต

มสมาคม มหนวยงานในมหาวทยาลยท�าหนาทสงเสรมเรองน และม

หนวยงานวด student engagement ของแตละสถาบนอดมศกษาและรายงาน

ใหสงคมร ถอเป นการวดคณภาพการศกษาทางหนง หนวยงานน

ชอ NSSE และ CCSSE

ในประเทศไทย ครอาจารยบนกนมากวาเดกสมยนไมเหมอนเดกสมย

กอน เดกสมยกอนมาโรงเรยนกตงใจเรยน มทไมตงใจเรยนกเปนสวนนอย แต

ในชนเรยนสมยนมเดกไมตงใจเรยนตงครงคอนหอง กอความทอใจแกคร

หนงสอ Student Engagement Techniques : A Handbook for

College Faculty เขยนโดย ศาสตราจารย Elizabeth F. Barkley เปนหนงสอ

ยอดนยมเลมหนง ผมจงน�ามาตความบนทกฝากแกครเพอศษยเปนตอนๆ

เพอตดอาวธวธผกใจศษย ผกสมาธศษย เขากบการเรยน และทส�าคญกวา

นน คอการชวยใหศษยมทกษะจตจดจอกบเรองใดเรองหนงในทามกลางความ

วนวาย

ผเขยนหนงสอเลมนสารภาพวา หนงสอเลมนเกดจากมรสมชวตการ

เปนครอาจารยของตนเอง ทหลงจากไปท�าหนาทคณบดเสย ๑๐ ป พอกลบ

มาสอนใหมกตกใจวาผเรยนเปลยนไปจากเดม และการสอนแบบบรรยายหนา

ชนอยางทเคยท�ากโดนผเรยนรองเรยนวาสอนไมไดเรอง จงเปนทมาของการ


คนควาและทดลองวธสอนใหมๆ ใหไดใจผเรยนสมยปจจบนมาอยกบบทเรยน

เขยนออกมาเปนหนงสอยอดนยมเลมน ทผมจะถอดความ ตความ และสะทอน

ความคด ออกบนทกเปนตอนๆ

ค�าวา student engagement ทผมแปลวาผเรยนสนกกบการ

เรยน นน มความหมายซบซอน มหลายปจจยหรอหลายมตเปนสวนผสม

ของค�านในทางปฏบต หลกการพนฐานคอ คนเราจะเรยนสงใดสงหนงไดดเมอ

มความสนใจ มใจจดจออยกบสงนน หรอกลาววา การเรยนรเรมตนจากความ

สนใจ

ความยากอยทครมคแขง หรอผเรยน มสงเราทนาสนใจกวาการเรยน

มากมายหลายอยาง ท�าอยางไรครจะชวยใหศษยแหวกสงเราเหลานน ท�าใจ

ออกมามสามาธอยกบการเรยนใหได โดยผเรยนรสกวาการเรยนมความหมาย

ตอชวตของตน

แนนอน มทฤษฎเกยวกบสภาพ “ผเรยนสนกกบการเรยน” มากมาย

ทฤษฎหนงกลาววา student engagement คอสวนทซอนกน ระหวาง

motivation กบ active learning ซงหมายความวา องคประกอบส�าคญทสด

๒ อยางของ ผเรยนสนกกบการเรยน คอ แรงบนดาลใจ กบ การเรยนแบบท

ผเรยนลงมอปฏบต (learning by doing)

นกการศกษาบางคนบอกวา เมอเรยนภายใตปจจยส�าคญ ๒ ขอขาง

บน จะเกด transformative learning คอเกดการเปลยนแปลงภายในตวผเรยน

ทเปนการเปลยนแปลงขนพนฐาน หรอเกดการเปลยนแปลงเชงคณคา

ผเรยนสนกกบการเรยน จงเปนทง means/process และเปน end/

product ของการเรยนร ผมมความเชอจากการปฏบตดวยตนเองวา ความ


รสกสนกกบการเรยนเปนทกษะอยางหนงทไดจากการฝกฝน ใครมทกษะน

ถอวาเปนคนโชคด และผมเชอวา ทกษะนเปนทกษะทอยในสวน affective

domain ของการศกษา

สะทอนความคด

f ค�าแนะน�าขอท ๑ อยาเนนทการสอน ใหเนนทการเรยนผเรยนกจะจดจอ

กบการเรยนของตนเองอยางเปนธรรมชาต

f ค�าแนะน�าขอท ๒ หากจดชนเรยนแบบเรยนกลบทาง และเรยนใหรจรง

ตามในบนทกชดน จะไมตองกงวลเรองการผกใจศษยเลย เพราะใจของ

เขาจะผกอยกบการเรยนรของเขาตลอดเวลา

๑๗ ก.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๒๖๑๗


การทาหน�าทครคอการเรยนร� ศษย�ทไม�มแรงบนดาลใจต�อการเรยน

และศษย�ทมแรงบนดาลใจ มคณค�าเท�ากนต�อความเป�นคร คอมคณค�าต�อการเรยนร�ของคร ในการค�นคว�าหาวธการสร�าง

แรงบนดาลใจของศษย�ให�จงได�

ในตอนท ๒ น ไดจากบทท ๒ ชอ Engagement and Motivation

ผมตความวา แรงบนดาลใจเปน “โรคตดตอ” ชนดหนง ในภาษา

องกฤษวา infectious คอตดตอหรอระบาดได ครทดจะมแรงบนดาลใจ เหน

คณคา (ตอชวตของศษย) ในสงทตนสอนลนเปยม และสงประกายออกมา

“ตดตอ” ไปสศษย

ผมเชอวา มนษยทกคนม “สมผสทหก” ทจะสอสารและรบสาร “จาก

ใจถงใจ” โดยไมตองผานสมผสทง ๕ แรงบนดาลใจอยในประเภทนน

แตแมครจะมแรงบนดาลใจไมรนแรงตอบางวชา บางสาระ แตผเรยน

บางคนสมผสวชานนแลวเกดแรงบนดาลใจอยางแรงกลา ท�าอยางไรครจะ

ชวยประคองแรงบนดาลใจนนใหลกโชนอยนานและกอคณคาแกชวตของศษย

คนนน

การตความขางบนนน เกดจากสภาพความคดพาไปของผม เมอ

อานบทท ๒ น เปนความคดของผมเองลวนๆ ไมไดถอดความจากหนงสอ

๒. จตผกพน และแรงบนดาลใจ


หนงสอกลาวถง Cognitive models of motivation และ Behaviorist

model ซงบอกเราวาเรองแรงบนดาลใจใฝรใฝเรยนเปนเรองซบซอน และนา

จะมความแตกตางระหวางบคคลดวย รวมทงผมสงเกตจากชวตของตนเองวา

มปจจยดานสงคมรอบตว เชน ครอบครว เพอน มาเกยวของดวย

หนงสอกลาวถงความซบซอนของ Cognitive models of

motivation และยกตวอยาง Maslow’s Hierarchy of Need วาเปน model

หนงของ Cognitive models ผเรยนยอมสนองความตองการเพอการมชวต

รอด กอนสนองความอยากรอยากเหนเชงปญญา เรองนผมคดตอวา เกยวของ

กบครในประเทศไทยในขณะน ทศษยประมาณหนงในสามเปนเดกทมปญหา

ชวต ขาดความอบอนหรอแรงกระตนในครอบครว

หนงสอกลาวถง Goal Theory of Motivation ทนาสนใจมาก และ

ผมเชอวาตรงกบธรรมชาตมนษยทตองการบรรลเปาหมายททาทาย หนงสอ

ยงเอยถง Intrinsic motivation และ Extrinsic motivation

ความคาดหวง (Expectancy)

การมความหวง ความเชอมนวาตนจะสามารถท�าสงทยากหรอไมเคย

ท�าใหส�าเรจได จะเปนแรงบนดาลใจ มคนคดและเสนอ self-efficacy

theories, attribution theory, self-worth model ไวนาอานมาก

อานหนงสอ และลงคเหลานแลวผมฟนธงวา สงส�าคญคอความมง

มนมมานะของตนเอง คอของตวศษย โดยทครสามารถมสวนจดไฟหรอจด

ประกายขนไดตามโอกาสทเปดชองให ครทเอาใจใสศษยจะเหนโอกาสน ดง

ตวอยาง บนทกน (http://www.gotoknow.org/posts/๔๓๗๐๔๙) ผมเดา

วาเดกจ�านวนไมนอยถกสถานการณท�าใหขาดแรงบนดาลใจในชวต ครทดจะ

ชวยใหศษยฟนจากความทอใจ สความมแรงบนดาลใจได


คณคา (Value)

ครมกจะจงใจให เดกเรยนโดยล อด วยเกรด รางวล ค�าชม

เปนตน หนงสอ Punish by Rewards (๑๙๙๓) บอกวาวธตดสนบนผเรยน

เหลาน เปนการดงเดกออกจากการเรยนรเชงคณคาในชวต ท�าใหเดกขาด

โอกาสไดสมผสและเรยนรคณคาของการท�าสงนน ทยงใหญกวาผลจากการท�า

สงนน ซงเปนการเรยนรในมตทลก สอนไมได และนคอการพฒนา intrinsic

motivation

เขาเอยถงการบรรลสภาวะ flow ทเปนแรงบนดาลใจตอการเรยนร

ในหนงสอ Enhancing Adult Motivation to Learn โดย Raymond J.

Wlodkowski โดยระบปจจยส�าคญ ๓ ประการ คอ (๑) เปาหมายชด และม

คณคา (๒) ม feedback ใหทนท ตอเนอง และเหมาะสม ชวยใหผเรยนร

วาตนก�าลงเดนไปทางไหน (๓) มความทาทายทพอดระหวางศกยภาพและ

เปาหมายทก�าหนด

มขอเสนอวา engagement = expectancy x value โดยท�า

ตารางพฤตกรรมของผเรยนตามปจจยทงสองของแรงบนดาลใจ ดงน

คาดวาจะส�าเรจ คาดวาจะไมส�าเรจ

ใหคณคาตอบทเรยนชนนน ตงใจเรยนอยางจรงจง ม

ความสข คนหาความหมาย

และขอเรยนรใหมๆ

หลกเลยง องาน หาขอ

แกตว

ไมเหนคณคา เรยนแบบขอไปท เพยงให

ไดผลส�าเรจตามทไดรบมอบ

หมาย

ตอตาน ไมยอมเรยน


ผมมขอสรปวา การท�าหนาทครคอ การเรยนรศษยทไมมแรงบนดาล

ใจตอการเรยน และศษยทมแรงบนดาลใจ มคณคาเทากนตอความเปนครคอ

มคณคาตอการเรยนรของคร ในการคนควาหาวธการสรางแรงบนดาลใจของ

ศษยใหจงได

ตนทนในการท�างานนคอ ความรกและความหวงดตอศษย หรอการ

เปน ครเพอศษย นนเอง

หมายเหต ผ เขยนหนงสอใชค�า motivation ซงนาจะแปลวา

แรงจงใจ แตผมใชค�าวา แรงบนดาลใจ ซงแปลตรงตววา inspiration ดงนน

บนทกของผมจงเพยนไปจากขอความในหนงสอ หมายเหตเพอใหทานผอาน

พงอานอยางมวจารณญาณ

๑๗ ก.ย. ๕๕ เพมเตม ๒๓ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๒๗๔๗


ลกษณะพเศษทสาคญยงของการเรยนโดยลงมอทาอย�ทการตความคาว�า “ทา” คนส�วนใหญ� (รวมทงผม)

เข�าใจผดว�าหมายถงกจกรรมทางกาย จรงๆ แล�วหมายถงกจกรรมทางใจครบ

คอการคด ลงมอทาคอลงมอคด

ในตอนท ๓ น ไดจากบทท ๓ ชอ Engagement and Active

Learning

ครทกคนรวา ในขณะทตนสอนผเรยนไมทกคนทไดเรยน บางคนไม

สนใจเรยน บางคนตงใจเรยนแตเรยนไมรเรอง ดงนนการสอนกบการเรยนเปน

คนละเรองกน สงทครเพอศษยสนใจ คอการเรยนของศษย ไมใชสนใจอยแค

การสอนของตน ตนจะสอนดเพยงไร แตหากศษยบางคนไมไดเรยน ครเพอ

ศษยจะยงไมพอใจ

การเรยนโดยลงมอท�า (active learning) คอเครองมอทชวยให

ไมเกดการสอนทไมมการเรยน การเรยนโดยลงมอท�ามหลากหลายแบบหรอ

หลายชอทคลายๆ กน ไดแก cooperative หรอ collaborative learning,

discovery learning, experiential learning. problem-based learning,

inquiry-based learning โดยผมขอเพม project-based learning เขาไป

๓. จตผกพน และเรยนโดยลงมอทา


ดวย project-based learning คลาย problem-based learning แตไม

เหมอนกนเสยทเดยว

ลกษณะพเศษทส�าคญยงของการเรยนโดยลงมอท�าอยทการตความ

ค�าวา “ท�า” คนสวนใหญ (รวมทงผม) เขาใจผดวาหมายถงกจกรรมทางกาย

จรงๆ แลวหมายถงกจกรรมทางใจครบ คอการคด ลงมอท�าคอลงมอคด การ

เรยนโดยลงมอท�าเรมทการคดตงค�าถาม แลวจงลงมอท�าเพอตอบค�าถามนน

ใหแกตนเอง

การเรยนโดยลงมอท�าเรมทการคด แลวมกจกรรมทงการคดและการ

ลงมอท�าทางกายทซบซอนตามมา เพอสนองการคด คอการตอบค�าถามทตง

ขน การเรยนแบบนจงเปนการฝก และการฝกทส�าคญทสดคอฝกตงค�าถาม

ใหชด ซงกคอฝกคดใหชดนนเอง คนสวนใหญขาดการฝกคดใหชดตงแต

เดก โตขนเปนผใหญกคดไมชด หรอคดไมเปนนนเอง

การเรยนโดยลงมอท�าจงหมายถงการเรยนแบบทใจจดจออยอยกบ

เรองนน ทงรบรกระบวนการทเกด และรบรผลทเกด น�ามาใชตอบค�าถามท

ตนตงขนในใจ เกดเปนการเรยนรขน การเรยนโดยลงมอท�าแมจะเกดการรบ

รทด แตกอาจไมเกดการเรยนรทลกและเชอมโยงกได ฝมอในการสอนของคร

อยตรงน อยทการท�าใหศษยน�าเอาการรบรมาท�าใหเกดการเรยนรไดอยางลก

และเชอมโยงกวางขวาง ตามระดบพฒนาการทางสมองของศษย ความสนก

ของชวตครอยตรงนเอง

ค�าอธบายสงทเกดขนในสมองขณะทเรยนโดยลงมอท�าอยทน (http://

www.gotoknow.org/posts/๔๙๕๑๘๖) และทน (http://www.gotoknow.

org/posts/๔๙๗๕๓๐)


สงทเราเรยนรจากวชาประสาทวทยาศาสตร

ค�าอธบายสนๆ ในตอนนของหนงสอเหมาะแกผอานทไมมความร

เกยวกบสมองและระบบประสาทมาก เพอจะไดเขาใจวา การเรยนรคอการ

เปลยนแปลงในสมอง เปนการเปลยนแปลงเซลลสมอง และเปลยนแปลงการ

เชอมโยงใยประสาทของเซลลสมอง สมองมนษยมความสามารถสงสดตอ

การเรยนร ซงหมายความวาตองมกลไกใหเกดความจ�า และใหเกดการลม เพอ

ไมใหเรองตางๆ รกสมอง

จะใหเกดการเปลยนแปลงในสมองแบบถาวร เกดความจ�าถาวร จง

ตองมการท�าซ�าๆ ใหเซลลสมองกลมนนไดรบการกระตนซ�าๆ น�าไปสการ

เชอมโยงเครอขายใยสมองทกอความจ�าถาวร

สงทเราเรยนรจากจตวทยาการเรยนร

ขอเสนอโดยนกจตวทยาการเรยนรคอ โครงสรางจตใจทเรยก

วา schema (พหพจนวา schemata) เปนโครงสรางการเรยนร ทประกอบ

ดวย ขอเทจจรง แนวความคด และความสมพนธ (association) ทประกอบ

กนเข า เป นระบบความสมพนธ ท มความหมาย คนแต ละคนจะม

schemata ของเหตการณ สถานท กระบวนการ บคคล ฯลฯ มากมาย

บรรจอยในสมอง และ schema เรองใดเรองหนงของตางคนอาจแตกตางกน

มาก เชน schema ของโรงเรยน ในสมองของเดกชาวเขา แตกตางจาก

schema ของโรงเรยนในสมองของผเรยนโรงเรยนสาธตในมหาวทยาลย

คนทมประสบการณมาก ความรมาก กจะม schema แยกยอย

มากมาย บรรจอย ในสมอง ท�าใหความคดและการเรยนร เปนแบบของ

“ผเชยวชาญ” (expert) คอสามารถรบเอาขอมลใหมมาเทยบหรอเชอมโยง


กบ schema ทมอยแลว สงเคราะหเปน schema ใหม เพอการเรยนรใหม

ไดอยางแคลวคลองวองไว แตกตางจากการเรยนรของ “ผฝกใหม” (novice)

ทในสมองยงไมคอยม schema ใหเกาะเกยวเปรยบเทยบ การเรยนรจงชา

คอยเปนคอยไป

ตรงนผมตความเปนขอเรยนรของตนเองวา ครตองหมนชวนศษย

เชอมโยงบทเรยนใหมเขา กบสงทเคยเรยนรมากอน อาจเชอมโยงเชงเปรยบ

เทยบความเหมอน ความตาง หรอเชงขยายความ กจะท�าใหการเรยนรของ ผ

เรยนซงอยในขนฝกใหม งายขน นาสนใจขน สนกสนานขน

บทบาทของการถายทอดเชอมโยง (transfer) ในการเรยนโดยลงมอท�า

เมอมการรบรสารสนเทศ (information) ใหม สมองจะพยายาม

หาความหมายโดยการเสาะหาโครงสรางความร (schema) เกาทใกลเคยงหรอ

เกยวของ หากพบ schema นนกจะถกกระตน เกดการถายทอดเชอมโยง

ระหวางความร เดมกบสารสนเทศใหม สงเคราะหขนเป นชดความร

หรอ schema ใหม

ในวงการวชาการดานการเรยนรมการเสนอการถายทอดเชอมโยง

(transfer) หลากหลายแบบ ทส�าคญคอ การถายทอดเชอมโยงเชงบวก

(positive transfer) กบการถายทอดเชอมโยงเชงลบ (negative transfer) กบ

การถายทอดเชอมโยงใกล (near – transfer) กบการถายทอดเชอมโยงไกล

(far – transfer)

การถายทอดเชอมโยงเชงบวก จะกอใหเกดการเรยนรใหมทถก

ตอง เขายกตวอยางการเรยนภาษาสเปน ส�าหรบผเรยนทพดภาษาองกฤษ เมอ

พบค�าวา mucho จะคดถงค�าวา much ในภาษาองกฤษ ซงเปนผลของการ

ถายทอดเชอมโยงเชงบวก ตวอยางของการถายทอดเชอมโยงเชงลบเชน เมอ


ผเรยนคนเดยวกนเรยนค�าในภาษาฝรงเศส librairie กจะนกถงค�าวา library

ในภาษาองกฤษ ซงผด เพราะ librairie แปลวา bookstore

เขายกตวอยางการถายทอดเชอมโยงใกล เหมอนกบการขบรถเกง

เกยรออโตทมขายตามทองตลาดทวไป เมอขบยหอหนงได กจะขบยหออนๆ

ได เพราะต�าแหนงเกยร ทปดน�าฝน เบรค หนาปดบอกความเรวและอนๆ จะ

คลายๆ กน ความรแบบถายทอดเชอมโยงใกลใชไดผลในกรณน แตเมอคนๆ

เดยวกนนไปขบรถสปอรต กอาจขบไมได หรอไดกตองพจารณาอยนาน เพราะ

ต�าแหนงของตวบงคบตางๆ วางตางทและอาจมรปรางตางกน กรณหลงคอ

การถายทอดเชอมโยงไกล

มหลายปจจยทเกยวของกบคณภาพของการถายทอด เชอมโยง ไดแก

ความเหมอน/ความตาง ความสมพนธ (association) บรบทและพนความรเดม

ความเหมอนและความตาง

หากสงทพบเหนใหมคลายคลงกบสงทเคยพบเหนมากอนมาก การ

ถายทอดเชอมโยงกเกดไดงาย เขาอธบายวาสมองเกบขอมลของสงคลายๆ กน

ไวในสมองสวนทเปนเครอขายกน (schema) เชน เมอเราเหนสงทมหว ล�าตว

แขน ขา ตงตรง กรวาเปนคน คอตองการรวาเปนคนใชหรอไม เรากคด

ถายทอดเชอมโยงเฉพาะสวนหยาบๆ ทเปนเชงบวก แตเมอเราตองการแยก

กลมคนวามคนทเราตองการหาหรอไม เรากจะมองเปรยบเทยบหารายละเอยด

สวนตางของหนาตาควคาง ฯลฯ ซงเปนการเชอมโยงถายทอดเชงลบ

ความสมพนธ (association)

เมอเราเรยนรความสมพนธของของบางอยางจนเคยชน พอเอยถงสง

หนงกจะนกถงคของมนทนท เชนเมอเอยชอแฝดสยามอน คนกจะนกถงจน

ตามมา


คนทมคความสมพนธเกบไวในสมองมากๆ การเรยนรสงใหมก

งาย เพราะสามารถน�าสงใหมเขาไปจบคหรอสรางความสมพนธกบสงทรจก

แลวไดงาย

บรบทและคณภาพของการเรยนร

อารมณเปนบรบทของการเรยนรอยางหนง

การเรยนรทสมพนธกบอารมณจะชวยใหการถายทอดเชอมโยงมพลง

เพราะอารมณมธรรมชาตดงดดความสนใจ ตวอยางเชนเดกบางคนไมถนด

วชาคณตศาสตร พอถงชวโมงคณตศาสตรจะมอารมณกงวลใจ ท�าใหเดกจะ

หลกเลยงการเรยนคณตศาสตร เพอหลกเลยงอารมณอดอดขดของใจ แตคน

เราจะสนกกบงานอดเรก เพราะใหความบนเทงใจ การเรยนดวยความสข

สนกสนาน ท�าใหคณภาพของการเรยนรในเบองตนสง เกดพนฐานความรท

มนคงลกซงเชอมโยง การเรยนรชนตอๆ ไป กจะพลอยมคณภาพสงตามไป

ดวย ตรงกนขาม หากการเรยนรในเบองตนกระทอนกระแทน ผวเผน กจะม

ผลใหการเรยนรทตามมาภายหลงมคณภาพต�า

นคอความส�าคญของครชนเดกเลก อนบาล และประถมศกษา และ

ความส�าคญ ทครจะตองเอาใจใสสรางอารมณเชงบวก เชงพงพอใจ ใหเกด

รวมกบการเรยน กจะเปนการปลกฝงนสยรกเรยนโดยไมรตว

ความจ�ากบการเรยนแบบลงมอท�า

ความจ�ามความส�าคญตอการเรยนร ความจ�าจ�าแนกไดเปนหลาย

แบบ แตทส�าคญมากม ๒ แบบ คอ ความจ�าระยะสน กบความจ�าระยะยาว


ความจ�าระยะสน

ความจ�าระยะสนเปนสภาพของสมองทพงความสนใจไปทขอมลหรอ

สารสนเทศชดหนง เกดจากเซลลสมองเครอขายหนงท�าหนาทชวคราว อาจจะ

เปนวนาท หรอเปนชวโมง แลวคลายๆ ปดสวตชของเครอขายใยสมองชดนน

สมองหนไปพงความสนใจทขอมลอกชดหนง โดยใชเครอขายใยสมองอกชด

หนง ทสวนหนงอาจซ�าซอนกบเซลลสมองชดแรก

ความจ�าระยะสนชวยใหมนษยท�าหรอเรยนรไดเปนรอยเปนพนเรอง

หรอเหตการณใน ๑ วน

กอนจะปดสวตชเครอขายใยสมองทพงความสนใจระยะสน สมองจะ

มกลไกสงขอมลชดนนไปไวในความจ�าระระยาว

ความจ�าระยะยาว

ความจ�าระยะยาวเกดจากมเครอขายเซลลประสาทเครอขายใหมเกด

ขนในสมองสวนตางๆ ความรทางประสาทวทยาศาสตรบอกวาสมองตองใช

เวลาในการสรางเครอขายใยประสาทชดใหมน โดยตองมการสรางโปรตนเพอ

Long-Term Potentiation (LTP) ทเขาไปเชอมรอยตอระหวางใยประสาท เกด

เครอขายใยประสาทชดใหม

จดส�าคญตอการเรยนรคอ ความจ�าระยะยาวทแนนแฟนตองการเวลา

ความส�าคญของการรบร (sense) และความหมาย (meaning)

ตอความจ�าระระยาว

ในการรบรเรองใดเรองหนง เดกจะรบรไดงายหากสงนนตรงกบความ

สนใจและเขาใจ (make sense) และจะเกดการเรยนรทมคณภาพหากสงนน

มความหมาย (meaning) ตอตวเดก


เมอเกดความสนใจ สมองจะ “ตนตว” เพอรบรเรองนน หรอรบขอมล

อยางเตมท และเมอรบรแลว สมองเขาใจคณคาและความหมายหรอความ

ส�าคญของเรองนน กระบวนการ “ยอย” ท�าความเขาใจเรองราวนนๆ กจะ

เกดอยางจรงจง ท�าใหเกดความจ�าระยะยาวทมคณภาพ

ความสนใจของสมองจะเกดเมอสงใหมนน ตอตด หรอมความ

สมพนธกบความรเดมทมอยแลว และเมอสนใจและเขาใจแลว สงใหมนนยง

ไปเชอมโยงกบประสบการณเดม ชวยขยายความเขาใจประสบการณเดมให

ชดขน หรอลกซงขน หรอเชอมโยงกวางขวางขน เรยกวามความหมายตอการ

เรยนร สภาพเชนนจะท�าใหความจ�าระยะยาวมคณภาพ

จารกความทรงจ�า (retention)

กระบวนการทเชอมตอระหวางความจ�าระยะสน สความจ�าระยะยาว

สการจารกความทรงจ�า มความซบซอนยงนก และยงไมเปนทเขาใจอยางทะล

ปรโปรง แตทรแลวคอ การจารกความทรงจ�าสวนใหญเกดขนขณะนอนหลบ

และการสรางความจ�าระยะยาวตองการเวลา รวมทงความจ�าระระยาวมหลาย

เกรด ตงแตเกรดทลมงาย ไปถงเกรดทไมมวนลม

การจารกความทรงจ�าใชเวลา ๑๘ - ๒๔ ชวโมง หากหลง ๒๔ ชวโมง

ยงจ�าเรองนนได กแสดงวาการจารกความทรงจ�าไดเกดขนแลว

สรป

การเรยนรเปนกระบวนการตอเนอง ทผเรยนสรางและเปลยนแปลง

เครอขายใยประสาท หรอ schemata ภายในสมองของตนแบบไมรตว

กระบวนการนเกดขนอยางมพลง เมอคนเราเรยนรโดยลงมอท�า ไมใชเกดขน

ระหวางฟงครสอนทหนาชน๒๐ ก.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๒๘๕๒


จรงๆ แล�วการเรยนเป�นกระบวนการ socialization มากกว�ากระบวนการส�วนตวอย�างทเรามกจะเข�าใจกน

ในตอนท ๔ น ไดจากบทท ๔ ชอ Promoting Synergy between

Motivation and Active Learning

ผเขยนหนงสอนสรางตวแบบของ student engagement วาเปน

เสมอนเสนเชอก ๒ เสนฟนเปนเกลยว (double helix) เสนหนงคอแรงจงใจ อก

เสนหนงคอการเรยนโดยลงมอท�า เสนเชอกทงสองนโยงเขาหากนดวยเชอก

๓ เสน ซงหมายถงสภาพหองเรยน ๓ แบบ ไดแก (๑) การเปนชมชนเรยนร

(๒) ผเรยนเรยนอยในสภาพทมระดบความทาทายเหมาะสม (๓) เรยนแบบ

บรณาการ (holistic)

ครสงเสรม synergy ระหวางแรงจงใจและการเรยนโดยลงมอท�า

โดยสรางความรสกเปนชมชนในหองเรยน

หองเรยนเปนชมชนแหงการเรยนร ทสมาชกมความเอออาทรตอกน

ชวยเหลอเกอกลกน ในการเรยนรไปดวยกน โดยสมาชกของชมชนคอผเรยน

และคร มความสมพนธแนวราบระหวางสมาชก

ผเขยนกลาวถงผลการวจยมากมาย วาการเรยนแบบเรยนเปนกลม

หรอเปนทม ผลสมฤทธในการเรยนดกวาเรยนคนเดยวเงยบๆ อยางสมยกอน

หองเรยนไมใชดนแดนแหงความสงบเงยบ อนญาตใหครคนเดยว

เทานนเปนผพด ถาผ เรยนคนใดจะถามหรอตอบตองยกมอขออนญาต

๔. แรงจงใจ


กอน สภาพเชนนนหมดยคแลว เวลานหองเรยนตองเปน “หองท�างาน”

(studio) ของผเรยน ทลงมอท�าเพอเรยนรรวมกนเปนทม และเปนชมชน

หองเรยนสมยใหมตองมบรรยกาศของชมชนการเรยนรทมชวตชวา ไมใช

บรรยากาศสงบเงยบอยางหองเรยนสมยกอน

ในทางจตวทยา นคอการเรยนรทเหมาะสมกบพฤตกรรมของผเรยน

ในยคน ทตองการเชอมโยงสมพนธกบเพอน ในยคทมเทคโนโลย social media

อ�านวยความสะดวก หรอเราอาจตความวา การทเดกและวยรนตด social

media กเพราะมนสนองความตองการทางใจของมนษย การเรยนกตอง

จบจดจตวทยาของมนษย

และยงกวานน จรงๆ แลวการเรยนเปนกระบวนการ socialization

มากกวากระบวนการสวนตวอยางทเรามกจะเขาใจกน แมแตความร กมผ

ตความวาเปน social construct คอแตละคนเรยนรความรตางๆ ผาน

กระบวนการ social construction จนในทสดมนซมเขาไปภายใน (internalize)

หรองอกงามออกจากภายในสมองของคนแตละคน ผมตความวา นคอ

กระบวนการสราง schema หรอเครอขายใยสมองเพอสงสมความรดานตางๆ

ผมตความตอวา schema ใคร schema มน ไมเหมอนกนทงหมด ดงนน

ความรในเรองใดเรองหนงของคนตางคนกนจงไมเหมอนกน ๑๐๐% การแลก

เปลยนเรยนรกนในชมชนแหงการเรยนรจงชวยใหเกดความรทลกและเชอมโยง

กวาเรยนคนเดยวเงยบๆ

ขางบนนนผมอานหนงสอแลวเขยนดวยประสบการณสวนตว ไม

รบรองความถกตอง

ครสงเสรม synergy ระหวางแรงจงใจและการเรยนโดยลงมอท�า โดย

ชวยใหผเรยนแตละคนไดเรยนตามระดบความทาทายทเหมาะสม


นกเกยวกบจตวทยาของมนษย หรอจตวทยาการเรยนร สวนทเปน

จตวทยาเชงบวก ทมนษยเราชอบการทาทาย และพงพอใจ มความสข เมอ

ตนเอาชนะความทาทายนนได ยงเอาชนะความทาทายทยาก กยงมความสข

มากเมอเอาชนะได

แตในขณะเดยวกน มนษยกตกอยใตอทธพลของจตวทยาเชงลบ

ดวย คอถาความทาทายยากเกนไป จะประมาณความสามารถตนเองแลวก

ถอดใจ ไมส ในกรณนคอไมเรยน หรอหาเหตหลกเลยงเสย

ครจงตองรจกศษยเปนรายคน และหาทางสงเสรมใหเขาไดเรยนรโดย

การลงมอท�าโจทยททาทายในระดบความยากงายทพอด ซงหากเชอมโยงกบ

บนทกน (http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๒๓๖๗) จะเหนวาการปรบ

ระดบความทาทาย ท�าไดหลากหลายวธ นอกจากโจทยททาทายตางกน คร

อาจท�าใหความทาทายแตกตางกนระหวางศษยตางคนในชนเรยนเดยวกนดวย

ระดบของ formative evaluation ทแตกตางกน ซงกตรงกบขอความในหนงสอ

Student Engagement Techniques น วาใช assessment & feedback ท

เหมาะสมปรบระดบความทาทายได

จะเหนวา กระบวนการอ�านวยความสะดวกในการเรยนรทมพลงของ

คร เปนกระบวนการทซบซอน ใชหลากหลายเครองมอในเวลาเดยวกนเพอ

“customize” การเรยนของศษยเปนรายคน วธด�าเนนการแนวนไมมสตร

ส�าเรจ ครจงเกดการเรยนรมาก และหากบนทกขอมลไวใหเปนระบบ นคอการ

ปฐมบทของการวจยในชนเรยนทมคณภาพและนวภาพ

ในหนงสอ ผเขยนอางถง zone of proximal development (ZPD)

ทสนบสนนการจดการเรยนการสอนทเนนความทาทายพอเหมาะน

ผเขยนเอยถง authentic assessment ท�าใหผมนกถงการประชม


คณะผใหค�าแนะน�าชทศทางการปฏรปการศกษาทมลนธสดศรฯ เมอค�าวนท

๒๐ ก.ย. ๕๕ วาตองหาทางด�าเนนการพฒนาวธประเมนการเรยนรขนใหมให

เหมาะสมแกยคสมยและบรบทไทย แนวทาง authentic assessment นา

จะเปนแนวทางหนงส�าหรบน�ามาท�าความเขาใจและทดลองปรบใช เพอสราง

เครองมอการประเมน ทเปนเครองมอสงเสรมใหเกดการเรยนทมระดบความ

ทาทายทเหมาะสม

อก เร องหน งท ศ . เอลซาเบธ เอ ยถ งคอ การฝ กให ศษย

ม metacognitive skills หรอทกษะการท�าความเขาใจกลไกการเรยนรของ

ตนเอง ซงผมตความจากประสบการณวา การท�า AAR หรอ reflection หลง

บทเรยน ครทมความสามารถ facilitate วง AAR หรอวงสะทอนความคด

จากบทเรยนทมคณภาพของผเรยน จะสรางทกษะ metacognition น ใหแก

ศษยโดยไมรตว

ส�าหรบผเรยนโดยทวไป ความทาทายแรก คอการเรยนรแบบครไม

สอนโดยบรรยายหนาชนอกตอไป ผเรยนตองเรยนเองโดยการลงมอท�า

ครสราง synergy โดยการจดการเรยนร

แบบทผเรยนไดเรยนอยางบรณาการ

ทจรงหนงสอเลมนเขยนส�าหรบครในมหาวทยาลย แตผมวาเปนหลก

การและเคลดลบทใชไดกบครในทกระดบ ศ.เอลซาเบธ บอกวา ความ

เขาใจ Bloom’s Taxonomy of the Cogntive Domain ไมเพยงพอ เพราะ

การเรยนรทแทจรงซบซอนกวานน โดยเฉพาะอยางยงมนเลยความคดเชง

เหตผล ไปสปญญาญาณ (intuition) และการรบร (perception) และการเรยน

รหรอปญญามมากกวา cognitive domain ไปส multiple intelligence คร

ตองหาวธจดการเรยนรใหศษยไดเรยนรครบทก domain ของการเรยนรหรอ

ปญญา


ผมขอแถมการตความของตนเอง วาเมอเอาแนว 21st Century Skills/

Learning เขาไปจบ การเรยนรตองมเปาหมายทเลย “ร” ไปส “ปฏบตได”

หรอมทกษะ เนนททกษะชดหนง ทเรยกวา ทกษะแหงศตวรรษท ๒๑ และ

ผมตความตอวา การเรยนรท Bloom เรยกวา affective domain นน กตอง

เรยนใหเกดทกษะเชนเดยวกน

การจดการเรยนรแยกๆ กน มบทเรยนเพอใหไดการเรยนรในการคด

(affective domain) มบทเรยนเพอใหไดการเรยนรดานการเคลอนไหว

(psychomotor domain)

และมบทเรยนเพอใหไดการเรยนรเชงอารมณ/คณคา (affective

domain) อยางน ในปจจบนถอวาเปนหลกการทผด การเรยนรในปจจบน

ตองมเปาหมายเพอใหไดทเดยวทง ๓ domain (หรอกวา)

ทส�าคญคอ การเรยนรใน ๓ domain น มนมธรรมชาตเสรมสง

(synergy) กน หากครออกแบบการเรยนร และ facilitate การเรยนรเปน คอ

อารมณชวยกระตนการเรยนร และการจารกความทรงจ�า ในขณะเดยวกน การ

เคลอนไหวรางกายกมผลตอการเชอมโยงเครอขายใยสมอง

ผมมความเหนวา ขอความทยดยาวในบทน ทอธบายทฤษฎดานการ

เรยนรมากมาย โยงกบความรใหมดานสมองกบการเรยนร นาจะเปนสาระท

ครน�ามาใชตความสงทเกดขนในชนเรยนของตน ตความวธออกแบบการเรยน

รทตนคดขน คอเปนเครองมอของการเรยนรใน Professional Learning

Communities (PLC) นนเอง

๒๐ ก.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๒๙๗๔


ผ�เรยนต�องได�ทาความเข�าใจการเรยนร�ว�ามหลายระดบ การเรยนเพยงเพอให�สอบผ�าน

เป�นการเรยนร�ระดบตา (mediocre) หากผ�เรยนต�องการเรยนเพอให�เกดการเรยนร�

ทมคณภาพสง (excellence) ผ�เรยนต�องพร�อมทจะเผชญความท�าทายทยาก

แต�ครกพร�อมทจะยนเคยงข�างและคอยช�วยเหลอ

ในตอนท ๕ น ไดจากบทท ๕ ชอ Additional Facets to Consider

ความรเรอง student engagement เปนเรองทไมหยดนง มการ

พฒนาเคลอนไหวตอเนองไมหยดยง และเปนเรองทมมตตางๆ ซบซอนมาก

ในบทน ศ. เอลซาเบธ เพมค�าอธบายอก ๔ มต

student engagement เปนเรองทแตกตางกนในผเรยนแตละคน

ไทยเราเรยกวา “ลางเนอชอบลางยา” คอวธการสรางความนาสนใจ

ในการเรยนแนวทางหนงอาจใชไดผลกบผเรยนสวนใหญ แตจะไมมผลตอผ

เรยนบางคน เพราะวากลไกการเรยนรคอผเรยนตองเชอมโยงสงใหมเขากบพน

ความร (schema) ทมอย แลว และผเรยนแตละคนมพนความร ไมเทา

กน นอกจากนนพนอารมณความรสก สถานะทางสงคมใน “ชมชนเรยนร”

๕. สมตเพมเตมเกยวกบ student engagement


ในหองเรยน ของเดกแตละคนกแตกตางกน

ครเพอศษยพงตระหนกในความแตกตางและความซบซอนน

student engagement เปนหนสวนของความสมพนธหลายทาง

แมครจะใชความพยายามสรางบรรยากาศในหองเรยนใหนาสนใจ

เรยนเพยงใด แตความสนใจเรยนกเปนเรองสวนตวของผเรยน ไมมใครบงคบ

ได ตองไมลมวายงมปจจยตางๆ อกมากมายทครไมมทางควบคม ทมผลทง

เชงบวกและเชงลบ ตอความสนใจเรยนของเดก

ความสนใจเรยนเปนหนสวนระหวางผเรยนกบคร หากความสมพนธ

ระหวางผเรยนกบครด โอกาสทความสนใจเรยนของผเรยนจะดกมสง เรอง

ความสมพนธระหวางครกบศษยนมรายละเอยดมาก ไดกลาวไปในตอนทแลว

วา ความสมพนธทดอยางหนงคอ การเปนสมาชกรวมกนของชมชนเรยนรใน

หองเรยน โดยครเนนท�าหนาทอ�านวยความสะดวกในการเรยนร (learning

facilitator) ของศษย ท�าหนาท empower ศษย ใหเปนผอ�านวยการการเรยน

รของตนเอง และอ�านวยการการเรยนรในชนเรยนรวมกบเพอนผเรยน และรวม

กบคร

ผเรยนตองไดท�าความเขาใจการเรยนรวามหลายระดบ การเรยน

เพยงเพอใหสอบผานเปนการเรยนรระดบต�า (mediocre) หากผเรยนตองการ

เรยนเพอใหเกดการเรยนรทมคณภาพสง (excellence) ผเรยนตองพรอมทจะ

เผชญความทาทายทยาก แตครกพรอมทจะยนเคยงขางและคอยชวยเหลอ ผ

เรยนจะตองไดเรยนรวา การเรยนแบบทมคณภาพสง และตองใชความ

พยายามนน มคณตอชวตในอนาคตของตนเอยางไร

ครตองเขาใจวา ไมมใครบงคบผเรยนได เพอใหเลอกการเรยนเพอ

excellence ไมหยดอยแค mediocre แตครสามารถสรางบรรยากาศและ


กจกรรมตางๆ ทชกจงใหผเรยนเดนในเสนทาง excellence ได เสนทางนน

คอเสนทาง student engagement

National Survey of Student Engagement (NSSE) ระบวา student

engagement คอแบบแผนของการทผเรยนเขารวมกจกรรมและปฏสมพนธ

ทหลากหลาย ทงในชนเรยน และนอกชนเรยน ตลอดชวงของหลกสตรการ

ศกษา โดย NSSE เนนการสรางบรรยากาศทสงเสรมการเขารวม โดยเนนการ

ด�าเนนการ ๕ กลม

๑. ระดบของความทาทายเชงวชาการ

๒. การเรยนแบบลงมอท�า และรวมมอกน

๓. ปฏสมพนธระหวางผเรยนกบคร

๔. สงเสรมประสบการณการเรยนรหลากหลายแบบ

๕. บรรยากาศในโรงเรยน/มหาวทยาลย ทสงเสรมการเรยนร

จะเหนวา ปจจยสงเสรมความสนใจในการเรยนของเดกไมไดจ�ากด

อยเฉพาะภายในหองเรยนเทานน

student engagement เกดจากการจดการเรยนการสอน

อยางเปนระบบและเปนองครวม

จดส�าคญคอ ตองไมคดเรองการสรางความสนใจเรยนเปนรายวชา

(ซงเปนการคดและด�าเนนการระดบ micro) เทานน ตองคดและด�าเนนการ

ในระดบ macro หรอระดบภาพรวมดวย และตองด�าเนนการอยางเปนระบบ

แมคดเฉพาะในชนเรยน กตองคดอยางเปนระบบและเปนองครวม

ศ. เอลซาเบธ ระบวา ตองใชหลกการของการสอนทด เชน ก�าหนด

เปาหมายการเรยนทชดเจนและมความหมาย สรางความคาดหวงทสงใหแก

ผเรยน และให feedback แกผเรยนในทนท รวมทงตองมสงทลกกวานน และ


มความไมคอยชดเจน เชนการมเปาหมายใหการเรยนการสอนเปนการยกยอง

ใหเกยรตผเรยน โดยการเชอมโยงกบมตดานสปรต ประสบการณ และ

โลกทศนของผเรยน

ผมเรยกวธคดและด�าเนนการจดการเรยนร แบบนว า “การจด

กระบวนการเรยนรโดยค�านงถงมตของความเปนมนษย” และเคารพความเปน

มนษยของผเรยน

สงเสรม student engagement ดวยการประเมน

การประเมนเพอเปน feedback ใหครปรบการเรยนการสอน และให

ผเรยนปรบการเรยนรของตนเอง เปนสงมคายง นนคอตองใชการประเมนเพอ

พฒนา (formative assessment) ไมใชเพอการตรวจสอบ หรอเพอบอกได-ตก

(summative evaluation)

ทจรง NSSE มเปาหมายทแทจรงเพอชวยเปนขอมล feedback ชวย

การปรบปรง student engagement แตลงทายมนกลบมธรรมชาตเอยงไป

ทาง summative evaluation ตอ student engagement ในระดบสถาบน/

โรงเรยน ไมชวย formative assessment ตอ student engagement ใน

หองเรยน จงมผคด Classroom Survey of Student Engagement (CLASSE)

ส�าหรบใหครใช ซงผมมองวา ครไทยนาจะชวยกนสราง Thai CLASSE ส�าหรบ

ใชประเมนคณภาพของ student engagement ของหองเรยนของตน ส�าหรบ

ใชเปนขอมลประกอบการปรบปรงพฒนา student engagement ในชนเรยน

ของตน

๒๑ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๐๘๓


กจกรรมการเรยนร�ทครจดและผ�เรยนร�วมกนรเรมสร�างสรรค� และให�ผลดต�อการเรยนร�เป�นอย�างยง เรยกว�า “discussion-forum monitoring”

โดยสร�างออนไลน� discussion ขนมา ให�ผ�เรยนต�องเข�าไปร�วมอภปราย

ในตอนท ๖ น ไดจากบทท ๖ ชอ From Theory to Practice Teachers

Talk About Student Engagement

ในบทนมกรณตวอยางจากครรวม ๗ คน หรอ ๗ แบบ ผมจะน�ามา

ลงบนทกตอนละคน หรอตอนละแบบ โดย ศ. เอลซาเบธ แนะน�าวา ระหวาง

อานเรองราวของครแตละคน ใหตงค�าถามไปดวยวา กรณตวอยางนนๆ บอก

อะไรเกยวกบทฤษฎทไดเขยนไวแลวในบทกอนๆ ดงน

f ครท�าอยางไร ใหศษยเหนคณคาของสงทตนก�าลงเรยน

f ครจดหองเรยนอยางไรเพอสรางความหวงวา หากตนมานะ

พยายาม ตนจะประสบความส�าเรจ

f ครมยทธศาสตรและการกระท�าอยางไร เพอใหศษยเรยนจาก

การลงมอท�า

f การสรางความเปนชมชนในหองเรยนส�าคญตอครอยางไร คร

จะบรรลไดอยางไร

๖. จากทฤษฎสปฏบต


f ครท�าอยางไรผเรยนจงจะไดรบการทาทายพอด ไมยากไมงาย

เกนไป

f ท�าอยางไรผเรยนจงจะไดเรยนแบบองครวม คอทง cognitive,

psychomotor และ affective domain

ท�าใหผเรยนสนใจดวยกจกรรมการเรยนรทสรางสรรค :

กรณคร จด เบเกอร

คร จด เบเกอร สอนสาขาวทยาศาสตรสขภาพ เปนคนขอายและเกบ

ตว ไมใชคนคลองแคลวในการออกสงคม แตกสามารถรเรมหรอสรางสรรค

การเรยนรทท�าใหเกด student engagement ไดอยางด

ครจด บอกวาตนมเคลดลบอยท (๑) ลงมอท�าดวยตนเอง (๒) ตระหนก

วาเงอนไขในสงคมเปลยนไปแบบตรงกนขาม สมยทตนเองเรยน เนอหาสาระ

ความรไดจากคร หาจากแหลงอนยาก แตเวลาน เนอหาสาระวชาหาไดแคใช

นวกดปมผเรยนไมตองไปโรงเรยน หรอหองสมด (๓) สงทโรงเรยนมคาตอผ

เรยนไมใชตวความรอกตอไป แตเปนคณคาของการฝกเลอกและตรวจสอบ

ความนาเชอถอของความร แลวน�าไปฝกฝนการประยกตใช ความร

ชวยใหผเรยนเปนเจาของวชาเรยน

ครจดอางถง Set ๔๙ : Student-Generated Rubrics ในหนงสอเลม

น โดยใหผเรยนของตนมสวนก�าหนดหลกสตรและกจกรรมการเรยนร และการ

สอบ ขนใชในชนเรยน รวมทงรวมกนก�าหนดพฤตกรรมทพงประสงค/ไมพง

ประสงค ในชนเรยน หากจ�าเปน แตไมใชก�าหนดหลกสตรเองทงหมด เพราะ

ผเรยนยงก�าหนดเองไมได ครจดจะเอาแผนวตถประสงคและกจกรรมการ

เรยนรใหผเรยนออกความเหน และรวมกนก�าหนดวนสอบ


ผเรยนจะไดรบ “เมนกจกรรมการเรยนร” ใหชวยกนเลอกและท�าพนธ

สญญารวมกน เพอน�าไปสการใหเกรดของวชานน กจกรรมเหลานไดแก การ

เดนทางไปศกษาภาคสนาม การวจย การเขยนเรยงความ การเขยนบนทก

สะทอนความคด (reflective journal) การสมภาษณผ ประกอบวชาชพ

ดานนน เปนตน

กจกรรมการเรยนรทครจดและผเรยนรวมกนรเรมสรางสรรค และให

ผลดตอการเรยนรเปนอยางยง เรยกวา “discussion-forum monitoring” โดย

สรางออนไลน discussion ขนมา ใหผเรยนตองเขาไปรวมอภปราย

กจกรรมดงกลาวตองการ discussion moderator ท�าหนาทดแล

(๑) วาไมมการน�าขอความทไมเหมาะสมออกเผยแพร (๒) การอภปรายพง

เปาอยทประเดน (๓) เกบขอมลวาใครรวมกจกรรมบาง และ (๔) ตงค�าถาม

กระตนการอภปรายประเดนทลกยงขน ซงครท�าไมไหว เพราะใชเวลา

มาก จงเกดความคดรเรมสรางสรรคมอบหมายใหผเรยนผลดเวรกนท�าหนาท

คนละ ๑ สปดาห และท�าหนาทสงเคราะหรายงานสงคร

กจกรรมการเรยนร ดงกลาวท�าใหผ เรยนไดเรยนร ลกกวาปกต

ทวไป คอไดทกษะในการอ�านวยความสะดวกตอการอภปรายกล มแบบ

ออนไลน และไดฝกทกษะการคดแบบทเรยกวา higher-order thinking skills

ในการมอบหมายงานใหผเรยนท�าน ครกบผเรยน ท�าขอตกลงคลายๆ

PA (Performance Agreement) ทใชในทท�างานในสมยปจจบน คอถาสญญา

วาจะท�างานยาก และท�าส�าเรจ กจะไดเกรดสง ผเรยนบางคนตงเปาสงเกน

ก�าลง เมอท�าไปไดระยะหนงกตระหนกวาคงจะท�าไมไดตามขอตกลงเดม คร

จดจะยอมเจรจาใหมไดดวย


ท�าความเขาใจพนความรของผเรยน

เพอใหความทาทายในการเรยนรเหมาะสม ครและผเรยน ตองรวาผ

เรยนแตละคนมพนความรเดมเปนอยางไร ครจด ใชเครองมอ SET 16 : Team

Concept Maps ในหนงสอเลมน เปนกจกรรมแรกในชนเรยน โดยแบงผเรยน

ออกเปนกลม ใหท�า mapping ความร (เรยกวา cognitive map) เรองใด

เรองหนง เชนเรอง “สขภาพของผหญง” ครจะไดตนตาตนใจกบพนความร

และความคดสรางสรรคทแตกตางหลากหลาย ของผเรยน ในการแสดงออก

วาตนเขาใจเรองสขภาพของผหญงอยางไรบาง แลวใหตวแทนของกลมออกมา

อธบายแผนผงของกลมแกเพอนรวมหองเรยน

แลวครจด บอกชนเรยนวาตนไดเหนอะไรจากกจกรรม mapping

ความรน และวชาทก�าลงเรยนจะเชอมโยงกบความรเดมทผเรยนมอยแลว

อยางไร ในตอนจบครจดอาจใหผเรยนจดกลมรวมกนเขยน mapping ความ

รทไดเรยนรในคาบเรยนน

สรางความสนใจของผเรยน ตอสงทครสอน

ครจดเลาเรองผเรยนในวชา Program Evaluation ทมาเรยนอยางไม

สนใจ เพราะอาจคดวารแลว คดวาเปนเรองตวเลข หรอเปนเรองทไมเกยวกบ

ชวตอนาคตของตน ครจดใช SET ๒ : Artefacts เปนเครองมอสราง student

engagement เพอชวยใหผเรยนเขาใจคณคาของวชาน โดยแจกของ ๓ อยาง

ใหผเรยนบอกวาทง ๓ สงนนมความเหมอนกนอยางไร แลวชวนตความความ

เหมอนในมตตางๆ กน เชน ดานราคา คณภาพ การใชงาน ซงจะน�าไปส

การท�าความเขาใจเรองเกณฑของการประเมน เปาหมายของการเรยนคอ

การฝกคดใหลกขน ส�าหรบใชก�าหนดเกณฑของการประเมน


ชวยใหผเรยนตระหนกวา ตนเองมสวนเพมเตม

สรางสรรคความรสวนรวมของชนเรยน

ครจดตองการยนยนใหผเรยนแตละคน มนใจวาตนเองมพนหรอ

ตนทนความรอยแลวสวนหนง เชน ในชนเรยนเรอง “สขภาพของผหญง” คร

จดจะถามวา ใครเคยมลกแลวบาง ทกชนเรยนจะม ๕ - ๖ คน ครจะบอก

ว า “เธอคอ exper t” และจดให ท�าหน าท exper t ใน SET 5 :

Stations โดยใหไปยนท�าหนาท “ผมประสบการณ” แยกเปนสถานท ๑, ท ๒

… ใหผเรยนจบกลมแยกยายกนไปสมภาษณเพอเรยนรจากผมประสบการณ

โดยมค�าถามตวอยางให หลงจากนนใหแตละกล มรายงานตอชนเรยน

เปาหมายของการเรยนรแบบนคอ ชวยใหผเรยนไดตระหนกวาคนเรา ทเคย

ผานประสบการณเดยวกน อาจมค�าตอบตอค�าถามเดยวกนแตกตางกน

โดยแนวทางท�านองน ครจดเคยใหผเรยนรวมกนเขยนต�าราจากการ

คนอนเทอรเนต และจากการสมภาษณผมประสบการณ แทนทจะใหเรยนจาก

ต�าราทมหลายสวนลาสมย และพบวาต�าราของผเรยนมคณภาพสงมาก

ชวยใหผเรยนพฒนาความเหนอกเหนใจผอน (empathy)

และความเขาใจเชงวฒนธรรม

เนองจากครจดสอนผเรยนสายวทยาศาสตรสขภาพ การพฒนา

ความเหนอกเหนใจผอนมความส�าคญตอวชาชพน ครจดสอนใหผเรยน เหน

อกเหนใจผอนโดยใหแตละคนเขยนรายการกจกรรมทตนถนด (ชอบท�า) กบ

กจกรรมทตนไมถนด (ไมอยากท�า) แลวใหเลอกจากรายการทไมถนด

๑ อยาง แลวใหท�าตอหนาชน ใหเพอนๆ สงเกตความรสกของเพอน เพอให

ผเรยน ไดเขาใจวา กจกรรมงายๆ ส�าหรบตน อาจเปนเรองฝนใจหรอล�าบาก

ใจยงส�าหรบคนอนกได


ผเรยนสายวทยาศาสตรสขภาพมกเปนคนหนมคนสาว และแสดง

ความร�าคาญทผปวยสงอายกรอกแบบฟอรมไมครบถวนหรอผดๆ ถกๆ คร

จดบอกใหผเรยน เอาแขนขางถนดแชน�าแขง ในขณะทใชมอขางไมถนดกรอก

แบบฟอรม เพอจะไดเขาใจวาคนแกหรอก�าลงมความเจบปวดมความยาก

ล�าบากในการกรอกแบบฟอรมอยางไร แลวใหผเรยนเขยนรายงานความรสก

ของตนในขณะนน และขอเรยนรเรองความเหนอกเหนใจคนอน การเรยนร

บทเรยนนท�าไดตอทงผเรยนปกต และผเรยน ในหลกสตรออนไลน

สงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ

ครจดเชญผเชยวชาญดาน ฮอรโมน มาบรรยายใหผเรยนฟงเรอง

hormone therapy เมอผเชยวชาญพดจบและออกจากหองไป ครจดตงค�า

ถามใหผเรยนแตละคนตอบวาหากตนเปนผปวย จะใชฮอรโมนหรอไม และให

บอกเหตผลทท�าใหตดสนใจเชนนน ตามปกตผเชยวชาญดานฮอรโมนจะพด

โนมนาวใหเหตผลจนผเรยนเชอในประโยชนของมน

หลงจากนนครจดกจะใหขอมลและปจจยดานลบในแตละขอทผเรยน

ใชตดสนใจใชฮอรโมน แลวจงใหผเรยนตดสนใจใหม และใหเหตผลใหม

นอกจากท�าใหผเรยนไดความรทครบถวนรอบดานเกยวกบการรกษา

ดวยฮอรโมนแลว ผเรยนยงไดเรยนทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (critical

thinking) ซงเปนทกษะทส�าคญยงส�าหรบการด�ารงชวตในโลกสมยน นนคอ

ตองไมดวนเชอขอมลจากแหลงเดยว ไมวาแหลงนนจะนาเชอถอเพยงใดกตาม

สอน metacognitive skills

metacognitive skills คอทกษะในการท�าความเขาใจกลไกการเรยน

รของตนและของผอน ทกษะนเรยนรไดโดยการท�า reflection หรอ AAR


(After Action Review) กบตนเอง โดยครก�าหนดใหผเรยนเขยน “บนทกการ

เรยนร” (Learning Log)

ทงหมดนคอทเดดวธสรางความสนใจเรยนของศษย โดยครจด ทเนน

ใหศษยเปนผลงมอท�า ในตอนตอไปจะเปนทเดดของคร นาตาเลย

๒๒ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๑๕๘


เพอเป�ดโอกาสให�ผ�เรยนเลอกกจกรรมการเรยนร�ได�อย�างยดหย�น และมการเรยนร�อย�างเป�นระบบ

ครเอลซาเบธ จงแบ�งเวลาเรยนเป�น โมดล ให�ผ�เรยนเลอกโมดล และเลอกวธเรยนในแต�ละโมดล

ในตอนท ๗ น ไดจากบทท ๖ ชอ From Theory to Practice Teachers


ในบทจากทฤษฎสปฏบต มกรณตวอยางจากครรวม ๗ คน หรอ ๗

แบบ ในบนทกตอนท ๖ ไดเลาเทคนคการจดกจกรรมการเรยนรทสรางสรรค

โดยมทเดดส�าคญคอใหผเรยนเปนผลงมอปฏบตเปนหลก เนองจากครจดใน

ตอนทแลวเปนคนขอาย ในบนทกนจะวาดวยการสราง student engagement

โดยเนนทบคลกของคร และเนนทโครงสรางวชา

สราง student engagement ดวยบคลกของคร

ครนาตาเลย เปนศาสตราจารยสอนวชาภาษาองกฤษทมไฟแรงกลา

และมบคลกดงดด และคลองแคลววองไว เอาใจใสผเรยนเปนรายคน ไมปลอย

ใหคนทเรยนออนหรอไมเอาใจใสเลดรอดสายตา รวมทงเอาใจใสรบรฐานะ

๗. จากทฤษฎสปฏบต (๒) เนนทบคลกของคร

และทโครงสรางรายวชา


ความยากล�าบากของผเรยนเปนรายคนดวย

ความรก ความหวงด และความชดเจนตอมาตรฐานการเรยนรในวชา

ทตนสอน สอสารออกไปยงผเรยนอยางชดเจน ผเรยนจะตองเขาใจวาบท

เรยนนนคออะไร มความหมายอยางไรตอชวตอนาคตของตน และตอง

พยายามท�าแบบฝกหดเพอยกระดบความสามารถของตนขนสมาตรฐาน คร

นาตาเลย ม “ค�าพดของโคช” ทย ใหก�าลงใจแกมบงคบ ใหผเรยนตองฝก

เขยนรอยแกว รอยกรอง ซ�าแลวซ�าเลา เพอยกระดบทกษะดานภาษาของตน

ส�าหรบครทมบคลกเชนนผเรยนไมมทาง disengage ได

สราง student engagement ดวยโครงสรางรายวชา

นคอเรองของครเอลซาเบธ ผเขยนหนงสอเอง เพอฟนตนเองจากการ

ถกผเรยนรองเรยนวาสอนไมด จงดนรนสรางหรอพฒนาวธจดการเรยนรแบบ

ทผ เรยนนยมขนมา ท�าใหมผ เรยนลงทะเบยนเขาเรยนวชาเพมจาก ๔๕

คน เปน ๑,๒๐๐ คน ในเวลาไมกป โดยตอนด�าเนนการเปลยนแปลงวธจดการ

เรยนการสอนของรายวชาดนตรนน ครเอลซาเบธ ไมทราบทฤษฎทใชมาทราบ

ภายหลงวาเปนวธการจดการหลกสตรแบบทเรยกวา differentiation พฒนา

โดย Carole Ann Tomlinson แหงมหาวทยาลย เวอรจเนย

ครเอลซาเบธ สรปวาตนใชยทธศาสตรการจดการเรยนร ๔

ยทธศาสตร คอ

๑. ใชเนอหาจากหลากหลายวฒนธรรม เนองจากเปนวชา

ดนตร และเนองจากผเรยนมาจากหลากหลายวฒนธรรม แตละวฒนธรรมก

มดนตรของตน การทเนอหามาจากวฒนธรรมของผเรยนท�าใหเกดความ

สนใจ ตนใจ และครเอลซาเบธ คดยทธศาสตรหาตวเชอมคณคาเพอสราง


ความเปนชมชนในชนเรยน และสรปกบตนเองวา จะใชยทธศาสตรสรางความ

รสกเปนคนอเมรกนรวมกน แมจะมาจากเชอชาตและวฒนธรรมตางกน แตก

เปนอเมรกนดวยกน หรอหากเพงยายถนเขามากตองการเขาสเบาหลอมเพอ

เปนคนอเมรกน

ครเอลซาเบธ เปลยนชอรายวชาเปน Musics of Multicultural

America ซงชวยใหการเรยนดนตรเปนการเรยนรวฒนธรรมทหลากหลายไป

พรอมๆ กน เนนเรองราวของคนตวเปนๆ ทพบปะกนอย ไมใชเรยนดนตร

จากต�าราวชาดนตรคลาสสคยโรปทนาเบอ ความนาสนใจของเนอหาวชาจง

ดงดดความสนใจของผเรยนอยางยง

๒. เปดโอกาสใหผเรยนเรยนตามความสะดวกของตน (personalized

course delivery) ซงหมายความวาในขณะนผเรยนบางคนเลอกเรยนดวย

วธออนไลน เปนหลก และผเรยนแตละคนจะก�าหนดวธเรยนของตนรวมกบ

คร เพอใหไดเรยนรตามวตถประสงคทก�าหนดไวในหลกสตร วธการน

ครเอลซาเบธ เรยกวา “สอนแบบผสม” (blended delivery) ผเรยน แตละ

คนเลอกสวนผสมของตนเอง แตรวมแลวตองไดผลสมฤทธตามทก�าหนดไวใน

วตถประสงคของรายวชา โดยผเรยนเปนผรบผดชอบพสจนวาตนเองบรรลแลว

ครเอลซาเบธ เลาทมาของวธการนวา เรมจากตนตองคดหาทางสราง

ความมนคงใหตวเอง ดวยการดงดดใหผเรยนมาเรยนวชาทตนสอน และเมอ

ลงทะเบยนเรยนแลวไมถอน ครเอลซาเบธสงเกตวาผเรยนถอนวชาเพราะคด

วาจะเรยนไมทน สอบไมได ครจงตองหาวธจดการเรยนรทยดหยน ใหผเรยน

ทมภารกจสวนตวแตกตางกนสามารถเรยนไดตลอดรอดฝง

ครเอลซาเบธ เรมจากการยกเลกการบงคบใหตองเขาชนเรยน และ


จดใหม lecture note ไวทหองสมด และตอมาไวออนไลน ใหผเรยนอานเมอไร

กได อานหลายเทยวกได เมอเอาเวลาเรยนทฤษฎหรอเนอหาไปไวในเวลา

เรยนทบาน เวลาทมาพบครทมหาวทยาลยกสามารถจดเปนกจกรรมทหลาก

หลาย ใหผเรยนเลอกเขาเรยนตามความพอใจของตน

๓. เปดโอกาสใหมเมนกจกรรมการเรยนร ใหผเรยนเลอก เมนทม

ใหเลอกมตงแตวธฟงการบรรยาย และอานต�ารา ตามแนวทางทใชกนมานาน

(ซงนาเบอ), การเดนทางไปศกษาภาคสนาม, การสมภาษณนกดนตร, การด

หนง, การไปชมคอนเสรต, การตอบค�าถามออนไลน, และการท�าวจย ความ

กลารเรมของครเอลซาเบธ ถงกบใหมกจกรรม “wild-card activity” คอให

ผเรยนคดเองวาจะท�ากจกรรมอะไรเพอการเรยนรของตน แลวเอามาตกลงกบ

คร กจกรรมนน�าไปสการสรางภาพยนตสารคดเรองดนตรในชนเผาอเมรกน

พนเมอง ทผเรยนเปนคนในชนเผานน เปนตน

เพอเปดโอกาสใหผเรยนเลอกกจกรรมการเรยนรไดอยางยดหยน และ

มการเรยนรอยางเปนระบบ ครเอลซาเบธ จงแบงเวลาเรยนเปน “โมดล”

ใหผเรยนเลอกโมดล และเลอกวธเรยนในแตละโมดล ผเรยนบางคนอาจเลอก

หลายโมดล แตเรยนในระดบพอร บางคนอาจเลอกนอยโมดลแตเรยนลงลก

มก�าหนดสงผลงานโดยผเรยนสงกอนได แตรวมแลวการเรยนตองจบตาม

ก�าหนดภาคเรยน

๔. ใหโอกาสผเรยนเลอกเกรดของตนเองได ซงหมายความวา หาก

อยากไดเกรดดกตองท�างานหนก และตองพสจนระดบการเรยนรของตนวา

คควรแกเกรดนน โดยทมการท�างานและสอบสะสมคะแนน ในการประเมน

หลากหลายแบบ รวมทงวธสอบแบบ face-to-face กบคร ทครประเมน


ระดบความลกซงของการเรยนรของผเรยนได และวธสอบแบบ Primary Trait

Analysis เพอใหน�าหนกคะแนนทชวยใหประเมนคณภาพ (ความลกและเชอม

โยง) ของการเรยนรของผเรยนได

จะเหนวา วธการสราง student engagement ของครเอลซาเบธ คอ

ออกแบบการเรยนรใหมทงหมด รวมทงตวอดมการณหรอเปาหมายของวชา

ดวย คอกลายเปนวชาดนตรเพอการสรางชาตอเมรกนพหวฒนธรรม ไมใช

วชาดนตรทวๆ ไป

เนองจากเวลาน มผเรยนลงทะเบยนเรยนวชานถงประมาณ ๑,๒๐๐

คน จงตองมครสอนหลายคน และครเอลซาเบธ ท�าหนาท course coordinator

มากกวาจดการเรยนการสอนเอง

๒๒ ก.ย. ๕๕ http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๒๘๒


แรงจงใจให�ทาสงใดจะเกดขนเมอ ผ�เรยน เชอว�าตนจะทาสาเรจ และ

สงททานนมคณค�าต�อตน

ในตอนท ๘ น ไดจากบทท ๖ ชอ From Theory to Practice Teachers



แบบ ในบนทกตอนท ๖ และ ๗ ไดเลาเทคนคการจดกจกรรมการเรยนรท

สรางสรรคไปแลว ๓ แบบ บนทกตอนท ๘ นจะวาดวยการสราง student

engagement ดวยแรงจงใจ ของคร ๒ คน ทใชวธการแตกตางกนมาก คอ

คร Nicole Gray ผสอนคณตศาสตร และคร Dolores Davison ผสอนวชา

ประวตศาสตร

ไดกลาวแลวใน ตอนท ๒ วาผเขยนหนงสอ Student Engagement

Techniques มสมมตฐานวา student engagement เกดจากปจจยหลก ๒

อยาง คอ motivation กบ active learning ในบนทกน จะกลาวถงภาค

ปฏบตในการใชแรงจงใจเปนตวน�าในการดงความสนใจใหศษยจดจอกบการ

เรยน โดยยกกรณของครนโคล

๘. จากทฤษฎสปฏบต (๓)

เนนใชแรงจงใจ


แรงจงใจใหท�าสงใดจะเกดขนเมอ (๑) ผเรยนเชอวาตนจะท�าส�าเรจ

(๒) สงทท�านนมคณคาตอตน

วธสรางแรงจงใจใหไมกลววชาคณตศาสตร แนวทางของคร นโคล

ครนโคล สอนวชาคณตศาสตรพนฐาน และสอนผ เรยนทออน

คณตศาสตร ดงนน เหลาผเรยนจะลงทะเบยนเรยนดวยความประหวนพรน

พรงวาตนจะไมสามารถสอบผานวชาน สวนหนงของความหวาดกลวมาจาก

เสยงเลาลอ ถงความยากของคณตศาสตร ดงนนจงมผเรยนจ�านวนหนงท

“ใจแพตงแตยกแรก” คอเขาชนเรยนดวยจตทตดลบ ดานความมนใจ

ตนเอง ครนโคลจงตงใจท�าหนาท ๒ อยางคกน คอเปนนกจตวทยา แกไข

โรคกลวคณตศาสตร กบ เปนโคชชวยใหศษยเรยนคณตศาสตรสนก

ครนโคล ใชเครองมอสรางแรงจงใจในตวศษย ๓ อยาง คอ

ชวโมงปลกใจ

นคอชวโมงแรกของชนเรยน ครนโคลบอกผเรยนวาเสยงเลาลอวา

วชาคณตศาสตรเรยนยากมาจากความเขาใจผดๆ ของผใหญ และทตวผเรยน

เองเรยนผานวชาคณตศาสตรในระดบการศกษาพนฐานมาอยางไมสนกก

เพราะครทสอน ไมไดเรยนวชาคณตศาสตรมาโดยตรง และไมมความรกใน

วชาคณตศาสตรอยางแทจรง เหมอนอยางครนโคล

ครนโคลจะใชสารพดถอยค�าและตวอยาง เพอปลกใจใหผเรยนมนใจ

วา (๑) การเรยนและสอบผานวชาน ไมยากหากพยายาม (๒) วชาคณตศาสตร

มคณคาสงสงตอชวตในอนาคตของผเรยน


โปรแกรม Math My Way

นคอการออกแบบรายวชาออกเปน ๑๐ โมดลการเรยนร เพอชวย

ใหการเรยนมความยดหยนตามความเหมาะสมแกผเรยนแตละคน และเพอ

ใหเกดการเรยนรในระดบ mastery คอรจรง รลก รวมทงตงชอใหรสกไม

รงเกยจการเรยนวชานดวย

หวใจของโครงการ MMW คอ แตละโมดล มแบบฝกหดใน

คอมพวเตอร และมการบานใหแตละคน ผเรยน ตองท�าแบบฝกหดทงหมด

และตองเรยนใหผานโมดลแรก โดยสอบไดคะแนนรอยละ ๘๗ ขนไปเสยกอน

จงจะกาวไปเรยนโมดลถดไป เปนกลไกชวยใหฐานแนน และแกไขความเขา

ใจผดๆ เสยกอน เพราะครนโคลสงเกตวาอปสรรคส�าคญในการเรยน

คณตศาสตรคอผเรยนมความเขาใจผดๆ เปนพนฐาน

ครนโคลบอกวาโปรแกรมนเพงเรม และยงไมมผลการวจยประเมน

ผลอยางเปนรปธรรม แตจากการสงเกตขนตอนการเรยน มผเรยนไดรบ

ประโยชนอยางชดเจน

ลกษณะของชนเรยนคณตศาสตรของครนโคล จง “สบสนวนวายอยาง

มการจดการ” คอครอาจจะก�าลงอภปรายท�าความเขาใจประเดนหนงกบผ

เรยนกลมเลกๆ ทมมหนงของหอง ในขณะทผเรยนสวนใหญนงท�าแบบฝกหด

เงยบๆ คนเดยว แตมผเรยนอกกลมหนงก�าลงแลกเปลยนความเขาใจกบ TA

คนหนง

ครนโคลตงใจเตมททจะใหผ เรยนสอบผานการสอบของโมดล

แรก เพราะเมอสอบผาน ความมนใจในความส�าเรจจะเพมสงขนมาก

ครนโคลมวธตางๆ นานา ทชวยใหการเรยนคณตศาสตร เปนเรอง

สนกสนาน ไมนาเบอ


ตวชวยนอกหองเรยน ทเปนกลไกของแคมปส

เรยกวา PTT (Pass the Torch)

ในแคมปสของมหาวทยาลยของครนโคล มส�านกงานและการจดการ

PTT เพอชวยเหลอผเรยนทตองการความชวยเหลอทกรปแบบ และครนโคลจะ

สงเสรมใหผเรยนไปใชบรการ โดยมหาวทยาลยตงใจให PTT เปนเสมอน

“บาน” ทเปนทพงทางใจแกผเรยนได โดย PTT อาจจดผเรยนอาสา ใหท�า

หนาท mentor ใหแกผเรยนทตองการ

วธสรางแรงจงใจโดยการท�าใหเหนคณคาของวชา

แนวทางของคร โดโลรส

ครโดโลรส สอนวชาประวตศาสตรตะวนตก ซงเปนวชาในสาขาวชา

ศกษาทวไป เนอหามาก และชนเรยนใหญ ปญหาส�าคญคอผเรยนไมเหน

ประโยชนวาเรยนไปท�าไม แตถกบงคบใหเรยน

ครโดโลรส จงหาวธสราง engagement ของผเรยนทพนความรไม

ด และไมเหนคณคาของรายวชา โดยยดหลกวา สงยนยน engagement ของ

ผเรยนไดแก แสดงความสนใจ แสดงความพศวง ตองการท�างานวจย ถามหา

เอกสารใหไปอานหรอคนควาเพม รวมในการอภปราย เสนอตวอยางทตน

ประสบ และแสดงทาทสนใจการสนทนาในชนเรยน

ครโดโลรส มยทธศาสตรในทางปฏบตดงตอไปน

สรางความรสกเปนชมชน

เบองแรกครโดโลรส พยายามจ�าชอผเรยนและเรยกชอ รวมทงให

ความเอาใจใสเปนกนเอง และชกชวนใหผเรยนมาหาครเพอพดคยกบครทหอง

ท�างาน และครโดโลรส จะไปรวมกจกรรมตางๆ ของผเรยน


เทากบครโดโลรส สงสญญาณแกผเรยนวาตนยนดคยและชวยเหลอ

ผเรยน แคนกเกด student engagement ไดเปนอยางด ในลกษณะของการ

มความสมพนธในฐานะเพอนมนษยตอกน

ชวยใหผเรยนเชอมโยงเหตการณในประวตศาสตร

เขากบเหตการณในชวตของตน

ตวอยางเชนเมอเรยนถงเหตการณการระบาดของกาฬโรคในชวง

ครสตศตวรรษท ๑๔ กโยงมาเปรยบเทยบกบการระบาดของ HIV/AIDS ในชวง

ทศวรรษ ๑๙๘๐ ใหเหนวาผคนในสงคมจะปรบตว ปรบวถชวตอยางไร ซงผ

เรยนจะเขาใจได เพราะใกลตว หรอเมอเรยนถงการทงระเบด ทาเรอ เพรล

ฮารเบอร ในสงครามโลกครงท ๒ กเปรยบเทยบกบเหตการณ ๙/๑๑

สงเสรมใหเกดการคดในระดบทเรยกวา higher-order thinking

การคดในมตทสงขน (higher-order thinking) เกดจากการตความ

ท�าความเขาใจเชอมโยงกบพนความรเดมทมอยแลว วธสงเสรมท�าไดหลาย

ทาง ในชวโมงแรกครโดโลรส จะมอบหมายใหผเรยนเขยนเรยงความเชง

วเคราะหประวตสวนบคคลของคนในประวตศาสตรทตนชนชอบ ส�าหรบเปน

ปฐมฤกษของการคดในมตทสงขน

แนวทางการใหคะแนนเปนเครองมอชกชวนใหผเรยนฝกการคดในมต

ทสงขน โดยครโดโลรส จะท�าความเขาใจเรองนตงแตชวงแรกๆ ของ

เทอม เพอใหผเรยนเขาใจคณคาของการเรยนใหเกดการคดในมตทสง เลยไป

จากการทองจ�าสาระหรอขอเทจจรง และในการท�าแบบฝกหดหรอการอภปราย

ครจะคอยชมถอยค�าทแสดงการคดในระดบทสง


ใชภาพการไปเทยวสถานทส�าคญในประวตศาสตรของคร

ชวยดงดดความสนใจ

ครโดโลรส ชอบทศนศกษา จงมรปถายของตนเองกบสถานทส�าคญ

มากมาย เมอเอามาฉายใหผเรยนด กเรยกรองความสนใจไดเปนอยางด

๒๓ ก.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๓๙๐


The Study Forum ทาให�เกดการใช� “สนทรพย�ความร�” (knowledge assets)

ของผ�เรยนเอง ให�เกดประโยชน�ต�อการเรยนร�ในชนเรยน

ในตอนท ๙ น ไดจากบทท ๖ ชอ From Theory to Practice Teachers



แบบ ในบนทกตอนท ๖, ๗ และ ๘ ไดเลาเทคนคการจดกจกรรมการเรยนร

ทสรางสรรคไปแลว ๕ แบบ บนทกตอนท ๙ นจะวาดวยการสราง student

engagement ดวยการเรยนแบบลงมอปฏบต ของคร Carol Holcroft และ

แบบผสมผสานของคร Scott Lankford

การจดการเรยนรวทยาศาสตรปฏบตการ แนวของคร แครอล

ครแครอล โฮลโครฟท เปนอาจารยใหมสอนวชาจลชววทยาและวชา

โภชนาการ ทงทเปนชนเรยน face-to-face และชนเรยนออนไลน และวชาท

สอนวชาหนงเปนวชาในกลม General Education แตสวนใหญเปนวชาในกลม

Vocational/Professional คอตองเอาไปใชท�างานได และครแครอลกไดยนอย

เสมอวาเมอบณฑตไปท�างาน กไมสามารถประยกตใชความรเชงทฤษฎทไดเรยน

๙. จากทฤษฎสปฏบต (๔)

เนนการลงมอปฏบต


ในการท�างานได ครแครอลจงตงใจสอนเพอใหผเรยนเกดทกษะการคดชนสงท

ชวยใหเชอมทฤษฎกบการปฏบตได โดยทผเรยนมกคนเคยกบการเรยนและสอบ

ความจ�าเนอหาเทานน ไมเคยตองคด ครแครอลมวธสอนดงน

ใช “Think-Pair-Share” ทกวน โดยครแครอลจะมคลงค�าถามส�าหรบ

แตละวชา ทเปนค�าถามทตองคด เมอสอนแลวกจะตงค�าถาม หรอบางครง

ค�าถามกมาจากผเรยนนนเอง แทนทครจะตอบกใหเวลาคด ๑ นาท แลว

share กบเพอน ๒ นาท แลวครใหบางคอธบาย เมอไดค�าตอบทถกตอง ก

ถามตอวามค�าตอบทมวธคดแตกตางไปหรอไม หลงจากนนครเฉลยวธคดของ

ตน

วธท ๒ ใหผเรยนเขยนโจทยขอสอบทตองตอบโดยการประยกต

ใช information ไมใชขอสอบทถามตว information เทากบเปนการกระตนให

ผเรยนฝกคด โดยค�าถามจะมลกษณะเปนค�าถาม Why ไมใชค�าถาม What การ

เขยนค�าถามนอาจใหเปนการบาน หรอใหท�าสงในเวลา ๕ นาท

สรางบรรยากาศความเปนชมชนในชนเรยน หรอความสนทสนมกน

ดวยวธการตางๆ เชนในวนแรกของชนเรยนใหเลนเกมท�าความรจกกน และ

ใหโพสตในอนเทอรเนตของชน (ใหท�าทงผเรยน Face-to-face และผเรยน

ออนไลน) ใหแนะน�าตวเอง บอกวามงานอดเรกอะไร สนใจเรองอะไรเปนพเศษ

ท�าไมจงเรยนวชาน และก�าหนดใหแตละคนเขาไป comment ขอความของ

เพอน ๒ คน

The Study Forum เปนพนทแลกเปลยนเรยนรออนไลน ระหวาง

ผเรยนทเรยนวชาน โดยครแครอล บอกผเรยนวา วธเรยนทดทสดคอสอนคน

อน แนะน�าคนอนผานพนทแลกเปลยนเรยนร (ลปรร.) น (โปรดดเรอง

ปรามดแหงการเรยนรทน (http://www.gotoknow.org/posts/๔๘๗๙๙๖)


ครแครอลแนะน�าผ เรยนวาเมอเรยนสวนไหนไมเขาใจ ใหโพสตถามใน

อนเทอรเนต ของวชา แตอยาถามค�าถาม “อะไร” ใหถามค�าถามเชงความ

คด โดยบอกความคดของตนลงไปดวยวาตนก�าลงเรยนอะไร มาฉกคดหรอ

ตดขดไดอยางไร ตองการค�าตอบหรอขอคดเหนเพออะไร เปนตน ค�าถาม

แบบนจะกระตนความคดของทงคนถามและคนตอบ ครแครอลใหคะแนนแก

ผเรยนทเขารวมอยางเหมาะสม และแสดงความคดเหนอยางสรางสรรคใน

Study Forum น ครแครอลจะเขาไปคอยตรวจสอบกจกรรม ลปรร. และตง

ค�าถามกระตนการ ลปรร. ใหมการเรยนรทมคณภาพ เกด higher-order

thinking ยงขน

The Study Forum ท�าใหเกดการใช “สนทรพยความร” (knowledge

assets) ของผเรยนเองใหเกดประโยชนตอการเรยนรในชนเรยน คอในชนเรยน

ของครแครอลมผเรยนทจบปรญญาตรสาขาอนมากอนแลว มความรในสาขา

อนทเมอเอามา ลปรร. กบเพอนๆ ในชนเรยน กอการเรยนรทมคณคามาก เชน

บางคนเปนหมอจากประเทศอน เมออพยพมาอยในสหรฐ ปรญญาและใบ

ประกอบวชาชพของประเทศเดมใชไมได จงมาเขาเรยนปรญญาตรสาขา

วทยาศาสตรการแพทยทตนจะประกอบอาชพในสหรฐได เชน พยาบาล Study

Forum ชวยใหมการ ลปรร. ระหวางผเรยนทมความรและประสบการณ

เหลาน กบผ เรยนออนเยาวด อยประสบการณ ทมประโยชนตอการ

เรยนรมาก แมครกไดเรยนรเพมขนดวย

ใชเทคโนโลยชวยใหการเรยนลกขน ส�าหรบผเรยนทลงทะเบยนเรยน

เปนผเรยนภาคปกต (face-to-face) โดยใชแนวทาง SET 24 : WebQuest

ในหนงสอเลมน โดยใชออนไลน Study Forum ดงกลาวแลว เพอเรยนรวชา

จลชววทยาและวชาโภชนาการในมตทลก รวมทงเพอเรยนรมตดานจรยธรรม


ในสวนทเกยวของดวย โดยครแครอลจะโพสตค�าถามเขาไปในเวบ ใหผเรยน

คนหาค�าตอบ เอามาตอบในเวบเอง เชนค�าถามวา จากความรทไดเรยนมา

ผเรยนมความเหน (ประกอบหลกฐาน) อยางไรเกยวกบอาหารจาก GMO

ครแครอล แบงผเรยนออกเปนกลม ใหท�างานเปนทม ก�าหนดประเดนยอยของ

เรองนนใหไปคนและตอบลงไปใน เวบของวชา ก�าหนดใหตองมขอมลและการ

วเคราะหประเดนในค�าตอบ

ดงดดความสนใจและมสวนรวมของผเรยนดวยหลากหลายวธ

ครสกอต เปนอาจารยอาวโส ในภาควชาภาษาองกฤษ สอนวชา

American literature และวชา Gay/Lesbian literature โดยสาระในตอนน

ไดจากการสอนวชาภาษาองกฤษในผเรยนชนปท ๑

ขอนอกเรองตรงนวา เมอผมเหนเขามวชาวรรณคด เกย/เลสเบยน

ผมกตกใจ วามหาวทยาลยอเมรกนเขากาวหนาไปขนาดนแลวหรอ พอดได

มโอกาสถามอาจารยสาวแหงมหาวทยาลยธรรมศาสตร ทเปน ดร. รนใหมจาก

ฝรงเศส ทานบอกวามสอนมาตง ๓๐ ปแลว โดยเขาเรยกวาอยในกลม Queer

Literature ผมจงไดตระหนกวาผมเปนไดโนเสารเตาลานป

เปาหมายในการสอนของครสกอต ม ๒ อยาง (๑) ท�าใหเปาหมาย

การเรยนวชานชดเจนใสแจว โดยครจะระบเปาหมาย และงานทตองท�า ให

ผเรยนเขาใจแจมแจง ซงผมตความวาครสกอต ตองการใหผเรยนเขาใจคณคา

ของวชาทเรยน (๒) ท�าใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงมมมองตอตนเองขน

รากฐาน หรอเปลยนมมมองตอเรองราวของตนเอง

ขอเพมเตมบรบทของขอความในหนงสอ Student Engagement

Techniques วาสวนใหญคงจะมาจากบรบทของ Foothill College ซงผเขยน


คอ ศ. เอลซาเบธ ท�างานอย Foothill College เปน Community College

จงเนนการเรยนเพอการมงานท�าเปนหลก ไมเนนการวจยหรอความเปนเลศ

ทางวชาการ และผเรยนกจะไมใชคนทมสตปญญาเฉลยวฉลาดเปนพเศษ

หลากหลายวธ engageผเรยนของครสกอต มดงน

ใหผเรยนมโอกาสเลอก ตวอยางเชน ในเอกสารแจกผเรยน เรอง

๑๐ ค�าแนะน�าเพอเปนนกเขยนทด กจะบอกวานกเขยนผยงใหญ ไมวาจะเปน

นกเขยนอาชพ หรอนกเขยนทเปนผเรยน มกจะมคณสมบตหลายตวใน ๑๐

ตวนประกอบกน และยกตวอยางผลงานของผเรยนทไดเกรด A ในชนเรยน

กอน ตวผเรยนในชนเรยนนกมโอกาสเขยนไดผลงานด และไดเกรด A ได

หากขยนฝกฝน

ครสกอต จะใหโอกาสผเรยนเลอกเรองทจะฝกเขยน และแนะน�าให

เขยนเรองเกยวกบตนเอง หรอความเกยวพนของเรองนนๆ กบตนเอง เพราะ

จะเขยนไดดทสด แตกจะมผเรยนรอยละ ๑๐ - ๒๐ ทเขยนเรองของตนเอง

ไมได หรอไมอยากเขยน ครสกอต กยดหยนให

สรางความรสกเปนชมชนในชนเรยน โดยสไตลของครสกอต คอเขา

เรองโดยไมชกชา เรมดวยการฉายตวอยางของการเขยนเรองของตวเอง คอ

หนงสอบนทกอตตชวประวตเลมทครเลอกมาเปนตวอยาง ใหดหนาแรกวาเขา

เรมอยางไร ซงมกจะเรมดวยค�าสารภาพของผเกยวของ และบอกวาเรองราว

ทจะเขยนตอไปนมผลเปลยนแปลงชวตของเขาอยางไร ครจะชวนผเรยนตง

ค�าถาม ทกระตนความสนใจตอผเรยน ใหผเรยนทกคนไดมสวนรวมตง

ค�าถาม จนจบชวโมงครกบอกวา วรรณคดทเราเรยนนมความซบซอน เราเรยน

กนมา ๑ ชวโมงแลว กยงไมคอยเขาใจ เพราะเปนการเรยนวรรณคดระดบ

อดมศกษา ไมใชระดบมธยม ผเรยนจงตองคด และฝกเขยนความคดออก


มา เปนการสอสารของครทางออมตอผเรยน วาระดบการเรยนรในชนเรยนน

จะเรยนอยางลก ไมใชอยางตนๆ หรอผวเผน

ยทธศาสตรอยางหนงคอ ค�าชม ครสกอต จะหาโอกาสชมเพอให

ก�าลงใจในการเรยนร และตลอดเวลาของชนเรยน ครจะแสดงความเคารพ

ใหเกยรตผเรยน ซงจะสรางความประทบใจใหศษยมาก เพราะศษยเหลานมก

ไมคอยไดรบการเคารพและใหเกยรตบอยนก

แตเมอถงโอกาสหนง ครสกอต กจะเปลยนมาสวมวญญาณโหด เลน

บทต�าหน ความเฉอยชาตอการเรยนของศษยในชนเรยน

ตองใหผเรยนทกคนรวมแสดงขอคดเหน โดยครเขยนชอผเรยนแตละ

คนลงบนกระดาษแผนละชอ และสลบกระดาษแบบสบไพ เพอเรยกชอใหแสดง

ความคดเหน โดยบอกวาเสยคาเลาเรยนแลวตองเรยนใหคม และการมสวน

รวมตอบหรอแสดงขอคดเหนคอการเรยนอยางหนง คนทตอบไมได หรอตอบ

ผด ครมวธพดแบบไมต�าหนความไมร

ผเรยนตางชาต หรอผเรยนทขอาย ครสกอต กไมละเวน เชญมาพบ

ทหอง และพดคยชกชวนใหกลารวมแสดงความคดเหนในหองใหได

ใชวธเคลอนไหวรางกายชวย คลายๆ เลนเปนเดก ครลกขนกาง

แขน ๒ ขาง ถอหนงสอเลมทใหเรยนไวในมอซาย ยกมอซายขน ถามผเรยน

“หนงสอนชออะไร” (Not a Genuine Black Man โดย Brian Copeland)

“เปนหนงสอเกยวกบอะไร” (About Copeland’s experience as an

outsider) ครยกมอขวาขน “ผเรยนจะเลาประสบการณของตนเอง ในฐานะ

คนนอก”


เขยนโครงสรางบนกระดาน โดยครเขยนภาพหนากระดาษ ๕ หนา

เรยงกนบนกระดาน และถามผเรยนวา หนาแรกมอะไร (ชอเรอง ค�าขน

ตน ประเดนหลก …) ครเขยนลงบนภาพหนาแรก วธนท�าใหผเรยนฝรงเศส

ถงกบอทานวา วรรณกรรมอเมรกนตางจากของฝรงเศส ตรงทของอเมรกนเอา

บทสรปมาไวตนเรอง

วธ คอกเทล ปารต ใหผเรยนสมมตวาก�าลงอยใน คอกเทล ปารต

และพบคนแปลกหนา เนองจากรายงานจะครบก�าหนดสงภายใน ๗ วน จง

ใหเลาประเดนหลกใหเพอนกลม ๓ - ๔ คนฟง เหมอนวงสนทนาใน คอกเทล

ปารต แลวหมนไปเรอยๆ ครสกอต พบวาวธนไดผลดกวาการใหจบกลมบน

โตะเรยน

ใชเทคโนโลย ซงตวหลกคอ อนเทอรเนต โซเชยล เนตเวรก และ

โทรศพทไรสาย รวมไปถงใชเครองฉาย LCD เพอฉายเรองใน YouTube ให ผ

เรยนดรวมกน เทคโนโลยชวยใหผเรยนโพสตขอความไตถามกน หรอโพสต

ขอเขยนของตนใหเพอนวจารณ ใช บลอก เพอใหมการวจารณซงกนและ

กน และครสกอต กยนดใหผเรยนสง SMS ถามตนไดตลอด ๒๔ ชวโมง นานๆ

ทครจงจะตอบสนๆ แตตามปกตจะรวบรวมค�าถามทพบบอยไปคยในหองเรยน

วนรงขน

หลกปฏบตของครสกอต คอ ยนมอออกไปหาผเรยน เพราะผเรยนท

ขวนขวายยนเขามาหาครคอคนเรยนด คนเรยนออนหรอตองการความชวย

เหลอมกไมยนตวเขามาหาคร ครจงตองยนเขาไปหา

๒๔ ก.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๕๒๐


หลกสาคญทสดสาหรบครคอการเป�น “นกเรยน” เรยนร�จากการทาหน�าทคร/อาจารย�

ในตอนท ๑๐ น ไดจากบทท ๖ ชอ From Theory to Practice

Teachers Talk About Student Engagement


แบบ ในบนทกตอนท ๖ - ๙ เลาวธทคร engageผเรยน ในตอนท ๑๐ น

เปนวธทคร engage ตวเอง

หลกส�าคญทสดส�าหรบครคอการเปน “นกเรยน” เรยนรจากการท�า

หนาทคร/อาจารย และหลกการของการ engage ผเรยนทกลาวมาแลวทงหมด

กใชไดกบครดวย เพราะการสอนคอการเรยน ครทดตองรสกมแรงจงใจตอ

การสอน ซงขนอยกบ ความเชอวาตนจะท�าไดส�าเรจ รวมกบคณคาของงาน

ครตองเชอวา ดวยความพยายาม ตนสามารถสรางสภาพในหองเรยน

ทดงความสนใจของผเรยนได และครตองเชอในคณคาของการสอนทด หนน

ดวยการจดการสถาบนทคาดหวงการสอนทด และใหรางวลหรอการตอบแทน

ตอการสอนทดนน

๑๐. จากทฤษฎสปฏบต (๔)

ครตอง engage


ครตองเรยนรจากการสอนของตน หนาทครควรเปนอาชพทนาตน

เตน เนองจากมสงใหมใหเรยนรอยตลอดเวลา ครทรกอาชพคร ไมมใครคด

วาตนรเรองการเรยนการสอนจบสน ยงมประสบการณมาก ครยงรวาตนยง

มโอกาสพฒนาวธการสอนใหดยงขนไดอกมาก ในการจดการเรยนการสอน

นนเอง คอโอกาสเรยนรสรางสรรคสงใหมในอาชพคร ซงกคอการวจยในชน

เรยน (classroom research) กบวชาการดานการเรยนการสอน (scholarship

of teaching and learning)

แรงจงใจ และการเรยนรโดยลงมอท�า และปจจย ๓ ประการทเปน

ตวสรางพลงเสรมระหวางแรงจงใจ และการเรยนรโดยลงมอท�า ไดแก (๑) การ

เปนชมชนเรยนร (๒) อยในสภาพทมระดบความทาทายเหมาะสม (๓) การ

เรยนร แบบบรณาการ (holistic) เหลานเปนปจจยส�าคญตอ teacher

engagement ทงสน

การเปนชมชนเรยนรของคร กคอการเปนสมาชกของ PLC นนเอง

หรอกลาวใหมวา PLC เปนเครองชวยสราง teacher engagement ตอการ

สอนทด

ตอไปนเปนความเหนของคร ๔ คน ตอ teacher engagement

ครแครอล โฮลโครฟท มภารกจนอกหองสอนมาก ทงเปนผน�าดาน

วชาการ และดานการก�ากบดแลกจการในวทยาเขต ดงนนเมอใกลจบเทอม

กหมดแรง ทงๆ ทชวงนนผเรยนมกจะมค�าถามดๆ โพสตขน อนเทอรเนต แต

ครกมภารกจใหตองท�าคางเปนพะเรอ

นคอสจธรรมของการสอนใหเกด engaged learning คอตองการ

เวลา ความตงใจ และการท�างานหนก


ครนโคล เกรย ใหความเหนวา ตนสอนชนเรยนหลายแบบ หากตอง

สอนเฉพาะผเรยนมปญหา หรอวชาพนๆ กคงหมดไฟไปแลว แตการทตนได

สอนวชา advanced ท�าใหรสกสนกและไดเรยนรมากขน การมผเรยนท

ตองการความชวยเหลอและประสบความส�าเรจในทสด ใหความสขทางใจอยาง

ยง

ครสกอต แลงคฟอรด ยายมาจากเปนอาจารยในมหาวทยาลย ก.

(เอกชน) ดวยความรสกวาทวทยาลยอาจารยหนาตาสดชน ไมดแกและคร�า

เครงอยางในมหาวทยาลย ก. ครทดรกหนาทความเปนคร และใหเกยรต

ผเรยน ตนเองมปญหาผเรยนไมเอาใจใสการเรยนบาง แตนนกเปนเพยง

รอยละ ๑๐ รอยละ ๙๐ ของชวตครของตนใหความสนกสนาน

ครนาตาเลย เมเนนเดซ มความรสกวาการสอนเปนกจกรรมทางจต

วญญาณส�าหรบตน ตนรสกมแรงบนดาลใจเมอเหนวาผเรยนพรอมทจะใหตน

เปนผสอน ตนรสกขอบคณผเรยน แตไมพด ตนท�าตวเปนครทเขมงวด แต

ผเรยนจะเหนประกายความรกความหวงดไดเอง สมยกอนนานมาแลว จะม

ครทเอาผเรยนมานนทาเลน ตนไมเขารวมวงดวย ตนคดวาตนเปนหนผเรยน

เพราะตนไดรบเงนเดอนและสวสดการตางๆ กเพราะผเรยน ครตองรบใช ผ

เรยน ครตองออนนอมถอมตน ในทามกลางความยงใหญของวชาชพ วชาชพ

แหงการรบใช

จะเหนวา คร ๔ คนทเอาใจใสผเรยนตางกเหนคณคาของหนาท

ตน มความเชอวาตนสามารถสอนใหดได เมอสอนกพบวาเปนกจกรรมทให

ผลตอบแทนทางปญญา มความทาทายในระดบทพอเหมาะ มความเอาใจใส

การเรยนรของผเรยน และมองวาผเรยนเปนสวนหนงของชมชนการเรยนรทม

คณภาพสง


ไมวาครจะตงใจสอนเพยงใด และผเรยนจะเปนกลมทตงใจเรยนเพยง

ใด กเปนไปไมไดทจะใหชนเรยนราบรนตลอดไป ครเอลซาเบธ สารภาพวา

นานมาแลวตนเองเคยขวางปากกาเขยน ไวทบอรด ใสผเรยนทนงหลบ และ

บอกผเรยนวา ตน! เราก�าลงเรยนเรองทนาสนใจ! ซงถาท�าแบบเดยวกนใน

สมยนกอาจโดนฟองศาล

ครเอลซาเบธ ยงเคยตงใจสอน และฉายหนงทตนคดวาสดทจะนา

สนใจ พอหนงจบ เปดไฟ ครกพบใบหนาทวางเปลาของผเรยน ตามมาดวย

ค�าถามทแสดงวาผเรยนไมเขาใจวาหนงบอกอะไร เพราะผเรยนไมมพนความ

รเรองนน แสดงวา เรองการสอนใหด ใหดงดดใจผเรยนนน ครตองเรยนตลอด

ชวต

เปนทมาของบทตอๆ ไปของหนงสอ

๒๕ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๖๕๙


ครต�องไม�ให�รางวลแก�การเข�าร�วมกจกรรมการเรยนร� หรอแก�การทาชนงานสาเรจ

แต�ให�รางวลแก�การพฒนาตนเองของผ�เรยนแต�ละคน มากกว�าการเปรยบเทยบกบเพอน

ในตอนท ๑๑ น ไดจากบทท ๗ ชอ Tips and Strategies for Fostering

Motivation

ตงแตบนทกตอนท ๑๑ เปนตนไป มาจาก Part Two – Tips and

Strategies (T/S) ในหนงสอ ซงประกอบดวย ๕ บท แตละบทเปนเคลดลบ

หนงหมวด รวมทง ๕ หมวดม ๕๐ เคลดลบ ในบนทกตอนท ๑๑ นเปนหมวด

เคลดลบจดไฟแรงจงใจ ม ๑๓ เคลดลบ

ขอหมายเหตความรสกของผมทเหนตางจากในหนงสอ ทใชค�าวา

motivation ซงแปลวาแรงจงใจ สวนตวผมศรทธาใน inspiration ซงแปลวา

แรงบนดาลใจมากกวา แรงจงใจมาจากภายนอก แรงบนดาลใจมาจาก

ภายใน ผมชอบ inspiration/passion มากกวา motivation แตไมวาจะใช

ค�าใด โปรดตระหนกวา เราก�าลงใหความส�าคญตอ จตวทยาการเรยนร

๑๑. เคลดลบ (๑)

เคลดลบจดไฟแรงจงใจ


เคลดลบ ๑ ตงความคาดหวงวาผเรยนตงใจเรยน

จงตงความหวงไวสงวาผเรยนในชนจะตงใจเรยน และไมยอมใหใคร

มาลบลางความหวงน ดงนนหากผเรยนคนใดแสดงทาทเบอหนายหรอ

งวงเหงาหาวนอน จงหาโอกาสพดคยไตถามในโอกาสทพบกนเปนสวนตว และ

สอสารใหผเรยนรวาครไมสบายใจทมการไมตงใจเรยน ไมตองการใหมคน

แสดงความไมตงใจเรยนในชนเรยน เพราะมนท�าลายบรรยากาศการเรยนของ

ชน จงขอค�าแนะน�าวาท�าอยางไรชนเรยนจะสนกสนานไมนาเบอ

แมวาผเรยนบางคนจะมเหตผลดานการงานหรอเรองสวนตวทท�าให

งวง ครตองหาทางท�าความเขาใจวา การมานงหลบในชนเรยนเปนสงทไม

ยอมรบ เพราะมนท�าลายบรรยากาศของชนเรยน โดยครชวยใหผเรยนไดเรยน

ดวยวธการทหลากหลายขน โดยไมตองมาเขาชนเรยนกได แตเมอไรมาเขาชน

เรยน ตองไมแสดงทาทไมตงใจเรยน

วธเออใหผเรยนเลอกวธเรยนทหลากหลาย ไดแก ยกเลกการบงคบ

เขาชนเรยน เปดโอกาสใหเรยนจากเอกสาร ทจดไวใหในหองสมดใน media

center หรอออนไลน

การแสดงความเบอหนายในชนเรยนท�าลายบรรยากาศ และ

ตรงกนขาม ความกระตอรอรนในการเรยนกสรางบรรยากาศ หรอตดตอไปยง

เพอนในชน

เคลดลบ ๒ แสดงความกระตอรอรนของคร

ผลการวจยดานจตวทยาการเรยนรบอกวา แมผเรยนจะไมรกวชา

นน แตกจะตงใจเรยนหากผเรยนชนชมครผ สอน และในทางตรงกนขาม

ผเรยนมแนวโนมจะไมสนใจหรอไมรวมมอ หากมความรสกทางลบตอคร


ผเขยนอางผลงานวจย ทถามความเหนผเรยนระดบ ป.ตร ๗๐๐

คน ใหเขยนพฤตกรรมของครทตนไมชอบ ไดค�าตอบทพบบอยทสดอยใน ๑๐

อนดบแรก คอ “ไมเออเฟอ” “เขาไมถง” “ไมใหเกยรตผเรยน”

ผเรยนบอกวา บรรยากาศในชนเรยนเปนแรงดงดดใหมาเรยน และ

ตงใจเรยน และครท “จรงใจ” “มพลง” “กระตอรอรน” “มไฟ” “เขาถง

งาย” “ยตธรรม” “มองโลกแงด” เปนยอดปรารถนาของผเรยน

เคลดลบ ๓ ใหรางวลแกการเรยนร ไมใชแกพฤตกรรม

เรองนล�าลก และครมกจะเดนผดทาง คอใหค�าชม ยกยอง ใหคะแนน

เพม หรอยกเวนไมตองท�างานบางอยางแก พฤตกรรมทพงประสงค และลงโทษ

(เชนหกคะแนน ต�าหน ใหเกรดต�า) หากผเรยนแสดงพฤตกรรมไมพงประสงค

เรองนนกจตวทยาการเรยนรบอกวา เปนการควบคมพฤตกรรม ไมไดกระตน

แรงจงใจในการเรยน

ผเขยนอางผลการวจยวา การใหรางวลแกพฤตกรรมเปน รางวลจาก

ภายนอก (๑) ไมสงเสรมใหผเรยนพฒนาความรสกวาไดรบรางวลจากภายใน

จตใจของตนเอง จากความสนกสนานในการเรยน (๒) รางวลแกพฤตกรรม

อาจสอความหมายเปนการตดสนบนแกสงทผเรยนควรท�าอยแลว (๓) เปนการ

สงเสรมใหปฏบตตามเงอนไขจากภายนอก แทนทจะชวยใหผเรยนพฒนาทาท

คณคา ความเชอ และการเรยนดวยความพงพอใจของตน ซงจะเปนการสราง

ความเปนผเรยนรตลอดชวตแกผเรยน

นนหมายความวา ครตองไมใหรางวลแกการเขารวมกจกรรมการเรยน

ร หรอแกการท�าชนงานส�าเรจ แตใหรางวลแกการพฒนาตนเองของผเรยน


แตละคน มากกวาการเปรยบเทยบกบเพอน ในการใหเกรด ตองเนนทคณภาพ

ของงานทท�าส�าเรจ ไมใชทจ�านวนชนงาน

เคลดลบ ๔ รจกใชค�าชนชม และค�าต�าหน

ครมกคดตนๆ วาการใหค�าชมเปน positive reinforcement แต

ผลการวจยบอกวาค�าชมทไมเหมาะสม เชนชมเสยเลอเลศ โดยทผเรยนคดวา

เปนเรองเลกๆ นอยๆ แทนทจะกอผลด กลบเปนผลราย ท�าใหผเรยนรสกวา

ครก�าลงแสดงทาทเหนอกวา หรอรสกวาครชมแบบไมจรงใจ

ผเขยนอางถงหนงสอและรายงานผลการวจยวา ครตองมวธชมทพอด

แสดงความจรงใจ และชจดทนาชนชม เชน “รายงานไมมตวสะกดการนตผด

เลย” “ขอคดเหนนของเธอนาสนใจมาก ครไมเคยคดถงมากอน”

และในทางตรงกนขาม ครตองฝกใชค�าต�าหนอยางสรางสรรค (cre-

ativecriticism) คอบอกวามขอผดพลาดตรงไหนบาง และทถกตองเปนอยางไร

เขาแนะน�าวา ค�าต จะมคณสมบตสรางสรรคหาก ตพรอมกบใหขอมล ตตาม

เกณฑคณภาพ ตทพฤตกรรม บอกสงทดหรอถกตอง ใหทนททนใด ให

เปนการสวนตว และใหเมอมโอกาสพฒนาใหดขน

เคลดลบ ๕ ใหผเรยนไดบรรลความตองการพนฐาน

เพอจะไดตงใจอยกบความตองการขนสงขนทตอบสนองการเรยนร

นคอการใชหลก Maslow’s hierarchy of needs เอามาตความความ

ตองการในชนเรยน ผเรยนตองไมถกรบกวนดวย physiological needs

(หว งวง) safety needs (เชน กลวถกรงแก กลวถกครดา) love needs

(การยอมรบจากคร และเพอนๆ) จงจะมใจจดจอกบความตองการระดบสง

ขน ทเกยวของกบความตงใจเรยน


เมอผเรยนแสดงอาการตามธรรมชาตวาก�าลงตองการ physiological

need คองวง เพราะเปนเวลาบายหลงอาหารกลางวน อาจารยอาจชวยโดย

ใหท�ากายบรหาร ๕ นาท กอนจะเรยนตอไป

ครตองหาทางสรางบรรยากาศของความเปนอสระจากความหวาด

กลววา จะถกเยาะเยยหากถามค�าถามทแสดงความไมร หรอแสดงความเหน

แปลกๆ

เคลดลบ ๖ สงเสรมใหผเรยนเปนตวของตวเอง

เปนเรองล�าลกและอาจเขาใจยากส�าหรบครทมความตงใจสง และคด

วางแผนการสอนมาอยางดมขนตอน ตรงทการก�าหนดกตกา ขนตอน เงอนไข

การทดสอบ การบาน ฯลฯ ไวอยางเปนระบบและก�าหนดใหผเรยนทกคนตอง

ปฏบตตามโดยไมยดหยน การทครท�าเชนนอาจกอผลราย เพราะเปนการ

แสดงออกดวยพฤตกรรมวา ชนเรยนเปนของคร ครเปนผก�าหนด ผเรยนมหนา

ทท�าตามทครสง ผลการเรยนจงขนกบการสอนของคร ไมใชขนกบการเรยน

ของตนเอง

ชนเรยนทครสงเสรมใหผเรยนมความเปนตวของตวเอง มโอกาสเลอก

แนวทาง กจกรรมการเรยน และการทดสอบ เพอสรางแนวความคดวา การ

เรยนเปนเรองของผเรยน ผเรยนตองรบผดชอบการเรยนของตนเอง

ผเขยนใหค�าแนะน�าในการสรางความเปนตวของตวเองของผเรยน

๙ ขอ โดยอางองมาจากหลายแหลง

๑. บอกเหตผลทชดเจนแกผเรยนใหเขาใจวตถประสงคของกจกรรม

ในวชาเรยน และใหเขาใจวาตวผเรยนเองมบทบาทส�าคญอยางไร

๒. แสดงความรบรความรสกอดอดขดของของผเรยนเมอจ�าเปนตอง

ใหผเรยนท�ากจกรรมทผเรยนผนนไมอยากท�า


๓. ใหทางเลอกการเรยนรหลายแบบ เพอบรรลวตถประสงคของการ

เรยน

๔. ใหผเรยนไดมโอกาสก�าหนดกฎเกณฑกตกาในหองเรยน

๕. ใหผเรยนไดรวมกนก�าหนดเวลา สถานท และล�าดบของการสง

งานทครมอบหมายใหท�า

๖. สงเสรมใหผเรยนก�าหนดเปาหมายของตน และตดตามประเมน

ผลดวยตนเอง

๗. ชวยเหลอใหผเรยนรจกใชเครองมอประเมนตนเอง เพอตรวจสอบ

ความกาวหนา เพอร ขดความสามารถของตนเอง และเพอตรวจสอบหา

อปสรรคขดขวางทอาจเกดขน

๘. เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมประเมนผล

๙. ใหเนนเรองความรบผดรบชอบตอผเรยน อยาเขาไปตดสนถก ผด

ด ชว

เคลดลบ ๗ สอนสงทส�าคญจ�าเปนตองเรยน

ในสมยปจจบนผเรยนสามารถหาเนอหาวชาเองได การสอนเพยงเพอ

“ร” วชา ไมเพยงพอ ตองใหเกดความ “เขาใจ”

ในยคท “ความรทวมทน” เชนปจจบน ครตองเลอกเนนการอ�านวย

ใหผเรยนเรยนความรสวนทจ�าเปนส�าหรบเปนพนความรส�าหรบการเรยน

ตอยอดตอไป คอเขาแนะน�าใหเขยนวงกลม ๓ วงซอนกน วงนอกเปนความร

ทรกไดไมรกได วงกลางเปนความรทควรร และวงในเปนความรทตองร

ครตองเนนทวงในน และครตองมความสามารถแยกแยะความรออกเปน ๓ วง


นอกจากเลอกความร ยงตองอ�านวยการเรยนรใหเกดการเรยนรใน

มตทลกและเชอมโยง โดยเขาแนะน�าวา ใหพยายามลดการเรยนแบบ infor-

mation-driven และเพมการเรยนแบบ process- และ application-driven

เนองจากบทท ๗ ของหนงสอ วาดวยเคลดลบในการสรางแรงจงใจ

มทงหมด ๑๓ เคลดลบ จงขอแบงเปนบนทก ๒ ตอน ในตอนท ๑๒ จะเปน

เคลดลบ ๘ - ๑๓

๒๖ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๗๘๖


ไม�ว�าคณจะคดว�าคณสามารถทาได� หรอคดว�าคณทาไม�ได� คณคดถกเสมอ

ในตอนท ๑๑ - ๑๒ น ไดจากบทท ๗ ชอ Tips and Strategies for

Fostering Motivation

ตงแตบนทกตอนท ๑๑ เปนตนไป มาจาก Part Two – Tips and

Strategies (T/S) ในหนงสอ ซงประกอบดวย ๕ บท แตละบทเปนเคลดลบ

หนงหมวด รวมทง ๕ หมวดม ๕๐ เคลดลบ ในบนทกตอนท ๑๒ นเปนหมวด

เคลดลบจดไฟแรงจงใจ (ตอ) เคลดลบท ๘ - ๑๓

เคลดลบ ๘ บรณาการเปามาย กจกรรม และการประเมน

หลกส�าคญคอผเรยนตองเหนคณคาของ เปาหมาย กจกรรม และ

การประเมน ทจะมผลตอชวตของตน และครตองจดใหทง ๓ สวนนเชอม

โยง และ synergy กน ซงจะชวยใหทงผเรยนและคร ออกแรงนอย ไดผลมาก

เขาแนะน�าโมเดลของการบรณาการ ๓ แบบ

Backward Design ประกอบดวย ๓ ชวง ชวงท ๑ ครก�าหนดสง

ทผเรยนควรร เขาใจ ท�าได โดยใชวงกลม ๓ วงตามใน คล. ๗ (เคลดลบ)

ชวงท ๒ ครก�าหนดหลกฐาน (evidence) ทบอกวาผเรยนไดบรรลเปาหมาย

๑๒. เคลดลบ (๒) เคลดลบจดไฟแรงจงใจ (ตอ)


แลว โดยมค�าแนะน�าใหใชค�า ๖ ค�า คอ (๑) อธบาย (๒) ตความ (๓) ประยกต

(๔) แสดงภาพขยาย (demonstrate perspective) (๕) แสดงอารมณ

(empathize) (๖) แสดงความเหนหรอความรสวนของตนเอง (demonstrate

self-knowledge) ชวงท ๓ ออกแบบกจกรรมเพอการเรยนรของผเรยน

Significant learning model เปนแนวทางออกแบบการเรยนร ให

เรยนไดลกและเชอมโยง รวม ๑๒ ขนตอน หรอ ๓ ชวง ตามหนงสอ Creat-

ing Significant Learning Experiences : An Integrated Approach to

Designing College Courses ไดแก ชวงแรก ก�าหนดองคประกอบ ไดแก

เปาหมายการเรยน การประเมนและ feedback กจกรรมการเรยนการสอน

ชวงทสอง ชวยใหครส�ารวจวาหลกสตรมความผสมกลมกลนเปนภาพรวมทเขา

กนด ชวงทสาม ก�าหนดระบบการใหเกรด ปญหาทอาจเกดขน การประเมน

วชา และแนวทางปรบปรง

Learner-Centered Teaching เปนแนวทางทผ เเขยนเอามา

จาก Weimer และ Blumberg เพอเปลยนการสอนจากสอนแบบ teacher-

centered ไปเปนแบบ learner-centered ซงในความเหนของผม เปนรป

แบบการเรยนรทผเรยนเปนผลงมอท�า นนเอง

เคลดลบ ๙ สรางกจกรรมการเรยนรทผเรยนตองดมด�า

นคอเคลดลบในการกระตนใหผเรยนเปนผลงมอท�า (และคด) เพอ

เรยนรในมตทลกและเชอมโยงโดยไมรตว เขามตารางใหค�าแนะน�าประเภท

ของค�าถามทกระตนความคด พรอมตวอยาง ทผมคดวามประโยชนมาก จง

ขอแปลถอดความมาลงไว


ชนดของค�าถาม เปาหมาย ตวอยาง

ส�ารวจ ตรวจหาขอเทจจรงและความ

รพนฐาน

มหลกฐานจากผลการวจย

สนบสนน …. อยางไรบาง

ทาทาย ส�ารวจหาขอสมมตฐาน ขอ

สรป และขอตความ

มอยางอนอกบางไหม ท

เราควรท�า

เปรยบเทยบ ถามเพอเปรยบเทยบประเดน

หลก แนวความคด หรอ

ประเดน

เปรยบเทยบระหวาง ….

กบ …. เปนอยางไร

วนจฉย แจกแจงหาแรงกระตน หรอ

สาเหต

ท�าไม….

ถามหาการด�าเนนการ หาขอสรป หรอขอปฏบต เพอสนองตอ …. สงท….

ควรท�าคอ ….

เหตและผล ถามความสมพนธเชงเหต

และผลระหวางแนวความ คด

การกระท�า หรอเหตการณ

ถา …. เกดขน จะเกด

อะไรขนตามมา

การขยายผล ขยายการอภปราย มแนวทาง หรอความคด

เพมเตมอยางไรบาง

สมมตฐาน เสนอเปลยนแปลงขอเทจจรง

หรอประเดน

สมมตวา …. เกดขน ผล

จะเปนอยางเดมหรอไม

ล�าดบความส�าคญ เสาะหาประเดนทส�าคญทสด จากทเราหารอกนมา เรอง

ไหนส�าคญทสด

สรป ใหขอสงเคราะห เราไดขอสรปอยางไรบาง

ปญหา ทาทายผเรยนใหหาทางแก

ปญหาสมมต หรอปญหาจรง

จะเกดอะไรขน ถา ….

(ควรมหลายค�าตอบ)


ชนดของค�าถาม เปาหมาย ตวอยางตความ ชวยใหผเรยนเขาใจความหมาย

หลายความหมาย

ของแตละเรอง

จากสงทเราไดเหน ไดยน

หรอไดอาน ตความไดวา

อยางไร

ประยกต ตรวจหาความสมพนธ และ

ขอใหผเรยนเชอมโยงทฤษฎ

เขากบปฏบต

เมอรเชนนแลว จะท�า

อยางไรตอไป

ประเมน ใหผเรยนไดประเมนและ

ตดสนใจ

อนไหนดกวา ขอเปรยบ

เทยบนส�าคญอยางไร จะ

ท�าอะไรตอ

ตรวจสอบความ

แมนย�า

ใหผเรยนไดตรวจสอบความ

ถกตองของถอยค�า ขอโต

แยง และขอสรป และเพอ

วเคราะหความคด และ

ทาทายสมมตฐานของตนเอง

เรารไดอยางไร ขอมลหลก

ฐานเปนอยางไร หลกฐาน

นาเชอถอแคไหน

เคลดลบ ๑๐ ใหมการแขงขนอยางเหมาะสม

ผเรยนในปจจบนคนกบการแขงขน แตโดยทวไป การแขงขนในการ

เรยนมแนวโนมจะกอผลลบมากกวาผลบวกแรงจงใจในการเรยน ดวยเหตผล

(๑) การตดเกรดแบบองกลม เปนการแฝงการแขงขนอยแลวในตว และเมอ

มการแขงขนอนๆ ในชนเรยน โอกาสไมประสบความส�าเรจจะมสง ท�าใหแรง

จงใจในการเรยนลดลง (๒) การแขงขนเบนความสนใจออกจากการใชความ

กาวหนาในการเรยนของตนเปนตวเปรยบเทยบ เพอสรางแรงจงใจในการเรยน

(๓) การแขงขนใหความรสกถกบงคบ โดยเฉพาะเมอทกคนตองแขง และกตกา

ก�าหนดโดยผมอ�านาจเหนอ (๔) การแขงขนจะชวยเพมแรงจงใจหากทกคน


มโอกาสชนะเทาๆ กน แตในความเปนจรงในชนมคนเรยนเกงเรยนออนคละ

กน การแขงขนระหวางตวบคคลจงมผลลบมากกวาผลบวก (๕) การแขงขน

ท�าใหเกดผชนะและผแพ มผแพมากกวา คนทแพบอยๆ อาจหมดแรงจงใจ

ความมนใจตนเอง ความมนใจในคณคาของตนเอง และท�าใหไมอยากมาเรยน

เขาอาง Brophy และ Wlodkowski วา วธสรางบรรยากาศแขงขนท

ลดขอเสย และเพมขอด มดงน

๑. เปดโอกาสใหเลอกเขาแขงขนหรอไมเขาแขงขนกได

๒. ท�าใหเปนการแขงขนระหวางทม มากกวาระหวางบคคล

๓. สรางเงอนไขใหทกคน (ทกทม) มโอกาสชนะอยางเทาเทยม

กน โดยจดทมใหมความสมดลระหวางความสามารถของแตละบคคล

๔. ตระหนกอยตลอดเวลาวา เปาหมายทแทจรงคอผลการเรยน

ไมใชผลการแขงขน

Brophy บอกวาการแขงขนชวยเพมความอดทนตอการฝกฝน มากกวา

คณภาพของการคดหรอการสรางสรรค ดงนนเมอจะใชการแขงขนกระตนแรง

จงใจในการเรยน พงตระหนกวาใชไดผลในการเรยนบางดานเทานน ไดแก

ดานความเรวในการด�าเนนการ และดานปรมาณผลงาน ไมเหมาะตอการเรยน

รเชงสรางสรรค ศลปะ หรอการฝมอ

การแขงขนอาจสรางความสนกสนาน แตพงระวงอยาใหเกดความ

กงวล และความรสกเสยหนา ในผเรยนบางคน

เคลดลบ ๑๑ คาดหวงวาผเรยนจะประสบความส�าเรจ

วาทะอมตะของ เฮนร ฟอรด มหาเศรษฐ อเมรกน “ไมวาคณจะคด

วาคณสามารถท�าได หรอคดวาคณท�าไมได คณคดถกเสมอ”


หนาทส�าคญของครคอ ตองเชอวาผเรยนจะเรยนไดส�าเรจ แลวคร

คอยชวยโคช และชวยเหลอใหผเรยนพยายามจนส�าเรจ

เคลดลบ ๑๒ ชวยใหผเรยนเชอวาตนจะเรยนไดส�าเรจ

ครพงจดระบบการเรยนทใหความมนใจวาผเรยนจะเรยนไดส�าเรจ

ผานกจกรรมการเรยนรและการประเมนผล ทละขนตอน ตามทก�าหนดใน

รายวชา โดยมการจดระบบการเรยนทยากงายพอเหมาะ จดภาระงานทซบ

ซอนเปนชดๆ สอสารมาตรฐานการเรยนรใหชดเจน และจดระบบประเมนท

ยตธรรม และทส�าคญทสดชวยใหผเรยนไดเขาใจความสมพนธระหวางความ

มานะพยายามในการเรยน กบผลลพธของการเรยน โดย

๑. ชใหผเรยนเหนวา การเรยนรตองการเวลา และความสบสน หรอ

ผดพลาด เปนเสนทางของการเรยนรสความส�าเรจ โดยผเรยนตองอดทน มานะ

พยายาม

๒. ท�าความเขาใจกบผเรยนวา ความส�าเรจทแตกตางกน ในการ

ท�างานแตละชน ขนกบการสงสมประสบการณและพนความรทตรงกบการใช

ท�างานชนนน

๓. สรางมนใจแกผเรยนวา แมในวชาทเชอกนวา ขนกบขดความ

สามารถในการเรยนร เชน คณตศาสตร เรยงความ และศลปะ ผเรยนก

สามารถเรยนไดทกคน จงบอกผเรยนวา หากตองการเรยนส�าเรจ ตองไมถอด

ใจเมอท�าผด

๔. หาทางใหผเรยนไดเหนความสมพนธระหวางความพยายามกบ

ความส�าเรจ โดยชใหเหนความกาวหนา หรอสงทท�าไดส�าเรจ และโยงใหเหน

วาเกดจากความพยายาม


๕. เชญผเรยนรนกอนๆ ทเรมเรยนวชานแบบรอแร หรอไมสนใจ แต

ในทสดประสบความส�าเรจในผลการศกษาวชาน มาเลาประสบการณของตน

และแนะน�าเคลดลบวธฟนฝา ใหแกผเรยนปจจบนทก�าลงฟนฝา

หลกการคอ ใชความส�าเรจเลกๆ สรางความมนใจและความานะ

พยายาม ไปสความส�าเรจทละขนตอน

เคลดลบ ๑๓ พยายามชวยใหผเรยนทถอดใจและไมอยากเรยน

ใหเรยกก�าลงใจกลบคนมา

แมครจะตงใจสอนและชวยเหลอศษยเพยงใดกตาม จะมคนทถอดใจ

อยดวยเสมอ คนพวกนเมอพบความลมเหลวกดวนสรปวาตนเองไมมความ

สามารถเพยงพอ

ผเขยนอางถง Brophy วา จ�าแนกผเรยนถอดใจออกเปน ๔ ประเภท

(๑) เปนผเรยนทความสามารถต�า และเผชญความยากล�าบากในการเรยน

เรอรง จนมความเชอวาตนเรยนไมได (๒) ผเรยนทถกความลมเหลวหลอก

หลอน เมอลมเหลวอกกถอดใจ (๓) ผเรยนทมงทความเกงไมเกง ไมมงทผล

ส�าเรจของการเรยน (๔) ผเรยนทไมรบผดชอบ

Brophy แนะน�าวธชวยเหลอผเรยนถอดใจ จากหลากหลายสาเหต

ดงตอไปน

๑. ท�าใหกจกรรมการเรยนรแบงออกเปนสวนเลกๆ ทชดเจน มขน

ตอนเรยนรกอนหลงชดเจน

๒. ใหผเรยนไดเหนความกาวหนาในการเรยนของตน โดยเรมจาก

การวางแผนการเรยน ก�าหนดเปาหมาย ก�าหนดทางเลอก และประเมนความ

กาวหนาดวยตนเอง


๓. ชวยใหผเรยนก�าหนดเปาหมายทสมเหตสมผล และคอยใหก�าลง

ใจแกความมานะพยายาม โดยคอยชใหเหนความกาวหนาเมอเทยบกบความ

รเดมของตน ไมพยายามเปรยบเทยบกบเพอน

๔. จดสาระการเรยนรเปน โมดล เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยน

ดวยความเรวทพอเหมาะแกตนเอง ตามแนวทาง “เรยนใหรจรง” (mastery

learning) โดยครคอยชวยตวตามความเหมาะสม

๕. จด บดด ให เพอใหเพอนทเรยนดไดชวยเพอนทเรยนชา

๖. แนะน�าไปเขา โปรแกรมตว หรอกจกรรมชวยเหลออนๆ ใน

แคมปส เพอพฒนาทกษะในการเรยนร

๗. ชวยผเรยนใหพจารณาและท�าความเขาใจการเรยนของตวเอง วา

สภาพหองเรยนแบบไหนทสบายใจในการเรยน แบบไหนทเครยด เพราะ

อะไร เมอไรตองการความชวยเหลอ เมอไรไมจ�าเปน และใหรจกขอความ

ชวยเหลอเมอตองการ

๘. ย�าใหเขาใจบทบาทของคร ในฐานะผชวยเหลอผเรยนในขณะท

อยในสภาพตองใชความพยายาม

๙. ใหความเหนอกเหนใจผเรยนทมความมงมน และใหก�าลงใจวา

จะประสบความส�าเรจตามเปาหมายการเรยนร

๒๗ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๓๙๐๑


ไม�ว�าจะเน�นเป�นโค�ช หรอเป�นคณอานวย หรอเป�นผ�จดการ หรอเป�นผ�ร�วมเรยนร� ตวร�วมกคอ คร

ไม�ใช�ผ�ทาหน�าทถ�ายทอดเนอวชาความร�อกต�อไป

ในตอนท ๑๓ น ไดจากบทท ๘ ชอ Tips and Strategies for

Promoting Active Learning

ในบทท ๘ น ม ๑๒ เคลดลบ จะลงในบนทกท ๑๓ น ๖ เคลดลบ คอ

เคลดลบ ท ๑๔ - ๑๙

เคลดลบ ๑๔ ท�าใหเปาหมายการเรยนรชดเจน

เปาหมายการเรยนรคอผลการเรยน (learning outcome) ซงมแนวทาง

การเขยนดงน

f เนนระบทตวผเรยน ไมใชเนนระบทตวคร

f เนนทผลการเรยน ไมใชทตวการเรยน

f เนนทเปาหมายส�าคญ

f เนนททกษะและความสามารถในวชาชพนนๆ โดยค�านงถง

มาตรฐานความเปนเลศ

๑๓. เคลดลบสงเสรม

การเรยนแบบลงมอทา


f กวางพอทจะครอบคลมประเดนส�าคญ แตกชดเจนและจ�าเพาะ

เพยงพอทจะใหวดได

f เนนการเรยนรทน�าสความงอกงามและถาวร แตกวดไดในปจจบน

ความทาทายของการเรยนรกคอ ตองไมหลงเรยนสงเลกๆ นอยๆ

ไมใชหวใจ หรอประเดนส�าคญ เมอผเรยนมนใจวาครก�าลงจดใหตนไดเรยน

สงส�าคญทเปนพนฐานส�าหรบชวตในอนาคต ผเรยนกจะตงใจเรยน

เคลดลบ ๑๕ ท�าความชดเจนทบทบาทของคร

เมอชดเจนวา ครตองการสงเสรมการเรยนรโดยการลงมอท�าของ

ผเรยน บทบาทของครกตองเปลยน บทบาทใหมจะเปนอยางไรขนกบหลาย

ปจจย เชน สาขาวชา วตถประสงคของรายวชา ขนาดของชนเรยน คณลกษณะ

ของผเรยน

ครบางคนท�าตวเปนโคช คอ คอยเฝาสงเกต แกไข และท�างานรวม

กบผเรยนเพอชวยพฒนาการเรยนรใหดขน

ครบางคนท�าตวเปน “คณอ�านวย” หรอผอ�านวยความสะดวกในการ

เรยนร คอ จดสภาพแวดลอมของการเรยนเพอสงเสรมการเรยนดวยตนเอง

ครบางคนท�าหนาท “ผจดการ” จดกระบวนการกอนหลงและเงอนไข

เพอใหเกดผลลพธทตองการ

ครบางคนเนนการเปน “เพอนรวมเรยน” กบผเรยน ท�าหนาทรวม

สรางความร

ไมวาจะเนนเปนโคช หรอเปนคณอ�านวย หรอเปนผจดการ หรอเปน

ผรวมเรยนร ตวรวมกคอ ครไมใชผท�าหนาทถายทอดเนอวชาความรอกตอไป


เคลดลบ ๑๖ จดใหผเรยนท�าบทบาทใหม

ในการเรยนแบบลงมอท�าผเรยนมบทบาทใหม คอตองฝกทกษะการ

เรยนโดยลงมอท�า และเรยนโดยลงมอท�า จากการทครมอบหมายกจกรรมให

ท�า เพอประยกตหลกการหรอความร แกปญหา อภปรายประเดน และสะทอน

ความคดเกยวกบปจจยทมผลตอความคดของตนเอง

ตอนตนเทอม ครตองอธบายใหผเรยนทราบและเขาใจคณคาของการ

เรยนแบบใหมน ทผเรยนจะไดตดตวไปตลอดชวต

นอกจากอธบาย ครควรใชคาบแรกของการเรยน เปนกจกรรมเพอ

ท�าความเขาใจการเรยนแบบลงมอท�า (active learning) แบบทเรยนจากการ

ลงมอท�าโดยสมผสดวยตนเอง

แจกกระดาษเปลาใหผเรยนคนละแผน และบอกวาตอไปนเราจะเรยน

บทเรยนเพอใหเขาใจวา การเรยนแบบทผ เรยนลงมอท�ามความส�าคญ

อยางไร ครบอกผเรยนใหท�าดงตอไปน โดยครกท�าไปดวย “ใหผเรยนหยบ

กระดาษขนมาถอในมอ และทกคนหลบตา” “พบกระดาษทบครง” “ฉกมม

ขวาบนทง” “พบครงอก” “ฉกมมซายบนทง” “พบครงอก” “ฉกมมขวาลาง

ทง” “ลมตา” “ส�ารวจวากระดาษมรปรางเปนอยางไร และเปรยบเทยบกบ

กระดาษของเพอนๆ ถาครไดบอกค�าสงอยางชดเจน และผเรยนฟงจบความ

ไดชดเจน กระดาษทกแผนควรเหมอนกนหมด”

ครถอกระดาษแผนของครในมอ เพอใหผเรยนเปรยบเทยบ ผเรยน

คนไหนกระดาษตาง ครใหบอกแกชนเรยนวาผเรยนท�าไมจงตาง ค�าตอบจะ

เปนท�านอง “เพราะครไมเปดโอกาสใหถาม” หรอ “เพราะค�าสงไมชดเจน”

บอกผเรยนวา ในบทเรยนน แสดงตวอยางของครทไมด สวนทไม

ด นอกจากไมเปดโอกาสใหถามแลว ยงสอนแบบทผดหรอไมดอกดวย คอสอน


แบบบอก “Telling is not teaching” สงทครบอกหรอท�า ไมใชปจจยหลก

ตอความส�าเรจในการเรยน สงทผเรยนบอกหรอท�าตางหากทเปนปจจยหลก

ตอความส�าเรจในการเรยน

หลงจากนน ใหผ เรยนอานค�าคมทปรบมาจากค�าของของขงจอ

ตอไปน

“เมอฉนไดฟง ฉนลม

เมอฉนไดฟง และไดเหน ฉนจ�าไดบางเลกนอย

เมอฉนไดฟง ไดเหน และไดถามค�าถาม หรอไดอภปรายกบเพอน

ฉนเรมเขาใจ

เมอฉนไดฟง เหน อภปราย และลงมอท�า มนชวยใหฉนไดความร

และทกษะ

เมอฉนไดสอนสงนแกผอน ฉนจงรเรองนนอยางแทจรง”

แลวใหผเรยนอภปรายวาตนเขาใจค�าคมนอยางไร เกยวของกบการ

แสดงบทบาทใหมในการเรยนของผเรยนอยางไร

เคลดลบ ๑๗ ชวยใหผเรยนพฒนายทธศาสตรการเรยนร

เปาหมายคอ ใหผเรยนมความสามารถจดการและก�ากบการเรยนร

ของตนเองได คอใหผเรยนไดเขาใจและฝกวธเรยนแบบทตนเองลงมอท�าเพอ

การเรยนรของตนเองนนเอง เขาคดลอกตารางจากหนงสอ Learning and

Motivation in the Postsecondary Classroom มาลงไว ซงผมขอแปล

ถอดความมาดงน


ระดบของ

การเรยนร

วธการ

เรยนทใช

ตวอยางกจกรรมของ

ผเรยน

หมายเหต

นยาม

หรอ ความ

หมายพนฐาน

ทองจ�า ใชกระดาษแผนเลกๆ เขยน

ค�า แลวใหน�ามาจบค ค�า

ทมความหมายเหมอนกน

หรอค�าทมความหมายตรง

กนขาม

เปนวธการจารก ส

ความจ�าระยะยาว

จดหมวดหม จดค�าทมความหมายกลม

เดยวกนเขาดวยกน เพอหา

ความสมพนธ ความแตกตาง

และยกตวอยางการใชทถก

และการใชทผด

ความรเชง

โครงสราง --

หลกการตางๆ

สมพนธกน

อยางไร

ท�าความ

เขาใจหลก

การส�าคญ

ดงเอาหวขอมาท�าเปน

โครงสรางของเรองนน

เพอใหเขาใจหลก

การ จากความ

สมพนธกบหลกการ

อน


เขาใจความ

สมพนธของ

แนวความ

คดหลกๆ

ท�าแผนผงของแนวความคด

เพอใหเหนความสมพนธ

ระหวางกน


ระดบของ


วธการ

เรยนทใช

ตวอยางกจกรรมของ

ผเรยน

หมายเหต

ประยกตใช

หลกการ เพอ

แกปญหา

พฒนาขน

ตอนของ

กระบวนการ

เขยนรายละเอยดวาคร หรอ

ต�ารา ใชตวอยางเพอแสดง

หลกการอยางไร หาขนตอน

และล�าดบขนตอน ลองคด

ขนตอนเอง ดวยตวอยางอน

วธการเรยนรน

เปนการพฒนา

mental models วา

ดวยการใชหลกการ

นน น�าไปส case-

based reasoning ในแตละตวอยาง ให

พจารณาวา ท�าไมจงใช

กระบวนการนน และมขน

ตอนอยางไร

เปนการเรยนรขน

ตอนในการประยกต

ใชหลกการ

วเคราะห

สถานการณ

ปญหา

หาความ

สมพนธ

แยกหรอแจกแจง

สถานการณ ออกเปน

สวนยอย เพอใหเขาใจ

เหตการณสวนส�าคญ และ

ความสมพนธ ระหวาง

เหตการณยอย

ชวยใหผเรยนเขาใจ

เรองราวชดเจน

ขน และมองเหนวธ

แกปญหาโดยท�าทละ

สวนทพอท�าได


เขาใจปญหา

ดวยจกษ

ประสาท

(visualiza-

tion)

น�ามาเปรยบเทยบเปน

แผนผง หรอรปภาพ เพอให

เกดความเขาใจ ความแตก

ตางระหวางสมมตฐาน

ความคด และขอมลหลก

ฐาน ตางชนกน


ครอาจแจกเอกสารแนะน�าวธเรยนแกผเรยน เชน Notetaking types

and characteristics to help students succeed, Successful students :

Guidelines and thoughts for academic success โดยผมขอหมายเหตวา

ครไทยควรน�ามาปรบใชใหเหมาะสมตอบรบทของผเรยนของทาน ไมควรลอก

มาใชทงดน

เคลดลบ ๑๙ สอนใหเกด transfer เขมขน

ผมขอหมายเหตทชอ T/S ๑๙ Teach in ways that promote

effective transfer ในหนงสอ วาอาจเกดความเขาใจผดตอค�า transfer การ

เรยนร สมยใหมตองหลกเลยงการถายทอดความร ตองเนนทการสราง

สถานการณและกจกรรมใหผเรยนงอกงามความรและทกษะขนจากภายใน

สมองและจตใจของตนเอง

ค�าวา transfer ในทนเปน “ศพทเฉพาะ” ทางการเรยนร เปนขน

ตอนของการท�าใหพนความรเกา ชวยใหการเรยนรใหมงาย ชดเจน และลก

ซงเชอมโยง

หนงสอเลมนแนะน�าวธสงเสรม positive transfer ไว ๕ วธ ดงน

๑. เมอสอนหลกการทคลายคลงกน ใหบอกความแตกตางใหชดเจน

ตงแตแรก โดยจดใหผเรยนไดเรยนรวธแยกแยะความแตกตาง

๒. ใชวธการตางๆ ใหผเรยนเรยนรความสมพนธ (associations)

ค�าอปมา การเปรยบเทยบ สญลกษณ และรปภาพ อาจชวยให

ผเรยนเชอมโยงความรหรอหลกการทเปนพนความรเดม เขากบ

สถานการณใหม ความรใหม

๓. สอนใหผ เรยนเขาใจวา ความรหรอหลกการนนๆ มทใชใน

สถานการณใด การเรยนรจะเขมขนและไดผลดทสดเมอการ


เรยนความร หรอหลกการนนตามดวยสถานการณของการ

ประยกตใชในทนท

๔. ใหแนใจวาผเรยนไดเรยนรอยางแมนย�า กอนจะ transfer การ

ใหผเรยนกลาวความเขาใจของตน ตอหลกการนน กอนน�าไปใช

ปฏบต จะชวยใหเกดทกษะการเชอมโยงระหวาง การเรยนทฤษฎ

กบการเรยนโดยปฏบต

๕. ในเบองตนของการเรยน ควรเรยนหลกการหรอทฤษฎในรปแบบ

ทใกลเคยงกบสภาพการใชงานกอน เพอให transfer เกดงาย ตอ

ไปจงคอยสรางบทเรยนทมความซบซอนมากขน transfer ยากขน

ในตอนท ๑๔ จะตอดวย เคลดลบสงเสรมการเรยนแบบลงมอท�า อก

๖ เคลดลบ คอ เคลดลบ ๒๐ - ๒๕

๒๘ ก.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๐๑๓


ความร�ด�านประสาทวทยาศาสตร�บอกว�า การจารกความทรงจา ส�วนใหญ�เกดขนตอนหลบลก

ผลงานวจยบอกว�าช�วงเวลาวกฤตคอ ๒๔ ชวโมง หากหลง ๒๔ ช.ม. ไปแล�วผ�เรยนยงจาได� แสดงว�าความร�นนน�าจะได�

จารกส�ความทรงจาระยะยาวแล�ว

ในตอนท ๑๔ น ไดจากบทท ๘ ชอ Tips and Strategies for

Promoting Active Learning ในบทท ๘ น ม ๑๒ เคลดลบ ไดลงในบนทก

ท ๑๓ ไปแลว ๖ เคลดลบ คอ เคลดลบ ท ๑๔ - ๑๙ ในตอนท ๑๔ น จะ

ตอดวย เคลดลบ ๒๐ - ๒๕

เคลดลบ ๒๐ สอนใหจารกไวในสมอง (Teach for Retention)

การเรยนทด คอการเรยนทความรเคลอนจาก short-term memory ไปส

long-term memory ในสมอง ปจจยทชวย ม ๓ ประการ

๑. ความเชอมโยงกบอารมณ การใชภาพ ภาพยนตร เรองเลา

เปนการกระตนอารมณทเกยวของกบบทเรยนนน จะชวยจารก

ความทรงจ�า

๑๔. เคลดลบสงเสรม

การเรยนแบบลงมอทา (๒)


๒. เชอมโยงกบสงทรอยแลว (make sense) ครอาจชวยโดยจดการ

เรยนเปนหนวยยอยๆ ภายใตหลกการกลมเดยวกน ใหผเรยน

ท�าแบบฝกหดหลงการเรยนหลกการหรอทฤษฎ หรอใหผเรยน

ระดมความคดวาหลกการนใกลเคยงกบหลกการอนอยางไร

๓. ความหมาย (meaning) สมองของมนษย “ฉลาด” คอจะไม

ท�างานพร�าเพรอ จะเลอกท�างานเฉพาะเรองทจ�าเปนหรอมความ

หมายตอชวตเทานน ดงนนครตองหาทางท�าใหผเรยนเขาใจ

คณคา คณประโยชน หรอความหมาย ของสงทก�าลงเรยน วาม

ประโยชนอยางไรตอชวตภายหนาของผเรยน

ความรดานประสาทวทยาศาสตรบอกวา การจารกความทรงจ�า (ถายจาก

ความทรงจ�าระยะสน ไปสความทรงจ�าระยะยาว) สวนใหญเกดขนตอนหลบ

ลก ผลงานวจยบอกวาชวงเวลาวกฤตคอ ๒๔ ชวโมง หากหลง ๒๔ ช.ม. ไป

แลวผเรยนยงจ�าได แสดงวาความรนนนาจะไดจารกสความทรงจ�าระยะยาว

แลว

วธชวยผเรยนแบบงายๆ อกอยางหนงคอการทดสอบแบบไมบอกลวงหนา

และไมเกบคะแนน แตใชเปนเครอง feedback แกผเรยนวาตนไดเรยนร

ประเดนส�าคญ จารกสความทรงจ�าระยะยาวหรอไม จะปรบปรงการเรยนของ

ตนเองอยางไร และครจะไดรวาจะชวยเหลอเปนพเศษแกผเรยนคนไหนบาง

เคลดลบ ๒๑ จ�ากดสารสนเทศ และบรรจสารสนเทศใสกระบง

(Limit and chunk information)

ผลการวจยบอกวา พนท “ความจ�าใชงาน” ของสมองผใหญสามารถ

รบเรองไดคราวละ ๕ - ๙ รายการในเวลาเดยวกน และสมองมนษยโดยเฉลย

สามารถท�างานไดนาน ๑๐ - ๒๐ นาท แลวสมองจะลาหรอเบอ


ค�าแนะน�าตอครสอน คอ (๑) จ�ากดจ�านวนหวเรองไวท ๗ (๒) ถา

เปนไปได ใหรวมเรองยอยทคลายกนเขาดวยกน (๓) แบงการสอนเนอหาออก

เปนชวงๆ คนดวยการอภปราย หรอใหเขยนรายงาน

เคลดลบ ๒๒ ใหปฏบตหรอฝกซอม

การซอมปฏบตชวยการเรยนร และชวยเพมความทรงจ�า ครม

บทบาทมากทจะชวยเปน โคช ของการฝกซอม ชวยใหซอมแลวไดการเรยนร

ทมคณภาพ คอเรยนไดลกและเชอมโยง จารกสความทรงจ�าระยะยาว การ

ฝกซอมทไมด ไมมโคชทดคอยแนะน�า อาจไดความรตนๆ หรอผดๆ จารกส

ความทรงจ�า เชนทองบทสวดมนตได แตไมเขาใจความหมาย ตอชวตของตน

การฝกซอมตองมเวลาเพยงพอ และตองมการท�าความเขาใจวาความ

รหรอบทเรยนนน มคณคาอยางไรตอชวตผเรยน การฝกซอมจงจะจารกส

คงามทรงจ�าระยะยาว อยางมคณภาพ

การฝกซอมม ๒ แบบ (๑) การทองจ�า ครอาจสอนเทคนคชวย

ความจ�า ตามทมแนะน�าไวในหนงสอ Improve your grade : How to become

an honor student (๒) การฝกตความ เพอชวยใหเกดการเรยนรทม

ความหมาย ไดแก การเชอมโยง การจดกลมสารสนเทศ การจดกลมหลกการ

แลวตงชอใหม การสรป และการทดสอบ

เคลดลบ ๒๓ จดระบบการบรรยายเพอใหเกดการเรยนแบบผเรยนลงมอท�า

ล�าดบกอนหลงสมพนธกบความจ�าดงน สงแรกจ�าไดดทสด สง

สดทายจ�าไดดเปนทสอง สงทอยตรงกลาง จ�าไดดนอยทสด


ชวงเวลาทสมองเรยนรแบงไดเปน ๓ ชวง คอ Prime-Time ๑ (ชวง

ตน), Prime-Time ๒ (ชวงทาย), และ Down-Time (ชวงตรงกลาง) ครตอง

รจกใชเวลา Prime-Time ใหผเรยนเรยนสงส�าคญ และใชเวลา Down-Time

ท�ากจกรรมทบทวนบทเรยน

เนองจากสมองเรยนไดดในชวงเวลา ๒๐ นาท จงควรแบงบทเรยน

เปนชวงๆ ชวงละ ๒๐ นาท เปลยนกจกรรมของการเรยนร จะชวยลด Down-

Time ของการเรยนร

เคลดลบ ๒๔ ใชหองเรยนกลบทาง

นคอเทคนคทผมเคยบนทกไวแลวใน บนทกชด หองเรยนกลบทาง

ซงอานได ทน (http://www.gotoknow.org/posts?tag=%e๐%b๘%)

เปนวธการจดการเรยนการสอนเพอใชเวลาในชนเรยนใหเกดคณคา

สงสดตอการเรยนร เอาเวลาส�าหรบเรยนเนอหรอสาระวชาไปไวนอกชน

เรยน และใชเวลาในชนเรยนส�าหรบการเรยนแบบลงมอท�า (Active Learning)

ไดแก mini-lecture, demo, class discussion, work-sheet exercise, รวม

ทง hands-on mini-lab

ท�าใหเกดการเรยนแบบทเรยกวา blended delivery เกดการเรยน

รทเสรมแรงกนระหวาง face-to-face กบ online learning หนงสอ Blended

learning in higher education : Framework, principles, and guidelines

แนะน�าวธจดการเรยนรเพอใหเกดการเสรมแรงระหวางการเรยน face-to-

face กบการเรยนออนไลน ดงในตาราง


ประเภทของการเรยน กจกรรมการเรยนร เครองมอ online / offline

กอนการเรยนแบบ face-to-face

สรางเหตการณ

กระตน

ใหการบานไปท�าความเขาใจ

เรองใด เรองหนง

ประกาศ

.

ทดสอบพนความ

รเกยวกบเรองนน

หลงท�าการบาน

ใหท�าแบบทดสอบตนเอง,

ใหกรอกแบบสอบถาม, หรอ

อภปรายกลม

เครองมอส�าหรบ

ทดสอบ, survey, discus-

sion forum

ในชวงการเรยนแบบ face-to-face

ท�าความเขาใจผล

การทดสอบออนไลน

.

ครสอนแบบตว ตามผลการ

ทดสอบความร ทไดเรยนร

ออนไลน เพอแกความเขาใจ

ผด และเสรมจดส�าคญ

แสดงผลและเฉลย

ผลการทดสอบ

.

ตงค�าถาม และ

ตอบค�าถาม

.

ผเรยน กบคร อภปรายตง

และตอบค�าถาม ตอประเดน

ส�าคญ

เครองฉาย เพอแสดง

สารสนเทศ ประกอบการ

อภปราย

หลงชวงเวลา face-to-face

ประเมนเพอตดตาม

ผลการเรยน ในชน

เรยน

ใหเขยน “ประเดนส�าคญท

ไดเรยนร” และ “สงทยง

เขาใจไมชดเจน”

แบบสอบถาม หรอ

discussion forum

.

ขยายการเรยนร

และบรณาการ

เสวนากบเพอน หรอม

เอกสารใหอานเพมเตม หรอ

ใหเขยนรายงาน

Discussion fo rum

หรอการมอบหมายงาน

.


ประเภทของการเรยน กจกรรมการเรยนร เครองมอ online / offline

บรณาการขนตน

และเรมตนเชอมโยง

ทฤษฎเขากบการ

ปฏบต

โครงงานสวนบคคล

หรอท�าเปนกลม

.

.

Discussion forum และ

การมอบหมายงาน

…………………………….

…………….

การเรยน face-to-face ชวงตอไป

การแกปญหา/

ประยกต

...........................

……….

ทบทวนการอภปราย

ออนไลน รวมกนในชน และ

มการน�าเสนอผลโครงงาน

สวนบคคล หรอของกลม

เครองมอน�าเสนอผล

การทดสอบ หรอผลจาก

แบบสอบถาม

น�าเขาสเหตการณ

กระตน เพอเขาสบท

เรยนตอนตอไป

เสวนาเรองหวขอของบทเรยน

ตอนตอไป

เครองฉายน�าเสนอเรอง

ราวเกยวกบบทเรยนตอน

ตอไป

เคลดลบ ๒๕ feedback การเรยนรแกผเรยนบอยๆ

โดยใชการทดสอบแบบ rubric

นคอการใช formative assessment เปนเครองมอชวยน�าทางการ

เรยนรของผเรยนซงในสงคมไทย ครตองไมหลงใชเปนเครองมอสอบเพอบอก

ได-ตก ซงจะท�าใหการทดสอบหมดคณคาของ การเปนเครองมอสนบสนน

การเรยนรของผเรยน กลายมาเปนเครองมอแสดงอ�านาจเหนอของคร

อานบทความอธบายความหมายของ rubric assessment ทน (http://

edtech.kennesaw.edu/intech/rubrics.htm) จะเหนวาในการเรยนการ

สอนสมยใหม เสนแบงระหวาง การเรยน การสอน และการประเมน จางลง

มาก จนแทบเปนเนอเดยวกน ซงหมายความวา การประเมนเปนสวนหนง


ของการเรยนของผเรยน และเปนสวนหนงของการสอนของครดวย และการ

สอนกเปนสวนหนงของการเรยนของผเรยนดวย เปนตน

การทดสอบแบบ rubric อาจเรยกไดวา การทดสอบแบบผสมผสาน

วธการหลากหลายแบบ เพอทดสอบความกาวหนาของการเรยนรหลากหลาย

แบบ และหลากหลายมต ตวอยางวธการ เชน การใหการบานเขยนบทความ

หรอเรยงความ เขยนรายงานผลการวจย ใหเขาไปอภปราย ลปรร. ใน

discussion forum, ใหท�างานกลม, ใหน�าเสนอดวยวาจา, เขยนรายงานผล

การทดลองทางหองปฏบตการ, ใหออกแบบ เวบเพจ, ใหเขยนรายงานสะสม

ผลงาน (portfolio) หรอผลงานอยางอนทผเรยนกบครตกลงกนเปนกลมกได

เปนรายคนกได

ครตองศกษาและก�าหนดวธทดสอบแบบ rubric ในวชาทตนสอน

เมอท�าส�าเรจจะชวยลดเวลาท�างานของคร ประโยชนของการทดสอบแบบ

rubric ตอครม ๖ ประการ ดงน

๑. ครสามารถมอบหมายงานทซบซอน และทาทาย ใหผเรยนท�าเพอ

เรยนร โดยไมตองเสยเวลาอธบายแกผเรยนวาท�าไมตองเรยนบท

เรยนนน บทเรยนน เพราะการทดสอบแบบ rubric ชวยใหผเรยน

เขาใจลวงหนาวาตนจะตองเรยนใหไดความลกและเชอมโยง ใน

หลากหลายมต ดวยวธเรยนหลายรปแบบ

๒. ชวยใหการใหเกรดมระบบ มความคงเสนคงวา และเปนธรรม

ระหวางผเรยนเกง กบผเรยนทเรยนออน และเมอผใหเกรดเปน

ทมของครกบผเรยนผชวยสอน

๓. ความกงวลเรองเกรดลดลง เพราะมมาตรฐานก�าหนดชดเจน


๔. ใชเวลานอยลงในการตรวจการบานและใหคะแนน รวมทงการ

อธบายแกผเรยนวาท�าไมไดคะแนนเทานน ท�าไมไมใหสงกวา ใน

กรณผเรยนทบาคะแนน

๕. ใชการทดสอบชวยเนนเปาหมายหลกของการเรยนร และความ

คาดหมายผลสมฤทธ จากการใหท�างานทหลากหลาย

๖. เปนเครองมอสอสาร รวมมอ ลปรร. ระหวางครในวชาเดยวกน

ในวชาทตอเนองกน หรอในกจกรรมการเรยนรทสมพนธกน เพอ

รวมกนพฒนาเกณฑและมาตรฐานการเรยนรและการประเมนของ

ภาควชาหรอสถาบน ซงผมตความวา เปนเครองมอท�างานและ

เรยนรเปนทมของคร หรอ PLC นนเอง

การทดสอบแบบ rubric มความซบซอนในหลากหลายมตของการ

วด โดยหนงสอ Introduction to rubrics : An assessment tool to save

grading time, convey effective feedback, and promote student

learning ระบ ๔ มต คอ

๑. การบอกกจกรรมทใหท�า

๒. การระบองคประกอบของกจกรรม

๓. ระบระดบของการท�าใหบรรลผลส�าเรจ (performamce)

๔. ระบ สเกล ของผลการประเมน เชน ดเลศ ด ยงตองปรบปรง

ตารางขางลาง เปนตวอยางจากหนงสอ ทชวยแสดงวา การทดสอบ

แบบ rubric ชวยใหผ เรยนเขาใจความคาดหวงของการเรยน ชวยเปน

feedback ตอการเรยน (ซงชวยใหเกด student engagement) และชวยลด

ภาระของครไดอยางไร โดยยกตวอยางวชา Interculturalism in Contemporary

Asian Performing Arts


กจกรรมทก�าหนดใหผเรยนท�า : ผเรยนแตละคนใชเวลา ๕ นาท

น�าเสนอการวเคราะหผลงานศลปะการแสดงในปจจบน ๑ ชน อาจเปน ละคร

การเตน หรอดนตร ใหระบอทธพลของเชอชาต และมตของการผสมผสาน

ระหวางวฒนธรรม เชน วฒนธรรมกบการเมอง ค�าถามเกยวกบความเปนตว

ตน (identity) ความสมพนธเชงอ�านาจระหวางกลมเชอชาต และมตของการไร

พนทของความมตวตน การน�าเสนอควรมการน�าเสนอดวย audio-visuals

เชน คลปวดทศน ภาพถาย แผนท กราฟ หรออนๆ (โปรดสงเกตความชดเจน

และรายละเอยดของขอก�าหนดชนงาน)

ชอผเรยน………………………………………………………………

Excellent (เดน) Competent

(ท�าได)

Need Work

(ตองฝกเพม)

ความร/ความเขาใจ(๒๐%)

การน� า เสนอแสดง ความเขาใจทลก โดยม ร า ย ล ะ เ อ ย ด ท เหมาะสมและแมนย�า สนบสนนข อ เสนอ ของผเรยน

การคนควากวางขวาง เลยจากขอมลในชน เรยน และ ในต�ารา

การน�าเสนอใชความรทแมนย�า โดยมสวนไมแมนย�า เพยงเลกนอย สารสนเทศทใช โดยทวไปเหมาะสมตอขอเสนอของ ผเรยน

การคนควาเพยงพอ แตไม เลยไปจากทน�าเสนอในชนเรยน และทมในต�ารา

การน�าเสนอมสารสนเทศ ทเหมาะสม และแมนย�าเพยงเลกนอย

ไมไดคนความาอยางจรงจง

คะแนนทให ๑๕-๒๐ ๖-๑๔ ๐-๕



(ท�าได)

Need Work


การคด / การตงค�าถาม(๓๐%)

การน�าเสนอสะทอนขอเสนอทแสดงความเขาใจประเดนเชงศลปะ วฒนธรรม และสงคม และ ความสามารถเชง conceptual ทสง

การน�าเสนอมโครงสรางการวเคราะห และการน�าเสนอ แตขอวเคราะหไมชดเจนนก และการเชอมโยงกบประเดนทเสนอไมชดเจน

ก า ร น� า เ ส น อ ไ ม มโครงสรางการวเคราะห และไมมประเดนทเสนออยางชดเจน

คะแนนทให ๒๕-๓๐ ๖-๑๔ ๐-๕การสอสาร (๒๐%)

การน�าเสนอมจนตนาการ และประสบความส�าเรจในการน�าเสนอความคดตอผฟง

ผน�าเสนอ แสดงปฏสมพนธทดตอผฟง และตอบค�าถามของผฟงไดอยางด

น�าเสนอแนวความคดไดแตจนตนาการ ไมชดเจน

ไมสามารถตอบ บางค�าถามได

การน�าเสนอไมนาสนใจ

การน�าเสนอกอความสบสนแกผฟง

คะแนน ๑๕-๒๐ ๖-๑๔ ๐-๕การใช A-V(๒๐%)

ใช A-V aids ทเหมาะสม เขาใจงาย

ใช A -V น อ ยไป หรอบางท ไม เหมาะสม หรอมแตผเรยนไมเอยถงตอนน�าเสนอ

ไมม A-V หรอ ใชไมเหมาะสม หรอท�าใหสบสน หรอไมเอยถงในการน�าเสนอ

คะแนน ๑๕-๒๐ ๖-๑๔ ๐-๕



(ท�าได)

Need Work


ทกษะ การน�า เสนอ (๑๐%)

พดดงฟงชด ใชสายตาสอสารกบผฟง (eye contact) จงหวะจะโคนด ทาทาง และภาษากายเหมาะสมสามารถท�าใหผฟง สนใจ

พดดงและชดเจน แตบางครงพดคน เดยว ไมม eye contact บางครง ทาทางและภาษากายไมเหมาะสม

พดแลวคนฟงไมเขาใจ ไมไดใชภาษากาย และ eye contact ในการดงดดความสนใจจากผฟง

คะแนน ๘-๑๐ ๔-๗ ๐-๓คะแนนรวม ......... ……. .........

ขอสงเกตของคร : …………………………………………………………………

หนงสอแนะน�าเวบไซตส�าหรบใหครศกษาวธพฒนาแบบทดสอบแบบ

rubric ทเหมาะสมท http://rubistar.๔teachers.org/index.php

๑ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๑๕๐


ครต�องหาทางทาให�ห�องเรยนเป�น learning community และทาให�ผ�เรยนร�สกว�าตนเอง

เป�นส�วนหนงของชมชน ให�ผ�เรยนแต�ละคนร�สกว�าตนเองเป�นบคคลทมคณค�า ต�อการเรยนร�

ของสมาชกในชมชน

ในตอนท ๑๕ น ไดจากบทท ๙ ชอ Tips and Strategies for Building

Community

ความตองการพนฐานอยางหนงของมนษยคอการเปนสวนหนงของ

ชมชนรอบตว หรอการไดรบการยอมรบจากสงคมรอบขาง ดงนนครตองหา

ทางท�าใหหองเรยนเปน learning community และท�าใหผเรยนรสกวาตนเอง

เปนสวนหนงของชมชน ใหผเรยนแตละคนรสกวาตนเองเปนบคคลทมคณคา

ตอการเรยนรของสมาชกในชมชน

เคลดลบ ๒๖ ครเลกท�าตวเปนเผดจการในชนเรยน

ตามปกต ครด�ารงตนเปนเผดจการในชนเรยนโดยไมรตว และเปน

วฒนธรรมในวงการศกษามาชานาน การละเลกถอนตวออกจากความเคยชน

น จงท�าไดไมงาย

๑๕. เคลดลบสรางชมชน



เพอปรบเปลยนเขาสความสมพนธใหมระหวางครกบผเรยน ทเปน

เพอนรวมเรยนร เคารพและใหเกยรตซงกนและกน ครพงท�าความเขาใจความ

สมพนธเชงอ�านาจจากหนงสอ เชน Learner-Centered Teaching และตง

ค�าถามตอตวเอง ตามดวยการตอบอยางซอสตยตอตนเอง เพอชวยใหมสตอย

กบการเปลยนแปลงพฤตกรรมของตน และเปลยนแปลงความสมพนธกบผ

เรยนตวอยางค�าถามตอตวเอง เชน ใครเปนผก�าหนดปฏทนหรอก�าหนดการ

ของรายวชา ใครเปนผควบคมการอนญาตใหสมาชกของหองเรยนพด ใหพด

ไดเมอไร และพดไดนานเทาไร

ครพงฝกการพดกบผเรยนดวยถอยค�าและน�าเสยงทไมแสดงอ�านาจ

เหนอ เชนแทนทจะพดวาผเรยนตองสงรายงาน ๓ โครงงาน ครจะใชถอยค�า

แบบไหน

ในเอกสารแนะน�าหลกสตรกเชนเดยวกน พงใชถอยค�าทลดการแสดง

อ�านาจเหนอตอผเรยนลง หนไปใหขอมล/สารสนเทศ เพอสอสารเปาหมาย

และทางเลอกของวธบรรลเปาหมายแทน

เคลดลบ ๒๗ สงเสรมความสภาพในชนเรยน

ในสงคมปจจบน ถาไมระวง อาจเกดสภาพความไมเคารพใหเกยรต

ตอกนและกน หรอบางกรณอาจกลนแกลงรงแกกน

ตอไปนเปนค�าแนะน�า ๗ ประการเพอสรางความสภาพรกใครเคารพ

ตอกนในชนเรยน

๑. เตรยมขอความส�าหรบบรรจลงในค�าบรรยายรายวชา ทระบ

พฤตกรรมทคาดหวง พฤตกรรมทพงประสงค และพฤตกรรมท

ไมพงประสงคในชนเรยน เนนทการใหความเคารพความเหนของ


ผอน แมความเหนนนจะไมเหมอนของตนและลกๆ แลวตนไม

ยอมรบ กตองเคารพความเหนทแตกตางนน ระบใหชดเจนวา

ขอตกลงนใชในกรณของการอภปรายออนไลน ดวย

๒. ในชวงตนของภาคการศกษา ขอใหผเรยนทงชนชวยกนก�าหนด

กตกาความสภาพในชนเรยน ทระบทงความคาดหวง และระบวา

ผละเมดจะไดรบผลอยางไร

๓. ลดโอกาส “ไมแสดงตว” ของผเรยน เพอใหผเรยนรบผดชอบตอ

พฤตกรรมของตนเอง

๔. สรางกลไกรองทกขของผเรยนเชนก�าหนดใหมผเรยนท�าหนาท “ผ

ตรวจการ” หรอใช SET ๔๒ “Cr i t ica l Inc idence

Questionnaire” ในบทท ๑๐

๕. จดการปญหาทเกดขน

๖. บนทกเหตการณ และหากรนแรงเปนพเศษ ขอใหผเรยนทอยใน

เหตการณเขยนบนทกสงทตนพบเหน

๗. ท�าความเขาใจนโยบายของสถาบนของทาน เกยวกบพฤตกรรมท

กอกวนของผเรยน

หนงสอแนะน�าใหคนใน Google ดวยค�าวา classroom civility จะ

ไดค�าแนะน�า และนโยบายของสถาบนตางๆ มากมาย

เคลดลบ ๒๘ สรางบรรยากาศของวชาเรยน

ทงในหองเรยนและในออนไลน forum ใหมความเปนชมชน

อาจท�าโดยตดโปสเตอรหรอภาพศลปะทเตอนใจตอความเปนระเบยบ

เรยบรอย และจดหองเรยนใหเปนสตดโอ คอใหเคลอนยายโตะเกาอไดโดย


สะดวก ใหจดเปนรปวงกลม ครงวงกลม รปตวย หองทมสภาพเปนสตดโอ

สงเสรมความรสกเปนชมชนไดดกวาการจดหองเรยนแบบ classroom

ในหองเรยนออนไลน จดใหผเรยนมปฏสมพนธกนทงในเรองของ

วชาเรยน และเรองอนๆ ดวย เรองทไมเกยวกบการเรยนโดยตรงจดใหคยกน

ใน “Student Lounge”

เคลดลบ ๒๙ ลดการไมแสดงตวของผเรยนโดยครท�าความรจกชอผเรยน

และสงเสรมใหผเรยนรจกชอกน

ขนตอนแรกของการสราง ชมชนเรยนรในชนเรยน คอครตองรจกชอ

ของผเรยน และจะยงดหากรพนฐานสวนตว ความสนใจ และความใฝฝน ของ

ผเรยน

หนงสอแนะน�าวธขอไฟลรปถายของผ เรยนแตละคนจากส�านก

ทะเบยนผเรยน วธบอกผเรยนวาจะก�าหนดทนงประจ�าตงแตเวลาเรยนครงท

๒ เปนตนไป เพอใหครมผงชอผเรยนเอาไวเรยกและทบทวนความจ�า วธทคร

ก�าหนดใหผเรยนแตละคนเอารปมาตดทกระดาษ index card พรอมเขยนชอ

นามสกล หลกสตรทเรยน มาเรยนวชานเพราะอะไร งานอดเรก ฯลฯ ส�าหรบ

ครเอาไวทบทวน โดยอาจท�าเปน eFile กได

สวนวธใหผเรยนรจกกนมเกมท�าความรจกมากมายใหเลน เพอใหใน

ทสดรจกและสนทสนมกน เกมนมทงทเปน face-to-face และเกมออนไลน

เคลดลบ ๓๐ ใชเกมละลายพฤตกรรม

เกมละลายพฤตกรรมมไดหลากหลายเปาหมาย เชน social

icebreaker, course content icebreaker, course policies and procedural

icebreaker คอสามารถออกแบบเกมละลายพฤตกรรมโดยใชเรองของมนษย

หรอใชเรองของหลกสตร กได


ผมเกดความคดวาผเรยนปกอนๆ ทเคยเรยนวชาน นาจะเปนวทยากร

ผชวยในเกมละลายพฤตกรรมนได

เคลดลบ ๓๑ ใชเทคโนโลย ชวยขยายหรอท�าใหความเปนชมชนแนนแฟนขน

ในปจจบน ICT เปนเครองมอท�าความรจกและสนทสนมกนไดอยาง

ด ครอาจเรมกระบวนการนตงแตกอนเปดเทอม โดยขอ e-mail address ของ

ผเรยนมาจากส�านกทะเบยน แลวสงอเมลไปตอนรบ แนะน�าตนเอง บอกวาคร

คาดหวงอะไรจากการเรยนวชาน และเชอเชญใหผเรยนบอกความคาดหวงของ

ตน รวมทงเชอเชญมาพบกนทส�านกงานในชวโมงท�างาน

ในวนแรกของเทอม อาจจดใหผเรยนแลกเปลยน e-mail address,

หมายเลขโทรศพทมอถอ ชกชวนใหเขาไปแลกเปลยนกนในออนไลน

discussion forum รวมทงการใชเครองมอ social networking ทจดใหโดย

สถาบน หรอเครองมอ social networking ทมใหใชฟรในสาธารณะ (เชน

Facebook)

๑ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๒๕๕


การเรยนเป�นทมนผ�เรยนได�ประโยชน�สองชน คอได�เรยนร�สาระวชาหรอทกษะเกยวกบวชา และยงเป�นการฝ�กทกษะการทางานเป�นทม

ในตอนท ๑๖ น ไดจากบทท ๙ ชอ Tips and Strategies for Building

Community

เนองจากบทท ๙ มทงหมด ๑๒ เคลดลบ จงแบงออกเปน ๒ บนทก

ในบนทกท ๑๕ ไดลง เคลดลบ ๒๖ - ๓๑ ไปแลว ในบนทกท ๑๖ น เปน

เคลดลบ ๓๒ - ๓๗

เคลดลบ ๓๒ จงตงใจท�าใหทกคนเขารวมเปนสมาชกของชมชน

จดส�าคญคอ อยาใหมอคตใดๆ เชน อคตระหวางเพศ เชอชาต เรยน

เกงไมเกง ชอบหรอไมชอบวชานน ครพงระมดระวงพฤตกรรมของตนเอง

หนงสอมขอแนะน�า ๘ ขอ ซงเราพงตระหนกวาเขาแนะน�าในบรบท

วฒนธรรมอเมรกน หากจะเอามาใชกบผเรยนไทย ควรปรบใหเขากบ

วฒนธรรมของเรา

๑๖. เคลดลบสราง

ชมชนการเรยนร (๒)


๑. ในวนแรกของชนเรยน (และทกวน) เมอเดนเขาไปในหอง ใหกลาว

ค�าทกทายผเรยนทงหอง หรอทกทายผเรยนเปนรายคน

๒. ในชวโมงแรกบอกผ เรยนว าครชอบให เรยกชอตนเองว า

อยางไร ถามผเรยนแตละคนวาชอบใหเรยกวาอยางไร และจด

ไวในกระดาษรายชอผเรยน

๓. จะเรยกผเรยนดวยชอตวหรอนามสกล กใหท�าอยางเสมอตนเสมอ

ปลาย

๔. เรยกชอผเรยนในทกชวโมงเรยน เพอใหผเรยนตระหนกวา ครให

คณคาตอการทผเรยนมาเรยน และชวยใหครและเพอนผเรยนจ�า

ชอเพอนได

๕. เอยชอผเรยนดวยความชนชมในค�าถาม ขอคดเหน หรอผล

งาน เพอชวยสงเสรม self-esteem ของผเรยน

๖. จงคยกบผเรยนกอนและหลงชนเรยน เพราะจะชวยสรางแรง

จงใจ ความมานะพยายาม และความส�าเรจ ในการเรยน

๗. ท�าตวใหผเรยนเขาพบงาย ใหเกยรตแกผเรยน แสดงความสนใจ

ตอการเรยนของผเรยน จงใหความสนทสนม

๘. สรางบรรยากาศไมเปนทางการ เชนใชอารมณขน

เคลดลบ ๓๓ แบงยอยชนเรยนทใหญ ออกเปนกลมยอย

การแบงกลมยอยนท�าไดหลายแบบ ทงหมดเพอใหเกดปฏสมพนธ

ชวยเหลอกนดานการเรยนในหมผเรยน

อาจแบงตามผลการประเมนพนความร และความสามารถในการ

เรยนวชานน และเชอเชญผเรยนทเรยนเกง ชวยเปนตวเตอรอาสาแกเพอนๆ

ทเรยนออนวชานน (โดยไมลมย�าวา การเรยนทดทสดท�าโดยสอนคนอน)


อาจแบงผเรยนออกเปนกลมยอย หรอชมชนเรยนร ๘ - ๑๒ คน คอย

ชวยเหลอ และ ลปรร. กนตลอดภาคการศกษา การแบงกลมนอาจจดอยาง

เปนทางการ หรอใหจบกลมกนเอง

เคลดลบ ๓๔ หาวธใหผเรยนทกคนรวมอภปราย

ในชมชนเรยนรทแท สมาชกทกคนตองเขารวมแลกเปลยนสารสนเทศ

แนวคด และความเหน วธการงายๆ คอใช “โองของโซเครตส” คอภาชนะ

อะไรกไดใสฉลากทมชอผเรยนทกคน เอาไวจบเพอใหแสดงขอคดเหน

ครตองมวธสรางบรรยากาศทผเรยนไมกงวลใจทจะแสดงความคดเหนของ

ตนออกมาอยางอสระ หนงสอแนะน�าวธการไว ๑๒ ขอ ดงน

๑. ฝกตงประเดนเปดทน�าสการแสดงขอคดเหน ไมใชน�าไปสการบอก

ขอเทจจรง และตองไมใหผเรยนรสกวาเปนการทดสอบทางออม

๒. ตงประเดนทยากหรอทาทายเพมขน เรมดวยประเดนทผเรยนทก

คนตอบได เพอดงผเรยนทกคนเขารวม แลวเพมความยากขน

เรอยๆ เพอใหเกดการเรยนรในมตทลกและเชอมโยงยงขน

๓. ใชกจกรรมชวย เชน “Think-Pair-Share”

๔. สอนใหผเรยนเหนคณคาของ การแลกเปลยนเรยนร (Learning

Pyramid) ชใหเหนประโยชนของการมทกษะในการเปดรบ

ความคดทแตกตาง และการแสดงความเคารพตอขอคดเหนท

แตกตาง

๕. ครพดซ�าค�าตอบหรอค�าพดส�าคญของผเรยน เพอชวยใหเกดความ

รสกทด และเกดการเรยนร


๖. ถามค�าถามเพอตรวจสอบความหมายและความเขาใจของคร และ

ของผเรยนในชน รวมทงเพอใหผเรยนไดฝกอธบายในหลาก

หลายรปแบบ

๗. ท�าหนาทด�าเนนการอภปราย หรอการโตเถยงระหวางผเรยน และ

หากความขดแยงรนแรงขน ครตองมวธไมใหเกดเปนคขดแยง

ถาวร และลดความรสกเอาชนะกน ดวยค�าพดเชน “เปนความ

เหนทดทงสองแนว” “จะเหนวาเรองนมองไดหลายมม” “จะเหน

วาเรองนไมใชขาวกบด�า”

๘. เชอมโยงเรองราวกบสงท เคยเรยนมาแลว หรอกบขาวใน

สอมวลชน

๙. แสดงความชนชมความเหนทนาสนใจ

๑๐. ชวยใหเกดการเรยนรในมตทลกโดยขยายความสงทผเรยนแสดง

ขอคดเหน หรอแนะน�าใหแสดงความเหนในมมมองอนๆ

๑๑. ใหมเวลาเงยบได เพราะผเรยนตองการเวลาคด

๑๒. คอยสรปประเดนส�าคญของประเดนทถกเถยง และสรป/

สงเคราะหการเรยนรเมอจบการอภปราย

เคลดลบ ๓๕ ใหมการท�างานเปนทมทเขมแขง

เพอสงเสรมความเปนชมชน ตองใหผเรยนไดเรยนโดยท�างานเปนทม

หรอเปนกลม และเพอใหเกดทมท�างานและเรยนรอยางไดผล ตองมวธแบง

กลม โดยค�านงถงจ�านวนสมาชกกลม เปนกลมคละ หรอกลมเหมอน หรอ

กลมสมครใจ


ผเรยน พงไดรบการย�าวา การเรยนเปนทมนผเรยนไดประโยชนสอง

ชน คอไดเรยนรสาระวชาหรอทกษะเกยวกบวชา และยงเปนการฝกทกษะการ

ท�างานเปนทม ผเรยน จะไดเรยนรวธแบงงานกนท�า ผลดกนเปนหวหนาทม

เพอเรยนทกษะการเปนหวหนาทม และทกษะการเปนลกทม ทกษะการจดการ

ความขดแยงในทม เปนตน

วธการสรางการท�างานเปนทมทเขมแขงอยางหนงท�าโดยการสอบเกบ

คะแนน ทมทงสวนทสอบเปนรายคน และสอบเปนทม คอหลงจากตอบ

ขอสอบรายคน กใหจบกลมและตอบขอสอบเปนกลม การใหน�าหนกคะแนน

อาจใหเทากนระหวางคะแนนสอบรายคน กบคะแนนกลม หรอจะใหน�าหนก

สวนไหนมากกวากได ตามทครเหนวาเหมาะสม

ศ. เอลซาเบธ แนะน�าหนงสอ Cooperative Learning for Higher

Education Faculty และ Collaborative Learning Techniques : A

Handbook for College Faculty ส�าหรบศกษารายละเอยด

เคลดลบ ๓๖ จดกจกรรมละลายน�าแขงซ�า ในชวงกลางภาคการศกษา

เปาหมายคอ เพอสรางความเปนชมชน หรอความสนทสนมให

แนนแฟนขน โดยใชเครองมอหรอเกมทยากขน เชนการสมภาษณ ดวยประเดน

สมภาษณทอาจเชอมโยงไปสบทเรยนทจะตามมาในชวงทายของภาคการศกษา

เคลดลบ ๓๗ เฉลมฉลองการเรยนรจากความเปนชมชน

สงทพงระวงในบรบทไทยคอ การพงความสนใจไปทความเปนชมชน

ในหมผเรยนโดยไมสนใจสาระการเรยนร ผเรยนและคร พงตระหนกอยตลอด

เวลาวา ความเปนชมชนเปน means มากกวาเปน end จงตองหาวธ


เชอมโยงไปสสาระการเรยนร หนงสอแนะน�าวธการ ๓ วธ ไดแก

๑. Gallery of Achievement ท�าโดยใหผเรยนแตละคน (หรอเปน

กลม) เขยนสงส�าคญทตนไดเรยนรลงบนกระดาษ Post it แลวน�าไป post บน

ผนงหอง หรอในออนไลน discussion forum ใหผเรยนคนอนๆ เดนวน (หรอ

เขาไปอาน กรณออนไลน) แลวเขยนประเดนเรยนรทตนไมคดมากอน หรอ

เปนสดยอดการเรยนร น�ามารวบรวมเปนประเดนเรยนรทไดรบความนยม

สงสด หรอแปลกใหมทสด ส�าหรบน�ามายกยองหรอใหรางวล

๒. ภาพถายของชนเรยน หรอของกลม เมอใกลจบเทอม เชญผเรยน

มาชมนม ครกลาวค�าขอบคณและความชนชมในการเรยนรรวมกนเปนชมชน

เรยนรของผเรยน แลวถายรปกลม ส�าหรบมอบใหผเรยนแตละคนในวนปด

เทอม และน�าไป โพสตในเวบเพจ ของวชา ส�าหรบกระตนผเรยนกลมตอ

ไป และส�าหรบเปนความทรงจ�าทดของผเรยนกลมนน

๓. เชญศษยเกา โดยเลอกเชอเชญศษยเกาในเทอมทแลว ทผลการ

เรยนด หรอเปนผเรยนรเปนทม มาเปน TA หรอตวเตอร ในเทอมตอไป

การสรางชมชนเรยนรในชนเรยนไมใชเรองงาย แตผลทผเรยนไดรบ

ทงดานการเรยนรทลกและเชอมโยง และการฝกทกษะการท�างานเปนทม จะ

ตดตวผเรยนไปตลอดชวต

๒ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๓๔๘


ครต�องจดให�การเรยนรายวชามความแตกต�างในผ�เรยนแต�ละคนได� เพอให�ผ�เรยนแต�ละคนได�เรยนในสภาพทท�าทายพอเหมาะ โดยครหาทางทาความเข�าใจ

ความแตกต�างของผ�เรยนแต�ละคน แล�วออกแบบการเรยนร�ให�ยดหย�น เพอผ�เรยนแต�ละคนจะเลอกเรยน

ตามทเหมาะแก�ตน

ในตอนท ๑๗ น ไดจากบทท ๑๐ ชอ Tips and Strategies for Ensuring

Students Are Appropriately Challenged

เคลดลบ ๓๘ ประเมนจดเรมตนของผเรยน

เนองจากผเรยนในแตละชน จะมพนความรเกยวกบวชานนไมเทา

กน ดงนนคร (และผเรยน) ตองเขาใจระดบพนความรของผเรยนแตละคน จง

ตองด�าเนนการทดสอบพนความรของผเรยน ในวชาฟสกสมการทดสอบ Force

Concept Inventory in Physics ในวชาเคมกม the California Chemistry

Diagnostic Test ทสามารถน�ามาปรบใชได หากครสอนวชาอน อาจตอง

พฒนาแบบทดสอบขนใชเอง โดยมหนงสอส�าหรบคนควาไดแก Tools for

Teaching และ The knowledge survey :A tool for all reasons

๑๗. เคลดลบทาทายผเรยน

ในระดบทพอด


วธประเมนพนความรของผเรยนแบบทเรยกวา the knowledge

survey เปนวธการวดพนความรและผลการเรยนรทแตกตางจาก Pre-test-

Post-test ในลกษณะท PTPT วดทรายละเอยดของเนอวชา แต the

knowledge survey เนนถามความมนใจทจะตอบขอสอบตามวตถประสงค

ของรายวชา

เคลดลบ ๓๙ ตดตามประสทธผลในการเรยนของชน

ครตองหมนถามความเหนจากผเรยน วาสามารถตดตามการเรยนได

ดหรอไม โดยใช วธการทงแบบ ไม ต องร ว าเป นความเหนของใคร

(anonymous) และแบบถามจากกลมผเรยน

เทคนค “กระดาษแผนจว” (ในหนงสอ Classroom assessment

techniques : A handbook for college teachers หนา ๑๔๘ - ๑๕๓) โดย

๒ นาทกอนจบคาบเรยน แจกกระดาษแผนเลกๆ ใหผเรยนแตละคนเขยน ๒

ประโยค (ไมตองลงชอ) วาไดเรยนรอะไร สวนไหนยงเขาใจไมชด ครเอาไป

อานภายหลงเพอเปนขอมลปรบปรงชนเรยน

เทคนค “ดดแปลงจากกระดาษแผนจว” (ในหนงสอ Learner-

centered assessment on college campuses : Shifting the focus from

teaching to learning หนา ๑๓๒ - ๑๓๓) ใหเขยนกอนจบคาบ ๑๕ - ๒๐

นาท แลวครเอามาตอบหรออธบายในชนเรยน

ทงหมดน ไดประโยชนทางออมดวย คอใหผเรยนเหนวาครใหความ

ส�าคญตอการเรยนของผเรยนมากกวาการสอนของคร


เคลดลบ ๔๐ ใหผเรยนเรยนรการประเมนตนเอง

ครตองชวยใหผเรยนประเมนการเรยนและกระบวนการเรยนรของ

ตนเอง เพอใหผเรยนสามารถรบผดชอบการปรบใหการเรยนของตนอยใน

สภาพท “มระดบความทาทายทเหมาะสม” โดยอาจท�างานทบทวนความร

เพม ขอความชวยเหลอ หรอทาทายตนเองดวยบทเรยนทกาวหนาหรอยากขน

เขาแนะน�าเครองมอ Diagnostic Learning Logs โดยใหผเรยนท�า

บนทกรายการ ๒ รายการ ส�าหรบแตละคาบของการเรยน คอรายการประเดน

ส�าคญทตนเขาใจ กบรายการประเดนทตนยงเขาใจไมชดเจนพรอมขอแนะน�า

วธแกไข บนทกนชวยทงคร และชวยผเรยน

การใช Learning Logs เปนเครองมอส�าหรบผเรยนประเมนการเรยน

รของตนเองน คงจะมหลายแบบ ศ.เอลซาเบธ แนะน�าแบบทระบไวใน

หนงสอ Learner-centered teaching : Five key changes to

practice (Weimer M, ๒๐๐๒) ดวย

เคลดลบ ๔๑ จดองคประกอบของรายวชาใหมความแตกตางหลากหลาย

เพอสนองผเรยนเปนรายคน

หวใจคอการเรยนรของผเรยน ไมใชการสอนของคร และสไตลการ

เรยนรของผเรยนแตละคนไมเหมอนกน ดงนน ครตองจดใหการเรยนรายวชา

มความแตกตางในผเรยนแตละคนได เพอใหผเรยนแตละคนไดเรยนในสภาพ

ททาทายพอเหมาะ โดยครหาทางท�าความเขาใจความแตกตางของผเรยน

แตละคน แลวออกแบบการเรยนรใหยดหยน เพอผเรยนแตละคนจะเลอกเรยน

ตามทเหมาะแกตน โดยครพงเอาใจใสความแตกตางในประเดนตอไปน


f ระดบ : หากผเรยนแสดงความเขาใจสาระนนๆ ในระดบหนง

แลว ใหลองจดใหเรยนสาระทซบซอนขน หรอใหลองท�าโจทย

ประยกตใชความรแบบทซบซอน

f วธเขาถงสาระ : เปดหลากหลายชองทางทผเรยนเขาถงสาระวชา

ไดไดแก การน�าเสนอของคร ต�ารา เอกสารออนไลน ภาพยนตร

ไฟลเสยง และ CAI (Computer-Assisted Instruction)

f กระบวนการเรยนร : ใชกระบวนการทหลากหลาย เชน การ

เขยน การอภปราย การสรางสรรค ในหลากหลายระดบความ

ยาก ความซบซอน การใชเวลา การชวยเหลอจากเพอน หรอจาก

คร

f ผลตผล : ใหมหลกฐานแสดงผลตผล หรอผลสมฤทธในการเรยน

ร หลากหลายแบบ นอกเหนอจากการใหตอบขอสอบตาม

ปกต เชน การเขยนเรยงความ, เขยนเวบเพจ, น�าเสนอเปนเสนอ

สอผสม, สาธต, role play, การสรางโมเดล, นทรรศการ เปนตน

f พนทหองเรยน : ใหสามารถจดหองเรยนไดหลายแบบ ไมใชมแต

จดโตะผเรยนเรยงเปนแถวหนหนาสกระดานด�าหรอจอหนาหอง

อยางสมยกอน ทงนเพอการเรยนเปนกลมยอย การท�างานกลม

และการคนควาออนไลน พนทหองเรยนไมควรจดแบบเดยว

เปนการถาวร ควรเปลยนแปลงไปตามวธการเรยนรในแตละคาบ

f วสด : วสดประกอบการเรยนไมไดมเฉพาะหนงสออกตอไป แต

มวสด อเลกทรอนกส และออนไลน ใหเขาถงไดหลากหลาย คร


ควรเลอกใชวสดหลากหลายชนดในการสอน เชน ค�าคม แผนผง

รปภาพ คลปภาพยนตร ผลการประเมน podcast เปนตน และ

ควรเปดโอกาสและสงเสรม ใหผเรยนสอสารการเรยนรของตน

ออกมาหลายชองทาง เชน เขยนรายงาน เสนอเปน presentation

นทรรศการ วดทศน บนทกเสยง เวบเพจ บนทกกจกรรม ภาพ

ขอวเคราะหและสะทอนความคด วก บลอก เปนตน

f เวลา : หาทางสรางความยดหยนในการเรยน ในทามกลางขอ

จ�ากดของภาคการศกษา โดยครตงค�าถามกบตนเอง เชน “เมอไร

ควรเรยนในชนรวม กลมยอย หรอคนเดยว” “มเวลาทการเรยน

๓ แบบนเกดขนในเวลาเดยวกนไดไหม” “ผเรยน ควรท�าอยางไร

หากบางคนท�างานเสรจเรว” “ในการเรยนแบบออนไลน กจกรรม

แบบไหนควรท�าพรอมกน กจกรรมแบบไหนควรตางคนตางท�า”

เคลดลบ ๔๒ ใชตวชวย (scaffolding)

เพอชวยใหเรยนสงทซบซอนไดงายขน

หนงสอใหตวอยางขนตอนทชวยผเรยนใหเขยนบทความวจยได

f โมเดล มตวอยางรายงานผลการวจยใหด จะยงดหากเปนผลงาน

ของผเรยนปกอนๆ ท�าโดยแบงผเรยนออกเปนกลมยอย และแจก

ผลงานรายงานผลการวจยของผเรยนปกอนๆ ใหด กลมละ

๒ - ๓ รายงาน

f คดออกมาดงๆ ในระหวางท�างานนน

f จงคาดหวงความยากล�าบาก ครอภปรายกบผเรยนวาคาดหวง

ความยากล�าบาก หรอความผดพลาดตรงไหนบาง และหวงความ


ชวยเหลออยางไร เชนการหาขอมลจะท�าไดครบถวนไหม จะตอง

ระวงปญหาถกกลาวหาวาขโมยผลงาน (plagiarism) อยางไร

f สอนซงกนและกน ขอใหผ เรยนอภปรายผลงานของตนกบ

เพอน โดยอาจจบกลมยอย ผลดกนน�าเสนอรางรายงาน และให

ขอตชมเสนอแนะซงกนและกน

ศ.เอลซาเบธ บอกวา วธการใชตวชวยน มคนไมเหนดวย ต�าหนวาเปนการ

ลดโอกาสทผเรยนจะใชความพยายามเอาชนะความทาทายเอง ผมคดวาเรอง

นขนอยกบบรบทของผเรยน หากงานนนยากมาก จนผเรยนมโอกาสถอด

ใจสงมาก การใชตวชวยกนาจะเหมาะสม

๓ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๔๕๒


ทกเป�าหมายการเรยนร� ควรมทง ๓ พสย ของการเรยนร� ในสดส�วนทเหมาะสม คอ

พทธพสย (cognitive domain) จตพสย (affective domain)

และ ทกษะพสย (psychomotor domain)

ในตอนท ๑๘ น ไดจากบทท ๑๑ ชอ Tips and Strategies to Promote

Holistic Learning

การเรยนไมไดขนกบการคดเชงเหตผลเทานน ผเรยน จะผกพนกบ

การเรยนเมอเรยนอยางเปนองครวม คอ Cognitive learning (เมอผเรยนคด

อยกบเรองทก�าลงท�า), Affective learning (ผเรยน รสกสนก และพงความ

สนใจ), และ Psychomotor learning (ลงมอท�ากจกรรม)

เคลดลบ ๔๓ เพมอตราเรวของการเรยน เพอดงดดความสนใจ

เขาอธบายวา คนยค baby boom คนกบการเรยนแบบเนบชา เมอมา

เปนคร กตดนสยสอนชาๆ อยางทตนเคยชนมาแตเดก แตคนรนใหมสมอง

คนกบสงรอบตวทรวดเรว เมอมาเผชญการเรยนแบบชาๆ กจะหมดความสนใจ

ไดงาย โดยเขาอธบายวาสมองสวน reticular activating system ทบรเวณ

๑๘. เคลดลบสงเสรมการเรยน

อยางเปนองครวม


ฐานของสมอง และท�าหนาทพงความสนใจ แตกตางกนระหวาง RAS ของคน

สมยกอน กบของคนสมยใหม เพราะสมองของคนสมยใหม คนกบ วดทศน

เกมคอมพวเตอร และอนๆ ทมสงเรากระตนสมองอยางรวดเรว ท�าใหสมอง

คนกบการรบและประมวลขอมลดวยความเรวสง เมอเผชญหองเรยนแบบเนบ

ชา กจะเบอ ดงนน ควรชวยดงดดความสนใจของผเรยนโดยเพมความเรว

ของการเรยน โดยมค�าแนะน�าดงตอไปน

f เรมชนเรยนอยางกระฉบกระเฉง เรมทนททถงเวลา ดวยกจกรรม

ทใหผเรยนลงมอท�ากจกรรม (เชงกายภาพ) อยางใดอยางหนง ท

บอกประเดนส�าคญของการเรยนในคาบนน เชน ใหสมผส

ปญหา ใหแบงกลมท�ากจกรรมแกปญหา หรอจดการทดสอบ

(quiz)

f เลกใช AV หนไปใช multimedia แทน และหาก multimedia

ยาว ควรหยดเปนชวงๆ เพอถามค�าถาม

f สอนแบบฉบไว บอกหลกการ แลวใหผเรยนลงมอท�าบางอยาง

เกยวกบหลกการนน เช นให เ รยบเรยงถ อยค�าเสยใหม

ตความ อธบาย อภปรายโตแยง วาดภาพหรอผงความคด คร

ไมควรยนอยกบทใดทหนงนานๆ ควรเดนไปรอบๆ หอง และควร

สลบกจกรรมทหลากหลาย

f ใหเวลาสนลงส�าหรบท�ากจกรรมหนงๆ และใหเวลารายงานสน

ลง เตอนใหร วาเวลาส�าหรบแลกเปลยนเรยนรไมไดมไวแลก

เปลยนเรองทกเรอง แตเนนเฉพาะเรองส�าคญเทานน โลกสมย

ใหมมเรองราวมากมาย ผเรยนตองรจกเลอกท�าเฉพาะเรองส�าคญ


เคลดลบ ๔๔ ใหทางเลอกส�าหรบการเรยนแบบไมเปนเสนตรง

การเรยนรไมจ�าเปนตองเปนเสนตรง อาจท�าหลายอยางในเวลา

เดยวกน ไมจ�าเปนตองเรยงตามล�าดบ และทกคนไมจ�าเปนตองเรยนดวย

กจกรรมเดยวกน นคอความเคยชนของคนรนใหม

ครควรออกแบบการเรยนรหลากหลายแบบไวใหผเรยนเลอกตาม

ความชอบ หรอความถนด ของตน โดยอาจจดเปน โมดล และมการเรยนทง

แบบ tutor-led, classroom-led, และแบบออนไลน

เคลดลบ ๔๕ ใชหลกการ “แบบสากล”

“แบบสากล” (universal design) หมายถง ออกแบบใหใชไดกบทก

คน โดยไมตองปรบปรงหรอออกแบบพเศษ แมวาชนเรยนจะมผเรยนทหลาก

หลายมาก รวมทงมผเรยนพการดวย อานรายละเอยดไดท เวบไซต Universal

Design of Instruction

เคลดลบ ๔๖ จดใหมเกม

เกมเปนชวตจตใจของคนรนใหม เวลาน ทงเกมคอมพวเตอร เกม

วดโอ และเกมออนไลน เปนเรองปกตส�าหรบมหาวทยาลย การจดใหการเลน

เกมเปนสวนหนงของการเรยนร จงเปนเครองมอส�าคญของการดงดดความ

สนใจของผเรยน

ครสมยนจงตองหาเกมมาประยกตใชในการเรยนของผเรยน ทงทเปน

เกมอเลกทรอนกส และเกมธรรมดา เพอดงดดความสนใจตอการเรยนของคน

ยคใหม


เคลดลบ ๔๗ สอนแบบทท�าใหผเรยนใชหลายกลไกประมวลผล (multiple

processing mode)

ผลการวจยบอกวาผเรยนจะจดจ�าไดดขนหากไดรบสาระผานประสาท

สมผสหลายแบบพรอมๆ กน เชนแทนทจะฟงเสยงจากการบรรยายอยาง

เดยว หากม PowerPoint ประกอบ ชวยใหสาระผานทางจกษสมผส การ

ท�าความเขาใจและจดจ�าจะดขน ยงถามกจกรรมใหท�า หรอใหสมผส หรอ

เคลอนไหวรางกาย การเรยนรกจะยงลกและจดจ�าไดดยงขนไปอก

เคลดลบ ๔๘ ระบเปาหมายการเรยนรทหลายพสย (domain)

ทกเปาหมายการเรยนร ควรมทง ๓ พสย ของการเรยนร ในสดสวน

ทเหมาะสม คอ พทธพสย (cognitive domain) จตพสย (affective domain)

และ ทกษะพสย (psychomotor domain)

ในการเรยนรแตละพสย ตองพยายามใหไดการเรยนรในระดบทสง

หรอลก ไมใชแคเรยนรตนๆ หรอทผวๆ เทานน

การแบงระดบการเรยนรพทธพสย ตามแนว Bloom’s Revised

Taxonomy of the Cognitive Domain แสดงในตารางขางลาง

มตกระบวนการทางพทธปญญา

มตดานความร จ�าได เขาใจ ประยกต วเคราะห สราง

ค. ดานขอเทจจรง

ค. ดานหลกการ

ค. ดานกระบวนการ

ค. เชงตความ


ระดบการเรยนรดานจตพสย (affective domain) แสดงในตารางขางลาง

ระดบ ค�ากรยาทแสดงระดบ การเรยนร

พฤตกรรม

รบผเรยนพรอมรบปรากฏการณหรอสงเรา

ถาม, เลอก, อธบาย, ตดตาม, ให, รบ, ชตว, บอกสถานท, บอกชอ, ช, เลอก, ตอบ, ใช

สนใจตอการบรรยาย, ฟงคนอนทก�าลงอภปรายในชนเรยน, แสดงทาทเปดรบตอประเดนโตแยง, เคารพสทธของผอน

ตอบสนอง ผเรยนเขารวมแสดงบทบาทในกจกรรม

ตอบ, ชวย, ปฏบตตาม, อภปราย, ชวย, ตดฉลาก, ด�าเนนการ, ปฏบต, น�าเสนอ, อาน, รายงาน, เลอก, บอก, เขยน

ตงแตการตอบสนองระดบต�า (อานเอกสารทก�าหนดใหอาน) ไปจนถงระดบสง (อานอยางสนกสนาน เลยจากทก�าหนดใหอาน) ท�าการบาน รวมอภปรายและกจกรรมกลมยอย ตงค�าถามเรองแนวคดใหม เพอท�าความเขาใจ

ใหคณคา เปนการแสดงออกวาผเรยนใหคณคาตอสงของ ปรากฎการณ หรอพฤตกรรม

ท�าจนส�าเรจ, พรรณา, แยกแยะ, อธบาย, ตดตาม, สราง, รเรม, เชอเชญ, เขารวม, หาเหตผล, เสนอ, แบงปน, ศกษา, ท�างาน

ตงแตการยอมรบคณคาในระดบต�า (ตองการพฒนาทกษะเชงกลม) ไปจนถงการแสดงความรบผดชอบอยางจรงจง (แสดงความรบผดชอบตอการท�าหนาทอยางไดผลดของกลม) วตถประสงคของการเรยนรทใชค�าวา “เจตคต” (attitude) และ “ชนชม” (appreciation) อยในกลมน


ระดบ ค�ากรยาทแสดงระดบ การเรยนร


จดระบบ (organization) เปนการน�าเอาคณคาหลายๆ ดาน มการประนประนอมความขดแยงระหวางตางคณคา และน�ามาจดเปนระบบคณคาใหม

ยนหยด, เปลยนแปลง, จดเรยง, รวม, เปรยบเทยบ, ท�าจนส�าเรจ, ปกปอง, อธบาย, ขยายความ, ชตว, บรณาการ, ดดแปลง, จดล�าดบ, จดระบบ, ตระเตรยม, จดความสมพนธ, สงเคราะห

เนนทการเปรยบเทยบ, การหาความสมพนธ, และสงเคราะหคณคา ผลสมฤทธของการเรยนคอความสามารถในการสรางกรอบความคดเกยวกบคณคา (เหนบทบาทของแตละคนในการพฒนามนษยสมพนธ) หรอเกยวของกบการจดระบบคณคา (พฒนาแผนการงานทตอบสนองทงความมนคงทางเศรษฐกจ และการรบใชสงคม)

พฒนาเปนบคลก ทแสดงออกเชงคณคาผเรยนไดพฒนาระบบคณคา น�ามาประพฤตปฏบตเปนเวลานานจนกลายเปนวถชวต

ปฏบต, แยกแยะ, จดแสดง, ชกจง, ดดแปลง, แสดง, ปฏบต, เสนอ, ท�าใหไดคณภาพ, ตงค�าถาม, แกไข, รบใช, แกปญหา, ใช, ประเมน

ผเรยน แสดงพฤตกรรมทเปนทรบรกวางขวาง ปฏบตสม�าเสมอ จนเปนบคลกประจ�าตว วตถประสงคของการเรยน ตองเขยนใหระบพฤตกรรมของผเรยนทสะทอนการปรบตวตอเหตการณ เชน แสดงความมนใจในการท�างานคนเดยว และเมอมหลกฐานใหม กเปลยนแปลงพฤตกรรมของตนเองได


ตารางขางลาง แสดงระดบการเรยนรดานทกษะพสย (psychomotor domain)

ระดบ ค�ากรยาทแสดงระดบการ

เรยนร


เลยนแบบ คดลอก, ท�าตาม, ท�าซ�า,

ยดมน

เลยนแบบการกระท�าของคนอน,

สงเกตกจกรรมแลวท�าซ�าใหเหมอน

ปรบใหเหมาะสม ท�าใหม, สราง, แสดง,

ท�าใหส�าเรจ, ด�าเนนการ

ท�ากจกรรมตามค�าสงทเขยนไว,

ท�ากจกรรมซ�าจากความทรงจ�า

แมนย�า สาธต, ท�าใหส�าเรจ,

แสดง, ท�าใหสมบรณ,

ปรบความแมนย�า,

ควบคม

ท�างานหรอด�าเนนกจกรรมไดอยาง

แมนย�าโดยไมตองมคนคอยแนะน�า

สาธตแกเพอนผเรยนได

Articulation สราง, แกปญหา, รวม

เขาดวยกน, บรณาการ,

ปรบแตง, พฒนา,

ก�าหนดสตร, ปรบปรง,

เชยวชาญ

ปรบปรงและบรณาการกจกรรม ส

การพฒนาวธการเพอสนองความ

ตองการใหมได

Naturalization ออกแบบ, ก�าหนด

แบบ, จดการ, ประดษฐ,

จดการโครงการ

อตโนมต, ด�าเนนการกจกรรมได

โดยไมตองคด

๕ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๕๘๔


การเรยนไม�ได�ขนกบการคดเชงเหตผลเท�านนผ�เรยนจะผกพนกบการเรยนเมอเรยนอย�างเป�นองค�รวม

ในตอนท ๑๙ น ไดจากบทท ๑๑ ชอ Tips and Strategies to Promote

Holistic Learning โดยในตอนท ๑๘ ไดบนทกเคลด ลบ ๔๓ - ๔๘ ไปแลว

ในตอนท ๑๙ นจะเปนเคลดลบ ๔๙ - ๕๐

การเรยนไมไดขนกบการคดเชงเหตผลเทานน ผเรยน จะผกพนกบ

การเรยนเมอเรยนอยางเปนองครวม คอ Cognitive learning (เมอผเรยนคด

อยกบเรองทก�าลงท�า), Affective learning (ผเรยน รสกสนก และพงความ

สนใจ), และ Psychomotor learning (ลงมอท�ากจกรรม)

เคลดลบ ๔๙ จดกจกรรมการเรยนรทมการเคลอนไหวรางกายดวย

ผเรยนสมยนนงนงๆ นานๆ ไมเกง และไดบนทกแนะน�าการกจกรรม

ละลายพฤตกรรม กจกรรมกลมยอย และกจกรรมใหผเรยนเคลอนไหวไป

แลว ตอไปนเปน ๔ กจกรรมเพมเตม ทเสนอใหน�าไปปรบใช

f กจกรรมปาลกบอล ถอเปนกจกรรมกงทบทวนสาระ กงปลกใหตน เปน

กจกรรมทครใหผเรยนท�าหลงจากไดผานการเรยนแบบทตองใชสมองมาก

จนรสกลา ท�าโดยใหผเรยนยนเปนวงกลมหนหนาเขาหากน ครปาลกบอล

๑๙. เคลดลบสงเสรมการเรยน

อยางเปนองครวม (๒)


เดกเลน ไปยงผเรยนคนหนง ผเรยนทโดนปาตองพด ๒ ประโยค

(๑) ในการเรยนทเพงผานมา ประเดนใดส�าคญหรอตนสนใจเปนพเศษ

(๒) ประเดนใดยงไมชดเจน แลวปาคนตอไปจนครบ

f กจกรรมการอภปรายแบบ snowballing ท�าโดยฉายประเดนค�าถามทจะ

ใหอภปรายค�าตอบขนจอ ใหผเรยนนกสกคร แลวจบคอภปรายกน ใหเวลา

๕ นาท แลวจบกลม ๔ ใหเวลา ๑๐ นาท ตอดวยกลม ๘ ใหเวลา ๒๐

นาท เชนนไปเรอยๆ คอจ�านวนสมาชกกลมเพมขนเทาตว และเวลา

ส�าหรบอภปรายแลกเปลยน กเพมขนเทาตวดวย ท�าเชนนจนกลายเปน

กลมใหญทงหอง

เขาบอกวา กจกรรมทเปลยนสภาพกลมไปเรอยๆ เชนน ท�าใหเกดสภาพ

ทผเรยนไดรบการปลกใหตนตว

f กจกรรม snowball ท�าโดยตงค�าถามใหผ เรยนตอบลงบนกระดาษ

แลวปนกระดาษเปนลกบอล และปาไปมาเปนเวลา ๑ นาท เมอครบอก

“หยด” ผเรยนผลดกนอานค�าตอบจากกระดาษในมอใหเพอนฟง วธน

เหมาะแกการใหผเรยนเปลยนอรยาบท ในคาบการเรยนนานๆ

f กจกรรม คอกเทล ปารต ใหผเรยนยนคยกบเพอน แบบจบกลมตามสบาย

และเคลอนตวเปลยนกลมไปเรอยๆ เพอคยกนในประเดนค�าถามหรอการ

เรยนรทตกลงกน ครคอยดแลวาผเรยนไดรจกกนทงหอง โดยท�าหนาท

“เจาภาพ” คอยแนะน�าใหผเรยนรจกกน และคยกน ครอาจท�าหนาท

เสรพ เครองดม (ไมผสมแอลกอฮอล) และของวาง

กจกรรมเหลานมเปาหมายเพอท�าใหผเรยนไดเรยนรตามจรตของตน

หรอของคนสมยใหม ทนงเรยนนานๆ ไมเกง ตองการการเคลอนไหว การ

เปลยนอรยาบท และการสงสรรค หากน�ามาใชในผเรยนไทย ควรพจารณา

ปรบใหเขากบวฒนธรรมผเรยนไทย


เคลดลบ ๕๐ น�าเสนอเอกสารรายวชาแบบรปภาพหรอกราฟฟก

ปญหาของผเรยนปจจบนคอไมชอบอานตวหนงสอยาวๆ และมการ

ศกษาในสหรฐอเมรกา พบวาผเรยนจ�านวนมากไมไดอานเอกสารรายวชา ท�าให

ขาดขอมลประกอบการเรยนของตน ดงนนจงมคนแนะน�าใหเขยนเอกสาร

อธบายรายวชาเปนตาราง หรอเปนกราฟฟก ยอลงในหนาเดยว เพอใหนาอาน

และดงดดจรตของผเรยนในยคปจจบน

เขาใหตวอยางการเขยนค�าอธบายรายวชาชนชนทางสงคม เปนแบบ

รอยแกว แบบเปนตาราง และแบบเปนแผนผงหรอกราฟฟกบอกความสมพนธ

ของทฤษฎทเกยวกบการเกดและด�ารงอยของความไมเทาเทยมกนในสงคม ซง

เมอผมพจารณาแลว เหนวาวธน�าเสนอทง ๓ แบบ ชวยสงเสรมซงกนและกน

คอหากมทง ๓ แบบ จะยงชวยเพมความกระจาง แตนคอความคดของคน

ชอบอาน อานแลวพจารณา หากตองอนโลมตามนสยของผเรยน กนาจะ

พจารณาทดลองน�าเสนอหลายแบบ แลวใหผเรยนโหวต วาชอบแบบไหนมาก

ทสด เสนอแบบน งานของครเพมขน แตกอาจน�ามาเปนสวนหนงของงานวจย

การเรยนการสอนได

เปนอนวา ไดน�าเสนอเคลดลบ ทอาจารยใชดงดดความสนใจของผ

เรยนรวม ๕๐ เคลดลบครบถวนแลว โดยผม AAR วา เคลดลบสวนใหญ อย

บนฐานของบคลกลกษณะของผเรยนสมยใหม ทไมเหมอนคนสมยทครเปน

เดก คนเปนครตองท�าหนาทครแกศษยโดยรใจ และเอาใจศษย ไมใชสอน

ตามใจคร

หากเนนสอนตามใจคร ผเรยนกจะรสกไมสนก และขาดความสนใจ

๖ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๗๑๙


SET เหล�านจะใช�ได�ผลหรอไม�ได�ผล ย�อมขนกบประสบการณ�และการสร�างสรรค�ของครเองด�วย ใน SET ใด SET หนง หากครสอสารกบผ�เรยนไม�ด

บอกกจกรรมทมอบหมายให�ทาไม�ชดเจน หรอไม�เหมาะสม SET นนอาจไม�ได�ผลเลยกได�

ในตอนท ๒๐ น ไดจากตอนท ๓ (Part Three) ชอ Student

Engagement Techniques (SETs)

ตอนท ๓ นเสนอ SETs (Student Engagement Technique) รวมทง

สน ๕๐ SET ทไดผานการทดสอบภาคสนามวาใชไดผลดมาแลว (ในบรบท

อเมรกน) แตละ SET สงเสรม active learning โดยใหผเรยนรวมลงมอท�า

กจกรรม เชน อาน เขยน อภปราย แกปญหา หรอสะทอนความคด แตละ

SET ชวยกระตนแรงจงใจ เพราะผเรยนรสกสนใจ และเหนวาเปนกระบวนการ

เรยนรทมคณคา

ครเอลซาเบธ คด SET ขนมาจากแนวทาง CATs และ CoLTs และ

แนะน�าใหครใช SET เหลานเปนคมอประกอบการสรางสรรคในการท�าหนาท

ครของตน ไมใชใชเปนแมแบบหรอพมพเขยวในการด�าเนนการ คอใหเอาไป

ปรบใช เพอการสอนอยางสนกสนานและไดผลด

๒๐. เทคนคดงความสนใจผเรยน


ดงนน SET เหลานจะใชไดผลหรอไมไดผล ยอมขนกบประสบการณ

และการสรางสรรคของครเองดวย ใน SET ใด SET หนง หากครสอสารกบผ

เรยนไมด บอกกจกรรมทมอบหมายใหท�าไมชดเจน หรอไมเหมาะสม SET นน

อาจไมไดผลเลยกได

เขาบอกวา SETs แตกตางจาก CATs และ CoLTs คอ CATs ชวยให

ครเกบขอมล ส�าหรบชวยประเมนและปรบปรงการเรยน หากครท�าตาม

แนวทาง กมนใจไดวาจะรวบรวมขอมลทมประโยชนไดแนนอน

สวน CoLTs ออกแบบส�าหรบชวยครใหวางโครงสรางการเรยนรเปน

กลม หากครท�าตามแนวทาง กจะมนใจไดวาผเรยนจะเขารวมกจกรรมกลม

อยางไดผล คอความเชอมโยงระหวางเปาหมายกบผลลพธชดเจนแนนอน

ส�าหรบ CATs และ CoLTs

แตในกรณของ SETs ความเชอมโยงระหวางเปาหมายกบผลลพธ ไม

แนนอน เนองจาก student engagement ขนอยกบปฏสมพนธอนซบซอน

ระหวาง แรงจงใจ (motivation) และการเรยนแบบลงมอท�า (active learning)

และ แรงจงใจ กเกดจากปฏสมพนธระหวางปจจยทซบซอนหลากหลายภายใน

ตวผเรยนแตละคน ดงนน จงไมสามารถรบรองไดวาผเรยนในชนเรยนของ

ครจะไดผลจากเทคนคเหลาน

SETs ไดรบการออกแบบใหสงเสรมการเรยนแบบลงมอท�า แต

สจธรรมคอการคดเปนเรองภายใน เปนสงทมองไมเหน และเปนสงทผเรยน

เปนผท�า ดงนนจะท�าหรอไมท�าผเรยนเปนผตดสนใจ ครบงคบไมได

สงทครเอลซาเบธ รบรอง คอ SETs มประวตใชไดผลดมาแลว วา

ผเรยนจะตงใจเรยน และพบวาบทเรยนนาสนใจ หรอสรางแรงจงใจตอ

การเรยน


ครเอลซาเบธ บอกวาทมาของ SETs ไดจากหลากหลายแหลงมาก

และผานการทดลองใช การตรวจสอบแนะน�าใหปรบปรงจากหลากหลาย

ทาง ผเขยนไดใหเอกสารอางอง (สวนใหญเปนหนงสอ) ในแตละ SET

มากมาย ผมจะน�ามาใหไวเพยงชนเดยว จากทผมพจารณาวาเหมาะสมตอ

บรบทไทยมากทสด

ในหนงสอ มการจดเรยงบทตามเปาหมายการเรยน ทแบงออกเปน

๒ กลมเปาหมาย คอ (๑) เพอใหไดความร และทกษะ (๒) เพอใหไดเจตคต

คณคา และความมนใจตนเอง ในฐานะผเรยน

SETs สวนใหญเขยนในลกษณะของกจกรรมท teacher-led แตเวลา

ประยกตใช ครสามารถปรบใหเปน student-led ไดไมยาก และ SETs สวน

ใหญเสนอในรปของกจกรรมกลม แตครสามารถปรบใหเปนกจกรรมทท�าคน

เดยวได

ครเอลซาเบธ แนะน�าใหครเลอกหยบเอา SET ใดไปใชกอนกได ตาม

ความเหมาะสมตอการเรยนของผเรยน ไมตองเรยงล�าดบกอนหลงตามใน

หนงสอ

แตละ SET มโครงสรางการเขยนแบบเดยวกน เพอบอกวธด�าเนนการ

เปนขนเปนตอน มการใหตวอยางการประยกตใชในตางวชา ในตางสาขา

วชาการ มการใหค�าแนะน�าการใชในออนไลน learning มค�าแนะน�าวธดด

แปลงใหเหมาะสมตอแตละสถานการณ และมขอมลหรอค�าแนะน�าเพม

เตม ปดทายดวยรายการ key resources ส�าหรบคนควาเพมเตม

๗ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๗๖๒


ครต�องร�พนความร�ของผ�เรยนเพอนามาใช�จดการเรยนร�ให�มความท�าทายพอเหมาะ

ไม�ง�ายเกนไป และไม�ยากเกนไป

ในตอนท ๒๑ น ไดจาก Chapter ๑๒ ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET ๑ : Background Knowledge

Probe

ครตองรพนความรของผเรยนเพอน�ามาใชจดการเรยนรใหมความ

ทาทายพอเหมาะ ไมงายเกนไป (เพราะจะท�าใหผเรยนเบอ) และไมยากเกน

ไป (เพราะจะท�าใหผเรยนทอถอย)

SET ๑ เทคนคตรวจสอบพนความร

จดเนน : ปจเจก กจกรรมหลก : การเขยนระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

นคอเทคนคประเมนหองเรยน ส�าหรบน�ามาใชก�าหนดระดบการเรยน

รเมอเรมตนชนเรยน มประโยชนทงตอคร และตอผเรยนเปนรายคน

๒๑. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑)

เทคนคประเมนพนความร


ขนตอนด�ำเนนกำร

(๑) เดาพนความรของผเรยนแตละคน เดาประเดนพนความรส�าคญ

ทผเรยนทกคนนาจะม ส�าหรบใชเปนฐานในการตอยอดสการเรยนรหลกการ

หรอความรใหม

(๒) จากพนความรส�าคญ ทผเรยนทกคนม ครเตรยมค�าถามปลาย

เปด ๒ - ๓ ค�าถาม ทจะชวยประเมนพนความรของผเรยน หลกเลยงการใช

ศพทเฉพาพ ทผเรยนยงไมไดเรยน

(๓) เขยนค�าถามฉายขนจอ

(๔) อธบายแกผเรยนวาการทดสอบนไมเกบคะแนน และมเปาหมาย

เพอชวยผเรยน H ใหทบทวนความจ�าของความรทตนมอยแลว ส�าหรบน�า

มาเชอมโยงกบความรทจะเรยนใหม H ชวยผเรยนในการจดระบบความร

ของตน H ชวยใหครก�าหนดระดบการเรยนรส�าหรบเรมตนบทเรยน

(๕) หลงการทดสอบ ใหผเรยนจบค แลกเปลยนค�าตอบ และ ลปรร.

กน

ตวอยางค�าถาม ส�าหรบวชารฐศาสตร ๑๐๐

ชอ …….

จงวงค�าตอบทแสดงความรในปจจบนของทาน

๑. Federalism

ก. ไมเคยไดยนค�าน

ข. เคยไดยน แตไมรความหมาย

ค. พอจะร แตไมชดเจน

ง. เขาใจความหมาย และอธบายได


๒. Separation of powers

ก. ไมเคยไดยนค�าน

ข. เคยไดยน แตไมรความหมาย

ค. พอจะร แตไมชดเจน

ง. เขาใจความหมาย และอธบายได

วชากายวภาคศาสตรของมนษย

ทดสอบพนความรเกยวกบหวใจโดย แจกกระดาษทมภาพหวใจ แสดง

โครงสรางภายนอก และภายใน มเสนชไปทสวนตางๆ ใหผเรยนเขยนชอ

ของสวนนนๆ แลวใหจบคเพอแลกเปลยนความร แลวเขยนชอของสวนนนๆ

ดวยปากกาตางส

วชา Music of Multicultural America

ครทดสอบพนความร และความรหลงจบภาคเรยน เปน Pre- และ

Post-Test ดวยผงทดสอบ ซงชวยใหครรวาผเรยนคนไหนเลนเครองดนตรใด

ได ส�าหรบเชอเชญใหออกมาเลนในโอกาสทเหมาะสม

แบบทดสอบวชา Music of Multicultural America

ชอ …..

ค�าสง ทานก�าลงท�าหนาทตอนรบอาคนตกะจากตางประเทศ และถกถามเรอง

ดนตรอเมรกน ตอนแรกทานคดไมออก ยกเวนเพลงปอบทก�าลงฮต แตตอ

มาทานนกไดวา (๑) สรอ. (สหรฐอเมรกา) เปนประเทศทมผอพยพยายถน

เขามามาก (๒) ผอพยพเหลาน น�าดนตรจากประเทศของตนมายง สรอ. (๓)

ปฏสมพนธระหวางดนตรจากตางวฒนธรรมเหลาน น�าไปส “ดนตรอเมรกน”


จงใชค�าค�าเดยว หรอวลสนๆ กรอกลงในกระดาษ เพออธบายความ

คดของทานแกอาคนตกะ

บรบททางสงคม

วฒนธรรม

ดนตร (นกดนตรคนส�าคญ

ลกษณะทางโครงสรางท

ส�าคญ ฯลฯ)Native American Music Gospel Blues Jazz Country Urban folk revival Rock ‘n’ roll Tejano, Banda Salsa, Reggae Hip-hop, Rap

กำรขยำยวธกำร หรอประโยชน

f ใหผเรยนจบคแลกเปลยน

f ใชขอมลทได ในการจบคบดดผเรยน ในลกษณะทหวงความสมพนธเชง

mentor – mentee

f ขยายออกไปใชประเมนความกาวหนาในการเรยน

f มเทคนค Con-Venn-Tions แจกกระดาษ index card ใหผเรยนแตละ

คนเขยนประเดนส�าคญในเรองนน ๕ - ๘ ประเดน โดยเขยนลงใน

กระดาษแผนละประเดน แลวใหผ เรยนจบค อานขอความ แลวจด

กระดาษออกเปน ๓ กอง คอกองทเปนความรรวมของ ๒ คน กบกองท

เปนความรจ�าเพาะของแตละคน


กำรปรบใชในกำรเรยนออนไลน ท�าไดงาย

ค�ำแนะน�ำ

ในแตละชนอาจมผเรยนทไมมพนความรเลย และการทดสอบอาจ

กอความรสกทอถอย หรอถอดใจ ครควรสงเกตวาใครบางทเปนผเรยนกลม

น และใชเวลาอธบายใหฟง และใหความมนใจวา เมอครรพนความรของผ

เรยนแตละคนแลว กจะสามารถชวยเออและสงเสรมใหผเรยนเรยนรจนประสบ

ความส�าเรจได

หากพนความรของผเรยนสงกวาทคด ครกตองยอมรบความทาทาย

โดยปรบการเรยนรใหยกระดบขน ซงเปนภาระตอคร ดงนน ครเอลซาเบธ

จงแนะน�าวา หากครไมพรอมทจะรบการทาทายใหตองปรบการเรยนการสอน

ตามผลการทดสอบน กไมควรใชเครองมอ SET 1 น

เอกสำรคนควำเพมเตม

Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓) Classroom assessment techniques. San

Francisco : Jossey-Bass, pp. ๑๒๑ - ๑๒๕ Background knowledge probe.

The knowledge survey : A tool for all reasons.

๗ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๘๖๓


เทคนคใช�สงของเป�นเครองปลกเร�าความสนใจของผ�เรยนเรมด�วยการทครแจกสงของ ซงอาจเป�นรปภาพ

โปสเตอร� กราฟ ตาราง หรอสงของอย�างอน ทเกยวข�องกบบทเรยน แล�วให�ผ�เรยนจบกล�ม

ตอบคาถาม หรอทากจกรรมทครมอบให�

ในตอนท ๒๒ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 2 : Artefacts

SET 2 สงของ

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอภปรายแลกเปลยน

ระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : ปานกลาง

นคอเทคนคใชสงของเปนเครองปลกเราความสนใจของผเรยน เรม

ดวยการทครแจกสงของ ซงอาจเปนรปภาพ โปสเตอร กราฟ ตาราง หรอ

สงของอยางอน ทเกยวของกบบทเรยน แลวใหผเรยนจบกลม ตอบค�าถาม

หรอท�ากจกรรมทครมอบให

๒๒. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๒)

สงของ


ขนตอนการด�าเนนการ

๑. ก�าหนดตวหลกการส�าคญทตองการใหผ เรยนเขาใจความซบ

ซอน และสะทอนออกมาในสงของได

๒. รวบรวมสงของนน และท�าเพมใหไดจ�านวนเพยงพอตอจ�านวน

กลมของผเรยนกลมละ ๔ - ๕ คน

๓. คดค�าบอกใหทมผเรยนปฏบต และเขยนลง PowerPoint ส�าหรบ

ฉายขนจอในชนเรยน

๔. วางแผนวาจะใหกลมผเรยนรายงานผลการประชมกลมอยางไร

๕. แบงผเรยนออกเปนกลม กลมละ ๔ - ๖ คน อธบายวาใหท�า

อะไร แลวแจกสงของแกทกกลม

ตวอยาง

วชำคณตศำสตรแกผเรยนทสอบไมผำน

ครรวบรวมภาพโพสตการด ทแสดงอารมณรนแรง เชน ภาพคนเดน

บนเสนลวด ภาพการตนแสดงหนาคนทสนหวง นงอยหนาหนงสอตงสง ภาพ

ทแสดงอารมณอนๆ (ศ.เอลซาเบธ ยกตวอยางภาพ The Scream ของ Edvard

Munch) ในการเรยนคาบแรก ใหผเรยนแบงเปนกลมละ ๕ คน แจกภาพ

แลวใหเลอก ๑ ภาพ ทสะทอนความรสกตอการเรยนคณตศาสตรของผเรยน

มากทสด และแลกเปลยนความรสกกน แลวจงอภปรายกนในชนรวม เกยวกบ

ความวตกกงวลในการเรยนคณตศาสตร เปนวธทใหผเรยนไดระบายความ

กลวของตนออกมา น�าไปสความไววางใจตอกน และการเรยนรวมกนเปน

ชมชนเรยนร เพราะผเรยนไดรวา ตนไมใชคนเดยวทมความรสกกงวลเชนนน


วชำ American History

ครรวบรวมภาพเกยวกบการอพยพจากยโรป ไปยง สรอ. ในชวง

ศตวรรษท ๑๙ มขอมลสถต ประโยคสนๆ จากไดอารของผอพยพ ภาพ

อนสาวรยแหงเสรภาพ และภาพแสดงความอดอยากของผคนในยโรป แจกแก

ผเรยนทแบงเปนกลม และชวยกนตอบค�าถามในกระดาษค�าถามวาท�าไมคน

จงอพยพมาอยใน สรอ.

กำรปรบใชกบกำรเรยนออนไลน

ส�าหรบสงของทม ๒ มต เชนรปภาพ กราฟ แผนผง ภาพวาด

รวบรวม และน�าลงใน webpage หนงหนา พรอมค�าถาม ใหผเรยนอภปราย

กนเปน discussion forum หรอใหตอบแยกกนเปนรายๆ ส�าหรบสงของทม

๓ มต ใหผเรยนรวบรวมสงของทเกยวของกบบทเรยนนน แลวสะทอนความ

คด และตอบค�าถามของคร เปนขอเขยนตามทครมอบหมาย


f ถงแมกจกรรมนจะเนนสงของทจบตองไดเปนหลก แตสงของใน

รปของเอกสาร (เชน ค�าคม ขอมลสถต ขอเทจจรง) กอาจใชได

โดยส�าเนาลงบน index card

f มอบหมายใหผเรยนรวบรวมสงของทตนท�าขนเอง (เชน ภาพถาย

ภาพวาดสะทอนวรรณกรรม ตวอยาง (specimen) ส�าหรบวชา

ชววทยา) น�ามา ลปรร. กนเอง


สงของทผเรยนมองเหน และจบตองลบคล�าได น�ามาแลกเปลยน

อภปรายความเหนรวมกนได ชวยกระตนความสนใจ โดยเปลยนจากความร


ทเปนนามธรรม ใหเปนรปธรรมจบตองได

ครควรใชกจกรรมน กระตนใหผเรยนอภปราย ลปรร. กน โดยตอบ

ค�าถามทหลากหลาย เชน

f ครใหวตถทแสดงหรอแทนแนวความคดเดยวกน แตแสดงตาง

มม และใหผเรยนเปรยบเทยบหรอบอกความแตกตาง

f ครใหรปภาพทแสดงโรคหรออาการ ใหผเรยนบอกขอวนจฉย

(diagnosis)

f ครใหภาพหลายภาพของเหตการณเดยวกน แลวตงค�าถาม แตละ

ภาพบอกความหมายอะไร เปนการสอความหมายของใคร ท�าไม

มการถายภาพน ฯลฯ

f ครใหวตถหรอภาพ ใหผเรยนประเมนวาอนไหนสอความหมายท

ตองการไดดกวา เพราะเหตใด

f ครใหภาพชดหนง ใหผเรยนเรยงล�าดบ แลวสรางเรองราวจาก

ภาพ


Dodge J. (๒๐๐๕) Differentiation in action หนา ๓๗ - ๓๙

หมายเหตของผม

ผมมความเหนวา เทคนคนใชไดตลอดเวลาของรายวชา ส�าหรบใช

ดงดดความสนใจของผเรยน และทส�าคญยงคอ ชวยใหผเรยนเขาใจขอเรยน

รสวนทเปนนามธรรมไดชดเจนขน หรองายขน แตกตองไมใชพร�าเพรอ จน

กนเวลามากเกนไป๗ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๙๙๓


นคอเทคนคฝ�กผ�เรยนให�มทกษะในการอ�าน สาหรบใช�ในการเรยนร�ของตนเองตลอดชวต

ในตอนท ๒๓ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 3 : Focused Reading Notes

SET 3 บนทกชวยจบประเดน

จดเนน : รายบคคล กจกรรมหลก : การอาน การเขยน

ระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

นคอเทคนคฝกผเรยนใหมทกษะในการอาน ส�าหรบใชในการเรยนร

ของตนเองตลอดชวต ท�าโดยครพจารณาวาในบทเรยนในหนงสอ หรอเอกสาร

ทมอบหมายใหผเรยนอาน มประเดนหลกหรอหลกการอะไรบาง ๓ - ๕

ประเดนทตองการใหผเรยนเรยนร แลวคดหาค�าหลก (keyword) หรอวลหลก

ของแตละประเดน ส�าหรบใหผเรยนใชเปนแนวทางในการอานหนงสอ และ

ท�าโนตยอจดสาระส�าคญ หรอความเขาใจของตน ตามประเดน


๑. ก�าหนดวาในหนงสอหรอเอกสารทมอบหมายใหผเรยนอาน มประเดน

๒๓. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๓)

บนทกชวยจบประเดน


ส�าคญอะไรบาง สมมตวาใหอานหนงสอ วถสรำงกำรเรยนรเพอศษยใน

ศตวรรษท ๒๑ ภาค ๑ ทกษะเพอการด�ารงชวตในศตวรรษท ๒๑ คร

อาจก�าหนดค�าหลกดงตอไปน “ครท�าอะไร ไมท�าอะไร” “ศษยเรยนอะไร”

“เรยนอยางไร” “ทกษะตางจากความรอยางไร” “ท�าไมตองพฒนาสมอง

๕ ดาน” เปนตน

๒. เอาค�าหลกมาเปนหวขอบรรจลงตารางในกระดาษ และครอาจกรอก

ขอความเปนตวอยางลงในบางหวขอ

๓. ท�าเปนกระดาษตารางแจกผเรยนใหผเรยนไปกรอกตอนอาน

๔. ตอนแจกกระดาษตาราง อธบายใหชดเจน วากระดาษจะชวยให “การอาน

เอาเรอง” งายขนอยางไร

๕. เมอผเรยนอาน กจะคอยตรวจสอบหาประเดน และบนทกลงในตาราง

๖. ผเรยนสงโนตตอคร (เพอใหครประเมนการเรยนรของผเรยนเปนรายคน)

หรอใชเปนประเดน ลปรร. กบเพอน

กำรปรบใชกบกำรเรยนออนไลน ใชไดงายมาก


f อาจใช “บนทกประเดนนาสนใจ” ส�าหรบฝกการจบประเดนจาก

การอานในตอนตนเทอม กอนจะเขาสบทเรยนทยากหรอซบซอน

f ครอาจท�ากระดาษคนหนงสอแจกผเรยน ทกระดาษมค�าแนะน�า

ใหผเรยนปฏบตในระหวางอาน ตวอยางค�าแนะน�า :

- เขยนบนทกประเดนส�าคญ

- เขยนสงทไดอานดวยถอยค�าของทานเอง

- วาดภาพหรอสญลกษณเพอชวยความจ�า

- บนทกสงส�าคญ เชนค�าพด

- สรางความสมพนธกบสงททานรแลว หรอประสบการณของทาน


- เชอมโยงต�าราเลมนกบอกเลมหนง

- เขยนค�าถาม ๒ ค�าถาม ทตอบไดดวยสาระทไดอาน

- จงท�านายวาจะมเรองอะไรตอไป

- ระบสวนทสบสน

- เขยนค�าถามทตองการค�าตอบ

- จงใหความเหนตอสงทไดอาน

- สรางค�าอปมา


ตอไปเมอผเรยนมทกษะในการก�าหนดประเดนส�าคญ ครกไมตอง

ท�าตารางให


Bean JC. (๑๙๙๖) Engaging ideas : The professor’s guide to integrating

writing, critical thinking, and active learning in the classroom. San

Francisco : Jossey-Bass, p. ๑๔๔.

๙ ต.ค. ๕๕ http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๐๙๑


นคอเทคนคฝ�กผ�เรยนให�มทกษะในการอภปรายแลกเปลยนกบเพอน เป�นเทคนคช�วยให�ผ�เรยน

ในชนได�มโอกาสอภปรายเท�าเทยมกน ไม�ใช�คนไหนมนสยเงยบกไม�อภปราย

คนไหนช�างพดกอภปรายบ�อย

ในตอนท ๒๔ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 4 : Quotes

SET 4 ขอความทคดลอกมา

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอภปราย


นคอเทคนคฝกผ เรยนใหมทกษะในการอภปรายแลกเปลยนกบ

เพอน เปนเทคนคชวยใหผเรยนในชนไดมโอกาสอภปรายเทาเทยมกน ไมใช

คนไหนมนสยเงยบกไมอภปราย คนไหนชางพดกอภปรายบอย ท�าโดยใหผ

เรยนแตละคน จบฉลากกระดาษทพมพคดลอกประโยคหรอค�าส�าคญจาก

เอกสารหรอหนงสอทก�าหนดใหอาน และใหเวลา ๒ - ๓ นาท นกเตรยมค�า

อธบายของตน แลวเอามาอภปรายแลกเปลยนกนในชน

๒๔. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๔)

ขอความทคดลอกมา



๑. เลอกประโยค หรอขอความ ๕ - ๖ ขอความจากต�ารา หรอเอกสาร หรอ

บทเรยน

๒. พมพขอความลงบนกระดาษชนเลกๆ ขอความละแผน ใหไดจ�านวนเทา

จ�านวนผเรยนในชน พบใสภาชนะ

๓. ผเรยนแตละคนจบฉลาก ๑ ใบ

๔. ผเรยนใชเวลา ๒ - ๓ นาทคด วาจะพดวาอยางไร เพออธบายหรอตอบ

ขอความทคดลอกมา

๕. ใหผเรยนเปนผด�าเนนการอภปรายกนเอง เพอเรยนรวาคนเรามความเหน

ตอแตละเรองแตกตางกนไดมากแคไหน


ใชไดงายปานกลาง ท�าไดโดยเลอกคดลอกขอความ ๔ - ๕ ขอความ

จดท�า discussion forum โดยแยก forum ละ ๑ ขอความ ใหผเรยนเขาเปน

สมาชก ๑ ฟอรม โดยอาจใหเลอกเอง หรอครแบงกลมให อาจมอบหมายให

ผเรยน ๑ คนในแตละฟอรม ท�าหนาทเปนผจดการฟอรม ใหเวลาอภปราย

๑ สปดาห แลวผจดการเขยนรายงานสนๆ สงคร เพอใหครรวา ฟอรมสราง

การเรยนรมากนอยเพยงไร


f ใหผเรยนก�าหนดขอความคดลอกเอง จากหนงสอ หรอเอกสารท

ก�าหนดใหอาน โดยอาจเลอกขอความทส�าคญ หรอขอความท

คลมเครอเขาใจยาก หรอขอความทผเรยนไมเหนดวย โดยใหระบ

ไวดวยวาเอามาจากหนาไหน บรรทดใด


f อาจไมตองจบฉลากกได โดยใหเลอกขอความ น�ามาอภปรายกน

ไดเลย

f อาจแบงผเรยนเปนกลม กลมละ ๕ - ๖ คน มอบภาชนะใสฉลาก

ขอความเทาจ�านวนคน ใหจบฉลาก แลวอธบาย คลายๆ ๑ คน

ตอสหรอแขงขนกบเพอนในกลมทเหลอ หมนเวยนกนไป


ควรใหเวลาผเรยนคดนานพอสมควร กอนจะเรมการอภปราย


ในกรณผเรยนไทย ครควรย�าวา การอภปรายครงน ไมเนนถก-ผด

ตองการใหผเรยนไดเรยนรวา ในเรองหนงๆ มไดหลายมมมอง และตองการ

ใหอภปรายกนโดยมขอมลหรอแหลงอางองมาสนบสนนดวย ไมใชมาจากความ

คดของตนลอยๆ เทานน ผเรยน ไทยมแนวโนมไมกลาออกความเหน เพราะ

กลวผด กลวเสยหนา


Brookfield SD, Preskill S. (๒๐๐๕) Discussion as a way of teaching : Tools

and techniques for democratic classrooms. San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๗๒-๗๓

๙ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๑๙๐


ตวนทรรศการจดได�หลากหลายแบบ ตงแต�ง�ายทสดคอใช�กระดาษ ฟลฟชาร�ท เขยนคาถามคาเดยว

หรอเขยนข�อความทคดลอกมา ไปจนถงหนงสน วดโอคลป หรอวสดสงของทเกยวข�องกบบทเรยนพร�อมคาถาม

หรอประเดนอภปราย

ในตอนท ๒๕ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 5 : Stations

SET 5 สถานความร

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : หลากหลาย


นคอเทคนคใหผเรยนเรยนเนอหาสาระโดยการเรยนแบบทไมใชการ

บรรยายหนาชน แตเรยนจากสถานนทรรศการความร ไดฟง ซกถาม แลก

เปลยน จดบนทก เมอพอใจแลวกเคลอนไปสถานตอไป ตวนทรรศการจด

ไดหลากหลายแบบ ตงแตงายทสดคอใชกระดาษ ฟลฟชารท เขยนค�าถามค�า

เดยว หรอเขยนขอความทคดลอกมา ไปจนถงหนงสน วดโอคลป หรอวสด

๒๕. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๕)

สถานความร


สงของทเกยวของกบบทเรยนพรอมค�าถามหรอประเดนอภปราย


๑. เลอกประเดนทเหมาะตอการเรยนจากนทรรศการ และเตรยมคด

วาวตถ หรอรายการสงของใดบางทจะน�ามาใชกระตนความสนใจ

และการเรยนรในมตทลก และดงดดความสนใจของผเรยน

๒. วางแผนวาจะมกสถาน สถานอะไรบาง แตละสถานใชเวลา

เทาไร ใชอะไรเปนนทรรศการ สถานแบบ stand alone จะด

กวา คอไมใชวาตองผานสถานท ๑ กอน จงจะศกษาสถานท ๒

รเรอง เพราะจะเปดโอกาสใหผเรยนมอสระทจะเรมทสถานไหน

กได

๓. เตรยมนทรรศการ และจดท�าคมอการเรยนจากสถานความรแตละ

สถาน พรอมดวยใบงานค�าถาม

๔. วางแผนจดการกลมผเรยนเขาชมนทรรศการ วาจะใหเขาไปเปน

กลม กลมละกคน เวยนเสนทางอยางไร ฯลฯ ยงกลมเลกจะยง

ท�าใหการเรยนรเขมขน เชน ๒ - ๓ คน

๕. แบงผเรยนออกเปนกลม มอบใบงาน และอธบายวธเรยนจาก

นทรรศการ พรอมกบมอบหมายค�าถาม

ตวอยำง

วชา African American Literature

ใชการเรยนจากสถานนทรรศการเปนกจกรรมตดตามผลการอาน

หนงสอทมอบหมาย ซงตามตวอยางคอ Autobiography of My Mother โดย

Jamaica Kincaid จดสถานนทรรศการ ๖ สถาน แบงผเรยนเปนกลมละ


๕ คน สถานแรก คดลอก ๒ ประโยคแรกมาไว และตงค�าถามวา ถอยค�าน

ใหความหมายหรอความคาดหวงอะไรแกผเรยน ผเรยน แตละกลมไดรบปาก

กาส�าหรบเขยนค�าตอบ (ลงบนกระดาษทจดไวทแตละสถาน) ปากกาของ

แตละกลมตางสกน เมอครบเวลา ๑๐ นาท ครออกค�าสง “เปลยนกลม” เมอ

วนครบรอบแลว วนใหมอกรอบ ไปโหวตวาค�าตอบของกลมไหนแสดงความ

คดทล มลกหรอนาสนใจทสด การเรยนคาบนจบลงดวยการอภปรายทง

ชน และการมอบรางวลแกกลมทไดรบคะแนนโหวตสงสด

วชำคณตศำสตร

เปาหมายของการเรยนจากนทรรศการ กเพอใหผเรยนในรายวชา

คณตศาสตรเรยนแกตว ไดเขาใจคณคาของคณตศาสตรตอชวตในอนาคตของ

ตน โดยจดนทรรศการ “คณตศาสตรในชวตประจ�าวน : ตวเลขมความส�าคญ

ตอการตดสนใจของแตละวนอยางไร” ในชวงตนๆ ของภาคการศกษา โดย

จดใหม ๕ สถาน

สถานแรกชอ “เลนแลวชนะ” ประกอบดวยโปสเตอรชกชวนเลนการ

พนนหลากหลายชนด แลวใหผ เรยนจบสลากกระดาษสจากกลอง แลว

ท�าความเขาใจวา probability ทจะชนะคอเทาไร

สถานท ๒ ชอ “การออมกบการก” แสดงดอกเบยธรรมดา กบ

ดอกเบยทบตน เอาตวเลขดอกเบยเงนฝาก กบดอกเบยเงนก (กรณ

ประเทศไทยนาจะเอาดอกเบยเงนผอนรถยนต) มาใหด แลวถามวา ความร

จากขอมลเหลาน จะมผลตอการด�ารงชวตในอนาคต ดานการเงนของตน

อยางไร


สถานท ๓, ๔, ๕ ไดแก “การเพมประชากร” “ท�าครวดวยตวเลข”

และ “คณตศาสตร : ภาษาสากล”

หลงจากผเรยนผานครบทกสถาน จดการอภปรายทงชน แลวจงเกบ

กระดาษใบงาน

วชำประวตศำสตรสหรฐอเมรกำ

เพอใหผเรยนเขาใจมตเชงลกของ “กรณ วอเตอรเกต” ททมงานของ

พรรครพบลกนลอบดกฟงการประชมพรรคเดโมแครต ในป พ.ศ. ๒๕๑๕ ซง

ตอมามผลใหประธานาธบด รชารด นกสน ตองลาออกจากต�าแหนง

ประธานาธบด เพอหลกเลยงการถกปลด ครมอบใหผเรยนเขาไปเรยนร

นทรรศการออนไลน ของ Ford Library ชอ “The Watergate Files” ซงม ๕

นทรรศการยอย โดยครมเอกสารใบงานเปนคมอในการศกษาจากแตละ

นทรรศการ พรอมค�าถามใหผเรยนตอบทงแบบ ตอบดวยหลกฐาน (objective

answer) และตอบดวยความคดเชงนามธรรมของตนเอง (subjective

answer) และสดทาย ใหผเรยนเขยนเรยงความสะทอนการเรยนรของตน

กำรปรบใชกบกำรเรยนออนไลน ใชไดด ดงตวอยางวชา

ประวตศาสตรขางบน


f หา เวบไซต ทมนทรรศการออนไลน เอาไวใชประโยชน ใน สรอ.

สามารถคนหาไดดวยค�าวา “educational exhibits” เขา

แนะน�า Resources for Science Learning ของ Franklin Institute



f อาจตดโปสเตอรนทรรศการทผนงหองเรยน การจางพมพโปสเตอร

เดยวนราคาไมสง และพมพไดจาก อเลกทรอนกส ไฟล

f การเรยนจากนทรรศการนผเรยนทมสไตลเรยนร แบบ visual และ

kinesthetic learner จะเรยนไดด

f กรณทขอมลในนทรรศการซบซอนมาก ตองใหเวลาแกการเรยน

จากนทรรศการมากพอ

f การเรยนจากนทรรศการทจดอยางด จะไดการเรยนรทลกและ

เชอมโยง

f ถาสภาพหองเรยนไมเหมาะตอนทรรศการ อาจไปใชสถานทอน

f อยาลมใหผเรยนอาสาสมคร มสวนจดนทรรศการ


วงการศกษาไทยควรพจารณาด�าเนนการพฒนาศกยภาพของแหลง

เรยนรภายนอกสถานศกษา (เชน พพธภณฑ แหลงประวตศาสตร หรอ

โบราณคด สวนพฤกษศาสตร วนอทยาน ฯลฯ) ใหจดนทรรศการเพอการเรยน

รไดเหมาะตอการเรยนรของผเรยนยงขน รวมทงมนทรรศการออนไลน ดวย


Brookfield SD, Preskill S. (๒๐๐๕) Discussion as a way of teaching : Tools

and techniques for democratic classrooms. San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๑๐๗-๑๐๘.

๑๐ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๒๙๗


นคอเทคนคช�วยความจาแก�ผ�เรยนในเนอหาส�วนทต�องจา เช�นคาศพท� ข�อเทจจรงบางเรอง

ป�ของเหตการณ� ชอบคคล เป�นต�น

ในตอนท ๒๖ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 6 : Team Jeopardy

SET 6 เกม “ทมเปนหรอตาย”

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : อภปราย

ระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

นคอเทคนคชวยความจ�าแกผเรยนในเนอหาสวนทตองจ�า เชนค�า

ศพท ขอเทจจรงบางเรอง ปของเหตการณ ชอบคคล ชอเกม Team Jeopardy

นน ศ.เอลซาเบธ เอามาจากรายการทว Jeopardy! หากครทานใดจดเกมน

ใหผเรยนเลน กตงชอใหโดนใจไดตามบรบทของผเรยนของทานเอง

ผเรยน เลนแขงขนกนเปนทม แตละทมหมนเวยนกนเลอกค�าถามใน

ชนดค�าถามของรอบนน ปรกษากนแลวตอบ

๒๖. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๖)

เกม “ทมเปนหรอตาย”


ค�าถามในสลากเปนเรองราวในวชาทเรยน โดยเขยนในรปของค�า

ตอบ เชนวชาประวตศาสตรไทย ชน ป. ๔ สลากใบหนงเขยนวา “พระมหา

กษตรยผกอตงกรงศรอยธยาเปนเมองหลวง” ค�าตอบคอ พระเจาอทอง สลาก

อกใบหนงเขยนวา “พ.ศ. ทกรงศรอยธยาตกเปนเมองขนของพมาครงท ๑” ค�า

ตอบคอ ๒๑๑๒


๑. เลอกเครองมอเลนเกม เชน ฉายค�าถามขนจอ หรออยางอน

๒. คดชนดของค�าถาม วาจะมชนดใดบาง เชน คน สถานท

เหตการณ วนท พ.ศ. สงของ เปนตน ก�าหนดวาจะใหมกค�าถาม

ในแตละชนดค�าถาม จะใหมการแขงขนกรอบ

๓. ท�าตารางส�าหรบฉายขนจอ บอกชนดของค�าถาม และคะแนน

ส�าหรบค�าถามหากตอบถก เชนตวอยางขางลาง

ชนดท ๑ ชนดท ๒ ชนดท ๓ ชนดท ๔ ชนดท ๕

๕ ๕ ๕ ๕ ๕

๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐ ๑๐

๑๕ ๑๕ ๑๕ ๑๕ ๑๕

๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐ ๒๐

๒๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕ ๒๕

๔. เตรยมค�าถามส�าหรบแตละชนดของค�าถาม เรยงล�าดบยาก

งาย และก�าหนดคะแนนส�าหรบแตละค�าถาม


๕. ก�าหนดวธขอเขาแขง วธทงายทสดคอ ใหหวหนาทมยกมอและ

รองวา “พรอม”

๖. ก�าหนดกตกาการเลน ซงมความหลากหลายไดมาก ตวอยาง

กตกาดงขางลาง

f แตละทมมหวหนาทม ใชเวลาไมเกน ๓๐ วนาทเลอกค�าถามตาม

ในตาราง (เชน ชนดท ๑ ชอง ๒๕ คะแนน)

f ทม ก เรมเลน ครอานค�าถาม ทม ก มเวลาปรกษากน ๑ นาท

และแจง “พรอมตอบ”

f เมอทม ก แจงพรอมตอบ หวหนาทมมเวลา ๓๐ วนาท ในการ

ตอบ ตอเพอนทงชน

f หากตอบถก ทม ก ไดคะแนนตามทระบไว และทม ข จะเปนผ

เลนตอไป

f หากตอบผด ทม ก ได ๐ คะแนน และทม ข ไดโอกาสตอบ หาก

ทม ข ตอบถก กจะไดคะแนนของขอนน และไดโอกาสเลอก

เลนค�าถามอก ๑ ขอ

f หากตอบไมไดในเวลาทก�าหนด ทมนนไมไดคะแนนของขอ

นน และทมตอไปไดโอกาสตอบ หากตอบถก ไดโอกาสเลอกตอบ

อกขอหนง

f เมอเลนจบ ทมทไดคะแนนสงสดไดท ๑, ๒, ๓ ตามล�าดบ หาก

คะแนนเทากน มการแขงตดเชอก

f สมาชกของทมทไดท ๑ ไดคะแนนสะสม ๕๐ แตม ท ๒ ได ๓๐ ท ๓ ได ๑๐


แบงผเรยนในชนเปนทม ทมละ ๕ - ๖ คน และใหเลอกหวหนาทม ๑ คน เปนผขอเขาแขง เลอกค�าถาม และตอบค�าตอบหลงปรกษากนในทม ๑. เขยนกตกา ตดประกาศไวในชน และท�าความเขาใจกบผ

เรยน รวมทงตอบค�าถามจนเขาใจทวกน ๒. จบฉลากวาทมไหนเลนกอน ๓. เรมเลน ด�าเนนตามกตกา ๔. กาชองค�าถามทถกเลอกแลว ๕. จดใหมแผนกระดาษตดประกาศคะแนนของแตละทม ตวอยำงวชาประวตศาสตรอเมรกน ครใชการเลนเกมชวยทบทวนสาระ ๑ สปดาหกอนสอบกลางเทอม และกอนสอบปลายเทอม โดยในวนกอนเลนเกม ครแจกคมอทบทวนสาระของวชา วาสาระประกอบดวยความรในชนดใดบาง ผเรยน บอกวาชอบการทบทวนโดยเลนเกมมาก และผลสมฤทธของการเรยนของผเรยนดขนกวาเดม กำรปรบใชกบกำรเรยนออนไลน จดไมได กำรขยำยวธกำร หรอประโยชน

f อาจเปลยนรปแบบของค�าถาม เชน แทนทจะถามดวยค�าตอบ กใชค�าถามธรรมดา

f เพอชวยผเรยน Visual learner หรอผเรยนตางชาตทไมเกงภาษาทใชในชนเรยน ฉายค�าถามขนจอ แทนครอาน

f อาจตงค�าถามชนดทต องใช ความคดซบซ อน หรอให แก ปญหา โดยใหเวลาคดเพมขน


f อาจซอน “ค�าถามคะแนนพเศษ” ทจะได แกทมทบงเอญเลอก เพอสรางความตนเตน

f ไมควรมคะแนนตดลบ เพราะจะสรางความกงวลแกผเรยนโดย ใชเหต

f อาจใหผเรยนผลดกนท�าหนาทจดเกม

f มเวบไซต www.learningware.com ม ซอฟทแวรส�าหรบสรางเกม และแนะน�าวธใชออนไลน

f อาจดดแปลงไดอกมากมาย


f การเลนเกมเปนหรอตายเหมาะมากในวชาทมสาระทตองจ�ามาก ไมคอยเหมาะแกวชาทเนนการคด

f อยาลมจดใหมคมอการเรยน เพอใหผเรยนเตรยมตว

f ใชผเรยนเปน “ ผชวยพธกร”

f การเลนเกมน เนนการท�างานเปนทมหรอชวยเหลอกน ดงนน ครนาจะสรางกตกาอนญาตใหทมขอความชวยเหลอจากเพอน ในชนได

f อยาลมมกตกาลงโทษผเรยนทปวนเกม หรอขโกง เอกสำรคนควำเพมเตมYaman D, Covington M. I’ll take learning for ๕๐๐ : Using game shows to engage, motivate, and train. San Francisco : Pfeiffer, pp. ๔๗-๔๙.

๑๒ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๔๒๘


นคอเครองมอช�วยให�ผ�เรยนมจตใจผกพนกบการเรยน (และผมว�าเป�นเครองมอกลบทางห�องเรยน อย�างหนง) ช�วยให�เตรยมทาความเข�าใจบทเรยนทได�รบมอบหมาย

มาจากบ�าน เพอ ลปรร. กบเพอนๆ ในชนเรยน ผ�เรยน ทขอาย หรอทเป�นชาวต�างชาต ภาษาไม�ด จะมโอกาสพดนาเสนอ และ ลปรร. กบเพอนๆ

ในตอนท ๒๗ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Knowledge, Skills, Recall,

and Understanding และเปนเรองของ SET 7 : Seminar

SET 7 สมมนา



นคอเครองมอชวยใหผเรยนมจตใจผกพนกบการเรยน (และผมวาเปน

เครองมอกลบทางหองเรยน อยางหนง) ชวยใหเตรยมท�าความเขาใจบทเรยน

ทไดรบมอบหมายมาจากบาน เพอ ลปรร. กบเพอนๆ ในชนเรยน ผเรยนท

ขอาย หรอทเปนชาวตางชาต ภาษาไมด จะมโอกาสพดน�าเสนอ และ ลปรร.

กบเพอนๆ

๒๗. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๗)

สมมนา



๑. เลอกเอกสารส�าคญ ทมเรองราวเชงหลกการหรอเชงทฤษฎ ส�าหรบ

มอบใหผเรยนไปศกษาลวงหนา เอกสารนอาจเปนบทหนงใน

หนงสอ บทบรรณาธการในหนงสอพมพ หรออนๆ อาจแจก

เอกสารแกผเรยนแตละคน หรอเอา pdf file ไปไวบน เวบไซต

ใหผเรยนพรนต เพออานและเขยนหรอท�าเครองหมายบนกระดาษ

ได

๒. ครคดค�าสงเพอเขยนใบงานมอบใหผเรยนใชเปนคมอประกอบการ

อาน และการเตรยมมาอภปรายกบเพอนๆ

๓. แจกเอกสารบอกค�าสงหรอค�าแนะน�าเกยวกบการอานและการ

เตรยมตวอภปราย โดยมเรอง Identifying Good Seminar

Behaviors ดวย โดยเอกสาร Identifying Good Seminar

Behaviors นแนะน�า ๓ ประเดนหลกคอ (๑) เสนอประเดนส�าคญ

(๒) ท�าใหการอภปรายลงลก (๓) ชวยใหกลมคนหาประเดนความ

รเพมเตม โดยในแตละประเดนหลกมรายละเอยดมาก ครทกคน

ควรอานเอกสารน เอาไวแนะน�าผเรยน

๔. ผเรยน ท�าการบาน โดยอานเอกสารและท�าเครองหมาย แลวเรยง

ล�าดบความส�าคญของประโยคหรอขอความทตนคดวาส�าคญ หรอ

ยงเขาใจไมชดเจน และเตรยมค�าพดหรอประโยคส�าหรบมา

อภปราย นอกจากนนยงเขยนเรยงความสนๆ ตามทครก�าหนด

ในค�าสง สงเหลานคอใบผานหรอตวเขาชนสมมนาน

๕. ครจดผเรยนเปนทมสมมนา ทมละ ๔ - ๖ คน ผเรยน ทไมมใบ

ผานเขาชนไมได หรออยางมากไดเปนแคผสงเกตการณ


๖. ผเรยนในทมแตละคนผลดกนบอกวาประโยคหรอขอความส�าคญ

ของตนอยทหนาไหน บรรทดไหน แลวอานออกมาดงๆ คนอนๆ

ฟงและอาจท�าเครองหมายบนกระดาษ แตหามถามหรอโตแยง

ใดๆ ทงสน

๗. หลงจากผเรยนทกคนในทมไดเสนอแลว ใหผเรยนแตละคนไดให

ความเหนตอสงทตนไดฟงจากเพอน ๑ - ๒ คน

๘. หลงจากนน เขาสการอภปรายทวไป ใครจะถามหรอใหความเหน

เกยวกบบทเรยนไดทงสน เพอใหไดการเรยนรทมความหมายลก

และเชอมโยงทสดเทาทจะท�าได โดยเชอมโยงกบสาระในเอกสาร

๙. หลงจบการอภปรายผเรยนเขยน ขอเรยนร หรอ AAR หรอ

reflection ของตน แลวสงคร

ตวอยำง

วชาวรรณคดอเมรกนเบองตน

ใชการสมมนาหลายครงใน ๑ รายวชา เชนใหอานหนงสอ East of

Eden โดย จอหน สไตนเบค แลวจดสมมนาเรอง การอพยพยายถนกบ

วรรณคดอเมรกน ใหผเรยนท�าเครองหมายในหนงสอ และเขยนเรยงความสนๆ

เพอตอบสนองค�าถามของครวา “เมอ Sam และภรรยาชอ Liza อพยพมาอย

สหรฐอเมรกา เขาน�าอะไรมาจากบานเดม เพราะอะไร” “การด�ารงชวตใน

สรอ. เปลยนแปลงตวเขา และลกๆ อยางไรบาง” “ครอบครวนเผชญความ

ทาทาย และไดรบโอกาสใน สรอ. อยางไรบาง”


วชามานษยวทยาเชงวฒนธรรม (Cultural Anthropology)

ครตองการใหผเรยนเขาใจมตทางมานษยวทยาในโลกยคปจจบน จง

ก�าหนดใหอานบทความ The Challenging Face of Bhutan แลวจด

สมมนา โดยครแนะน�าใหผ เรยนเอาใจใสประเดนดาน การจดองคกร

การเมอง ภาษา ความสมพนธทางสายโลหต ศาสนา และความไมเทาเทยม

กนในสงคม ทผเรยนเคยเรยนมาแลว และใหเขยนค�าตอบตอค�าถามตอไปน

f ระบ ๓ ตวอยางทผเขยนระบ วาประเพณกบการเปลยนแปลง

หลอมรวมกน ในภฏาน

f อภปรายความกงวลใจ ๓ ประการ ของนกมานษยวทยาเชง

วฒนธรรม ตอผลกระทบของวฒนธรรมตะวนตก ตอวฒนธรรม

ภฏาน


แมวธการนคดขนส�าหรบการอภปรายแบบเหนหนากน แตกจดให

เปนการอภปรายออนไลน ได


ผเรยนตองการค�าแนะน�าวธอานอยางมวจารณญาณ และการรวมใน

การอภปรายอยางถกตอง วธการงายๆ คอขดเสนใต หรอเขยนค�าถามหรอ

ค�าหลก ไวททวางดานซายหรอขวา ใน ๓ ประเดน

๑. ขอความวาอยางไร

๒. ขอความนนหมายความวาอยางไร หรออานระหวางบรรทด

๓. เรองนส�าคญอยางไร (แลกเปลยนความเหนของตน)


ความเหนของผม

ความสามารถของคร ในการตงค�าถามน�าเพอเตรยมใหผเรยนอาน

เอกสารอยางมเปาหมาย มความส�าคญมาก

หากน�ามาใชในบรบทไทย ควรมคะแนนเกบจากกจกรรมสมมนาน

ดวย มฉะนน จะมผเรยนบางคนเลยงการเขารวม


Harnish J (๒๐๐๘). What is a seminar? Seminar process to encourage

participation and listening. Identifying good seminar behavior.

๑๔ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๕๕๔


เมอผ�เรยนได�เรยนร� ความร� ทกษะ ความจาและความเข�าใจแล�ว

ต�องได�ฝ�กใช�สาระเหล�านในทางใดทางหนง

ในตอนท ๒๘ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 8 : Classify

เมอผเรยนไดเรยนร ความร ทกษะ ความจ�าและความเขาใจแลว ตอง

ไดฝกใชสาระเหลานในทางใดทางหนง ผเรยนจะเรยนรคณคาของสาระเหลา

น กตอเมอไดน�าสาระมาใช เพอเขาใจความหมายของมน เกดเปนแนวคด

(concepts) หลกการ (principles) และความสมพนธ (relationships)

เทคนคดงความสนใจเพอเรยนรการวเคราะห และการคดอยางม

วจารณญาณน ชวยแนะน�าใหครออกแบบโครงสรางกจกรรมใหผเรยนฝก

แยกแยะโครงสรางทซบซอนออกเปนสวนยอย ท�าความเขาใจความสมพนธ

ของสวนยอย และท�าความเขาใจวาแตละสวนยอยมความหมายตอสวนยอย

อน และตอสวนรวมอยางไร เพอน�าไปสความเชอ และการกระท�า

๒๘. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๘)

จดกลม


SET 8 จดกลม



การจดกลมคอเครองมอชวยใหผ เรยนบรรลเปาหมายส�าคญ ๒

ประการ คอ (๑) ท�าความเขาใจวาสาระของวชาหนงๆ มการจดระเบยบ

(organize) อยางไร โดยทเปนการท�าความเขาใจดวยการลงมอเรยนดวย

ตนเอง ไมใชจดจ�าจากค�าบอกเลาของผอน (๒) ชวยใหผเรยนแยกแยะองค

ประกอบ และท�าความเขาใจวา แตละองคประกอบสมพนธกบภาพรวมอยางไร

ครแบงผเรยนออกเปนกลม มอบสงของจ�านวนหนง (หนงชด) แกผ

เรยนแตละกลม ใหทมผเรยนจดกลมสงของนนออกเปนประเภทตามลกษณะ

รวมของสงเหลานน แลวผไดรบมอบหมายของแตละทมน�าเสนอระบบจ�าแนก

ของกลมตน รวมทงกตกาทกลมใชในการจดระเบยบนน ตอเพอนรวมชน แลว

ครใชผลการน�าเสนอของแตละกล มเขาส การเรยนร ระบบจ�าแนกชนด

(classification system) ตามทมอย


๑. ครเลอกเรองส�าคญทผเรยนตองเขาใจ และเขยนหลกการจ�าแนก

ชนดของสงนน ท�าเปน PowerPoint เกบไวใชตอนจดใหผเรยน

ทงชนอภปรายท�าความเขาใจ

๒. ก�าหนดวาจะใหผเรยนรายงานอยางไร เชน เขยนรายงานใน

เอกสารใบงาน น�าเสนอ presentation ตอชน หรอรายงาน

เปนการอภปรายกลมในชน


๓. รวบรวมวสด หรอเขยนขอความทเหมาะสมลงบนกระดาษ หรอ

index card จดใสภาชนะเชนกลองเปนชด ใหมจ�านวนชด

เทากบจ�านวนกลมของผเรยน(กลมละ ๔ - ๕ คน) และมทส�าหรบ

ผเรยนแตละกลมจดเรยง และจดกลมสงของนน

๔. เขยนค�าสง ใหแนวทางท�างานของผเรยนท�าเปนเอกสารแจก หรอ

ฉายขนจอ ดงตวอยาง

f จงส�ารวจ (รปภาพ ชนสวนพช ขอความบนแตละ index card)

เหลาน และท�าความเขาใจวาอนไหนคลายกน อนไหนแตกตางกน

f ปรกษาหารอกน วาใชกฎเกณฑกตกาอะไร ในการบอกความ

เหมอน หรอความตาง

f จดสงของแยกเปนกองๆ พรอมกบก�าหนดกตกาในการแยกกอง

๕. จดผเรยนเปนกลม ก�าหนดใหแตละกลมม “คณอ�านวย” (group

facilitator) และ “คณลขต” (recorder) แลวแจกกลองสงของ

๖. ใหผเรยนรวมกนท�างานกลม ตามค�าสงในขอ ๔

๗. ใหผเรยนเขยนรายงาน หรอน�าเสนอระบบจ�าแนกชนดสงของ ของ

กลมตน

ตวอยำง

วชาศลปะวจกขณ (Art Appreciation)

แทนทครจะสอนโดยบรรยายเทานน ครลองใชเครองมอ “ จดกลม”

เพอดงดดความสนใจของผเรยน โดยไปซอโพสตการด ภาพวาดจากรานใน

พพธภณฑ และใชหมกด�าขดซอนตวหนงสออธบายภาพเสย น�ามาจดเรยง

เปนกลม แตละกลมม ๒ - ๓ ภาพทอยในยคเดยวกน แลวจดผเรยนออกเปน

กลม ๔ - ๖ คน มอบภาพโพสตการดทสบจนไมเปนระเบยบแลว ๑ ชด


(ผเรยนแตละกลมไดโพสตการดชดเหมอนกน) ใหแตละทมรวมกนวเคราะห

และจดกลมภาพ หลงจากนนจงอภปรายรวมกนในชน โดยครเขยนแนวคด

ของผเรยนลงบนกระดาน เพอขยายความเขาใจ และจดระบบความคดเกยว

กบศลปะ (เชนดานประวตศาสตร เรองราว วสดทใชวาดภาพ เปนตน)

วชาสรรวทยาของสตวเปรยบเทยบ (Comparative Animal Physiology)

ศาสตราจารยวชาสตววทยา สอนเรองสตวเลยงลกดวยนม ๒ สปดาห

กตดสนใจใช “การจดกลม” ชวยดงดดความสนใจของผเรยนโดยจดใหผเรยน

จ�าแนกกลมสตวดวยตาเปลา โดยจดผเรยนเปนค แจกกระดาษตาราง ๑ แผน

ใหผเรยนแตละค กระดาษนตตารางแบงออกเปน ๓ ชอง คอชอง subclass

Prototheria, Metatheria, และ Eutheria (สตวเลยงลกดวยนมแบงออกเปน

๓ subclass) แลวครฉายสไลดภาพสตวทก�ากบหมายเลขไว ใหผเรยนแตละ

คปรกษากนและกรอกหมายเลขลงในชอง subclass ทตนคดวาถกตอง เมอ

จบ ครฉายภาพใหม พรอมเฉลย เพอใหผเรยนตรวจสอบวาตนเขาใจถกตอง

หรอไม

ในการสอนวชานคาบถดไป โดยใหผ เรยนแตละคน ตอบลงบน

กระดาษตารางวา สตวใน subclass Eutheria ทฉายขนจอ (และมหมายเลข

ก�ากบ) อยใน order ใดใน ๗ order เมอจบใหจบคกบเพอน และเปรยบเทยบ

ค�าตอบกน กอนจะฉายขอเฉลย


วธการนใชในออนไลน discussion forum ได โดยเอาภาพจ�านวน

หนงไปไวบนเวบไซต ก�าหนดใหม team discussion forum (ทมละ ๔ - ๖

คน) แลวหลงจากนนเปน discussion forum ของทงชน



f ใหผเรยนวเคราะห และจดกลมเองนอกชนเรยน แลวใชเวลาใน

ชนเรยนเปรยบเทยบผล และอภปรายหลกการรวมกน

f นอกจากจดผเรยนเปนทมท�างานจ�าแนกและจดกลมแลว อาจใช

เทคนค “fish bowl” คอใหผเรยนอกจ�านวนหนงท�าหนาทผสงเกต

การณแตละกลมเงยบๆ เมองานจบ ใหทมผสงเกตการณเปนผน�า

เสนอผลงานจ�าแนกและจดกลม พรอมขอเสนอแนะวาทม ฯ ม

ขอเสนอใหปรบเปลยนการจดกลมอยางไรบาง

f บอกระบบจ�าแนก แลวมอบใหผ เรยนด�าเนนการจดกลมตาม

เกณฑทให

f ใหการบาน โดยบอกระบบจ�าแนก แลวใหผเรยนไปหาตวอยาง

ของแตละกลมจ�าแนกจากในพนททตนอาศยอย

f เมอจบหนวยการเรยน มอบกลองใสตวอยาง ใหผเรยนน�าไป

ทบทวนสงทตนไดเรยนร


เทคนคนตองการระบบจ�าแนกกลมทซบซอนพอเหมาะ หากงายเกน

ไป กจะไมชวยดงดดความนาสนใจ หากยากเกนไป กจะท�าใหผเรยนเบอ

ครควรแนะน�าผเรยนใหเนนการแจกแจงจดกลมภาพใหญกอน แลว

จงคอยลงรายละเอยดทหลง

สงเสรมใหผเรยนอภปรายความคดเชงเหตผลทใชในระบบจ�าแนก

หากผเรยนสรางระบบจ�าแนกทแตกตางจากระบบในต�าราอยางสนเชง อยา

บอกผเรยนวาผด ใหใชเปนโอกาสอภปรายเรยนรวธคด



Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓) Classroom assessmet techniques : A

handbook for college teachers, ๒nd Ed. San Francisco : Jossey-Bass.

๑๕ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๗๕๘


เครองมอโครงร�างความคด ใช�ชกจงผ�เรยนคดประเดนยากๆ และซบซ�อน

ทต�องใช�การวเคราะห�และวจารณญาณ

ในตอนท ๒๘ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 9 : Frames

SET 9 โครงรางความคด

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน การเขยน


เครองมอโครงรางความคด ใชชกจงผเรยนคดประเดนยากๆ และซบ

ซอน ทตองใชการวเคราะหและวจารณญาณ เครองมอนเปนบทเรยงความท

ครเขยนขน แลวตดสวนทเปนเนอหาสาระออกเสย เหลอแตสวนโครงรางความ

คด มอบใหผเรยนน�าไปเขยนเสยใหมตามความคดของตนเอง


๑. ครเลอกเรองทเกยวของกบรายวชา ทตองการใหผ เรยนได

วเคราะหอยางใชวจารณญาณ

๒๙. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๙)

โครงรางความคด


๒. ก�าหนดวธคดทตองการใหผเรยนไดฝกหด เชน ประเมนแนวทาง

ทขดแยงกน และตดสนวาแนวทางใดดทสด, ตรวจสอบความถก

ตองของขอโตแยงหรอขอสรป, ทาทายสมมตฐานของตนเอง

เปนตน

๓. เขยนเรยงความทแสดงเปาหมาย และมโครงสรางความคดท

ชดเจน คดลอกโดยตดขอความทเปนเนอหาหรอสาระออก เหลอ

แตโครง โดยทเรยงความนอาจสนมาก ดงตวอยาง

ทฤษฎ ก เสนอวา ______________ และมประโยชนชวยให

เกดความเขาใจเรอง _________________ ในทางตรงกนขาม

ทฤษฎ ข ซงเสนอวา ________________ ดกวาในการอธบาย

เรอง ___________

หรออาจเปนขอเขยนทยาว ดงตวอยาง

ประเดนหลกของผเขยนเรยงความน คอ _____________ โดย

มหลกฐานสนบสนนคอ ___________ ในทางตรงกนขาม มผ

โตแยงวา ____________ โดยมหลกฐานหรอเหตผลสนบสนน

คอ ___________ ดงนนเรองนจงอาจเปน _________ หรอ

__________ ความเหนของพวกเราคอ ______________ ถง

แมวาเราเหนดวยวา ____________________ แตเรากยงสงวน

ความเหนวา _______ _________เพราะ ______________________


๔. ตรวจสอบวา โครงทเหลอก�าหนดใหผเรยนตองเตมขอมลอยาง

ชดเจน พรอมกบเปดชองใหปรบปรงได

๕. ถายส�าเนาโครง และค�าสงของคร เตรยมมอบใหผเรยนเกบเรยง

ความของเดมไวใชประกอบการประเมน

๖. แจก “โครง” พรอมค�าสง และอธบายวาผเรยนตองท�าอะไร พรอม

ชแจงหรอตอบค�าถาม

๗. ผเรยนเขยนเรยงความ โดยใช “โครง” เปนแนวทาง

๘. ครเกบเรยงความของผเรยนมาประเมนโดยใชเรยงความเดมของ

ครเปนตวเทยบ

ตวอยำง

วชารฐบาลและการเมองอเมรกนเบองตน

เพอชวยใหผเรยนเขาใจผลประโยชนพเศษทนกการเมองอเมรกนได

รบ หลงจากครบรรยายเรองนแลว ครแบงผเรยนออกเปนกลม ๓ คน และ

แจก “โครง” ตอไปน

ในเรองผลประโยชนพเศษของนกการเมอง คนทวไปเหนพอง

กนวา ____________ แมวาจะเหนพองกน แตกยงมค�าถาม

ค างคาเร อง ______________ โดยทบางคนเช อว า

_____________ แตบางคนเหนแยงวา ___________ ความเหน

ของเราคอ ______________ แม ว า เราเหนพ องว า

_________________ เราเชอวา ________________ เราคดวา

ประเดนนส�าคญเพราะ _________________


การประชมปฏบตการเรองวชาการดานการสอนและการเรยน

เพอชวยใหผเขาประชมสอสารผลงานวจยของตนกบเพอนๆ อยาง ลก

วทยากรใช “โครง” ชวยดงตอไปน

ในการอภปรายเรอง _________เมอเรวๆ น เกดขอโตแยงวา

___________ ในดานหนง มผเสนอวา _________ อกฝายหนง

เสนอวา _______________ ประเดนส�าคญจงมวา สงทถกตอง

คอ _________ หรอ __________ขาพเจาเหนวา อาจเปนไดวา

________________ เพอไขความกระจาง ขาพเจาจงออกแบบ

การวจย เ พอ ________________ ค�าถามหลกคอ

______________ เพอชวยการสรป ขาพเจายดขอมลตอไปน :

______________________ วธการหลกๆ ทใชสรางขอมลคอ

__________________ ปญหาทประสบคอ _________________

แตกนาตนเตนมาก เมอ ______________เกดขน ขอคนพบ

ของขาพเจามความส�าคญเพราะ ____________ ____


วธการนใชในการเรยนออนไลนได โดยจดกลมผเรยนใหอภปรายกน

ใน wiki, discussion forum, website messaging, e-mail, instant messaging

หรอโทรศพท แลวสงผลงานเปน e-mail attachment โดยแสดงบทบาทของ

ผเรยนแตละคนโดย track changes ใน word processing


f ใหผเรยนแตละกลมชวยกนเขยนเรยงความบน flip chart โดยม

“โครง” ใหเขยนขอโตแยงหลก แนวทางแสดงเหตผล ขอมลหลกฐานทด


ทสด ขอโตแยงกลบทเขมแขงทสด ขอมลหลกฐานทแมนย�า ทสนบสนนขอ

โตแยงกลบ และประเดนหลกระหวาง ๒ แนวทาง ใหเวลาแตละทมเขยน

เรยงความบน flip chart เสรจแลวไปดผลงานของกลมอน เพอหาผลงานทด

ทสด (นอกจากของตนเอง) ตามดวยการอภปรายทงชนเพอเรยนรหลกการ

เชน ปจจยทท�าใหเหตผล/หลกฐาน นาเชอถอ ใหผ เรยนจดบนทก

“มาตรฐาน” วธคดทดส�าหรบเอาไวใชในกรณอนๆ หรอทดลองเอามาใชกบ

เหตการณในชวตประจ�าวน

f “โครง” อาจน�ามาใชกบ SET 10 : เชอและไมเชอ ซงอยในบนทก

ตอนหนา


มผ ก งวลว าเทคนคนจะท�าให ผ เ รยนเรยนแบบรบถ ายทอด

(passive) ซงไมจรง หากครมวธชกจงใหผเรยนคด

การเขยนไมงาย ยงเขยนรวมกนยงทาทาย การใช “โครง” ท�าให

การเขยนรวมกนเปนไปได

การเขยนตาม “โครง” ชวยปองกนการคดลอก และการขโมยผล

งาน มาจากแหลงอน

“โครง” มความแขงตว อาจชวยผเรยนสวนใหญใหเขยนไดงาย

ขน แตอาจมปญหากบผเรยนทมความคดเปนอสระของตนเอง ไมชอบเขา

กรอบ

การเขยน “โครง” ใหมขอความพอเหมาะ ทจะเปนโครง และใหม

สวนทขาดหายไปพอเหมาะ ทจะใหผเรยนไดเขยนถอยค�าของตน เพอใหได

ฝกเขยนเรยงความทด ไดฝกความคดวเคราะหและวจารณญาณเปนเรอง

ทาทายส�าหรบคร



Graff G, Birkenstein C. (๒๐๐๖). “They say/I say” : The moves that matter

in academic writing. New York : Norton.

๑๖ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๗๘๐


เป�นเครองมอฝ�กผ�เรยนให�คดแบบสานเสวนา (dialogical thinking) คอให�แสวงหาความคดหรอวธ

คดทแตกต�างจากของตนเอง และหากไม�มข�อเสนอความคดทแตกต�าง

กให�สามารถสร�างข�อโต�แย�งขนเองได�

ในตอนท ๓๐ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 10 : Believing and Doubting

SET 10 เชอและไมเชอ

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน การอภปราย


เปนเครองมอฝกผเรยนใหคดแบบสานเสวนา (dialogical thinking)

คอใหแสวงหาความคดหรอวธคดทแตกตางจากของตนเอง และหากไมม

ขอเสนอความคดทแตกตาง กใหสามารถสรางขอโตแยงขนเองได กจกรรม

นจะชวยใหผเรยนท�าความเขาใจเอกสารหรอขอเขยนตางๆ ทงดานทเหนดวย

และดานทเหนตางหรอตรงกนขาม

๓๐. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๐)

เชอและไมเชอ


ในมม “เชอ” ผเรยนฝกอานใหเขาใจลกเขาไปถงมตดานคณคาหรอ

ความเชอของผเขยน เมออานแลวผเรยนบนทกรายการเหตผลสนบสนนขอคด

เหนของผเขยน เอาไวอภปรายกลมยอยกบเพอนๆ

ในมม “ไมเชอ” ผเรยนอานเอกสารซ�าเพอหาจดออนของขอเขยนนน

และบนทกรายการเชนเดยวกน วามเหตผลสนบสนนขอโตแยงขอเขยนนน

อยางไรบาง เอาไวอภปรายกลมยอย


f ครหาประเดนตามเนอหาในรายวชา ทเปนขอโตแยงหรอหาขอยต

ยงไมได แลวหาบทความ เรองจากหนงสอพมพ หรอสวนหนง

ของขอเขยนทมงชกจงใหเชอแนวทางหนง

f น�าบทความนนลงในแหลงทผเรยนเขาถงไดออนไลน หรอไปหา

ไดทหองสมด โดยไมเอยถงดาน “ไมเชอ” ก�าหนดใหผเรยนอาน

เอกสารนนใหทะลเขาไปในใจของผเขยน อานใหเขาใจความรสก

ความเชอ และคณคา และบนทกประเดนทผเรยนเหนดวยกบผ

เขยน ใหไดมากประเดนทสดเทาทจะท�าได

f ใหผเรยนจบค หรอจดกลม ๔ - ๕ คนเพออภปรายความเขาใจ

ของแตละคน และพจารณาวาผเขยนมาจากไหน

f ใหผเรยนอภปรายในชน และครจดประเดนบนกระดาน

f เมอผเรยนเขาใจประเดนในเอกสารดแลว ขอใหผเรยนอานเอกสาร

อกรอบหนง คราวนอานดวยมมมองของความไมเหนพอง หา

ประเดนทอาจจะไมจรง ยงไมนาเชอถอ หรอยงไมมหลกฐาน

ยนยนชดเจน และจดประเดนไว


f ใหผเรยนจบคหรอจบกลมยอยางเดม คราวนใหอภปรายแลก

เปลยนประเดนทนาจะผด ไมนาเชอ หรอไมจรง

f ใหผเรยนรายงานตอชนเรยนวามประเดน “ไมเชอ” อะไรบาง จด

ลงบนกระดาน ครสรปตอชนเรยนวาท�าไมคนเราจงตองไมเปน

ผ บร โภคข อเขยนแบบเชอง าย ต องอ านและคดอย างใช

วจารณญาณ และใหผเรยนชวยกนคดขนตอนของการอานอยาง

มวจารณญาณ ดงตวอยาง

d พยายามตรวจสอบวาใครเปนคนเขยน เปาหมายในการ

เขยนคออะไร ไดรบการสนบสนนจากทไหน

d ชวยกนคดวา ใครคอผอานทเปนเปาหมาย เพอท�าความ

เขาใจวา ผเขยนตองการขายความคดอะไรแกใคร เพอเปา

หมายอะไร

d หาขอความทไมสอดคลองกบเรอง แตสอดเขามาเพอ

ชวนเชอโดยเฉพาะ

ตวอยำง

วชาชววทยาทวไป

ศาสตราจารยผสอนวชานตองการฝกใหผเรยนมทกษะในการอาน

อยางมวจารณญาณเพอท�าความเขาใจประเดนทางจรยธรรมทเกยวของกบ

ชววทยา จงหาบทความทเขยนอยางชกจง เรองเซลลตนก�าเนดจากตวออน

(embryonic stem cells) เกยวกบการสราง การใช และการท�าลายเซลลตน

ก�าเนดชนดน ชใหเหนวาเปนขนตอนไปสการท�าโคลนนงเพอสรางคนขนมา ซง

จะน�าไปสการลดคณคาของความเปนมนษย


ครก�าหนดใหผเรยนแตละคนอานบทความนในเวลาเรยน ท�าความ

เขาใจตามทผเขยนเสนอ และจดรายการประเดนทจงใจใหเชอถอ แลวใหผ

เรยนจบคแลกเปลยนและท�าความเขาใจประเดน แลวอภปรายในชน โดยคร

ชวยเขยนรายการบนกระดาน

แลวครจงน�าเสนอคณประโยชนของการวจยดานเซลลตนก�าเนด ซง

จะมมมมองทตางจากในบทความ แลวจงใหผ เรยนอานบทความอกครง

หนง คราวนพยายามหาจดออนทโตแยงได หรอนาจะผด ในบทความและท�า

รายการไว น�ามาอภปรายในชน และหลงจากนน ครชวนผเรยนท�ารายการ

วธอานอยางมวจารณญาณ ส�าหรบเกบไวใช


วธการนใชในการเรยนออนไลน ไดโดยงาย โดยจดกลมผเรยนหรอ

จบคผเรยนใหอานบทความ จดประเดนทนาเชอ น�าไปอภปรายกนใน web

site messaging, e-mail, หรอโทรศพท แลวแตละคนสงผลงานเปน e-mail

attachment แลวครรวบรวมรายการประเดนทนาเชอถอน�าเสนอบน เวบบอรด

ใหผเรยนอาน หลงจากนนครใหผเรยนอานบทความอกครงหนง ดวยทาท

“ไมเชอ” จดรายการทนาสงสยในความถกตอง หรอมขอโตแยง เอามา

อภปรายกนอกครงหนง และสงการบานของแตละคนใหครเปนครงท ๒ และ

ครกรวบรวมประเดน “ไมเชอ” โพสตใหผเรยนอานอก หลงจากนน ครชวน

ผเรยนอภปรายคณคาของการอานอยางมวจารณญาณ และจบดวยการชวน

ผเรยนชวยกนระบขนตอนของการอานอยางมวจารณญาณ


แทนทจะใหผเรยนอานเอกสารหรอบทความ อาจใชวธทครบรรยาย


สนๆ เรองดานบวก และดานลบของเรองนน

f ครบรรยาย

f แลวใหผเรยนท�ารายการ ๒ รายการ คอ “รายการเชอ” กบ

“รายการไมเชอ” พรอมทงเขยนเรยงความสนๆ เกยวกบเรองนน

สงคร

f ใหผเรยนบนทกขนตอนความเชอและไมเชอของตน วาด�าเนนไป

อยางไร มการเปลยนความเชอตอนไหน เพราะอะไร แลวเขยน

เรยงความเรองวธเปลยนใจคน


อาจใหผเรยนอานบทความ ๒ บทความทใหขอมลและความเหนขด

แยงกน โดยใหบทความแรกกอน ใหผเรยนอานและท�ารายการประเดนทนา

เชอถอ แลวใหอานบทความท ๒ และท�ารายการประเดนทนาเชอถอ

อาจใชวธการนฝกใหผเรยนประเมนความนาเชอถอของขอความใน

อนเทอรเนต เพอใหผเรยนรจกใชขอมลจาก อนเทอรเนต อยางมวจารณญาณ


Bean JC (๑๙๙๖). Engaging ideas : The professor’s guide to integrating


Francisco : Jossey-Bass, pp” ๑๔๒-๑๔๓, ๑๕๖-๑๕๗.

๑๖ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๕๘๘๘


เป�นเครองมอฝ�กผ�เรยนให�คดแบบวเคราะห�อย�างลก คอให�วเคราะห�ทงสองด�านของข�อโต�แย�ง

เพอฝ�กฝนให�ไม�คดแบบ ใช�-ไม�ใช� คอเหนความซบซ�อนภายในประเดนหรอเรองนนๆ นอกจากนนการได�ฝ�กฟ�งความเหนของเพอน และแสดงความเหนของตนเอง

เป�นการฝ�กทกษะการสอสาร


Thinking และเปนเรองของ SET 11 : Academic Controversy

SET 11 ขอโตแยงทางวชาการ

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน การอภปราย


เปนเครองมอฝกผเรยนใหคดแบบวเคราะหอยางลก คอใหวเคราะห

ทงสองดานของขอโตแยง เพอฝกฝนใหไมคดแบบ ใช-ไมใช คอเหนความ

ซบซอนภายในประเดนหรอเรองนนๆ นอกจากนนการไดฝกฟงความเหนของ

เพอน และแสดงความเหนของตนเอง เปนการฝกทกษะการสอสาร

๓๑. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๑)

ขอโตแยงทางวชาการ



๑. ครหาประเดนตามเนอหาในรายวชา ทเปนขอโตแยงหรอหาขอยต

ทชดเจนไมได รวมทงจะชวยสรางมมมองทแตกตาง เปนเรองท

นาสนใจส�าหรบผเรยน แตกไมสรางความขดแยงหรออารมณ

รนแรงเกนไปในกลมผเรยน

๒. เขยนเรองขนเปนกรณศกษา พมพส�าเนาลงกระดาษตางส พรอม

ค�าสงหรอแนวทางใหผเรยนด�าเนนการ เพอแจกใหผเรยนซงแบง

ออกเปน ๒ ส สมมตวา สเขยว(ก�าหนดใหสเขยวมจดยนหนงตาม

ในกรณศกษา) กบ สน�าเงน ซงก�าหนดใหมจดยนตรงกนขาม

๓. แบงผเรยนออกเปน ๒ ส เทาๆ กน แจกเอกสารกรณศกษา และ

บอกใหผเรยนแตละคนอานเรอง และก�าหนดความเหนของตนเอง

ไว

๔. ใหผเรยนจดกลม กลมละ ๔ คน แตละกลมมสเขยว ๒ คน

สน�าเงน ๒ คน

๕. ใหผเรยนในแตละกลมจบคสเดยวกน ระดมความคดกนเพอหา

ขอสนบสนนจดยนตามทไดรบมอบตามส ใชเวลา ๒ - ๓ นาท

๖. ใหผเรยนแยกกลม เดนไปหาเพอนสเดยวกนในหอง เพอแลก

เปลยนความเหนกน โดยมเปาหมายรวบรวมขอคดเหนส�าหรบ

สนบสนนจดยนตามสของตน

๗. ผเรยน กลบมารวมกลม ๔ คนอยางเดม (ตามขอ ๔)

๘. ใหคสเขยวน�าเสนอจดยนของตน คสน�าเงนฟงโดยไมพดอะไร

๙. ใหคน�าเงนซกถามเพอความกระจาง แลวใหคน�าเงนน�าเสนอ ค

เขยวฟง หลงจากนนคเขยวซกถาม


๑๐. ใหเปลยนขางจดยน โดยมเวลาเตรยมคดสกคร แลวอภปรายโต

แยงกน

๑๑. หลงจากนน ขอใหทม ๔ คนอภปรายหาขอยตหรอฉนทามตใน

๔ คน

๑๒. จดใหอภปรายรวมกนในชน โดยใหทม ๔ คน ทเลอกขางความ

เหนสเขยวยกมอ และใหทมทเลอกสน�าเงนยกมอ ใหผเรยนท

เปลยนความเหนอธบายวาท�าไมตนจงเปลยนใจ

ตวอยำง

วชาประวตศาสตรศลปะ

ศาสตราจารยผสอนวชาน ก�าหนดใหผเรยนถกเถยงกนวา “ใครเปน

เจาของอดต” โดยครบรรยายสนๆ วาในปจจบนพพธภณฑตางๆ ถกกดดน

ใหคนสงของตางๆ ในพพธภณฑ กลบไปใหแกประเทศทเปนแหลงก�าเนด

ของสงของเหลานน ดวยเหตผลวามการเอามาจากประเทศตนก�าเนดอยาง

ไมถกตอง ประเทศตนก�าเนดอารยธรรมโบราณ เชน กรซ จน อยปต อตาล

จอรแดน อหราน เตอรก ปากสถาน อางวาสงของเหลานเปนสมบตของ

ชาต ทชวยแสดงเอกลกษณของชาตในโลกสมยใหม แตภณฑารกษ นก

ประวตศาสตร และคนในประเทศตะวนตก อางวาสงของเหลานนเปนสมบต

ของมนษยชาต ทควรจะไดน�ามาจดแสดงเพอการเรยนรอารยธรรมมนษย ท

กาวขามพรมแดนรฐชาต

ครจงใชเครองมอ “ขอโตแยงทางวชาการ” เพอใหผเรยนไดท�าความ

เขาใจรายละเอยด และฝกคดวเคราะหอยางลกซง



เทคนคคลาย Academic Controversy ทมการพฒนาส�าหรบเรยน

ออนไลน ชอ “Progressive Project” วธการคอ ครเสนอรายชอประเดน ให

ผเรยนเลอก ๑ ประเดน แลวใหผเรยนจบค ระหวางผเรยน ก กบผเรยน ข

เรมโดยผเรยนอานเอกสาร แลวผเรยน ก เขยนเหตผลสนบสนน ๓ ขอ สงให

ผเรยน ข แลวผเรยน ข เขยนเหตผลคาน ๓ ขอ แลวสงคร ครสงผลงานน

ไปยงผเรยนอกคหนง ใหประเมนจดแขงจดออนของเหตผลสนบสนนและ

เหตผลคาน สงกลบใหคร (Conrad RM, Donaldson JA. (๒๐๐๔). Engaging

theออนไลน learner : Activities and resources for creative instruction.

San Francisco : Jossey-Bass.)


แทนทจะใหผเรยนกลม ๔ คน หาขอฉนทามตดานเขยวหรอดาน

น�าเงน เปลยนเปนใหหาทางสรางฉนทามตใหม ทเปนการออมชอมระหวาง

สองขว


การใหผเรยนโตแยงจากมมทตางกนทงสองมม ชวยใหผเรยนไดฝก

ตดจากตางมม โดยไมถกแรงกดดนจากความคดแบงขวในสงคม

ขอคดเหนของผม

นาจะดดแปลงวธการขางตน ใหผเรยนไปคนหาขอมลหลกฐานเกยว

กบขอโตแยงเรองนนเพมเตมจากในเอกสารกรณศกษาของคร กจะท�าใหผเรยน

ไดฝกคนควา และจะท�าใหไดฝกการวเคราะหในมตทซบซอนและลกยงขน



Jacobson D. (๒๐๐๒). Getting students in a technical class

involved in the classroom. In Stanley DA (Ed.),Engaging large classes

: Strategies and techniques for college faculty. Bolton, MA : Anker,

pp. ๒๑๔-๒๑๖.

๑๗ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๐๑๖


เป�นเครองมอฝ�กผ�เรยนให�มโลกทศน�กว�างขวาง มความเข�าใจความร�ทซบซ�อน ไม�ชดเจน และไม�แน�นอน


Thinking และเปนเรองของ SET 12 : Split-room Debate

SET 12 โตวาท



เปนเครองมอฝกผเรยนใหมโลกทศนกวางขวาง มความเขาใจความ

รทซบซอน ไมชดเจน และไมแนนอน

หลงฟงการบรรยาย หรออานกรณศกษา จด ๒ ฝงของหองเรยน เปน

ฝงฝาย ก กบฝงฝาย ข ใหผเรยนเลอกเองวาตนจะอยฝายใด เพอโตวาท

กน โดยมกตกาวาผลดกนพดฝายละคน เมอฝายหนงพดจบเวลา กชตวบคคล

ของฝายตรงกนขามใหเปนผพด และมกตกาใหยายขางไดโดยสมครใจ เมอ

ไดรบขอมลความรมากขน จนเปลยนใจ รวมทงอนญาตใหเดนไปพดคยกบ

เพอนไดทงหอง

๓๒. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๒)

โตวาท



๑. ครหาประเดนตามเนอหาในรายวชา ทเปนขอโตแยงหรอหาขอยต

ทชดเจนไมได และมประเดนโตแยงไดเปน ๒ คาย เหมาะตอ

การน�ามาเปนประเดนโตวาท ตงชอสนๆ ใหดงดดความ

สนใจ และมประเดนโตแยงชดเจน แตกมความกวางยดหยนเพยง

พอทจะโตวาทกนไดสนก

๒. เตรยมใหผเรยนมพนความรเรองนนเพยงพอ โดยการบรรยาย

หรอมเอกสารใหอาน หรอมอบหมายใหผเรยนคนความากอน

๓. ก�าหนดกตกา เชนผเรยนสามารถน�าเสนอประเดนไดเพยงคราว

ละประเดนเดยว หรอก�าหนดเวลาใหน�าเสนอไดเพยงคนละ

๓ นาท เปนตน และเลอกผเรยนเปน “ผชวยกรรมการ” เชน ท�า

หนาทจบเวลา

๔. อธบายกตกา พรอมตอบขอซกถาม ก�าหนดพนทของฝายเสนอ

พนทของฝายคาน

๕. ใหเวลาผเรยนคดสกคร แลวใหแตละคนเลอกเดนเขาสพนทฝาย

ทตนเหนวามน�าหนกมากกวา

๖. ใหฝายเสนอพดกอน จบลงดวยการชฝายตรงขาม ๑ คนเปนผพด

๗. ท�าสลบฝายเชนนจนหมดประเดนทจะเสนอหรอโตแยง คร

ประกาศยตการโตวาท ใหผ เรยนกลบไปนงตามปกต และ

อภปรายเพอสรปประเดนส�าคญ รวมทงท�าความเขาใจเรองการ

เปลยนใจ หรอเปลยนความคด

ตวอยำง

วชาภาวะผน�าทางการศกษา

ศาสตราจารยผสอนวชาน ไดท�าความเขาใจเชงลกในหลายหลายดาน


ทเกยวของกบการศกษา เพอใหไดลบ/ฝก ความคดเหนของตนใหชดเจน หรอ

คมชด เพอเตรยมเขาสหนาทผบรหารโรงเรยน โดยใชการเรยนรผานการ

โตวาท โดยเตรยมโจทยจ�านวนหนง เชน “โรงเรยนของรฐควรสอนลทธ

พระเจาสรางโลก คขนานไปกบการสอนววฒนาการของสงมชวต เปนสวนหนง

ของหลกสตรวทยาศาสตร” “ควรใชระบบใบส�าคญจาย (voucher) เพอเปด

โอกาสใหผเรยนมโอกาสเลอก และใหเกดการแขงขนระหวางโรงเรยน” และ

หลงการโตวาท ครใหผเรยนเขยนเรยงความเพอสรปประเดนจากมมมองทง

สองดาน และสรปมมมองของตนเอง


ท�าคลายโตวาทแบบพบหนา ครเขยนค�าอธบายเหตผลเปาหมายของ

การโตวาท ก�าหนดหวขอโตวาท และบอกขอก�าหนดตางๆ สรางเวทโตวาท

ออนไลน พรอมกบบอกประเดนการโตวาท แลวใหผเรยนแตละคนบอกเหตผล

ดานเหนดวย เสรจแลวใหบอกเหตผลทไมเหนดวย แลวใหผเรยนแตละคน

เปลยนขาง จบแลวใหผเรยนแตละคนเขยนขอสรปและสงเคราะห พรอมเพม

ขอคดเหนสวนตว


f แทนทจะเปนการโตวาททงชน อาจปรบเปนจดทม หรอจดเปน

ค ใหโตกน

f อาจหาหวเรองทมประเดนโตแยงกน ๓ ทางเลอก จดโตวาท ๓

ฝาย

f อาจก�าหนดใหผเรยนคนความาลวงหนา เพอใหไดขอมลหลกฐาน

แนนแฟนขน

f หลงการโตวาทใหผเรยนเขยนเรยงความ วาตนชดเจนขนใน


ประเดนใดบาง แปลกใจเรองอะไรบาง เพราะอะไร เปลยนใจ

เรองอะไรบาง เพราะอะไร ไดรบความรใหมอะไรบาง


เทคนคนจะไดประโยชนจรงจง เมอผเรยนมพนความรหรอขอมลเรอง

นนมากเพยงพอ จงควรจดใหผเรยนเตรยมหาความรมากอน พงปองกน

สภาพทผเรยนโตกนดวยวาทะทไรความเขาใจแทจรง หรออยางขาดขอมล คอ

ตองไมใชโตวาทเอามนดวยวาทะเชอดเฉอนหรอสนกโปกฮา

ครพงเลอกเรองส�าหรบใชเครองมอน ทมมมมองได ๒ ขนจรงๆ และ

ไมใชขวถก-ผด

ในกรณทผเรยนยายมาอยฟากหนงจนอกฝายหนงเหลอเพยง ๒ - ๓

คน ครควรยตการโต และชมเชยฝายขางนอยในความกลาหาญยนหยดแมจะ

มแรงกดดน

การจดการโตวาททไดผลด จะชวยใหผเรยนไดเรยนรวธคดแบบ

วเคราะหทพงเปา ลก และมมมมองทหลากหลาย ผเรยน ควรไดฝกใหความ

คดเหนทตรงกนขามกบความเหนของตนเอง เพอฝกวธคดทหลดพนจาก

ทศนคตแบบขวตรงกนขาม หรอขาว-ด�า ซงจะชวยเพมความอกทนอดกลน

ตอความแตกตาง

ตามปกตผเรยนจะสบายใจทจะโตวาทอยขางท “เปนพระเอก” ไม

สบายใจทจะอยฝาย “ผราย” ครตองสรางบรรยากาศทหนนใหผเรยนสบายใจ

ทจะอยฝายไหนกได โดยเขาใจวา นคอกระบวนการเรยนรวธคดเชงวเคราะห

หากประเดนโตวาทเปนเรองใกลตวผเรยน หรอตรงกบยคสมยผเรยน

กจะสนใจมาก


หลงจบการโตวาทไปแลว ครอาจมอบหมายกจกรรมตอเนอง เชนให

เขยนบทวเคราะหเรองดงกลาว ยาว ๑ - ๒ หนา โดยอาจใหสมมตตวเอง

เปนนกวเคราะหนโยบาย ใหแกผยกรางกฎหมาย หรอเปนทปรกษาของ ซอโอ

บรษท


Frederick PJ. (๒๐๐๒). Engaging students actively in large lecture settings.

In Stanley CA (Ed.), Engaging large classes : Strategies and twchniques

for college faculty. Bolton, MA : Anker, pp ๖๒-๖๓.

๑๘ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๑๔๖


เป�นกจกรรมทช�วยให�ผ�เรยนได�เรยนร�ว�า ในกจกรรมทเรยกว�า “การวเคราะห�” นน จรงๆ แล�วมกจกรรม

ย�อยๆ หลายกจกรรม คนทวเคราะห�ได�ลกและแม�นยา ต�องเข�าใจและหมนฝ�กทกษะองค�ประกอบเหล�าน

ในตอนท ๓๓ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 13 : Analytic Team

SET ๑๓ ทมวเคราะห


ระยะเวลา : ๑ หรอหลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

ชอบอกอยแลววาเปนเครองมอฝกผเรยนใหมทกษะดานวเคราะห และ

ทกษะท�างานเปนทมไปพรอมๆ กน จดส�าคญคอตองเนนทการวเคราะห สวน

การท�างานเปนทมเปนรอง

เพอใหวเคราะหไดลก จงตองแบงหนาทกนท�า เชน หนาทผ

สรป หนาทผเชอมโยง (กบโลก) หนาทผน�าเสนอทฤษฎ หนาทผวพากษ

วจารณ เปนตน

๓๓. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๓)

ทมวเคราะห


เปนกจกรรมทชวยใหผเรยนไดเรยนรวา ในกจกรรมทเรยกวา “การ

วเคราะห” นน จรงๆ แลวมกจกรรมยอยๆ หลายกจกรรม คนทวเคราะหได

ลกและแมนย�า ตองเขาใจและหมนฝกทกษะองคประกอบเหลาน

ครสามารถก�าหนดหนาทยอยๆ ใหตรงกบสาขาวชาทก�าลงเรยน เพอ

ใหผเรยนไดเรยนรวา ในสาขาวชานน หากจะเรยนรไดลกผเรยนตองหมน

ฝกฝนทกษะการวเคราะหในมตใดบาง

การทผเรยนตกลงกนแบงหนาท โดยมครคอยชวยแนะน�า จะชวยให

สามารถดงผเรยนทเปนคนเงยบ ไมชอบสงคม ใหออกมาแสดงบทบาทในชน

เรยนได


๑. ครหาประเดนตามเนอหาในรายวชา ทมความซบซ อน

มาก ตองการกระบวนการวเคราะหทซบซอน แลวแยกแยะ

บทบาทยอยในกระบวนการวเคราะห ตวอยางของบทบาทยอย

ของการวเคราะหอยในตารางขางลาง

ครควรทดลองท�าหนาทแตละบทบาทยอยในเรองทก�าหนด เพอหา

ทางปรบใหแตละบทบาทมความทาทายพอเหมาะ ไมยากและไมงายเกนไป

ผน�าเสนอ (proponent)ท�าหนาท เสนอรายการประเดนทตนเหนดวย และบอกเหตผล

ผวพากษวจารณ (critic)น�าเสนอรายการประเดนทตนไมเหนดวย หรอมขอสงสย หรอเปนประเดนทไมมประโยชน และบอกเหตผล

ผยกตวอยาง ยกตวอยางของแตละหลกการทมการน�าเสนอ

ผสรป เตรยมขอสรปของแตละประเดนทมความส�าคญ

ผตงค�าถามจดท�ารายการค�าถามส�าคญๆ ตอเอกสารหรอเรองราวทก�าลงพจารณา


๒. ครจดทมผเรยน ๔ - ๕ คน และมอบหมายหนาทใหแตละคน

๓. ครน�าเสนอเรองโดยการบรรยาย ใหดวดทศน หรอมอบเอกสาร

ใหอาน

๔. ใหเวลาผเรยนแตละทมท�างานวเคราะห

๕. ผเรยน แตละทมน�าเสนอผลงาน

๒. ท�า reflection หรอ AAR เพอ ลปรร. การท�าหนาทยอยแตละ

แบบของการวเคราะห หรออาจใหผเรยนแตละคนเขยนเรยงความ

สนๆ วาตนมขอแนะน�าคนอนอยางไรบาง ใหท�าหนาทนนๆ ไดด

ตวอยำง

วชาสมมนาดานการจดการ

ศาสตราจารยผสอนวชาบรหารธรกจ กลบจากการสมมนาเรองการ

ศกษาสาขาบรหารธรกจ ทมผเชยวชาญการศกษามาบรรยายวา ควรปรบปรง

หลกสตรบรหารธรกจใหมการเรยนรวชาดานศลปะวทยาศาสตร (liberal arts)

เพมขน จงขอวดทศนทบนทกการบรรยายนน มาเปนเรองส�าหรบฝกเรยน

แบบ “ทมวเคราะห” และเมอจบแลว ใหแตละทมท�ารายการมาวาผเรยน

ปรญญาตรสาขาบรหารธรกจ ควรเรยนวชาอะไรบาง

วชาประวตศาสตรอเมรกน

เปนชนเรยนออนไลน ศาสตราจารยผสอนตองการใหผเรยนเขาใจ

มมมองทแตกตางกนของคนหลายฝาย ตอการทคนยโรปเขามายดครองทวป

อเมรกา จงใหผเรยนดภาพยนตรเรอง The Mission ซงหาดไดทวไป (เปนเรอง

เหตการณชวงป ค.ศ. ๑๗๕๐ ในอเมรกาใตบรเวณทเวลานเปนประเทศ


อารเจนตนา ปารากวย และบราซล สะทอนความขดแยงระหวางรฐบาลสเปน

รฐบาลโปรตเกส องคการศาสนาครสตนกายโรมนคาทอลค และชนเผาพน

เมอง) แลวจด “ทมวเคราะห” ทมละ ๕ คน ครตงค�าถามน�า แลวจด

discussion board ส�าหรบผเรยนแตละทม โดยแบงหนาทวเคราะหเจาะลกแก

ผเรยนคนละหนาท ดงน

f Visual analyst เนนทวเคราะหมมกลอง เครองแตงกาย ภมประเทศและ

อาคารบานเรอน วเคราะหใหเหนความเชอมโยงระหวาง ปจจยดาน

วฒนธรรม กบสงทมองเหนดานกายภาพ

f Music analyst เนนทวเคราะหวาผสรางภาพยนตรใชดนตรสรางความ

ชดเจนของการปะทะกนทาง วฒนธรรมระหวางคนพนเมองกบคน

ยโรป และการขดแยงกนระหวางวงการศาสนา กบเรองทางโลก อยางไร

f Character analyst เนนทวเคราะหวาตวแสดงมการเปลยนแปลงอะไร

ในขนตอนการด�าเนนเรอง และการเปลยนแปลงนน สะทอนการ

เปลยนแปลงความสมพนธระหวาง สเปน โปรตเกส ชนพนเมอง และ

ศาสนาครสต อยางไร

f Historical researcher วเคราะหความแมนย�าของเรองในภาพยนตร เมอ

เทยบกบประวตศาสตร และชวยเพมเตมขอมลส�าคญทางประวตศาสตร

f Connector เชอมโยงความคลายคลงระหวางสถานการณในอเมรกาใต

กบในอเมรกาเหนอ และเชอมโยงกบสถานภาพทางวฒนธรรม และ

ทางการเมองในปจจบน

f แตละทมไดรบพนทใน เวบบอรด เปนพนทเฉพาะของทม ส�าหรบอภปราย

ประเดนทวไปในภาพยนตร และส�าหรบน�าเสนอประเดนของแตละ

analyst ในทม เมอถงก�าหนดเวลาผเรยนในทมสงรายงานขอวเคราะห


เพอตอบค�าถามของคร และครรวบรวมประเดน พรอมทงเพมเตมประเดน

ทผเรยนไมเหน หรอแกขอเขาใจผด น�าออกโพสตใหผเรยนเหนทงชน


ใชไดสะดวกมาก ดงตวอยางวชาประวตศาสตรอเมรกนขางบน


f แทนทจะเปนการแบงหนาทวเคราะหเจาะลกเฉพาะดานแกผเรยน

รายคน เปลยนเปนแบงใหแตละทม

f ในเรองเดยวกน มอบโจทยทตางกนใหแกตางกลม ผเรยนจะ

ไดเรยนรกวางขวาง เมอกลบมาอภปรายแลกเปลยนเรยนรทงชน

f อาจขยายเปนกจกรรมหลายคาบเรยน เชน ใหอานหนงสอทง

เลม โดยวเคราะหคาบละบท ใหผเรยนหมนเวยนบทบาท


เทคนคน ชวยใหผเรยนไดฝกพงสมาธไปทประเดนเดยวของเรอง

และทส�าคญมากคอ ท�าใหเกด active learning เพราะการฟงการบรรยาย

การอาน หรอการดวดทศน มแนวโนมจะเปน passive learning แตกจกรรม

“ทมวเคราะห” จะเปลยนใหเปน active learning หรอ learning by doing

โดยอตโนมต

นอกจากนน ยงไดฝกรบผดชอบ ฝกท�างานเปนทม ฝกความมนใจท

จะ ลปรร. กบเพอน ฯลฯ

จะใหสนก เรองทน�ามาเรยนตองมความซบซอนสง มฉะนนผเรยน

บางคนอาจเบอ

เพอลดเวลาในชนเรยน อาจใหผเรยนอานหรอดวดทศนลวงหนามา

จากบาน (นคอการกลบทางหองเรยน)


อาจเรยนผสมกบเครองมอชนดอน เชน SET ๒๐ : Poster Session (ยง

บนทกไมถง) หรอรวมกบเทคนค รายงานตอเพอนรวมชน เชนตวอยาง

f ทมรายงาน : ผเรยนผลดกนน�าเสนอตอเพอรวมชน แลว

ตอบค�าถามจากผฟง

f ทมเวยน : ทม ก ไปน�าเสนอใหทม ข ฟง และตอบ

ค�าถาม แลวเปลยนใหทม ข น�าเสนอ

f เกม ๓ อย ๑ ไป : สมาชกทม ก ๑ คน ไปจากกลม ไป

น�าเสนอตอทม ข ในขณะทสมาชกทม ก ทเหลอรบฟง

การน�าเสนอจากสมาชกจากทม ค ๑ คน ทมาน�าเสนอ

ครตองท�าความเขาใจกบผเรยนวา แตละคนตองพฒนาทกษะทหลาก

หลายในดานการวเคราะห เพอประโยชนในชวตของตน เพอใหผเรยนเตมใจ

ออกมาจาก comfort zone ออกมาท�าหนาทแสดงบท (เพอฝกหด) ทกษะให

ไดครบทกบทบาท


Barkley EF, Cross KP, Major CH. (๒๐๐๕). Collaborative learning

techniques: A handbook for college faculty. San Francisco : Jossey-

Bass.

๑๙ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๒๔๘


โดยการเลอกอ�านหนงสอทครกาหนด แล�วนามาอภปรายกบเพอนๆ

ในทม (สโมสร) ตามคาถามทครกาหนด หรอจะให�ผ�เรยนร�วมกนกาหนดประเดนคาถามกได�

การอภปรายอาจทาในเวลาเรยน นอกชนเรยน หรอออนไลน� กได�

ในตอนท ๓๔ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 14 : Book Club

SET 14 สโมสรหนงสอ

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : อาน, อภปราย, น�าเสนอ

ระยะเวลา : หลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

เปนเครองมอฝกผเรยนใหมทกษะดาน การอาน การอภปราย และ

การน�าเสนอ โดยการเลอกอานหนงสอทครก�าหนด แลวน�ามาอภปรายกบ

เพอนๆ ในทม (สโมสร) ตามค�าถามทครก�าหนด หรอจะใหผเรยนรวมกน

ก�าหนดประเดนค�าถามกได การอภปรายอาจท�าในเวลาเรยน นอกชน

เรยน หรอออนไลน กได

๓๔. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๔)

สโมสรหนงสอ


เมอจบ แตละสโมสรน�าเสนออยางเปนทางการตอเพอนรวมชน เพอ

เสนอผลการสงเคราะหสงทไดเรยนรตามประเดนทก�าหนด


๑. ครหาหนงสอ ๓ - ๕ เลม ทใหมมมองทแตกตางกนตามเนอหา

ในรายวชา และก�าหนดค�าถามเปนแนวทางอภปราย

๒. ก�าหนดปฏทน เพอแบงเวลาเปนชวงๆ ส�าหรบการอานและการ

อภปราย ในแตละ “สโมสร”

๓. เขยนแนวทางด�าเนนการสโมสรหนงสอ และก�าหนดการตางๆ

แจกผเรยน

๔. เขยนสรปยอสาระของหนงสอแตละเลม ระบวามประโยชนตอเปา

หมายการเรยนรในรายวชานนอยางไร มความนาสนใจตอผเรยน

อยางไร และท�าใบลงชอสมครเพอใหไดสมาชกของสโมสรนน

๕ - ๗ คน โดยอาจมมากกวา ๑ สโมสร ทอานหนงสอเลมเดยวกน

๕. ด�าเนนการลงทะเบยนสมาชกของแตละสโมสร

๖. ผเรยน สมาชกอานและนดพบกนเพออภปราย ลปรร. และเมอ

จบกเตรยมน�าเสนอดวยวาจาตอชน

ตวอยำง

วชารฐบาลและการเมองอเมรกนเบองตน

ศาสตราจารยผสอนวชานตองการใหผเรยนมความเขาใจในมตทลก

และมตชวตสวนตวของประธานาธบดอเมรกน จงเลอกหนงสอชวประวตของ

ประธานาธบดอเมรกน ในชวงตางๆ กน แลวเขยนแนวทางการอาน เพอใหผ

เรยนพงเปาไปทความสมพนธระหวางชวตสวนตวของประธานาธบด (เชน

ครอบครว การศกษา ความสมพนธกบผคน ฯลฯ) กบนโยบาย และการออก

กฎหมายในชวงทผนนเปนประธานาธบด กบผลกระทบตอตวประธานาธบด


ทตองอดทนตอแรงกดดนดานตางๆ ผเรยนจะเปนสมาชกของสโมสรใด เปน

เรองของใครสมครกอนไดกอน เมอเตมจ�านวนกปดรบ

ครจดเวลาเรยนคาบแรกเพอการจดการใหเกดสโมสร และใหแตละ

สโมสรก�าหนดเวลาอภปรายกนนอกเวลาเรยน โดยใหเวลาสปดาหละ ๑๐ นาท

ในการปรกษาเพอแกปญหาของการด�าเนนการสโมสร

ในสปดาหสดทายของภาคเรยน แตละสโมสรน�าเสนอตอชน โดยใช

เวลา ๑๕ นาท น�าเสนอขอสงเคราะหตอบค�าถามทก�าหนด


ใชไดสะดวกมาก คลายออนไลน group discussion ใน SET กอนๆ


f แทนทจะใหตางสโมสรอานหนงสอตางเลม อาจใหผเรยนโหวต

เลอกหนงสอ ๑ เลม ทกสโมสรอานและอภปรายหนงสอเลม

เดยวกน

f อาจใชเรยนภาษาตางประเทศ ใหอานหนงสอตามระดบความ

ยากทพอเหมาะ

f อาจใช บลอก เปนเครองมอ ลปรร. ของแตละสโมสร


ในการเลอกหนงสอ ใหเลอกหนงสอทอยในแนวเดยวกน โดยอาจเนน

ประเภท (เชน ชวประวต นวนยายองประวตศาสตร เปนตน) หรอเนนน�า

เสนอมมมองทหลากหลายในเรองเดยวกน (เชน เพอพฒนาขดความสามารถ

หลายวฒนธรรม)


บางวทยาลยใน สรอ. มโปรแกรมหนงสอนาอาน หรอมรายการ

หนงสอทไดรบการบรจาคสนบสนน หากเลอกหนงสออานจากรายการเหลา

น กอาจเปนแนวทางเชอมโยงผเรยนเขากบขบวนการสงเสรมการอานของ

วทยาลย หรอของสงคมวงกวางได

ผเรยน อาจหมนเวยนกนท�าหนาทในสโมสร เชน เปน “คณอ�านวย”

(facilitator) “คณลขต” (recorder) “คณประสานแผน” (planning

coordinator) เปนตน


www.literaturecircles.com

๒๐ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๓๔๖


การตวกล�มย�อย มมตของปฏสมพนธ�ระหว�างบคคลสง ซงครต�องฝ�กทกษะน ต�องให� feedback ทชดเจน แต�ระวงอย�าทาแรงจนผ�เรยนพยายามต�อส�ป�องกน

ตนเอง

ในตอนท ๓๕ น ไดจาก Chapter 13 ชอ Analysis and Critical

Thinking และเปนเรองของ SET 15 : Small Group Tutorials

SET 15 Small Group Tutorials

จดเนน : สวนบคล และความรวมมอ กจกรรมหลก : การเขยน

ระยะเวลา : หนง หรอหลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

เปนเครองมอฝกการเขยน และทกษะชนสง แกผเรยน โดยครตวให

อยางใกลชด แบบการเรยนรในมหาวทยาลยองกฤษเกาแก โดยการตวท�าใน

กลมผเรยนกลมยอย ๔ - ๖ คน หลงจากผเรยนเขยนเรยงความ กน�ามาเขา

กลมตว โดยอานบทเรยงความของตน ครจะใหผเรยนหยดเปนระยะๆ เพอ

ซกถาม ผเรยนจะไดเรยนรทงจากการตวของตน และจากการฟงอาจารยตว

เพอนในกลม

๓๕. เทคนคดงความสนใจผเรยน (๑๕)

ตวกลมยอย


นอกจากไดรบการตววชาการแลว ผเรยนจะไดใกลชดกบคร


๑. กอนเปดเทอมครวางแผนการสอนแบบตวกลมยอยน โดยก�าหนด

วาจะตวบอยแคไหน แตละครงใชเวลานานเทาไร กลมละก

คน รวมทงวางแผนกจกรรมแตละครง

๒. ภายในสปดาหแรกของเทอม ก�าหนดผเรยนเขากลม ก�าหนดวน

เวลา สถานท ของการตวกลมแตละกลม

๓. ก�าหนดประเดนใหเขยน เตรยมเอกสารแจก และขอก�าหนดใหท�า

๔. ในวนตว จดเกาอเปนวงกลม และก�าหนดวาจะใหใครอานใน

ล�าดบกอน-หลง ระหวางทผเรยนอาน ครขดจงหวะเพอซกถาม

หรอใหขอแนะน�าเปนระยะๆ เมอจบ ใหขอสรปบทเรยนร และ

ขอเสนอแนะใหปรบปรง โดยอาจเชอเชญผเรยนคนอนๆ ใหรวม

แสดงขอคดเหนดวย

ตวอยำง

วชาปรชญาเบองตน

ศาสตราจารยผสอนวชาน ตดสนใจใชการตวกลมยอยเปน feedback

ใหแกผเรยนในชวงทผเรยนก�าลงอยระหวางเขยนรายงานตอนใกลจบเทอม

ครจดกลมผเรยน และก�าหนดเวลาใหแตละกลมไดรบการตวกลมยอย ๑

ชวโมง ๒ - ๓ สปดาหกอนก�าหนดสงรายงาน โดยใชเวลาเรยนตามปกต โดย

ผเรยนไดรบค�าถามลวงหนาวา ความแตกตางระหวางสงทเหนกบความจรง

เปนอยางไร และใหเลอกนกปรชญาทศกษาในภาคเรยนนนมา ๑ คน แลว

เขยนเรยงความวา นกปรชญาทานนนไดศกษาและมความเหนเกยวกบเรองน

อยางไร


ระหวางทผเรยนแตละคนอานเรยงความของตน ครใหค�าวพากษ

และค�าแนะน�า สงทครตวนอกจากประเดนตามสาระแลว ยงเนนทกษะการ

คดอยางมวจารณญาณ ซงผเรยนทกคนในกลมจะไดรบประโยชน

ผเรยน ไดรบค�าแนะน�าใหปรบปรงเรยงความหลงชวโมงตว และสง

ครทงรางแรก และรายงานสดทาย


เทคนคนมคณคาตรงท ครกบผเรยนมปฏสมพนธกนเดยวนน ดงนน

หากจะใชในการเรยนออนไลน กตองใชเครองมอทใหปฏสมพนธตรงตว เชน

teleconference และ chat ทสามารถเขยนโตตอบกนไดดวย


f แทนทจะใชกบเรยงความ อาจใชการตวกบ โครงงาน การเรยนดวย

ตนเอง การวจย และการอานโดยมครเปนพเลยง

f อาจใหผเรยนชวย feedback แกเพอนในกลม โดยมการฝกวธ

feedback อยางสรางสรรค

f อาจใช TA ชวยลดภาระของคร


ความทาทายคอ ความพอด ตองไมตวแบบเลยเถด ชวยอมผเรยน

จนผเรยนขาดโอกาสดนรนชวยเหลอตนเอง

การตวกลมยอย มมตของปฏสมพนธระหวางบคคลสง ซงครตองฝก

ทกษะน ตองให feedback ทชดเจน แตระวงอยาท�าแรงจนผเรยนพยายาม

ตอสปองกนตนเอง ตองใหค�าแนะน�า แตอยาใหผเรยนมงแตจะพงคร ไมเนน


พงตนเอง คอครตองชดเจนวา มงใหผเรยนเรยนอยางอสระ พงตนเอง แตก

มครคอยแนะเมอตองการ

ตองระวงอยาใหผเรยนบางคนทพดมาก ชกจงกลมไปในเรองนอก

เรอง เวลามนอย ตองพงอยทประเดนหลก ผเรยนพงไดเรยนรวธใชเวลาท

มจ�ากดใหเกดประโยชนสงสด

ผเรยน หรอครบางคนอาจไมชอบเทคนคน แตชอบปฏสมพนธทม

ระยะหางมากกวาการตวกลมยอย


Lowman J. (๑๙๙๕). Mastering the techniques of teaching. San

Francisco : Jossey-Bass, pp. ๒๑๖-๒๑๙.

๒๑ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๔๔๙


เป�นเครองมอฝ�กการเขยนแผนภาพ ซงจะช�วยเปลยนสารสนเทศท ซบซ�อนไปเป�นสงทเหนด�วยตา และเข�าใจ

ในตอนท ๓๖ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 16 : Team Concept Maps

บทท ๑๔ วาดวยเรองการสงเคราะหและคดสรางสรรค ประกอบดวย

๗ เทคนค คอ SET 16 - 22 จะน�ามาบนทก ลปรร. ตอนละ ๑ เทคนค

เทคนคเหลาน ชวยใหผเรยนฝกความสรางสรรค ซงหมายถงทกษะ

ในการเชอมโยงสงทตนรอยแลว กบสงทเรยนรใหมหรอทพบโดยไมคาด

ฝน เกดสงใหมทกระตนความสนใจ หรอเกดการสรางสรรคสงใหมทไมเคย

มมากอน และผเรยนไดฝกทกษะสงเคราะห ซงหมายถงการน�าเอาสงทรอย

แลว กบสงทเรยนรใหม มาผสมกนเปนสงใหมทเปนภาพรวมใหม

SET 16 : กลมท�าแผนทความคด

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การเขยนไดอะแกรม

ระยะเวลา : หนงคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

เปนเครองมอฝกการเขยนแผนภาพ ซงจะชวยเปลยนสารสนเทศท

ซบซอนไปเปนสงทเหนดวยตา และเขาใจงาย ผเรยนตองวเคราะหเรองราว

๓๖. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๑)

กลมทาแผนทความคด


ทซบซอน และสงเคราะหเปนขนตอน หรอเปนชนสวน ทเขาใจงายเมอน�าเสนอ

เปนไดอะแกรม หรอแผนผง

การเขยนถอยค�า แนวความคด หลกการ หรอกจกรรม ออกมาเปน

ไดอะแกรม นน ตวไดอะแกรมอาจเรยกไดหลายชอ ไดแก Word Web, Mind

Map, Cognitive Map ในทนใชชอ Concept Map เพอใหเปนค�ากลางๆ ให

ผเรยนใชความคดสรางสรรคไดเตมท วาจะจดท�า กราฟก แบบไหน


๑. เพอใหผเรยนรจกแผนทแนวความคด ครเลอกเรองทเปนหลก

การ หรอกระบวนการ ทมความส�าคญในรายวชา ส�าหรบทดลอง

ท�าแผนทแนวความคด เรองทเลอกควรมความสมพนธ หรอความ

เชอมโยงมากๆ

๒. ระดมความคดเรองนนสกคร ครเขยนค�าส�าคญ หรอประโยค

ส�าคญ ทสะทอนเรองราวหรอประเดน หรอองคประกอบส�าคญ

ลงบนกระดานหรอกระดาษ

๓. เลอกแบบแผนผง (ไดอะแกรม) ทจะแสดงภาพความสมพนธได

ดทสด เชน flowchart, spoked wheel, network tree, fishbone,

mind map แลวครจดท�าตวอยางไดอะแกรมแสดงแผนทแนว

ความคดใหผเรยนด

๔. ท�าตวอยางแผนทแบบอน ใหผเรยนไดเหนวา สามารถใชความ

คดสรางสรรคท�าแผนทความคดไดหลากหลายแบบ

๕. จดใหมพนทเขยนรวมกนในหองหรอในกลม เชน flip chart, white

board เปนตน รวมทงปากกาเมจก หรอสเครยอง หลากส


๖. จดทมพรอมทงเครองใชส�าหรบระดมความคดในกลม และเขยน

แผนทแนวความคด พรอมทงมอบโจทย

๗. มอบหมายใหกลมผเรยนเขยนค�าหลก ประโยคหลก แลวลากเสน

เชอมโยง เพอเปนรางความคด รวมกนตดสนใจวาจะเขยน

ไดอะแกรมแบบไหน แลวจงเขยนแผนทความคดน�าเสนอตอชน

ตวอยำง

วชาไฟฟาสถต

ศาสตราจารยผ สอนวชาน ตองการใชเทคนค “ทมท�าแผนท

ความคด” ส�าหรบเรยนรวชาไฟฟาสถต เรมจากครบรรยายโดยฉายภาพดวย

เครองฉายภาพขามศรษะประกอบ และแบงผเรยนออกเปนกลม ๓ คน แจก

เครองใชในการระดมความคดและเขยนแผนทความคด หลงจากใหเวลาท�า

๑๐ นาท ใหแตละกลมก�าหนดผน�าเสนอ ท�าหนาทน�าเสนอตอเพอนทงชน

วชาประวตศาสตรของสหรฐอเมรกา ตงแตป ค.ศ. ๑๘๗๗

ศาสตราจารยผสอนวชานแกผเรยนป ๑ ตองการใหผเรยนเขาใจวา

สงครามโลกครงท ๒ มผลกระทบอยางซบซอนตอประเทศสหรฐอเมรกาอยางไร

บาง จงตงประเดน “ผลของสงครามโลกครงทสองตอประเทศสหรฐอเมรกา

สวนทอยในทวปอเมรกา” และแบงกลมผเรยนเปนกลมละ ๔ คน ใหระดม

ความคดและน�าเสนอเปนแผนผงความสมพนธ ผเรยน กลมหนงใหเนนทผ

หญง การศกษา และเศรษฐกจ มอบปากกาสประจ�าตวผเรยนแตละคน สง

ทเขยนจงสะทอนความคดและบทบาทของผเรยนแตละคน และเมอสงกระดาษ

ผงความคด ครจงสามารถใหคะแนนแกผเรยนแตละคนได


วชาการออกแบบ ๒ มต เบองตน

เปนวชาเบองตนใหผเรยนเรยนหลกการออกแบบ และการประยกต

อาจารยผสอนใชเทคนค “กลมท�าแผนทแนวความคด” กระจายอยตลอดภาค

การศกษา เพอใหผเรยนเขาใจมตทซบซอนของการออกแบบ การน�าเสนอ

ความคดออกมาเปนแผนภาพ ทครบถวนและเขาใจงาย อาจารยสามารถใช

ผลงานแตละชวงประเมนความกาวหนาของการเรยนรของผเรยนได วามความ

เขาใจและมทกษะทซบซอน เชอมโยง และครบถวน มากขนเพยงใด


เทคนคนมคณคาทปฏสมพนธทนใดหรอเดยวนน ดงนนหากจะใช

ในการเรยนออนไลน กตองม software ชวย เชน Inspiration


f ใชกราฟกตางแบบ เพอแสดงความสมพนธทแตกตางกน

f ใชกราฟก “เหตการณตอเนอง” (series of event chain) เพอ

บอกขนตอนการกอตว หรอความคลคลายของเหตการณหนง

f ใช Spider Map เพอแสดงภาพความสมพนธหลายชนกบแนวค

วามคดแกนกลาง

f ใช Network Tree เพอแสดงชดความสมพนธหลายชน

f ใช Fishbone Map บอกความสมพนธเชงสาเหตและผลลพธ

f อาจคน ซอฟทแวร ชวยท�ากราฟก ไดท http://www.graphic.

org/goindex.html หรอคนใน อนเทอรเนต ดวยค�าวา “graphic

organizer” + “teach”


f นอกจากใหผเรยนท�ารายการค�าหลกหรอประโยคหลก อาจให

รายการค�าหลก และวลหรอประโยคหลก แลวใหผเรยนจดท�า

กราฟก บอกความสมพนธ โดยผเรยนอาจเพมเตมแนวความคด

เสรมประกอบการท�า กราฟก ได


การใหผเรยนจดท�าแผนทความคด เทากบเปนการใหผเรยนฝกฝน

การท�าผงเครอขายองคความร (schemata network) หรอ conceptual

network ทเคยลงบนทกไวแลว นนเอง (ดเรอง schema ไดทน http://www.

gotoknow.org/posts/๕๐๒๘๕๒)

ผเรยนทถนดเรยนดวยจกษสมผส จะชอบเทคนคน ในขณะทผเรยน

ทถนดเรยนดวยโสตสมผสอาจไมชอบ

ผเรยนบางคนอาจรสกวาการท�ารายการแนวคด และจดระดบแนวคด

เปนเรองยาก และการท�าความเขาใจความสมพนธยงยากกวา ครจงควรอดทน

ใชเวลาแสดงตวอยาง จนผเรยนเขาใจ

การเปรยบเทยบแผนทแนวความคด ของผเรยนตางกลม ท�าไดยาก

ยกเวนจะมการก�าหนดรายการค�าหลกหรอประโยคหลกไวภายในขอบเขต

หนง แตการกระท�าดงกลาวกมขอเสย ตรงทจะลดทอนความคดสรางสรรค

ความเชอมโยงกวางขวาง และความลกซง ในการท�างานของผเรยน

Nilson LB. (๒๐๐๗). The graphic syllabus and the outcomes map

: Communicating your course. San Francisco : Jossey-Bass. อธบายการ

ใชกราฟกเพอการเรยนรโดยละเอยด และบอกความแตกตางระหวาง concept

map กบ mind map


กจกรรม “ทมท�าแผนทแนวความคด” น มกใชเปนจดเรมตนส�าหรบ

กจกรรมตอเนอง ทลกซงยงขน เชน ตอดวย SET 33 : Jigsaw หรอตอดวย

SET 19 : Role Play หรออาจใชเปนเครองมอน�าไปส การอภปรายทง

ชน โดยก�าหนดตวผน�าเสนอของแตละทม หรออาจก�าหนดใหเขยนแผนทแนว

ความคดสงคร หากใหผเรยนใชปากกาคนละส ครกจะประเมนบทบาทของ

ผเรยนแตละคนได


Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓). Classroom assessment techniques. San

Francisco : Jossey-Bass, pp. ๑๙๗-๒๐๒.

๒๒ ต.ค. ๕๕ http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๕๗๓


ผ�เรยนทไม�ชอบสร�างสรรค�อาจไม�ชอบกจกรรมน ครควรอธบายว�าความรเรมสร�างสรรค�เป�นกจกรรมทมความเสยงสง ผ�เรยนไม�ควรกงวลเรองถก-ผด ด-ไม�ด

การทาแบบฝ�กหดนกเพอฝ�กฝนเรยนร�

ในตอนท ๓๗ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 17 : Variations

SET 17 : เปลยนแปลง

จดเนน : ตวบคคล กจกรรมหลก : แตกตางหลากหลาย

ระยะเวลา : หนงคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

เปนเครองมอฝกความคดสรางสรรคดวยการจนตนาการแนวทางใหม

ของเรองใดเรองหนง เพอสรางสรรคสงใหม เชน เขยนตอนจบของนวนยาย

หรอประวตศาสตรเสยใหม แตงเพลงทมชอเสยงทอนสดทายใหม หรอส�าเนา

ภาพวาดทมชอเสยงมาวาดบางสวนเสยใหม


๑. ครเลอกสงทจะใหผเรยนใชเปนจดเรมตน หรอตวกระตน

๓๗. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๒)

เปลยนแปลง


๒. ครทดลองคดดวยตนเอง วามแนวความคดอะไรบางทจะสราง

ความเปลยนแปลงในเรองนนๆ ตรวจสอบกระบวนการคด

ของตน รวมทงท�าความเขาใจปญหาทตนพบในกระบวนการ

ทดลองน

๓. ใชขอมลตามขอ ๒ ในการเขยนใบงานใหแกผเรยน

๔. อธบายกจกรรมแกผ เรยน อาจใชการทดลองของครเองเปน

ตวอยาง ตอบค�าถามของผเรยน

๕. ผเรยน ลงมอท�างานสรางสรรค และสงผลงาน

ตวอยำง

วชาทฤษฎดนตรและการแตงเพลง

ในตอนท ายของวชาศาสตราจารย ผ สอนวชาน ใช เทคนค

“ เปล ยนแปลง” ส� าหร บส ง เคราะห ความ เข า ใจสไตล ดนตร ใน

ประวตศาสตร ครจงเลอกท�านองใน folk song ทรจกกนด ใหผเรยนเรยบ

เรยงเสยงตามสไตลของนกแตงเพลงตอไปน Bach, Mozart, Beethoven,

Chopin, Debussy, Bartok, หรอ Ives

วชาประวตศาสตรความคดในศาสนาครสตและประวตศาสตรศาสนาครสต

ศาสตราจารยผสอนวชาน ตองการใหผเรยนเขาใจความแตกตาง ใน

ความคดเชงเทววทยาในศาสนาครสต จงเลอกเหตการณส�าคญในชวงเวลา ๒

พนป ของศาสนาครสต เชน the Council of Nicaea, the coronation of

Charlemagne, the schism between East and West, the Reformation ให

ผเรยนศกษาเรองราวของเหตการณเหลานจนเขาใจดแลว จงจดผเรยนเปน

กลมละ ๕ คน ใหแตละกลมอภปรายกนวา ประวตศาสตรศาสนาครสตจะ


เปลยนไปอยางไร หากเหตการณแตละเหตการณเปลยนไป เชนในเรอง

Reformation ครตงค�าถามวา จะเกดอะไรขน หาก Martin Luther ไมถกขบ

ออกจากศาสนาครสตในขอหาประพฤตนอกรต การใหผเรยนลองจนตนาการ

เหตการณทแตกตางเชนน จะชวยใหเขาใจความส�าคญของแตละเหตการณใน

อดต


เทคนคนปรบใชออนไลน ไดงาย โดยมอบเปนงานใหผเรยนท�า โดย

นอกจากใหเปลยนแปลงขอความแลว ยงอาจใหเปลยนแปลงสงทเปนกราฟก

กได หรอแมกระทงโมเดล ๓ มต โดยใหสงชนงานทางไปรษณยกได


f อาจใหผเรยนท�างานเปนทม ๒ คน หรอกลมยอย

f อาจใหโจทยใหผเรยนเปลยนแปลงหลายตอน

f อาจใหผเรยนน�าเสนอผลงานในชน หรอเอาขนเวบ หรอท�าเปน

โปสเตอรนทรรศการ (SET 20) หรอท�าเปนหนงสอของชน (SET 21)

f แทนทจะใหเปลยนแปลง อาจใหผเรยนเสนอมมมองตอเรองใด

เรองหนงจากหลากหลายมมมอง เชนใชกระบวนการทเรยกวา

“Cubing” คอมองดวย ๖ มมมอง ไดแก (๑) อธบาย (๒) เปรยบ

เทยบ (๓) เชอมโยง (๔) วเคราะห (๕) ประยกต (๖) โตแยง


ผเรยนทไมชอบสรางสรรคอาจไมชอบกจกรรมน ครควรอธบายวา

ความรเรมสรางสรรคเปนกจกรรมทมความเสยงสง ผเรยนไมควรกงวลเรอง

ถก-ผด ด-ไมด การท�าแบบฝกหดนกเพอฝกฝนเรยนร


ใชการระดมความคด เพอสรางแนวความคดเพอการเปลยนแปลง

อาจเรมดวยแบบฝกหดสนๆ งายๆ กอน


www.unc.edu/depts/wcweb/handouts/brainstorming

๒๓ ต.ค. ๕๕ http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๖๑๘


เป�นเทคนคให�ผ�เรยนได� “เรยนร�โดยลงมอทา” และได�มโอกาสทาอย�างสร�างสรรค� ได�ฝ�กทกษะการคดในมตทซบซ�อน

ในตอนท ๓๘ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 18 : Letters

SET 18 : จดหมาย

จดเนน : ตวบคคล กจกรรมหลก : อาน, เขยน

ระยะเวลา : หนงคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

เปนเครองมอฝกความคดสรางสรรค ดวยการจนตนาการ และเขยน

จดหมายโตตอบระหวางบคคลสมมต ๒ คน ดวยเรองทครสมมตขน หรอยก

เอาจากเรองราวในประวตศาสตร หรออาจใหเขยนโตตอบระหวางคนในตาง

ยคของประวตศาสตร

ผเรยนจะตองฝกเรยนรเรองราวในประวตศาสตร เรยนรลกเขาไปถง

บคลกและวธคดของบคคลทจะเปนเจาของจดหมาย รวมทงของบคคลทจะ

เขยนถง แลวน�ามาสงเคราะหเปนถอยค�าในจดหมาย

๓๘. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๓)

จดหมาย



๑. ครเลอกประเดน ทฤษฎ การตดสนใจ หรอชดความเชอ ในสาขา

วชา ทถอวาเปนเรองใหญ และมความส�าคญ ในรายวชา

๒. ครเลอกบคคลส�าคญ ๒ คน ทมบคลกหรอความเชอตางกน และ

ท�ารายการลกษณะพเศษ ทสะทอนมมมองทตาง ของแตละคน

๓. ครเลอก ๑ บคลกหรอความเชอ น�ามาเขยนจดหมายเพอสะทอน

มมมองหรอความเชอนน โดยในตอนตนของจดหมาย ใหระบขอ

สรปของแนวความคดของผรบจดหมาย การทครท�า “การบาน”

ของตนกอนเชนน จะชวยใหครเขาใจวา งานทมอบหมายใหผ

เรยนท�าน อาจมขอขดของหรอสวนทท�ายากส�าหรบผเรยนอยางไร

บาง รวมทงชวยใหครมเกณฑในการประเมนผลงานของผเรยน

๔. จดท�าใบงานใหแกผเรยนทระบงานทมอบหมาย และเกณฑใน

การประเมนผล

๕. แจกใบงานใหผเรยนตงค�าถาม และท�าความเขาใจกบผเรยน

ตวอยำง

วชาสมมนาวทยาศาสตรส�าหรบผเรยนเกยรตนยม

วชานจดส�าหรบผเรยนทมความสามารถพเศษดานวทยาศาสตร คร

ตองการจดการเรยนรทสนก นาสนใจ และทาทายใหผเรยนเรยนรทกษะการ

คดอยางซบซอน ครจงใหผเรยนเสนอชอนกวทยาศาสตรทมชอเสยง ๒ คน

ทมความคดหรอทฤษฎขดแยงกน แลวใหเขยนจดหมายสะทอนความคดของ

หนงคน ยกตวอยางเชน ใหคนหนงท�าตวเปน Lamarck เขยนจดหมายถง

Charles Darwin ยนยนทฤษฎ transmutation ของตน เพอโตแยงทฤษฎ

gradualism ของ Darwin


เมอผเรยนเขยนเสรจ ใหแบงกลมยอย ใหผเรยนแตละคนถายส�าเนา

จดหมายของตนแจกเพอนทกคน และแตละคนอานจดหมายของตน และ

อธบายวธคด และผลงานคนควาของตนทสะทอนออกมาในจดหมาย และ

ตอบค�าถามของเพอน เกยวกบมมมองของนกวทยาศาสตรทานนน

วชาประวตศาสตรของกฎหมายรฐ ธรรมนญ

ศาสตราจารยผสอนวชาน ตองการใหผเรยนเขาใจความเหนทแตก

ตางกนในเรองพฒนาการของกฎหมายรฐธรรมนญ จงใหผเรยนจบค รวมกน

คนควาหาค�าตดสนของศาล เกยวกบกฎหมายรฐธรรมนญ ทยงไมไดเรยนใน

ชน ใหผเรยนกลม ก เขยนจดหมายถงบรรณาธการนตยสารขาว เชน Time

หรอ Newsweek ในฐานะผกลาวหา ใหผเรยนกลม ข เขยนจดหมายในฐานะ

ฝายปองกน

เมอผเรยนเขยนจดหมายเสรจ ใหรวมกลม ๘ - ๑๐ คน ใหแตละค

ผลดกนอานจดหมายใหเพอนฟงและตอบขอซกถามของเพอน และใหกลม

เลอกจดหมายทนาสนใจและจงใจไดดมาคหนง ใหแตละคอานใหเพอนทง

ชนฟง

ครพบวาวธนชวยสรางความสนใจแกผเรยน และชวยใหจดจ�าสาระ

ส�าคญของกฎหมายรฐธรรมนญไดดมาก


เทคนคนปรบใชออนไลน ไดงาย โดยจบคผเรยนใหคนหนงเขยน

จดหมายถง อกคนเขยนจดหมายตอบ แลวใหผเรยนค ก เขยนจดหมายถง

ผเรยนค ข เปน e-mail attachment ตามก�าหนดเวลา แลวใหผเรยนค ข

เขยนจดหมายตอบ ตามก�าหนดเวลา แลวสงจดหมายทงหมดใหครเพอ

ประเมน



f แบงผเรยนออกเปน ๒ ฟาก และใหจบค โดยคนหนงสวมบทบาท

ความเชอสมมตหนง และเขยนจดหมายถง ผเรยนอกคนหนงสวม

อกบาทบาทความเชอหนง และเขยนจดหมายตอบ

f แทนทจะเขยนจดหมาย อาจใหผเรยนเขยนค�าสนทนาระหวาง ๒

คน โดยใชค�าพด (quotes) จากแหลงตนตอ เอามาปะตดปะตอ

กนเปนเรองราว หรอผเรยนจะคดถอยค�าขนเองกได เชนเขยน

ค�าสนทนาระหวางคนทเชอในการเลกทาส กบคนมทาส ใน สรอ.

ในป ค.ศ. ๑๘๕๕ หรออาจเขยนค�าสนทนาระหวาง พระเจาอ

เลกซานเดอร, จเลยส ซซาร, และ จกรพรรดนโปเลยน เรองทกษะ

ภาวะผน�าเพอพชตอาณาจกร และด�ารงรกษาไว


เปนเทคนคทชวยใหครประเมนวาผเรยนเขาใจหลกการพนฐานของ

ทฤษฎทแตกตางกน, ยคสมยแหงประวตศาสตร, แบบแผนของศลปะ, ฯลฯ

หรอไมเพยงใด

เปนเทคนคใหผเรยนได “เรยนรโดยลงมอท�า” และไดมโอกาสท�าอยาง

สรางสรรค ไดฝกทกษะการคดในมตทซบซอน

แตผเรยนบางคน ทขาดความสรางสรรคอาจไมชอบ


Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓). Classroom assessment techniques : A

handbook for college teachers (๒nd Ed.). San Francisco : Jossey-Bass,

pp. ๒๐๓-๒๐๗.

๒๕ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๗๑๘


การร�วมกน AAR หรอ reflection หลงกจกรรมเล�นบทจาลอง สาคญมาก

ในตอนท ๓๘ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 19 : Role Plays

SET 19 : เลนบทจ�าลอง

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การแสดง

ระยะเวลา : หนงคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ปานกลาง

ผ เรยนประยกตหลกการส�าคญในรายวชา โดยอาจสมมตตว

ละคร หรอสมมตใหตนเองเขาไปอยในสถานการณแปลกประหลาด แลว

แสดงบทเพอประยกตใชความร ทกษะ และความเขาใจ โดยแสดงบทจากมม

มองทก�าหนด ในสถานการณสมมตในจนตนาการ


๑. ครตองใชเวลาไตรตรองอยางระมดระวง เพอสมมตเรองราวใน

การแสดงบทจ�าลอง ใหมปฏสมพนธจากหลากหลายมมมอง

๓๙. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๔)

เลนบทจาลอง


ระหวางตวแสดง ครจงตองก�าหนดภาพทศนใหชด ก�าหนดตว

ละครและบคลกของตวละครแตละตว และก�าหนดกรอบบทบาท

ของตวละครแตละตว

๒. อาจก�าหนดใหมผเรยนท�าหนาทชวยเสรมกระบวนการกลม เชน

พธกร ท�าหนาทขดจงหวะหากตวละครออกนอกบท, ผชม ท�า

หนาทวพากษการแสดง เปนตน

๓. นาจะเรมการแสดงดวยเหตการณส�าคญ ทตวแสดงตองตอบ

สนอง เชน มตวแสดงคนหนงวพากษวจารณ หรอเรมจาก

เหตการณจรงทเพงเกดขน

๔. ก�าหนดทรพยากรทจะใชในการแสดง โดยเฉพาะอยางยงเวลา วา

จะใชเวลานานเทาไร จะจบลงอยางไร หรอจะปลอยใหเรอง

คลคลายหรอจบลงเองอยางเปนธรรมชาต

๕. ใหผเรยนจดทม ทมจ�านวนเพยงพอในการท�าหนาทตวแสดง

๖. ครน�าเสนอเรองสมมต ใหเวลาผเรยนระดมความคด และตง

ค�าถามตอคร จนเขาใจชดเจน

๗. ก�าหนดตวแสดงแตละบทบาท หรอใหผเรยนก�าหนดกนเอง หาก

มผเรยนท�าหนาทชวยเสรมกระบวนการ ตองซกซอมบทบาทให

เขาใจชดเจน

๘. แจงก�าหนดเวลาเลกกจกรรม หรอแจงวาเมอเหตการณด�าเนนถง

จดใด กเลกกจกรรมได ตามปกตกจกรรมจะด�าเนนไปจนเกด

ความเขาใจบทบาท หรอพฤตกรรม หรอไดฝกทกษะทตองการ

อยางเพยงพอ


๙. หลงจบการแสดง ใหมการระดมความคดในกลมยอย หรอในชน

ใหญ เพอตความแตละบทบาท แรงจงใจใหแสดงบทบาท และ

ผลจากการท�าบทบาทนน

ตวอยำง

วชาจตวทยาแหงอคต

วชานมเปาหมายใหผเรยนเขาใจกระบวนการทางจตใจทซบซอนใน

กลมชนทเปนชนสวนใหญ และทเปนชนสวนนอย ทเปนผลจากการแบงแยก

ชนชน ทงทจงใจและทไมจงใจ

เพอใหผเรยนเขาใจความซบซอนน ครเลอกเทคนค “เลนบทจ�าลอง”

บอยๆ ในชนเรยนวชาน โดยจดผเรยนเปนกลม ๓ คน ใหแตละคนเลน

บทบาทใดบทบาทหนงใน ๓ บทบาท คอ ผพดทมอคต ผโตแยง และ

ผสงเกตการณทางสงคม

ตลอดระยะเวลาของรายวชา ครสรางสถานการณจ�าลองเพอสะทอน

อคตตอ เชอชาต เพศ กลมชาตพนธ พนฐานทางเศรษฐกจและสงคม และ

ความพการทางรางกาย เชนเหตการณสมมตหนงเปนการประชมทางธรกจ ท

ผ พดทมอคตเปนผ จดการ พดถอยค�าไมเหมาะสมดานอคตตอเชอชาต

ผโตแยงเปนลกนองทมเชอชาตทถกเหยยดหยาม ตองหาวธพดตอบทเหมาะ

สม และผสงเกตการณท�าหนาทสะทอนความรสกของตนเมอประสบเหตการณ

นน

เมอจบกจกรรมเลนบทจ�าลองผเรยนแลกเปลยนเรยนรความเขาใจตอ

ความรสกทซบซอนน รวมทงวพากษวจารณเหตการณทเกดขน


วชาทกษะการสอสารดวยวาจาเบองตน

ศาสตราจารยผสอนวชา “ภาษาองกฤษในฐานะภาษาทสอง” เขาใจ

ดวาผเรยนตองการฝกพด ทงเพอการสอสารในชวตประจ�าวน เพอเพมคลง

ค�าศพทของตน เพอเรยนรไวยากรณ และเพอฝกส�าเนยงใหถกตอง

ครจงใหผเรยนฝกพดในสถานการณจ�าลอง เลยนสถานการณจรงใน

ชวตประจ�าวน ไดแก การสงอาหารในภตตาคาร การถามเสนทางไปยงอาคาร

หอสมด ฯลฯ โดยจดกลมยอย ใหผเรยนไดฝก ซงจะชวยใหผเรยนไมรสก

ล�าบากใจทจะฝกพด


เทคนคนปรบใชออนไลน ไดโดยการ chat หรอใช VRE (Virtual

Reality Environment - ซอฟทแวรชวยการแสดงบทจ�าลองออนไลน) หรอ

ใช ซอฟทแวรตวอน ทคนไดโดยค�าวา “role play” + “teaching”


f ใหผเรยนรวมกนก�าหนดเหตการณ ระบตวละคร และก�าหนด

บทบาทของตวละครแตละตว

f ใหผเรยนแตละกลมซอม แลวมาแสดงตอเพอนทงชน อาจมการ

แสดงของหลายกลม หรอก�าหนดใหแสดงกลมเดยวตอหนง

เรอง ก�าหนดให “ผชม” มหนาทเสวนาแลกเปลยนตความเพอ


f หลงจากการแสดงแรกจบ ใหแสดงใหม โดยหมนเวยนผแสดง

หรอเปลยนเหตการณสมมต


f ใชเทคนคนรวมกบเทคนค “fish bowl” ดงระบใน บนทกน

(ตอนท ๒๘ เทคนคดงความสนใจผเรยน http://www.gotoknow.

org/posts/๕๐๕๗๕๘)

f อาจก�าหนดใหผเรยนบางคนท�าหนาท “ตวปวน” หรอท�าหนาท

“ผเลาเรอง” เพอสรางเหตการณใหตวละครแสดงในทนใด อาน

รายละเอยดของเทคนคจากเวบไซตได ทน (http://www.goo.

gl/vbshnl)


กอนการแสดง ตองใชเวลาใหผเรยนท�าความเขาใจวตถประสงคของ

กจกรรมใหถองแทเสยกอน เพอไมใหหลงทาง หรอไมไดประโยชน

ผเรยนตองท�าความเขาใจบคลก ความเชอ ของตวละครทตนแสดง

อยางถองแท อาจตองใหผเรยนคนความาลวงหนา

ผเรยนบางคนอาจไมสบายใจทจะเลนบทจ�าลอง การจดกจกรรม

ละลายพฤตกรรมตอนตนเทอมอาจชวยลดปญหาน (ดตอนท ๑๕ ทน http://

www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๒๕๕)

บอกผเรยนใหชดเจนวาเปาหมายไมใชการหดเลนละคร แตเปนการ

ใชการเลนละครเพอเรยนรความรสกและอารมณทซบซอน คนทไมชอบ

กจกรรมน อาจมอบบท “ผสงเกตการณ” ให

การรวมกน AAR หรอ reflection หลงกจกรรมเลนบทจ�าลอง ส�าคญ

มาก อยาหวงวาการเลนบทจ�าลองเพยง ๒ - ๓ ครงจะใหผล จะไดผลตอ

เมอผเรยนไดเรยนรแบบซาบซงเขาไปในใจและอารมณของตน เกยวกบหลก

การส�าคญของรายวชา จากการทตนไดทดลองแสดงบททตางจากความ


เคยชน ดงนน ในการท�า AAR ครตองชกชวนใหผเรยนเชอมโยงประเดนเขา

สชวตจรงของตน

การใหคะแนนอาจท�าโดยบนทกวดทศน เอามาอภปรายตความ

กน หรออาจใหเขยนเรยงความสงเคราะหขอสงเกตจากการดวดทศนสงคร


Barkley EF, Cross KP, Major CH. Collaborative learning

techniques : A handbook for college faculty. San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๑๕๐-๑๕๕.

๒๕ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๘๑๒


ผ�เรยนฝ�กประยกต�ความร�สาคญในรายวชา โดยจดทาเป�นโปสเตอร�นทรรศการ สาหรบจดแสดงใน “วนนทรรศการ” ทแบ�งผ�เรยนออกเป�นครง ผลดกนทาหน�าท “ผ�ชม” และ “ผ�อธบาย และตอบคาถาม”

ในตอนท ๔๐ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 20 : Poster Sessions

SET 20 : โปสเตอรนทรรศการ

จดเนน : ตวบคคล กจกรรมหลก : หลากหลาย


ผเรยนฝกประยกตความรส�าคญในรายวชา โดยจดท�าเปนโปสเตอร

นทรรศการ ส�าหรบจดแสดงใน “วนนทรรศการ” ทแบงผเรยนออกเปนครง

ผลดกนท�าหนาท “ผชม” และ “ผอธบาย และตอบค�าถาม”

กระบวนการเรยนรทเกดแกผเรยนมความหลากหลาย และมหลาย

ระดบ ไดแก (๑) ผลตสงของ (เชน โมเดล โปสเตอร) ทดพอทจะน�ามาจด

แสดง (๒) ความสรางสรรค ในการคดแนวทาง หลากหลายแนวทาง เพอน�า

๔๐. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๕)

โปสเตอรนทรรศการ


เสนอความคด หรอผลตภณฑของตน (๓) ประเมนแนวทางเหลานน และ

เลอกแบบจดนทรรศการทดทสด (๔) คดวางแผนด�าเนนการ (๕) ด�าเนนการ

ตามแผน และสรางนทรรศการ (๖) ทบทวน (reflect) วาตนไดเรยนรอะไร

บาง เพอสงเคราะหและสรปบทเรยน น�าไป ลปรร. กบเพอนในชน เทากบ

ผเรยนและครไดพนความจ�าเจของรายงานโดยการเขยน และทส�าคญทสด

เปนกระบวนการเรยนรทท�าใหเรยนไดลก เมอน�ามา ลปรร. กบเพอนๆ


๑. ครก�าหนดประเดนเรอง เนอหา และแนวทางของการจด

นทรรศการ

๒. ก�าหนดวนนทรรศการ (วนเดยว หรอหลายวน) หากนทรรศการ

มความซบซอนหลากหลายมาก ครตองวางแผนยอนหลง เพอ

เตรยมการณใหพรอม ไมมจดทละเลย และท�าใหยงยากตอนวน

งาน และเพอใชโครงของแผนงานเปนแนวทางใหผเรยนคดแผน

ของตนสงคร

๓. ท�าใบงาน ทบอกแนวทางท�างาน และแนวทางประเมนผล

๔. ใหผเรยนระดมความคด ตงชอนทรรศการ และแนวทางกวางๆ

๒ - ๓ แนวทางสงคร เพอใหครไดตรวจสอบ วาแนวทางใดจะ

ชวยใหผ เ รยนเกดการเรยนร ท ลกและเชอมโยงทสด ตาม

วตถประสงคของรายวชา

๕. ตรวจสอบขอเสนอ และคดเลอก ๑ แนวทางรวมกบผเรยน

๖. ปรกษาหารอแนวทางออกแบบ และการเตรยมการส วนจด

นทรรศการกบผเรยน

๗. ใหเวลาผเรยนท�างานอยางมระบบ มแผนการด�าเนนงานทชดเจน

เปนลายลกษณอกษร ระบก�าหนดเวลาและขนตอนตางๆ รวมทง


สงของทจ�าเปนตองใช

๘. ก�าหนดกจกรรมในวนแสดงนทรรศการ โดยในชวงแรกใหผเรยน

ครงหนงเปนผจดแสดง อกครงหนงเปนผชม แลวสลบบทบาทใน

ครงหลง

ตวอยำง

วชาเครองเคลอบดนเผาขนสง

วชานมเปาหมายใหผเรยนเขาใจและมความสามารถในการสอสาร

ศลปะ ความคดสรางสรรค และเทคนค ดานการปน การปนแปนหมน การ

เคลอบ และการบรณาการรปทรง ครจงก�าหนดใหผเรยนจดนทรรศการเปน

ระยะๆ ในภาคการศกษา เพอใหผเรยนเลอก ๒ - ๓ ตวอยาง ทแสดงความ

ส�าเรจ หรอความลมเหลว ในการผลตเครองเคลอบโดยใชเทคนคดงกลาว น�า

มา ลปรร. กบเพอนๆ

วชาฟสกสเบองตน

ศาสตราจารยผสอน ตองการใหผเรยนเรยนรเขาใจหลกของโรงโนม

ถวงอยางลกซง จงจดผเรยนเปนทม ๕ คน ใหออกแบบบอลลนทลอยดวย

อากาศรอน (hot-air balloon) จากกระดาษธรรมดา ก�าหนดใหนทรรศการม

สวนตางๆ ดงน

การออกแบบ แสดงสมการ ทใชค�านวณ : ขนาด ปรมาตร พน

ผว เชอมโยงกบวสดทใช และความสามารถรบน�าหนกบรรทกของบอลลน

เปนตน

การสราง แสดงขนตอนการสรางลกกลม รวมทงการสรางแบบ

จ�าลองในขนแรก


การทดสอบและวเคราะห โดยมขอมลความดนอากาศในวนปลอย

บอลลน ขอท�านายการลอยจากสมการ buoyancy equation และ gas laws

รวมทงอณหภมสดทาย (ทงภายใน และภายนอกบอลลน) รายงานสงทเกด

จรงในการปลอย พรอมค�าอธบายหากไดผลตามทท�านายโดยสมการ หรอหาก

ไมไดผล รวมทงเตรยมสารสนเทศอนๆ ทคดวามประโยชนตอการ ลปรร. กบ

เพอนๆ ในวนนทรรศการ

ในวนนทรรศการผเรยนแตละทมไดรบพนทนทรรศการ และใหผเรยน

แตละทมผลดกนเปนผอธบาย และผชม (ของทมอน) เพอเรยนรซกถาม วา

บอลลนตามแบบทออกมขอดขอเสยอยางไร หากท�าใหม จะปรบปรงอยางไร

บาง


เทคนคนปรบใชออนไลน ไดโดยจดใหม เวบไซต เพอการเรยนแบบ

ออนไลน โดยทมผเรยนจดนทรรศการ บนเวบไซต แบบทลงรป เสยง วด

ทศน และลงคไปเวบอนได และใหเพอนผเรยนทเขาชม ลงขอคดเหนได


สามารถขยายเปนโครงการวจยเลกๆ โดยใหทมผเรยนรวมกนตง

โจทยวจย ด�าเนนการวจย แลวน�ามาจดนทรรศการ


นทรรศการแตกตางจากการน�าเสนอแบบอน ทผเรยนฝกท�าในชน

เรยน คอ (๑) เปนการน�าเสนอในเวลาเดยวกน หรอพรอมหน ไมใชผลดกน

น�าเสนอ ชวยใหประหยดเวลา (๒) เปนกจกรรมทไมเปนทางการ ท�าให


ผเรยนไมเกรง เกดการ ลปรร. อยางเปนธรรมชาต ส�าหรบน�ามา AAR รวม

กนในชนเรยน

นทรรศการอาจจดแบบงายๆ ไมตองใชพนทพเศษ คอเขยนลงบน

กระดาษ ๑ แผน แปะขางฝา หรอท�าเปนโมเดล ๓ มต วางบนโตะเรยน


เอกสารแนะน�าของ Colorado State University ทน (http://writing.

colostate.edu/guides/guide.cfm?guideid=๗๘)


ในบรบทไทย ครตองหมนเตอนสตผเรยนวาตองไมหลงประเดนของ

การเรยนร ผเรยนตองเนน เรยนรสาระและทกษะเกยวกบวชาทเรยน ไมใช

หลงไปเนนเรยนวชาจดนทรรศการ หลงอวดกนวาใครจดนทรรศการไดฟฟา

กวากน

ตวอยางวชาฟสกสเบองตนเรองบอลลนอากาศรอน นาสนใจ

มาก โปรดอานตวอยางขางบนอยางละเอยด จะเหนวาในทางปฏบตทจะท�าให

บอลลนลอยไดไมยากเลย นคอโคมลอยของบานเรา แตจดทส�าคญคอการ

เรยนค�านวณ เพอท�าความเขาใจแรงโนมถวงในระดบทวดได ค�านวณได เอา

มาสรางบอลลนทบรรทกน�าหนกได แบบทค�านวณน�าหนกบรรทกลวงหนาได

๒๗ ต.ค. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๙๑๗


เมอใกล�เรยนจบรายวชาผ�เรยนแต�ละคน เขยนรายงาน “ผลงานทมคณภาพสงสด” ของตนในรายวชา ส�งให�คร เพอคดเลอก นาไปเยบรวมเป�นเล�ม เรยกว�า “สมดประจาชน” ของรายวชานนของผ�เรยนเทอมนนหรอป�นน เกบไว�เป�นเกยรตประวตของผลงานคณภาพสง และสาหรบเป�น

ตวอย�าง และสร�างแรงบนดาลใจในการสร�างผลงานคณภาพสง แก�ผ�เรยนร�นหลง

ในตอนท ๔๑ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 21 : Class Book

SET 21 : สมดประจ�าชน

จดเนน : ตวบคคล กจกรรมหลก : การเขยน

ระยะเวลา : แตกตางหลากหลาย โอกาสเรยนออนไลน : สง

เมอใกลเรยนจบรายวชาผเรยนแตละคน เขยนรายงาน “ผลงานทม

คณภาพสงสด” ของตนในรายวชา สงใหคร เพอคดเลอก น�าไปเยบรวมเปน

เลม เรยกวา “สมดประจ�าชน” ของรายวชานนของผเรยนเทอมนนหรอปนน

๔๑. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๖)

สมดประจาชน


เกบไวเปนเกยรตประวตของผลงานคณภาพสง และส�าหรบเปนตวอยาง และ

สรางแรงบนดาลใจในการสรางผลงานคณภาพสง แกผเรยนรนหลง


๑. ครก�าหนด วางานชนดใดทผเรยนท�า ทจะไดรบการคดเลอกบรรจ

ลง “สมดประจ�าชน” รวมทงก�าหนดวธสงผลงานเขารบการคด

เลอก และเกณฑการคดเลอก ไดแก เนอหา รปแบบ และระดบ

ของคณภาพ

๒. ก�าหนดรปลกษณของ “สมดประจ�าชน” วาจะเปนสมดทเยบ

รายงานและเข าปกอยางง ายๆ หรอจะจดท�าเป นรปเล ม

สวยงาม ครจะท�าเอง หรอมอบหมายใหผเรยนตงทมท�า

๓. ก�าหนดชวงเวลาจดท�า “สมดประจ�าชน” ใหพอเหมาะ คอให

เวลาของเทอมผานไปนานพอทจะมผลงานจากหลากหลายชนงาน

ทครมอบหมาย ใหผเรยนเลอกสงเขารบการคดเลอก และในขณะ

เดยวกนกมเวลาจดท�า “สมดประจ�าชน” ใหเสรจเมอจบเทอม

ตวอยำง

วชาเรยงความ การอาน และการคดอยางมวจารณญาณ

วชานมเปาหมายใหผเรยนมทกษะในการเขยนโตแยง จากการอาน

และคดอยางมวจารณญาณ ตอขอเขยนทไมใชนวนยาย ครใชวธเรยนแบบ

รวมมอกน เพอสรางชมชนเรยนร และเพอใหเกดการเรยนรทลก เพอกระตน

ใหผเรยนตงใจเรยนและผลตผลงานทดทสด ในวนแรกของวชา ครจงบอก

วา ๒ สปดาหกอนจบเทอม ครจะใหผเรยนคดเลอกชนงานทตนคดวาม

คณภาพสงสดของตน สงเขารบการคดเลอก ส�าหรบน�ามาเขาเลมในชอ


“Showcase” เกบไวเปนอนสรณแหงความภมใจ และเปนตวอยางแกผเรยน

รนหลง

ครรบสมครผเรยนท�าหนาทเปน “ทมผผลต” (ไดคะแนน) ด�าเนน

การรวบรวม บรรณาธการ และจดพมพ

ผเรยนรนแรกๆ จดท�าหนงสอแบบงายๆ เยบเลมดวยสนพลาสตก

แตผเรยนรนตอๆ มา จดท�าแบบ desktop publishing เปนเลมสวยงาม สาระ

ด ตงโชวไวทส�านกงานภาควชา


เทคนคนปรบใชออนไลน ไดงาย โดยใหผเรยนสงรายงานเปน pdf

file เปน e-mail attachment แลวจดท�าเปนออนไลน magazine ซงเรยก

ชอไดหลายชอ เชน zine, ezine, webzine, cyberzine โดยม ซอฟทแวร ให

ใช คนหาไดดวยค�าวา “ezine publishing”


f ใหผเรยนอาสา หรอโหวตเลอกกน ท�าหนาทกองบรรณาธการ (ได

คะแนน)

f ให ผ เรยนจดท�าบนทกความทรงจ�าของชน ส�าหรบเป น

ค�าน�า สะทอนภาพของกระบวนการเรยนรในชนเรยน การเปน

ชมชนการเรยนรของชน และขอแนะน�าวธเรยนทด ตอผเรยนรน

ถดๆ ไป

f แทนทจะใหจดท�า “สมดประจ�าชน” เปนรปเลมหนงสอ ใหท�า

เปน web-based magazine เปน series ของแตละชนตอเนอง

f ในกรณของวชาจตรกรรม หรอการแสดง ท�าไดโดยใหแนบ

รป คลป หรอเสยงทบนทกใน DVD


f นอกจากใหผเรยนสงชนงานเขารบการคดเลอก ใหเขยนค�า

อธบายยาวไมเกน ๑ หนากระดาษ วาท�าไมตนจงคดวาผลงาน

ชนนนมคณภาพสง รวมทงขอเรยนรของตนในการผลตผลงานชน

นน

f ใหผเรยนแตละคนจดท�าแฟมรวบรวมผลงานของตน จากผลงาน

ชนเยยมทสดในแตละรายวชา


ครพงย�าวา จดเนนคอคณภาพของขอเขยนหรอผลงาน และการเรยน

รจากการคดเลอกผลงานเหลานน ไมใชความสวยงามของหนงสอ


Watkins R. (๒๐๐๕). ๗๕ e-Learning activities : Makingออนไลน learning

interactive. San Francisco : Pfeiffer, pp. ๑๙๘-๒๐๐.


ในภาคไทย อาจเรยก “สมดประจ�าชน” วา “สมดแหงเกยรตยศ”

ประจ�าชน ในรายวชานนๆ ในท�านองเดยวกนกบ หอเกยรตยศ (Hall of

Fame) ของสถาบนตางๆ โดยเปาหมายส�าคญคอ การสรางแรงบนดาลใจ

ใหผเรยนมงมนเรยนและท�างานเพอความเปนเลศ ไมใชเรยนแคพอสอบผาน

๒๗ ต.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๖๙๘๔


WebQuests เป�นกจกรรมทเออให�ผ�เรยนเรยนร�วธค�นข�อมลจาก เวบ นามาวเคราะห�ตรวจสอบความน�าเชอถอ และเลอกใช� ไม�ใช�เมอหาได�กด�วนเชอ และนามาสงเคราะห�ใช�งานทนท เป�นกจกรรมทจาลองมาจากชวตจรงของผ�ใหญ� จงช�วยให�ผ�เรยนเชอมโยงบท

เรยนเข�ากบชวตจรง ในโลกแห�งความเป�นจรง

ในตอนท ๔๒ น ไดจาก Chapter 14 ชอ Synthesis and Creative

Thinking และเปนเรองของ SET 22 : WebQuests

SET 22 : ตอบโจทยจากเวบ

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน การเขยน การน�าเสนอ

ระยะเวลา : หลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ปานกลาง

เปนกจกรรมตอบโจทยปลายเปด โดยใชขอมลทคนจากเวบ ทมระบ

ไว ใหทมผเรยนด�าเนนการกระบวนการกลม ตามทก�าหนดไว เพอใหผเรยน

สงเคราะหความร และประยกตใชในงานทเลยนแบบชวตจรง

๔๒. เรยนสงเคราะหและคดสรางสรรค (๗)

ตอบโจทยจากเวบ


WebQuests เปนกจกรรมทเออใหผเรยนเรยนรวธคนขอมลจาก เวบ

น�ามาวเคราะหตรวจสอบความนาเชอถอ และเลอกใช ไมใชเมอหาไดกดวน

เชอ และน�ามาสงเคราะหใชงานทนท เปนกจกรรมทจ�าลองมาจากชวตจรง

ของผใหญ จงชวยใหผเรยนเชอมโยงบทเรยนเขากบชวตจรง ในโลกแหงความ

เปนจรง


๑. ครก�าหนดหวเรองทเชอมโยงสาระในรายวชาเขากบเหตการณ

ปจจบน หรอเขากบเรองราวทไมมเขยนไวในต�ารา

๒. ออกแบบกจกรรม ทใชสาระสนเทศจากเวบ เพอปฏบตภารกจท

ก�าหนด ดงตวอยางภารกจทน (http://webquest.sdsu.edu/

designpatterns/all.htm) เชน กลมกจกรรม “วเคราะหหาอคต”

ผเรยนวเคราะหขอมลทคนไดจากเวบ เพอหาอคต น�าเสนอเปน

ความเหนของผเรยนและยกตวอยางผลทเกดขน ตวอยางหวขอ

คอ “โบทอกซ : ผล ความเสยง และความจรง กลมกจกรรม

“แคปซลเวลา” (Time Capsule) ผเรยนคนควา ประเมน และ

เลอกวตถจ�านวนหนงในประวตศาสตร น�ามาสะทอนความคด

เรองใดเรองหนง เชน หวขอ “ขบวนการสทธมนษยชนในชวง

ทศวรรษท ๕๐ : ความขดแยงระหวางอดมการณอเมรกนกบการ

แบงแยกเชอชาต”

๓. ก�าหนดบทบาทตางๆ ทผเรยนตองท�า ขนตอนการท�างาน จน

ส�าเรจ


๔. เลอกแหลงขอมลออนไลน ทเหมาะสมทสดจ�านวนหนง (ในดาน

ความทนสมย แมนย�า นาสนใจ และตรงกบงานทจะท�า) ส�าหรบ

ใหผเรยนคนควาเพอท�างาน เวบตวชวยคนหาแหลงขอมลส�าหรบ

อาจารยมหาวทยาลยใน สรอ. คอ http://webquest.sdsu.edu/

searching/fournets.htm

๕. ก�าหนดวธใหคะแนน มตวอยางอยท http://webquest.sdsu.edu/

webquestrubric.html

๖. เขยนรายละเอยดใบงาน พมพแจกผเรยน หรอเอาไวบน เวบไซต

ตวอยำง

วชาเคมอนทรย

เพอใหผเรยนทลงทะเบยนเรยนวชาน ไดมองเหนโอกาสสรางสรรค

จากการใชความรดานเคมอนทรย ในบรบทโลก ครหาทางกระตนผเรยนดวย

การเรยนแบบ WebQuest ชอ “เคมอนทรยในขาว”

ครมอบ “จดหมาย” จากบรรณาธการ นสพ. ทองถน ใหผเรยนอาน

จดหมายบอกวา บก. ไดรบค�าถามมากมายใน ๔ เรอง (๑) โครงการสราง

ทอแกสธรรมชาต (๒) trihalomethanes ในน�าประปา (๓) สงครามเคม (๔)

การใชสารเคมอนทรยทมนษยสรางขน (โปรดสงเกตวา ในบรบทไทย คร

ดดแปลงหวขอใหเขากบปญหาทองถนไดไมยาก)

ครบอกผเรยนวา บก. วทยาศาสตร ยงอยกบโครงการอน จงขอใหผ

เรยนแบงกลมกนท�าหนาท บก. วทยาศาสตร ท�าการคนควาและเขยน

บทบรรณาธการในแตละประเดน โดยการคนควาจะท�าผาน อนเทอรเนต และ

การทดลองในหองปฏบตการดวย หากจ�าเปน


ครแบงผเรยนเปนทม ท�าหนาททมละ ๑ เรอง โดยใหระดมความ

คดลงบนกระดาษทแบงเปน ๒ ขาง ขางหนงเปนรายการสงทรแลว ในเรอง

นน อกขางหนงเปนรายการสงทไมร หรอไมแนใจ แลวน�ารายการเหลานน

มาอภปรายกนในกลม และแบงหนาทกนในทม เชน นกขาว บรรณาธการ เจา

หนาทหองปฏบตการ นกเขยนภาพกราฟก เปนตน

ผเรยนไดรบรายชอ เวบไซต ๖ - ๘ ไซต เพอคนควา ผลของการ

คนควาน�าเสนอในรปของเรยงความส�าหรบเปนบทบรรณาธการ

วชาภาษาสเปนชนสง

ครจดผเรยนเปนกลม ๕ คน ใหท�ากจกรรม WebQuest เรอง “ควบา

ทามกลางวกฤต” ในสถานการณสมมตท ฟเดล คาสโตร ถงแกอสญกรรม

และราอล คาสโตรถกลอบฆา

ครใหใบงานสถานการณสมมตวาในสถานการณดงกลาว นสพ. ฉบบ

หนงตองการออกฉบบพเศษเกยวกบควบา เพอบอกรายละเอยดเบองลกเกยว

กบสถานการณปจจบน ซงกตองเกรนดวยเรองราวในประวตศาสตร โยงมาส

ปญหาทเกดขนในปจจบน และท�านายอนาคตของควบา

โครงการนใชเวลา ๒ สปดาห โดยใชเวลา ๑ สปดาหรวบรวมขอมล

และอก ๑ สปดาหสงเคราะห และน�าเสนอตอเพอนรวมชน โดยท�างานเปนขน

ตอนดงน

๑. การอภปรายในชน ผเรยนในชนเรยนทงหมดอานเรองราวเกยว

กบควบา น�ามาอภปรายในชนดวยภาษาสเปน เพอท�าความเขาใจ

มมมองทงดานบวกและดานลบ ของการปกครองโดยคาสโตร

๒. ผเชยวชาญ ผเรยนแตละคนในทม ๕ คน แบงหนาทคนละดาน


ใน ๕ ดาน คอ ประวตศาสตร การเมอง เศรษฐกจ สทธมนษย

ชน และความเหนของสาธารณชน

๓. วจย ทมงานเลอกอานจากรายการเวบไซตทครมอบให เพอคน

ความรตามแตละดานทตนไดรบมอบหมาย และคนจากแหลง

อนดวย รวมทงจากแหลงรวบรวมบนทกเสยงค�าปราศรยของ

ฟเดล คาสโตร ผเรยนแตละคนตองอานบทความอยางนอยคนละ

๓ บทความ โดยเปนบทความภาษาองกฤษเพยง ๑ บทความ

๔. บทความเฉพาะบคคล ผเรยนแตละคน เขยนบทความสรปของ

ตน น�าสงคร และใหแกผเรยนกลมอนๆ

๕. การอภปรายกลม ผเรยนแตละกลมประชม และใชขอมลสรปของ

ตนและของกลมอน น�ามาอภปรายหาขอสรปเกยวกบอนาคตของ

ประเทศควบา

๖. การน�าเสนอผลงานกลม ผเรยนแตละกลมน�าเสนอผลงานของ

กลมตอเพอนในชน โดยใชภาษาสเปน โดยอาจใชวธการน�าเสนอ

ทสรางสรรคได แตมเงอนไขวา สมาชกในทมทกคนตองไดพด

น�าเสนอ โดยแบงหนาทกน เชน ผรายงานขาว (ดานบวก) ผ

รายงานขาว (ดานลบ) ผอ�านวยการดานศลป ผเชยวชาญดาน

วสด โดยแตละกลมตองมเอกสารแจกแกเพอนๆ

๗. รายงานสะทอนความคด (reflection paper) ผเรยนแตละคนเ

ขยนเรยงความสะทอนความคด วาความคดของตนเปลยนไป

อยางไร ตงแตเรมตนโครงการ ไปจนถงจบโครงการ รวมทง

ประเมนตนเองวามบทบาทอยางไรบางในงานของกลม ดานการ

รวบรวมขอมล การอภปรายในกลม และการน�าเสนอตอชน


ผเรยนแตละคนไดรบผลคะแนนการประเมนแบบ rubric ทบอกราย

ละเอยดเกณฑการประเมนผลงานแตละขนตอน


หากจะใชเทคนคนออนไลน ตองก�าหนดโครงสรางวธการอยาง

ชดเจน ก�าหนดความรบผดชอบของผเรยนแตละคนใหชด แบงงานออกเปน

ชวงๆ มก�าหนดเวลาของแตละชวงอยางชดเจน ตอนอภปรายกลม ให

ผเรยนของแตละกลมไดอภปรายแลกเปลยนกนเฉพาะภายในกลม แตเมอสง

รายงานใหสงรายงานในเวบไซตทผเรยนทกคนเขาไปอานได กอนจบกจกรรม

ควรก�าหนดงานใหผเรยนท�าสง โดยตองเขาไปอานผลงานของเพอนๆ ทกคน


f WebQuest เปนกจกรรมทซบซอนมาก ครจงควรชวยหาทางลด

ความซบซอนลง เชน มตวอยางทครไมก�าหนดใหผเรยนในกลมท�า

หนาทตางกน แตให “สวมแวนความคด” มองประเดนจากตางมม

มอง เชน ในหวขอ “ความสามารถดานอานออกเขยนไดของบคคล”

ใหผเรยนสมาชกกลมคนหนงสวมแวนมมมองจากวชา เมตาฟสกส

อกคนหนงสวมแวนวชา มานษยวทยา อกคนหนงสวมแวนวชา

จตวทยา, สงคมวทยา, และวชาปรชญา


WebQuest เปนผลงานวจยของ Bernie Dodge และ Tom March

แหงมหาวทยาลย San Diego State University มรายละเอยดทเวบไซต www.


webquest.org โดยเนนการประยกตใชในการเรยนการสอนระดบอนบาลถง

เกรด ๑๒


http://webquest.sddu.edu

๔ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๗๕๖๗


ในชวตจรง ป�ญหาต�างๆ มความซบซ�อน ดงนน หากครต�องการให�ผ�เรยนได�ฝ�กทกษะในการ

กาหนดป�ญหา ครต�องทาให�ป�ญหาตวอย�างลดความซบซ�อนลง เพอให�ความแตกต�างระหว�างกล�มป�ญหาแต�ละชนดมความชดเจนขน โดยต�องยากบผ�เรยนว�า นเป�นแบบฝ�กหดททาให�ง�ายขน ในชวตจรงจะไม�ง�ายอย�างน

ในตอนท ๔๓ น ไดจาก Chapter 15 ชอ Problem Solving และ

เปนเรองของ SET 23 : What’s the Problem?

บทท ๑๕ วาดวยเรองการแกปญหา ประกอบดวย ๖ เทคนค คอ SET

23 - 28 จะน�ามาบนทก ลปรร. ตอนละ ๑ เทคนค เทคนคเหลาน ชวยให

ผเรยนฝกเรยนรดวยการแกปญหา

ทกษะในการแกปญหาเปนทกษะส�าคญททกคนตองฝก วงการศกษา

กลาวถงเรองนมาตลอด แตไมคอยมวธการด�าเนนการใหผเรยนไดฝกอยางเปน

ระบบ บนทกตอไปนจะชวยใหการเรยนแกปญหาเปนระบบมากขน โดยทคร

ตองตระหนกวา ค�าวา “ปญหา” มความหมายกวางและหลากหลาย แตกตาง

กนตามรายวชา และตามบรบทในชวตจรง เชน ปญหาทางคณตศาสตร กม

๔๓. เรยนแกปญหา (๑)

กาหนดปญหา


ธรรมชาตแบบหนง ปญหาดานสงคม กมธรรมชาตอยางหนง คอเรานกถง

ปญหาความยากจน ความรนแรง ความอยตธรรม หรอการแบงแยก ในบาง

กรณปญหามความชดเจน และมค�าตอบถก-ผดชดเจน แตในบางกรณกไม

ชดเจน และไมมถก-ผด ขาว-ด�า

SET 23 : ก�าหนดปญหา

จดเนน : บคคล กจกรรมหลก : การอาน การเขยน


เปนกจกรรมฝกก�าหนดชนดของปญหา เพอน�าไปสการฝกทกษะการ

แกปญหาทเหมาะสมตอปญหาชนดนนๆ เพอเรยนรหลกการ และเทคนคของ

การแกปญหา โดยผเรยนตองฝกมองทะลผวไปสเบองลกของปญหา ใหเหน

ความแตกตางของปญหาทมองผวเผนแลวเหมอนๆ กน โดยผเรยนฝกเปนค

เพอแยกแยะชนดของปญหาจากตวอยางหนงๆ และเรยนรวธจบกลมหรอ

ชนดของปญหา


๑. ครก�าหนดปญหา ๒ กลม (หรอมากกวา) ทผเรยนแยกความแตก

ตางระหวางกนไดยาก

๒. เลอก หรอสรางตวอยางปญหาในแตละกลม

๓. ก�าหนดระดบความยากหรอซบซอนใหเหมาะสมแกผเรยน(นร.)

เชน จะบอกชอกลมปญหา แลวใหผเรยนจดปญหาเขากลม หรอ

จะใหผเรยนระบชอกลมปญหาเอง


๔. ทดสอบใหผเรยนในชนเรยนทสงกวา ลองจดกลม หรออาจลอง

กบเพอนคร เพอประเมนระดบความยากงายของโจทย และเวลา

ทตองการส�าหรบตอบโจทย และปรบใหเหมาะสม ตามปกตเวลา

ทผเรยนตองการ คอ ประมาณ ๓ เทาของผมความช�านาญ

๕. จดท�าใบงานแกผเรยน หรอ presentation เพอแนะน�าตวอยาง

กลมชนดปญหา แกผเรยน

๖. จดคผเรยน อธบายงาน และใหเวลาท�างาน

๗. ผเรยนท�างาน จดกลมชนดของปญหา

ตวอยำง

วชาการอานและคดอยางมวจารณญาณ

เพอใหผเรยนรจกอานอยางมวจารณญาณ (ไมดวนเชอ) ครตองการ

ใหผเรยนไดเรยนรทกษะในการตรวจหาจดบกพรองหรอผดพลาด หรอความ

เชอผดๆ (มายา) ในขอถกเถยง โดยตงเปาวา เมอจบรายวชาผเรยนจะ

สามารถระบชนดของขอผดพลาดได ๒๐ กลม

โดยเรมจากกลมชนดทเขาใจงาย ๕ กลมกอน ไดแก (๑) สบสน

ระหวางเหตและผล (๒) red herring (๓) straw man (๔) ad hominem

(๕) post hoc แลวครจดท�าสไลดตวอยางถอยค�าทแสดงมายา ฉายใหผ

เรยนอานและรวมกนท�าความเขาใจวาเปนมายาในกลมใด หลงจากนนฉาย

ขอความแลวใหผ เรยนจบคปรกษากน หลงจากนนหากผเรยนคนใดน�า

ขอความจาก นสพ. หรอแหลงอน ทแสดงมายากลมใดกลมหนงมาเสนอ และ

บอกกลมถก กจะไดคะแนนเพม

๒ - ๓ สปดาหตอมา ครน�าเสนอมายาอก ๕ กลม ตอผเรยน ท�าเชน

นตอไปจนไดครบ ๒๐ กลมมายา โดยสงเสรมใหผเรยนท�าความรจกมายา

จากชวตประจ�าวน ผเรยนจะสนกมากกบบทเรยนน


วชาทฤษฎดนตรและการแตงเพลง

ผมอานตวอยางนไมรเรอง เดาไดเลาๆ วา ผเรยนมกจะแตงผด

หลกการทงๆ ทรทฤษฎ ครจงหาวธใหผเรยนฝกหาจดทผดจากตวอยาง โดย

ใหผเรยนจบคกนท�างาน

จากตวอยางน ผมจงคดวา ในทกวชา มประเดนทผเรยนหรอคนทวไป

มกเขาใจผด การหาวธใหผเรยนฝกหาทผดจากตวอยางทวๆ ไป จะไดผลใน

ลกษณะ “ยงกระสนนดเดยวไดนกสองตว” คอไดทงความรเชงสาระ และได

ทกษะการคนหามายา


เทคโนโลยสอสารสองทาง (หรอหลายทาง) ในเวลาเดยวกน เชน

teleconference chat ทมทเขยนโตตอบหรออธบายดวย มประโยชนมากตอ

การเรยนบทเรยนน

หรออาจก�าหนดใหผ เรยนจบคเปนทมท�างาน ใหคยเรองนทาง

โทรศพท หรอ SMS หรอครมอบหมายตวอยางปญหาใหผเรยนแตละคนคด

จดกลมชนดปญหาคนเดยวกอน แลวจงปรกษากน และสงผลงานตอคร เปน

ผลงานรวมกน


f ใหผเรยนหาตวอยางมายาแตละกลมชนดเอง

f ใหผเรยนอธบายลกษณะของมายาแตละกลมชนด และบอก

ลกษณะจ�าเพาะของแตละกลม

f เมอผเรยนบอกมายาแตละกลมชนดไดคลองแคลวแลว ใหผเรยน

ฝกใชเทคนคนรวมกบเทคนคท ๒๕ Think-Aloud-Pair-Problem

Solving



เทคนคนเนนทรายวชาทปญหามค�าตอบถกผดชดเจน แตยงมวชา

หรอปญหาภายในวชา ทมความซบซอน หรอมทงปจจยทรแลว และทยงไมร

จงไมมค�าตอบถกผดทชดเจน หากครใชปญหาชนดน ครตองบอกผเรยนให

ชดเจนวา เรองนนไมมค�าตอบทถกเพยงค�าตอบเดยว ใหผเรยนเลอกค�าตอบ

ทตนคดวาถกตองทสด พรอมทงบอกเหตผล

ในชวตจรง ปญหาตางๆ มความซบซอน ดงนน หากครตองการให

ผเรยนไดฝกทกษะในการก�าหนดปญหา ครตองท�าใหปญหาตวอยางลดความ

ซบซอนลง เพอใหความแตกตางระหวางกลมปญหาแตละชนดมความชดเจน

ขน โดยตองย�ากบผเรยนวา นเปนแบบฝกหดทท�าใหงายขน ในชวตจรงจะ

ไมงายอยางน



Francisco : Jossey-Bass, pp. ๒๑๔-๒๑๗.

๔ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๗๖๒๙


เป�นกจกรรมทฝ�กให�ผ�เรยนค�นเคยกบการคดทบทวนท�าทายความเชอต�างๆ ในสงคม และการค�นหาข�อมล

หลกฐานเพอพสจน�หรอท�าทายความเชอต�างๆ

ในตอนท ๔๔ น ไดจาก Chapter 15 ชอ Problem Solving และ

เปนเรองของ SET 24 : Think Again!

SET 24 : คดทบทวนอกครง

จดเนน : บคคล, ความรวมมอ กจกรรมหลก : การแกปญหา


ครน�าเสนอขอความทคนมกเขาใจผดกนโดยทวไป ใหผเรยนลง

คะแนนวาเหนดวยหรอไมเหนดวยกบขอความนน (ไมคดคะแนน) แลวครบอก

ผเรยนวา ขอความนนผดหรอไมเปนความจรง แลวมอบงานใหผเรยนหาขอ

พสจนวา ท�าไมขอความนนจงไมเปนความจรง

เปนกจกรรมทฝกใหผเรยนคนเคยกบการคดทบทวนทาทายความเชอ

ตางๆ ในสงคม และการคนหาขอมลหลกฐานเพอพสจนหรอทาทายความเชอ

ตางๆ

๔๔. เรยนแกปญหา (๒)

คดทบทวนอกครง



๑. ครก�าหนดความเชอผดๆ ทพบโดยทวไปในรายวชานน แลวเขยน

เปน presentation

๒. ก�าหนดภาระงานทผเรยนตองท�า เพอพสจนวาขอความนนไมเปน

ความจรง

๓. บอกผเรยนวา ครจะน�าเสนอขอความเพอใหผเรยนแตละคนบอก

วาตนเหนดวยหรอไม ย�าใหชดเจนวา ค�าตอบไมมคะแนน

๔. ฉายขอความพรอมกบอาน บอกใหผเรยนทเหนดวยยกมอขน

๕. สมมตวาผเรยนสวนใหญเหนดวย บอกผเรยนวา ขอความนผด

และใหผเรยนจบคกน เพอหาเหตผลวาท�าไมขอความนนจงไมจรง

หากเปนไปได ใหจบคผเรยนใหในแตละคมทงคนทเหนดวยและ

ไมเหนดวย

ตวอยำง

วชาพชคณต

ครอานขอความตอไปนแกผเรยน“เรอใบจะแลนเรวทสดเมอเรอแลน

ไปทางเดยวกนกบทศทางของลม” ใหผเรยนยกมอวาใครเหนดวยบาง รอย

ละ ๘๐ ของผเรยนยกมอ ครจงบอกวาขอนผด และใหผเรยนจบกลม ๓ คน

แลวครบอกวา จรงๆ แลว เรอใบจะแลนไดเรวทสดเมอแลนไปในทศทางทเปน

มมฉากกบลม ใหผเรยนแตละกลมอธบายโดยใชหลกการ vector ในวชา

พชคณต โดยอาจเขยน ไดอะแกรมชวยการอธบาย ใหค�าอธบายเขาใจงาย

ทสดส�าหรบคนทวไป


วชาฟสกสเบองตน

เพอดงดดความสนใจของผเรยนตอบทเรยน ครตงโจทยสถานการณ

จรง ทมค�าตอบใหผเรยนเลอก ๒ - ๓ ค�าตอบเปนระยะๆ เชน เพอใหได

เรยนรหลกการประหยดพลงงาน ครฉายรปทสเกตบอรดทเหมอนกน ๓

อน ไหลลงทางลาดทมรปราง ๓ แบบ คอ (ก) เปนเสนตรง (ข) เปน

วงกลม และ (ค) เปนรปพาราโบลา ถามวา สเกตบอรด อนไหนจะชนะ

เนองจากในชนมเครองมอโหวตอเลกทรอนกส (clicker) จงใหผเรยนแตละ

คนโหวต แตยงไมบอกผล ใหผเรยนจบคปรกษากบเพอนขางๆ แลวโหวต

รวมกน แลวครจงแจงผลครงแรกเทยบกบครงทสอง และใชผลทงสองในการ

อธบายเหตผล และอาจมการทดลองจรงกได


ไมจ�าเปนตองใหผเรยนโหวตในเบองตน เมอครน�าเสนอขอความ ให

ผเรยนใหขอพสจนวาท�าไมขอความนนจงไมจรง โดยใหผเรยนตอบดวยตนเอง

เปนรายคน แตถาตองการใหผเรยนไดฝกการรวมมอกน กใหผเรยนจบค

ปรกษากนผานทาง อ-เมล หรอใหท�างานเปนกลมอภปรายแลกเปลยนขอมล

และความเหนกนผาน discussion group ทเปนกลมปด


f อาจใชเทคนคนเพอแกปญหาทเกยวของกบสาระในรายวชา ไมใชแค

เพอท�าความเขาใจความเขาใจผดเทานน ดงตวอยางวชาฟสกสขาง

บน

f เพอพสจนวาผเรยนเขาใจเรองดงกลาวอยางถองแท ก�าหนดใหผเรยน

เขยนค�าอธบายแกคนทวไปใหเขาใจ



อาจใชค�าสง “ยกมอขน หากผเรยนคดวาคนทเดนตามทองถนนจะ

เหนดวยกบขอความน”

หากผเรยนสวนใหญเหนวาขอความนนผด ครจงบอกวาผเรยนสวน

ใหญเขาใจถกแลว ขอใหอธบายเหตผลวาท�าไมขอความนนจงผด


Bean JC. (๑๙๙๖). Engaging ideas : The professor’s guide to integrating

writing, critical thinking, and active learning in the classroom. . San

Francisco : Jossey-Bass, p. ๒๗.

๔ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๗๗๗๒


TAPPS เน�นทกระบวนการ เน�นเรยนร�กระบวนการและฝ�กทกษะ มากกว�าทผลลพธ�ของวธการ

ในตอนท ๔๕ น ไดจาก Chapter 15 ชอ Problem Solving และ

เปนเรองของ SET 25 : Think-Aloud-Pair- Problem Solving (TAPPS)

SET 25 : Think-Aloud-Pair-Problem Solving (TAPPS)

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การแกปญหา


เทคนคคดดงๆ จบคแกปญหา ใชเรยนรและฝกฝนการแกปญหา

เนนทการเรยนรวามหลกการและวธการทหลากหลาย

ใหผเรยนจบคผลดเปลยนกนท�าหนาท ๒ หนาท คอ “ผแกปญหา”

กบ “ผฟง” แตละคจะไดรบปญหาจ�านวนหนง ใหเรมจากปญหางายๆ กอน

โดย “ผแกปญหา” คดออกมาดงๆ วาขนตอนในการแกปญหานนของตนเปน

อยางไร “ผฟง” ฟงเพอตดตามขนตอน และสงเกตวธคด หรอเหตผลทอย

เบองหลงแตละขนตอน ผฟงจะไมรวมอภปรายโตแยง แตอาจซกถาม หรอ

อาจมขอเสนอแนะหากเหนวามการขามขนตอน หรอผดขนตอน

๔๕. เรยนแกปญหา (๓)

คดดงๆ จบคแกปญหา


TAPPS เนนทกระบวนการ เนนเรยนรกระบวนการและฝกทกษะ

มากกวาทผลลพธของวธการ ผเรยนจะไดฝกพด และฝกฟง โดยทในการท�า

ดงกลาวไดฝกวธการแกปญหาไปในตว รวมทงฝกทกษะวเคราะห และไดเรยน

รหรอท�าความเขาใจเรองตางๆ ในเชงลก

ทส�าคญคอ ไดฝกความตระหนกตอวธการรบรและเรยนรของตน และ

ของคนอน


๑. ครใชเวลารวบรวมปญหาทเหมาะสม (ตามสาระในวชา) ทผเรยน

จะสามารถแกปญหาไดในเวลาทก�าหนด โดยรวบรวมเปนกลม

เรอง แตละปญหาควรชวยใหผเรยนไดฝกฝนขนตอนตางๆ ใน

ทกษะพนฐานในการแกปญหา (ของวชานน) ไดแก ท�าความรจก

ธรรมชาตของปญหา วเคราะหความรและทกษะทตองการในการ

แกปญหาหนงๆ ตรวจหาวธการทจะแกปญหาได การเลอก

แนวทางหรอวธการทดทสด และการประเมนผลทอาจเกดขน

ปญหาเหลานควรทาทายผเรยนใหมสมาธอยกบการฝกทกษะการ

แกปญหา

๒. เขยนใบงาน ทมปญหาชดหนง ส�าหรบใหผเรยนฝกแกปญหาจาก

งายไปสยาก

๓. ใหผเรยนจบค ครอธบายวธท�าหนาทผคดแกปญหาดงๆ และผ

ฟง บทบาทของผคดแกปญหา คอ อานปญหาดงๆ และพดออก

มาดงๆ วาตนคดแกปญหาอยางไร มขนตอนอยางไรบาง บทบาท

ของผฟงคอ คอยเชยรหรอใหก�าลงใจใหผคดแกปญหาพดออกมา


ดงๆ บอกขนตอนการแกปญหานน ผฟงอาจตงค�าถามเพอให

วธแกปญหาชดเจนขน หรออาจมขอเสนอแนะ แตไมควรเขาไป

รวมแกปญหา

๔. ผเรยน แตละคแกปญหาตอไปจนหมดปญหาในใบงาน โดยสลบ

หนาทกน

๕. จบงาน เมอผเรยนแกปญหาหมดทงชด

ตวอยำง

วชาภาษาองกฤษในฐานะภาษาทสอง

ครตองการใหผเรยนเขาใจไวยากรณ ผานการวเคราะหท�าความเขาใจ

โครงสรางและความเชอมโยงของประโยค จงแสดงตวอยางการวเคราะห

แยกแยะโครงสรางของประโยคบนกระดาน ๒ - ๓ ประโยค จนผเรยนบอก

วาเขาใจแลว จงจดผเรยนเปนคและใหใบงานเปนประโยคชดหนง ใหผเรยน

คนหนงในควเคราะหแยกสวนของประโยค โดยพดออกมาดงๆ ผเรยนอกคน

หนงในคท�าหนาทเปนผฟงและซกถามเพอความกระจาง แลวสลบหนาทกน

ท�าโจทยประโยคอนตอไป เมอจบ ครใหผเรยนเลอกวาประโยคไหนเปนโจทย

ททาทายทสด และใหไปวเคราะหแยกสวนใหเพอนๆ ฟงทหนาชน

วชาสถตเบองตน

ครให ผ เรยนฝ กท�า regress ion analys i s โดยใช เทคนค

TAPPS โดยแจกใบงานบอกสถานการณหนง พรอมขอมลหนงชด ใหผเรยน

จบคและฝกแกปญหา ๑๐ ปญหา โดยใชเทคนค TAPPS เมอจบครใหมการ

อภปรายทงชน เพอท�าความเขาใจค�าตอบ และท�าความเขาใจวธแกปญหา


วชาเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร

วชาเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรน มเปาหมายใหผ เรยนเขยน

โปรแกรมคอมพวเตอรโดยใชภาษาทางวทยาศาสตรคอมพวเตอร ผเรยนตอง

แกปญหาทซบซอนโดยดงขอมลจากฐานขอมลหลายฐาน น�ามาคดเลอก และ

วเคราะหล�าดบขอมล โดยครสงเกตวาผเรยนจ�านวนหนงท�าไดคลองแคลว แต

ผเรยนอกจ�านวนหนงงง และมกท�าผด ท�าใหเสยเวลามากในการแกไขภาย

หลง ท�าใหมผเรยนจ�านวนมากเบอเรยน และถอนวชา

เพอชวยผเรยนกลมหลงน ครจงใชเทคนค TAPPS ชวย โดยจบคผ

เรยนทคลอง กบผเรยนทงง ท�าใหผลการเรยนของทงชนดขนมาก และจ�านวน

ผเรยนทถอนการเรยนวชานกลดลงอยางมาก


ท�าไดงายโดยใหผเรยนจบค และแสดงบท “ผแกปญหา” และ “ผฟง”

โดย teleconference (และผมคดวาใชโทรศพทกนาจะได) หรออาจใหแก

ปญหาดวยตวเอง และน�าไปแสดงบน discussion board


f ตามปกตใชเทคนคนเพอแกปญหาปลายปดเปนหลก แตกปรบใช

กบปญหาปลายเปดได โดยหากใชกบปญหาปลายเปดตองให

เวลาท�างานมากขน

f ถาผเรยนทกคท�าชดปญหาเดยวกน ใหสมเลอกคผเรยนใหออก

ไปแสดงวธแกปญหาแกเพอนทงชน หรออาจใหผเรยนโหวตกน

วาปญหาขอใดทาทายทสด แลวแลกเปลยนเรยนรวธแกปญหาใน

ชน รวมทงอาจอภปรายวธจดการฝกเทคนคนใหไดผลดยงขน



อาจมผเรยนจ�านวนหนงยงไมคลองทจะฝกแบบเปนค อาจใหฝกทง

ชนกอนจบคฝก

เทคนคนจะไดผลดผเรยนตองรสกสบายใจทจะเปดเผยความคดของ

ตนตอเพอน และสบายใจทจะเปนผรบฟง นนคอผเรยนตองสนทสนมกนพอ

สมควร จงควรมกระบวนการสรางความสนทสนมไววางใจซงกนและกน กน

กอนใชเทคนคน หรอใหเลอกคทตนพอใจ

ผเรยนมกจะท�างานดวยความเรวตางกน หรอตางกนมาก ครจงควร

มชดปญหา (ทยากขน) ใหผเรยนทท�าเสรจเรวไดซอมท�าเพม

ครตองคอยสงเกต และคอยชวยเหลอใหผเรยนฝกแกปญหาไดอยาง

ถกตอง

ควรประเมนทกษะการแกปญหา กอนและหลงการฝก วธงายๆ คอ

มตวอยางปญหาชดหนง ใหผเรยนบอกชนดของแตละปญหา วธทละเอยดท�า

โดยใหโจทย ๒ โจทย อนหนงงาย อกอนหนงยากปานกลาง ใหผเรยนเขยน

รายงานบอกขนตอนการท�า TAPPS ตอโจทยทงสองสงคร อาจเลอกผเรยนท

ตอบโจทยไดดอธบายวธการของตนตอเพอขางๆ หรอตอกลม หรอตอทงชน




Bass, p. ๑๗๒-๑๗๖.๖ พ.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๗๘๘๑


ผ�เรยน เลอกป�ญหาทเกดขนในชมชนของตน แล�วเขยนคาปราศรยของข�าราชการ เพอกระต�นให�ผ�คนเหนความสาคญ

และเร�งด�วนของป�ญหา รวมทงเสนอแนวทางแก�ป�ญหา

ในตอนท ๔๖ น ไดจาก Chapter 15 ชอ Problem Solving และ

เปนเรองของ SET 26 : Proclaimations

SET 26 : Proclaimations

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน, การเขยน


ในเทคนค “ค�าประกาศ” นผเรยนเลอกปญหาทเกดขนในชมชนของ

ตน แลวเขยนค�าปราศรยของขาราชการ เพอกระตนใหผคนเหนความส�าคญ

และเรงดวนของปญหา รวมทงเสนอแนวทางแกปญหา

โดยผเรยนตองคนควาท�าความเขาใจปญหาจรงของสงคม จากพน

ความรเชงทฤษฎของตน ชวยใหเขาใจทฤษฎลกซงขน เขาใจความส�าคญของ

๔๖. เรยนแกปญหา (๔)

คาประกาศ


ความรและทฤษฎเหลานนในชวตจรง รวมทงชวยบมเพาะจตสาธารณะหรอ

ความเอาใจใสตอประโยชนของสวนรวม การน�าเสนอวธแกปญหาชวยฝก

ทกษะการคดอยางมวจารณญาณ และอยางสรางสรรค รวมทงไดฝกทกษะ

การสอสารดวย


๑. ครใชเวลาไตรตรอง วาจะมอบงานในลกษณะใด จะมอบปญหา

ทวๆ ไป (มอเตอรไซคซง ยาเสพตด ความรนแรง การตงครรภ

ในวยรน, ฯลฯ) หรอจะมอบปญหาทเชอมโยงกบวชาทเรยน เชน

วชาสงแวดลอม อาจมอบปญหาเรองมลพษในล�าน�าทไหลผาน

หมบาน, อาจเปนเรองการตรวจพบสารพษในเลอดของคนสวน

ใหญในหมบาน เปนตน ในวนน�าเสนอผลงาน จะมการเชญบคคล

ทเกยวของ หรอทผเรยนจะเขยนสนทรพจนให มาฟงดวยหรอไม

หากเชญ ครหรอผเรยนจะเปนผเชญ

๒. ก�าหนดวธรายงานผลงาน จะใหสงรางสนทรพจน หรอจะให

ตวแทนทมของผเรยนเปนผอานสนทรพจนนนตอชน

๓. หากผเรยนยงมประสบการณนอย ตองการแนวทาง ครอาจตอง

ใหตวอยางปญหา และตวอยางขอเขยน เพอใหผเรยนเขาใจ

ชดเจนวาตนถกคาดหวงใหสงผลงานระดบใด

๔. ใหผเรยนแตละคนหาปญหามาจากหนงสอพมพ อนเทอรเนต

ขาว หรอประสบการณตรง เพอรวมกนก�าหนดปญหาของชมชน

คนละ ๒ - ๓ ปญหา น�ามาเสนอคร


๕. ครเลอกปญหา หรอท�ากระบวนการใหผเรยนเลอกโดยการโหวต

แตผมมความเหนตางจากในหนงสอ วาวธการเลอกโดยผเรยนนา

จะใหรวมกนก�าหนดเกณฑในการเลอก แลวใหผเรยนแตละคนให

คะแนนตามเกณฑ แลวจงรวมคะแนน และเลอกหวขอทได

คะแนนสงทสด ๓ หวขอ

๖. จดทมผเรยนตามความสนใจหวขอปญหา

๗. ใหเวลาทมผเรยนท�างาน เรมจากการเขยนตวปญหาใหชดเจน ยก

ตวอยางปญหา ท�ารายการสาเหตของปญหา และเหตผลทปญหา

นนด�ารงอยหรอเพมมากขน

๘. ใหเวลาทมผเรยนวเคราะหปญหา ก�าหนดแนวทางแกปญหา วา

ไดกแนวทาง และเลอกแนวทางทนาจะเหมาะสมทสด ก�าหนด

สาระส�าคญทจะสอสาร โดยครคอยชวยแนะน�าวธเขยนสนทรพจน

เชน ท�าโครงสราง ก�าหนดวาจะใหมประเดนส�าคญกประเดนท

จะท�าใหผฟงตดตามสาระได

ตวอยำง

วชาความสมพนธระหวางชาตพนธ (race) และเชอชาต (ethnic)

เปนวชาทตองการใหผเรยนเขาใจพลวตของความหมายของค�าวา

ชาตพนธ และเชอชาต เมอมองจากความสมพนธระหวางคนกลมตางๆ ใน

สหรฐอเมรกา เพอใหผเรยนไดเรยนรและเขาใจในมตทลก ครเลอกใชเทคนค

ค�าประกาศ ใหผเรยนเรยนโดยลงมอท�า โดยเชอมทฤษฎกบการปฏบต รวม

ทงใหผเรยนไดฝกบทบาทการเปนผน�าการเปลยนแปลง (change agent) ดาน

พฒนาความสมพนธระหวางคนตางชาตพนธ ในชมชนของตน


ครใหผเรยนแตละคนเขยนปญหาทสงเกตเหนในชมชนของตน ท

เกยวของกบการเปลยนแปลงโครงสรางทางชาตพนธของคนมา ๕ ปญหา น�า

มาสงคร แลวครสงเคราะหจดหมวดหมรายการปญหา แลวประกาศตอชน ให

ผเรยนแตละคนลงคะแนนเลอกรายการทส�าคญทสด ๕ ปญหา เมอได ๕

ปญหาตามผลการโหวตของผเรยนแลว แบงผเรยนเปน ๕ กลม จดท�าค�า

ประกาศกลมละเรอง โดยมโจทยวา ใหแตละกลมอภปรายท�าความเขาใจ

ปญหา ท�าความตกลงกนเรองยทธศาสตรในการแกปญหา แลวชวยกนเขยน

สนทรพจน หรอเขยนจดหมายถงผวาราชการจงหวด หรอนายกเทศมนตร หรอ

ถงผน�าชมชน


เนองจากไมมนยามทเปนทางการของค�าวา “ปญหาของชมชน” คร

จงควรชกชวนใหผเรยนชวยกนก�าหนดเกณฑเลอกปญหา เชน ควรมลกษณะ

ตอไปนอยางนอย ๒ - ๓ ประการ เกดขนบอย ด�ารงอยนานชวงเวลาหนง,

มผลตอคนจ�านวนมาก กอความเดอดรอนรนแรง ละเมดกฎหมายหรอสทธ

มนษยชน เปนปญหาทเกยวของกบคนจ�านวนมาก

สงเสรมใหผเรยนฝกจากปญหาจรง จะท�าใหสนกและรสกจรงจง ด

กวาปญหาสมมตมากมาย

แตปญหาจรงของชมชนมกซบซอนมาก วเคราะหใหครบถวนชดเจน

ยาก และแกยาก ครควรแนะน�าและใหก�าลงใจ ใหทมผเรยนคอยๆ วเคราะห

แยกแยะปจจยสาเหตทซบซอน ท�าความเขาใจวาในชมชนมหลากหลายกลม

ผลประโยชน ทอาจมผลประโยชนรวมกนบาง ขดกนบาง หากน�าเสนอ

แนวทางแกปญหาแนวทางหนง คนบางกล มจะเหนดวย อกบางกล ม


คดคาน รวมทงปญหาบางเรอง ตวปจจยหลกอยเหนอการควบคมของกลไก

ในชมชน (เชน ปญหาโลกรอน เศรษฐกจของประเทศตกต�า) การทผเรยน

ไดท�าความเขาใจขอจ�ากดเหลาน คอการเรยนรในชวตจรง


Berkowitz B. (๒๐๐๗). The community tool box : Bringing solutions to

light. Work Group for Community Health and Development. University

of Kansas. http://ctb.ku.edu/en/tablecontents/index.aspx

ควำมเหนของผม

ในบรบทไทย ครตองคอยย�าวาผเรยนตองท�างานอยางมขอมลหลก

ฐานยนยน ตองคนควาหาขอมลหลกฐานจากแหลงทนาเชอถอ และตรวจสอบ

ความถกตองของขอมลหลกฐานเสยกอน อยาเขยนนโยบายหรอสนทรพจน

จากความรสกลวนๆ อยาเขยนโดยเนนกระตนอารมณ ใหเนนเหตผล

หลกฐาน

๗ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๐๒๘


เทคนค “ส�งต�อป�ญหา” เหมาะสาหรบป�ญหาทซบซ�อน ไม�มคาตอบทถกเพยงคาตอบเดยว

แต�อาจใช�กบคาถามปลายป�ดทมาจากการอ�านหรอการเรยนในช�วงก�อนกได�

ในตอนท ๔๗ น ได จาก Chapter 15 ช อ Problem

Solving และเปนเรองของ SET 27 : Send-a-Problem

SET 27 : Send-a-Problem



ในเทคนค “สงตอปญหา” นผเรยนจบกลมแกปญหาทไดรบ เสรจ

แลวสงทงปญหาและวธแกของกลมไปใหอกกลมหนง กลมถดมาไมดวธแก

ปญหาของเพอน แตคดหาวธแกปญหาของกลมตน แลวสงตอทงปญหาและ

วธแกแกกลมตอไป ท�าเชนนไประยะหนง แตละกลมศกษาวธแกปญหาของ

กลมอน และประเมน วเคราะห สงเคราะหวธแกปญหาทดทสด แลวรายงาน

ตอชน

๔๗. เรยนแกปญหา (๕)

สงตอปญหา


เทคนค “สงตอปญหา” จงเนนการเรยนร ๒ ขนตอน คอ (๑) แก

ปญหา (๒) ประเมนแนวทางแกปญหา ซงจะชวยใหผเรยนมทกษะในการ

เปรยบเทยบหาขอแตกตางระหวางวธแกปญหาหลายแบบ


๑. ครก�าหนดจ�านวนปญหาทตองใช ใหเทาจ�านวนกลมของผเรยน

เพอใหผเรยนด�าเนนการแกปญหาพรอมกน

๒. ครคดหาวธใหกลมผเรยนแกปญหา และวธสงตอผลการแกปญหา

ระหวางกลม วธทงายคอตวปญหาอยในกระดาษ ทคลปตดกบ

ซองส�าหรบใสค�าตอบแกปญหาของแตละกลม

๓. ก�าหนดรายละเอยดของกระบวนการ วาจะใหเวลท�างานปญหา

ละกนาท จะสงตอปญหาเวยนซายหรอเวยนขวา

๔. จดกลมผเรยน๔ - ๖ คน อธบายตวกจกกรรม และค�าสง รวม

ทงตอบค�าถาม

๕. มอบใบงานปญหาและซองใสผลงาน แกแตละกลม บอกใหแตละ

กลมอภปรายปญหา และชวยกนคดแนวทางแกไขหลากหลาย

แนวทาง แลวรวมกนเลอกแนวทางทเหมาะสมทสด เขยนรายงาน

ใสซองปดผนก

๖. แจง “หมดเวลา” ใหผเรยนสงปญหา (และค�าตอบในซองปดผนก)

ใหแกกลมถดไป แจกซองเปลาใหแกแตละกลม ผเรยนกลมใหม

ด�าเนนการตามขอ ๕ เมอหมดเวลากสงตอปญหาและค�าตอบ

ในซองปดผนกใหแกกลมถดไป

๗. เวยนซ�าเชนนไประยะหนง ตามความเหมาะสม


๘. เมอจบผเรยนแตละกลมจะไดรบซองผลงานแกปญหาหนงปญหา

ของเพอนกลมตางๆ พรอมทงเอกสารตวปญหา ผเรยนกลมนน

เปดซองอานทบทวนและประเมนผลงานกลมเหลานน และเพม

เตมความเหนของกลมตน

๙. งานจบลงดวยการรายงานผลของแตละปญหาตอชน วาการแก

ปญหาของแตละกลมเปนอยางไร ผเรยนในชนและครเพมเตม

ความเหน หรอแกสวนทเขาใจผด

ตวอยำง

วชาการวางผงเมอง

ครตองการใหผเรยนสามารถประเมนวธการการแกปญหาของการจด

ผงทตงของทอยอาศยใหม จงแจกถง พรอมกระดาษ index card ขนาด

๕x๗ นว ๒ ใบ และขอความปญหาทตองการใหผเรยนเสนอวธแกไข ใหแก

ผเรยนแตละกลม ใหผเรยนปรกษาหารอวธแกปญหา แลวเขยนวธแกปญหา

ลงบน index card ใบหนง เอา index card ใบดงกลาวใสถง แลวสงตอให

กลมตอไป กลมตอไปท�าเชนเดยวกน เขยนวธแกปญหาลง index card ใบ

ทเหลอ แลวสงใหกลมท ๓ ซงท�าหนาทวเคราะหวธแกปญหาทงสองแบบ และ

เลอกวธทเหมาะสม น�าเสนอตอชนเรยน พรอมเหตผลวาท�าไมวธทเลอกจง

นาจะไดผลดกวา

วชาพยาธสรรวทยาขนสง และการดแลผปวย

เพอทบทวนการประเมนและการปฏบตรกษาผปวยโรคทางเดนหายใจ

ในผเรยนชนเรยน ๒๐ คน ครแบงผเรยนออกเปน ๓ กลม แจกซองกระดาษ

ทมขอความอาการปวยของผปวยเขยนไวหนาซอง แกแตละกลม ใหเวลา ๑๕


นาทแกผเรยนใหปรกษาหารอประมวลอาการ หาขอยตวาเปนโรคอะไร พรอม

เสนอแนะวธรกษา แลวเขยนใสกระดาษบรรจลงซอง แลวสงใหเพอนกลมถด

ไป ซงจะท�าอยางเดยวกน เมอกลมท ๓ ไดรบซอง กเปดซอง เอาขอเขยน

ของเพอน ๒ กลมมาวเคราะห และสงเคราะหวธรกษาทดทสด พรอมเพม

ความเหนของตน แลวรายงานตอชน และครบอกวารายงานใดดทสด พรอม

ทงทบทวนแนวทางวนจฉยโรค อาการ ตวโรค และการรกษา

วชาวรรณคดองกฤษ

ครตองการใหผเรยนเขาใจสภาพทางสงคมและวฒนธรรมทปรากฎ

ในนวนยาย Pride and Prejudice จงใหผ เรยนท�ากจกรรม “สงตอ

ปญหา”ออนไลน ครจงแบงผเรยนออกเปน ๓ กลม ใหแตละกลมเปนสมาชก

ของออนไลน discussion group ครก�าหนดค�าถาม ๓ ค�าถาม ทเกยวกบ

ประวตศาสตรในชวง (ครสต)ศตวรรษท ๑๙ และสงค�าถามท ๑ แกแตละ

กลม ใหเวลาอภปรายกน ๑ สปดาห แลวใหค�าถามท ๒ และใหเวลา ๑

สปดาห ในสปดาหสดทายนอกจากใหค�าถามท ๓ แลว ครยงใหผเรยนทก

กลมเขาไปดซงกนและกนได และมอบหมายใหแตละกลมประเมนการแก

ปญหาทง ๓

กำรประยกตใชออนไลน

ประยกตใชไดงาย โดยแบงผเรยนเปนกลม จ�านวนกลมตามจ�านวน

ปญหาทม จดใหผเรยนแตละกลมมออนไลน discussion forum ทคนอนเขา

ไมได โดยครเขาไปโพสตปญหา และใบงาน ใหเวลาอภปรายแลกเปลยนใน

ชวงท ๑ เปนเวลา ๒ สปดาห แลวเขาสชวงท ๒ ใหปญหาถดไปแกกลม

คราวนเปดใหทกกลมเขาไปอานค�าอภปรายซงกนและกนได ใหเวลา ๒


สปดาห แลวเขาสชวงท ๓ ซงเปนชวงทผเรยนแตละกลมประเมนผลงานของ

กลมอน

กจกรรมกลมจะเปนดงน ชวงท ๑ ผเรยนกลม ก ท�าปญหาท ๑

กลม ข ท�าปญหาท ๒ กลม ค ท�าปญหาท ๓ ชวงท ๒ ผเรยน กลม ก

ท�าปญหาท ๒ กลม ข ท�าปญหาท ๓ กลม ค ท�าปญหาท ๑ ชวงท ๓ กลม

ก ประเมนค�าตอบตอปญหาท ๓ กลม ข ประเมนค�าตอบตอปญหาท ๑ กลม

ค ประเมนค�าตอบตอปญหาท ๒

กำรขยำยวธกำรหรอประโยชน

f ควรใชเทคนคนเปนเครองมอทบทวนวชากอนสอบ ใชขอสอบเกาเปน

โจทย ใหผเรยนไดเปรยบเทยบค�าตอบกน

f ตอนจบใหผเรยนเขยนตวเลขชอปญหาลงบนกระดาน ใหผเรยนทม

ประเมนบอกวาทมผเรยนทมใดเสนอวธแกปญหาดทสด เพราะอะไร

และใหทมชนะออกมาอธบายเพมเตม


ใหนยามค�าวา “ปญหา” ใหซบซอน มหลากหลายมตและมมมอง

เทคนค “สงตอปญหา” เหมาะส�าหรบปญหาทซบซอน ไมมค�าตอบ

ทถกเพยงค�าตอบเดยว แตอาจใชกบค�าถามปลายปดทมาจากการอานหรอการ

เรยนในชวงกอนกได ในกรณเชนนน อาจใชท�าหนาททบทวนการเรยนเปน

ระยะๆ ชวยใหผเรยนเขาใจวชาในมตทลกและเชอมโยง จากการท�างาน

ประเมนค�าตอบในชวงทายของกจกรรม

ครควรทดลองท�าโจทยดวยตวเอง เพอท�าความเขาใจความยากงาย

และเวลาทตองการในการตอบ รวมทงท�าความเขาใจวากระบวนการในการ


ตอบโจทยแตละขนตอนเปนอยางไร ใชเวลาเทาไร แตละโจทยควรมความซบ

ซอนหรอยากงายเทาๆ กน ใชเวลาเทาๆ กน

ถาสอนชนใหญ อาจตองให กลมผเรยนตางกลมท�าโจทยเดยวกน แต

ไมควรใหกลมทท�าโจทยเดยวกนนงตดกน

ควรท�าความเขาใจวา ในกจกรรมนผเรยนจะไดฝกทกษะการท�างาน

ในเวลาทจ�ากดดวย จงตองมการตรงตอเวลาในการท�างานกลม แตครกตอง

ยดหยนตามความเปนจรง คอหากสงเกตวาผเรยนสวนใหญยงท�างานไมเสรจ

แตหมดเวลา กควรขยายเวลา และในท�านองเดยวกน หากผเรยนทงหมด

ท�างานเสรจกอนเวลา กควรใหท�างานชนตอไป

แมครจะเตรยมปญหาทยากงายพอๆ กนมาใหผเรยนท�า แตบาง

กลมอาจท�าปญหาบางปญหาเสรจเรวมาก ครควรเตรยมปญหาเพมไวใหผ

เรยนกลมนนท�า และรายงานเปนพเศษตอชน

เมอผเรยนท�ากจกรรม “สงตอปญหา” จนช�านาญ ผเรยนควรมความ

เขาใจชนดของปญหาดในระดบหนง ครควรขยายความรและทกษะในการ

ท�าความเขาใจชนดของปญหา โดยการมอบปญหาใหจ�านวนหนง ใหผเรยน

บอกหลกการทเหมาะสมในการแกปญหาแตละปญหา เพอสรางทกษะใน

การน�าประสบการณแกปญหา ไปใชแกปญหาใหมๆ


Berkley EF, Cross KP, Major CH. (๒๐๐๕). Collaborative learning

techniques : A handbook for college faculty. San Francisco : Jossey

Bass, pp. ๑๗๗-๑๘๑.

๙ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๑๓๓


ทกษะในการแก�ป�ญหาเป�นทกษะสาคญททกคนต�องฝ�ก วงการศกษากล�าวถงเรองนมาตลอด

แต�ไม�ค�อยมวธการดาเนนการให�ผ�เรยนได�ฝ�กอย�างเป�นระบบ

ในตอนท ๔๘ น ไดจาก Chapter 15 ชอ Problem Solving และ

เปนเรองของ SET 28 : Case Studies

SET 28 : Case Studies

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : การอาน การเขยน


การเรยนดวยกรณศกษาเปนการฝกวเคราะหอย างลกซงตอ

สถานการณใดสถานการณหนง หรอชดเหตการณในชวงเวลาหนง เปนเทคนค

ทดทสดส�าหรบใหผเรยนมสวนรวมในการฝกแกปญหา และการท�างานเปนทม

มการใชในหลากหลายสาขาวชา ไดแก การแพททย กฎหมาย ธรกจ และ

ในทสดเขาสสาขาวชามนษยศาสตร

การเรยนดวยกรณศกษาทด ท�าใหผเรยนไดฝกฝนทกษะดานการ

วเคราะห แกปญหา การตดสนใจ และการหาเหตผลประกอบการตดสนใจ

เปนการเรยนแบบ active learning ในสภาพจรงของโลก หรอชวตจรง

๔๘. เรยนแกปญหา (๖)

กรณศกษา



๑. ครรวบรวมกรณตวอยางจากแหลงตางๆ เชน หนงสอพมพ

นตยสาร อนเทอรเนต ประสบการณของตนเอง วารสารวชาการ

ฯลฯ เปนกรณตวอยางทนาสนใจ และมปญหาททาทายการ

ท�าความเขาใจ ตามสาขาวชาทผเรยนก�าลงเรยน

๒. น�ามาเขยนกรณศกษา พร อมทงระบค�าถามเป นระยะๆ

ดงตวอยาง

- ปญหาคออะไร

- ปญหานนาจะมาจากสาเหตอะไรบาง

- มหลกฐานอะไรบาง ส�าหรบน�ามาสนบสนนสมมตฐาน

- ขอสรปควรเปนอยางไร

- มขอเสนอแนะอยางไรบาง

๓. ก�าหนดวาจะใหรายงานผลงานกลมอยางไร เปนขอเขยน หรอ

รายงานปากเปลา

๔. แบงผเรยนเปนทม ๔ - ๖ คน แจกใบปญหา ใหเวลาผเรยนอาน

และซกถามปญหาจากคร

๕. ผเรยน ศกษากรณปญหา ดงขอมลความจรงออกมา และหา

ประเดนปญหา ทบทวนท�าความเขาใจเชอมโยงกบประสบการณ

ของตน โดยอาจมกจกรรมตอเนองในหลายคาบเรยน เพอใหผ

เรยนเสนอแนะแนวทางแกปญหา

๖. จบลงดวยการน�าเสนอและอภปรายในชนเรยน โดยครคอยตง

ค�าถาม ใหผเรยนคด ใหเกดมมมองทหลากหลาย และเกดความ

เขาใจประเดนส�าคญ โดยพงหลกเลยงการมค�าตอบถก-ผดค�า

ตอบเดยว


ตวอยำง

วชาภมศาสตรกายภาพ

เปนวชาการศกษาทวไป ครตองการดงดดความสนใจของผเรยนโดย

ใหท�าความเขาใจความสมพนธของคณสมบตของแรธาต ตอชวตประจ�าวน

และตอการเกดอนตราย หวขอแรกของวชาคอเรองแรธาต และเมอจะจบตอน

ครน�าเอากรณการฟองรองในศาลทเปนเรองจรง มาเปนกรณศกษา โดยกรณ

ศกษามชอวา “ความรบผดชอบของใคร : แอสเบสทอสทเปนสาเหตของมะเรง

ปอดของเธอ มาจากไหน”

ครรวาผเรยนรดวา แอสเบสทอส เปนอนตรายตอสขภาพ แตไมม

ความรชดเจนวาค�าวา แอสเบสทอส มความหมายกวาง รวมทงสวนทมคณ

และสวนทมโทษ จงจดกรณศกษา คดฟองรองเรยกคาเสยหายจากพษ

แอสเบสทอสตอสขภาพบคคล และใหผเรยนฝกประยกตความรทไดเรยนมา

ในกรณคดความน และจบลงดวยการอภปรายทงชนวา หากยกเลกการใช

แอสเบสทอสทงหมด จะเกดผลดและผลเสยตอมนษยอยางไรบาง


f แทนทจะใชเรองราวจากขอเขยน ใชสวนหนงภาพยนตร (หรอจาก

YouTube) แทน หรอใหผเรยนเลน role play กได

f รวมกบนกวชาชพในสาขาวชานน หรอสมาชกของชมชนทอง

ถน ในการก�าหนดเรองราวในกรณศกษา และเชญทานผนนมา

รวมอภปรายในตอนจบกจกรรม หลงจากผเรยนไดวเคราะหและ

สรปการเรยนรแลว


f จดกจกรรมศกษาเปรยนเทยบระหวาง ๒ กรณศกษา

f หลงจากจบกจกรรม ใหผเรยนลองเปลยนฉากสถานการณบาง

สวน และท�านายวาผลจะเปลยนไปอยางไร


ใหเขยนเรองราวในกรณศกษาอยางสนกระชบ ใหขอมลเทาทจ�าเปน

เพอการฝกฝนเรยนร แมวาการใหรายละเอยดจะท�าใหเรองราวดสมจรง แต

อาจจะเพมความซบซอนเกนก�าลงผเรยน ท�าใหผเรยนทอถอยเบอหนาย

หลกการ ท�าใหความยากงายอยในระดบพอด ใหมดลยภาพระหวางความท

ทาย และความภมใจในผลส�าเรจ ใชไดเสมอ

กรณตวอยางทด มลกษณะดงตอไปน

f เปนเรองจรง

f นาสนใจตอผเรยนทงชน

f มตวละครมาก เปดโอกาสใหไดวเคราะหแรงจงใจทแตกตางกน

f สงเสรมความเขาใจ (เขาไปนงในหวใจ) ของตวละครแตละตว

f ซบซอนเพยงพอทจะตงปญหา และถกเถยงแนวทางหลาก

หลายแนว

f งายพอ ทจะปองกนไมใหผเรยน“หลงปา” แหงรายละเอยด

f ไมมค�าตอบเดยว

f สงเสรมใหผเรยนคด และเสนอจดยนของตนเอง

f ตองการการตดสนใจ



Berkley EF, Cross KP, Major CH. (๒๐๐๕). Collaborative learning

techniques : A handbook for college faculty. San Francisco : Jossey

Bass, pp.๑๘๒-๑๘๗.

๑๐ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๒๒๕


เทคนคนช�วยให�ผ�เรยนเรยนด�วยการเชอมโยงวชาหรอทฤษฎทได�เรยนร� เข�ากบเรองราวจรง

ในสงคมร�วมสมย

ในตอนท ๔๙ น ไดจาก Chapter 16 ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET 29 : Contemporary Issues Journal

บทท ๑๖ วาดวยเรองการประยกตใชความร ประกอบดวย ๖ เทคนค

คอ SET 29 - 34 จะน�ามาบนทก ลปรร. ตอนละ ๑ เทคนค เทคนคเหลาน

ชวยใหผเรยนฝกเรยนรดวยการประยกตใชความร ความรและทกษะจะมความ

หมายตอผเรยนเมอผเรยนสามารถน�าไปใชประโยชนได และเมอเหนประโยชน

ผเรยน กจะตงใจเรยน

ในบทท ๑๖ นผเรยนจะไดลงมอประยกตความรเชงทฤษฎ ให

ประจกษดวยตนเองวา ความรเหลานนมทใชประโยชนในชวตอยางไร

SET 29 : Contemporary Issues Journal

จดเนน : ตวบคคล กจกรรมหลก : การเขยน


๔๙. ประยกตใชความร (๑)

เขยนเรยงความเรองรวมสมย


เทคนคนชวยใหผเรยนเรยนดวยการเชอมโยงวชาหรอทฤษฎทไดเรยน

ร เขากบเรองราวจรงในสงคมรวมสมย ซงอาจเปนขาวในสอมวลชน หรอใน

สอออนไลน น�ามาเขยนเรยงความหรอเขยน บลอก วาเนอวชาทไดเรยน ใช

กบสถานการณจรงไดอยางไร

ซงจะชวยใหผเรยนเขาใจวชาลกขน และเชอมโยงกบชวตจรง ให

เหนวาวชาทเรยนสอดคลองกบชวตจรงอยางไร


๑. ครก�าหนดเงอนไขตางๆ ของการเขยนเรยงความ ไดแก

f เขยนลงบนอะไร เชน บลอก (online), ท�าเปนเลมหนงสอ, แฟม

เอกสาร, ฯลฯ

f ผเรยน ตองเขยนบอยแคไหน เปนการเขยนตอบางสวนของ

รายวชา หรอเตมทงภาคการศกษา

f โครงสรางการเขยน เชน โครงสราง ๓ สวน ไดแก (๑) วนท

เขยน และแหลงของขาว (๒) ขอสรป (ใคร อะไร ทไหน เมอไร

ท�าไม อยางไร) (๓) เหตการณสะทอนหลกการ, แนวคด, ทฤษฎ

อะไรตามทไดเรยน

๒. ก�าหนดตวชวดคณภาพของเรยงความ

๓. เขยนใบงาน มอบหมายงานแกผเรยน บอกเปาหมายทชดเจน

พรอมทงตวอยางขอเขยน

๔. ผเรยน เขยนเรยงความ น�าเสนอตามรปแบบทก�าหนด

ตวอยำง

วชาจรยธรรมประยกต

คร (ศาสตราจารย) ตองการใหผเรยนตรวจสอบประเดนเชงจรยธรรม


ทเกยวของกบทางเลอกในวถชวตของผคน จงมอบหมายใหผเรยนหาขาวใน

สอมวลชนในเรองทมขอโตแยงกน เชนเรองการท�าแทง การใชบรการในระบบ

คมครองสขภาพถวนหนา การทรมานสตว สงแวดลอม การควบคมอาวธ

เปนตน ใหผเรยนบนทกเรองราวอยางนอยสปดาหละเรอง แลวเขยนขอ

วเคราะหวาเกยวของกบวชาทเรยนอยางไร เปนขอความสนๆ ๑ ยอหนา

ครเกบผลงาน ๒ ครงในภาคการศกษา และใหคะแนนตามจ�านวน

ครงทเขยน และคณภาพของการวเคราะห

ในการสอบปลายเทอม ครใหผเรยนเลอกบนทก ๑ เรอง น�ามาใช

หลกการ meta-ethics และ normative ethics ทไดเรยนระหวางเทอม ใน

การเขยนขอวเคราะหอยางละเอยด จากหลากหลายมมมอง ปดทายดวยขอคด

เหนวา จะแกปญหาขอขดแยงนนไดอยางไร

วชาธรกจดนตร

เปนวชาวาดวยประเดนทางกฎหมายและธรกจ ของอตสาหกรรม

ดนตร ในสวนทเกยวกบการตพมพ การใหสทธในทรพยสนทางปญญา และ

การสงเสรมการตลาด ครตองการใหผเรยนในชนไดเรยนรอยางทนสมย จง

ใหผเรยนตดตามเวบไซต Music Industry News Network ตลอดภาคเรยน

เพอหาเรองราวในเวบไซตทสอดคลองกบสาระในวชาเรยน เชน พลวตของ

กฎหมายลขสทธ ในอตสาหกรรม มลตมเดย และ อนเทอรเนต

ผเรยน เขยนวนท ขาว และสรปขาว ตามดวยขอวเคราะหตามทฤษฎ

ทไดเรยนมา เตรยมไวส�าหรบเอามา ลปรร. กบเพอนในคาบแรกของสปดาห

ในคาบแรก ครใหผเรยนแลกเปลยนขอคนพบกบคของตน ในชวง

๕ นาทแรก โดยครเดนไปสงเกตการณ และใหคะแนนผเรยนไปในตว แลว

จงใหผเรยนทงชนอภปราย เพอน�าไปสประเดนทจะเรยนในชวงสปดาหนน


กำรเรยนออนไลน

ท�าไดงายโดยใช บลอก ซงผเรยนจะเขยนโดยใสภาพ หรอ ลงค ได

ก�าหนดใหครคนเดยวทเขาอาน บลอก ของผเรยนแตละคนได โดยตกลงกบ

ผเรยนวา ครจะเขาไปอานและใหคะแนนเปนระยะๆ หรออาจตกลงเกณฑให

คะแนนกน

อาจจดใหม discussion forum ระหวางผเรยน


f บอกใหผเรยนขยายขอเขยน ใหมค�าถามประเดนทไมเขาใจ โดย

เฉพาะทยงเรยนไมถง

f ใหมเวทสะทอนความคดของผเรยน วาประเดนนนๆ เกยวของ

กบชวตในปจจบนหรออดตของตนอยางไร โดยครตงค�าถามใน

ท�านอง “ผเรยน เคยมประสบการณในท�านองน ในชวตของตน

หรอไม” “ตามทผเรยนไดเรยนเรอง ก ในวชาน ผเรยนจะแนะน�า

ผเกยวของในเรองอยางไร เพอใหเกดความราบรน”

f อาจใหผเรยนเขยนเรยงความฉบบเตมในตอนทายของวชา ให

วเคราะห สงเคราะห และประเมนบนทกทงหมดของตน

f อาจใหผเรยนตดตาม เวบไซตขาว หลายเวบไซต เปรยบเทยบ

กน

f อาจจดเปน “บนทกเพอแลกเปลยนเรยนร” โดยจบคผเรยนเปน

ทง “ผบนทก” และ “ผวพากษ” แตละหนาบนทก (ในเวบ) ม

ซกซายและซกขวา พนทซกซายเปนบนทก และซกขวาส�าหรบ

“ผวพากษ” เขยนค�าถามหรอค�าวพากษ


f อาจจดใหมบนทกแลกเปลยนเรยนรทงชน โดยน�ากระดาษบนทก

ใสแฟมไวในหองใหผเรยนทกคนอานได หรอ ลง บลอก ทผเรยน

ทกคนในชนเขาไปอานได


ผเรยนบางคนอาจมความกงวลใจตอการเขยนเรยงความ ครจงควร

ท�าความเขาใจคณคาของเทคนคการฝกฝนน ตอตวผเรยนเอง กบผเรยนให

ชดเจน

ครตองหมนเขาไปอาน และ comment ขอเขยนของผเรยน เพอให

ผเรยนรวางานทท�ามความส�าคญ และบอกผเรยนใหชดเจนวาครจะเขาไป

ตรวจงานแบบสมและใหคะแนนเปนระยะๆ เพอกระตนใหผเรยนขยนฝกเขยน


Bean JC. (๑๙๙๖). Engaging ideas : The professor’s guide to integrating


Francisco : Jossey Bass, p. ๑๐๙.

๑๐ พ.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๓๑๘


เป�นกจกรรมทฝ�กให�ผ�เรยนรบร�เรองราวทซบซ�อนและแตกต�างหลากหลาย ไม�ปฏเสธเรองราวทไม�ตรงใจตน

ในตอนท ๕๐น ไดจาก Chapter 16 ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET 30 : Hearing the Subject

SET 30 : Hearing the Subjecf

จดเนน : บคคล ตอดวยความรวมมอ กจกรรมหลก : การอภปราย

ระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

ผเรยนยคทชวตเรงรบ ยคไอซท ยค multitasking ขาดทกษะการฟง

และการมสมาธอยกบเรองใดเรองหนงนานๆ เทคนคนจงชวยฝกโดยการ

“ฟง” ขอความ จากค�าพด คลปวดทศน หรอดภาพ โดยครย�ากบผเรยนวา

ใหเนนทฟงใหไดสาระ หรอความหมาย อยาฟงแบบประเมนหรอตความ

แลวผเรยนแบงกลมยอย แตละคนเรยบเรยงขอความใหม บอกแก

เพอนๆ ในกลม ใหมหลากหลายขอความทสดเทาทจะท�าได แลวจงแลก

เปลยนกนในชนเรยนทงชน

๕๐. ประยกตใชความร (๒)

ฟงใหไดศพท


ในการฝกเทคนคน นอกจากไดทกษะการฟงใหไดใจความแลวผเรยน

ยงไดฝกสมาธจดจออยกบเรองใดเรองหนงในเวลานนๆ


๑. ครเลอกเรองทจะเขาใจไดดตองฟงอยางตงใจ และมสมาธอยกบ

เรองนนอยางตอเนอง

๒. ทดลอง “ฟง” เรองนนดวยตนเอง และเขยนบนทกถอยค�า

รปภาพ หรอสาระส�าคญอนๆ ไปพรอมๆ กน ประสบการณตรง

ของคร จะชวยใหครออกแบบการเรยนเทคนคนของผเรยนได

เหมาะสม รวมทงชวย facilitate การเรยนรของผเรยนไดดขน

ดวย

๓. อธบายวธการเรยนแกผเรยน พรอมทงแสดงตวอยางใหด บอก

ผเรยนวา จะตองนงนงๆ เงยบๆ เพอฟงอยางตงใจเปนเวลา

เทาใด แลวครใหผเรยนถามค�าถาม

๔. ใหผเรยน“ฟง” เรองจากสอทครเตรยมมา โดยเตรยมกระดาษ

ไวจดสวนส�าคญ

๕. จดกลมยอย ๒ - ๓ คน ใหผเรยนเลาเรองนนในภาษาหรอถอยค�า

ของตนเอง ใหไดสาระครบถวน แตอยาตความหรอวพากษวจารณ

๖. รวมผเรยนเปนกลมใหญขน หรอรวมทงชน เพออภปราย เรม

ดวยการ ลปรร. ความรสกหรอประสบการณของการนงฟงอยาง

ตงใจ วาตองฝนใจ หรอกอความอดอดอยางไรบางหรอไม แลว

จงอภปรายความหมายของเรอง


ตวอยำง

วชาศลปะวจกขณ

ครสงเกตวาผเรยนดภาพแบบไมตงใจ ไมมสมาธ ไมไดรายละเอยด

หรอประสบการณเชงอารมณทละเอยดออน ทผเรยนจะตองมพน เพอการ

เรยนศลปะ abstract ในขนตอนตอไป

ครจงประมวลหลกการทวไปของศลปะ ไดแก form, space, area,

plane, axis, proportion, scale, value, etc. และบอกผเรยนใหค�านงถง

หลกการเหลานไวระหวางใชเวลาเงยบๆ ๕ นาท นงดภาพ expressionist ของ

Hans Hofmann ชอ Effervescence จากภาพทฉายขนจอ ครแนะน�าใหผ

เรยนจดถอยค�า หรอรายละเอยดอนๆ ลงบนกระดาษระหวางนง “ฟง” สงท

Hans Hofmann บอกผานภาพ

เมอครบ ๕ นาท ครปดเครองฉายภาพ และใหผเรยนจบกลม ๓ คน

เพอแลกเปลยนสงทตนได “ฟง” หรอรบร (จรงๆ คอเหน) ใหไดรายละเอยด

มากทสดเทาทจะมากได โดยหลกเลยงการตความหรอการประเมนภาพดง

กลาว

หลงจากนนครใหมการอภปรายในชน วาการนงนงๆ เพอซมซบรบร

สงท Hans Hoffman “บอก” ชวยใหไดรบรสงทไมสามารถรบรไดในสภาพ

ชวตประจ�าวนทเรงรบอยางไรบาง

วชาบทน�าสวรรณคดอเมรกน

ครร วาผ เรยนมความยากล�าบากในการเขาใจกวนพนธของ E.E.

Cummings จงหาทางชวยใหผเรยนหลดพนจากความยากล�าบากน โดยการ


แจกกวนพนธ ๒ ชน คอ look at this กบ he does not have to feel because

he thinks ผมคนกวนพนธชนนไมพบ พบเพยงตอนทมขอความ

he does not have to feel because he thinks

(the thoughts of others, be it understood)

he does not have to think because he knows

(that anything is bad which you think good) )

ครใหผเรยนอานและพจารณาใครครวญ กวนพนธทง ๒ ชน เปนเวลา

๕ นาท เพอสงเกตรายละเอยดตางๆ เชน การใชตวอกษรพมพเลก พมพใหญ

การใชเครองหมายวรรคตอน การวางต�าแหนงค�า เปนตน หลง ๕ นาท คร

ใหผเรยนทงชนแลกเปลยนความเหนกนเรอง การเขยนกวนพนธโดยวางค�า

และเครองหมายวรรคตอนแบบแหวกแนว ของ e.e. cummings โดยใน

ขนตอนนใหผเรยนเนนทโครงสรางทเหนดวยตา

หลงจากนนจงใหผเรยนแบงกลม ใหอานบทกวนพนธดงๆ แลวเลอก

หนงบท และระดมความคดกนเพอหาความสมพนธกนระหวางความหมายของ

ถอยค�า การใชวรรคตอน และการวางจงหวะค�า


เทคนคนมประโยชนทสดตรงทการฟงนงๆ ๕ นาท เพอฝกสมาธพง

ความสนใจทเรองเดยว และการรบรอยางลก ดงนน เทคนคนจงใชออนไลน

ไมสะดวก อาจปรบใชไดบางโดยบอกใหผเรยนฝกนงรบรนงๆ เปนระยะเวลา

หนง แลวจงน�าเอาความรสกและความเขาใจมาแลกเปลยนเรยนรกบเพอนผ

เรยน



f อาจปรบใชกบการฝกผเรยนใหไดทกษะอยางอน เชนใหผเรยนฟง

คนกลาวปราศรย ใหเนนสงเกตการออกทาทาง สงเกตความเรว

ของการพด เปนตน แทนทจะใหจบใจความของค�าพดเพยง

อยางเดยว เปนการฝกใหผเรยนฟงแลวไดรายละเอยดทลก

f มเทคนคเสรม ชอ “ค�าพดทกอความขดแยง” ท�าโดยครเอา

ขอความมาจากสอ หรอเขยนขนเองกได เปนถอยค�าทอาจ

กอกวนหรอเสยดส ความรสกของผเรยน หลงจากอานหรอฟง

ขอความนนแลวผเรยนจบกลมกนท�าความเขาใจวา เหตผลเบอง

หลงถอยค�าเหลานนคออะไร ท�าไมจงมคนเชอในแนวคดนน

ประสบการณชวตแบบใด ทจะน�าคนเราไปสการมความคดหรอ

ความเชอแบบนน (ผมขอเสรมวา ควร ลปรร. กนดวยวา คนเรา

ควรมสตอยางไร ในการฟงเรองทขดใจเชนนน)

f บอกใหผเรยนหาหลกฐานและเหตผล ของความเชอทแตกตาง

หรอตรงกนขามกบความเชอของตน เพอฝกผเรยนใหเขาใจความ

เหน/ความเชอทแตกตาง ฝกความอดทนอดกลนตอความแตก

ตาง และใหไดประโยชนจากการเรยนรมมมองใหมๆ


เทคนคนทาทายผเรยนใหมสมาธจดจออยกบเรองใดเรองหนง โดย

ไมจ�าเปนตองเปนการฝกผสสะดานการฟงเทานน แตใชกบผสสะดานอนได

ทกดาน โดยจดเนนอยทสาระมากกวาตวบคคล เปนกจกรรมทฝกใหผเรยน

รบรเรองราวทซบซอนและแตกตางหลากหลาย ไมปฏเสธเรองราวทไมตรงใจ

ตน


มผออกแบบเทคนคการเรยนรชอ “ภาพ/ถอยค�าแหงความทรงจ�า”

โดยนอกจากมขอเขยน ใหผเรยนอานแลว ยงมกราฟ และตารางขอมลเชง

ปรมาณ ภาพ และวดโอคลป ใหผเรยนบอกวา จากสอเหลานนตนเหนอะไร

หรอสงเหลานนมความหมายอยางไรตอผเรยน เพอใหผเรยนเขาใจความซบ

ซอนของเรองราวตางๆ ในสงคม


Brookfield S, Preskill S. (๒๐๐๕). Discussion as a way of teaching : Tools

and techniques for democratic classrooms. San Francisco : Jossey

Bass, pp.๙๒-๙๔.

๑๑ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๔๑๕


เทคนค “เขยนใหม�” น ช�วยให�ผ�เรยนฝ�กทาความเข�าใจเรองราวทมความซบซ�อนสง ทได�รบสอสาร แล�วเขยนหรอนาเสนอใหม� ด�วยถ�อยคาของตนเอง เป�นการฝ�กทกษะทาความเข�าใจทลก และทกษะการสอสารความหมาย ด�วยถ�อยคาทง�ายต�อความเข�าใจของคนทวไป ท

ไม�มความร�เชงเทคนคของเรองนนๆ

ในตอนท ๕๑ น ไดจาก Chapter 16 ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET 31 : Directed Paraphrase

SET 31 : Directed Paraphrase

จดเนน : บคคล กจกรรมหลก : เขยน


เทคนค “เขยนใหม” น ชวยใหผเรยนฝกท�าความเขาใจเรองราวทม

ความซบซอนสง ทไดรบสอสาร แลวเขยนหรอน�าเสนอใหม ดวยถอยค�าของ

ตนเอง เปนการฝกทกษะท�าความเขาใจทลก และทกษะการสอสารความ

๕๑. ประยกตใชความร (๓)

เขยนใหม


หมาย ดวยถอยค�าทงายตอความเขาใจของคนทวไป ทไมมความรเชงเทคนค

ของเรองนนๆ

หากดตามหลกการเรยนรใน ประมดแหงการเรยนร จะเหนวา เทคนค

นคอการเรยนโดยการ “สอนคนอน” ซงเปนวธการเรยนรทมผลตอการเรยน

รสงทสด


๑. ครเลอก เรองทมความส�าคญทผเรยนไดเรยนรแลว อาจเปนหลก

การ ทฤษฎ แนวความคด หรอขอโตแยง ทมความหมายหรอม

ทใชนอกหองเรยน

๒. ก�าหนดวา “ผฟง” เรองน (ทผเรยนจะเขยนเสยใหมใหเขาใจงาย)

เปนใคร หรอเปนคนกลมไหนในสงคม

๓. ครลองเขยนขอความใหมดวยตนเอง เพอทดสอบความยากงาย

ความเหมาะสมตอการเรยนรวชาทผเรยนก�าลงเรยน

๔. ใหงานแกผเรยน บอกเรอง และบอกวาผฟงเปนใคร

ตวอยำง

วชาไฟฟาสถตย

คร ระบห วข อท เป นประเดนหลกในแต ละหน วยย อยของ

รายวชา ก�าหนดใหผเรยนอานขอความในต�าราจนมนใจวาตนเขาใจ จงใหปด

หนงสอ และเขยนสาระส�าคญของตอนนนๆ ดวยถอยค�าของตนเอง หลงจาก

ตกแตงตรวจทานอยางดแลว กสงผลงานใหครตรวจ


วชารงสวทยาวาดวยมะเรง

เปนวชาปฐานความรแกผเรยนสายวทยาศาสตรสขภาพ ส�าหรบท�า

หนาทดแลผปวยมะเรงทไดรบการรกษาดวยรงส ซงทกษะส�าคญอยางหนง

คอ สามารถอธบายเทคนควธบ�าบดทมศพทเทคนคยากๆ ใหผปวยและญาต

เขาใจไดงาย

ครจงจบคผเรยนผลดกนตอบงานทครบอกเดยวนน เชน จงอธบาย

ใหผปวยเขาใจความแตกตางระหวาง stereotactic radiation therapy,

remote brachytherapy, และ unsealed internal radiation therapy


ทกอยางเหมอนในหองเรยนแบบ face-to-face ตางกนเฉพาะทผ

เรยนสงผลงานทางเครองมอของการเรยนออนไลน

การขยายวธการหรอประโยชน

f เทคนคนอาจชวยลดปญหา พฤตกรรมลอกขอความ (cut and

pas te ) โดยไม อ า งอ งของผ เ ร ยน ซ ง เป น โจรกรรม

วชาการ (plagiarism) ชนดหนง


ครควรชใหเหนความแตกตางระหวางการเขยนใหม (paraphrasing)

กบการสรป (summarizing) การเขยนใหมตองใชถอยค�าของตนเองทงหมด



Francisco : Jossey Bass, pp. ๒๘๑-๒๘๔. ๑๒ พ.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๕๕๑


เป�นการท�าทายผ�เรยนให�อ�านแล�วตความหาความหมาย ค�นหาความร�จากแหล�งอน และการประยกต�ใช�

เพอเชอมโยงสงทอ�านเข�าส�ชวตจรง เกดความเข�าใจในมตทลกและกว�างขวางยงขน

ในตอนท ๕๑ น ไดจาก Chapter ๑๖ ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET ๓๒ : Insights-Resources-Application

(IRAs)

SET 32 : Insights-Resources-Application (IRAs)

จดเนน : บคคล กจกรรมหลก : เขยน

ระยะเวลา : ๑ คาบ โอกาสเรยนออนไลน : ออกแบบเพอการเรยนออนไลน

ใหผเรยนอานขอเขยนทก�าหนด แลวเขยนใหม ใหได ๓ องค

ประกอบ คอ (๑) ความเขาใจหรอแนวคดใหม จากการอานขอเขยนนน

(insights) (๒) แหลงความรใหมของเรองนน (resources) และ (๓) ตวอยาง

ประสบการณของผเรยนทเกยวของกบขอเขยนนน (application)

๕๒. ประยกตใชความร (๔)

มองทะล แหลงความร ประยกตได


เปนการทาทายผเรยนใหอานแลวตความหาความหมาย คนหาความ

รจากแหลงอน และการประยกตใช เพอเชอมโยงสงทอานเขาสชวตจรง เกด

ความเขาใจในมตทลกและกวางขวางยงขน


๑.คร เลอกข อเขยนทผ อ านสามารถตความเชอมโยงเข ากบ

ประสบการณสวนตว แลวก�าหนดใหผ เรยนเขยนรายงาน

ใน ๓ หวขอตอไปน

ก. ความเขาใจทเหนแจงแทงตลอด (Insights - I) โดยใหเขยน ความ

เขาใจใหม ๓ ขอ ขอละ ๑ ประโยค

ข. แหลงความร (Resources - R) หนงแหลง เกยวกบเรองนน ซง

อาจเปนหนงสอ ภาพยนตร ชนขาว ฯลฯ ทชวยขยายความเขาใจ

หรอใหขอมลเพมเตม เกยวกบเรองนน

ค. การประยกต (Application - A) เปนขอเขยน ๑ ยอหนา เกยว

กบประสบการณของตวผเรยนทเชอมโยงกบเรองนน

๒. สราง discussion forum ส�าหรบ IRA ใหผเรยนแตละคนลง IRA

ของตน และเขาไปใหความเหนตอ IRA ของเพอนอยางนอย ๒

คน ในชวงเวลาทก�าหนด โดยผเรยนเปรยบเทยบ IRA ของผเรยน

ตางคน เชอมโยงแนวความคดในขอเขยนเขากบแหลงความรอน

หรอกบสงทเรยนรมากอนหนาน รวมทงเชอมโยงเขากบการ

ตความและแหลงความรอนๆ


ตวอยำง

วชาส�ารวจธรกจระหวางประเทศ

ครตองการใหผเรยนเชอมโยงทฤษฎเขากบการปฏบตในเรอง การ

เรยนรเกยวกบชมชนการคาระหวางประเทศ จงใชเทคนค IRAs รวมกบการ

ก�าหนดใหผเรยนอานเรองการตลาดระหวางประเทศ แลวใหผเรยนแตละคน

ลง IRA ของตนใน discussion forum และเขาไปแสดงความคดเหนตอ IRA

ของเพอน ซงจะชวยใหผเรยนเพมความลกซงและเชอมโยงความรความเขาใจ

ในวชา รวมทงไดมขอมลดานแหลงเรยนรเพมขน


เทคนคน ออกแบบส�าหรบใชออนไลน โดยเฉพาะ


f ใชเทคนคนรวมกบกจกรรมอนๆ เชน ในการสรปรายวชา หรอ

หลงการชมวดทศน

f อาจปรบใชเปนกจกรรม face-to-face โดยก�าหนดใหผเรยน

น�าบทความมาแลกเปลยนกบคของตน ใหเวลาผเรยนอานสกคร

แลวใหเขยน IRA และ ลปรร. กบเพอน


ครควรชใหเหนความแตกตางระหวางการเขยนใหม (paraphrasing)

กบการสรป (summarizing) การเขยนใหมตองใชถอยค�าของตนเองทงหมด



Conrad R, Donaldson JA. (๒๐๐๔). Engaging theออนไลน learner. San

Francisco : Jossey Bass, p. ๘๐.


อาจดดแปลงเทคนคนเปน IRADs คอเตม D = Disagreement

ซงหมายถง ขอเขยนทแสดงความเหนแยง แหลงขอมลทแสดงความเหน

แยง ประสบการณสวนตวทสะทอนความจรงทตรงกนขามกบหลกการตามเรอง

ทไดรบมอบหมาย โดยใหความยดหยนวาผเรยนแตละคนจะเขยนแบบ

สนบสนนกได เขยนแบบแยงกได

๑๔ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๗๐๕


กจกรรมนฝ�กผ�เรยนให�มประสบการณ�เรยนร�เรองใดเรองหนงจนสอนคนอนได� ช�วยให�ผ�เรยนทขอาย เกบตว ไม�ช�างพด หรอไม�มนใจตวเอง ได�มโอกาสฝ�กแสดงออก โดยเฉพาะเมอแสดงบทเป�น “คร” ดาเนนการอภปราย

ในตอนท ๕๓น ไดจาก Chapter 16 ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET 33 : Jigsaw

SET 33 : Jigsaw



ใหผเรยนท�างานกลมยอย เพอเตรยมเปน “ทมผเชยวชาญ” สอนคน

อนในเรองทก�าหนด โดยสมาชกทมแตละคนเปน “ผเชยวชาญเฉพาะดาน”

แลวทมแตกตวไปจดทมเปน “ภาพตอ” ใหม ทมสมาชกทมครบดานของผ

เชยวชาญ

๕๓. ประยกตใชความร (๕)

ภาพตอ (Jigsaw)


กจกรรมนฝกผเรยนใหมประสบการณเรยนรเรองใดเรองหนงจนสอน

คนอนได ชวยใหผเรยนทขอาย เกบตว ไมชางพด หรอไมมนใจตวเอง ไดม

โอกาสฝกแสดงออก โดยเฉพาะเมอแสดงบทเปน “คร” ด�าเนนการอภปราย


๑. ครใชเวลาไตรตรองเลอกเรองส�าหรบกจกรรม “ภาพตอ” โดย

ตองเปนเรองทไมยากนก พอทผเรยนจะจบใจความน�าไปสอน

เพอนได แตกตองซบซอนเพยงพอทจะน�าไปสการอภปรายแสดง

ความเหนในทมผเรยนเพอเตรยมการสอน เรองทเลอกควรม

จ�านวนหวขอยอย เทากบจ�านวนสมาชกกลมทเปน “ภาพตอ”

๒. ครท�ารายการ “ความรเฉพาะดาน” ทเกยวของกบหวเรอง และ

ท�าใหความแตกตางระหวางแตละความรเฉพาะดาน มความ

ชดเจน

๓. แบงผเรยนออกเปนกลม (เรยกวา “กลมผเชยวชาญ”) เพอให

แตละกลมศกษาความรเฉพาะดานตามความสนใจของตน หรอ

ตามทครมอบหมาย เพอใหสมาชกกลมเรยนรฝกฝนตนเปน “ผ

เชยวชาญเฉพาะดาน” ทมทกษะในการอธบาย ยกตวอยาง แสดง

ภาพ และประยกตใชความรนน (การสอนผอน)

๔. เมอผเรยนกลมผเชยวชาญท�าความเขาใจเนอหา และวธการ

“สอน” ผอนแลว ใหแยกกลมไปตงกลมใหม เรยกวา “กลมภาพ

ตอ” คอ ใหแตละกลมมผเชยวชาญเฉพาะดาน ดานละ ๑ คน

และมครบทกดาน ให “ผเชยวชาญเฉพาะดาน” สอนเพอนใน

กลมเกยวกบความรดานนน ทเชอมโยงเปน “ภาพตอ” ของเรอง

นนๆ


๕. หลงจาก “สอน” เพอนในกลมภาพตอ จนได “ภาพตอ” แลวผ

เรยนกลบเขากลมผเชยวชาญเฉพาะดาน และ AAR กนวาการไป

สอนเพอนๆ ในกลมใหความรหรอประสบการณอะไรเพมบาง

แลวอภปรายในกลมใหญอกครงหนง

ตวอยำง

วชาวรรณคดดเดนของอเมรกา

ศาสตราจารยสอนวชาวรรณคดเกยวกบภาคใตของสหรฐอเมรกา ใน

ตอนทายของภาคการศกษา ครก�าหนดใหผเรยนคนควาวานกเขยนในภาค

ใตใชประสบการณในชวตของตนเปนฉากในวรรณกรรมอยางไรบาง ครจง

เลอกนกเขยนเดน ๕ คน แบงผเรยนเปน ๕ กลม ใหไปคนควาวรรณกรรม

ของนกเขยนกลมละ ๑ คน โดยผเรยนแตละคนตองไปท�าการบานมา ใน

สปดาหตอมาผเรยนประชมกลมผเชยวชาญ กลมท ๑ วาดวยนกเขยน ก

กลมท ๒ วาดวยนกเขยน ข เปนตน แตละกลมรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบ

ชวตของนกเขยนคนนน ทปรากฎในเรองสนทเขาเขยน ผเรยนแตละกลม

รวบรวมขอมลใหครบถวนทสด และเตรยมน�าเสนอตอเพอนอยางกระชบโดย

ใชเวลา ๑๐ นาท

ในสปดาหตอมา ครใหผเรยนจด “กลมภาพตอ” ใหผเรยนแตละคน

ผลดกนท�าหนาทน�าการอภปราย เมอจบการประชมกลม ผเรยนกลบมารวม

เปนชนใหญและอภปรายสาระทไดเรยนร

วชามานษยวทยาเชงวฒนธรรมเบองตน

มเปาหมายใหผเรยนเขาใจวฒนธรรมของมนษยทเปนชนเผาลาหลง

ครจงใหผเรยนเรยนโดยใชเทคนค “ภาพตอ” เพอใหผเรยนไดเรยนรโดยการ


คนควา โดยปฏสมพนธกบเพอนๆ และโดยการสอนเพอน

ครแบงผเรยนออกเปน ๖ กลม กลมละ ๖ คน ใหผเรยนแตละคน

คนควาศกษา ๑ วฒนธรรม แลวน�ามาสอนเพอนในกลม โดยครท�าหนาท

ประเมนวาเพอนๆ เขาใจสงท “ผเชยวชาญวฒนธรรม ก” สอนหรอไม โดย

ทดสอบความรเปนระยะๆ จบตอนนโดยการสอบเกบคะแนน

หลงจากนน จด “กลมภาพตอ” ไดแกกลม ความเชอทางศาสนา

กลมระบบเศรษฐกจ กลมโครงสรางการปกครอง และกลมระบบชนชน ให

แตละกลมม “ผเชยวชาญ” ครบทกวฒนธรรม วฒนธรรมละ ๑ คน

แตกอนเรมกระบวนการกลมภาพตอ ครเตรยมทกษะการสอนใหผ

เรยนโดยการอภปรายในชน เกยวกบวธสอนทด รวมทงวธวาง outline, การ

ก�าหนดนยาม, การมเอกสารประกอบ, และการทดสอบความเขาใจเปนระยะๆ

กอนจบกลมภาพตอ “คร” แตละคนจดทดสอบวา “ผเรยน” ในกลม

เขาใจสาระหรอไม แลวสงผลการทดสอบตอคร ครใชผลการทดสอบเหลานน

ในการวางแผนการสอบเมอสนภาคการศกษา

วชาเครองมอตพมพเวบไซต

เปนวชาออนไลน และเปนสวนหนงของวชา การออกแบบและ

จดการเวบไซตเบองตน มวตถประสงคใหผเรยนมทกษะในการใชเครองมอ

และเทคนคตางๆ จดท�าเวบไซตในระดบมออาชพได

ในชวงกลางเทอม ครก�าหนดใหผเรยนเขา “ทมผเชยวชาญ” และ

“ทมภาพตอ” ทมผเชยวชาญม ๖ ทม ตามจ�านวนคณลกษณะ ๖ ประการ

ของ design software program ตามทครสอน แตละทมคนควา ๑

คณลกษณะ และ ลปรร. กนภายในทมผานออนไลน discussion forum ทเขา


ไดเฉพาะสมาชกกลม ใหเวลา ๑ สปดาห โดยใชเวลาเรยนในชนเรยนตาม

ปกตในการรวมกนสรปความร

ในสปดาหท ๒ ทมผเชยวชาญเตรยมจด บทเรยนใหแกเพอน โดย

ตองมสไลดฉายขนจอ แสดงผลการคนควา มเอกสารอางอง และแนะน�าแหลง

ความรทดทสด ๒ แหลง ส�าหรบไปคนควาตอ

ในสปดาหท ๓ ผเรยนเขากลมภาพตอ และผลดกนสอนสาระเกยว

กบเทคนคในการจดท�าและจดการเวบไซต ผเรยนทกคนไดเรยนรเครองมอ

ทง ๖ ชนด ตอนทายสปดาหครจดใหมการอภปราย ลปรร. ทงชน ผเรยน

ตองน�าขอเรยนร ๑ ขอจากทมผเชยวชาญ และอก ๑ ขอจากทมภาพคอ เอา

ไปใชในโครงงานของตน


ครก�าหนดประเดน ๔ - ๕ ประเดนส�าหรบให น.ศ. สอนซงกนและ

กน จดผเรยนเขากลมหรอใหผเรยนเลอกเขากลมประเดนในลกษณะใครสมคร

กอนไดกอน ดงนนจะมกลมผเชยวชาญประเดน ก, กลมผเชยวชาญประเดน

ข, …. แตละกลมคนควาและ ลปรร.ออนไลน ใน ๒ เรอง คอเรองสาระของ

ประเดน และเรองวธสอนสาระนนใหเขาใจงายและสนก โดยครเขาไป

สงเกตการณในแตละ discussion forum เพอชวยเหลอ และประเมนวาผเรยน

มทกษะทง ๒ ดานแลวหรอยง คนไหนม คนไหนไมม อาจใหผเรยนแตละ

กลมเชยวชาญสราง instructional module ส�าหรบใชสอน

หลงจากนน จดกลมภาพตอ ใหแตละกลมมสมาชกทเชยวชาญครบ

ทกดาน ดานละ ๑ คน จด discussion forum ส�าหรบแตละกลมภาพตอ ให

สมาชกแตละคนสอนเพอนใหมความรในประเดนทตนเปน “ผเชยวชาญ”



f ใชเทคนคน ส�าหรบแกปญหาทซบซอน โดยใหสมาชกแตละคน

เรยนร ๑ ทกษะทตองใชในการแกปญหานน ใหมผเรยนเรยนร

ครบทกทกษะทตองการ ในจ�านวนทกษะละเทากน

f ใหผเรยนรวมก�าหนดรายการประเดน ซงจะเพมความสนใจของ

ผเรยน

f แทนทจะเรยกผเรยนวาเปน “ผเชยวชาญ” เรยกวา “ครสอน”

f แทนทจะใหผเรยนเขากลม ๒ กลม คอกลมผเชยวชาญ เพอ

เรยนรอยางแจงชด (mastery) และกลมภาพตอ เพอเรยนจาก

การสอน (teaching) ใหผเรยนจบคเรยนรประเดนใดประเดน

หนงอยางรจรง แลวกลบมาสอนในหองเรยนทงชน

f ครบอกผเรยนวาตนมแนวสอนเรองนนอยางไร ใหกลมผเรยน

วพากษและสรางวธการทดกวา น�ามาใชสอนเพอน

f ใหผเรยนเลอกเพอน ๑ คน ท�าหนาททบทวนภาพรวมของการ

เรยนร น�าเสนอตอทงชน และผเรยนในชนชวยกนแกไขเพมเตม

f จดทดสอบความรของผเรยนรายคน และรายทม

f ท�า pre-test และ post-test ความรของผเรยนกอนและหลงการ

อภปรายของทมผเชยวชาญ


f การสอนคนอน ผสอนตองรลก ในการเตรยมการสอนผเรยนจะ

คนพบตวอยาง ขอเปรยบเทยบ ทชวยเพมความเขาใจ การ

เตรยมสไลดน�าเสนอ ขอสอบส�าหรบทดสอบ และค�าถามส�าหรบ

อภปราย จะชวยเพมความลกซงของการเรยนรของ “คร”


f ผเรยน ทไมชอบ (และไมเหนคณคาของการ) เรยนดวยตนเอง ไม

ชอบเรยนเปนทม อาจบนวาตนถกใชใหท�างานแทนคร ครตวจรง

จงควรอธบายคณคาของเทคนคการเรยนแบบนตอนกอนเรมเรยน

และควรท�า AAR หลงจบบทเรยนน เพอท�าความเขาใจคณคาท

ผเรยนไดรบจากวธเรยนแบบน

f ในการเรยนความรเฉพาะดานในกลม “ผเชยวชาญ” นอกจากผ

เรยนเรยนรสาระของวชาแลว ควรไดสงเกตเรยนร ความ

สรางสรรค ความร และทกษะของเพอน ในการท�าหนาท “คร”

ดวย แลวน�าขอเรยนรนไปใชในกลมภาพตอ

f ผเรยน จะไดเรยนรมาก หากเอาจรงเอาจงกบการเตรยม และ

การท�าหนาท “สอน” กอนเขากลมภาพตอ ครพงจดการอภปราย

เรองเทคนคการสอนทด เพอเตรยมผเรยนในการท�าหนาท “คร”

f การม “กลมผเชยวชาญ” กเพอใหผเรยนไดเรยนรประเดนนนๆ

ดหรอลกและเชอมโยงถงขนาด พรอมทจะท�าหนาทสอนได ซง

หมายความวา “คร” ตองมความรเรองนนดมาก ผเรยนพงไดรบ

แจงความจรงขอนจากคร เพอกระตนใหผเรยนเตรยมคนควา

หาความรจนเขาขน “ผเชยวชาญ” จรงๆ

f จ�าเปนตองมการอภปรายสรป ตอนจบ เพอท�าความเขาใจทง

สาระวชา และกระบวนการเรยนร ใหผเรยนเหนคณคาของการ

เรยนรทลกและเชอมโยงจากการท�าหนาทสอนผอน และคณคา

ของการเรยนแบบรวมมอชวยเหลอแลกเปลยนกน ในตอนจบ

อาจมการทดสอบดวย


f เทคนคภาพตอน ใชไดในทกระดบชน ตงแตอนบาล ถง

มหาวทยาลย

f เทคนคนใชเวลามาก ครจงควรประเมนกระบวนการ ส�าหรบน�า

มาปรบปรงการประยกตใชเทคนคนใหดขน โดยใชแบบสอบถาม

ความเหนจากผเรยนแบบไมเปดเผยชอ

f ในการเตรยมท�าหนาท “คร” อาจใหผเรยนซอมโดยใชเทคนค

“เขยนใหม” (Directed Paraphrase)


Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓). Classroom assessment techniques : a

handbook for college teachers (๒nd Ed.). San Francisco : Jossey Bass,

pp. ๒๓๒-๒๓๕.

๑๕ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๘๖๖


การไปเยยมชมสถานทจรง ทอาจเป�นพพธภณฑ� ห�องปฏบตการ โรงพยาบาล นทรรศการศลปะ

ศนย�สงแวดล�อม สวนพฤกษศาสตร� ศนย�ธรณวทยา เป�นต�น ช�วยให�ผ�เรยนเข�าใจความหมายหรอคณค�าของวชาทเรยนต�อชวตจรง ช�วยให�เข�าใจว�าความร�เหล�านน

มทใช�ในสถานการณ�ต�างๆ อย�างไรบ�าง รวมทงช�วยให�ผ�เรยนได�ช�วยเหลอกน เกดความผกพนกนเป�นชมชนเรยนร�

ในตอนท ๕๔ น ไดจาก Chapter 16 ชอ Application and

Performance และเปนเรองของ SET 34 : Field Trips

SET 34 : Field Trips

จดเนน : ความรวมมอ กจกรรมหลก : เยยมชมสถานท


๕๔. ประยกตใชความร (๖)

ทศนศกษา


กลมผเรยนไปทศนศกษานอกสถานท เพอใหไดสมผสตรง หรอ

คนควา เรองทเกยวกบรายวชา ทไมมใหเรยนในชนเรยน

การไปเยยมชมสถานทจรง ทอาจเปนพพธภณฑ หองปฏบตการ โรง

พยาบาล นทรรศการศลปะ ศนยสงแวดลอม สวนพฤกษศาสตร ศนยธรณวทยา

เปนตน ชวยใหผเรยนเขาใจความหมายหรอคณคาของวชาทเรยนตอชวตจรง

ชวยใหเขาใจวาความรเหลานนมทใชในสถานการณตางๆ อยางไรบาง

รวมทงชวยใหผเรยนไดชวยเหลอกน เกดความผกพนกนเปนชมชนเรยนร


๑. การออกไปทศนศกษานอกโรงเรยนมความเสยงดานความ

ปลอดภย หรอความรสกเปนหวงของผปกครองเดก สถาบนการ

ศกษาจงมกมขอก�าหนด รวมทงตองมใบลงนามยนยอม ครตอง

ตรวจสอบระเบยบขอบงคบของสถาบนการศกษาของตนในเรอง

น และปฏบตตาม

๒. วางแผนตามรายละเอยดตอไปน

- ตดตอสถานททจะไปเยยมชม เพอทราบขอก�าหนดรายละเอยด

ตางๆ รวมทงวธขอเขาชมสวนทตามปกตไมเปดแกคนทวไป แต

ผเรยนนาจะไดเขาชม เพราะเกยวของกบเรองทเรยน

- หากเปนไปได ครไปเยยมส�ารวจสถานทลวงหนาดวยตนเอง เพอ

วางแผนปองกนปญหาไวลวงหนา

- รวมกบเจาหนาทของสถานท ก�าหนดวนเวลาไปเยยมชม

- เตรยมผเรยนเกยวกบคาใชจาย การแตงกาย ขอปฏบตตว เปนตน

- ก�าหนดการเดนทาง จะไปดวยกน หรอแยกกนไป เดนทางอยางไร


ฯลฯ ควรก�าหนด แบงผเรยนออกเปนกลมๆ มหวหนากลมท�า

หนาทตดตอกบครทางโทรศพทมอถอ

๓. วางแผนกจกรรมตดตามผล เชน การอภปรายในชนเรยน การ

เขยนเรยงความ เพอใหผเรยนไดทบทวนสงทตนไดเรยนร และ

เชอมโยงเขากบชวตจรง

ตวอยำง

วชาสงคมวทยาเบองตน

เปนรายวชาในหมวดการศกษาทวไป ของมหาวทยาลยมชแกน ท

แอนน อารเบอร ครแบงผเรยนเปนกลม ไปทศนศกษานคร ดทรอยท (ซงได

ชอวาเปนเมองใหญทมปญหาทางสงคมสงมาก) เพอเรยนรสภาพจรงดาน

สงคม ไดแก ดาน เชอชาต ชาตพนธ เพศ กลมเศรษฐกจและสงคม การแบง

แยกชนชน การเคลอนยายประชากร ความเปนชมชน เปนตน

วชามานษยวทยากบประสบการณชวตสมยใหม

เปนรายวชาทศกษาออนไลน ครจงจด “ทศนศกษาเสมอน” ใหผ

เรยนเขาเยยมชมเวบไซตของพพธภณฑทมการจดแสดงสงของส�าคญ โดยคร

ม ค�าสงใหผเรยนหาขอมลส�าคญ ท�าเปนรายงาน หรอน�าไปเสนอในออนไลน

discussion group ค�าสงของครอาจเลยจากขอมล ไปเนนทการเรยนใหเกด

ความคดสรางสรรค

วชา DNA Sequencing and Bioinformatics

มเปาหมายใหผ เรยนเรยนรเทคนค DNA Cloning และ DNA

Sequencing และการใชเทคนคนในการวจยและการผลต


เนองจากมศนยวจยดานนอยใกลมหาวทยาลย และใหบรการการ

เรยนรในลกษณะ DNA Lenaring Center ครจงจดใหผเรยนไปฝกใช

คอมพวเตอร และขอมลชดจรงทนกวจยใช เพอใหผเรยนท�าแบบฝกหด

วเคราะหจโนมของ คน พช แบคทเรย และไวรส ศกษาวาท�าไมการ

เปลยนแปลงล�าดบเบสในดเอนเอจงท�าใหเกดโรค ศกษาแนวทางการพฒนา

ยาโดยเทคนคจโนมกส เปนตน


ใชไดในท�านองเดยวกนกบการเรยนแบบ face-to-face โดยผเรยน

นดหมายกนไป “ทศนศกษาเสมอน” และ ลปรร. กนเปนกลม


f ใชประโยชนของเวบไซต ชอ Virtual Field Trips

f ในการไปทศนศกษา มอบหมายใหทมผเรยนท�าวจยหวขอท

ก�าหนด จดท�า presentation มาเสนอแกเพอนในชน


ทศนศกษามกตองจดนอกเวลาเรยนตามปกต จงอาจจดเวลายาก

หากชนเรยนใหญมาก อาจจดผเรยนเปนกลมเลกลง หมนเวยนเวลาไป

ทศนศกษา ผเรยนทไปทศนศกษาไมไดจรงๆ อาจไดรบมอบหมายงานใหท�า

อาจมอบหมายใหผเรยนเปนผชวยคร ในการจดทศนศกษา



Wright MC. (๒๐๐๐). Getting more out of less : The benefit of short-term

experiential learning in undergraduate sociology classes. Teaching

Sociology ๒๘(๒) : ๑๑๖-๑๒๖.

ค�ำแนะน�ำของผม

ผมบนทกเรองครเรฟ พาผเรยนอาย ๑๐ ขวบไปทศนศกษาทน (http://

www.gotoknow.org/posts/๑๙๐๒๑๒)

๑๕ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๘๙๒๘


กจกรรมนช�วยให�ผ�เรยนตระหนกว�ามตเชงคณค�า เจตคต ฯลฯ ของตน มประโยชน�ต�อการเรยนร�ในรายวชาทกาลงเรยน และการนามตนมา ลปรร. ในชนเรยน ช�วยให�ตนเองเข�าใจตนเองมากขน

เหนโอกาสพฒนาตนเองมากขน

ในตอนท ๕๕ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and

Values และเปนเรองของ SET 35 : Autobiographical Reflections

บทท ๑๗ วาดวยเรองการเรยนรดานคณคาและความหมายในชวต

รจกตนเอง และพฒนาการหรอการเปลยนแปลงดานในของตนเอง ประกอบ

ดวย ๖ เทคนค คอ SET 35 - 40 จะน�ามาบนทก ลปรร. ตอนละ ๑ เทคนค

SET 35 : Autobiographical Reflections

จดเนน : บคคล กจกรรมหลก : การเขยน


การร จกตนเอง เปนสวนส�าคญของการเรยนร เทคนคเขยน

อตตชวประวตเชอมโยงกบสาระวชาทไดเรยนร ชวยใหผเรยนไดทบทวนตนเอง

๕๕. เจตคตและคณคา (๑)

อตตชวประวต


ในเรองความเชอ เจตคต คณคา สงทชอบไมชอบ พนความร ปญหาการเรยน

อคต และอนๆ

กจกรรมนชวยใหผเรยนตระหนกวามตเชงคณคา เจตคต ฯลฯ ของ

ตน มประโยชนตอการเรยนรในรายวชาทก�าลงเรยน และการน�ามตนมา ล

ปรร. ในชนเรยน ชวยใหตนเองเขาใจตนเองมากขน เหนโอกาสพฒนาตนเอง

มากขน


๑. ครก�าหนดวา ตองการใหผเรยนเลาเรองชวตของตนในแนวใด เพอ

ใหเชอมโยงกบวชาทก�าลงเรยน เชน ประสบการณในชวตทท�าให

ชอบหรอไมชอบวชานน การไดเรยนวชาอนมากอน ท�าใหเรยน

วชาปจจบนไดสนกและนาสนใจ ประสบการณท�ากจกรรม ท

ท�าใหไดเรยนรทกษะหรอความรทเชอมโยงกบวชานน เปนตน

๒. ก�าหนดการเขยนเลาชวประวตใหแคบเขา เชนเอาเฉพาะชวงเวลา

๓ ปทผานมา เอาเฉพาะเรองในครอบครว เอาเฉพาะเรองงาน

๓. เพอไมใหผเรยนเขยนเลาออกนอกเรอง หรอน�าทวมทง คร

ก�าหนดความยาว ค�าถาม หรอกรอบประเดน

ตวอยำง

วชาพชคณตเบองตน

ครใชขอมลของวตถประสงคของวชา และผลการทดสอบพนความร

คณตศาสตรของผเรยน ใหผเรยนท�างานตามค�าสงดงน “ใหผเรยนใชเวลา

๑๕ นาท เขยนเรยงความความยาวไมเกน ๑ หนากระดาษ บอกประสบการณ

ประทบใจทสดในการเรยนวชาคณตศาสตร หากเปนประสบการณทเปนบวก


ใหอธบายวาท�าไมจงเปนเชนนน หากประสบการณเปนลบ ใหอธบายวาท�าไม

จงเปนประสบการณไมด และใหแนะวธด�าเนนการทแตกตาง ทจะท�าใหเปน

ประสบการณทด โดยผด�าเนนการอาจเปนคร ตวผเรยนเอง หรอเพอนผเรยน

กได”

กอนใหผเรยนสงเรยงความ ครใหผเรยนจบคแลกเปลยนประสบการณ

กน แลวใหผ เรยนทงชนชวยกนท�ารายการวา พฤตกรรมใดบางของตว

ผเรยน และของตวคร ทจะชวยใหการเรยนของผเรยนสนกและประสบความ

ส�าเรจในการเรยนร

วชาดนตรพหวฒนธรรมของอเมรกา

เพอชวยใหผเรยนเชอมโยงประสบการณสวนตวเขากบเนอหาในวชา

และใหตระหนกอทธพลของประวตศาสตร วฒนธรรม และสงคม ทมตอความ

ชอบไมชอบชนดของดนตร ครจงมอบงานแกผเรยนในชวงตนเทอม ดงน

“ใหเขยนอตตชวประวต ๑,๐๐๐ ค�า เชอมโยงพนฐานทางครอบครว

ของตนเองกบรสนยมดานดนตรของตวผเรยนเอง แบงขอเขยนออกเปนชวงๆ

ตามชวงชวตของผเรยนดงน

f กอนคลอด มอะไรเกดขนกบครอบครวของคณ และเกดขนใน

โลก ในชวง ๒๕ ป กอนคณเกด พอแมและปยายตายายของคณ

ฟงดนตรชนดไหน

f อาย ๐ - ๕ ป เลาประสบการณดนตร ทไดฟงตอนปนเดก เพลง

กลอมเดก เพลงลกทง (folk song) ชนดไหนทจ�าได ชาตพนธ

และเชอชาตมอทธพลแคไหนตอประสบการณเหลาน เลาประสบ

การณอนๆ ทมผลตอรสนยมดนตรของคณ


f อาย ๖ - ๑๒ ป คณฟงดนตรอะไรในชวงน เลาประสบการณ

ดนตรทส�าคญ เชน การเรยน/ฝก ดนตรในโรงเรยน การเลน/

ฟงดนตรในงานเทศกาล การมพ/นอง เลนดนตร

f อาย ๑๓ - ๒๑ ป เลาเหตการณส�าคญทมผลตอรสนยมดนตร

ของคณ เวลานคณชอบ/ไมชอบ ดนตรแบบไหน รสนยมนเกด

จากอะไร มการเปลยนรสนยมไหม การเปลยนนนเกดจากอะไร

f ถาผเรยนอายเกน ๒๑ ป คณมประสบการณดนตรอยางไรบาง

หลงอาย ๒๑ ป รสนยมเปลยนไปอยางไรบาง เพราะอะไร

f ทบทวนประสบการณชวตดานดนตรในภาพรวม เวลานคณอาย

เทาไร เลาสภาพแวดลอมในชวต คณคดวาประสบการณชวตท

ส�าคญทสดทก�าหนดรสนยมดานดนตรของคณคออะไร เปรยบ

เทยบกบผเรยนคนอนๆ ทใกลเคยงกนในดานอาย เพศ เชอชาต

ชาตพนธ ฯลฯ รสนยมดนตรแตกตางกนอยางไร”


ใชไดงาย โดยก�าหนดใหผเรยนแตละคนจดท�าเวบเพจอตตชวประวต

ของตน ใสภาพ คลปเสยง หรอคลปวดทศน


f เพอเพมความรจกตนเอง ก�าหนดใหผเรยนใครครวญและเขยน

อธบายวาท�าไมเหตการณทเขยนจงมความหมายตอรสนยมดนตร

ของตน

f ใหใส มลตมเดยลงในเรยงความ เพอเพมสสน

f เกบเรยงความไว ตอนปลายเทอมสงคนผเรยน ใหเขยนเลาเพม


วารสนยมและความเหนตอดนตรของตนเปลยนแปลงไปอยางไร

บาง ในระหวางเรยนวชาน


ในวชาระดบเบองตน การเนนท�าความเขาใจทศนคตตอการเรยน

สาระวชา จะชวยลดความเครยดหรอวตกกงวลตอวชาทผเรยนเลองลอกนวา

เรยนยาก เชนคณตศาสตร สถต การพดในทสาธารณะ เปนตน รวมทงชวย

ใหครท�าความเขาใจพนความรของผเรยนดวย

เมอผเรยนท�าความเขาใจ หรอเรยนรตนเอง กจะเรยนรเรองราวของ

เพอนดวย เทคนคนจงชวยใหเกดการเรยนรเชงสงคม เชนเกดความเหนอก

เหนใจคนอน ความสามารถมปฏสมพนธเชงบวกกบคนอน โดยเฉพาะคนท

มผวและเชอชาตแตกตางกน เกดทกษะเชงพหวฒนธรรม

หากครอานอตตชวประวตพบวาผเรยนจ�านวนมากมความกงวลตอ

การเรยนวชานน ใหบอกเรองนแกชนเรยน เพอใหผเรยนใจชนวามเพอนอก

หลายคนทตกอยในสภาพเดยวกน

ผเรยนบางคนไมสบายใจทจะบอกเรองสวนตวของตน อยาบงคบ ให

อธบายวาการเรยนดวยเทคนคนจะชวยการเรยนรอยางไร แตหากยงมผเรยน

ทไมสบายใจทจะเขยน กใหผเรยนคนนนท�าอยางอนแทน

การเขยนอตตชวประวตใชเวลา ครจงควรใสขอจ�ากดเพอท�าใหเปน

ขอเขยนทสน และครตองอานและตอบสนอง

ขอเขยนเหลาน ชวยใหครปรบการจดการเรยนการสอนแกชนให

เหมาะสมแกผเรยนกลมนนยงขน และอาจคนพบผเรยนพเศษ ส�าหรบท�า

หนาทชวยคร หรอเชญใหแสดงหรอน�าเสนอแกชนเรยน



Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓). Focused autobiographical

sketches. Classroom assessment techniques. San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๒๘๑-๒๘๔. ๑๗ พ.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๐๑๘


การสมภาษณ� หรอผลดกนถามผลดกนตอบ โดยผ�เรยนสองต�อสอง ทาให�ร�สกเป�นกนเอง และม

โอกาสเผยความในใจได�มาก การสมภาษณ�จงช�วยเชอมโยงมตด�านในของผ�เรยนเข�ากบวชาทเรยนได�มาก

ในตอนท ๕๖ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and Values

และเปนเรองของ SET 36 : Dyadic Interviews

SET 36 : Dyadic Interviews



ผเรยนจบคผลดกนเปนผสมภาษณ และผใหสมภาษณ เรองเกยวกบ

เจตคต ความเชอ และการใหคณคาตอสงตางๆ รวมทงประสบการณชวต ท

เชอมโยงกบวชาทเรยน หรอเปาหมายการเรยนร

การสมภาษณ หรอผลดกนถามผลดกนตอบ โดยผเรยนสองตอสอง

ท�าใหรสกเปนกนเอง และมโอกาสเผยความในใจไดมาก การสมภาษณจง

ชวยเชอมโยงมตดานในของผเรยนเขากบวชาทเรยนไดมาก

๕๖. เจตคตและคณคา (๒)

สมภาษณ



๑. ครก�าหนดรายการค�าถามส�าหรบสมภาษณไวลวงหนา

๒. จดผเรยนเปนค

๓. อธบายวธการ ดงน

- ย�าวาผเรยน ก สมภาษณผเรยน ข เปนระยะเวลาหนง (เชน ๑๐

นาท) จนครสงวา “สบขาง” แลวจงใหผเรยน ข เปนผสมภาษณ

ผเรยน ก บาง ในเวลาเทากน

- บอกใหชดเจนวา หนาทของผสมภาษณคอ ตงค�าถาม ฟง และ

ถามเพมเพอใหไดขอมลทชดเจน แตไมประเมนหรอโตแยงโดย

เอาความคดเหนของตนเปนฐาน

- แจงใหทราบวาผ เรยนจะตองเขยนเรยงความ สรปผลการ

สมภาษณเพอน

๔. ผเรยนสมภาษณซงกนและกน สบขางเมอครบอก แลวเขยน

รายงานสรปผลการสมภาษณ

ตวอยำง

วชาวรรณคดสมยใหมเบองตน

ครตองการใชการสมภาษณซงกนและกนเปนเครองมอใหผเรยน

ตระหนกในคณคาของการอานอยางไตรตรอง และเชอมโยงสาระทอานกบ

ชวตสวนตวของตน ครจงมอบรายชอหนงสออานใหผเรยนไปอานลวงหนา

โดยบอกวาผเรยนจะตองเตรยมมาแลกเปลยนเรยนรเชงลกกบเพอน ๑ คน ใน

ประเดนใด

เชน เมอครมอบหมายใหอานเรองสนของ Tim O’Brien เรอง “The

Things They Carried” ผเรยน รลวงหนาวา จะตองตอบค�าถาม “สงของท


ทหารจะตองขน ทคณแปลกใจทสดคออะไร ท�าไมจงแปลกใจ” และ “หาก

คณคอคนหนงทตองแบกสงของนน คณรสกอยางไร”

ครพบวา เนองจากในการคยกน ๒ คน บรรยากาศเปนกนเอง งาย

ตอการเปดเผยความเหนสวนตว ดงนนการผลดกนสมภาษณจงชวยใหเมอ

อภปรายกนทงชน จงมเรองราวมาอภปรายกนอยางกวางขวางยงขน

วชาอนามยชองปาก

ครตองการเตรยมผเรยนออกไปฝกงานดานบรการทนตกรรม ใหผ

เรยนฝกตอบค�าถามและเผชญสถานการณทอาจพบในชวตจรง ครจงเตรยม

รายการค�าถาม ทคดขนจากประสบการณของตน โดยใชค�าถามหลก “คณจะ

ท�าอยางไร หาก ….”

ครมอบ ๑ ค�าถามแกชน โดยใหผเรยนจบคแลกเปลยนความเหนกน

แลวรวมเปน ๓ ค ๖ คน เพอใหผเรยนแตละคนบอกกลมวาเพอนทเปนคม

ความเหนอยางไร แลวใหกลม (๖ คน) เลอกประเดนหรอปญหาทกงวลใจทสด

แลวใหแลกเปลยนเรยนรกนทงชน กจกรรมนชวยเตรยมความพรอมแกผเรยน

ตอนปฏบตจรงไดดมาก


นาจะใชเทคนคน เปนเครองมอใหเกดความสนทสนมเปนชมชน

ออนไลน ไดดยงขน โดยครก�าหนดใหผเรยนจบคกน ลปรร. หรอสมภาษณ

ซงกนและกนออนไลน แลวจงน�าผล หรอความรทไดมา ลปรร. ในกลมใหญ

เคลดลบส�าคญคอ ใหคสมภาษณเปนผบอกความร ความคด และประสบการณ

ของเพอน ไมใชใหเจาตวเปนผบอก

หลงจากนนจงเปนการอภปรายทงชนเรยน



f ใหผเรยนรวมกนตงค�าถามหรอโจทยเอง

f ใชการสมภาษณเปนเครองมออ นเครองส การอภปรายทง

ชน เพราะผเรยนจะรสกสบายใจทจะเผยความในใจตอเพอนสอง

ตอสองมากกวา

f ใหผเรยนบนทกเสยงการสมภาษณแลวถอดเทป และผเรยนเขยน

ชวประวตของเพอนคสมภาษณ เพอฝกเขยนรายงานวชาการให

มรปแบบทด หรอฝกเขยนบทความสงไปลงหนงสอพมพ

f ขยายกจกรรมใหจรงจงหรอลกซงยงขน โดยใหคผเรยนใชเวลา

เตมชวโมง ดมกาแฟคยกน หรอไปเดนเลนดวยกน เพอคยกน

ใหไดมตดานในทลกยงขน เพอเขยนบทความทยงนาสนใจ รวม

ทงอาจท�าใหเกดความสมพนธทแนนแฟนระยะยาวหรอตลอดชวต

ระหวางคผเรยน

f อาจขยายสกจกรรม “สมภาษณ ๓ ขนตอน” (Three-Step

Interview) ซงมผลใหเกดการ ลปรร. ในหมผเรยน ๔ คน โดย

มขนตอนคอ (๑)ผเรยน ก สมภาษณผเรยน ข (๒)ผเรยน ข

สมภาษณ ผเรยน ก (๓) ผเรยน ก และ ข รายงานผลการ

สมภาษณตอผเรยน ค และ ง และผเรยน ค และ ง กรายงาน

ผลการสมภาษณของตน ตอผเรยนก และ ข ดวย

f ใหทมผสมภาษณ ๓ คน ชวยกนสมภาษณผเรยน ๑ คน (เรยก

วา “ทมสมภาษณ”)

f อาจใหผเรยนสมภาษณผอน ทไมใชผ เรยน ทอาจเปนคนใน

ครอบครว เพอนบาน เพอนรวมงาน โดยเฉพาะอยางยง คนท


คาดวาจะมความเชอ หรอเจตคตแตกตางจากกลมผเรยนมาก

ลกษณะทบงชโอกาสแตกตางคอ เชอชาต ชาตพนธ วยหรอรน

(generation) ศาสนา ประเทศแดนเกด เปนตน จะท�าใหผเรยน

เขาใจมตดานเจตคต ความเชอ และมตดานในของคนทแตกตาง

หลากหลายไดดยงขน


การสมภาษณชวยใหผเรยนรจกกนยงขน น�าไปสความเปนชมชนท

แนนแฟนขน

การสมภาษณสองตอสอง ชวยใหผเรยนแลกเปลยนขอมลสวนตวได

สะดวกใจงายขน การผลดกนพด ผลดกนฟง กชวยใหไดขอมลเชงลกตดตอ

กนดยงขน

จะไดผลดยงขน หากครชวยจบคผเรยนหรอกลมผเรยน ทยงไมรจก

กน ผเขยนแนะน�าวธจบคแบบสมดงตอไปน

f วธ “ค-ค” ครเดนไปตามทางเดนกลางหองและขานผเรยนแตละ

แถวหนากระดาน “ค” “ค” “ค” “ค” ไปเรอยๆ แลวใหผเรยน

ค จบคกบผเรยนค ทนงขางหลง

f วธแจกไพ แจกไพชด ๔ ใบ เชน ส A, สคง, สควน, ฯลฯ ให

ผเรยนทไดไพระดบเดยวกนรวมตวเปนกลม ๔ คน ซงอาจแบง

ยอยเปนกลม ๒ คนโดยแยกดวยส

f วธแจกบตรตางส เชน สเขยวกบชมพ แตละบตรเขยนหมายเลข

เชน A-๑, A-๒, …; B-๑, B-๒, …, etc ใหผเรยนทไดหมายเลข

เดยวกนตางสจบคกน


f วธตงแถว ตามล�าดบอะไรกได เชนล�าดบความสง ล�าดบตว

อกษรของชอ แลวใหนบ ๑, ๒; ๑, ๒; … เพอให ๑ จบคกบ ๒

ทอยตดกน หรอนบ ๑, ๒, ๓, ๔; ๑, ๒, ๓, ๔; …. เพอจบกลม

๔ คน เปนตน

อาจจบคผเรยนแบบจงใจ เพอใหคนทตางกนมากๆ จบคกน หรอ

เพอหลกเลยงไมใหคนทรจกกนดอยแลวจบคกน




Bass, pp. ๒๔๖-๒๕๐.

ค�ำแนะน�ำของผม

ควรใชเครองมอ “การจดการความร” ทเรยกวา “เพอนชวยเพอน”

(peer assist) ชวยดวย โดยเชญผเรยนรนพทผานประสบการณนมาแลว มา

ฟงการอภปรายทงชนในชวงสดทาย แลวบอกผเรยนรนนองทงชนเรยนวา สง

ทนองๆ เตรยมเผชญ สงใดบางทตรงตามทรนพไดพบ สงใดบางทรนพไมพบ

และสงใดบางทรนนองไมไดเอยถง แตรนพตองเผชญ และรนพเผชญปญหา

เหลานนอยางไรบาง ผลเปนอยางไร ฯลฯ

๑๘ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๑๔๖


เป�นเทคนคฝ�กให�ผ�เรยนฟ�งคนอนอย�างตงใจ และเคารพ แล�วนาสงทได�ฟ�งมาบรณาการกบความร�ของตน ได�เป�นความร�ใหม� หรอแนวความคดใหม�

ในตอนท ๕๗ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and

Values และเปนเรองของ SET 37 : Circular Response

SET 37 : Circular Response



เปนเทคนคฝกใหผเรยนฟงคนอนอยางตงใจ และเคารพ แลวน�าสงท

ไดฟงมาบรณาการกบความรของตน ไดเปนความรใหม หรอแนวความคดใหม

การหมนเวยนกนตอบ ท�าใหทกคนมโอกาสตอบเทาเทยมกน

วธการคอ ครบอกงาน หรอค�าถามใหทมผเรยนตอบ โดยคนแรก

พด แลวคนท ๒ พด แตคนท ๒ ตองสรปค�าพดของคนท ๑ สนๆ เสยกอน แลว

จงใชแนวคดของคนท ๑ น�าไปสขอคดเหนของตน ท�าเชนนจนเวยนมาทคน

ท ๑ ใหม

๕๗. เจตคตและคณคา (๓)

เวยนกนตอบ



๑. ครก�าหนดค�าถามทนาสนใจ และมไดหลายค�าตอบ โดยครลอง

ตอบเอง และปรบปรงใหค�าถามเหมาะสมยงขน

๒. ตดสนในวาครจะบอกค�าถามอยางไร เชนเขยนเปนใบงาน ท�า

เปน PowerPoint หรอเขยนบน White Board

๓. บอกผเรยนยกเกาอมานงเปนวงกลม หรอถาเปนชนใหญมาก

บอกใหนงหลายวง วงละ ๖ - ๙ คน ก�าหนดผเรยน ๑ คนใน

กลม ท�าหนาท “คณสงเกต” ท�าหนาทสงเกตกระบวนการในกลม

๔. อธบายเปาหมายของกจกรรม และกระบวนการ ดงตวอยาง

ผเรยน จะตอบค�าถามเวยนตามเขมนาฬกา เรมจากการสรป

ประเดนของเพอนคนกอนหนา แลวเชอมโยงขอคดเหนของตนกบ

ของเพอนคนกอนๆ ใชเวลาเรยบเรยงค�าพดเพอความชดเจน

อยาพดแซงคว และถาผเรยนใชเวลามากเกนไป ครจะใหสญญาณ

๕. บอกใหผเรยนคนหนงในกลมเปนผเรมตน ตอบค�าถามทให

ตวอยำง

วชาวรรณคดอเมรกน

ในวชานผ เรยนเรยนตวอยางของวรรณคดอเมรกนในชวง กอน

สงครามกลางเมอง ถงชวงเรมสงครามโลกครงท ๑ ซงเปนชวงทหางไกลชวต

จรงของผเรยน ครจงหาทางเชอมโยงกบชวตผเรยนดวยกจกรรม “เวยนกน

ตอบ” ตอบค�าถามดงตวอยาง “คณรสกวาตวละครเปนจรงหรอไม” “คณ

เกยวของกบเรองราวเหลานอยางไร” “เรองราวเหลานท�าใหคณนกถงคนรจก

บางคนอยางไร”


เนองจากผเรยนตองเรมพดโดยสรปค�าพดของเพอนคนกอน กจกรรม

นจงชวยใหผเรยนตงใจอยกบสาระวชาทเรยน

วชาภาษาฝรงเศสระดบกลาง

ครตองการใชเทคนค “เวยนกนตอบ” เปนเครองมอฝกพดและ

ท�าความเขาใจภาษาฝรงเศส ครจงก�าหนดใหผเรยนพดเวยนเพอสรางเรอง

ราวตอกน จากประโยคเรมตนของคร (เปนภาษาฝรงเศส) คอ “เมอเชาฉน

ตนขนมา พบวาเปนวนทอากาศด ทองฟาสคราม และพระอาทตยสองแสง

เจดจา ฉนจงเดนไปทรานกาแฟ เพอกนอาหารเชา” ผเรยนคนถดไปยอมตอง

ท�าความเขาใจเรองทครเรมตน และอาจพดตอ (เปนภาษาฝรงเศส) วา “ขณะ

ทฉนก�าลงเดนไปทรานกาแฟ ฉนกวางแผนสงอาหารเชา ฉนอยากดมกาแฟใส

นม แตกยงไมแนใจวาอยากกนอาหารทหนกกวาหรอไม เชน ไขคน หรอเพยง

กนขนมปงครวซอง” ผเรยนจะรสกสนกและไดฝกภาษาฝรงเศสในสภาพคลาย

กบในชวตจรง


f อาจใชเทคนคนฝกความสรางสรรคแกผเรยน โดยก�าหนดใหผ

เรยนสรางเรองขนมาตอบค�าเรมตนของคร แลวสรางเรองราวตอ

เนองกนไป

f มผคดวธการ “Circle of Voices” ใหผเรยนทอยในฐานะ “เสยง

สวนนอย” ไดพด ในเรองทก�าลงอภปรายกน ก�าหนดใหผเรยน

๔ - ๕ คน นงเปนวงกลมในชน และใหเวลาคดชวงเวลาหนง

แลวจงใหผเรยนในวงพดอยางอสระตามชวงเวลาทก�าหนดให


เวยนตามล�าดบ โดยผเรยนทงชนฟงอยางสงบ เหมาะตอกรณม

ผเรยนทเปนชนสวนนอยในชน


Brookfield SD, Preskill S. (๑๙๙๙). Discussion as a way of teaching :

Tools and techniques for democratic collaborative learning

classrooms. San Francisco : Jossey-Bass, pp. ๗๙-๘๑.

๑๘ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๑๙๕


เป�นเทคนคฝ�กให�ผ�เรยนคดด�วยชดจรยธรรมทตนยดถอ ในท�ามกลางความเป�นจรงของสงคม และในสถานการณ�ของวชาทเรยน

ในตอนท ๕๘ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and Values

และเปนเรองของ SET 38 : Ethical Dilemmas

SET 38 : Ethical Dilemmas



เปนเทคนคฝกใหผเรยนคดดวยชดจรยธรรมทตนยดถอ ในทามกลาง

ความเปนจรงของสงคม และในสถานการณของวชาทเรยน

ผเรยนไดรบเรองราวของสถานการณ (ทเกยวกบวชาทเรยน) ทผคน

ตองเผชญ และตองตดสนใจเลอกด�าเนนการทางใดทางหนง ใน ๒ - ๓ ทาง

เลอก ทแตกตางกนดานการยดถอความมนคงเชงจรยธรรม

ผเรยนมเวลาคดไตรตรองเงยบๆ ระยะเวลาหนง เพอเลอกทางเลอก

ของตนอยางอสระ และโดยไมเปดเผยวาตนเลอกแนวทางใด ครใชผลของ

๕๘. เจตคตและคณคา (๔)

ขอโตแยงเชงจรยธรรม


การกระจายทางเลอกในชนเปนแนวทางอภปรายแลกเปลยนเรยนร ส�าหรบ

ใหผเรยนไดเขาใจทางเลอกตดสนใจเชงจรยธรรม วามปจจยเกยวของอยางไร

บาง ส�าหรบสงสมประสบการณไวใชในชวตขางหนา


๑. ครก�าหนดประเดนเชงจรยธรรม ส�าหรบเปนประเดนเรยนร เชอม

โยงกบวชาทเรยน

๒. ก�าหนดกรณตวอยางหรอกรณศกษา ทมขอโตแยง ทเปนจรงหรอ

สมจรง

๓. เขยนค�าถาม ๒ - ๓ ค�าถามใหผเรยนแสดงจดยนทางจรยธรรม

และอธบายวาท�าไมจงเลอกทางเลอกนน

๔. ใหผเรยนเขยนค�าตอบอยางซอสตยตรงไปตรงมา โดยไมตอง

ลงชอ

๕. ใหเวลาผเรยนเขยน หรอใหกลบไปท�าเปนการบาน

ตวอยำง

วชาสมมนาส�าหรบผเรยนป ๑ : ทกษะในการเรยน และการพฒนา

ตนเอง

วชาสหวทยาการนมเปาหมายหลายอยาง ไดแก แนะน�าใหผเรยนได

เขาใจคานยม และมาตรฐาน ของชมชนวชาการ ครตองการใหผเรยนเขาใจ

ความมนคง (integrity) ตอจรยธรรมทางวชาการ ครจงเขยนเรองของผเรยน๒

คน คอ แอนน กบเพอนรวมหองชอ บารบารา บารบารา บอก แอนน วาตน

วางแผนเขาสอบแทนเพอนชายในวชาวทยาศาสตร ซงแอนนกเรยนวชานดวย

ครก�าหนดใหผเรยนแตละคนเขยนค�าตอบสนๆ ครงหนาตอค�าถาม (๑) แอนน


ควรท�าอยางไร เกยวกบการท บารบารากบแฟนจะโกงการสอบ (๒) ตามค�า

ตอบขอ ๑ จงบอกเหตผลทแอนนควรท�าหรอไมควรท�าตามขอ ๑

ครใหเวลาผเรยนเขยนค�าตอบ ๑๐ นาท แลวเกบกระดาษค�าตอบ น�า

ไปอานหลงจบชนเรยน และแปลกใจมากทผเรยนประมาณรอยละ ๖๐ บอกวา

แอนนไมควรท�าอะไร แตใหเหตผลตางๆ กน โดยสวนใหญเนนความเปน

เพอนระหวางแอนน กบ บารบารา หนงในสของผเรยนบอกวา แอนนควรโต

แยงหามปราม บารบารา วาไมควรโกงการสอบ มสองสามคนบอกวา แอนน

ควรแจงผรบผดชอบการสอบของมหาวทยาลย

ครน�าผลมาอภปราย ลปรร. ในชนเรยน และใหผเรยนบอกวาคานยม

ทเปนฐานของค�าตอบแตละแบบเปนอยางไร มการอภปรายกนอยางกวาง

ขวาง และสะทอนวาผเรยนไดเขาใจหลกการของ academic integrity

วชา Microcontroller Programming

วชานเปนวชาเชงเทคนค คอการเขยน software ครตองการให

ผเรยนไดเรยนรประเดนเชงสงคม และเชงจรยธรรม จงเขยนฉากสถานการณ

ตอไปน

“ทานเปน software engineer ในบรษท start-up ขนาดเลก ทท�า

หนาทพฒนา โคด ส�าหรบ embedded microcontroller ส�าหรบใชในเครอง

มอชวยชวตผปวย ในหอผปวยวกฤต software ทก�าลงเขยนน เปนความเปน

ความตายของบรษท หากท�าไมส�าเรจ บรษทอาจลม ทานจะตกงาน และ

เวลานเปนชวงทเศรษฐกจไมด หางานยาก มการก�าหนดวนสงมอบผลงานไว

ลวงหนาแลว และจะมพธแถลงขาวและสาธตการท�างานของผลตภณฑ แต

เมอทานน�า software ใสลงผลตภณฑ กพบขอบกพรอง (bug) ท software


อาจท�าใหเครองหยดท�างาน แตโอกาสเกดกมนอยมาก และก�าหนดปรบปรง

software คอ ๓ เดอนหลงสงมอบ และทานรวาหวหนาจะไมยอมใหมการ

แกไขในเบองตน คณจะท�าอยางไร”

ครฉายทางเลอก ๒ ทางขนจอ คอ (๑) สงมอบผลตภณฑโดยไมบอก

อะไร (๒) รายงานใหรวามขอบกพรอง

แลวใหเวลาผเรยนคดครหนงจงตอบโดยใช clicker กอนแจงผล คร

ใหผเรยนเดาวาผเรยนสวนใหญจะตอบวาอยางไร เพราะอะไร และใหผเรยน

จบคแลกเปลยนขอคดเหนกน แลวจงอภปรายทงชน

วชาสถต

เพอใหผเรยนไดเรยนรประเดนทางจรยธรรมเกยวกบสถต จงเลา

เรองทตนประสบสมยเปนผเรยนระดบบณฑตศกษา

“มเพอนผเรยนก�าลงจะจบปรญญาเอก (สมมตวาชอ จอรจ) และ

ก�าลงท�างานเปนผชวยวจยของอาจารยทท�าหนาทเปนประธานคณะกรรมการ

ตดสนผลงานวทยานพนธ อาจารยทานนไดรบการวาจางท�าวจยจากบรษท

ยาใหญแหงหนง ใหวเคราะหทางสถตเกยวกบผลตภณฑอยางหนงของบรษท

ครสงขอมลใหแก จอรจ และพดวา ‘นคอขอมล จดการใหผลออกมาเปน

เชงบวก’”

ครใหเวลาผเรยนคดครหนง วาหากตนเปน จอรจ จะท�าอยางไร แลว

ใหเขยนค�าตอบสนๆ แลวครเกบค�าตอบ แลวใหจบกลม ๕ คน เพออภปราย

กน เนนใหคยกนเรองความทาทายทคนเราตองเผชญ เมอตองท�าในสงทถก

ตองเชงจรยธรรม ระหวางทผเรยนก�าลงอภปรายกลม ครตรวจค�าตอบ แลว

เสนอผลตอชน และเลาเรองการท�าผดจรยธรรมในวงการสถต จบลงดวย


การใหการบานไปศกษาและเขยนรายงาน จาก American Statistical

Association’s Ethical Guidelines for Statistical Practice


การตอบค�าถามเชงจรยธรรมตองท�าแบบไมแสดงตว ดงนนหากจะ

ใหตอบค�าถามออนไลน ตองมเครองมอทเปดโอกาสใหผเรยนตอบแบบไมแสดง

ตว แลวครใชผลจากค�าตอบเปนเครองน�าการอภปรายใน discussion group


f ใหผเรยนคนหาเรองราวทเปนขอโตแยงเชงจรยธรรม ทเหมาะ

สมส�าหรบน�ามาเปนกรณศกษา

f อาจใชเทคนค เลนละคร (role-play) ส�าหรบท�าความเขาใจขอ

โตแยงตางแนวคด


Angelo TA, Cross KP. (๑๙๙๓). Classroon assessment techniques. San

Francisco : Jossey-Bass, pp. ๒๗๑-๒๗๔.

๑๙ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๓๒๔


เป�าหมายคอ ขยายโลกทศน�ของผ�เรยนให�กว�างขน ได�รบร�ความร�ทเชอมโยงกบชวตจรง

ในหลากหลายรปแบบ หรอได�เชอมโยงความร�ในวชาทเรยนกบวชาอน

ในตอนท ๕๙ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and

Values และเปนเรองของ SET 39 : Connected Communities

SET 39 : Connected Communities


ระยะเวลา : หลาย คาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

ผเรยน จากหลายรายวชาทเกยวของกน รวมตวกนเปนชมชนเรยนร

โดยผเรยนตางชนเรยนทมารวมตวกน ลปรร. น อาจมาจากมหาวทยาลย

(โรงเรยน) เดยวกน หรอมาจากตางสถาบนกได หรออาจอยหางไกลกนคนละ

ประเทศคนละซกโลกกได

๕๙. เจตคตและคณคา (๕)

เชอมชมชน


เปาหมายคอ ขยายโลกทศนของผเรยนใหกวางขน ไดรบรความรท

เชอมโยงกบชวตจรงในหลากหลายรปแบบ หรอไดเชอมโยงความรในวชาท

เรยนกบวชาอน


๑. ครก�าหนดประเดนการเรยนร ทผเรยนจะเรยนรไดเพมขนจาก

การมปฏสมพนธกบเพอนในชนเรยนอน นอกชนเรยนของตน

๒. ก�าหนดรปแบบของปฏสมพนธ เชน คยกนครงเดยวหรอหลาย

ครง เพยงการอภปรายหรอมการท�าโครงกรรวมกน มการพบ

หนากนหรอเปน virtual community

๓. ก�าหนดกลมผเรยนอนทตองการใหผเรยนในชนไปมปฏสมพนธ

ดวย และท�างานรวมกบผน�า (อาจารย) ของผเรยนกลมนน ใน

การวางแผนเชอมชมชนผเรยนทงสองชมชน

ตวอยำง

วชาประวตศาสตรตะวนออกกลางและศาสนาเปรยบเทยบของโลก

ครของวชาประวตศาสตรตะวนออกกลาง และครของวชาศาสนา

เปรยบเทยบของโลก มเปาหมายตรงกนทตองการใหผเรยนของตนไดเรยนขาม

สาขาวชา และเหนวาหากใหผเรยนของทงสองวชาไดเรยนสาระดานวฒนธรรม

และการเมองมสลม รวมกน ผานการคนควาและอภปรายแลกเปลยน โดยหลง

จากผเรยนในวชาทงสองไดเรยนพนความรในวชาพอสมควรแลว ครทงสอง

รวมกนก�าหนดโจทยส�าหรบคนควาและอภปรายแลกเปลยนเรยนร วาคนใน

ภมภาคตะวนออกกลางไดตอสและเกดผลอยางไรบาง เพออ�านาจของศาสนา

บทบาทของเพศ ความเปนพลเมอง ประชาสงคม และ ประชาธปไตย โดย


ใหผเรยนน�าพนความรดานประวตศาสตร และดานปรชญา จากรายวชาทง

สองมาเปนพนฐาน

วชาภาษาฝรงเศสระดบกลาง

ผเรยนวชาภาษาฝรงเศสระดบกลางในมหาวทยาลยอเมรกน เรยนร

รวมกนกบผเรยนระดบบณฑตศกษา ในวชาสอนภาษาฝรงเศสในฐานะภาษา

ทสอง ในมหาวยาลยทเมอง Lyon ประเทศฝรงเศส โดยอภปรายแลกเปลยน

กนผาน videoconference และผานการ chat โดยการเขยนโตตอบ เพอ

เรยนรตามโมดลการเรยนรทครของทงสองฝายก�าหนดรวมกน

ชมชนเรยนร ๓ สาขาวชา : จตวทยาในฐานะวทยาศาสตรธรรมชาต,

มานษยวทยาเบองตน, และ การเขยนเรยงความดานประเดนทางสงคม

หวใจของการเรยนรคอพฤตกรรมของมนษย ทางมหาวทยาลยจงสง

เสรมใหมกลมสนใจส�าหรบผเรยน ป ๑ ทเรยน ๓ วชาน โดยผเรยนทเปน

สมาชกตองลงทะเบยนเรยนทง ๓ วชา ครประจ�าวชาสอนแยกกน แตรวม

กนก�าหนดเปาหมายของวชาและการมอบหมายงาน

ผเรยน ทงหมดประชมกน ๓ ครง ใน ๑ ภาคการศกษา เพอท�าความ

เขาใจวชาทเรยน ตดตามความกาวหนา และประเมนการจดการเรยนร

การขยายวธการหรอประโยชน

f ใหผเรยนเชอมโยงเรองราวในรายวชาเขากบชวตจรง หรอเขากบ

กลมวชาชพทเกยวของ

f หากวชาทเรยนเปนสวนหนงของรายวชาหลกของหลกสตร ให

ผเรยนเชอมโยงสาระของวชานนเขากบวชาทเรยนมาแลว


ค�ำแนะน�ำเพมเตม

ทจรงการจดการเรยนแบบเชอมวชา หรอเชอมผเรยนในตางวชาไมใช

เรองงาย ตองการโครงสรางพนฐานของการจดการการเรยนรทยดหยนและเออ

ตอการจดการเรยนการสอนทแหวกแนว ครอาจไดเพอนครคหทจะเชอมชมชน

ผเรยนจากการเขารวมกจกรรมรวมกน

ในสหรฐอเมรกา ครทอยากไดเพอนครคคดคจดกจกรรมเรยนรแบบ

เชอมชมชน อาจใชประโยชน Learning Communities National Resource

Center

ครทใชเทคนคน อาจรสกด ทไดพบเพอนคคดในการพฒนาการเรยน

รของศษย

พลง ICT ชวยใหใชเทคนคนไดโดยงาย แตกเกดความทาทาย ๒

ประการ (๑) ดานเทคนค ทมาตรฐานของเครองมอสอสารแตกตางกน ท�าให

เชอมตอกนยาก (๒) ความเปนชมชนตองการ “การมองตากน” เทคโนโลย

ใหสงนไดอยางจ�ากด ไมไดพลงของการ “มองตากรใจ”


http://www.evergreen.edu/washcenter/resources/lchour/lchour.htm

๒๐ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๔๖๙


ผ�เรยน ทาการบ�านโดยอ�านเรยงความ ๒ เรยงความทขดแย�งกน ในเรองใดเรองหนง ในห�องเรยน ครอ�านเรองราวทสะท�อนความคดด�านใดด�านหนงใน ๒ ด�านนน ให�ผ�เรยนพจารณาด�วยตนเองว�าตนเหนด�วยหรอไม�เหนด�วย และเขยนเหตผลของตน และผ�เรยนไปยนท

ตาแหน�งใดตาแหน�งหนงใน ๔ ตาแหน�งทครทาเครองหมายไว�ในห�อง (เหนด�วยอย�างยง, เหนด�วย, ไม�เหนด�วย, ไม�เหนด�วยอย�างยง) แล�วผ�เรยนผลดกน

บอกเหตผลของตน หลงจากนนให�ผ�เรยนเปลยนจดยนได� หากการได�ฟ�งความเหนของเพอนทาให�

ตนเปลยนความคด

ในตอนท ๖๐ น ไดจาก Chapter 17 ชอ Attitudes and Values

และเปนเรองของ SET 40 : Stand Where You Stand

๖๐. เจตคตและคณคา (๖)

ยนทจดยน


SET 40 : Stand Where You Stand



ผเรยนท�าการบานโดยอานเรยงความ ๒ เรยงความทขดแยงกน ใน

เรองใดเรองหนงในหองเรยน ครอานเรองราวทสะทอนความคดดานใดดาน

หนงใน ๒ ดานนน ใหผเรยนพจารณาดวยตนเองวาตนเหนดวยหรอไมเหน

ดวย และเขยนเหตผลของตน และผเรยนไปยนทต�าแหนงใดต�าแหนงหนงใน

๔ ต�าแหนงทครท�าเครองหมายไวในหอง (เหนดวยอยางยง, เหนดวย, ไมเหน

ดวย, ไมเหนดวยอยางยง) แลวผเรยนผลดกนบอกเหตผลของตน หลงจาก

นนใหผเรยนเปลยนจดยนได หากการไดฟงความเหนของเพอนท�าใหตนเปลยน

ความคด

เปนการฝกใหผเรยนคดอยางมวจารณญาณ และฝกแสดงเหตผล


๑. ครก�าหนดประเดนทมขอขดแยง ทสอดคลองกบเรองราวใน

รายวชา และหาบทความหรอขอเขยนทสะทอนความเชอแตละ

ดานของขอขดแยง

๒. ถายส�าเนาแตละบทความใหเพยงพอตอจ�านวนผเรยนแจกใหไป

อานทบาน

๓. ในวนเรยนกจกรรมน ครท�าเครองหมายต�าแหนงยน (จดยน) ท

๔ มมของหอง ระบต�าแหนง “เหนดวยอยางยง” “เหนดวย”

“ไมเหนดวย” “ไมเหนดวยอยางยง”


๔. ครอานบทความเรองหนงทสะทอนขอคดเหนดานใดดานหนง ใน

ประเดนดงกลาว แลวใหผเรยนเขยนเรยงความสนๆ วาตนเหน

ดวยหรอไมเหนดวย และใหเหตผล หรอหลกฐานประกอบขอคด

เหนของตน

๕. ใหผเรยนเดนไปยนทต�าแหนงทตนคดวาตรงกบขอคดเหนของตน

๖. ใหผเรยนผลดกนอานขอคดเหนทตนเขยนไวดงๆ ใหเพอนฟง

๗. เชญชวนใหผเรยนเปลยน “จดยน” หลงจากไดฟงความเหนของ

เพอน

๘. สรปการเรยนดวยการอภปรายทงชน ท�าความเขาใจมมมองของ

ตน และของเพอน และเหตผลทมมมองของตนเปลยนหรอไม

เปลยนหลงจากแลกเปลยนมมมองกบเพอน

ตวอยำง


ครใชเทคนค “ยนทจดยน” ชวยใหผ เรยนท�าความเขาใจเรอง

ครอบครวเดยว (nuclear family) ในมตของ แนวคด คานยม ความเชอ เกยว

กบการเลยงลกบญธรรมโดยคสมรสเพศเดยวกน เรมจากครคนหาบทความท

เหนดวยหรอสนบสนน และบทความทไมเหนดวย มอบใหผเรยนไปอาน

เปนการบาน

ในชนเรยน ครใหผเรยนไปยนทจดใดจดหนงใน ๔ จดตามความเหน

ดวย-ไมเหนดวย ตอขอความวา “คสมรสทเปนเกย ควรมสทธตามกฎหมาย

เหมอนกบคสมรสตางเพศ ในการเลยงดบตรบญธรรม” แลวใหผเรยนแตละ

คนบอกเหตผลของตน ระหวางนน ครเขยนรายการเหตผลดานเหนดวย และ


ดานไมเหนดวยบนกระดาน เมอผเรยนทกคนบอกเหตผลของตนครบแลว

ครเชญชวนใหผเรยนเปลยนจดยนหากความคดเปลยนไป

หลงจากนน ใหผเรยนไปนงทและอภปรายเหตผล เพอเรยนรเชง

เจตคตและคณคาทงชน และสรปประเดนเรยนรตามหลกทฤษฎในวชา

สงคมวทยา


f ใหผเรยนกลาวสนทรพจน (เปนรายคน หรอเปนทม) สนบสนน

หรอคดคานแนวคด หรอเขยนจดหมายถงบรรณาธการ นสพ.

โดยอาจใหผเรยนจบคให feedback แกขอเขยนของกนและกน



Tools and techniques for democratic classrooms.San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๑๑๗-๑๑๘.

๒๒ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๖๕๙


การเขยนบนทกใช�เวลา ครจงต�องพยายามอย�างมาก ทจะแสดงให�ผ�เรยนเหนประโยชน� ครต�องคดคาถามอย�างประณต และให�เหนชดเจนว�าเชอมโยงกบวชาท

เรยน และต�องอธบายคณค�าของการเขยนบนทกให�ผ�เรยนเข�าใจชดเจน

ในตอนท ๖๑ น ไดจาก Chapter 18 ชอ Self-Awareness as

Learners และเปนเรองของ SET 41 : Learning Logs

บทท ๑๘ วาดวยเรองการมสตอยกบการเรยน เปนเทคนคทชวยให

ผเรยนไตรตรองทบทวนการเรยนของตน เกดความเขาใจตนเองในเรองการ

เรยน วามสไตลการเรยนอยางไร ชอบ-ไมชอบอะไร เขาใจพฒนาการในทกษะ

การเรยนรของตน ผมคดวา บทนเนนท Learning How To Learn หรอการ

พฒนาทกษะการเรยนร (Learning Skills) นนเอง

บทท ๑๘ น ประกอบดวย ๕ เทคนค คอ SET 41 - 44 จะน�ามา

บนทก ลปรร. ตอนละ ๑ เทคนค

๖๑. มสตอยกบการเรยน (๑)

บนทกการเรยน


SET 41 : Learning Logs

จดเนน : รายบคคล กจกรรมหลก : การเขยน


ครใหใบงานชดหนง ใหผเรยนสะทอนความคดเกยวกบการเรยนของ

ตนในหลากหลายรปแบบตลอดเทอม โดยเขยนเปนรายงานสงคร ถอเปนการ

ท�างานในรายวชา และมคะแนน

บนทกการเรยน เปนเครองมอใหผเรยนท�าความเขาใจตนเอง เกยว

กบวธเรยน และสไตลการเรยนร การมเวลาไตรตรองเพอตอบโจทยเกยวกบ

การเรยนของตน และเขยนบนทก ชวยใหผเรยนเขาใจรปแบบการเรยนของ

ตน วนจฉยขอเดนและขอดอย ในการเรยนของตน และหาทางแกปญหาการ

เรยนของตน ชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการเรยน สการเปนผทก�ากบดแลการ

เรยนของตนเองได รวมทงไดท�าความเขาใจวา ตนเองไดอยในสภาพทเรยน

อยางไดรบความทาทายเหมาะสมแลว เพอประสทธภาพสงสดของการเรยน


๑. ครก�าหนดประเดนในบนทกวาจะใหบนทกเรองอะไร ตองการให

ผเรยนสะทอนความคดเกยวกบทกษะ หรอความรในลกษณะ

ใด แลวจงเขยนค�าสง หรอแนวทางการเขยนบนทกของผเรยน

โดยครอาจเขยนวตถประสงคของรายวชาลงไปกอน แลวตง

ค�าถาม เชน “ผเรยน ไดบรรลเปาหมายเหลานแคไหน” “ผเรยน

ใชยทธศาสตร และความพยายามอยางไรบาง เพอบรรลเปาหมาย

น” หรออาจตงค�าถามเกยวกบกจกรรมบางกจกรรม เชน “ใน

กจกรรมน สวนไหนของกจกรรมทท�าใหผเรยนไดเรยนรมากทสด


เพราะอะไร” “สวนไหนของกจกรรมทผเรยนจะท�าแตกตางออก

ไปในคราวหนา เพราะอะไร” “ถามเวลามากกวาน จะท�าอะไร

อก” “สงทการเรยนวนน ตอยอดจากความรทไดเมอวาน คอ

อะไร” ความเหนของผม ครอาจฝกใหผเรยนท�า BAR และ AAR

เปน แลวใหผเรยนเขยนบนทกแบบ BAR ละ AAR

๒. เขยนใบงาน ทบอกเปาหมายของการเขยนบนทก บอกขอตกลง

ความถของการเขยนบนทก แนวทางเขยนบนทก และใหตวอยาง

ตวอยำง

วชาสมมนาส�าหรบผเรยนป ๑

ครทสอนวชานรวมกนหลายคนเหนพองกนวา ควรใชเทคนค “บนทก

การเรยน” ชวยใหผเรยนประสบความส�าเรจในการเรยนมากขน จงท�ากระดาษ

ตารางใหผเรยนแตละคนกรอกเปนรายสปดาห วาตนใชเวลาเทาไรในการเรยน

แตละวชา เรยนดวยกจกรรมอะไรบาง ไดรบเกรดเทาไรจากการบาน เปนตน

และผเรยนพบกบอาจารยทปรกษาอยางสม�าเสมอ เพอรวมกนประเมนบนทก

การเรยน และหาทางชวยใหผเรยนประสบความส�าเรจในการเรยนดยงขน

วชาสอสารดวยวาจา

ครก�าหนดค�าถาม ๒๒ ขอ เพอใหผเรยนทลงเรยนวชานตอบตลอด

ภาคการศกษา หนงสอยกตวอยาง ๓ ขอแรก ดงน

f ขอ ๑ จงก�าหนดแผนการท�างาน วาผเรยนจะท�าการบานขอไหน

บาง ท�าไมจงเลอกขอนน ผเรยนคดวาการเลอกนสะทอนความ

ชอบการเรยนแบบไหน ท�าไมผเรยนจงคดวา ครควรมทางเลอก

การบานใหแกผเรยน ผเรยนคดวาแนวทางเชนนจะมผลตอการ

เรยนของผเรยนหรอไม เพราะอะไร


f ขอ ๒ ท�าไมมหาวทยาลยจงก�าหนดใหวชาสอสารดวยวาจาเปน

วชาบงคบ ถาไมบงคบผเรยนจะลงเรยนไหม ท�าไมไมลง ใน

ภาพรวมผเรยนประเมนทกษะดานการสอสารของตนเองเปน

อยางไร ใหอานหนงสอหนา … และตงเปาหมาย ๑ อยาง ท

ตนเองจะไดจากชนเรยนน

f ขอ ๓ เขยนเรองราวของตนเอง เรองการท�างานเปนทม ปจจย

อะไรทท�าใหประสบการณนไดผลด หรอไดผลไมด เมอท�างาน

กลม สมาชกกลมแตละคนมความรบผดชอบอยางไร สมาชกคน

หนงจะมทางสงเสรมใหสมาชกอกคนหนงมความรบผดชอบได

อยางไร


ก�าหนดใหเขยน บลอก ไดงาย โดยครตองระวงอยาก�าหนดใหเขยน

เรองทผเรยนไมอยากเปดเผย การเขยน บลอก แลกเปลยนเรยนรความคด

ซงกนและกนระหวางผเรยนมประโยชนมาก


f ใหผเรยนเขยน “บนทกสานเสวนา” (Dialogue Journal) ระหวาง

คผเรยน ใหคนหนงเขยนบนทกครงซายของหนา คเสวนาเขยน

เสวนาทครงขวา

f แทนทจะก�าหนดค�าถามใหเขยนตอบ ครใหรายการประโยคทคร

เขยนขนตน ใหผเรยนเขยนเตม เชน

f วนนการเรยนของฉนไดผลด (ไมไดผลด) เพราะ ….

f วนนฉนมปญหาในการท�า …. พรงนฉนจะท�าใหมใหไดผลด โดย …


f วนนฉนเรยนรไดมาก เพราะ …..

f วนนการเรยนของฉนกาวหนามาก เพราะ….

f สวนทงายทสดใน ชนเรยน / โครงการ / การบาน คอ ….

f ฉนตองการความชวยเหลอเรอง … ดงนนพรงน (หรอคนน) ฉนจะ….

f วนนฉนภมใจตวเองมาก เพราะ ….

f วนนฉนเปลยนวธ …. เพราะ ….

f สงทฉนไดเรยนรเกยวกบวธเรยนของฉนในวนนคอ ….

f วนนฉนใชเวลาไดดมาก เพราะ ….

f ฉนตองท�า …. ใหดขนในชนเรยนครงตอไป เพราะ ….


การเขยนบนทกใชเวลา ครจงตองพยายามอยางมาก ทจะแสดงใหผ

เรยนเหนประโยชน ครตองคดค�าถามอยางประณต และใหเหนชดเจนวาเชอม

โยงกบวชาทเรยน และตองอธบายคณคาของการเขยนบนทกใหผเรยนเขาใจ

ชดเจน อยาใหผเรยนคดวา เปนวธทครหาทางท�าใหผเรยนมงานยง

ครตองเขาไปอานบนทกอยางสม�าเสมอ และตอบสนอง หรอใช

ขอความในบนทกตอบสนองผเรยน เพอใหผเรยนเหนคณคาของการเขยน

บนทก


Weimer M. (๒๐๐๒). Learner-centered teaching : Five key changes to

practice. San Francisco : Jossey-Bass, pp. ๒๐๗-๒๐๘.

๒๒ พ.ย. ๕๕

http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๗๐๕


CIQ จะช�วยสร�างความใส�ใจ และความเข�าใจตนเองในบรบทของการเรยนร� และให�ผ�เรยนพยายามร�วม

สร�างบรรยากาศของชนเรยนให�เออต�อการเรยนร�ยงขน และช�วย feedback แก�คร ให�เข�าใจป�จจยทมผลต�อบรรยากาศการเรยนร� และหาทางสร�างบรรยากาศทด

ในตอนท ๖๒ น ไดจาก Chapter 18 ชอ Self-Awareness as

Learners และเปนเรองของ SET 42 : Critical Incident Questionnaire (CIQ)

SET 42 : Critical Incident Questionnaire (CIQ)


ระยะเวลา : คาบเดยว หรอ หลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

ครจดท�าแบบสอบถาม ๕ ขอ เกยวกบสถานการณทสงเสรมหรอขด

ขวางการเรยนรของผเรยน ใหผเรยนกรอกเปนระยะๆ โดยแบบสอบถามเปน

กระดาษ ๒ แผนซอนกน เมอเขยนแผนหนา กจะมส�าเนาตดทแผนหลงดวย ผ

เรยนสงแผนหนาใหคร ตนเองเกบแผนหลงไว เอาไวเปรยบเทยบความกาวหนา

ของตนเอง และเอาไวท�าความเขาใจวาพฤตกรรมใดของเพอนรวมชน หรอ

๖๒. มสตอยกบการเรยน (๒)

บนทกการเรยน


ของตนเอง มผลด/ผลเสย ตอการเรยนของตน

CIQ จะชวยสรางความใสใจ และความเขาใจตนเองในบรบทของการ

เรยนร และใหผเรยนพยายามรวมสรางบรรยากาศของชนเรยนใหเออตอการ

เรยนรยงขน และชวย feedback แกคร ใหเขาใจปจจยทมผลตอบรรยากาศ

การเรยนร และหาทางสรางบรรยากาศทด


๑. ครจดท�าแบบฟอรม ทมค�าถามจ�านวนหนง และมทวางใหผเรยน

กรอกค�าตอบ เชน

f ชวงเวลาใดในสปดาหน ในชนเรยน หรอตอนท�าการบาน ท

ผเรยนรสกมสมาธอยกบการเรยนมากทสด

f ชวงเวลาใด ทผเรยนรสกหางเหนการเรยนมากทสด

f พฤตกรรมใดของคนในชน ในสปดาหน ทชวยการเรยนของ

ผเรยนมากทสด

f พฤตกรรมใด ทกอความสบสนในการเรยนมากทสด

f สงทกอความแปลกใจแกผเรยนมากทสดในสปดาหนคออะไร

๒. ก�าหนดวาจะแจกแบบสอบถามบอยแคไหน และเตรยมจดพมพ

แบบสอบถามใหเพยงพอ

๓. ก�าหนดรายละเอยดอนๆ เชนจะใหผเรยนสงแบบสอบถามทไหน

เมอไร จะใหผเรยนลงชอหรอไม เปนตน

๔. ตอนตนเทอม อธบายเปาหมายของ CIQ แกผเรยน ย�าวา CIQ

จะชวยการเรยนของผเรยนและชวยใหครจดการชนเรยนใหเหมาะ

ตอการเรยนของผเรยนมากทสด รวมทงแจงรายละเอยดอนๆ

๕. ในวนทก�าหนด แจกแบบสอบถาม ใหเวลาผเรยนกรอก เมอเสรจ

แลวผเรยนแยกกระดาษชนบนเอาไปวางบนโตะคร คว�าหนาลง


๖. แจงผลของสปดาหทแลวตอนตนของสปดาหถดไป เนนทความ

กาวหนาของผเรยนในความเขาใจทกษะการเรยนร/ความสามารถ

ในการเรยนร/นสยดานการเรยนร ของตน และเนนพฤตกรรมท

เปนปญหา เชนผเรยนทพดมากเกนไป ความไมเออเฟอระหวาง

กน เปนตน

ตวอยำง

วชาจตวทยาทวไป

เปนวชาการศกษาทวไป ทชนเรยนใหญมาก และครพบวาในปกอนๆ

มปญหาในชนเรยนมาก ไดแก การพดคยท�าเสยงดงระหวางเวลาเรยน ไป

จนถงทะเลาะววาทหรอมขอโตแยงกนรนแรงระหวางการอภปรายในชน ครจง

เพมค�าถามลงในแบบสอบถามผเรยน ทใหผเรยนกรอกในวนแรกของชน

เรยน วา “ในทศนะของผเรยนบรรยากาศในชนเรยนทเออตอการเรยนเปน

อยางไรบาง” ไดค�าตอบตอไปน “ตงใจฟงการบรรยาย” “อภปรายกนอยาง

เขมขน” “ผเรยนเตรยมตวกอนเขาชนเรยน” “เคารพความเหนทตาง” “รวม

กจกรรม” “ความไววางใจระหวางผเรยนและระหวางผเรยนกบคร” เปนตน

ในวนตอมา ครแจงผลของการกรอกแบบสอบถาม และบอกวาครเหน

ดวยกบความเหนของผเรยน และยนดรวมกบผเรยนในการสรางสภาพ

หองเรยนทผเรยนตองการ แลวจงอธบายวาครจะใชเครองมอ CIQ ชวยการ

ตดตามตรวจสอบผลการสรางบรรยากาศทผเรยนตองการ

วชาจลชววทยา

ครตองการชวยใหผเรยนประเมนพฤตกรรมของตนเองระหวางฟงการ

บรรยาย วาชวยใหเกดการเรยนรทดเพยงใด จงใช CIQ ทมค�าถามตอไปน


๑. ผเรยนมสมาธอยกบการบรรยายแคไหนระหวางการบรรยาย ๒๐

นาท ใจวอกแวกบางไหม ดงความสนใจกลบมาอยางไร

๒. ผเรยนจดบนทกอยางไร จดไดดไหม

๓. ผเรยนเชอมโยงความรใหม กบความรเกาอยางไร

๔. ผเรยนคาดหวงอะไร ในการบรรยายครงตอไป ท�าไม

๕. ผเรยนจะเพมผลการเรยนจากวชานไดอยางไร มค�าแนะน�าคร

ใหปรบปรงการบรรยายอยางไร

ในชวงตนๆ ของรายวชา ระหวางการบรรยาย ครหยดบรรยาย และ

ขอใหผเรยนแตละคนไตรตรองพฤตกรรมของตนเองระหวางทครบรรยาย ให

เวลาคด ๒ นาท แลวครแจกแบบสอบถาม CIQ เมอผเรยนกรอกเสรจ กให

ผ เรยนจบค กบเพอนทนงข างๆ เพอแลกเปลยนขอคดเหนในการเพม

ประสทธภาพการฟงและจดการบรรยาย และการมสมาธเพอใหเรยนรไดดขน

ครจดกจกรรมเชนนอก ๒ ครง คอชวงกลางเทอม กบชวงปลายเทอม ในชวง

ปลายเทอม ครถามผเรยนวา พฤตกรรมการฟงการบรรยายเปลยนไปหรอไม

ถาเปลยน เปลยนไปอยางไร


ถา software ของรายวชามเครองมอสอบถามแบบไมเปดเผยชอ คร

ควรใชใหผเรยนตอบแบบสอบถาม แลวน�าผลมาแจกแจงเปนการกระจายทาง

สถต และแจงใหผเรยนทราบ และรวมกนอภปรายผล


การจดเวลาใหกรอกแบบสอบถามทเหมาะสม ทจะใหผเรยนตงใจ

ตอบ มความส�าคญ


การใหผเรยนกรอกโดยไมระบชอ มความส�าคญตอการไดค�าตอบท

จรงใจ ไมเกรงใจ แตการรชอผเรยนทกรอก กจะชวยใหครประเมนความ

กาวหนาของผเรยนได ครตองการเนนประโยชนสวนไหนเปนหลก ตอง

พจารณาเอาเอง



Tools and techniques for democratic classrooms.San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๔๘-๕๐.

๒๓ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๐๙๘๒๗


ผลการวจยด�าน Goal Theory บอกว�า ควรกาหนด “เป�าหมายการเรยน” (learning goals)

มากกว�า “เป�าหมายขดความสามารถ” (performance goals)

ในตอนท ๖๓น ไดจาก Chapter 18 ชอ Self-Awareness as

Learners และเปนเรองของ SET 43 : Go for the Goal

SET 43 : Go for the Goal


ระยะเวลา : คาบเดยว หรอ หลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : สง

การมเปาหมายทแจมชด ชวยใหตงใจและพยายามเรยน เทคนคน

ก�าหนดใหผ เรยนก�าหนดรายการเปาหมายการเรยนของตน ในชวงตน

เทอม เพอชวยใหผเรยนตงเปาหมายของตนเอง ซงจะชวยใหผเรยนมสมาธ

จดจออยกบการเรยน ใชเวลา ความพยายาม และอนๆ เพอบรรลเปาหมาย

นน

๖๓. มสตอยกบการเรยน (๓)

สเปาหมาย


และชวยใหผเรยนมบนทกไวตรวจสอบตนเอง วาการเรยนรกาวหนา

ไปถงไหนแลว จะบรรลเปาทก�าหนดไวหรอไม หากผเรยนถกดงดดความสนใจ

ไปทเรองอน จะไดมสตดงตนเองกลบมาท�างานเพอเปาหมายการเรยนทตนเอง

ก�าหนดไว


๑. ครใชเวลาไตรตรองและเขยนเปาหมายการเรยนรทตนตองการให

ผเรยนบรรล ในรายวชาทตนสอน เอาไวเปรยบเทยบกบเปาหมาย

ของผเรยน เพอจะไดพจารณาตดสนใจวา ครจะปรบเปาหมาย

ของตนใหสอดคลองกบเปาหมายของผเรยนหรอไม เพยงไร

๒. ครตดสนใจวา จะใชเทคนคนในระดบรายวชา หรอรายกจกรรม

หรอจะใชหลายๆ ครงในเทอม รวมทงตดสนใจวธตดตามความ

กาวหนาโดยคร และโดยผเรยนเปนผตดตาม

๓. เขยนค�าแนะน�าแนวทางการเขยนเปาหมายการเรยนร ส�าหรบแจก

ผเรยน (ดทหวขอค�าแนะน�าเพมเตม)

ตวอยำง

วชาสถตเบองตน

ครสงเกตวา ผเรยนกลววชาน และมกตงเปาเรยนเพยงผวเผนพอให

สอบได มผลใหผเรยนไมไดเรยนรหลกการทแทจรงของวชาสถต ทจะตดตว

ไปท�าประโยชนแกชวตในภายหนา

ครจงด�าเนนการเพอใหผเรยนมทศนคตเชงบวกตอวชาน และพฒนา

เปาหมายของการเรยนเพอการเรยนรทลกซง โดยในชวโมงแรกของวชา ครให

ผเรยนจบกลมอภปรายกนวา ผเรยนจะรวมมอชวยเหลอกน ใหบรรลเปาหมาย


การเรยนรวชานไดอยางไร แลวใหอภปรายทงชน โดยครตงใจฟงและเสนอ

แนะเปนชวงๆ วาครจะปรบกระบวนการเรยนการสอน เพอชวยใหบรรลเปา

หมายนนๆ ไดอยางไรบาง


ใชออนไลน ไดงาย โดยตอนตนเทอม ใหผเรยนแตละคนคดเปาหมาย

ของตน และเรยงล�าดบความส�าคญไว แลวลงเปาหมายตวแรก (หรอตวท ๒)

บนออนไลน discussion forum ของวชา โดยก�าหนดใหลงเฉพาะทไมซ�ากบ

ของเพอน และครกตอบสนองรายการเปาหมายของผเรยนโดยลงรายการของ

คร เพอใหผเรยนไดเปรยบเทยบ วธนจะชวยใหผเรยนไดเขาใจเปาหมายของ

วชา และของตนเอง ไดชดขน

ครอาจใชเทคนคนชวยใหผเรยนตดตามความกาวหนาในการเรยน

ของตนเอง ครอาจก�าหนดใหผเรยนแตละคนเขยนรายการเปาหมายไว แลว

เขยนบนทกจากการท�า AAR/reflection การบรรลเปาหมาย เปนระยะๆ

กำรขยำยหรอปรบปรงวธกำร

f ใชเทคนคนเพอชวยใหผเรยนตรวจสอบการบรรล “เปาหมาย

รายทาง” ในการเรยนของตนตามทตงเปาหมายไว วาตนไดเรยน

มาถกทาง หรอเพอใหครได feedback ชวยใหผเรยนทเฉไฉ กลบ

มาเดนตรงทาง

f ใหผเรยนจดเรยงล�าดบเปาหมายตามความส�าคญ แลวใหเรยง

ใหมตามเกณฑอน เชนตามความยาก ตามเวลาทตองใชเพอ

บรรลเปาหมาย เปนตน

f ใหผเรยนเขยนอธบายแตละเปาหมาย เพอตอบค�าถามทก�าหนด


เชน “ท�าไมฉนจงตองการบรรลเปาหมายน” “ฉนตองการการ

สนบสนนอะไรบางเพอบรรลเปาหมายน (เชน คน สงของ สถาน

ท)”

f ใหผเรยนแตกเปาหมายใหญเปนเปาหมายยอยๆ (เปาหมาย

รายทาง) ทผเรยนสามารถบรรลไดทละขน

f ใชรวมกบเครองมออน เชน “กระดานตวเลอก” (Choice Boards)

เพอหนนใหผเรยนเปนตวของตวเอง “กระดานตวเลอก” อาจม

ลกษณะเปนตาราง ๓x๓ ทมตวเลอกเปาหมาย และตวเลอก

ระดบความลกซงของการบรรลเปาหมาย เชน การบรรลความร

และทกษะ สงเคราะหความเขาใจ ไปจนถง สามารถสะทอนความ

คดประเดนส�าคญ ผเรยน คนหนงอาจเลอก (๑) มหวขอวจย ใน

พนทของทองถน (เลอก ๑ ใน ๓ พนท) (๒) ท�างานวจยนคน

เดยว, รวมกบเพอน ๑ คน หรอ เปนทม ๓ - ๕ คน (๓) สอสาร

ความรทได โดยเขยนบทความวจยตามปกต สรางเวบเพจ หรอ

น�าเสนอเปน presentation ในหองเรยน

จดใหมกจกรรมในตอนทายของเทอม เพอใหผเรยนท�าความเขาใจ

ความส�าเรจของตน และเฉลมฉลองความส�าเรจ


ผเรยนสวนใหญตองการตวชวยในการก�าหนดเปาหมายการเรยน คร

อาจชวยโดยจดรายการของเปาหมาย ส�าหรบเปนแนวทางในการยกรางเปา

หมายการเรยนวชานนของตนเอง โดยครอาจศกษาจาก TGI (Teaching Goals

Inventory) ซงมเปาหมายตวอยาง ๕๒ ตวอยาง จดกลมเปน ๖ กลม คอ


(๑) ทกษะการคดระดบสง (๒) ทกษะในการบรรลเปาหมายทางวชาการเบอง

ตน (๓) ความรและทกษะทจ�าเพาะตอสาขาวชา (๔) วชาศลปะวทยาศาสตร

กบคณคาทางวชาการ (๕) การเตรยมตวสท�างานและอาชพ (๖) การพฒนา

ตนเอง

แตหลกการทแนะน�าไวใน TGI เปนแนวทางกวางๆ ตองเอามาปรบ

ใหเหมาะสมตอแตละรายวชา (และแตละบรบทสงคมของผ เรยน เชน

ประเทศไทย - ผมเสนอแนะเอง)

ผลการวจยดาน Goal Theory บอกวา ควรก�าหนด “เปาหมายการ

เรยน” (learning goals) มากกวา “เปาหมายขดความสามารถ” (performance

goals) ผเรยนทมงเรยนเพอบรรลขดความสามารถ จะมองกจกรรมการเรยน

เปนการทดสอบความสามารถของตน เปาหมายแรกคอเพอยกระดบตวตน

และชอเสยงของตนในทามกลางเพอนๆ และคร วาเปนคนเกง ตองการความ

เปนคนเกงเปนเปาหมายหลก จงหลกเลยงบทเรยนยากๆ ละทงบทเรยนทจะ

ท�าใหตนเสยฐานะคนเกง เขาไปเนนการเรยนแบบผวเผน ทจะท�าใหไดผลเรยน

ดโดยงาย

แตผเรยนทเนนทผลการเรยนร จะเนนทผล ความร ทกษะ และ ความ

เขาใจ ตามเปาหมายของวชา ผเรยนทมเปาหมายแบบน จะเผชญอปสรรค

หรอความยากล�าบากในการเรยนดวยความเขาใจวา นนคอสวนหนงของการ

เรยนร ผเรยนกลมนจะใชเทคนคการเรยนทชวยใหเขาใจลก เชน การเขยน

หรอกลาวใหมตามความเขาใจของตนเอง (paraphrasing) ซงจะชวยเชอมโยง

ความรใหมเขากบความรเดม

แนวทางแนะแนวผเรยนใหก�าหนดเปาหมายการเรยนทถกตอง มอย

ในเอกสารเกยวกบ learning outcome โดยมลกษณะของเปาหมายทด ท


ถกตองดงตอไปน

f พงเปาผลการเรยนจากการท�ากจกรรม มากกวาทตวกจกรรม

f พงเปาทผลการเรยนทส�าคญ ไมใชผลเลกๆ นอยๆ

f พงเปาททกษะหรอความสามารถหลกของวชา

f มความกวางพอทจะท�าใหเกดการเรยนรทส�าคญ และจ�าเพาะ

เพยงพอทจะใหวดผลได

f พงเปาทการเรยนรทน�าไปสการพฒนาและถาวร



Francisco : Jossey-Bass, pp. ๒๙๐-๒๙๔.

๒๖ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๑๗๕


เนองจากเทคนคนมเป�าหมายเพอเตรยมตวเพมทกษะการสอบของผ�เรยน

จงควรเรมใช�ตงแต�ตอนต�นๆ เทอม จงจะมประโยชน�ต�อผ�เรยนได�จรง

ในตอนท ๖๔ น ไดจาก Chapter 18 ชอ Self-Awareness as

Learners และเปนเรองของ SET 44 : Post-test Analysis

SET ๔๔ : Post-test Analysis

จดเนน : รายบคคล กจกรรมหลก : การเขยน, การวเคราะห

ระยะเวลา : คาบเดยว โอกาสเรยนออนไลน : สง

เปนเทคนคทชวยใหผเรยนมทกษะในการเตรยมสอบ และในการสอบ

เทคนคนประกอบดวย ๒ ชวง ชวงแรกท�ากอนผเรยนสงค�าตอบ ชวง

หลงท�าหลงจากผเรยนไดรบผลการสอบ

ชวงแรก เมอผเรยนท�าขอสอบเสรจ แตยงไมสงค�าตอบ ใหผเรยน

ท�านายผลคะแนน เขยนรายการยทธศาสตรการเรยนของตน บอกระดบความ

๖๔. มสตอยกบการเรยน (๔)

วเคราะหผลสอบ


พยายามของตน และระบสวนทยากทสด และสวนทงายทสดในขอสอบ

กระบวนการในชวงแรกชวยใหผ เรยนรจกประเมนความสมพนธ

ระหวางความพยายามกบผลการเรยน และรวาวธการเรยนแบบไหนทชวยให

ตนมความพรอมตอการสอบ

ชวงทสอง หลงจากผเรยนไดรบผลคะแนนสอบ ใหผ เรยนเขยน

บรรยายอารมณรสกเมอทราบผลคะแนน เปรยบเทยบคะแนนทไดกบคะแนน

ทตนคาดหมายไว แลวอานขอสอบทละขอ เพอท�าความเขาใจวาขอสอบแตละ

ขอตองการทกษะการคดระดบไหน (เชน ความจ�า การประยกต การวเคราะห)

และขอสอบมาจากไหน (เชน จากหนงสอ การบรรยาย การบาน)

ชวงทสองน ชวยใหผเรยนท�าความเขาใจทกษะการคดระดบตางๆ

ชวยใหผเรยนเขาใจจดแขงและจดออนของตนเอง ชวยใหผเรยนปรบปรง

ตนเองใหท�าขอสอบเกงขนได

หลงจากนนจงใหผเรยนสะทอนความคดวา ในการเตรยมสอบครงตอ

ไปตนเองจะปรบปรงอยางไรบาง


๑. ครเลอกใชวธจ�าแนกระดบทกษะทเหมาะสมตอรายวชา เชนอาจ

ใชของ Bloom, ของ Anderson, ของ Fink, ของ Shulman เปนตน

๒. ตอนออกขอสอบ ใหออกขอสอบทมงทดสอบระดบการเรยนรครบ

ทกระดบ และระบไวดวยวา ขอนนทดสอบระดบไหน (เชน apply,

analyze, evaluate, etc.) รวมทงระบแหลงความร (เชน

หนงสอ การบรรยาย การบาน เปนตน) ส�าหรบครเอาไวใชเอง

เพอตรวจสอบกบขอวเคราะหของผเรยน


๓. ในชวงทผเรยนท�าขอสอบเสรจ ด�าเนนการตามชวงท ๑ ของ

เทคนค คอมใบงานใหผเรยนดงตอไปน

หลงจากผเรยนท�าขอสอบเสรจ แตยงไมสงค�าตอบ ขอใหผเรยนท�า

สงตอไปน

ก. ท�านายคะแนนสอบของตน

ข. ใหคะแนนความพยายามในการเรยนวชาน จาก ๑ (ต�าสด) ถง

๑๐ (สงสด)

ค. ระบรายการยทธศาสตรการเรยนทผเรยนใชเตรยมสอบ (เชน

ทองจ�านยามดวย flash cards, เขยนโนตยอจากบนทกจาก

เลกเชอร, ท�ารายการยอจากหนงสอทครสงใหอาน, เปนตน)

ง. ระบวาขอสอบขอไหนงายทสด ขอไหนยากทสด เพราะอะไร

ชวงท ๒ ของเทคนคด�าเนนการหลงจากผเรยนไดรบผลคะแนนสอบ

โดยท�าทนทในหองเรยน หรอกลบไปท�าทบานกได โดยครจดท�าใบงานทม

รายการระดบของการเรยนร และขนตอนขางลาง เมอผเรยนท�าเสรจกใหแนบ

ค�าตอบใบงานกบกระดาษค�าตอบขอสอบสงคร

ผเรยน ไดรบกระดาษค�าตอบพรอมคะแนนเรยบรอยแลว โปรดด�าเนน

การตอไปน

ก. เขยนบอกอารมณความรสกของตนเองตอคะแนนทได (เชน แปลก

ใจ ผดหวง โลงใจ เปนตน)

ข. เปรยบเทยบคะแนนทได กบทท�านายไว

ค. ตรวจสอบขอสอบแตละขอ และระบวาเปนการสอบระดบใดของ



ง. ค�านวณวา ในแตละระดบของการคดหรอการเรยนรผเรยนท�า

ขอสอบถกเปนสดสวนเทาใด

จ. ตรวจสอบทมาของความรในขอสอบแตละขอ (เชน จากหนงสอ

การบรรยายของคร การบาน เปนตน)

ฉ. ทบทวนตนเองและสะทอนความคด วาตนเองจะปรบปรงการ

เตรยมตวสอบคราวหนาอยางไรบาง

ช. เสนอแนะวาครและเพอนผเรยนจะชวยใหตวผเรยนผตอบใบงาน

พฒนาความสามารถในการตอบขอสอบไดอยางไรบาง

ตวอยำง

วชาชววทยาเบองตน

ครสงเกตวาผเรยนถอนการเรยนวชาน และสอบตกกนมาก จงใช

เทคนค “วเคราะหผลสอบ” ชวยใหผเรยนไดมสวนรวมปรบปรงการเรยนการ

สอนวชาน ครไดใชเทคนคนในชวงการสอบกลางเทอม ๒ ครง และพบวา

ชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการเตรยมตวสอบ และการท�าขอสอบไดดขนมาก


ใชออนไลน ไดเหมอนกบในชนเรยน face-to-face


f ยคนมปญหาผเรยนถอนวชาเรยน หรอสอบตกกนมาก จงม

สถาบนการศกษาทใชเทคนคนกบผเรยนกลมเสยง เชนผเรยนป

๑ หรอผเรยนทตดโปร และพบวาชวยทงผเรยนและคร ในการ

ปรบปรงการเรยน และการสอน


f ใชเทคนคนกบการเรยนแบบโครงงาน หรอในการท�าการบาน

f ครนาจะพจารณาใชผลการประเมนการเรยนการสอนรายวชาใน

ตอนปลายเทอม เปนเครองประกอบการตดเกรด

f ใหผเรยนตงเปาหลงใชเทคนคน วาในวชาตอไปตนจะตงเปาหมาย

การเรยนอยางไร แลวตรวจสอบวาผลเปนอยางไร คอยใหผเรยน

เอาเทคนคนไปใชเอง เพอปรบปรงวธการเรยนดวยตนเอง


เทคนคนใชเวลาและความพยายามของครมาก

เนองจากเทคนคนมเปาหมายเพอเตรยมตวเพมทกษะการสอบของผ

เรยนจงควรเรมใชตงแตตอนตนๆ เทอม จงจะมประโยชนตอผเรยนไดจรง


Achacoso MV. (๒๐๐๔). Post-test analysis : A tool for developing

students’ metacognitive awareness and self-regulation. In MV

Achacoso & MD Svinicki (Eds.) Alternative strategies for evaluating

student learning. San Francisco : Jossey-Bass, pp. 115-119.

๒๘ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๓๕๖


เป�นเทคนคทช�วยให�ผ�เรยนมสมาธจดจ�ออย�กบการเรยนในช�วงการเรยนแบบ face-to-face ในชนเรยน ทาให�ผ�เรยนตงใจฟ�งการบรรยาย ตงใจจดบนทก

คาบรรยาย และการอภปรายในชนเรยน รวมทงตงใจร�วมการอภปรายในกล�มย�อย

และฝ�กคดอย�างลกต�อโจทย�ของครทให�ในชนเรยน เพราะจะต�องสรปลงแฟ�มงาน

ในตอนท ๖๕ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study

Skills และเปนเรองของ SET 45 : In-class Portfolio

บทท ๑๙ วาดวยเรองการพฒนาทกษะการเรยน ไดแก การวางแผน

การเรยน การจดเลกเชอร การคนความรเพมเตม การเตรยมตวสอบ การ

รวมอภปรายในชน การรวมท�างานในกลมยอย เปนตน

บทท ๑๙ น ประกอบดวย ๖ เทคนค คอ SET ๔๕– ๕๐ จะน�ามา

เสนอในบนทกชดนตอนละ ๑ เทคนค

๖๕. ทกษะการเรยน (๑)

แฟมงาน


SET ๔๕ : In-class Portfolio

จดเนน : รายบคคล กจกรรมหลก : การจดบนทก

ระยะเวลา : หลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

ผเรยนจดท�าบนทกจากการฟงครบรรยาย เรยงความตอบโจทย

ระหวางเรยนในชน ขอสรปจากการอภปรายทงชนหรอในกลมยอย ขอสะทอน

การเรยนรของตน ฯลฯ น�ามาจดหมวดหม เขาแฟม สงใหครประเมนให

คะแนน ๒ - ๓ ครงตอเทอม

เปนเทคนคทชวยใหผเรยนมสมาธจดจออยกบการเรยนในชวงการ

เรยนแบบ face-to-face ในชนเรยน ท�าใหผเรยนตงใจฟงการบรรยาย ตงใจ

จดบนทกค�าบรรยาย และการอภปรายในชนเรยน รวมทงตงใจรวมการ

อภปรายในกลมยอย และฝกคดอยางลกตอโจทยของครทใหในชนเรยน เพราะ

จะตองสรปลงแฟมงาน


๑. ครจดกจกรรมการเรยนรในรายวชา ใหมกจกรรมทหลากหลาย

นอกเหนอจากการบรรยาย เพอใหผเรยนไดฝกท�ากจกรรมอก

หลายอยาง นอกเหนอจากการฟงค�าบรรยาย และดการสาธต

ท�าใหผเรยนไดลงมอท�า โดยการบรณาการความร และประยกต

ความร น�ามาเขยน อภปราย และแกปญหา

๒. ก�าหนดองคประกอบของแฟมงาน (ก�าหนดสงงาน รปแบบ และ

ขนาดของชนงาน เปนตน)

๓. ก�าหนดเกณฑประเมน และเขยน rubrics ของการใหคะแนน


๔. ออกแบบหนาปกของแฟมงาน แจกผเรยน และอธบายเปาหมาย

วธท�างาน และความหมายตอการเรยนรของผเรยนใหผเรยนเขาใจ

ตวอยำง

วชาจตวทยาทวไป

ครจดกจกรรมเรยนรแบบ face-to-face

ใหมกจกรรมทหลากหลายไดแกการบรรยาย สาธต กจกรรมกลม

ยอย การอภปรายทงชน ฯลฯ เพอใหผเรยนตงใจเรยนในทกกจกรรม ครจง

ก�าหนดใหผเรยนตองจดท�าบนทกสรปการบรรยาย และเขยนสะทอนความคด

(reflection) และเขยนสรปแบบอภปรายผล ตอกจกรรมการเรยนรอนๆ จด

รวบรวมเปนแฟมงานสงครตอนกลางเทอมและปลายเทอม

แตเนองจากชนเรยนนใหญมาก ครไมสามารถอานแฟมงานของผ

เรยนทกคนได จงใชกระบวนการ peer review process ใหผเรยนจ�านวนหนง

อานและรวมกนใหคะแนนแฟมงานของเพอน โดยครมแบบฟอรมและเกณฑ

ในการใหคะแนนมอบให รวมทงเปดโอกาสใหเจาของผลงานอทธรณคะแนน

ไดดวยหากไมพอใจคะแนนทได

ครพบวา เทคนคดงกลาว ชวยเพมความตงใจเรยนของผเรยนอยาง

ชดเจน ชวยใหผเรยนพฒนาทกษะการเรยน โดยเฉพาะดานการจดการ และ

ดานการเขยนบนทก


f ครอาจพจารณาใหคะแนนเพมหากผเรยนไปคนควาเพมเตมจาก

ทครสอน โดยเฉพาะอยางยงสวนทตนยงเขาใจไมชดเจน


f เพมสวนทผ เรยนประเมนตนเอง สะทอนความคดเรองการ

เรยน หรอให feedback แกคร


ครควรแนะน�าวธจดบนทกทดแกผเรยน อาจโดยการบรรยายสนๆ

มกราฟหรอตารางแสดงโครงสรางของการบนทก และในตอนทครบรรยายหรอ

น�าเสนอเรองใดๆ กควรท�าอยางชดเจนและไมรบเรง เพอชวยใหผเรยนสามารถ

จดบนทกไดด

ตารางใหคะแนน มตวอยางในเคลดลบ ๒๕ ของบนทกน (http://

www.gotoknow.org/posts/๕๐๔๑๕๐)

เนองจากการอานและใหคะแนนแฟมงานตองใชเวลามาก ครจงควร

ใหผเรยนอานและใหคะแนนกนเอง แบบ peer review ซงจะชวยใหผเรยน

ไดเรยนรจากการอานผลงานของเพอน และไดฝกกระบวนการ peer review

ดวย โดยครควรแจงผเรยนวาจะใชวธการนแตเนนๆ ตอนตนเทอม

เนองจากกระบวนการ peer review มความออนไหว และผเรยนบาง

คนอาจรสกไมสบายใจ ผเขยนหนงสอจงแนะน�าใหครใชกระบวนการนอยาง

ระมดระวง และอยางมกระบวนการชดเจน คอเปนการประเมนโดยเพอน

ผเรยนในลกษณะทมครเปนผก�ากบกระบวนการ ดงน

ในวนสงแฟมงาน จดเวลาประเมนแบบ peer review ไว ๑ ชวโมง

โดยท�าความตกลงวาจะเปนการใหคะแนนโดยเพอนผเรยน ๒ คน แตหาก

ผเรยนคนใดมเหตผลทเหมาะสมจะใหครเปนผใหคะแนนกได แตกจะไมได

เขากระบวนการ peer review ท�าใหขาดโอกาสเรยนรจากการฝกประเมนผล

งานของเพอน รวมทงบอกใหทราบดวยวาผเรยนทไมพอใจคะแนนทได จะม


แบบฟอรมใหอทธรณคะแนนของตนตอครโดยตรง แตถาเปนการอทธรณแบบ

ไรเหตผล จะมการหกคะแนนดวย โดยมขนตอนของ peer review ดงน

๑. ผเรยนแตละคนเรยงรายงานตามล�าดบวนเรยน และแนบปก (ซง

มแบบฟอรมส�าหรบกรอกคะแนนประเมนอยในนน) และสงคร

๒. ครจดผเรยนเปนทม ๒ คน และแจกรายงานใหทมละ ๒ รายงาน

โดยมวธแจกใหรายงานของคนอนแกทม เชน ใหทม ๒ คนเปน

เพศเดยวกน แลวแจกรายงานของผชายแกทมเพศหญง

๓. ครแนะน�าให ทมประเมนอานรายงานเรยงตามล�าดบวนเรยน ให

เวลาทมประเมนอานและใหคะแนนตามแบบฟอรม รวมทงขอ

วพากษ

๔. ครเกบใบประเมนและรายงาน และคนเจาของ ใหอานคะแนน

และขอวพากษ ใครไมพอใจคะแนนกใหกรอกใบทกทวงหรอ

อทธรณ

๕. ครเกบใบประเมนและรายงานอกครง น�ามาตรวจหาผเรยนท

ทกทวง และใหคะแนน สวนผเรยนทไมทกทวง กสมตรวจ จด

คะแนน แลวสงใบประเมนและรายงานคนเจาของ


Stevens DD, Levi AJ. (๒๐๐๕). Introduction to rubrics : An assessment

tool to save grading time, convey effective feedback, and promote

student learning. Sterling. VA : Stylus.

๒๘ พ.ย. ๕๕ http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๓๙๐


เป�นการฝ�กให�ผ�เรยนคดถงสารสนเทศทเกยวข�องกบรายวชาทเรยน มทกษะในการค�นคว�าหาความร�

ด�วยตนเอง ร�แหล�งต�างๆ ของความร�ทต�องการ

ในตอนท ๖๖ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study Skills

และเปนเรองของ SET 46 : Resource Scavenger Hunt

SET 46 : Resource Scavenger Hunt

จดเนน : รายบคคล กจกรรมหลก : การอาน การเขยน

ระยะเวลา : คาบเดยว โอกาสเรยนออนไลน : สง

ผเรยน ท�าแบบฝกหดคนหาความร น�ามาประมวล ตามแหลงทคร

ระบ และคนเองจาก อนเทอรเนต

เปนการฝกใหผเรยนคดถงสารสนเทศทเกยวของกบรายวชาทเรยน ม

ทกษะในการคนควาหาความรดวยตนเอง รแหลงตางๆ ของความรทตองการ

๖๖. ทกษะการเรยน (๒)

ตามลาหาแหลงความร



๑. ครจดท�ารายการสารานกรม พจนานกรม วารสาร และเวบไซต

(ทงทเปนของสาขาวชา สมาคมวชาชพ เวบเพจตามประเดน

ฯลฯ) ทผเรยนควรรจก ส�าหรบคนควาความรน�ามาท�าการบาน

ตามทก�าหนดในการเรยนรายวชา

๒. หาขอความรหนงประเดนในแตละแหลง ทจะมประโยชนตอการ

เรยนของผเรยน น�ามาจดท�าเปนค�าถาม

๓. เขยนค�าถามตอเนองทก�าหนดใหผเรยนประมวลความร

๔. ก�าหนดค�าถามสดทาย ทใหผเรยนประเมนวาจะใชความรจาก

แหลงใดมาใชงานทจ�าเพาะนนๆ

๕. ก�าหนดใบงานใหผเรยนท�า และแจกผเรยน

ตวอยำง

วชาประวตศาสตรดนตร

เปนวชาทเรยนออนไลน ครจดกจกรรมเรยนรเพอชวยใหผเรยนรจก

คนความรเพมเตมจากความรทครให โดยครก�าหนดค�าถามใหผเรยนตอบ ๒

ค�าถามตอแหลง เชน ใน Music History Laboratory ของ The Internet

Public Library (http://www.ipl.org/div/mushist/) ใหคนบทสรป ภาพ และ

ไฟลเสยง ของตวอยางดนตรตะวนตกยคตางๆ และในเวบไซตเดยวกน ใน

สวนดนตรยคฟนฟศลปะวทยา ใหคนหาดนตทเปนตวอยางของ English

madrigal

และค�าถามทสอง ใหผเรยนประมวลสารสนเทศจากแหลงนน เชน

“ผประพนธดนตรของตวอยาง madrigal ใช tempo และ texture เพอเนน


สาระในค�ากลอนอยางไร” (ผมไมเขาใจศพทดนตร จงใชวธทบศพท)

หลงจากนน ครจงใหผเรยนใชความรทงหมดบอกวา เวบไซตใด

เหมาะสมตอวตถประสงคเฉพาะอยางมากทสดอยางไร เชน “หากตองการด

ดนตร English madrigal เทยบกบการฟง แหลงคนควาแหลงใดใน ๑๐ แหลง

ทจะใหสารสนเทศนนไดดทสด”

สดทาย ครใหผเรยนคนหาและระบ แหลงสารสนเทศบนเวบอก ๓

แหลง น�ามา โพสต บน discussion board


ใชเหมอนในกรณ face to face


f ใหผเรยนคนหาแหลงความรตามโจทยทเพอนผเรยนก�าหนด โดย

อาจท�างานคนเดยวหรอท�าเปนทมกได แลวน�าไปโพสตตอบ

ค�าถามของเพอนผเรยน


Watkins R. (๒๐๐๕). ๗๕ eLearning activities : Makingออนไลน learning

interactive. San Francisco : Pfeiffer, pp. ๑๔๗-๑๔๙.

๒๙ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๔๘๖


เป�นเทคนคฝ�กให�ผ�เรยนใช�ความร�ทได�เรยน ในการอภปรายกบเพอน โดยมคาถามของครเป�นโจทย�กระต�น เนองจากครเฉลยคาตอบทนท และให�โอกาส

ถามหรออภปรายแลกเปลยนในชน จงช�วยให� ผ�เรยน ทเข�าใจผดได�แก�ความเข�าใจในทนท

ในตอนท ๖๖ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study Skills

และเปนเรองของ SET 47 : Formative Quiz

SET 47 : Formative Quiz

จดเนน : รายบคคล หรอความรวมมอ กจกรรมหลก : การอภปราย

ระยะเวลา : คาบเดยว โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

ครฉายโจทยทดสอบ (ทคลายคลงกบขอสอบจรง) บนจอ ใหเวลา

ผเรยนคดค�าตอบคนเดยว แลวจงใหปรกษาแลกเปลยนความรกบเพอน ๒

คน เปนกลมยอย หรอในชนเรยน แลวครเฉลยค�าตอบ และใหผเรยนถาม

ค�าถาม หรออภปรายในชน

๖๗. ทกษะการเรยน (๓)

ซอมทดสอบ


เปนเทคนคฝกใหผ เรยนใชความรทไดเรยน ในการอภปรายกบ

เพอน โดยมค�าถามของครเปนโจทยกระตน เนองจากครเฉลยค�าตอบทนท

และใหโอกาสถามหรออภปรายแลกเปลยนในชน จงชวยใหผเรยนทเขาใจผด

ไดแกความเขาใจในทนท

เทคนคนจะชวยลดความวตกกงวลในเรองการสอบแกผเรยน


๑. ครจดท�ารายการค�าถามทคลายคลงกบขอสอบจรง

๒. น�าค�าถามมาจดท�าเปน PowerPoint เปนขอๆ ตามดวยเฉลย

เปนคๆ

๓. ก�าหนดวาจะใหผเรยนตอบคนเดยว หรอเปนกลม หรอทงชน

ตอบปากเปลาหรอเขยนตอบ

๔. อธบายวธการแกผเรยน และตอบค�าถาม แลวจงฉายค�าถาม

ขนจอทละค�าถาม ใหผเรยนคดค�าตอบดวยตนเอง

๕. ใหผเรยนและเปลยนค�าตอบกบเพอน เปนกลม หรอทงชน

๖. ฉายเฉลยค�าตอบ ใหค�าอธบายค�าตอบทถกตอง และค�าตอบท

ผด และตอบค�าถามของผเรยน กอนจะฉายค�าถามขอตอไป

ตวอยำง

วชารงสเทคนค เตรยมสอบ สเตท บอรด

เปนรายวชาทชวยเตรยมความพรอมแกผเรยนทเรยนหลกสตรรงส

เทคนคจบแลว ก�าลงเตรยมสอบ สเตท บอรด

ครจดขอสอบ ๑๐ - ๑๕ ขอแบบเดยวกบขอสอบจรง ใหผเรยนแตละ

คนท�า แลวใหจบกลม ๕ คน อภปรายแลกเปลยนความรในกลม จดท�าค�า

ตอบของกลม แลวครเฉลยและตอบค�าถามหรออภปรายในชน ใหตางทมตรวจ


ค�าตอบและใหคะแนนของทมอน ทมทตอบถกหมดไดคะแนนเพม มการจด

คะแนนเกบบนกระดานหนาชน

วชาพชคณตเบองตน

ครแจกกระดาษส ๓ แผน (เขยว เหลอง น�าเงน) แกผเรยนแตละ

คน แลวฉายค�าถามขนจอ ใหเวลาผเรยนคดค�าตอบ แลวครฉายค�าตอบ ๓

ค�าตอบ ใหผเรยนแตละคนโหวตค�าตอบดวยกระดาษส ขอ ก (เขยว) ขอ ข

(เหลอง) ขอ ค (น�าเงน) ครบนทกค�าตอบ

แลวใหผเรยนจบค และตอบค�าตอบของค ครบนทกค�าตอบ แลว

จงฉายค�าตอบทถกตอง และใหค�าอธบาย พรอมตอบค�าถาม

เทคนคนผเรยนชอบมาก เพราะชวยเตรยมความพรอมในการสอบ

ใหความมนใจในการสอบแกผเรยน และครกไดรวาผเรยนเรยนรเรองแคไหน


ใชไดไมดนก อาจใหผเรยนซอมตอบขอสอบออนไลน และผเรยนร

คะแนนของการซอมแตละครงของตน โดยไมบนทกคะแนนอยางเปนทางการ


ชนดของขอสอบทเหมาะสมตอการนคอขอสอบทค�าตอบสนๆ หรอ

ขอสอบทมค�าตอบ ถก-ผด หรอมตวเลอก หรอกรอกค�าตอบในชอง

วาง ลกษณะของขอสอบแบบนทเปนขอสอบทดไดแก

f โจทยควรสน กระชบ และมเนอหาครบถวน กอนถงค�าตอบตว

เลอก ประโยคค�าตอบควรมนยยะเชงบวก ไมใชเชงลบหรอปฏเสธ

f ใหผเรยนเลอกค�าตอบทเหมาะสมทสด ไมใชค�าตอบทถก และ

หลกเลยงค�าวา เสมอ (always), ไมเคย (never), ทงหมด (all),

หรอไมใชทงหมด (none)


f ค�าตอบทเปนตวเลอก (และตวลวง) ควรสนทสด และใชค�าพนๆ

หลกเลยงการใหสญญาณเทยมตอค�าตอบทถกตอง (เชน เปนค�า

ตอบทยาวทสด หรอสนทสด)

f ใชค�าตอบลวงทเหมาะสม ทผเรยนมกเขาใจผดบอยๆ เปนตว

ลวงทตองใชความพยายามแยกแยะ

เพอชวยใหผเรยนเกดความเขาใจเรองส�าคญอยางแทจรง ควรใช

ขอสอบหลายขอตอหนงเรอง (เชน ๓ ขอ ตอเนองกน) แตใชถอยค�าทแตก

ตางกนในตางขอ

สถาบนใดมเครอง “คลกเกอร” กจะสะดวกตอการทดสอบซอมน

และมระบบทวเคราะหการกระจายผลค�าตอบและฉายขนจอไดทนท คร

สามารถน�าผลมาใชในการ ลปรร. วา คนทเลอกค�าตอบแตละขอมเหตผล

อยางไร เพอเรยนรวาเหตผลหรอความคดนนๆ มจดแขงจดออนอยางไร

ในกรณไมมระบบ “คลกเกอร” กใชวธแจกกระดาษสใหยก และนบ

คะแนนได


Bonwell CC. (๑๙๖๖). Enhancing the lecture : Revitalizing a traditional

format. In TE Sutherland & CC Bonwell. (Eds.),Using active learning in

college classes : A range of options for faculty. San Francisco : Jossey-

Bass, pp. ๓๕-๓๖.

๓๐ พ.ย. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๕๙๓


เป�นการซ�อมให�ผ�เรยนตอบโจทย�ยากๆ ทต�องตอบแบบเขยนตอบเป�นเรยงความ

ซงเป�นการทดสอบคนละแบบกบข�อสอบในตอนทแล�ว นอกจากซ�อมเขยนคาตอบแล�ว ให�ผ�เรยนเขยนโน�ตย�อโครงเรองของคาตอบของแต�ละคาถาม ลงบนการดาษ

index card ขนาด ๓x๕ นว เอาเข�าห�องสอบได�

ในตอนท ๖๖ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study

Skills และเปนเรองของ SET 48 : Crib Cards

SET 48 : Crib Cards


ระยะเวลา : คาบเดยว หรอหลายคาบ โอกาสเรยนออนไลน : ต�า

เปนการซอมใหผเรยนตอบโจทยยากๆ ทตองตอบแบบเขยนตอบเปน

เรยงความ ซงเปนการทดสอบคนละแบบกบขอสอบในตอนทแลว นอกจาก

ซอมเขยนค�าตอบแลว ใหผเรยนเขยนโนตยอโครงเรองของค�าตอบของแตละ

๖๘. ทกษะการเรยน (๔)

บตรโครงเรอง


ค�าถาม ลงบนการดาษ index card ขนาด ๓X๕ นว เอาเขาหองสอบได

โจทยส�าหรบซอมเหลาน เอามาจากคลงขอสอบนนเอง และบางขอ

จะเอาไปออกขอสอบจรงๆ แตผเรยนจะไดซอมมากขอกวาทออกขอสอบ

ในวนสอบ ผเรยนเอาบตรโครงเรองทตนเปนผท�า (ลายมอของตนเอง)

เขาหองสอบได และสงบตรเหลานทงหมดพรอมกระดาษค�าตอบ


๑. ครจดท�ารายการค�าถาม ททดสอบการคดระดบสง (ประยกต

สงเคราะห ประเมน ฯลฯ) ไมใชทดสอบความจ�า

๒. ครทดลองตอบค�าถามดวยตนเอง พรอมจบเวลา เพอจะได

ประเมนไดวาผเรยนจะใชเวลาเทาไร (ตามปกต ๒ - ๓ เทาของ

คร)

๓. แกไขปรบปรงค�าถาม และท�าเชนเดยวกน ตอค�าถามอนๆ

๔. ก�าหนดแนวทางใหคะแนน แลวจดท�าใบงาน ทบอกค�าสง รายการ

ค�าถาม และตารางใหคะแนน

๕. ครจดท�าบตรโครงเรองตวอยาง ทแสดงสไตลการเขยนทมหลาย

แบบ (เชน โครงเรอง รายการหวขอหลก แผนผงความคด ขอมล

สนบสนนแนวทางหรอขอโตแยง ฯลฯ)

๖. มอบใบงานตอนตนเทอม ใบงานประกอบดวย ค�าสง ค�าถาม และ

ตารางใหคะแนน

๗. อธบายกระบวนการ แนะน�าวธเขยนบตรโครงเรอง และตด

ประกาศตวอยางบตรโครงเรองทครเขยน

๘. ในวนสอบ เกบบตรโครงเรองทงหมดพรอมกบกระดาษค�า

ตอบ บตรโครงเรองของเรองทไมออกขอสอบกเกบดวย


ตวอยำง


ครตองการใหผเรยนเรยนรหลกการทเปนหวใจของสงคมวทยา ไมใช

แครแบบทองจ�า ครจงทดสอบผเรยนดวยขอสอบทตอบแบบเรยงความ ทผ

เรยนตองคดอยางเปนนามธรรม ไมเดา และไมเขาใจผด ครสงเกตเหนวาผ

เรยนตองใชเวลานานมาก และท�าขอทดสอบไมคอยได จงใชเทคนค “ บตร

โครงเรอง” ชวยการเรยนและการเตรยมสอบของผเรยน และพบวาไดผลดใน

การสอบปลายเทอม


หากการสอบเปนการสอบในหองสอบทมคนคมสอบ การใชเทคนค

นออนไลน ท�าไดตามทแนะน�าไปแลว แตถาสอบแบบออนไลน ดวย เทคนค

นใชไมได


f บนทกเอกสารเตรยมตวสอบ เปนเครองมออกอยางหนงทนาจะ

ชวยการเตรยมตวสอบของผเรยน โดยเมอเรมตนเทอม ครแจก

รายการขอสอบชนดเรยงความ ทจะเลอกสวนหนงมาเปนขอสอบ

กลางเทอม และปลายเทอม ใหผเรยนเขยนเอกสารเตรยมตว

สอบแยกเปนตอนๆ แตละตอนส�าหรบหนงขอสอบ ทผเรยน

คอยๆ เขยนเพมขนตามความกาวหนาของการเรยนโดยการฟง

การบรรยาย การอานต�ารา และการคนจาก อนเทอรเนต

ประกอบดวยขอเทจจรง และแนวความคดของผเรยนทเกดขน

ในวนสอบอาจอนญาตใหผเรยนเอาบนทกเขาหองสอบได และ


ใหสงครพรอมกระดาษค�าตอบ ครใหคะแนนเพมหากบนทก

เตรยมตวสอบท�าไดดมาก

f แทนทจะใชบตรโครงเรองกบขอสอบแบบเรยงความ ใชกบวชาท

ขอสอบมลกษณะแกปญหา เชนคณตศาสตร เศรษฐศาสตร

วทยาศาสตร ใหผเรยนเขยนสตร ทฤษฎ หรอขอมลตวเลข ลง

กระดาษ index card


“บตรโครงเ รอง” ช วยให ผ เ รยนพฒนาทกษะในการเรยน

(metacognitive skills) โดยฝกการคดและวางแผนค�าตอบตอค�าถาม ชวยให

ผเรยนฝกคดใหชด หาหลกฐานมาประกอบ พฒนาทกษะในการโตแยง พฒนา

ทกษะในการแสดงจดยนของตนในสถานการณทซบซอน


Bean JC. (๑๙๙๖). Engaging ideas : The professors’ guide to integrating


Francisco : Jossey-Bass, p. ๑๙๐.

๒ ธ.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๗๒๒


เป�นเครองมอให�ผ�เรยนเรยนร�คณสมบตของผลงานทมคณภาพสง และเรยนร�ความหมายของ “มาตรฐาน”

และนามาใช�ในการทาการบ�านหรอทาข�อสอบ

ในตอนท ๖๖ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study

Skills และเปนเรองของ SET 49 : Student-Generated Rubrics

SET 49 : Student-Generated Rubrics



ครใหตวอยางขอสอบทดเยยมแกผเรยน ๓ ตวอยาง เชน เรยงความ

รายงานการวจย การประพนธเพลง ขอพสจนทางคณตศาสตร หรอรายงาน

ผลการทดลองทางวทยาศาสตร แบงผ เรยนออกเปนกลม ใหวเคราะห

คณสมบตของค�าตอบขอสอบ และจดท�าแบบฟอรมตารางใหคะแนน ท

ประกอบดวย คณสมบตส�าคญ และสเกลคะแนน แลวครจดใหมการอภปราย

ทงชน เพอบรรลฉนทามต จดท�าเปนตารางใหคะแนนทจะใชในการตรวจ

ขอสอบ

๖๙. ทกษะการเรยน (๕)

ตารางใหคะแนน จดทาโดยผเรยน


เปนเครองมอใหผเรยนเรยนรคณสมบตของผลงานทมคณภาพสง

และเรยนรความหมายของ “มาตรฐาน” และน�ามาใชในการท�าการบานหรอ

ท�าขอสอบ


๑. ครจดท�ารายการวตถประสงคของรายวชา และไตรตรองอยางด

เพอเขยนค�าถามทเปนการบาน ใหผเรยนไดฝกคดในระดบทซบ

ซอน

๒. ครหาตวอยางค�าตอบทดเลศ โดยผเรยนรนกอนๆ ผเรยนปสงขน

ไป หรอผเรยนของเพอนคร หรอของคนในวชาชพนนๆ เขยน

บนทกไววา ท�าไมค�าตอบเหลานนจงดเลศ

๓. ครจดท�าตารางใหคะแนนดวยตนเอง จดคณสมบตส�าคญทนก

ขนไดไว เอาไวใชปรบปรงใบงาน

๔. จดท�าใบงาน เปนแนวทางใหผเรยนเขยนตารางใหคะแนน เชน

ตวอยาง

ใหผเรยนอานตวอยางค�าตอบขอสอบทง ๓ และ

ก. หาคณลกษณะของค�าตอบทด และเขยนเปนรายการ ส�าหรบ

ขอสอบแตละแบบ (เชน ค�าตอบระบหลกคดทชดเจน ค�าตอบ

อานงาย จดสวนตางๆ อยางเปนระเบยบ ฯลฯ)

ข. จากรายการทงสาม จงเลอกคณลกษณะรวม ๕ ประการของ

ค�าตอบทด ส�าหรบขอสอบทง ๓ แบบ

ค. จงระบคณลกษณะทท�าใหเปนค�าตอบทดเยยม (เชน ค�าตอบ

ชดเจนอานงาย มขอบเขตจ�ากดชดเจน สงเคราะหน�าเสนอ

เปนแนวคดของตนเอง เปนตน)


๕. ถายส�าเนาใบงานใหมจ�านวนเพยงพอตอจ�านวนกลมของผเรยน

๖. แจงผเรยนวา ครจะมอบตวอยางค�าตอบขอสอบแบบเขยนตอบท

ดทสดทครพบ ใหทมผเรยนอานและคนหาคณลกษณะของค�าตอบ

ขอสอบทด

๗. แจกใบงาน อธบาย และตอบค�าถาม

๘. ใหผเรยนแบงเปนกลม ๔ - ๖ คน และแจกตวอยางค�าตอบยอด

เยยม แนะใหผเรยนแบงหนาทกนในกลม เชน เปนผจดบนทก,

ผรายงาน, วทยากรกระบวนการ เปนตน

๙. ผเรยนจดท�าตารางประเมนผลอยางงายๆ

๑๐.ใหแตละกลมรายงานตอชน ใชกระดานหนาชนเขยนประเดน

ส�าคญ และตอดวยการอภปรายทงชนวาคณลกษณะส�าคญของ

ค�าตอบทดคออะไรบาง

๑๑. ครใชเรองราวจากการอภปรายในชนเรยน จดท�าตารางใหคะแนน

ทครจะใชใหคะแนนค�าตอบของผเรยน หรอรวบรวมค�าตอบของ

ผเรยนทกกลม เอาไปจดท�าตารางใหคะแนนทครจะใชในภายหลง

ตวอยำง

วชาหลกการของการตลาด

ในโครงงานสดทายของรายวชา ครแบงผเรยนเปนกลม ใหเลอก

พฒนายทธศาสตรการตลาดส�าหรบผลตภณฑชนดหนง เพอใหดสมจรง จง

ก�าหนดใหแตละทมน�าเสนอแผนยทธศาสตรการตลาดแกชน โดยสมมตวา

เปนการน�าเสนอตอผจดการธรกจกลมหนง


เพอใหผเรยนเรยนรวธน�าเสนอทด ครจงใชเทคนค “ตารางใหคะแนน

จดท�าโดยผเรยน” ชวย โดยแบงผเรยนเปนกลม ๕ คน ใหดวดทศนการน�า

เสนอทด ของผเรยนรนกอนๆ ๓ เรอง ใหกลมบนทกคณสมบตของการน�า

เสนอทด แลวอภปรายกลม หาคณสมบตทเหนพองกน เชน “สบตาผฟง”

“น�าเสนอค�าขนตนชดเจน ท�าใหผฟงเขาใจเนอเรองทตามมาเขาใจงาย”

“เสยงดง ฟงชด จงหวะและจดเนนด” ครเขยนขอสรปขนกระดาน จดเปน

หมวดหม และแจงตอผเรยนวา จะน�าไปท�าเปนตารางใหคะแนน ใหผเรยนใช

ในการใหคะแนนน�าเสนอของเพอน


เทคนคนไดผลดเมอผเรยนไดสงเกตตวอยาง แลวบนทกคณสมบตท

ด ดงนน หากจะใชออนไลน กตองใหดตวอยางแลวอภปรายคณสมบตทด

ของตวอยางทนทในออนไลน discussion group ท�าเชนนกบตวอยาง ๓

ตวอยาง แลวรวบรวมคณสมบตทดเอามาจดหมวดหมท�าเปนตารางใหคะแนน


แทนทจะใหด ๓ ตวอยางทดเลศ ใหดตวอยางทมคณภาพ ๓ ระดบ

คอ พอใช ด และดเลศ ใหผเรยนเปรยบเทยบความแตกตาง


Stevens DD, Levi A. (๒๐๐๕). Introduction to rubrics : An assessment

tool to save grading time, convey effective feedback, and promote

student learning. Sterling , VA : Stylus.

๒ ธ.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๗๖๙


เทคนคนเป�นการฝ�กให�ผ�เรยนค�นเคยกบการเรยนจากการอภปรายกล�มย�อย คอให�มทกษะในการฟ�ง

และมทกษะในการพด

ในตอนท ๗๐ น ไดจาก Chapter 19 ชอ Learning and Study

Skills และเปนเรองของ SET 50 : Triad Listening

SET 50 : Triad Listening



เทคนคนเปนการฝกใหผเรยนคนเคยกบการเรยนจากการอภปราย

กลมยอย คอใหมทกษะในการฟง และมทกษะในการพด


๑. ครใชเวลาบอกผเรยนวา ทกษะในการสอสารส�าคญตอการเรยนร

วชานนอยางไร

๒. เขยนใบงาน บอกบทบาทและขนตอนในกจกรรม

๓. แจกใบงาน และอธบายบทบาทและขนตอน

๗๐. ทกษะการเรยน (๖)

ฟง ๓ คน


๔. จดแบงผเรยนเปนกลม ๓ คน ใหผลดกนแสดงบท “ผพด” “ผ

ฟงอยางสะทอนความคด” (reflective listener) และ “ผเปน

กรรมการ”

๕. ครบอกค�าสง

๖. ผพดพดตามค�าสง

๗. ผฟง พดสอสาระทไดจากผพดในถอยค�าใหม

๘. กรรมการสงเกตกระบวนการทเกดขน

๙. หมนเวยนบทบาทกนในกลม โดยครบอกค�าสงใหม

ตวอยำง

วชาการสอสาร/การพด ขามวฒนธรรม

เปนวชาทเรยนพลวตของการสอสารขามวฒนธรรม ครใชเทคนค

“ฟง ๓ คน” ใหผเรยนท�าความเขาใจหลกการของแตละวฒนธรรม สไตลของ

ภาษามมมองของแตละชาตพนธ และภาพลกษณทางสงคม ทสงเสรมหรอขด

ขวางการสอสารทงทางภาษาพด และการสอสารผานทาทาง ในการสอสาร

ขามวฒนธรรม

กำรประยกตใชออนไลน ท�าไมได


เตรยมผเรยนเขาสทกษะน โดยใหอานและอภปรายหลกการการ

สอสารอยางไดผลด ศกษาผลของอารมณ รวมทงการตอบสนองของผฟงทม

ผลตอการพดของผพด ตวอยางของการพดโดยใชการกระตนอารมณของผ

ฟง


f สงการ / เรยกรอง “เราตองพยายามตอไป” “คณตองหยด….”

f ชกชวน / โตแยง “คณตระหนกไหมวา ….” “ความเปนจรงคอ ….”

f ต�าหน / ไมเหนดวย “คณไมไดคดไตรตรองเรองนอยางรอบคอบ”

f ใหความมนใจ / เหนใจ “ไมตองหวง” “คณจะสบายใจขน”

f ตความ / วนจฉย “สงทคณตองการคอ …” “ปญหาของคณคอ …”

f ลอเลยน / เสยดส “คณดขาวบางหรอเปลา” “คณยายของผม

กคดอยางน” (ลอเลยนวาโบราณคร�าคร)

ผเรยนบางคนอาจไมศรทธาเทคนคน และแสดงทาทวาตนไมมความ

จ�าเปนตองฝกทกษะการสอสาร ครอาจปองกนโดยบอกผเรยนใหเขาใจ

“พฤตกรรมหนปญหา” (flight behavior) เพอหลกเลยงจากสถานการณทตน

ไมตองการเผชญ ท�าใหตนเองขาดโอกาสในการเรยนร พฤตกรรมนม ๑๒

ประเภท ตอไปนคอตวอยางของ “พฤตกรรมหนปญหา” ๔ ประเภท

๑. ความเบอหน าย คนท เบ อ ร สกว าตนตกเป นเหยอของ

สถานการณ แตจรงๆ แลวเปนคนทดถกตวเอง ไมกลารเรม ยอม

เปนผถกกระท�า คนเชนนเปนภาระของผอน เปนคนทไมรวมมอ

หรอเปนคนรบกวนสมาธของผอน คอในทสดคนอนจะสงเกตเหน

และตองหาทางจดการ ซงจรงๆ แลว คนทเบอหนายควรตองรบ

ผดชอบพฤตกรรมของตนเอง

๒. คนทไมตองการฝกทกษะ อางวาตนมทกษะนนแลว จรงๆ แลว

คนเราทกคนควรตรวจสอบทกษะของตนเองนานๆ ครง และควร

เสรมทกษะทไมคอยไดใชนนเปนครงคราว


๓. อารมณขน เปนดาบสองคม คอในดานบวก อาจใชลดความ

ตงเครยด แตในดานลบอาจใชเปนเครองมอหนปญหา จรงๆ แลว

การมความตงเครยดในระดบหนงไมใชเรองเสยหาย กลบจะเปน

ตวขบเคลอนความกาวหนาดวยซ�า

๔. การมงราย เปนอาการของความรนแรง เปนเรองทตองแกไข

และท�าความเขาใจ เพราะการมงรายอาจเปนอาการของสงอนท

รายกวา โดยเฉพาะอยางยง ตอการเปนชมชนแหงการเรยนร


Luotto JA, Stoll EL. (๑๙๙๖). Communication skills for collaborative

learning. Dubuque, IA : Kendall/Hunt, pp. ๓๕-๓๙.

๓ ธ.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๘๘๔


ผมลงแรงไปกบการตความเขยนบนทกจากหนงสอเล�มนมาก ด�วยความเชอว�า

จะเป�นประโยชน�ต�อคร/อาจารย� ในภาคปฏบต ให�เหนว�าเรองป�ญหาต�างๆ ทตวผ�เรยนทเราบ�นกนนน

ครช�วยได�ทงสน ถอเป�นส�วนหนงของกระบวนการเรยนร� ทครจดให�แก�ศษย�ได�ทงสน รวมทงป�ญหา

ผ�เรยน ไม�ตงใจเรยน ไม�มแรงบนดาลใจใดๆ ต�อความสาเรจในการเรยน ไม�มความเพยรพยายาม เหล�านคอความท�าทาย ทครจะได�คดค�นทดลองหา

เทคนคให�ศษย�ประสบผลสาเรจในการเรยนร�

ในตอนท ๗๑ น เปนการสะทอนความคดในภาพรวม หรอการท�า

AAR หลงอานและท�าบนทกสรปความและตความหนงสอเลมนทละบท

ผมตความวาหนงสอเลมนเปนผลงานวชาการประเภท Scholarship

of Learning และ Scholarship of Instruction เปนหนงสอทเชอมโยงทฤษฎ

ดานการเรยนรสการปฏบต เปนคมอใหครมเทคนคดงดดความสนใจของศษย

71. ARR


อยกบการเรยน และเปนคมอใหครมวธการสรางทกษะการเรยนรใหแกศษย

คร/อาจารย ทมลกศษยทไมตงใจเรยน หรอเรยนออน ควรอาน

หนงสอเลมน และหยบเอาเทคนคทเหมาะสมไปใช

อานหนงสอเลมนแลวผมไดโจทยวจยประเภท translational /

implementation research ดานการจดการเรยนรมากมาย ท�าใหเหนโอกาส

ท�างานวชาการประเภท Scholarship of Instruction ในบรบทไทย ทงผทสอน

ในสาขาศกษาศาสตร/ครศาสตร และในสาขาอนๆ

และเมออานหนงสอเลมนแลว ผทเปนคร/อาจารยสอน จะสามารถ

คดประดษฐวธการดงดดความสนใจในรปแบบใหมๆ ใหแกผเรยน รวมทงวธ

ฝกฝนทกษะการเรยนรรปแบบใหมๆ ทยงไมมในหนงสอเลมน หรอทตองการ

ในบรบทของผเรยนไทย ผมเชอวาการสรางสรรคแนวนมไดไมมขอบเขตจ�ากด

เปนพนทของการสรางสรรคทอดมสมบรณจรงๆ

โจทยทส�าคญอยางหนงคอ เทคนคการสรางแรงบนดาลใจตอการ

เรยนร ทเหมาะสมตอผเรยนไทย เปนเรองทสงคมไทยตองการอยางยง

อานหนงสอเลมนแลว ผมบอกตวเองวา อาจถอวาเปนหนงสอภาค

ปฏบต ส�าหรบ 21st Century Teacher กได คอหากจะใหศษยได 21stCentury

Skills ครตองจดการเรยนรโดยประยกตใชเทคนคเหลานตามความเหมาะสม

ผมประทบใจวา หากครใชเทคนคตางๆ ในหนงสอเลมน กเทากบวา

ครไมมอะไรทปดบงจากศษยเลย ไมมการเกบเรองบางเรองไวเปนความลบ

ส�าหรบใหครเปนเบยบน และศษยเปนเบยลาง ตรงกบหลกการของการวด

และประเมนผลใน 21st Century Learning ทระบวา การสอบตองไมเปน

ความลบ


ผมลงแรงไปกบการตความเขยนบนทกจากหนงสอเลมนมาก ดวย

ความเชอวา จะเปนประโยชนตอคร/อาจารย ในภาคปฏบต ใหเหนวาเรอง

ปญหาตางๆ ทตวผเรยนทเราบนกนนน ครชวยไดทงสน ถอเปนสวนหนงของ

กระบวนการเรยนร ทครจดใหแกศษยไดทงสน รวมทงปญหาผเรยนไมตงใจ

เรยน ไมมแรงบนดาลใจใดๆ ตอความส�าเรจในการเรยน ไมมความเพยร

พยายาม เหลานคอความทาทาย ทครจะไดคดคนทดลองหาเทคนคใหศษย

ประสบผลส�าเรจในการเรยนร

๔ ธ.ค. ๕๕http://www.gotoknow.org/posts/๕๑๐๙๙๐


บนทกชดน ไดจากการถอดความ ตความ และสะทอนความคด

จากการอานหนงสอ Student Engagement Techniques : A Handbook

for College Faculty เขยนโดย ศาสตราจารย Elizabeth F. Barkley

หนงสอนาอาน

การศกษาไทย ๒๕๕๒ - ๒๕๕๓ บนเสนทางแหงอาจารย

บชา ‘ครเพอศษย’”


พมพครงแรกปลายป ๒๕๕๒ โดย สถาบนสงเสรมการ

จดการความรเพอสงคม (สคส.) ดาวนโหลดหนงสอเลมนไดท

http://www.kmi.or.th/attachments/TFSBook2553_Final.pdf

ครเพอศษย เตมหวใจใหการศกษาวจารณ พานช

จดพมพโดย

ศนยจตตปญญาศกษา มหาวทยาลยมหดล

วถสรางการเรยนรเพอศษยในศตวรรษท ๒๑วจารณ พานช

จดพมพโดย

มลนธ สด ศร-สฤษดวงศ

สงความสขสคณภาพการศกษา ๒๕๕๖วจารณ พานช

จด พมพ โดย

มลนธสถาบนการสงเสรมการจดการความรเพอสงคม

สนุกกับการเรียนในศตวรรษที่ 21

Documents

critical incident questionnaire

background knowledge probe

engaging large classes

practice teachers talk

collaborative learning techniques

promoting active learning

classroom assessment techniques

student engagement techniques