ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ՇԱԲԱԹԱԹԵՐԹ ԹԻՒ 1015 30 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 2015 Ե թէ ոչ վաղ երի տասար դութեան, բայց յատ կա պէս «Ակօս»ի հրա տարա կուած թուականներէն մինչեւ մահափորձի մը զոհ եր թա լը, Հրանդ Տին քի քա ղաքա կան գլխաւոր նպատակը կարելի է համարել Թուրքիոյ ժո ղովրդա վարա ցու մը։ Հրանդ բոլոր խնդիրներու լուծումին համար անհրաժեշտութիւն կը համարէր խօսքի ազատութեան, ժողովուրդի կազմակեր- պուածութեան, մամուլի ազատութեան յար մար խա րիս խի մը գո յու թիւնը։ Ար դա- րութեան արգելք հանդիսացողը, խիղճը եւ միտ քը կա լան քի տակ պա հողը առ կայ բռնատիրական հասկացողութիւնն էր։ Այն էր որ արգելք կ՚ըլլար նաեւ հայոց ար դար պա հանջնե րու բարձրա ձայն ներ- կայանալուն։ Հրանդ Տինք իր կեն դանութեան օրով շատ մեծ դժուարութիւն ապրեցաւ այս միտքը իր խօսակիցներուն համոզելի դարձնելու համար։ Հայեր առհասարակ չէին ըմբռներ թէ իրենց դա տին հետ ի՞նչ կապ ու նի Թուրքիոյ ժո ղովրդա վարա կան երկիր մը դառնալը։ Հայը տուժած էր եւ համոզուած թէ իր զրկանքը հասկնա- լի չէ թուրքին համար։ Այդ պատճա- ռաւ ալ բնաւ հոգը չէր թէ այդ թշնամի երկրէն ներս բռնատիրութիւնը, թէ ո՛չ ժողովրդավարութիւնը կը տիրէ։ Հայը կը փորձէր իր խնդիրը համաշխարհա- յին մարդկութեան փոխանցել եւ անոնց ալ իրենց կարգին Թուրքիոյ վրայ ճնշե- լը ապահովել։ Բազում փորձերով յայտնի դարձաւ թէ ապարդիւն ռազմավարութիւն մըն է այս։ Յոյսը կապել հակառակորդի սայ- թաքումին եւ տիւ ու գիշեր աղօթել այդ սայթաքումին համար։ Հրանդ Տինք Հայոց ցեղասպանու- թեան ճանաչումին համար անհրաժեշ- տութիւն կը սե պէր Թուրքիոյ ժո ղովրդա- վարացումը։ Իսկ նախորդ օր Երեւանի մէջ մա մու լի ներ կա յացու ցիչնե րու դի մաց հան րա ծանօթ թուրք ընդդի մադիր Փնար Սէլէք Թուրքիոյ ժողովրդավարացման համար անհրաժեշտութիւն կը համարէր ցեղասպանութեան ճանաչումը։ Հրանդ Տին քի գա ղափա րը վեր ջապէս սկսած է հայկական սփիւռքի մօտ ալ իր անդրադարձները գոյացնել։ Նախապէս Թուրքիայէ ներս տե ղի ու նե ցող քա ղաքա- կան զարգացումներու դիմաց բոլորովին անհաղորդ մնացող հայկական սփիւռքը հիմա մօտէն կը հետաքրքրուի այդ զար- գացումներով, նոյնիսկ կողմ կը դառնայ ընտրութեան մասնակցող կուսակցու- թիւններու մէջ։ Թե րեւս ալ հա մաշ խարհա յին առու մով փոփոխութիւններ կ՚ապրուին։ Ներկայ ժամանակներու մէջ երկիրներ որքան ալ սահմաններու միջոցաւ իրարմէ անջա- տուած մնան, մարդիկ հետզհետէ կողմ են հարեւան երկրի զարգացումներուն։ Յիշենք Յունաստանի մէջ Սիրիզայի յաջողու թեան Թուրքիայէ ներս յա ռաջա- ցուցած ոգեւորութիւնը։ Փոխադարձ ոգեւորութիւն մըն ալ նկատուած էր, երբ ՀՏՓ 7 Յունիսի ընտրութիւննե- րուն յաղթահարեց իր դէմ դրուած տասը տոկոսի պատնէշը։ Ծա նօթ իրո ղու թիւն է, ՀՏՓ այդ պատ- նէշը փուլ տալով 80 երեսփոխաններ ղրկեց Խորհրդարան եւ արգելք եղաւ Նախագահ Էրտողանի կուսակցութեան՝ ԱՔՓ-ի առանձին կառավարութիւն կազմելուն։ Այդ պատճառաւ Էրտո- ղան չեղեալ համարեց ժողովուրդին կամքը եւ պարտադրեց կանխահաս ընտրութիւն։ Թուրքիոյ հասարակու- թիւնը չորս ամիս ետք կրկին կ՚երթայ ընտրութեան սնտուկներուն դիմաց, անգամ մը եւս իր կամքը ներկայաց- նելու համար։ Այս ժամանակահատուա- ծին մէջ աւելի քան 500 քաղաքացիներ իրենց կեանքը կորսնցուցին ստեղծուած պետական բռնու թեան մէջ։ Ի տար բե րու- թիւն նա խորդ ընտրու թեան, այս ան գամ յստակ չէ թէ որ ար դիւնքը ի՞նչ հե տեւանք պիտի տայ։ Ի վերջոյ երկընտրանքը բարիքի ու չարիքի միջեւ է եւ մեզ կ՚առաջնորդէ դէպի Ժողովուրդներու Ժողովրդա- վարութեան Կուսակցութիւն, կամ աւե- լի ծանօթ կրճատումով՝ ՀՏՓ-ին։ Մենք ու Մերոնք Հետեւելով Հրանդի Ուղիին ԲԱԳՐԱՏ ԷՍԴՈՒԳԵԱՆ [email protected]Ց եղասպանութեան ուրացումին դէմ մղած յամառ պայքարով ծանօթ, հրատարակիչ եւ մարդու իրաւունքներու պաշտպան Ռակըպ Զարաքօլու անգամ մը եւս կը հարկադրուի Թուրքիոյ Դատական Ատեաններուն դիմաց իր անմեղութիւնը պաշտպանել։ Զարաքօլու կը պատրաստուէր 3-4 Նոյեմբեր 2015-ին Թել Ավիվի մէջ կայանալիք «Ցեղասպանութիւն՝ պատմութիւն եւ յիշողութիւն/ Հայոց ցեղասպանութեան դարադարձին ակնարկութիւն մը» միջազգային գիտաժողովին զեկոյցով մը մասնակցելու։ Ան այժմ կը մեղադրուի ՌՕԺ թվ. Կայանին մէջ 2010-ին իր հետ կատարուած հարցազրոյցի մը պատճառաւ։ Կը պնդուի որ Զարաքօլու անդամակցած է ահաբեկչական կազմակերպութեան։ Նկատի ունենալով որ հարցազրոյցը կատարուած է 2010-ին, այսօր կատարուած ամբաստանութիւնը բոլորովին ուրիշ նպատակի պիտի ծառայէ։ Հանրածանօթ մտաւորականը 22-23 Ապրիլ 2015 թուականին Երեւանի մէջ կայացած «Կլոպալ Ֆորում»ի ատենախօսներէն էր, ուր ընդգծած էր Թուրքիոյ կառավարութիւններուն ցեղասպանութեան իրողութեան հետ առերեսուելու դժկամութիւնը։ Զարաքօլուի դէմ նոր դատ ՈՒՅԿԱՐ ԿԻՒԼԹԷՔԻՆ Մ անուկ Արմենակներու եւ Արմենուհիներու հարազատ սեփականութիւնը՝ Քամփ Արմէն, 175 օրուան դիմադրութենէ ետք վերջապէս Երեքշաբթի, 27 Հոկտեմբերին կալուածաթուղթի յանձնումով փոխանցուեցաւ Կէտիկփաշայի Աւետարանական Եկեղեցւոյ։ Սոյն եկեղեցւոյ կողմէ պատկան իշխանութիւններու թոյլտուութիւնով գնուած տարածքին վրայ մանուկներու աշխատութիւնով կառուցուած էր ճամբարի շէնքերը։ «Ակօս»ի հիմնադիր Հրանդ Տինք այդ մանուկներէն մէկն էր, որ կեանքի յաջորդող տարիներուն ալ կնոջ Ռաքէլի հետ միասին ծառայեց հոն ապաստանած որբերուն կամ, ալ չքաւոր ընտանիքներու զաւակներուն։ Տարիներ անց, պետութիւնը 1936-ի յայտարարագիրները պատրուակելով գրաւեց ճամբարը։ Եկեղեցւոյ օրինական պայքարը ապարդիւն մնաց եւ 1987-ին Վճռաբեկ Ատեանի վաւերացումով կալուածը ամբողջովին գրաւուեցաւ։ 2011-ին Վաքըֆներու Օրէնքին մէջ կայացած փոփոխութիւններով սկսաւ փոքրամասնութիւններուն պատկանող եւ պետութեան կողմէ գրաւուած կալուածներու վերադարձուելու գործընթացը։ Այդ հանգրուանին Աւետարանական Եկեղեցին ալ դիմում կատարեց ընձեռուած առիթէն օգտուելու համար։ Սակայն իշխանութիւնները դիտել տալով թէ Քամփի գրաւումը տեղի ունեցած է օրինական վճիռով, մերժեցին ներկայացուած պահանջը։ Պետութիւնը կալուածը փոխանցած էր առաջին տիրոջ։ Որ ան ալ իր կարգին փոխանցեց ուրիշներուն։ Այսպէս ճամբարի վերջին սեփականատէր Ֆաթիհ Ուլուսոյ 6 Մայիս 2015-ին, քանդիչ սարքերով մտաւ տարածք եւ սկսաւ փլել երախաներու ձեռքերով կառուցուած շէնքը։ Այս լսելով ճամբարին գտնուած Թուզլա թաղի ՃՀՓ եւ ՀՏՓ կուսակցութեան շրջանային վարիչները փութացին ճամբար, իսկոյն տեղեակ պահելով նաեւ «Նոր Զարթօնք» շարժումի գործիչները։ Քանդիչ սարքերը վարող բանուորները իմանալով ճամբարի պատմութիւնը, հրաժարեցան աշխատելէ եւ դուրս հանեցին սարքերը։ Նոր Զարթօնք այդ պահուն որոշեց տարածքը գրաւել եւ այդ գրաւումի 175-րդ օրն էր որ իշխանութիւնները յօժարեցան երիտասարդներու կամքին եւ 27 Հոկտեմբերին Թուզլայի Քաղաքապետարանի մէջ կալուածի սեփականաթուղթը պաշտօնապէս յանձնեցին Կէտիկփաշայի Աւետարանական Եկեղեցւոյ փաստաբան Սեպուհ Ասլանկիլին։ Այժմ հայ ժողովուրդը կը յայտնուի նոր փորձադաշտի մը դիմաց, որն է հասարակութեան համար ողջունելի նախագիծով մը վերակենդանացնել ճամբարը, որպէսզի ան շարունակէ հիմնադիրներուն եւ ցարդ ծառայողներուն որդեգրած առաքելութիւնը։ Քամփ Արմէն ազատագրուած Խ որհրդային կարգերու փլուզումէն ետք խիստ ճգնաժամի ենթարկուացաւ Հայաստանի գեղարուեստական կեանքը։ Նախապէս պետական հովանաւորութիւն վայելող բազմաթիւ երաժշտական հաստա- տութիւններ դժուարացան իրենց գոյութիւնը շարունակել։ Հայաստանի Ֆիլհարմոնիք Նուագախումբը, Ակադեմական Աքափել- լա Երգչախումբը, Թաթուլ Ալթունեանի Անուան Երգի-Պարի Անսամպլը, Հայաս- տանի Պետական Պարախումբը եւ բազ- մաթիւ այլ կազմեր հազիւ մեկենասներու օժանդակութեամբ պահեցին իրենց աշխա- տանքը։ Սակայն Հայաստանի երկրորդ քաղաք Կիւմրիի մէջ կացութիւնը ալ աւելի ծանր էր։ Կիւմրի՝ որ ծանօթ է իր արուես- տի ոգիով, աւելի ծանր կը տանէր այդ ճգնաժամը բաղդատմամբ մայրաքաղաք Երեւանի։ Կիւմրիի երաժշտական գետնի համար յոյսի աստղ մը դարձաւ Խաչատուրեան եղբայրներու ողջունելի նախաձեռնութիւնը՝ երաժշտական խումբ ստեղծել քաղաքին մէջ։ Երախտագիտութեան եռակողմ դրսեւորում մըն է կազմուած խումբը, որ կոչուեցաւ Խաչատուրեան եղբայրներու մօր անունով՝ Գոհար։ Իրաւ ալ այս նախաձեռնութեան երեք կողմերը համազօր էին երեք սրբու- թիւններու։ Սրբութիւն է մայրը եւ «Գոհար» անունի ընծայած պատիւը բաւականին թանկ նուէր է մօր հանդէպ։ Սրբութիւն է հայրենի երկիրը եւ «Գոհար» սփիւռքահայու մատու- ցած թանկագին նուէր է կիւմրեցի երաժիշ- տին։ Երախտապարտ ենք մեր ուսուցիչ- ներուն եւ Խաչատուրեան եղբայրներ այդ պարտքը լաւագոյնս մատուցեցին նորակազմ խումբին գեղարուեստական վարիչ կար- գելով իրենց երբեմնի ուսուցիչը՝ Մելքո- նեան Վարժարանի բազմամեայ կրթա- կան մշակ Սեպուհ Աբգարեանը։ Խումբը արդարացուց իր հիմնադրութիւնը, յաջոր- դող տարիներու ընթացքին Հայաստանի եւ սփիւռքի զանազան կեդրոններու մէջ սարքած իր համերգներով։ Նոյնիսկ այդ համերգներուն ներկայ գտնուելու առիւթը չունեցողներ «Գոհար»ի վաստակէն իրենց բաժինը ստացան թողարկուած տեսահո- լովակներու միջոցաւ։ «Գոհար» 29, 30, 31 Հոկտեմբեր եւ 1 Նոյեմբեր թուականներուն հիւրահամերգնե- րու շարքով կ՚այցելէ Պէյրութ, այս անգամ իբրեւ գեղարուեստական ղեկավար Գրի- գոր Քուզիքեանի եւ խմբավար Նաթալի Գալստեանի առաջնորդութեամբ։ «Ակօս»ի յառաջիկայ թիւով լայնօրէն կ՚արձագան- գենք այս համերգներուն։ Փ ոքրամասնութիւններու պատկանող կալուածներու պետութեան կողմէ օրի- նական ինչ-ինչ անօրինութիւններով գրա- ւուելու աւանդութիւնը ծանօթ իրողութիւն է Թուրքիոյ մէջ։ Այդ իրողութենէն զերծ չեն մնացած երկրի ասորիներն ալ։ Հասարա- կութեան ծանօթ պատմութիւն մըն է Մար- տինի Միտյաթ գաւառի պատմական Մօր Կապրիէլ վանքի տարածքներուն գրաւման ոդիսականը։ Հակառակ որ բազում դարե րէ ի վեր եկեղեցիի տարածքը սեփակա- նութիւնը եղած էր ասորի համայնքին, պետութիւնը կը փորձէր այդ սեփակա- նութիւնը իւրացնել ի շահ պետական գանձին։ Ասորիները 2007 թուակա- նէն այս կողմ իրաւական պայքար կը տանին իրենց պատկանող տարածքը վերստին ձեռքբերելու համար։ Այդ պայ- քարը վերջապէս հասաւ իր աւարտին եւ Վճռաբեկ Ատեանն ալ վաւերացուց դատարանի որոշումը։ Այսպէս ասորինե- րը այժմ կ՚ապրին իրենց պատկանածին վերատիրանալու զարմանալի ուրախու- թիւնը։ Եկեղեցւոյ հիմնարկը նախորդ շաբաթ տիրացաւ կալուածաթուղթին։ Այս առթիւ հիմնարկի ատենապետ Իլեա Քըրըլմազ յայտնեց թէ տակաւին գրա- ւուած բազմաթիւ կալուածներ ունին, որոնց տիրանալու համար պիտի շարու- նակեն օրինական պայքարը։ «Գոհար» Պէյրութ կ՚այցելէ Տէյրուլզաֆարան տիրացաւ իր սեփականութեան Հ ասած է ճակատագրական ընտրու- թեան թուականը։ Թուրքիա Կիրակի, 1 Նոյեմբերին անգամ մը եւս կ՚երթայ ընտրութեան, ճշդելու համար Խորհրդա- րանի նոր կազմը։ Տասը տոկոսի պատնէշի բերմամբ երկար տարիներէ ի վեր միայն երեք կուսակցութիւններ կրնային մուտք գործել Խորհրդարան։ Այսպէսով ձայներու մեծամասնութիւնը ստանձնող ԱՔՓ դիւ- րաւ կը յաջողէր կառավարութիւն կազմելու համար հարկ եղած թիւով երեսփոխան- ներ ունենալ։ Առաջին անգամ 7 Յունիս 2015-ի ընտրութիւններուն ՀՏՓ յաղթա- հարեց այդ պատնէշը եւ 80 պատգա- մաւորներով Խորհրդարան մտնելով, արգելք եղաւ ԱՔՓ-ի առանձին կառավարութիւն կազմելուն։ Այդ եղաւ հիմնական պատ- ճառը, որ Նախագահ Էրտողան ձգձգեց կառավարութիւն կազմելու փորձերը եւ երկիրը տարաւ կանխահաս ընտրութեան։ Անցնող քանի մը ամիսները բաւական խոր վէրքեր բացին երկրի ընկերային կեանքին մէջ։ Բոլոր պետական հաստա- տութիւնները լծուեցան իշխող կուսակցու- թեան քարոզչութեան գործին։ Ռատիոյի եւ Հեռուստացոյցի Վերին Խորհուրդ (RTÜK) ի անդամ Էրսին Էօնկէլ յայտարարեց թէ պետական հեռուստակայանը (TRT) վեր- ջին 25 օրերու ընթացքին 30 ժամեր տրա- մադրած է ԱՔՓ-ի, 29 ժամէր Նախագահ Էրտողանի, 5 ժամեր ՃՀՓ-ի, 1 ժամ 10 վայրկեան ՄՀՓ-ի եւ միայն 18 վայրկեան ՀՏՓ-ի լուրերուն։ Միայն այս ցանկը անգամ կը պարզէ թէ կուսակցութիւննե- րը ինչ տեսակ անհաւասարութեան մէջ կը մասնակցին ընտրութեան։ Կողմնակցութիւնները ստուեր կը թողուն ընտրութիւններու օրինականութեան վրայ։ Հասարակութեան մօտ լուրջ մտահոգու- թիւն կայ ընտրութիւններու խարդախուելու հաւանականութեան մասին։ Այդ իսկ պատ- ճառաւ վերջին տարիներուն հրապարակ իջած է «Քուէ եւ Աւելին» հասարակական կազմակերպութիւնը, որ կը փորձէ կամաւոր դիտորդներու միջոցաւ կանխել ընտրու- թեան սնտուկներու վրայ կատարուելիք հաւանական խարդախութիւնները։ 43 քաղաքներու մէջ 55 հազար կամաւորներ դիմում կատարած են դիտորդի պաշ- տօն ստանձնելու համար։ Կ՚ակնկալուի թէ մինչեւ ընտրութեան օրը այդ թիւը կը հասնի 60 հազարի։ Միւս կողմէ քաղաքական վերլուծա- բաններ կ՚ակնկալեն թէ ընտրութեան արդիւնքը շատ տարբեր պիտի չըլլայ նախորդէն։ Այս ալ համատարած մտա- հոգութիւն կ՚առաջացնէ ժողովուրդին մօտ, խորհելով թէ Նախագահ Էրտո- ղան ռազմատենջ քայլերու կրնայ ձեռ- նարկել։ Դէպի բախտորոշ ընտրութիւն ԼՈՒՍԱՆԿԱՐ՝ ՊԵՐՃ ԱՐԱՊԵԱՆ
4
Embed
ԹԻՒ 1015 30 ՀՈԿՏԵՄԲԵՐ 2015 Քամփ Արմէն …...կա յանա լուն։ Հրանդ Տինք իր կեն դա նու թեան օրով շատ մեծ դժուարու
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Ք Ա Ղ Ա Ք Ա Կ Ա Ն Հ Ա Ս Ա Ր Ա Կ Ա Կ Ա Ն Շ Ա Բ Ա Թ Ա Թ Ե Ր Թ
Թ Ի Ւ 1 0 1 5 3 0 Հ Ո Կ Տ Ե Մ Բ Ե Ր 2 0 1 5
Եթէ ոչ վաղ երի տասար դութեան, բայց յատ կա պէս «Ակօս»ի հրա տարա կուած
թուական նե րէն մին չեւ մա հափոր ձի մը զոհ եր թա լը, Հրանդ Տին քի քա ղաքա կան գլխա ւոր նպա տակը կա րելի է հա մարել Թուրքիոյ ժո ղովրդա վարա ցու մը։ Հրանդ բո լոր խնդիր նե րու լու ծումին հա մար անհրա ժեշ տութիւն կը հա մարէր խօս քի ազա տու թեան, ժո ղովուրդի կազ մա կեր-պուածու թեան, մա մու լի ազա տու թեան յար մար խա րիս խի մը գո յու թիւնը։ Ար դա-րու թեան ար գելք հան դի սացո ղը, խիղ ճը եւ միտ քը կա լան քի տակ պա հողը առ կայ բռնա տիրա կան հաս կա ցողու թիւնն էր։ Այն էր որ ար գելք կ՚ըլ լար նաեւ հա յոց ար դար պա հանջնե րու բարձրա ձայն ներ-կա յանա լուն։
Հրանդ Տինք իր կեն դա նու թեան օրով շատ մեծ դժուարու թիւն ապ րե ցաւ այս միտ քը իր խօ սակից նե րուն հա մոզե լի դարձնե լու հա մար։ Հա յեր առ հա սարակ չէին ըմբռներ թէ իրենց դա տին հետ ի՞նչ կապ ու նի Թուրքիոյ ժո ղովրդա վարա կան եր կիր մը դառ նա լը։ Հա յը տու ժած էր եւ հա մոզուած թէ իր զրկան քը հասկնա-լի չէ թուրքին հա մար։ Այդ պատ ճա-ռաւ ալ բնաւ հո գը չէր թէ այդ թշնա մի երկրէն ներս բռնա տիրու թիւնը, թէ ո՛չ ժո ղովրդա վարու թիւնը կը տի րէ։ Հա յը կը փոր ձէր իր խնդի րը հա մաշ խարհա-յին մարդկու թեան փո խան ցել եւ անոնց ալ իրենց կար գին Թուրքիոյ վրայ ճնշե-լը ապա հովել։
Բա զում փոր ձե րով յայտնի դար ձաւ թէ ապար դիւն ռազ մա վարու թիւն մըն է այս։ Յոյ սը կա պել հա կառա կոր դի սայ-թա քու մին եւ տիւ ու գի շեր աղօ թել այդ սայ թա քու մին հա մար։
Հրանդ Տինք Հա յոց ցե ղաս պա նու-թեան ճա նաչու մին հա մար անհրա ժեշ-տութիւն կը սե պէր Թուրքիոյ ժո ղովրդա-վարա ցու մը։ Իսկ նա խորդ օր Երե ւանի մէջ մա մու լի ներ կա յացու ցիչնե րու դի մաց հան րա ծանօթ թուրք ընդդի մադիր Փնար Սէ լէք Թուրքիոյ ժո ղովրդա վարաց ման հա մար անհրա ժեշ տութիւն կը հա մարէր ցե ղաս պա նու թեան ճա նաչու մը։
Հրանդ Տին քի գա ղափա րը վեր ջա պէս սկսած է հայ կա կան սփիւռքի մօտ ալ իր անդրա դարձնե րը գո յաց նել։ Նա խապէս Թուրքիայէ ներս տե ղի ու նե ցող քա ղաքա-կան զար գա ցումնե րու դի մաց բո լորո վին ան հա ղորդ մնա ցող հայ կա կան սփիւռքը հի մա մօ տէն կը հե տաքրքրուի այդ զար-գա ցումնե րով, նոյ նիսկ կողմ կը դառ նայ ընտրու թեան մաս նակցող կու սակցու-թիւննե րու մէջ։
Թե րեւս ալ հա մաշ խարհա յին առու մով փո փոխու թիւններ կ՚ապ րուին։ Ներ կայ ժա մանակ նե րու մէջ եր կիրներ որ քան ալ սահ մաննե րու մի ջոցաւ իրար մէ ան ջա-տուած մնան, մար դիկ հետզհե տէ կողմ են հա րեւան երկրի զար գա ցումնե րուն։ Յի շենք Յու նաստա նի մէջ Սի րիզա յի յա ջողու թեան Թուրքիայէ ներս յա ռաջա-ցու ցած ոգե ւորու թիւնը։ Փո խադարձ ոգե ւորու թիւն մըն ալ նկա տուած էր, երբ ՀՏՓ 7 Յու նի սի ընտրու թիւննե-րուն յաղ թա հարեց իր դէմ դրուած տա սը տո կոսի պատ նէ շը։
Ծա նօթ իրո ղու թիւն է, ՀՏՓ այդ պատ-նէ շը փուլ տա լով 80 երես փո խան ներ ղրկեց Խորհրդա րան եւ ար գելք եղաւ Նա խագահ Էր տո ղանի կու սակցութեան՝ ԱՔՓ-ի առան ձին կա ռավա րու թիւն կազ մե լուն։ Այդ պատ ճա ռաւ Էր տո-ղան չե ղեալ հա մարեց ժո ղովուրդին կամ քը եւ պար տադրեց կան խա հաս ընտրու թիւն։ Թուրքիոյ հա սարա կու-թիւնը չորս ամիս ետք կրկին կ՚եր թայ ընտրու թեան սնտուկնե րուն դի մաց, ան գամ մը եւս իր կամ քը ներ կա յաց-նե լու հա մար։ Այս ժա մանա կահա տուա-ծին մէջ աւե լի քան 500 քա ղաքա ցիներ իրենց կեան քը կորսնցու ցին ստեղ ծուած պե տական բռնու թեան մէջ։ Ի տար բե րու-թիւն նա խորդ ընտրու թեան, այս ան գամ յստակ չէ թէ որ ար դիւնքը ի՞նչ հե տեւանք պի տի տայ։
Ի վեր ջոյ եր կընտրան քը բա րիքի ու չա րիքի մի ջեւ է եւ մեզ կ՚առաջ նորդէ դէ պի Ժո ղովուրդնե րու Ժո ղովրդա-վարութեան Կու սակցու թիւն, կամ աւե-լի ծա նօթ կրճա տումով՝ ՀՏՓ-ին։
Ցեղասպանութեան ուրացումին դէմ մղած յամառ պայքարով ծանօթ, հրատարակիչ եւ մարդու իրաւունքներու պաշտպան Ռակըպ Զարաքօլու անգամ մը եւս կը հարկադրուի
Թուրքիոյ Դատական Ատեաններուն դիմաց իր անմեղութիւնը պաշտպանել։ Զարաքօլու կը պատրաստուէր 3-4 Նոյեմբեր 2015-ին Թել Ավիվի մէջ կայանալիք «Ցեղասպանութիւն՝ պատմութիւն եւ յիշողութիւն/ Հայոց ցեղասպանութեան դարադարձին ակնարկութիւն մը» միջազգային գիտաժողովին զեկոյցով մը մասնակցելու։ Ան այժմ կը մեղադրուի ՌՕԺ թվ. Կայանին մէջ 2010-ին իր հետ կատարուած հարցազրոյցի մը պատճառաւ։ Կը պնդուի որ Զարաքօլու անդամակցած է ահաբեկչական կազմակերպութեան։ Նկատի ունենալով որ հարցազրոյցը կատարուած է 2010-ին, այսօր կատարուած ամբաստանութիւնը բոլորովին ուրիշ նպատակի պիտի ծառայէ։ Հանրածանօթ մտաւորականը 22-23 Ապրիլ 2015 թուականին Երեւանի մէջ կայացած «Կլոպալ Ֆորում»ի ատենախօսներէն էր, ուր ընդգծած էր Թուրքիոյ կառավարութիւններուն ցեղասպանութեան իրողութեան հետ առերեսուելու դժկամութիւնը։
Զարաքօլուի դէմ նոր դատ
ՈՒՅԿԱՐ ԿԻՒԼԹԷՔԻՆ
Մանուկ Արմենակներու եւ Արմենուհիներու
հարազատ սեփականութիւնը՝ Քամփ
Արմէն, 175 օրուան դիմադրութենէ ետք
վերջապէս Երեքշաբթի, 27 Հոկտեմբերին
կալուածաթուղթի յանձնումով փոխանցուեցաւ
Կէտիկփաշայի Աւետարանական Եկեղեցւոյ։
Սոյն եկեղեցւոյ կողմէ պատկան
իշխանութիւններու թոյլտուութիւնով
գնուած տարածքին վրայ մանուկներու
աշխատութիւնով կառուցուած էր ճամբարի
շէնքերը։ «Ակօս»ի հիմնադիր Հրանդ Տինք
այդ մանուկներէն մէկն էր, որ կեանքի
յաջորդող տարիներուն ալ կնոջ Ռաքէլի
հետ միասին ծառայեց հոն ապաստանած
որբերուն կամ, ալ չքաւոր ընտանիքներու
զաւակներուն։ Տարիներ անց, պետութիւնը
1936-ի յայտարարագիրները պատրուակելով
գրաւեց ճամբարը։ Եկեղեցւոյ օրինական
պայքարը ապարդիւն մնաց եւ 1987-ին
Վճռաբեկ Ատեանի վաւերացումով կալուածը
ամբողջովին գրաւուեցաւ։
2011-ին Վաքըֆներու Օրէնքին մէջ
կայացած փոփոխութիւններով սկսաւ
փոքրամասնութիւններուն պատկանող եւ
պետութեան կողմէ գրաւուած կալուածներու
վերադարձուելու գործընթացը։ Այդ
հանգրուանին Աւետարանական Եկեղեցին
ալ դիմում կատարեց ընձեռուած առիթէն
օգտուելու համար։ Սակայն իշխանութիւնները
դիտել տալով թէ Քամփի գրաւումը տեղի
ունեցած է օրինական վճիռով, մերժեցին
ներկայացուած պահանջը։ Պետութիւնը
կալուածը փոխանցած էր առաջին տիրոջ։ Որ
ան ալ իր կարգին փոխանցեց ուրիշներուն։
Այսպէս ճամբարի վերջին սեփականատէր
Ֆաթիհ Ուլուսոյ 6 Մայիս 2015-ին, քանդիչ
սարքերով մտաւ տարածք եւ սկսաւ փլել
երախաներու ձեռքերով կառուցուած շէնքը։
Այս լսելով ճամբարին գտնուած Թուզլա թաղի
ՃՀՓ եւ ՀՏՓ կուսակցութեան շրջանային
վարիչները փութացին ճամբար, իսկոյն
տեղեակ պահելով նաեւ «Նոր Զարթօնք»
շարժումի գործիչները։ Քանդիչ սարքերը
վարող բանուորները իմանալով ճամբարի
պատմութիւնը, հրաժարեցան աշխատելէ եւ
դուրս հանեցին սարքերը։ Նոր Զարթօնք այդ
պահուն որոշեց տարածքը գրաւել եւ այդ
գրաւումի 175-րդ օրն էր որ իշխանութիւնները
յօժարեցան երիտասարդներու կամքին եւ 27
Հոկտեմբերին Թուզլայի Քաղաքապետարանի
մէջ կալուածի սեփականաթուղթը
պաշտօնապէս յանձնեցին Կէտիկփաշայի
Աւետարանական Եկեղեցւոյ փաստաբան
Սեպուհ Ասլանկիլին։
Այժմ հայ ժողովուրդը կը յայտնուի
նոր փորձադաշտի մը դիմաց, որն է
հասարակութեան համար ողջունելի
նախագիծով մը վերակենդանացնել
ճամբարը, որպէսզի ան շարունակէ
հիմնադիրներուն եւ ցարդ ծառայողներուն
որդեգրած առաքելութիւնը։
Քամփ Արմէն ազատագրուած
Խոր հրդա յին կար գե րու փլու զումէն ետք
խիստ ճգնա ժամի են թարկուացաւ
Հա յաս տա նի գե ղարուես տա կան կեան քը։
Նա խապէս պե տական հո վանա ւորու թիւն
վա յելող բազ մա թիւ երաժշտա կան հաս տա-
տու թիւններ դժուարա ցան իրենց գո յու թիւնը
շա րու նա կել։ Հա յաս տա նի Ֆիլ հարմո նիք
Նուագա խումբը, Ակա դեմա կան Աքա փել-
լա Երգչա խումբը, Թա թուլ Ալ թունեանի
Անուան Եր գի-Պա րի Ան սամպլը, Հա յաս-
տա նի Պե տական Պա րախումբը եւ բազ-
մա թիւ այլ կազ մեր հա զիւ մե կենաս նե րու
օժան դա կու թեամբ պա հեցին իրենց աշ խա-
տան քը։ Սա կայն Հա յաս տա նի երկրորդ
քա ղաք Կիւմրիի մէջ կա ցու թիւնը ալ աւե լի
ծանր էր։ Կիւմրի՝ որ ծա նօթ է իր արուես-
տի ոգիով, աւե լի ծանր կը տա նէր այդ
ճգնա ժամը բաղ դատմամբ մայ րա քաղաք
Երե ւանի։
Կիւմրիի երաժշտա կան գետ նի հա մար
յոյ սի աստղ մը դար ձաւ Խա չատու րեան
եղ բայրնե րու ող ջունե լի նա խաձեռ նութիւ նը՝
երաժշտա կան խումբ ստեղ ծել քաղաքին մէջ։
Երախ տա գիտու թեան եռա կողմ դրսե ւորում
մըն է կազ մուած խումբը, որ կո չուե ցաւ
Խա չատու րեան եղ բայրնե րու մօր անու նով՝
Գո հար։ Իրաւ ալ այս նա խաձեռ նութեան
երեք կող մե րը հա մազօր էին երեք սրբու-
թիւննե րու։ Սրբու թիւն է մայ րը եւ «Գո հար»
անու նի ըն ծա յած պա տիւը բա ւակա նին թանկ
նուէր է մօր հան դէպ։ Սրբու թիւն է հայ րե նի
եր կի րը եւ «Գո հար» սփիւռքա հայու մա տու-
ցած թան կա գին նուէր է կիւմրե ցի երա ժիշ-
տին։ Երախ տա պարտ ենք մեր ու սուցիչ-
նե րուն եւ Խա չատու րեան եղ բայրներ այդ
պարտքը լա ւագոյնս մա տու ցե ցին նո րակազմ
խումբին գե ղարուես տա կան վա րիչ կար-
գե լով իրենց եր բեմնի ու սուցի չը՝ Մել քո-
նեան Վար ժա րանի բազ մա մեայ կրթա-
կան մշակ Սե պուհ Աբ գա րեանը։ Խումբը
ար դա րացուց իր հիմ նադրու թիւնը, յա ջոր-
դող տա րինե րու ըն թացքին Հա յաս տա նի
եւ սփիւռքի զա նազան կեդ րոննե րու մէջ
սար քած իր հա մերգնե րով։ Նոյ նիսկ այդ
հա մերգնե րուն ներ կայ գտնուելու առիւ թը
չու նե ցող ներ «Գո հար»ի վաս տա կէն իրենց
բա ժինը ստա ցան թո ղար կուած տե սահո-
լովակ նե րու մի ջոցաւ։
«Գո հար» 29, 30, 31 Հոկ տեմբեր եւ 1
Նո յեմ բեր թուական նե րուն հիւ րա համերգնե-
րու շար քով կ՚այ ցե լէ Պէյ րութ, այս ան գամ
իբ րեւ գե ղարուես տա կան ղե կավար Գրի-
գոր Քու զի քեանի եւ խմբա վար Նա թալի
Գալստեանի առաջ նորդու թեամբ։ «Ակօս»ի
յա ռաջի կայ թի ւով լայ նօ րէն կ՚ար ձա գան-
գենք այս համերգներուն։
Փոք րա մաս նութիւննե րու պատ կա նող կա լուած նե րու պե տու թեան կող մէ օրի-
նական ինչ-ինչ անօ րինու թիւննե րով գրա-ւուե լու աւան դութիւ նը ծա նօթ իրո ղու թիւն է Թուրքիոյ մէջ։ Այդ իրո ղու թե նէն զերծ չեն մնա ցած երկրի ասո րիներն ալ։ Հա սարա-կու թեան ծա նօթ պատ մութիւն մըն է Մար-տի նի Միտ յաթ գա ւառի պատ մա կան Մօր Կապ րիէլ վան քի տա րածքնե րուն գրաւ ման ոդի սակա նը։ Հա կառակ որ բա զում դա րերէ ի վեր եկե ղեցիի տա րած քը սե փակա-նու թիւնը եղած էր ասո րի հա մայնքին, պե տու թիւնը կը փոր ձէր այդ սե փակա-նու թիւնը իւ րացնել ի շահ պե տական գան ձին։ Ասո րինե րը 2007 թուակա-
նէն այս կողմ իրա ւական պայ քար կը տա նին իրենց պատ կա նող տա րած քը վերստին ձեռքբե րելու հա մար։ Այդ պայ-քա րը վեր ջա պէս հա սաւ իր աւար տին եւ Վճռա բեկ Ատեանն ալ վա ւերա ցուց դա տարա նի որո շու մը։ Այսպէս ասո րինե-րը այժմ կ՚ապ րին իրենց պատ կա նածին վե րատի րանա լու զար մա նալի ու րա խու-թիւնը։ Եկե ղեց ւոյ հիմ նարկը նա խորդ շա բաթ տի րացաւ կալուածաթուղթին։ Այս առ թիւ հիմ նարկի ատե նապետ Իլեա Քը րըլ մազ յայտնեց թէ տա կաւին գրա-ւուած բազ մա թիւ կա լուած ներ ու նին, որոնց տի րանա լու հա մար պի տի շա րու-նա կեն օրի նական պայքարը։
«Գոհար» Պէյրութ կ՚այցելէ
Տէյրուլզաֆարան տիրացաւ իր սեփականութեան
Հա սած է ճա կատագ րա կան ընտրու-
թեան թուակա նը։ Թուրքիա Կի րակի,
1 Նո յեմ բերին ան գամ մը եւս կ՚եր թայ
ընտրու թեան, ճշդե լու հա մար Խորհրդա-
րանի նոր կազ մը։ Տա սը տո կոսի պատնէշի
բեր մամբ եր կար տա րինե րէ ի վեր միայն
երեք կու սակցու թիւններ կրնա յին մուտք
գոր ծել Խորհրդա րան։ Այսպէ սով ձայ նե րու
մե ծամաս նութիւ նը ստանձնող ԱՔՓ դիւ-
րաւ կը յա ջողէր կա ռավա րու թիւն կազ մե լու
հա մար հարկ եղած թի ւով երես փո խան-
ներ ու նե նալ։ Առա ջին ան գամ 7 Յու նիս
2015-ի ընտրու թիւննե րուն ՀՏՓ յաղ թա-
հարեց այդ պատնէշը եւ 80 պատ գա-
մաւոր նե րով Խորհրդա րան մտնե լով, ար գելք
եղաւ ԱՔՓ-ի առան ձին կա ռավա րու թիւն
կազ մե լուն։ Այդ եղաւ հիմ նա կան պատ-
ճա ռը, որ Նա խագահ Էր տո ղան ձգձգեց
կա ռավա րու թիւն կազ մե լու փոր ձե րը եւ
եր կի րը տա րաւ կան խա հաս ընտրու թեան։
Անցնող քա նի մը ամիս նե րը բա ւական
խոր վէր քեր բա ցին երկրի ըն կե րային
կեան քին մէջ։ Բո լոր պե տական հաս տա-
տու թիւննե րը լծուեցան իշ խող կու սակցու-
թեան քա րոզ չութեան գոր ծին։ Ռա տիոյի եւ
Հե ռուստա ցոյ ցի Վե րին Խոր հուրդ (RTÜK)ի ան դամ Էր սին Էօն կէլ յայ տա րարեց թէ
22 Հոկտ ե մ բ ե ր ի ե ր ե կ ո յ եա ն կեանքիս ամենահետաքրքրական
փորձառութիւններէն մէկն էր, որ ապրեցայ։ Այդ փորձը ժամանակաւոր կերպով կուրանալ էր։ Կամաւոր կուրութիւն մըն էր այս։ Ես եւ ինձ նման շատեր լոյս արձակող կամ ցոլացնող բոլոր իրերը դուրսը թողեցինք եւ մտանք խոր մթութեան մէջ։ Ամբողջովին կորսնցուցինք մեր տեսնելու կարողութիւնը։ Տեսողութիւնը փոխարինեցինք լսողութեամբ։ Այսպէսով հետեւեցանք Մասիս Արամ Կէօզպէքի խմ բավար ո ւ թ եամ բ Պողազ ի չ ի Համալսարանի ճազային երգչախումբին, Վոլքան Աքքոչի խմբավարութեամբ «Սիրէնէ» խումբին, «Կրուփ Նար», «Կրուփ Հորիզոն» նուագախումբերուն, Արթիւր եւ Դալար Պաղտասարեան ամոլին կատարումներով ներկայացուած Կոմիտասեան երաժշտութեան։ Բագրատ Էսդուգեանն ալ Կոմիտասի կեանքէն դրուագներ փոխանցող վկայութիւններ արտասանեց։
Աւարտին զրուցեցինք միջոցառումի ե րաժ շտական վարի չ Արթի ւ ր Պաղտասարեանի հետ։ «Առաջին անգամ
Կոմիտաս Վարդապետի մահուան 75 ամեակին նման միջոցառում մը կազմակերպուեցաւ Նուրի Քայայի նախաձեռնութեամբ։ Այդ տարի հանդիսատեսներուն թիւը աւելի նուազ էր, քան բեմ բարձրացող երաժիշտներու։ Տարուէ տարի հետաքրքրութիւնը բարձրացաւ։ Անցնող տարիներուն այս միջոցառումին մասնակցութիւն բերին բազմաթիւ արուեստագէտներ։ Անոնց մէջ կը յիշեմ Գուրգէն եւ Գէորգ Տապաղեանները, Կիւլայ Ասլանը։ Մանաւանդ Ասլան մեծ հետաքրքրութիւն ստեղծեց Կոմիտասի կողմէ դաշնաւորուած «ազան»ի կատարումով»։
Յաջորդող Շաբաթ օր «Աչըք Ռատիօ» կայանէն սփռուող «Ռատիօ Ակօս»ի ժամուն հիւրն էր միջոցառումի հեղինակ Նուրի Քայա։ Այս համերգի մասին իր տպաւորութիւնները յայտնելէ ետք ան գոհունակութեամբ նշեց ներկաներու տպաւորութիւնը։ Միջոցառման ներկայ գտնուողներէն ոմանք նամակագրութեամբ փոխանցած էին իրենց տպաւորութիւնը, որ ինքնին խրախուսիչ էր միջոցառումը կազմակերպողի համար։
Օննիկ եւ Արա Տինքճեաններ
Նոյն օրերուն համերգի մը առթիւ
Իսթանպուլ կը գտնուէին անուանի երաժիշտներ ՝ Օննիկ ե ւ Արա Տինքճեանները։ «Քէնթ» մշակոյթի կեդրոնին մէջ սարքուած համերգին 86 ամեայ Օննիկ Տինքճեան աւելի քան երկու ժամ տեւող երգեցողութիւնով մեծ յուզում պատճառեց դահլիճը լեցնող հանդիսատեսին։ Ան հայկական բնաշխարհէն, յատկապէս Տիյարպէքիրէն, ժողովրդական երգերու հարուստ փունջ մը ներկայացուց ունկնդրին, մերթ խոր յուզումով, մերթ մեծ ոգեւորութիւն յառաջացնելով։
Արա Տինքճեանի ուտի ընկերակցութիւնը ալ աւելի կը ճոխացներ բեմի վրայ պարզուած պատկերը։ Համերգին իրենց մասնակցութիւնը բերին նաեւ հանրածանօթ տուտուկահար Էրթան Թէքին, քանոնահար Սերքան Հալիլի, պաս կիթարահար Արի Հերկել։ Արի Հերկել իր մշակումներով ալ ծանօթ երաժիշտ մըն է, որ նախապէս զանազան առիթներով աշխատած է Արա Տինքճեանի հետ։ Նոյնպէս Էրթան Թէքին նախապէս բազում անգամներ ընկերակցած է Տինքճեանին։ Երաժիշտներու այս միասնութիւնով բարձրորակ համերգ մըն էր, որ կայացաւ Շիշլիի «Քէնթ» սրահին մէջ։