Կազողներ՝ Երևանի թիվ 198 ավագ դպրոցի 10-5 դասարանի աշակերտներ՝ Մանուկյան Դավիթ Եղիազարյան Ալբերտ Երևան 2013թ.
Կազողներ՝ Երևանի թիվ 198 ավագ դպրոցի10-5 դասարանիաշակերտներ՝
Մանուկյան ԴավիթԵղիազարյանԱլբերտ
Երևան 2013թ.
Հայաստանի տարածքումհայտնաբերված ամենահին
մետաղադրամներըվերաբերում են Ք.ա. VI-V դարերին: Դրանք եզակինմուշներով գտնված
Աքեմենյան, Միլեթյան ևԱթենականարծաթե
դրամներ են: Հայտնի է, որդեռևս Ք.ա. IV դարում
Հայաստանի Աքեմենյանսատրապներ Տիրիբազոսը և
Օրոնթոսը իրենցդիմապատկերներովդրամներ էին հատում:
Մետաղադրամները Հայաստանում մեծ տարածում են գտել հելլենիստականդարաշրջանի (Ք.ա. IV դարի երկրորդ կես) սկզբից: Միջազգային առևտրիշնորհիվ Ալեքսանդր Մակեդոնացու արծաթե դրամները Փոքր Ասիայից և
Միջագետքից թափանցում էին հայկական շուկաներ:
Աքեմենյան ԻրանՔ.ա. 4-րդ դար
ԱթենքՔ.ա. 4-րդ դար
ՄիլեթՔ.ա.5- 4-րդ դարեր
Հելլենիստական ժամանակաշրջանին բնորոշ հայկականդրամների դիմերեսին, որպես կանոն, միապետիդիմապատկերն է, դարձերեսին՝ դիցաբանական
խորհրդանշաններ եւ արքայի անունն ու տիտղոսը՝ հունարենգրերով:
Ք.ա. III դարի երկրորդկեսից Ծոփքի հայ
արքաները՝ Արշամը, Քսերքսեսը,
Աբդիսարեսը արծաթեմետաղադրամներ էին
հատում, որոնքհայտնի են որպես
ամենավաղ հայկականդրամներ:
Ծոփք, ՔսերքսեսՔ.ա. 3-րդ դար
Արտաշեսյան հարստության ժամանակաշրջանից (Ք.ա. 189 թ. - Ք.հ. 1 թ.) մեզ են հասել համեմատաբար մեծ թվով դրամներ: Հայկականդրամները միջազգային շրջանառություն են ունեցել Տիգրան Մեծիգահակալության տարիներին (Ք.ա. 95-55 թթ.): Դրանք հատվում էինինչպես Հայաստանում (Արտաշատ, Տիգրանակերտ), այնպես էլ
Սիրիայի քաղաքներում (Անտիոք, Դամասկոս):
Տիգրան 2-րդ ՄեծՔ.ա. 1-ին դար
Տիգրան 4-րդ և ԷրատոՔ.ա. 1-ին դար
Արտավազդ 2-րդսՔ.ա. 1-ին դար
Արշակունյաց հարստության(66-428 թթ.) դրամներ
հայտնի չեն: Սկզբնականշրջանում Հայաստանումդրամաշրջանառությունըկատարվել է հարևան
երկրների՝ հիմնականումՀռոմի կայսրության և
Պարթևականթագավորության
դրամներով: Ավելի ուշ՝շրջանառության մեջ ենդրվել նաև Սասանյան
հարստության ևԲյուզանդական
կայսրության դրամները:
X դարի վերջին արծաթեդիրհեմները
փոխարինվում ենԲյուզանդական ոսկեդրամներով, որոնքտարածաշրջանումկատարում են
համաշխարհայինդրամի դեր: Զուգահեռշրջանառության մեջսկսում են թափանցելսելջուկ տիրակալներիմետաղադրամները:
Արաբականխալիֆայության կողմիցՀայաստանի նվաճումից
(VII -X դարեր) հետոդրամաշրջանառությունը
կատարվում էրՕմայանների տոհմի, իսկավելի ուշ՝ Աբբասյաններիդրամներով: Արաբական
խալիֆայությանդրամներից Հայաստանումշրջանառվում էին արծաթեդիրհեմներ, պղնձե ֆելսեր
և սահմանափակքանակով ոսկե դինարներ:Հռոմեականպղնձե
դրամներ1-ին-2-րդ դար
Արաբական դրամներ8-9-րդ դարեր
Բյուզանդական ոսկեդրամներ
11-րդ դար
Այս մետաղադրամները հատված են պղնձից ևամբողջությամբ ձևավորված նույն ժամանակաշրջանի
բյուզանդական դրամների տեսքով: Սակայն կանտեղեկություններ նաև Կյուրիկե Բ թագավորի արծաթե
մետաղադրամների վերաբերյալ:
Կյուրիկե 2-րդ, Լոռվաթագավոր 11-րդ դար
Բագրատունյաց հարստության(885- 1045 թթ.) թագավորներիդրամները հայտնի չեն: Սակայնմեզ են հասել Բագրատունյացհարստության Լոռվա ճյուղիԿյուրիկե Բ թագավորի եզակիդրամները: Դրանք մեզ հայտնի
առաջին հայկական դրամներն են, որոնց վրա եղած
մակագրությունները կատարվածեն հայերենով:
XI դ. վերջին հիմնադրվեց Կիլիկյան Հայկականպետությունը:Իշխանապետության շրջանի մետաղադրամները հազվագյուտ են և
հայտնի են առանձին նմուշներով: Թագավորության շրջանիմետաղադրամները բազմազան են և հասել են մեզ համեմատաբար մեծքանակով: Կիլիկյան պետության թողարկումներից հայտնի են արծաթե,
բիլոնե, պղնձե և սահմանափակ քանակով ոսկե դրամներ: Ոսկեդրամները կոչվել են դահեկան, արծաթե դրամները՝ դրամ, իսկ պղնձեդրամները՝ դանգ, քարտեզ, փող: Կիլիկյան դրամները բնորոշվում ենհայերեն, ինչպես նաև լատիներեն մակագրություններով. դրվագվել եննաև, այսպես կոչված, երկլեզվյան դրամներ հայատառ և արաբատառ
մակագրություններով:
Կիլիկյան ՀայաստանԼևոն 1-ին՝ 12-13-րդ դար
արծաթ
Կիլիկյան ՀայաստանՀեթում 1-ին՝ 13-րդ դար
արծաթ