สาระวิทย์ ฉบับที่ 19, ตุลาคม 2557

ตดตอกองบรรณาธการโทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 อเมล [email protected]

ทปรกษา ทวศกด กออนนตกล, ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล, กลประภา นาวานเคราะหบรรณาธการผพมพผโฆษณา กฤษฎชย สมสมาน บรรณาธการอำนวยการ นำชย ชวววรรธน บรรณาธการบรหาร จมพล เหมะครนทร กองบรรณาธการ ปรทศน เทยนทอง, วชราภรณ สนทนา, ศศธร เทศนอรรถภาคย, รกฉตร เวทวฒาจารย, กตตมา ไกรพรพรรณ, สรนยา ลอยประสทธ, วณา ยศวงใจ บรรณาธการศลปกรรม ลญจนา นตยพฒน ศลปกรรม เกดศร ขนตกตตกล, ฉตรทพย สรยะ

ผผลตฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถนนพหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 71185-6 โทรสาร 0 2564 7016 เวบไซต http://www.nstda.or.th/sci2pub/

จมพล เหมะครนทรบรรณาธการบรหาร

ISSN 2286-9298

‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس

• เรองจากปก : งานวจยเกยวกบการสรางแผนทในสมอง... รางวลโนเบล2014สาขาการแพทย

• สารคดวทยาศาสตร : Arachnophobiaมมนากลว… ของคนกลวแมงมม

• หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลก : อนเดยประสบความสำเรจ สงยานอวกาศสำรวจดาวองคาร

• ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทย : oแพทยศรราชผลตแอนตบอด รกษาโรคไขเลอดออกอโบลา

เชญชวนดหนง ฟร!!ในเทศกาลภาพยนตรวทยาศาสตรฯ

ประมาณกลางเดอน พ.ย. ถง ธ.ค. ของทกป ในบานเราจะมงานเทศกาล ภาพยนตรวทยาศาสตรเพอการเรยนร เปนประจำครบ สำหรบปนจดเปนปท 10 แลว

งานนหนวยงานทเปนแมงานหลกกคอ สถาบนเกอเธ-กรงเทพฯ รวมกบ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) และองคการพพธภณฑ วทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) โดยมเครอขายทรวมเปนศนยจดฉายภาพยนตร รวมทงหมดอก 28 แหง โดย สวทช. อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย คลองหลวง จ.ปทมธาน ของเรากเปนหนงในนนครบ

ภาพยนตรทมาฉายในเทศกาลฯ น ไดผานการคดเลอกมาเปนลำดบครบ โดยปนมภาพยนตรสงรวมคดเลอกทงหมด 277 เรอง จาก 50 กวาประเทศทวโลก จากนน คณะกรรมการจากประเทศตางๆ ทรวมจดเทศกาลนซงมทงจากอาเซยนและ ตะวนออกกลางไดรวมกนคดเลอกภาพยนตรขนตนเหลอ 80 เรอง แลวใหคณะกรรมการ แตละประเทศคดเลอกไปฉายในประเทศตวเองอกท

ผมมโอกาสรวมเปนกรรมการในชดหลงนละครบ ซงรวมคดหนงกบตวแทน ศนยจดฉายอก 6 แหง คดเลอกหนงทฉายในเทศกาลครงนได 26 เรอง จาก 12 ประเทศ ซงมจากประเทศไทยดวยนะครบสองเรอง และหนงในสองเรองน กเปน ฝมอจากทมงานฝายสอวทยาศาสตร สวทช. เราเองครบ

งานเทศกาลนจดระหวางวนท 10 พ.ย.-14 ธ.ค. 57 รายละเอยดโปรแกรม และรอบการฉาย ชวงเวลาการฉาย โปรดตรวจสอบทศนยจดฉายแตละแหง งานน ผชมจะไดอมเอมกบการชมภาพยนตรสารคดวทยาศาสตรทคดสรรแลว เหมาะอยางยง กบเยาวชน โดยเขาชมฟรทศนยจดฉายทกแหง นอกจากน ผชมยงจะไดรวมสนกกบ การตอบปญหา เลนเกม และการทดลองวทยาศาสตร ประกอบการชมภาพยนตรดวย พรอมรบของทระลกของงานเทศกาลฯ มากมาย ดรายละเอยดของเทศกาลฯ เพมเตม ไดท www.sciencefilmfestival.org

สำหรบศนยจดฉาย สวทช. คลองหลวง จ.ปทมธาน จดฉายระหวางวนท 14-28 พ.ย. 57 (ปดทำการวนเสาร-อาทตย) โรงเรยนทสนใจนำนกเรยนเขาชมเปน หมคณะ สำรองทนงไดท โทร. 02 564 7000 ตอ 71185, 1135 ดรายละเอยด รอบการฉาย การสำรองทนง เรองยอภาพยนตร ไดท www.nstda.or.th/sci2pub ครบ

ปดทายสาระวทยฉบบน มเรองแจงใหทราบวา เราไดเพมคอลมน สารคด วทยาศาสตร เขามาใหมดวยครบ ซงหวงวาจะทำใหผอานไดรบ สาระความรและเพลดเพลนกบการอานมากยงขน

ดร.นำช ย ช วว วรรธนสำน กงานพฒนาว ทยาศาสตรและ เทคโนโลยแห งชาต (สวทช.) แปลจาก เอกสารสำหร บส อมวลชน เผยแพร โดยเว บไซต (ทางการ) ของรางว ลโนเบล http://www.nobelprize.org/ ว นท 7 ต.ค. 2014ดาวน โหลดฉบบเต ม (ภาษาอ งกฤษ) ได ท http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/2014/press.pdf

การคนพบระบบระบตำแหนงในสมอง...รางวลโนเบล 2014 สาขาสรรวทยาหรอการแพทย การคนพบครงน นำไปสการทำความเขาใจเกยวกบกระบวนการอนๆ ของสมอง เชน ความทรงจำ ความคด และการวางแผน มากยงขน

เร องเดน

ฉบบท 19, ตลาคม 2557

2 สาระวทย ตลาคม 2557

ผไดรบรางวลโนเบลในปนคนพบระบบการระบตำแหนง “GPS ภายใน ตวคนเรา” ซงอยในสมอง ทำใหเราสามารถจดวางตำแหนงตวเองไดในพนทวาง รอบตว โดยแสดงใหเหนวามเซลลทเกยวของกบหนาทของการรบรชนสงของ สมองในรปแบบน

ในป ค.ศ. 1971 จอหน โอคฟ คนพบองคประกอบแรกของระบบ ระบตำแหนงน เขาพบวามเซลลประสาทชนดหนงในบรเวณของสมองทเรยกวา ฮปโปแคมปส (hippocampus) จะแสดงอาการถกกระตนเสมอ เมอหน ทดลองอยตำแหนงจำเพาะตำแหนงหนงในหอง สวนเซลลประสาทเซลลอนๆ ทเหลอจะถกกระตน เมอหนตวดงกลาวอยตำแหนงอนๆ โอคฟสรปวา “เซลล บอกตำแหนง” เหลานกำลงสรางแผนทของหองขนมา

จากนน กวาสามทศวรรษใหหลง คอในป ค.ศ. 2005 เมย-บรตต และเอดวารด โมเซอร ไดคนพบองคประกอบหลกอกชนดหนงในระบบระบ ตำแหนงในสมอง พวกเขาจดจำแนกเปนเซลลประสาทอกจำพวกหนงซง พวกเขาตงชอวา “เซลลกรด (grid cell)” ซงมนสามารถสรางระบบพกด ทำใหเกดการระบตำแหนงไดอยางเทยงตรง และทำใหการคนหาเสนทางม ความเปนไปได งานวจยในเวลาตอมาของพวกเขาแสดงใหเหนวา เซลลกรด และเซลลบอกตำแหนง ทำใหเกดการระบตำแหนงและการนำทางไดอยางไร

การคนพบของจอหน โอคฟ, เมย-บรตต โมเซอร และเอดวารด โมเซอร ชวยไขปญหาเรองทนกปรชญาและนกวทยาศาสตรขบคดกนมานานนบศตวรรษ นนกคอ สมองสรางแผนทพนทวางรอบๆ ตวเราไดอยางไร และเรานำทาง ตวเองในสงแวดลอมอนซบซอนไดอยางไร?

เรารบรเร องสงแวดลอมของเราไดอยางไร? สำนกเรองสถานทและความสามารถในการนำทาง เปนเรองพนฐาน สำหรบความอยรอดของคนเรา สำนกเรองสถานททำใหเราสามารถระบ ตำแหนงในสงแวดลอมได ระหวางการนำทาง ตองมการเชอมโยงกนระหวาง การรบรเกยวกบระยะทาง ซงขนกบการเคลอนทและความรเรองตำแหนงทม อยกอนแลว

นกปรชญาและนกวทยาศาสตรสนใจตงคำถามเกยวกบเรองสถานท และการนำทางมาเปนเวลานานแลว กวา 200 ปกอน นกปรชญาชาวเยอรมน อมมานเอล คานท (Immanuel Kant) กลาวอางวา ตองมความสามารถทาง สมองบางอยางดำรงอยกอน จงจะมความรได โดยไมตองขนกบประสบการณ เขาจดใหแนวคดเรองพนทวาง (space) เปนหลกการเบองตนของความคด เราทตดตวมาแตตนเปนสงทตองม จงจะรบรความเปนไปของโลกได เมอม การถอกำเนดของวชาจตวทยาพฤตกรรม (behavioral psychology) ขน กลางศตวรรษท 20 จงเรมสามารถตรวจสอบคำถามเหลานไดดวยการทดลอง เมอเอดเวรด โทลแมน (Edward Tolman) ทดลองใหหนวงผานเขาวงกต เขาพบวาพวกหนสามารถเรยนรการนำทางได จงเสนอวานาจะมการสราง “แผนทการรบร (cognitive map)” ขนในสมองของหนเหลาน ซงทำให พวกมนคนหาทางออกได แตคำถามกยงคงไมหมดไป - แผนทดงวาดำรงอยในสมองไดอยางไร?

จอหน โอคฟ และสถานทในทพ นทวาง การศกษาเกยวกบเทคนคการสรางภาพสมองเมอเรวๆ น รวมกบ การศกษาผปวยทผานการผาตดสมอง ทำใหไดหลกฐานวา เซลลบอกตำแหนง และเซลลกรด ตางกมอยจรงในมนษย.... กรณในผปวยโรคอลไซเมอร สมอง สวนฮปโปแคมปส และสวนเอนโทไรนล คอรเทกซ (entorhinal cortex) มก จะไดรบผลกระทบตงแตระยะแรกๆ ของโรค และผปวยแตละคนกมกจะสญเสย ความจำเรองเสนทาง และจดจำสงแวดลอมไมได ดวยเหตน ความรเกยวกบ ระบบระบตำแหนงของสมอง อาจชวยใหเราเขาใจกลไกทเปนฐานรากการทำลาย ลางความทรงจำเรองตำแหนง ซงกระทบกบผทปวยเปนโรคน

การคนพบระบบระบตำแหนงในสมองแสดงใหเหนถง การเคลอน กระบวนทศน (paradigm shift) ในดานความรความเขาใจวา เซลลจำเพาะ ตางๆ ทำงานอยางพรอมเพรยงสอดประสานกนในหนาทระดบสงของสมองได อยางไร การคนพบนยงชวยเปดเสนทางใหมๆ สำหรบการทำความเขาใจกระบวนการ อนๆ ของสมอง เชน ความทรงจำ, ความคด และการวางแผน อกดวย

รางวลโนเบล 2014 สาขาสรรวทยาหรอการแพทยครงหนงมอบแก จอหน โอคฟ

และอกครงหนงทเหลอรวมกนระหวางเมย-บรตต โมเซอร และ เอดวารด ไอ. โมเซอร

สำหรบการทพวกเขาคนพบเซลลซงเปนสวนของระบบการรบรตำแหนงในสมองเรารไดอยางไรวาตวเราอยทใด? เราหาทางจากทหนงไปอกทหนงไดอยางไร?

และเราเกบขอมลนไดอยางไร เราจงสามารถคนหาทางเดมไดทนทในคราวหนา?

2 สาระวทย ตลาคม 2557

3ตลาคม 2557สาระวทย

ผไดรบรางวล

จอหน โอคฟ (John O’Keefe) เกดในป 1939 ในนครนวยอรก

ประเทศสหรฐอเมรกา และถอสญชาตทงอเมรกน และองกฤษ เขาไดรบดษฎบณฑตดานสรรจตวทยา

(physiological psychology) จากมหาวทยาลยแมกกล (McGill University) ประเทศแคนาดา ในป 1967

หลงจากนน เขายายไปองกฤษเพอทำวจยโพสตดอกเทอรล ทยนเวอรซตคอลเลจ กรงลอนดอน (University College London) เขาทำงานทยนเวอรซตคอลเลจ จนกระทงไดรบการแตงตงเปน ศาสตราจารยดานประสาทวทยาศาสตรปรชาน (cognitive

neuroscience) ในป 1987 ปจจบน จอหน โอคฟ เปน ผอำนวยการศนยวจยดานวงจรและพฤตกรรมประสาท

เวลลคมแซนสเบอรร (Sainsbury Wellcome Centre in Neural Circuits and Behavior)

ทยนเวอรซตคอลเลจ กรงลอนดอน

เมย-บรตต โมเซอร (May-Britt Moser) เกดป 1963 ในเมอง Fosnavåg

ประเทศนอรเวย และ ถอสญชาตนอรเวย เธอศกษา ดานจตวทยาทมหาวทยาลยออสโล (Oslo University) เชน เดยวกบผไดรบรางวลโนเบลรวมและผเปนสามในเวลาตอมา

คอ เอดวารด โมเซอร โดยไดรบดษฎบณฑตดานประสาทสรรวทยา (neurophysiology) ในป 1995 และทำวจยโพสตดอกเทอรลท

มหาวทยาลยเอดนเบอระ (University of Edinburgh) กอนมาเปน นกวทยาศาสตรทยนเวอรซตคอลเลจ และยายไปอยทมหาวทยาลย

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงนอรเวยในกรงทรอนดเฮม (Norwegian University of Science and Technology in

Trondheim) ในป 1996 เมย-บรตต โมเซอร ไดรบการแตงตง เปนศาสตราจารยดานประสาทวทยาศาสตรในป 2000 และ

ปจจบน เธอดำรงตำแหนงเปน ผอำนวยการศนย การคำนวณประสาทในกรงทรอนดเฮม (Centre

for Neural Computation in Trondheim)

เอกสารอางองหลก:O’Keefe, J., and Dostrovsky, J. (1971). The hippocampus as a spatial map. Preliminary evidence from unit activity in the freely-moving rat. Brain

Research 34, 171-175.

O´Keefe, J. (1976). Place units in the hippocampus of the freely moving rat. Experimental Neurology 51, 78-109.Fyhn, M., Molden, S., Witter, M.P., Moser, E.I., Moser, M.B. (2004) Spatial representation in the entorhinal cortex. Science 305, 1258-1264.Hafting, T., Fyhn, M., Molden, S., Moser, M.B., and Moser, E.I. (2005). Microstructure of spatial map in the entorhinal cortex. Nature 436, 801-806.

Sargolini, F., Fyhn, M., Hafting, T., McNaughton, B.L., Witter, M.P., Moser, M.B., and Moser, E.I. (2006). Conjunctive representation of position, direction, and velocity in the entorhinal cortex. Science 312, 758-762.

เอดวารด ไอ. โมเซอร (Edvard I. Moser) เกดป 1962 ในกรง Ålesund

ประเทศนอรเวย และถอสญชาตนอรเวย เขาไดรบ ดษฎบณฑตดานประสาทสรรวทยา (neurophysiology)

จากมหาวทยาลยออสโลในป 1995 และทำวจย โพสตดอกเทอรล รวมกบภรรยาและผรบรางวลรวมกน คอ

เมย-บรตต โมเซอร ทมหาวทยาลยเอดนเบอระ (University of Edinburgh) กอนมาเปนนกวทยาศาสตรทหองปฏบตการของจอหน โอคฟ ในกรงลอนดอน ในป 1996 พวกเขายายไปทมหาวทยาลย

วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงนอรเวยในกรงทรอนดเฮม (Norwegian University of Science and Technology in

Trondheim) ซงเอดวารด โมเซอร ไดรบการแตงตงเปนศาสตราจารย ดานประสาทวทยาศาสตรในป 1998 ปจจบนเขาดำรงตำแหนง

เปนผอำนวยการสถาบนแคฟลเพอการวจยระบบประสาท วทยาศาสตรในกรงทรอนดเฮม (Kavli Institute

for Systems Neuroscience in Trondheim)

3ตลาคม 2557สาระวทย

4 สาระวทย ตลาคม 2557

รางวลโนเบลสาขาสรรวทยาหรอการแพทย 2014

จอหน โอคฟ คนพบในป 1971 วา มเซลลประสาทสวนหนงในสมองทจะ ถกกระตนเมอหนอยในตำแหนงจำเพาะในสงแวดลอม เซลลประสาทอนๆ จะถกกระตนตางกนไปในตำแหนงอนๆ เขาเสนอวาเซลลพวกนเปน “เซลล(ระบ)สถานท” ซงเปนตวสรางแผนทของสงแวดลอมขนภายในสมอง เซลลสถานท อยในสมองสวนทเรยกวา ฮปโปแคมปส

เมย-บรตต และ เอดวารด ไอ. โมเซอร คนพบในป 2005 วา มเซลลประสาทอนๆ ในสมองสวนทใกลเคยงกนเรยกวา เอนโทไรนล คอรเทกซ ซงจะถกกระตนเมอหนเดนผานตำหนงบางตำแหนง เมอนำตำแหนงเหลานมารวมกนจะเกดเปนกรดรปหกเหลยม โดย “เซลลกรด” แตละเซลลจะทำ ปฏกรยากนในรปแบบของพนทวางทจำเพาะตว หากนำขอมลมารวมกน เซลลกรดพวกนกสามารถ สรางระบบพกด ซงชวยในการนำทางในพนทวางได

เซลลกรดและเซลลอนๆ ในเอนโทไรนลคอรเทกซ (ซงทำหนาทรบรทศทางของหวสตวทดลอง และ ขอบเขตของหอง) ทำงานรวมกบเซลลสถานทในฮปโปแคมปสในการสรางโครงขายตำแหนง วงจร นทำใหเกดระบบการระบตำแหนงอยางครบถวนสมบรณ และเปน GPS อยภายในสมองคนเรา ระบบระบตำแหนงในสมองของมนษยมองคประกอบตางๆ คลายคลงกบระบบทพบอยในสมอง ของหน

จอหน โอคฟ

เมย-บรตต และ เอดวารด ไอ. โมเซอร

4 สาระวทย ตลาคม 2557

5ตลาคม 2557สาระวทย

ระเบยงขาว วทย-เทคโนฯ ไทยกองบรรณาธการ

แหลงขอมล : http://www.nsm.or.th/index.php?option=com_k2&view=item&id=1809:ice-age-the-exhibition&Itemid=684

อพวช.ขอเชญชวนเยาวชนและประชาชนทวไปรวม “เปดประสบการณ แสนสนก ยคนำแขง” กบนทรรศการ ICE AGE: The Exhibition พบขบวน หนยนตสตวดกดำบรรพทสญพนธไปแลวเคลอนไหวได มาไกลจากอารเจนตนา เขาชมฟรตงแตวนน ถง 11 ธนวาคม ศกน ทพพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ อพวช. คลองหา ปทมธาน

องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) กระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย จดแสดงนทรรศการ ICE AGE: The Exhibition เปด ประสบการณแสนสนก...ยคนำแขง จากประเทศอารเจนตนา โดยไฮไลตไดแก โครงกระดกไดโนเสาร ARGENTINOSAURIO ขนาดใหญทสดในโลกความยาว ถง 36 เมตร นำหนก 3,180 กโลกรม และหนยนตแมมมอธ ขนาดเทาตวจรง

สำหรบนทรรศการ ICE AGE: The Exhibition เปดประสบการณ แสนสนก ยคนำแขงน จะเปนการเรยนรเรองราวในอดต ววฒนาการของ สงมชวตและการเปลยนแปลงตางๆ ของโลกนบตงแตยคเรมแรก จนมาถง การเกด “ยคนำแขง” แสดงใหเหนถงลกษณะสภาพแวดลอมของยคนำแขง ผลกระทบตอสงมชวตตางๆ ทตองมการปรบตวเพอการอยรอด สตวหลายชนด อพยพยายถนฐาน หลายชนดสญพนธไป และบางชนดพนธมววฒนาการเชอมโยง มาเปนสตวในปจจบนทเราเหนและคนเคยกน รวมถงบรรพบรษของมนษยก ถอกำเนดขนในยคนำแขงนเชนเดยวกน

นทรรศการนประกอบไปดวย 5 โซนทสำคญ ไดแก

โซนท 1 เปดกลองความทรงจำโลก “อานอดต ผานปจจบน ดวยเทคโนโลย อนาคต” นำเสนอขอมลทวา “เราสามารถรและเขาใจอดตของ โลกและสงมชวตตางๆ ไดอยางไร?”

โซนท 2 การเปลยนแปลงธรณสณฐาน การอพยพยายถนของสงมชวต นำเสนอภาพรวมของ “ธรณกาลโลก” และขอมลโดยสงเขปของ 4 มหายคววฒนาการโลก

อพวช. เปดนทรรศการICE AGE: The Exhibition

โซนท 3 ววฒนาการของสงมชวต นำเสนอถง “โลกในยคนำแขง” ความสมพนธทเกยวของกบชวตมนษย และเผยโฉมหนาของสตว ขนาดใหญในยคนำแขง ซงเปนสตวเลยงลกดวยนมทมชวตในยค นนในรปแบบของหนยนตสตวทเคลอนไหวได

โซนท 4 แมมมอธ นำเสนอเรองราวผานววฒนาการของสตวประเภทงวง แสดงใหเหนววฒนาการ รวมทงสาเหตของการสญพนธของสตว ขนาดใหญในยคนำแขง ทงทเกดจากการเปลยนแปลงสภาพ ภมอากาศ และปรากฏการณอนๆ

โซนท 5 กจกรรมเสรมสรางจนตนาการ เพอกระตนจนตนาการของผเขาชม ภายหลงจากการชมนทรรศการแลว เกยวกบววฒนาการและ การปรบตวของสงมชวตเพอใหอยรอดไดทามกลางการเปลยนแปลง ภมอากาศของโลก

นอกจากน ภายในนทรรศการยงมกจกรรมทจะสรางความสนก เพลดเพลน สรางแรงบนดาลใจทางวทยาศาสตร อาท โรงภาพยนตร 3 มต ท เหลาสตวดกดำบรรพขนาดใหญในยคนำแขงจะมาปรากฏบนจอภาพ 3 มต รวมทงยงมหองกจกรรมการทดลองตางๆ อกมากมาย

นทรรศการ ICE AGE: The Exhibition เปดประสบการณแสนสนก ยคนำแขง จดแสดงทพพธภณฑเทคโนโลยสารสนเทศ อพวช. คลองหา ปทมธาน ตงแตวนท 12 กนยายน ถง 11 ธนวาคม ศกน โดยเปดใหเขาชมฟร ทกวนองคาร-วนศกร ตงแตเวลา 09.30-16.00 น. และทกวนเสาร-วนอาทตยและวนหยดนกขตฤกษ ตงแตเวลา 09.30-17.00 น. ปดบรการ เฉพาะวนจนทร

6 สาระวทย ตลาคม 2557

แพทยศรราชแถลงขาวความสำเรจในการผลตแอนตบอดรกษาโรค ไขเลอดออกอโบลาไดเปนครงแรกของไทยและของโลก ผลการทดสอบใชไดด ในหองปฏบตการกบเชออโบลาทสงเคราะหขนเพอความปลอดภย เตรยม ทดลองใชกบเชออโบลาจรงตอไป

ผลงานครงนเปนของทมวจยจาก คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล นำโดย ศ.เกยรตคณ ดร.วนเพญ ชยคำภา หวหนาทมวจย ผผลตแอนตบอดรกษาโรคไขเลอดออกอโบลา

แอนตบอด คอโปรตนชนดหนงทสรางจากระบบภมคมกนตานทานโรค ของมนษย ซงจะถกผลตขนหลงจากทรางกายไดรบเชอโรคหรอสงแปลกปลอม ชนดใดชนดหนง โดยแอนตบอดจะเขาทำลายหรอกำจดเชอโรคหรอสง แปลกปลอมนน กรณเชอหรอพษบางอยางทกออาการรนแรงและเรวมาก

แพทยศรราชผลตแอนตบอดรกษาโรคไขเลอดออกอโบลา

อานรายละเอยดเพมเตมไดทhttp://www.si.mahidol.ac.th/th/hotnews_detail.asp?hn_id=1640

http://www.thairath.co.th/content/454543

อย. แจง กรณการฉด “เฟรซเซลล สารสกด จากรกแกะ” จากการตรวจสอบฐานขอมล พบ ยงไมมการขนทะเบยนตำรบยาเฟรซเซลล หรอ ผลตภณฑทสกดมาจากรกแกะกบ อย. แตอยางใด เตอนประชาชน การฉดสารแปลกปลอมเขาส รางกาย อาจทำใหเกดการตอตานจากรางกาย ทำใหเกดอาการแพสง บางรายรนแรงถงขน

เสยชวต พรอมเตอนมายงผประกอบวชาชพเวชกรรมและแพทยทใชยาฉดท ไมไดขออนญาตขนทะเบยนถอวามความผดตามกฎหมาย ควรคำนงถงคณธรรม จรยธรรมในการประกอบการ หากตรวจพบมโทษทงจำและปรบ

รางกายสรางแอนตบอดออกมาไดไมทน กมกจะเสยชวตเสยกอนมแอนตบอด เชน การตดเชอไวรสอโบลา ซงกรณน เราสามารถใหแอนตบอดจำเพาะตอ เชอนนทพรอมใชเตรยมเอาไวแลวแกผปวยทนท เรยกวา ใหภมคมกนพรอมใช หรอ แอนตบอดรกษา (therapeutic antibody) เขาไปสกบเชอโรคหรอ สารพษโดยตรง

แอนตบอดจำเพาะตอไวรสอโบลาทคณะผวจยผลตนน มคณสมบต พเศษทมขนาดเลกกวาแอนตบอดตามปกตถงหาเทา เรยกวา แอนตบอด สายเดยว (human single chain antibodies) ทสามารถเขาไปในเซลลท ตดเชอได มความจำเพาะตอโปรตนของไวรสอโบลา ชนด จพหนง-จพสอง นวคลโอโปรตน (NP) ไวรสโปรตน-40 (VP40) ไวรสโปรตน-35 (VP35) แอนตบอดทสรางขนเหลานจะเขาไปยบยงการทำงานของโปรตนสำคญของไวรส อโบลา ทำใหไวรสไมสามารถเพมจำนวนในรางกายของผตดเชอและกออาการรนแรงได

ในการวจยครงน ทมวจยไดผลตยนสงเคราะหของไวรสอโบลาขนมา หรอเปนไวรสอโบลาปลอมนนเอง ทงนเพอความปลอดภยในการทดลอง เนองจากไทยยงไมมหองปฏบตการชวนรภยระดบ 4 ทมความปลอดภย ระดบสงสด ซงสามารถทำการทดลองกบเเชอโรคอนตรายเชนเชอไวรสอโบลา ได แตไทยมหองปฏบตการชวนรภยแคระดบ 3 เทานน

อยางไรกตาม ผลการทดสอบประสทธภาพของแอนตบอดจำเพาะ ตอไวรสอโบลากบไวรสอโบลาสงเคราะหในระดบหองหองปฏบตการก ปรากฏวาไดผลด ซงตอมา Dr. Martin Friede หวหนาโครงการวจยอโบลา องคการอนามยโลก (WHO) ไดแสดงความยนดกบความสำเรจของประเทศไทย และขอแอนตบอดททางศรราชพยาบาลผลตน ไปทำการทดสอบกบเชอไวรส อโบลาจรงในหองปฏบตการชวนรภยระดบ 4 ในสหรฐอเมรกาดวย ซงหาก ผลการทดสอบไดผลด กจะนำไปสการพฒนารกษาเชอไวรสอโบลาในคนได ทนท โดยสามารถลดขนตอนการทดลองในสตวและมนษยได

อย. แจง ยงไมมการขนทะเบยนขอใช “เฟรซเซลล” หรอผลตภณฑทสกดมาจากรกแกะในไทย

ดร.นพ.ปฐม สวรรคปญญาเลศ รองเลขาธการคณะกรรมการอาหาร และยา เปดเผยวา ตามทมขาวจากหนาหนงสอพมพวามประชาชนไปฉด เฟรซเซลล หวงรกษาโรคเสนเลอดสมองตบ แลวอาการทรดนน สำนกงาน คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ไดตรวจสอบเรองดงกลาว ขอชแจงวา ในประเทศไทยยงไมเคยมการขนทะเบยนตำรบยา “เฟรซเซลล” หรอผลตภณฑ ทสกดมาจากรกแกะ เพอใชในการฉดแตอยางใด ดงนน หากประชาชน ตองการฉดสารดงกลาวเพอใชในการรกษาโรคใดๆ กตาม ควรใชดวยความ ระมดระวงเปนพเศษ และอยาหลงเชอการโฆษณาสรรพคณยาฉดซงอาง มาจากเซลลของสตว เชน แกะ เนองจากรางกายมนษยจะเกดปฏกรยา ทางภมคมกนจากการไดรบสารแปลกปลอมและเกดการตอตานและทำลาย

7ตลาคม 2557สาระวทย

สถาบนวจยดาราศาสตรแหงชาต (องคการมหาชน) (สดร.) กระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลย ประกาศผลการตดสนรางวลการประกวด “มหศจรรย ภาพถายทางดาราศาสตร” ประจำป 2557 คดสดยอดผลงานภาพถาย ดาราศาสตร เตรยมรบมอบโลเกยรตยศจากรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตร และเทคโนโลย

โครงการประกวดภาพถายทางดาราศาสตร ประจำป 2557 ในหวขอ “มหศจรรยภาพถายดาราศาสตร” ดำเนนการมาอยางตอเนองเปนปท 7 เพอ สงเสรมกจกรรมการถายภาพ มงเนนใหคนไทยเขาใจหลกการถายภาพทาง ดาราศาสตร นอกจากนนยงเปนการสรางบรรยากาศและกระตนใหประชาชน ทวไปเกดความสนใจทางดานดาราศาสตรมากยงขน

สดร. เฟนสดยอดภาพถายทางดาราศาสตร ป 2557

ประเภท Deep Sky Objects

รางวลชนะเลศ นายตระกลจตร จตตไสยะพนธ ชอภาพ “Veil Nebula”

ประเภทปรากฏการณทางดาราศาสตร

รางวลชนะเลศ นายกรต คำคงอยชอภาพ “ฝนดาวตกเพอรเซอดส”

ประเภทววธรรมชาตกบดาราศาสตร

รางวลชนะเลศ นายอภนนท ตงศรวงศ ชอภาพ “ดาวหมนบนภผา”

ประเภทวตถในระบบสรยะ

รางวลชนะเลศ นายสทธ สตไทยชอภาพ “ดาวเสารใกลโลก 2557”

ประเภทปรากฎการณทเกดในบรรยากาศของโลก

รางวลชนะเลศ นายอภนนท ตงศรวงศ ชอภาพ “ดาวหมนบนภผา”

สารแปลกปลอมนน ทำใหอาการแพตางๆ เกดขนตอรางกาย ความรนแรง จะแตกตางเฉพาะบคคล ซงอาจรนแรงถงขนเสยชวตได กรณบางรายฉด “เฟรซเซลล” แลวไมเกดอาการแพ อาจเนองมาจากยาทฉดไมมเซลลของ รกแกะตามทโฆษณากลาวอางจรง อาจเปนเพยงแคสาร ทผานกระบวนการแลว และยงอาจกอใหเกดอนตรายในระยะยาวได เพราะไมทราบแนชดวาสารท ไดรบคอสารอะไร ซงอาจจะเปนสารทออกฤทธคลายกบโกรทฮอรโมนกได

อยางไรกตาม ขอใหประชาชนระมดระวงอยางมากเกยวกบการฉดสารแปลกปลอมใดๆ เขาสรางกาย ควรปองกนรกษาสขภาพดวยการบรโภคอาหารทมประโยชน ครบ 5 หม หมนออกกำลงกายอยางสมำเสมอ ไมเครยด มสขภาพกายและใจทด

ทงน หากผบรโภคพบเหนการโฆษณายาฉดรกษาโรคหรอเสรมความงาม โออวดสรรพคณจากสอใดๆ กตาม โปรดแจงรองเรยนไดท สายดวน อย. 1556

การประกวดภาพถายทางดาราศาสตร ประจำป 2557 แบงออกเปน 5 ประเภท ไดแก 1.ประเภท Deep Sky Objects 2.ประเภทปรากฏการณ ทางดาราศาสตร 3.ประเภทวตถในระบบสรยะ 4.ประเภทววธรรมชาตกบ ดาราศาสตร 5.ประเภทปรากฏการณทเกดในบรรยากาศของโลก (รายชอและผลงานผทไดรบรางวลทงหมด ตดตามไดท www.narit.or.th)

ทงนภาพถายทไดรบรางวลในแตละประเภท สดร. จะนำไปจดทำเปน สอทางดาราศาสตรในรปแบบตางๆ เพอเผยแพรตอสาธารณชนตอไป เชน ปฏทนดาราศาสตรประจำป 2558 สอการเรยนร สมดภาพดาราศาสตร เปนตน โดยจะมพธมอบรางวลจากรฐมนตรวาการกระทรวงวทยาศาสตรและ เทคโนโลยตอไป

8 สาระวทย ตลาคม 2557

หนาตางขาว วทย-เทคโนฯ โลกวณา ยศวงใจ

ยานอวกาศสำรวจดาวองคารของอนเดยลำนมชอวา “มงคลยาน (Mangalyaan)” ถกสงขนไปปฏบตภารกจเมอวนท 5 พฤศจกายน พ.ศ. 2556 ตามแผนภารกจ มารสออรบเตอร (Mars Orbiter Mission) ทเรยกสนๆ วา “มอม” (MOM) โดยอยภายใตความรบผดชอบขององคการวจยอวกาศอนเดย (Indian Space Research Organization: ISRO)

มงคลยานนบเปนยานอวกาศลำแรกของอนเดยและเอเชยทขนไปสำรวจ ดาวองคารโดยจะโคจรรอบดาวองคารเปนวงร (ระยะทางทโคจรใกลดาวองคาร มากทสดคอ 337 กโลเมตร และโคจรอยหางดาวองคารมากทสด 80,000 กโลเมตร) โดยใชเวลาเดนทางประมาณ 300 วน และเมอวนท 24 กนยายน

อนเดยประสบความสำเรจสงยานอวกาศสำรวจดาวองคาร

พ.ศ. 2557 ทผานมา ยานอวกาศมงคาลยานกเดนทางเขาสวงโคจรของดาวองคาร เปนผลสำเรจและไดถายภาพสงกลบมายง ISRO ดวย

ยานอวกาศมงคาลยานมเปาหมายในการศกษาทสำคญ 3 อยางไดแก

1. เพอตรวจวดปรมาณแกสมเทน (CH4) และไอโซโทปของไฮโดรเจน (ดวเทอเรยม)

2. ศกษาสภาพแวดลอมของชนบรรยากาศชนนอกของดาวองคาร

3. บนทกภาพของพนผวของดาวองคารในชวงความยาวคลนทตามนษย มองเหนได

จากความสำเรจครงน อนเดยจงถอวาประเทศท 4 ของโลก ทสามารถ สงยานอวกาศไรคนขบไปยงดาวองคารเปนผลสำเรจ ตอจากประเทศสหรฐอเมรกา รสเซย และกลมประเทศยโรป

ภาพถายแสดงใหเหนพายฝนทเกดทางตอนเหนอของดาวองคาร จบภาพโดยมงคลยาน ภาพนถายทความสง 74,500 กโลเมตร เมอวนท 28 กนยายน พ.ศ. 2557

ภาพถายดาวองคารภาพแรกทสงกลบมายงโลกโดยมงคลยานภาพนถายทความสง 7,300 กโลเมตร

8 สาระวทย ตลาคม 2557

9ตลาคม 2557สาระวทย

แหลงขอมลhttp://www.narit.or.th/index.php/astronomy-news/1501-mangalyaan-mars

http://www.isro.gov.in/mars/updates.aspx

โรคกลวแมงมม ตดอนดบ 1 ใน 5 ของโรคกลว หรอ โฟเบย (Phobia) ทวๆ ไป เชน กลวความสง กลวความมด กลวทแคบ กลวเขม เปนตน และ ยงเปนโรคกลวอนดบหนงของชาวอเมรกนดวย โดยลกษณะของคนทเปนโรค กลวแมงมมคอ จะไมยอมเดนไปยงสถานททไมมนใจวาจะไมเจอแมงมมโดย เดดขาด หรอเมอเจอแมงมมในบาน อาจจะมปฏกรยาโตตอบ 2 แบบ คอ กรดรองแลววงหนออกไปจากบาน หรอเกดอาการกาวขาไมออก ตวแขง ไมสามารถออกไปจากตรงนนชวขณะ และแนนอนวาพวกเขาจะไมกลาจบ หรอฆาแมงมมดวยตวเอง นอกจากนบางคนยงพาลกลวสงทละมายกบแมงมม ไปดวย เชน กลวอะไรทมขนยบยบ กลวสงทเคลอนไหวเรว และกลวตว อะไรทมขายาวหรอม 8 ขา เปนตน

สำหรบสาเหตทโรคกลวแมงมมพบไดมากในผคนทวไปนน นกจตวทยา ยงไมพบหลกฐานทบงชไดแนชด แตกมนกวชาการและนกจตวทยาหลายๆ ทาน พยายามอธบายถงสาเหตของโรคกลวแมงมมทเกดขนกบมนษยไวหลาย แนวทาง เชน พอล ฮลยารด (Paul Hillyard) ไดใหขอมลใน The Private Life of Spiders วา โรคกลวแมงมมพบมาตงแตสองพนปทแลวในดนแดน อะบสซเนย (ประเทศเอธโอเปยในปจจบน) และทางตอนใตของทวปยโรป สนนษฐานวาสมยนนมความเชอวาการถกแมงมมกดจะทำใหเปนโรคฮสทเรย (Hysteria) ซงเปนโรคจตเวชทแสดงออกถงภาวะควบคมอารมณไมได จงอาจ ทำใหหวาดกลวกนมาก

นอกจากนยงมนกจตวทยาเชงววฒนาการทานหนง เคยเสนอทฤษฎท เกยวกบสาเหตของโรคกลวแมงมมไววา โรคกลวแมงมม อาจเปนกลวธเพอ ความอยรอดของบรรพบรษ เนองจากแมงมมสวนใหญมพษ และความกลว กอาจเปนหนทางปองกนใหพวกเขารอดพนจากพษรายได และกลายเปนสงท ถกบอกหรอสบทอดกนมา แตทงน นกจตวทยาบางทานออกมาโตแยงวา

วส ท พพะร งส

สารคด วทยาศาสตร

แมงมมตวจวทไตบนใยไปมาบนตนไมหรอตามมมตางๆ ในบาน อาจเปนเพยงสงมชวตแสนธรรมดาของใครหลายคน แตสำหรบ บางคนเพยงแคเหนใยแมงมม หรอภาพแมงมมในหนงสอ กเกดอาการกรดรอง รองไห มอเยน ใจสน เหงอออกมาก และบางรายอาจหวาดกลวสดขดจนถงขนชอก หมดสต หรอ ระบบหวใจลมเหลวได ซงอาการเชนนเปนความกลวจำเพาะ ชนดหนง ทเรยกวา โรคกลวแมงมม หรอ Arachnophobia

ขอมลจาก: http://phobias.about.com/

สตวหลายชนด เชน เสอ จระเข มแนวโนมทจะกอใหเกดภยคกคาม หรอเปน อนตรายตอชวตมนษยโบราณมากกวา แตโรคกลวตอสตวรายเหลานนกลบ ไมคอยพบเหนมากเทาโรคกลวแมงมม ดงนนพวกเขาจงเชอวา สาเหตของ โรคกลวแมงมมนาจะมาจากพนฐานทางวฒนธรรม หรอความเชอทเกยวกบ ธรรมชาตของแมงมมมากกวา

อยางไรกดแมโรคกลวแมงมมจะไมใชโรคอนตรายรายแรง แตกสราง ขอจำกดและเปนอปสรรคตอการใชชวตอยไมนอย เพราะในรายทมอาการ รนแรง บางคนอาจถงขนไมยอมนง ไมยอมวางกระเปาบนพน หากไมแนใจ วาแถวนนมหรอไมมแมงมมอย รวมทงยงไมกลาเดนทางไปเทยว ไปสวนสตว ไปแคมปปงในสวน ในปา หรอสถานทใดๆ กตามทพวกเขาไมมนใจวาจะไมพบเจอแมงมม

ทงนจตแพทยและนกวทยาศาสตรไดพยายามศกษาหาหนทางบำบด รกษาโรคกลวแมงมมหลากหลายวธดวยกน เชน วธการบำบดดวยการรบรและ พฤตกรรม หรอ Cognitive-behavioral therapy (CBT) คอ อาศยการบำบด ผานการพดคยกบจตแพทย เพอเปลยนความคด ปรบพฤตกรรม และเรยนร ทจะแกปญหาความกลว บางรายอาจตองใชยาในการรกษารวมดวย นอกจากน กยงมการรกษาดวยวธใหผปวยเผชญหนากบสงทกลว โดยเรมมการใชโปรแกรม ภาพ 3 มตเขามาจำลองสถานการณทตองเจอแมงมม เพอใหผปวยฝกเอาชนะความกลวใหได

นอกเหนอจากการบำบดรกษาดวยวธทกลาวมาแลวนน วธทดทสด คอ การเรยนร ทำความเขาใจเกยวกบแมงมมและพฤตกรรมของมนใหมากทสด เพราะอยางนอยกชวยใหเรารวธทจะหลกเลยงการเผชญหนากบแมงมมได

9ตลาคม 2557สาระวทย

Arachnophobia มมนากลว...ของคนกลวแมงมม

10 สาระวทย ตลาคม 2557

scisocietyสรนยา ลอยประสทธ /สเปกตรม

วช. แถลงขาว การจดประชมวชาการขาวแหงชาต ครงท 3

สำนกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต (วช.) รวมกบมลนธขาวไทย ใน พระบรมราชปถมภ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร สำนกงานคณะกรรมการ การอาชวศกษา กรมการขาว ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สำนกงานพฒนาการวจยการเกษตร (องคการมหาชน) สำนกงานกองทน สนบสนนการวจย สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต และ สมาคมวทยาศาสตรการเกษตรแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ แถลง ขาวการจดประชมวชาการขาวแหงชาต ครงท 3 เมอเรวๆ น

ทงนงานประชมดงกลาวจะจดใหมขนใน 2 เมษายน 2558 เพอ เฉลมพระเกยรตสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร เนองใน โอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 5 รอบ ภายใตหวขอ “ขาวไทยสสากล” โดยจะมการนำเสนอผลงานวจยและความรดานขาวจาก องคกรทงภาครฐ เอกชน และเกษตรกร รวมถงชมชนทองถนทวประเทศ ใน 6 กลมเรองตามยทธศาสตรการวจยขาวแหงชาต พ.ศ. 2556-2560 ไดแก 1.การปรบปรงพนธขาว 2.การพฒนาเทคโนโลยการผลตขาว 3.การพฒนา เทคโนโลยการจดการหลงการเกบเกยวและโลจสตกส 4.การพฒนาเพอสราง มลคาเพมและการแปรรป 5.การพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการตลาดขาว 6.การพฒนาระบบการสงเสรมและถายทอดเทคโนโลย เพอรวมกนพฒนา เครอขายนกวจยและงานวจยดานขาว เพอเพมมาตรฐานงานวจยดานขาวของ ชาตสสากล และขบเคลอนยทธศาสตรงานวจยดานขาวของประเทศ รวมทง การเชอมโยงผลงานวจยสการใชประโยชน

การจดแถลงขาวในวนน มผลงานดานขาวทมานำเสนอ ไดแก ผลตภณฑ “Probiorice” โพรไบโอตกอดเมดจากขาว ผลตภณฑขาวกำผสมสตรหอม ออนนม เครองสขาวกลองขนาดเลกเพอชมชน ขาวตเอกซเพรส การผลตขาว หงสกเรวภายใน 3 นาท การสเตอรไลซขาวพรอมรบประทานในถงเพาชดวย ไมโครเวฟ ขนมจนจากขาวไรซเบอรร ผลตภณฑจากขาวกลองเรมงอก นอกจากน ยงมการนำเสนอระบบ TAMIS ซงเปนระบบสารสนเทศเพอ การเกษตรไทยแบบพกพา ทนำแทบเลตแอนดรอยดมาใชงานรวมกบระบบ ประมวลผลแบบ Cloud computing ทสามารถใชลงทะเบยนเกษตรกรดวย บตรประชาชนแบบ smartcard พรอมเกบพกด GPS แปลงเพาะปลกบนแผนท Google Maps ซงสามารถใชงานไดทกททกเวลาในลกษณะ offline โดยไมตองเชอมตออนเทอรเนต และการนำเสนอผลงานวจยเรองขาวในดานอนๆ อกมากมาย

เตรยมพบกบเทศกาลภาพยนตรวทยาศาสตรฯ (Science Film Festival 2014) 10 พ.ย.-14 ธ.ค. 57 ทศนยจดฉายทวทกภมภาค เชาชมฟร!!

สวทช. อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย รวมกบ สถาบนเกอเธ-กรงเทพฯ สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) องคการ พพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) และศนยจดฉายภาพยนตรอก 28 แหง ทวทกภมภาค รวมจดงานเทศกาลภาพยนตรวทยาศาสตรเพอ การเรยนร ครงท 10 ระหวางวนท 10 พ.ย.-14 ธ.ค. 57 รายละเอยด โปรแกรมและรอบการฉาย ชวงเวลาการฉาย โปรดตรวจสอบทศนยจดฉายแตละแหง

เทศกาลน ผชมจะไดอมเอมกบการชมภาพยนตรสารคดวทยาศาสตร ทคดสรรแลว จำนวน 26 เรอง จาก 12 ประเทศ ซงรวมถงภาพยนตรจากประเทศไทยดวย โดยเขาชมไดฟรทกศนยจดฉาย นอกจากน ผชม ยงไดรวมสนกกบการตอบปญหา เลนเกม และทำการทดลองวทยาศาสตร ประกอบการชมภาพยนตรดวย พรอมรบของทระลกของงานเทศกาลมากมาย

ดรายละเอยดเพมเตมไดท www.sciencefilmfestival.org

สำหรบศนยจดฉาย สวทช. คลองหลวง จ.ปทมธาน จดฉายระหวางวนท 14 – 28 พ.ย.57 (ปดทำการวนเสาร-อาทตย)

โรงเรยนทสนใจเขาชมเปนหมคณะ สำรองทนงไดท โทร. 02 564 7000 ตอ 71185, 1135

ดรายละเอยดรอบการฉาย การสำรองทนง เรองยอภาพยนตร ไดท www.nstda.or.th/sci2pub

11ตลาคม 2557สาระวทย

รวมผลกดนประเทศไทยเปนศนยกลางเมลดพนธในระดบสากล

เมอวนองคารท 26 สงหาคม ทผานมา กระทรวงเกษตรและสหกรณ รวมกบ สวทช. และสมาคมการคาเมลดพนธไทย จดพธลงนามความรวมมอและ แถลงขาว “การขบเคลอนยทธศาสตรประเทศไทยเปนศนยกลางเมลดพนธใน ระดบสากล” ทงสามองคกรมเปาหมายสำคญรวมกนในการรกษาความเปน ผนำ การตอยอดความมนคง และความยงยนของเมลดพนธไทย การขบเคลอน ใหประเทศไทยเปนศนยกลางเมลดพนธในระดบสากล โดยรวมมอกนในการ จดทำแผนแมบทยทธศาสตรศนยกลางเมลดพนธ การจดทำแผนกลยทธ และ แผนปฏบตการ เพอสงเสรมการวจยและพฒนาอยางครบถวนสอดคลองกบ ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย การปรบปรงกฎหมาย กฎระเบยบ แนวปฏบต การพฒนาบคลากร การสนบสนนโครงสรางพนฐานทจำเปนเพอ การพฒนาพนธพช การผลตเมลดพนธ การนำเขาและสงออก การตลาด ให สอดคลองกบความตองการเมลดพนธภายในประเทศ การสงออก และการ ตอยอดเพมมลคาของอตสาหกรรมเมลดพนธไทยและอตสาหกรรมทเกยวของกบเมลดพนธ ทงในปจจบนและมแนวโนมในอนาคต

สวทช. รวมกบ กลมบรษท สมบรณ มงพฒนางานวจย ฯ

1 ต.ค. 2557 สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมกบ บรษท สมบรณ แอดวานซ เทคโนโลย จำกด (มหาชน) ลงนามความรวมมอการพฒนาขดความสามารถ การผลตชนสวนยานยนต และการเกษตร เพอพฒนาการผลตภาคอตสาหกรรม ใหครบทกมต ตงแต การวจย การถายทอดเทคโนโลย การพฒนาบคลากร และการสนบสนนดานโครงสรางพนฐานเพอพฒนาใหทนตอภาคการผลตใน ระดบอตสาหกรรมทงในและตางประเทศ

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.nstda.or.th/news/19365-nstda

สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) กระทรวง วทยาศาสตรและเทคโนโลย จบมอกบ บรษท N Health ซงเปนบรษทใน เครอกรงเทพดสตเวชการ ลงนามความรวมมอดานการวจยและพฒนา ผลตภณฑและงานสนบสนนการบรการทางการแพทย โดยใชประสบการณ และความเชยวชาญของ บรษท N Health กระตนการพฒนาออกแบบ ผลตภณฑ วสด และการบรการทางการแพทย ใหเกดประสทธภาพ และ ผลกดนใหเกดการใชงานจรงกบโรงพยาบาลชนนำทงในประเทศไทยและตางประเทศ เพอลดการนำเขา และหวงใหประเทศไทยเปนศนยกลางการบรการดานสขภาพ (Medical Hub) เพอรองรบการเตบโตในภมภาคอาเซยน

อานรายละเอยดเพมเตมไดท http://www.nstda.or.th/news/19247-n-health

สวทช. ผนกกำลงกบ N Health ตอยอดงานวจยสการบรการ ทเปนเลศ ฯ

เชญชวนเยาวชนระดบอดมศกษาเขารวม “โครงการทตเยาวชนวทยาศาสตรไทยประจำป 2557”

องคการพพธภณฑวทยาศาสตรแหงชาต (อพวช.) กระทรวงวทยาศาสตรและเทคโนโลย ขอเชญชวนนกศกษาระดบปรญญาตรด าน วทยาศาสตร หรอสาขาทเกยวของ อาย 17-24 ป ทรก ชนชอบ และ สนใจดานการสอสารวทยาศาสตร สงใบสมครพรอมไฟล วดโอเลาเรอง “Future Technology For Life” (เทคโนโลยอนาคตเพอชวต) ในสาขาทคณถนดดงตอไปน นวตกรรมยานยนตและขนสง อาหารและ สขภาพ เทคโนโลยการสอสารและประมวลผล พลงงาน วสดศาสตรและ ทอยอาศย เปนภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ ความยาว 2-3 นาท และ เขยนอธบายหลกการ เหตผล และแนวคดในการนำเสนอความยาวไมเกน 1 หนากระดาษ A4 มายง อพวช. โดยทางไปรษณยหรออเมล (สอบถาม รายละเอยดไดท 02-577-9999 ตอ 1471) เพอรบการคดเลอกเปน ทตเยาวชนวทยาศาสตรไทยป 2557 จำนวน 4 คน ไปศกษาดานการสอสารวทยาศาสตร ณ ประเทศเยอรมน

หมายเหต: ผลงานทสงเขารบการคดเลอกตองนำเสนอเรองราวในหวขอ Future Technology For Life โดยอาศยวทยาศาสตรเปนเครองมอในการอธบาย

หมดเขตสงผลงานภายในวนท 20 พฤศจกายน 2557 สงผลงานไดทางไปรษณย หรอ e-mail: [email protected]

12 สาระวทย ตลาคม 2557

ความเชอกบวทยาศาสตร

ตนโพธประหลาดใบสขาวโพลนทงตน

จ มพล เหมะค ร นทร

เรองราวหรอเหตการณทเกยวกบการพบพชแปลก สตวแปลก วตถประหลาด หรอปรากฏการณอนนาพศวงทงหลาย แลวผคนพากนไปกราบไหวเพอขอโชคลาภ มกจะปรากฏ เปนขาวอยเนองๆ อยางตอเนองในสงคมไทย และมโอกาสทจะเกดขนไดอกในอนาคต ดงนน เพอใหคลายความสงสยของปมปรศนาในเรองแปลกดงกลาว อกทงยงเปนการให ขอมล ความรทถกตอง และวธคดทเปนวทยาศาสตรแกประชาชน....คอลมน ความเชอกบวทยาศาสตร จงไดรวบรวมเรองราวแปลกทเคยเปนขาว พรอมทงคำอธบายจาก นกวทยาศาสตร นกวจย หรอผเชยวชาญในสาขาทเกยวของมานำเสนอผอานทกทาน

เรองราวของความเชอกบวทยาศาสตร ขณะนไดจดทำเปนหนงสอ พอคเกตบคแลว ความหนา 228 หนา รวบรวมขาวแปลก 100 ขาว แบงหมวดหมออกเปน 5 กลม ไดแก กลมพชแปลก กลมสตวประหลาด กลมเหดรานาทง กลมวตถปรศนานาฉงน และกลมปรากฏการณพศวง ราคา 100 บาท สงซอทาง ไปรษณยไดท ศนยหนงสอ สวทช. โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80 Email: [email protected] คาจดสงฟร สมาชกสาระวทย ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช. ลด 20%

หองภาพวทย Sci-Gallery ปรท ศน เท ยนทอง

ภาพถายเชอไวรสอโบลา (Ebola) ผานกลองจลทรรศนอเลกตรอน (Transmission Electron Micrograph: TEM) โดยกลองจลทรรศนชนดนใช ลำอเลกตรอนแทนแสงธรรมดา สามารถแยกรายละเอยดของวตถทเลกขนาด 0.1 นาโนเมตร (1 นาโนเมตร = 0.000000001 เมตร)

โรคไวรสอโบลา (Ebola virus disease, EVD) เดมรจกกนในชอ โรคไขเลอดออกอโบลา (Ebola haemorrhagic fever) เปนโรครายแรง ทบอยครงทำใหเสยชวต แพรกระจายเขาชมชนผานการตดตอจากคนสคน โดยการตดเชอเกดจากการสมผสโดยตรง (ผานผวหนงทถลอกหรอผานเยอบ) กบเลอด, สารคดหลง, อวยวะ หรอของเหลวอนๆ จากรางกายของผตดเชอ และผานการสมผสทางออมจากสงแวดลอมทปนเปอนของเหลวเหลานน

ภาพจาก : Centers for Disease Control and Prevention (CDC)

ขาว การพบตนโพธประหลาดแตกกงกานใบเปนสขาวเกอบตลอด ทงตนน เกดเมอป 2555 ทจงหวดพษณโลก และประชาชนพากน ไปกราบไหวขอหวย จนมผถกรางวลดวย

กรณเรองน ดร.นำชย ชวววรรธน รอง ผอ.ฝายสอ วทยาศาสตร สวทช. ไดใหขอคดเหนวา

ใบไมโดยทวไปมสเขยวกเพราะมสารคลอโรฟลล การทตนโพธมใบ สขาว กแสดงวาไมผลตคลอโรฟลด หรอผลตไดนอยมากจนตาเรามองไมเหน เปนสเขยว ซงเร องนตรวจสอบไดงายๆ โดยนำใบโพธสขาวนมาสกดสาร คลอโรฟลดแลวเปรยบเทยบกบตนโพธตนอนทปกต เรากจะทราบคำตอบ สวน สาเหตทตนโพธผลตคลอโรฟลลนอยมากน กอาจเกดการตดโรค เปนตน ตนโพธพวกนคงอายไมยน

ดร.นำชย ชวววรรธน

13ตลาคม 2557สาระวทย

สาระนารจาก อย.

13ตลาคม 2557สาระวทย

14 สาระวทย ตลาคม 2557

บานน กค ด

Quiz

สวสดฮะคณผอาน

ปญหาประจำฉบบท 19 ชวงนขาวการแพรระบาดของไวรสอโบลาทมจดเรมจาก ทวปแอฟรกายงคงปรากฏอยเรอยๆ วามผตดเชออโบลา ในหลาย ประเทศทอยนอกแอฟรกา พดถงเชอโรคและการแพรระบาด ของโรค กทำใหเหมยวนกถงนกวทยาศาสตรคนสำคญระดบโลก อกคนหนงขนมา เขาคอ “หลยส ปาสเตอร” (Louis Pasteur) คณผอานทราบไหมฮะวา หลยส ปาสเตอร คดคนวคซนปองกน โรคอะไร

ชวงนแมจะปลายฝนแลว แตฝนกยงตกเกอบ ทกวน อยางทเหมยวบอกไปวาเหมยวออกไปซาไมได เลยตองอยบานนงฟงเสยงฟา นงดสายฝนไปพลางๆ ตอนทฟาผาเปรยง เหมยวกบงเอญนกถง “เบนจามน แฟรงคลน” (Benjamin Franklin) กบผลงาน สำคญของเขาขนมา ในฉบบท 18 เหมยวเลยขอให คณผอานชวยคดหนอยวา สงทแฟรงคลน คดคน ขนมาไดและเปนประโยชนกบพวกเรามากๆ นน คออะไร

คำตอบกคอ สายลอฟา นนเองฮะ เบนจามน แฟรงคลน (17 มกราคม พ.ศ. 2249 - 17 เมษายน พ.ศ. 2333) เปนนกวทยาศาสตร นกเขยน นกการทต นกการเมองและนกหนงสอพมพชาวอเมรกน ผคนพบประจไฟฟาใน บรรยากาศ ทาใหทราบสาเหตการเกดฟาแลบ ฟารอง จนนาไปส การประดษฐสายลอฟาไดสาเรจเปนครงแรก เพอปองกน อนตรายจากฟาผา แฟรงคลน ยงไดรบการแตงตงใหเปนรฐบรษ คนสาคญของประ เทศสหรฐ อเมรกาดวยในฐานะทเขาเปน ผหนงททาใหสหรฐฯ หลดพนจาก การเปนประเทศอาณานคมขององกฤษ

รายชอผไดรบรางวล ผทตอบถกและมความไวเปนเลศตามรายชอขางลางนรอรบ จานรองแกว เบนจามน แฟรงคลน ไดเลยฮะ คณชาลน เคาฉม, คณสรญญา วภาสธรวงศ, คณสมรลกษณ แจมแจง, คณสนนทา ศรสนทรเลศ, คณสรส สลญชปกร

สงคำตอบมารวมสนกไดท กองบรรณาธการสาระวทย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต 111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง จ.ปทมธาน 12120 หรอสงทางโทรสารหมายเลข 0 2564 7016 หรอทาง e-mail ท [email protected] อยาลมเขยนชอ ทอย มาดวยนะฮะ

หมดเขตสงคำตอบ วนท 5 พฤศจกายน 2557 คำตอบจะเฉลยพรอมประกาศรายชอผไดรบรางวลใน สาระวทย ฉบบท 20 สำหรบของรางวล ทางเราจะจดสงไปใหทางไปรษณย

รางวลประจำฉบบน เหมยวมจานรองแกว “หลยส ปาสเตอร” จำนวน 5 รางวล มอบใหผทตอบคำถามถกฮะ

15ตลาคม 2557สาระวทย

การตน “หวใจไมตดรถ ชวตไมตดลอ”ผลตโดย โครงการจดตงสถาบนพฒนาเทคโนโลยระบบขนสงทางรางแหงชาต สวทช.จำนวนหนา เลม 1 : 48 หนา, เลม 2 : 68 หนาราคาเลมละ 40 บาท คนขบรถทกคนเปนทง เหยอ และ สาเหต ของ ปญหาจราจร “ทำยงไงรถถงจะไมตด” คำถามทเราแทบทกคนเคยถามตวเองเมอตดอยบนทองถนน เปลยนเวลาสญญาณไฟ? ขยายถนน? สรางทางเพม? “หวใจไมตดรถ ชวตไมตดลอ” ปฐมบทของการแกไขปญหาการจราจรอยางยงยน ผานเรองราวของ สน แวน ทศ และเชอร เพอนรกทงส ทตางกประสบปญหาการจราจรจากการใช ชวตในเมองใหญ ดวยการจดการ ความตองการเดนทาง (Travel Demand Management) เพอใหทกชวตสามารถใชชวตในเมองใหญได ในรปแบบทตองการ สนใจ ตดตอสอบถาม และสงซอไดท ศนยหนงสอ สวทช.โทรศพท 0 2564 7000 ตอ 1179-80Email: [email protected]เวบไซต: http://www.nstda.or.th/cyberbookstore/Facebook : https://www.facebook.com/NSTDAbookstore

พเศษ!! สมาชกสาระวทย ซอดวยตนเองทศนยหนงสอ สวทช.

ไดลด 20% เหลอราคาเลมละ 32 บาท

ใบสมครสมาชก

สทธพเศษสำหรบสมาชก

ไดรบ e-magazine สาระวทย อยางตอเนองทางอเมลโดยไมเสยคาใชจายใดๆ

ซอหนงสอของ สวทช.ลด 20% ทศนยหนงสอ สวทช.สงซอทางไปรษณย คาจดสงฟร ! (เฉพาะในประเทศ)

หมายเหต 1. ทานสามารถสงไฟลหรอถายเอกสารแบบฟอรมนเพอใหทานอนทสนใจ

สมครเปนสมาชกได

2. โปรดสงใบสมครกลบมายงกอง บ.ก. ตามทอยขวามอ หรอทางโทรสาร

หรอทางอเมล

สาระวทย เปนนตยสารอเลกทรอนกส (e-magazine) รายเดอน มจดประสงคเพอเผยแพรขอมลขาวสารและความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทงของไทยและตางประเทศ ใหแกกลมผอานทเปนเยาวชน และประชาชนทวไปทสนใจในเรองดงกลาว โดยสามารถดาวนโหลดไดฟรท www.nstda.or.th/sci2pub/ หรอ บอกรบเปนสมาชกไดโดยไมเสยคาใชจายใดๆ จดทำโดย ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนา วทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.)

© สงวนลขสทธในประเทศไทยตาม พ.ร.บ. ลขสทธ โดย สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

ขอความตางๆ ทปรากฏในนตยสารอเลกทรอนกสฉบบน เปนความเหนโดยอสระของผเขยน สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต ไมจำเปนตองเหนพองดวย

‹ÍÂâÅ¡¢ŒÍÁÙÅ¢‹ÒÇÊÒÃÇÔ·ÂÒÈÒʵÃ�à¾×èͤس

คำคม นกวทยนำช ย ช วว วรรธน

ชอ/สกล ......................................................................................................................................................................................................................................................

ทอยปจจบน จงหวด ..................................................................................................................................................................................................................................

โทรศพท ...........................................................................................E-mail (โปรดเขยนตวบรรจง) .......................................................................................................

วฒการศกษา ปวช./ปวส. ม.6 ปรญญาตร ปรญญาโท

ปรญญาเอก อนๆ ...............................................................................................................................................

อาชพปจจบน คร/อาจารย นกเรยน (ชน............) นสต/นกศกษา (ป............คณะ.....................................................)

รบราชการ/พนง.รฐวสาหกจ พนง.บรษทเอกชน ธรกจสวนตว อนๆ..........................................

วนท .........../............./....................

กองบรรณาธการ สาระวทย

ฝายสอวทยาศาสตร สำนกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต

111 อทยานวทยาศาสตรประเทศไทย

ถ.พหลโยธน ต.คลองหนง อ.คลองหลวง

จ.ปทมธาน 12120

โทรสาร 0 2564 7016

e-mail: [email protected]

สมครสมาชกสงมาตามทอยดานลาง

I have become rather like King Midas, except that everything turns not into gold but into a circus.

- Albert Einstein

ผมแทบจะกลายเปนกษตรยไมดาส* ยกเวนแตวา ทกอยาง (ทผมสมผส) ไมไดกลายเปนทอง แตกลายเปนละครสตวไปเสยหมด

- แอลเบรต ไอนสไตน

(กลาวไวตอนททฤษฎสมพทธภาพของเขาเปนทรจกกนกวางขวาง ผานการพสจน

ดวยการทดลองหลายๆ รปแบบและเปนทยอมรบของนกวทยาศาสตรทวโลก)

*กษตรยไมดาส เปนเรองราวในนทานกรก กลาวถงกษตรยผโลภมากทไดพร

จากพระเจา โดยขอใหทกสงทพระองคสมผสกลายเปนทองทงหมด แตตอมาภายหลงตองขอคนพรนน เพราะแมกระทงนำ อาหาร

ทจะดมกนเมอสมผสกาย กกลายเปนทองจนพระองคทนหวไมไหว

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Einstein_1921_by_F_Schmutzer_-_restoration.jpg

แอลเบรต ไอนสไตน(14 มนาคม พ.ศ. 2422-18 เมษายน พ.ศ. 2498)นกฟสกสทฤษฎชาวเยอรมนเชอสายยว ผคดคนทฤษฎสมพทธภาพ และสมการอนลอลนเกยวกบพลงงานและมวล คอ E = mc2

เขามสวนรวมในการพฒนากลศาสตรควอนตม สถตกลศาสตร และจกรวาลวทยา ไดรบรางวลโนเบลสาขาฟสกสในป พ.ศ. 2464จากการอธบายปรากฏการณโฟโตอเลกทรก