รายงานการวิจัย เรื่อง การศึกษาคุณภาพชีวิตของ

รายงานการวจย เรอง

การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

THE STUDY OF THE QUALITY OF LIFE OF THE ELDERLY IN THAILAND A CASE STUDY OF BANGKOK PATHUM THANI AND

NONTHABURI

อรนษฐ แสงทองสข

งานวจยน ไดรบทนอดหนนการวจยจากมหาวทยาลยศรปทม ปการศกษา 2562

หวขอวจย : การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ผวจย : นางสาวอรนษฐ แสงทองสข หนวยงาน : สาขาวชาการบรหารและการจดการสมยใหม คณะบรหารธรกจ

มหาวทยาลยศรปทม ปทพมพ : พ.ศ. 2563

บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงค (1) เพอศกษาระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร (2) เพอก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร กลมตวอยาง คอ ผสงอายสญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป ทเปนสมาชกสมาคม ผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มการเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม ทมคาความเชอมนท งฉบบเทากบ 0.860 จ านวน 384 ฉบบ วเคราะหขอมลโดย ใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตทใชในการวจย ประกอบดวย คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สถตท สถตเอฟ และการวเคราะหถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา คณภาพชวตของผสงอาย ดานสภาพความเปนอยทดโดยภาพรวม อยในระดบ ปานกลาง คณภาพชวตของผสงอาย ดานสภาพรางกายทด โดยภาพรวม อยในระดบมาก คณภาพชวตของผสงอาย ดานการตดสนใจดวยตนเอง โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง คณภาพชวตของผสงอาย ดานการรวมกลมทางสงคม โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง คณภาพชวตของผ สงอาย ดานความสมพนธระหวางบคคล โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง คณภาพชวตของผสงอาย ดานสภาพอารมณทด โดยภาพรวม อยในระดบมาก ค าส าคญ : คณภาพชวตของผสงอาย ผสงอาย

Research Title : The Study of the Quality of Life of the Elderly in Thailand: A Case Study of Bangkok Pathum Thani and Nonthaburi

Name of Researcher : Miss Oranit Saengthongsuk Name of Institution : Administration and Modern Management Faculty of Business

Administration Sripatum University

Year of Publication : B.E.2563

ABSTRACT

The purpose of this research was (1) to study the quality of life of the elderly in Thailand. Bangkok, Pathum Thani and Nonthaburi (2) to determine guidelines for the development of the quality of life of the elderly Bangkok, Pathum Thani and Nonthaburi. The samples were Thai elderly aged 60 years and over who were members of the Elderly Association in Bangkok, Pathum Thani and Nonthaburi. Data were collected by questionnaires with a reliability of 0.84 in total, 384 copies. The statistical program used in the research was composed of frequency, percentage, mean, standard deviation, T statistic, F statistic and Multiple Regression Analysis. The research found that the quality of life of the elderly regarding the good living conditions as a whole at a medium level. Quality of life of the elderly In terms of good physical condition, the overall picture is in a high level. Quality of life of the elderly In terms of self - decision making, the overall picture was at a medium level. Quality of life of the elderly regarding social integration, the overall picture was at a medium level. Quality of life of the elderly the interpersonal relations as a whole were at a medium level. Quality of life of the elderly regarding the good emotional state, the overall picture is in the high level. Keywords : quality of life of the elderly, elderly

กตตกรรมประกาศ รายงานการวจยเรองการศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา

เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ผวจยขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.สอาด บรรเจดฤทธ ทกรณาใหค าปรกษา ขอเสนอแนะทเปนประโยชน ตรวจแกไขงานวจยน และตดตามความกาวหนาอยางสม าเสมอ ผวจยขอกราบขอบพระคณทานเปนอยางสงไว ณ โอกาสน

ขอขอบคณ ศนยสงเสรมและพฒนางานวจย มหาวทยาลยศรปทม ทไดมอบทนสนบสนนงานวจยปงบประมาณ 2561 ผวจยขอขอบพระคณไว ณ โอกาสน

ขอขอบคณผทรงคณวฒทกทาน ทไดกรณาสละเวลาอนมคายงของทาน ปรบปรงแกไขเครองมอวจยจนไดเครองมอทมคณภาพ

ขอขอบคณ อาจารยและบคลากร ของคณะบรหารธรกจ อยางสงทเปนก าลงใจและใหการสนบสนนการท างานอยางตอเนอง

ขอขอบคณทกทานทยงไมไดเอยนามทไดมสวนรวมใหงานวจยชนนเสรจสนสมบรณไปดวยด คณความดหรอประโยชนอนใดอนเกดจากงานวจยฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองบชาคณบดามารดาและบรพาจารยทใหการศกษาอบรมสงสอน ใหสตปญญาและคณธรรมอนเปนเครองชน าความส าเรจในชวตของผวจยตอไป

อรนษฐ แสงทองสข

ผวจย กนยายน 2562

สารบญ

บทท หนา 1 บทน า 1

ความเปนมาและความส าคญของปญหา 1 วตถประสงคการวจย 6 สมมตฐานของการวจย 6 กรอบแนวคดในการวจย 6 ขอบเขตของการวจย 7 นยามศพทเฉพาะ 9 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 10 2 การทบทวนวรรณกรรม 11

แนวคด และทฤษฎเกยวของกบคณภาพชวตของผสงอาย 11 องคประกอบคณภาพชวตของผสงอาย 18 ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผสงอาย 20 การประเมนคณภาพชวตของผสงอาย 20 ยทธศาตรทเกยวของกบผสงอาย 22 เอกสารและผลงานวจยทเกยวของ 33 สรป 40 3 ระเบยบวธวจย 41

การด าเนนการวจย 41 ประชากรและกลมตวอยาง 42 เครองมอทใชในการวจย 44 การตรวจสอบเครองมอในการวจย 44 วธการเกบรวบรวมขอมล 45

สารบญ (ตอ)

บทท หนา วธการวเคราะหขอมล 46 สถตทใชในการวเคราะหขอมล 47 4 ผลการวจย 48

ตอนท 1 การวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 49 ตอนท 2 การวเคราะหระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทยกรณศกษา

เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร 51 ตอนท 3 การวเคราะหเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย

กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล 60

ตอนท 4 สรปสมมตฐานการวจย 77

5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ 78 สรปผลการวจยเชงปรมาณ 78 สรปสมมตฐานการวจย 81 สรปผลการวจยเชงคณภาพ 81 อภปรายผล 84 ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 88 บรรณานกรม 91 ภาคผนวก 96 ภาคผนวก ก แบบสอบถาม 97 ประวตยอผวจย 103

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1.1 จ านวนกลมตวอยางของผสงอายทมอาย 60 ปขนไป 8 3.1 จ านวนกลมตวอยางของผสงอายทมอาย 60 ปขนไป 44 4.1 จ านวนและรอยละขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม 49 4.2 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย

กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ภาพรวมทกดาน 51 4.3 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย

กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพความเปนอยทด 52

4.4 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพรางกายทด 54

4.5 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานการตดสนใจดวยตนเอง 56

4.6 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานการรวมกลมทางสงคม 57

4.7 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานความสมพนธระหวางบคคล 58

4.8 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพอารมณทด 59

4.9 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามเพศ 61

4.10 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามอาย 62

สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา

4.11 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผ สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามอาย 63

4.12 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามอาย 65

4.13 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรจ าแนกตามสถานภาพการสมรส 67

4.14 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผ สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามสถานภาพสมรส 68

4.15 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามสถานภาพสมรส 70

4.16 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามระดบการศกษา 71

4.17 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผ สงอาย ในเขต กรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามระดบการศกษา 72

4.18 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน 73

4.19 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผ สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน 74

4.20 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน 75

4.21 สรปสมมตฐานการวจย 77 5.1 สรปสมมตฐานการวจย 81

สารบญภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1.1 กรอบแนวคดในการวจย 6

บทท 1 บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายก าลงเปนประเดนทหลายประเทศทวโลกใหความส าคญ และน ามาซงความทาทายในหลายมต ท งการลดลงของจ านวนแรงงานทอาจสงผลตอการขยายตวทางเศรษฐกจ การออกแบบระบบบ าเหนจและบ านาญ การสรางความมนคงทางการเงนหลงวยเกษยณ ตลอดจนการพฒนาคณภาพชวตของ ผสงอาย ลวนแตจ าเปนตองมมาตรการและการเตรยมพรอมเพอรบมอกบการเปลยนแปลงอยางรอบดาน ส าหรบบรบทสงคมผสงอายของประเทศไทย ปจจบนก าลงเปลยนผานเปนสงคมผสงอายโดยสมบรณ โดยประเทศไทยม สดสวนประชากรผสงอายเพมขน ขณะทประชากรในวยแรงงานมแนวโนมลดลงอยางรวดเรวเมอเทยบกบประเทศอน ๆ ในภมภาคอาเซยน นอกจากน ระดบรายไดตอหวและระดบการศกษาของไทยยงต ากวาประเทศอนทไดกาวเขาสสงคมผสงอายแลว ผลจากการเปลยนผานสสงคมผสงอายของไทยจงอาจเกดขนรวดเรวและรนแรงกวาในหลายประเทศ ทงน รฐบาลไทยไดใหความส าคญกบการเปลยนผานเขาสสงคมผสงอายและเรมออกมาตรการรบมอในดานตาง ๆ อาท การลดภาษนตบคคลใหแกสถานประกอบการทมการจางงานผสงอาย การใหสนเชอทอยอาศยแกผสงอาย (Reverse Mortgage) และการใหเบยยงชพแกผสงอาย เปนตน นอกจากน ยงไดบรรจประเดนความทาทายของภาวะสงคมผสงอายของประเทศไทยในรางยทธศาสตรชาต 20 ป (2560 -2579) อยางไรกด มาตรการเหลานอาจยงไมสามารถตอบโจทย ของประเทศไทยไดท งหมด (ธนาคารแหงประเทศไทย, 2561: 85)

ขณะทจ านวนรวมของประชากรประเทศไทยคอนขางจะคงตวนน ประชากรในกลมทเปนสวนยอดของพระมดหรอประชากรผสงอายมขนาดใหญขน และทส าคญคอเตบโตอยางรวดเรว ในป พ.ศ. 2553 ทผานมา มประชากรอาย 60 ปขนไปจ านวน 7.5 ลานคน หรอคดเปนรอยละ 12 ของประชากรประเทศไทยทงหมด 64 ลานคน แตประชากรกลมผสงอายนจะเพมขนอยางรวดเรว ดวยอตราปละประมาณรอยละ 5 ท าใหเพมจ านวนขนอกเทาตวเปนประมาณ 15 ลานคน ในอก 20 ปขางหนา ซงคดเปนประมาณรอยละ 20 ของประชากรทงหมด และเพมเปน 16.6 ลานคนในอก 30 ปขางหนา หรอคดเปนประมาณรอยละ 27 ของประชากรทงหมด ถาแบงประชากรสงอายทมอาย 60 ปขนไปออกเปน 3 กลม คอ (1) กลมผสงอายวยตน อาย 60 – 69 ป (2) กลมผสงอายวยกลาง อาย 70 – 79 ป และ (3) กลมผสงอายวยปลาย อาย 80 ปขนไป (กรมกจการผสงอาย, 2559: 32)

2

ทงนจากการศกษาใน 5 ยทธศาสตรแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 – 2564 พบวา ยทธศาสตรทด าเนนการนนไมทนตอการเปลยนแปลงของสงคมทเขาสผสงอายอยางรวดเรวกคอ ยทธศาสตรเตรยมความพรอมคนกอนวยสงอาย และยทธศาสตรดานระบบคมครอง โดยเฉพาะทชาไมทนการคอ “การสรางหลกประกนรายได” เพราะมถง 2 ใน 3 ของแรงงานทวประเทศทหลกประกนรายไดยงไมเพยงพอ คอลกจางเอกชนทอยในกองทนประกนสงคมและแรงงานนอกระบบ ขณะทมาตรการ การสรางหลกประกนรายได โดยสงเสรมใหผสงอายมงานท ากยงไมมความคบหนา (กรมกจการผสงอาย, 2561: 69)

ทงนรฐบาลไดก าหนดวธการใหบรการผสงอายนอกเหนอจากประชาชนทวไปตามแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2545 – 2564 จะมยทธศาสตรตาง ๆ ทกระทรวงสาธารณสขไดเตรยมการดงน

1. ยทธศาสตรท 1 เปนการเตรยมความพรอมของประชากรเมอวยสงอายทมคณภาพ มโครงการเตรยมความพรอมเพอเขาสวยสงอาย และมโครงการครอบครวอบอน โดยกรมอนามยเนนการปลกฝงจตส านกใหสงคม ใหมครอบครวทอบอนแขงแรง โดยมเกณฑขอหนงในนนวา สมาชกของครอบครวอยรวมกนทง 3 วย ในบานเดยวกน หรอในบรเวณเดยวกน

2. ยทธศาสตรท 2 ทางดานสงเสรมสขภาพผสงอาย จะมการสงเสรมการจดตง และการด าเนนงานผสงอายและเครอขาย กรมอนามยจดท าคมอการดแลสงเสรมสขภาพ ชดนทรรศการ 5 อ. และ CD ผสงวยออกก าลงกาย ดวยภมปญญา มเวปไซตทจะบอกขอมลผสงอาย มหลายหนวยงานทเกยวของ เชน สมาคมแมบานสาธารณสข สมาคมผสงอายแหงประเทศไทย ทไดรวมสงเสรมการจดตงชมรมผสงอายในทกจงหวด ทกต าบล และมกจกรรมรวมกน และมตวชวดของกรมอนามยวา ผสงอายตองมการออกก าลงกายรวมกนอยางนอยอาทตยละ 1 ครง มการประกาศเกยรตคณดเดนแกชมรมผสงอายปละ 1 ครง มการจดตงคลนกผสงอายในโรงพยาบาล สงกดกระทรวงสาธารณสข ทกโรงพยาบาล คอ รพท. และ รพช. 818 แหง ในคลนกจะมการออกกฎกระทรวงทจะท า Green track หรอ Fast track เพอจดบรการใหกบผสงอายใน รพ. และผสงอายกจะไดรบการประเมนทงในดานสขภาพ ไดรบค าแนะน า รกษา และฟนฟ มอาสาสมครชวยบรการในโรงพยาบาล

3. ยทธศาสตรท 3 ดานระบบการคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย ใหบรการผานโครงการบตรประกนสขภาพถวนหนา สงเสรมใหวดเปนศนยกลางของชมชน และจดสถานทใหเออตอผสงอาย เชน หองน าคนพการ และผสงอาย มสถานทใหผสงอาย และชมรมออกก าลงกาย เปนทถายทอดภมปญญา วฒนธรรม หรอสงเสรมอาชพใหชาวบาน และจะมการมอบโลใหกบวดสงเสรมสขภาพทกจงหวดทกป

3

ในดานบทบาทของกระทรวงสาธารณสขนน มเปาหมายในการดแลสขภาพผสงอาย โดยเนนทวา ประชากรทมอาย 60 ปขนไป มการเตรยมความพรอม และมการตรวจสขภาพเมอถงวยผสงอาย ไดรบการคดกรองเพอการรกษาทสถานบรการสาธารณสข ตามขนตอน และมหนวยงานในกระทรวงสาธารณสข ทรบผดชอบในเรองของผสงอาย เชน กรมการแพทย โดยสถาบนเวชศาสตรผสงอาย รบผดชอบทางดานวชาการบ าบดรกษาผสงอาย ดานกรมอนามย โดยส านกสงเสรมสขภาพดแลในเรองของการสงเสรมสขภาพกาย กรมสขภาพจต ดแลดานของการสงเสรมสขภาพจต กรมพฒนาการแพทยแผนไทย และแพทยทางเลอก สงเสรมสขภาพผสงอายดวยการแพทยแผนไทย กรมสนบสนนบรการสขภาพ สนบสนนการวจยและการบรการสขภาพผสงอายทวประเทศ และทางดานนโยบายและแผน มสวนก าหนดนโยบาย และประสานงานใน และนอกกระทรวงสาธารณสข ประเดนของผสงอาย ไดมการเตรยมตวจากทองคการอนามยโลก ไดมการคาดประมาณ และชใหเหนถงปญหาของผสงอาย และไดมการรณรงคตาง ๆ ใหประชาชนเหนความส าคญของผ สงอาย ซง รฐบาลไทยไดใหความส าคญ กไดยดแนวนโยบายตาม รฐธรรมนญ พ.ศ.2540 มาตรา 54 เกยวกบการชวยเหลอแกการยงชพ และมาตรา 80 ทสงเสรมในเรองการพงพาตนเอง ปฏญญาผสงอายไทย พ.ศ. 2540 ขอท 5 ผสงอายควรไดเรยนรในการดแลสขภาพอนามยของตนเอง ตองมหลกประกน เขาถงหลกประกน และบรการดานสขภาพอยางครบวงจรโดยเทาเทยมกน รวมทงไดรบการดแลจนถงวาระสดทายของชวต มแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ.2545 – 2564) มพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 ซงเนน 4 เรอง คอ ใหมกรรมการผสงอายแหงชาต กองทนผสงอาย สทธผสงอาย ภาษเงนได และการดแลผสงอายนน ซงจะแบงผสงอายเปน 4 กลม คอ ผสงอายทมสขภาพด มโรคเรอรง/ชวยเหลอตวเองได ภาวะทพพลภาค/ชวยเหลอตวเองไดบาง ภาวะทพพลภาพ/ชวยเหลอตนเองไมไดเลย รวมทงตองมมาตรการเขมขนในการท านบ ารงวฒนธรรมประเพณอนดงามทมผสงอายเกยวของดวยใหเขมแขงย งยนตอไปในการรกษาคานยมของสงคมทมตอผ สงอายในทางบวก รฐอาจพจารณาสงเสรมโครงการ “พฤฒศกษา” ขนในสงคมไทย โดย “พฤฒศกษา” (Ageing Education) หมายถง การใหขอมล ขาวสาร และความรแกประชาชนทกเพศทกวยเกยวกบกระบวนการทประชากรมอายสงขน ซงมสาระครอบคลมสถานการณ แนวโนม สาเหต และผลทตามมาของการมอายสงขนของประชากรพฤฒศกษาตองท าทงในระบบการศกษาในโรงเรยนและนอกโรงเรยน ทงอยางเปนทางการ และไมเปนทางการและตองอาศยสอการสอนและสอการเผยแพรประชาสมพนธในรปแบบตางๆ ทงน เพอมงสเปาหมายใหคนทกเพศทกวยอยรวมกนอยางสนตสขในสงคมผสงอาย ทงนรฐบาลมนโยบายเกยวกบผสงอายเพอทจะชวยใหผสงอายไดรบสทธเสมอกบประชาชนทวไป และสามารถด ารงชวตอยไดนนประกอบดวย (กรมกจการผสงอาย, 2560: 52)

4

1. นโยบายชวยผสงอายทดอยสถานภาพทางเศรษฐกจสงคม ประเทศไทยมนโยบายทจะจดสวสดการใหกบประชาชนทวไปอยางเสมอภาค โดยไมเลอกเพศ วย เชอชาต ศาสนา และฐานะทางเศรษฐกจสงคมอยแลว ส าหรบความชวยเหลอทรฐจะใหกบผสงอายทดอยฐานะทางเศรษฐกจไดก าหนดไวในมาตรา 11 (11) แหงพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 รฐจะใหสทธผสงอายไดรบการสงเคราะหเบยยงชพตามความจ าเปนอยางทวถงและเปนธรรมรฐบาลไดใหเบยยงชพในอตรา 500 บาทตอเดอนแกผสงอาย“ทกคน” มาตงแตป 2549 นอกเหนอจากการจายเบยยงชพใหกบผสงอายทกคนแลว ในอนาคตรฐจะตองมทางเลอกอนเพอเปนหลกประกนความมนคงดานรายไดใหผสงอายทกคนดวย ปจจบนผสงอาย ทเกษยณจากการท างานราชการและรฐวสาหกจ และการท างานทอยในระบบของกองทนประกนสงคม มรายไดยามชราจากเบยบ านาญ แตยงมแรงงานนอกระบบอกเปนจ านวนมาก ทยงไมมหลกประกนดานรายไดเพอการด ารงชพยามชรา ส าหรบแรงงานนอกระบบสภานตบญญตไดตราพระราชบญญตกองทนการออมแหงชาต พ.ศ. 2554 ดวยประสงคทใหหลกประกนรายไดยามชราแกแรงงานนอกระบบทไมไดเปนสมาชกของกองทนใดๆ อยางไรกตาม การเขาเปนสมาชกของกองทนตามพระราชบญญตนยงใหเปนไปตามความสมครใจ ดงนน จงตองมผลตอบแทนทจะดงดดใจมากพอใหแรงงานทกคนเขารวมเปนสมาชก รฐจะตองมนโยบายทผลกดนใหเกดระบบบ านาญทประกนไดวา ผสงอาย “ทกคน” จะมรายได“เพยงพอ” ตอการครองชพยามชราของผสงอายทจะมจ านวนเพมขนอกมากในอนาคต

2. นโยบายดานสขภาพอนามยของผ สงอายปจจบน ประเทศไทยมนโยบายท จะใหบรการทางการรกษาพยาบาลแกผเจบปวยอยางทวถงเรมจากโครงการ “30 บาท รกษาทกโรค” และการใหบรการรกษาพยาบาลโดยถวนหนา มบรการ “บตรทอง” ส าหรบผสงอายในขณะเดยวกน ทงรฐและองคกรอสระ ทส าคญคอส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) กไดทมเทความพยายามอยางมากเพอรณรงคใหมการรกษาและสงเสรมสขภาพของประชาชน สงทรฐอาจชวยเสรมใหนโยบายการใหบรการรกษาพยาบาลอยางทวถงมความ เขมแขง การเผยแพรขาวสารความร ใหผสงอายเขาถง แหลงบรการสขภาพอนามย โดยรฐจะตองคงนโยบายสรางเสรมสขภาพของประชาชนทกเพศทกวยไว

3. นโยบายชวยเหลอผสงอายทอยตามล าพงรฐควรมนโยบายชวยเหลอผสงอายทอยตามล าพงคนเดยว หรอผสงอายอยดวยกนตามล าพงใหชดเจนในชมชนชนบทหรอในเมองเลก องคการปกครองสวนทองถน (อปท.) ควรบรรจเรองการดแลชวยเหลอประชากรกลมนไวในภารกจ จะตองมระบบทะเบยนทถกตอง มเจาหนาทหรออาสาสมครท างานเยยมบาน และคอยใหความชวยเหลอตามความจ าเปน

5

4. นโยบายการคมนาคมขนสงและสงกอสรางสาธารณะส าหรบผสงอายรฐตองมนโยบายทจะคมครองสทธในการเดนทางของผสงอาย นโยบายดงกลาวนจะตองใหผสงอายไดเดนทางตามถนนหนทางได โดยขจดอปสรรคสงกดขวางทจะท าใหผสงอายเกด ความไมสะดวก ซงจะเปนประโยชนทงผสงอายและคนพการดวย ทางเทา ทางเดนขามถนน และทางเขาถงพาหนะขนสงสาธารณะ จะตองไดรบการจดระเบยบ และออกแบบการกอสรางใหเออตอการใชประโยชนของผสงอาย

5. นโยบายแผนการเตรยมความชวยเหลอผสงอายยามทเกดอบตภย ในชวงทเกดอบตภย หรอเหตการณฉกเฉน ไมวาจะเปนอทกภย อยางเชนเหตการณน าทวมใหญทเกดขนเมอปลายป 2553 และมหาอทกภยในป 2554 หรอกรณการสรบบรเวณชายแดนไทย – กมพชาในป 2553 หรอแมกระทงกรณเกดเหตการณแผนดนไหวทอาจกอใหเกดสนาม ในราวเดอนเมษายน 2555 ท าใหตองมการอพยพเคลอนยายประชาชนจากพนทเกดเหต หรอพนทภยพบตไปสพนทปลอดภย ระหวางการเคลอนยายคนกรณฉกเฉนเชนน กลมประชากรทเคลอนยายไมไดงายนก ไดแก เดก ผพการ และคนชรา ดงน น ประเทศไทยควรตองมการเตรยมแผนเคลอนยายประชากรกลมเปราะบางเหลานเมอเกดสถานการณฉกเฉนดวย (กรมกจการผสงอาย, 2560) ทงนองคการภาครฐซงถอเปนหนวยงานหลกทท าหนาท โดยตรงในการบ าบดทกข บ ารงสข จงมบทบาทส าคญในการด าเนนการสรางคณภาพชวตทดใหกบผสงอายในพนท โดยมการจดสรรปจจยพนฐานทจ าเปนในการด ารงชวตใหแก ผสงอายตามความเหมาะสม

จากการทบทวนวรรณกรรมดงกลาวขางตน ท าใหผวจยสนใจศกษาวจยเรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ซงผลทไดจากการวจยครงน ท าใหไดขอเสนอเชงนโยบายและแนวทางการเตรยมความพรอมดานคณภาพในการด าเนนชวต ในการเขาสสงคมผสงอาย รวมถงการสรางความสมพนธทดระหวางชมชนและทองถนสการพฒนาอยางสรางสรรคในอนาคตตอไป และชมชนไดแนวทางส าหรบการสรางภมคมกนทดใหกบผสงอาย ใหมคณภาพในการด าเนนชวต ทดและสามารถด ารงชวตไดอยางเหมาะสมตอไป ตลอดจนหนวยงานทเกยวของกบการพฒนาชมชนหรอทองถน สามารถน าผลการวจยน ไปปรบใชเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยางเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของผสงอายในชมชนหรอทองถนตอไป

6

วตถประสงคการวจย 1. เพอศกษาระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร 2. เพอก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร

สมมตฐานของการวจย การวจยครงน ผวจยไดก าหนดสมมตฐานการวจยไว ดงน ปจจยสวนบคคลแตกตางกนระดบคณภาพชวตของผสงอายแตกตางกน

กรอบแนวคดในการวจย

ในการศกษาวจยเรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของพบวามตวแปรทเกยวของ สามารถน ามาพฒนาเปนกรอบแนวคดในการวจยครงนไดดงน

ตวแปรตน ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1.1 กรอบแนวคดในการวจย

ปจจยสวนบคคล 1. เพศ 2. อาย 3. สถานภาพการสมรส 4. ระดบการศกษา 5. รายไดตอเดอนในปจจบน

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย 1. ดานสภาพความเปนอยทด 2. ดานสภาพรางกายทด 3. ดานการตดสนใจดวยตนเอง 4. ดานการรวมกลมทางสงคม 5. ดานความสมพนธระหวาง

บคคล 6. ดานสภาพอารมณทด

7

ในการศกษาวจยครงน ผวจยใชแนวคดทฤษฎทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของตาง ๆ โดยใชตวชวดระดบคณภาพชวตของผสงอาย จากแนวคด ทฤษฎ ของ Schalock, L. R., (2004: 386) ประกอบดวย ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานการรวมกลมทางสงคม ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพอารมณทด ขอบเขตของการวจย

1. ขอบเขตดานประชากร 1.1 ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน ผวจ ยมงศกษา เฉพาะผสงอาย สญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป และมถนอาศยอยในประเทศไทย เฉพาะเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เทานน มจ านวนทงสน 1,394,130 คน (ส านกงานสถตแหงชาต, 2561)

1.2 กลมตวอยาง ทงนผวจยไดท าการก าหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน

เฉพาะผสงอายสญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป ทเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เทานน

ผวจยไดท าการก าหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน โดยก าหนดใหคาความคลาดเคลอน = 0.05 หรอทระดบความเชอมน 95% และก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชตารางการก าหนดกลมตวอยางของ Krejcie & Morgan (1970: 65) ไดกลมตวอยางทใชในการศกษาครงนทงสน จ านวน 400 คน แตจากการเกบรวบรวมขอมลโดยการแจกแบบสอบถามทางไปรษณย (Mailing) เปนการเกบรวบรวมขอมลทผตอบมกไมใหความรวมมอเทาทควร หรอหมายถงสดสวนทผตอบจะสงแบบสอบถามคน (Response Rate) คอนขางต า ผวจยจงประมาณอตราการตอบกลบเปน 400 + (400x 0.4 ) = 560 คน (กลยา วานชยบญชา, 2549: 53) เพอปองกนความผดพลาดในการเกบขอมล และเปนการส ารอง หรอลดความคลาดเคลอนจากการตอบแบบสอบถาม ของกลมตวอยาง กรณทมการสงแบบสอบถามคนคอนขางต า และเพอใหไดขอมลทมความสมบรณครบถวน นาเชอถอมากยงขน จากกรณการตอบแบบสอบถามบางฉบบไมสมบรณ ดงนนจ านวนของ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ จ านวน 560 คน ดงนนผวจยจงแจกแบบสอบถามไปยงผสงอายทเปนกลมตวอยาง จ านวนทงสน 560 คน และใชวธการเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบบงเอญ (Accidental Sampling)

เนองจากประชากรในแตละแหง มจ านวนไมเทากน ผวจยจงใชวธการสมเชงชวงชน อยางมสดสวน (Proportional Stratified Random Sampling) ซงเปนการก าหนดขนาดกลมตวอยาง

8

ตามสดสวนในแตละชวงช นตอจ านวนประชากรท งหมด เพอใหไดกลมตวอยางจ านวนท งสน 560 คน โดยใชสตรในการค านวณขนาดของกลมตวอยางในแตละกลมยอย (บญม พนธไทย, 2554: 31) เมอ nk = จ านวนตวอยางในแตละจงหวด n = จ านวนตวอยางทงหมด Nk = จ านวนประชากรในแตละในแตละจงหวด N = จ านวนประชากรทงหมด

จากการค านวณหาจ านวนกลมตวอยางยอยดงกลาวขางตน จะไดกลมตวอยาง จ านวนทงสน 560คน ปรากฏดงตารางตอไปน

ตารางท 1.1 จ านวนกลมตวอยางของผสงอายทมอาย 60 ปขนไป

จงหวด จ านวนผสงอายรวม (คน) กลมตวอยาง 1. กรงเทพมหานคร 1,020,917 410 2. ปทมธาน 154,239 62 3. นนทบร 218,974 88 รวม 1,394,130 560

ทมา: ส านกงานสถตแหงชาต, 2561ขอมล ณ วนท 20 มนาคม 2562 2. ขอบเขตดานเนอหา

ในการศกษาวจย เรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวาม ปจจย และสามารถน ามาสรางเปนกรอบแนวคดในการวจย ไดดงน

2.1 ตวแปรตน ไดแก ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา

และรายได ตอเดอนในปจจบน

nk = n Nk N

9

2.2 ตวแปรตาม ไดแก

ปจจยดานคณภาพในการด าเนนชวตของผ สงอาย ผ วจ ยใชแนวคด ทฤษฎ ของ Schalock, L. R., (2004: 386) ประกอบดวย ดานสภาพอารมณทด ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม และดานการตดสนใจดวยตนเอง

นยามศพทเฉพาะ

ผสงอาย หมายถง ประชาชนทมอาย 60 ปขนไป มสญชาตไทย และเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เทานน

คณภาพชวตของผสงอาย หมายถง การรบรเกยวกบการใชชวตของแตละบคคล ซงสามารถอธบายไดดทสดจากความพงพอใจทผสงอายแตละบคคลไดรบ ซงในงานวจยนจะวดการรบรเกยวกบคณภาพชวตผสงอายในแตละดานดงน ดานสภาพอารมณทด ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม และดานการตดสนใจดวยตนเอง ประกอดวย

ดานสภาพอารมณทด หมายถง การทผสงอายมความสข และพงพอใจในการดาเนนชวต มสขภาพจตทด ไมมความวตกกงวล ปราศจากความเครยด รจกการยอมรบตนเอง เหนคณคาของตนเอง รวมถงการควบคมอารมณของตนเอง

ดานความสมพนธระหวางบคคล หมายถง การทผ สงอายมปฏสมพนธทางสงคม มมตรภาพกบสมาชกในครอบครว เพอน ญาตมตรและคนรอบขาง ทาใหไมรสกวาตนเองอย โดดเดยวเดยวดาย มการตดตอ พบปะสงสรรค รวมถงการมกจกรรมตาง ๆ รวมกบคนในครอบครว เพอน ญาตมตรและคนรอบขางอยตลอดเวลา

การรวมกลมทางสงคม หมายถง การทผสงอายมความเปนอนหนงอนเดยวกนของกลมทางสงคม มสวนรวมในกลมทางสงคม มบทบาทในสงคมทตนอาศยอย มสวนชวยเหลอสนบสนนกจกรรมของสงคม ตลอดจนการไดรบการยอมรบทางสงคม และมสถานภาพทางสงคมทเปนยอมรบของบคคลทวไป

ดานสภาพความเปนอยทด หมายถง การทผสงอายมอาชพการงานและรายได มสภาพทางการเงนทด ไดรบความปลอดภยในการใชชวต และมทพกอาศยทเหมาะสมเปนไปตามมาตรฐานของการมชวตทด

10

ดานสภาพรางกายทด หมายถง การทผสงอายมสขภาพกายทแขงแรง ไมมโรคภยไขเจบ สามารถเคลอนไหวรางกาย ดแลตนเองในเรองอาหารและโภชนาการ ตลอดจนการรบขอมลขาวสารเพอการดแลสขภาพของตนเอง

ดานการตดสนใจไดดวยตนเอง หมายถง การทผสงอายมอสรภาพในการก าหนดทศทางการดาเนนชวตดวยตนเอง มศกยภาพทจะทากจกรรมตาง ๆ ทตนเองชอบหรอพอใจ สามารถใหเหตผลสนบสนนดวยคาพดและแกตางเพอตนเอง

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ผลจากการศกษาวจยครงน ท าใหไดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร รวมถงการสรางความสมพนธทดระหวางชมชนและทองถนสการพฒนาอยางสรางสรรคในอนาคตตอไป

2. ชมชนไดแนวทางส าหรบการสรางภมคมกนทดใหกบผสงอาย ใหมคณภาพในการด าเนนชวต ทดและสามารถด ารงชวตไดอยางเหมาะสมตอไป

3. หนวยงานทเกยวของกบการพฒนาชมชนหรอทองถน สามารถน าผลการวจยน ไปปรบใชเปนแนวทางในการพฒนาคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยางเหมาะสมและสอดคลองกบความตองการของผสงอายในชมชนหรอทองถนตอไป

บทท 2 การทบทวนวรรณกรรม

ในการวจยเรอง “การศกษาคณภาพชวตของผ สงอายในประเทศไทย กรณศกษา

เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ” ครงน ผวจยไดน าเสนอเนอหาทเกยวของกบงานวจย ตามล าดบ ดงน

2.1 แนวคด และทฤษฎเกยวของกบคณภาพชวตของผสงอาย 2.2 องคประกอบคณภาพชวตของผสงอาย 2.3 ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผสงอาย 2.4 การประเมนคณภาพชวตของผสงอาย 2.5 ยทธศาตรทเกยวของกบผสงอาย 2.6 เอกสารและผลงานวจยทเกยวของ 2.7 สรป

แนวคด และทฤษฎเกยวของกบคณภาพชวตของผสงอาย

1. ความหมายของคณภาพชวตของผสงอาย ความหมายคณภาพชวต คณภาพชวตมกตงอยบนรากฐานของความเชอ หรอแนวคด

เกยวกบชวตของคนซง จะตองประกอบดวย กาย จตใจ อารมณ และสงคม โดยทวไปมนษยทกคนยอมตองการการมชวตท ดพรอมในทก ๆ ดาน ทเกยวของกบการด าเนนชวตในสงคม เชน มสขภาพด ม อสรเสร ในดานความคด การกระท า มเปาหมายของชวต คณภาพชวตเปนแนวคดทก าลงไดรบความสนใจอยาง กวางขวางเพราะเปนเปาหมายหลกของการพฒนาประเทศ เนองจากคณภาพชวตทดของประชากรจะท าใหการพฒนาดานตาง ๆ สามารถกระท าไดดหรอประสบผลส าเรจอยางรวดเรว จงมผให ความหมายคณภาพชวตไวอยางหลากหลาย ดงน

คณะท างานดานคณภาพชวตองคการอนามยโลก (2561: 64) ใหความหมายของคณภาพชวตไววา คณภาพชวตเปนความพงพอใจและการรบรสถานะของบคคลใน การด า รงชวต ในสงคมโดยจะสมพนธกบเปาหมาย และความคาดหวงของตนเอง ภายใตบรบทของ วฒนธรรม คานยม มาตรฐานของสงคมและสงอน ๆ ทเกยวของเชนระบบบรการ สวสดการตาง ๆ ตลอดจนการเมองและการปกครองของสงคมทบคคลอาศยอย

ดงนนจงสรปคณภาพชวต หมายถง ระดบการมชวตทด มความสข และความพงพอใจในชวตทง ในดานรางกายจตใจ สงคม อารมณ และการด าเนนชวตของปจเจกบคคลในสงคม

12

เปนการประสาน การรบรของบคคล ในดานรางกาย จตใจ ความสมพนธทางสงคม สงแวดลอม ภายใตวฒนธรรม คานยม และเปาหมายในชวตของแตละคน

2. ทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย ทฤษฎทเกยวของกบผสงอาย นกทฤษฎผสงอายไดพจารณากระบวนการแกของ

บคคลวา เปนกระบวนการท เชอมโยงสมพนธกนทงแนวตงและแนวนอน ในแนวตงใหพจารณาวารางกายของบคคลมหลายระดบ นบตงแตโมเลกล เซลล บคคล กลมคน และสงคม สวนแนวนอนใหพจารณาวาบคคลม คณลกษณะ 3 ประการ คอ เปนอย (Being) พฤตกรรม (Behaving) และการกลายมาเปน (Becoming) ดง ปรากฏการณของความสงอายหรอกระบวนการแกเกดจากปจจยหลายประการ ไมสามารถอธบายไดดวยทฤษฎใดทฤษฎหนง ทฤษฎทอธบายถงการสงอายนนอาจแบงไดเปน 3 ทฤษฎ ดงตอไปน (สวด เบญจวงศ, 254: 60)

1. ทฤษฎทางชววทยา ไดอธบายถงกระบวนการทางสรรวทยาและการเปลยนแปลง ของโครงสรางของอวยวะตาง ๆ ของทงการสญเสยความสามารถในการตานทานโรค พบวา ในทก ระดบของชววทยาตงแตเซลล เนอเยอ อวยวะ ระบบอวยวะจะตองมการเสอมและมการตายเกดขน

2. ทฤษฎทางจตวทยา เปนทฤษฎทเชอวาการเปลยนแปลงบคลกภาพและพฤตกรรม ของผสงอายนน เปนการพฒนาและปรบตวเกยวกบสตปญญา ความนกคด ความจ าและการรบร แรงจงใจ รวมทงสงคมทอยอาศย และประสบการณในอดตของแตละบคคลจะผลกดนใหมบคลก แตกตางกนไป และมนษยจะมชวงการเปลยนแปลง คอ ชวงตอของชวต ซงลวนแตเปนภาวะวกฤต การทบคคลสามารถผานชวงวกฤตในชวตแตละระยะไดดเพยงใด กจะสงผลถงการพฒนาบคลกภาพในอนาคต คอ การเปนผสงอายดวย

3. ทฤษฎทางสงคมวทยา เปนทฤษฎทพยายามอธบายสาเหตทท าใหผสงอายมสถานะ ทางสงคมทเปลยนไป เพราะมนษยจะตองมการพฒนาในแตละบคคล และสงแวดลอมจะมผลตอการปรบตว ทฤษฎนเชอวาถาสงคมเปลยนแปลงอยางรวดเรวจะท าใหสถานะของผ สงอายเปลยนแปลงอยาง รวดเรว ทฤษฎทางสงคมแบงออกไดดงตอไปน

3.1 ทฤษฎไรภาระผกพน อธบายวาการละบทบาททางสงคม ซงจะเปนผลดตอทง สองฝาย คอ ไดใหคนในวยหนมสาวทมความรความสามารถเขามาท าหนาท ส าหรบผสงอายเองกจะได เตรยมตวรบกบความเปลยนแปลงทเกดขน เปนกระบวนการตอเนองและหลกเลยงไมได และความ แตกตางในบคลกภาพไมใชสงทส าคญ

3.2 ทฤษฎกจกรรม กลาวถง การมความสมพนธทางบวกระหวางบคคล การมปฏสมพนธ การมสวนรวมกจกรรมในสงคม และความพงพอใจในชวต เมอบคคลมอายมากขน สถานะทางสงคมจะลดลง บทบาทเกาจะถกถอดถอนตวออกไป ดงนนผสงอายควรมกจกรรม

13

ตอเนอง จากวยทผานมา ควรพอใจในการรวมกจกรรม สนใจและรวมเปนสมาชกในกจกรรมตาง ๆ กจกรรมเปนสงส าคญส าหรบผสงอายท าใหมสขภาพดทงใจและกาย กจกรรมจงมความส าคญตอความพงพอใจ ในชวตของผสงอาย

3.3 ทฤษฎความตอเนอง ไดมาจากการน าทฤษฎไรภาระผกพนและทฤษฎกจกรรม มาวเคราะหรวมกนเพอหาขอสรปใหมเปนทฤษฎความตอเนองทสามารถอธบายชวตทแทจรงของผสงอายได คอการทผสงอายจะมความสขในบนปลายชวตไดนนขนอยกบบคลกภาพ และรปแบบการ ด าเนนชวตเดมของผสงอาย เชนผสงอายทเคยมบทบาทในสงคมจะมความสขเมอไดรวมกจกรรม เหมอนในวยหนมสาว และผสงอายทไมชอบการเขารวมสงคมมากอนกจะมความสขในการแยกตวเอง ในวยสงอาย

ในขณะท Beadle-Brown, J., Murphy, G., and DiTerlizzi, M. (2008: 380) ไดน าเสนอการแบง คณภาพ ชวตควบคไปกบการก าหนดตวชวด เปน 8 ดาน ดงน

1. คณภาพชวตดานการรวมกลมทางสงคม (Social Inclusion) การรวมกลมทางสงคมจะเกยวของกบความเปนอนหนงอนเดยวกนของกลมทาง สงคม การมสวนรวมในกลมทางสงคม สภาพแวดลอมของทอยอาศยทมอทธพลตอการรวมกลมทาง สงคม บทบาทในการด าเนนชวต (เชน วถทางการด าเนนชวต พฤตกรรมการปรบเปลยนวถการด าเนน ชวตเพอความเหมาะสม รวมถงพฤตกรรมทกอใหเกดปญหาตอวถการด าเนนชวต) การชวยเหลอ สนบสนนตาง ๆ (เชน ความพงพอใจในการบรการทางสงคม การยอบรบทางสงคม และสถานภาพทาง สงคม)

2. คณภาพชวตดานความเปนอยทางกายภาพ (Physical Well-being) ดานความเปนอยทางกายภาพ หมายถง ลกษณะทางสขภาพซงจะเกยวของกบ ความ ปลอดภย การมสขภาพด การมเวลาพกผอนหยอนใจ กจกรรมในชวตประจ าวน กจกรรมสนทนาการ ตาง ๆ อาหารและโภชนาการความสามารถในการเคลอนไหวของรางกาย และการดแลสขภาพ ซง สอดคลองกบงานวจยของ) Batista Vitorino and Martins da Silva (2010: 3) ทคนพบวากจกรรมทางกายภาพและ การเคลอนไหวอาจเปนองคประกอบส าคญทท าใหมคณภาพชวตทดของผสงอาย และท าใหผสงอายม ความพงพอใจอกดวย

3. คณภาพชวตดานความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal Relations) ดานความสมพนธระหวางบคคลจะเกยวของกบปฏสมพนธทางสงคมและการม มตรภาพ เชนความสมพนธระหวางบคคลภายใตบรบทสถานทท างานหรอบรบทครอบครว นอกจากน ดานความสมพนธระหวางบคคลยงเกยวของกบภาวะความโดดเดยวเดยวดาย การสนบสนนชวยเหลอจากเครอขายทางสงคม ความใกลชดสนทสนมและความรก

14

4. คณภาพชวตดานปจจยทมอทธพลตอความเปนอยทด (Material Well-being) ดานปจจยทมอทธพลตอความเปนอยทดจะเกยวของกบปจจยตาง ๆ ดงน อาชพการงาน สภาพทางการเงน การเปนเจาของ (สงหารมทรพยและอสงหารมทรพย) ความปลอดภย สถานภาพ ทางเศรษฐกจ ลกษณะทอยอาศยและการคมนาคมขนสง

5. คณภาพชวตดานลกษณะทางอารมณ (Emotional Well-Being) ดานลกษณะทางอารมณจะเกยวของกบความพงพอใจในการงานอาชพทอยอาศย การชวยเหลอสนบสนน ความพงพอใจในกลมทางสงคมของตนเอง นอกจากนดานลกษณะทาง อารมณยงเกยวของกบสขภาพจต มโนภาพแหงตน การไรความเครยดและความสขในการด าเนนชวต

6. คณภาพชวตดานความสามารถในการตดสนใจดวยตนเอง (Self-Determination) ดานความสามารถในการตดสนใจไดดวยตนเองจะเกยวของกบความมอสรภาพใน การตดสนใจ การควบคมตนเอง การก าหนดทศทางการด าเนนชวตดวยตนเอง อทธพลของทอยอาศย ทมผลตอความสามารถในการตดสนใจ การสนบสนนชวยเหลอดวยค าพดและการแกตางเพอตนเอง

7. คณภาพชวตดานการพฒนาตนเอง (Personal Development) ดานการพฒนาตนเองจะเกยวของกบเรองของการศกษาและทกษะในการปฏบตตน ความสามารถสวนตว การบรรลสงทปรารถนา ความกาวหนาและพฒนาการในดานตาง ๆ

8. คณภาพชวตดานสทธเสรภาพ (Rights) ดานสทธเสรภาพจะเกยวของกบการเคารพในสทธสวนบคคล สทธมนษยชน สทธในความเปนพลเมอง (เชนการมสทธเลอกต ง) ความรบผดชอบในฐานะความเปนพลเมองและกจกรรม ตาง ๆ ซงเกยวของกบชมชนหรอรฐบาล

โดยสรป คณภาพชวตดานตาง ๆ ท ง 8 ดานขางตน ไดระบถงลกษณะตวชว ด ซง สามารถน าไปใชเปนแนวทางหรอตวแปรในการวจยเกยวกบคณภาพชวต โดยผวจยอาจเนน เชงวตถ วสยหรอเชงอตวสยตามความเหมาะสมของบรบททศกษาหรออาจใชแนวทางทง 2 อยางควบคไปดวยกนกได โดยประยกตใชแนวคดทฤษฎคณภาพชวตดานผสงอาย ของ Schalock, L. R., (2004: 386) ซงได สรปและสงเคราะหตวชวดคณภาพชวตจากงานวจยและบทความทางการศกษา พบวาปจจยหลกของคณภาพชวตพจารณาจาก 8 ปจจยหลก คอ สภาพอารมณทด ความสมพนธระหวางบคคล สภาพ ความเปนอยทด การพฒนาตนเอง สภาพทางรางกายทด การตดสนใจดวยตนเอง การรวมกลมทางสงคม และสทธตามกฎหมายโดยสรป ปจจยหลกในการวดคณภาพชวตม 8 ดาน ซงแตละดานจะมตวชวดหลกและยอย ซงในงานวจยนผวจยไดน ามาปรบใชส าหรบการศกษาคณภาพชวตผสงอายเพยง 6 ดาน โดยท ดานทไมไดน ามาศกษาไดแก ดานการพฒนาตนเอง และดานสทธตามกฎหมาย ทงนในงานวจยนจะ เนนการศกษาไปทโครงสรางของคณภาพชวตทมความเกยวของกบดานกายภาพ ดานจตใจ และดานสงคม ดงนนความหมายคณภาพชวตผสงอายใน

15

งานวจยน ผวจยไดสรปวา คณภาพชวต ผสงอาย หมายถง การรบรเกยวกบการใชชวตของแตละบคคล ซงสามารถอธบายไดดทสดจากความพง พอใจทผสงอายแตละบคคลไดรบ โดยจะวดการรบรเกยวกบคณภาพชวตผสงอายในแตละดานดงน ดานสภาพอารมณทด ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพ รางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม และดานการตดสนใจดวยตนเอง

3. การเปลยนแปลงในผสงอายและปญหาสขภาพผสงอาย เมอบคคลเขาสวยสงอาย สภาพทางดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคมยอมมการ

เปลยนแปลงไปจากวยอน เนองจากมความเสอมของการท างานระบบตาง ๆ ทวรางกายโดยเฉพาะระบบประสาทระบบหวใจระบบหลอดเลอดระบบขบถาย ระบบตอมไรทอ ระบบกระดก และ ระบบกลามเนอ ซงการเปลยนแปลงนมกจะเกดชา ๆ การเปลยนแปลงและปญหาทเกดขนในผสงอายดานตาง ๆ ดงน(กรมอนามยโลก, 2561: 47)

3.1 การเปลยนแปลงดานรางกาย (Biological Change) การเปลยนแปลงเกดขนในทกระบบของรางกายผสงอาย ซงการเปลยนแปลงของอวยวะและสวนตาง ๆ ทพบโดยทวไปไดแก ผวหนง บาง แหงเหยวยน ลอกหลดงาย มกมอาการคน มจ าเลอด เซลล ผมและขนทวไปสจางลงกลายเปนสเทาและสขาว เสนผมรวงและแหงงาย ความไวและความรสกตอบสนองตอปฏกรยา ตาง ๆ ลดลง การเคลอนไหวและการคดเชองชา การมองเหนและการไดยนลดลง การรบกลนไมด การรบรสของลนเสยไป ท าใหรบรรสนอยลง การรบรสหวานจะสญเสยกอนรบรสอน ๆ ฟนผแตกหกงาย เคลอบฟนบางลง เหงอกหมคอฟนรนลงไป กระดกเปราะและหกงาย มอาการปวดกระดก เนองจากแคลเซยมลดลง ตอมน าลายท างานนอยลง ท าใหรสกวาปากแหง ประสทธภาพการท างานของหวใจลดลง เกดภาวะหวใจวายไดงาย ระบบภมคมกนของรางกายท างานลดลงท าใหเกดการตดเชอไดงาย การเคลอนไหวของล าไสลดลง ท าใหเกดอาการทองผกไดบอย ประกอบกบการไมไดออกก าลงกาย พบอาการกลนปสสาวะไมอยในเพศหญง และปสสาวะล าบากในเพศชายจากตอมลกหมากโตขน นอกจากนการผลตของฮอรโมนตาง ๆ ลดลง ท าใหผ สงอายอาจเปนโรคเบาหวานอยางออน และมการสญเสยโซเดยมออกไปกบปสสาวะไดผนงหลอดเลอดมลกษณะหนาและแขงขน เพราะมไขมนมาเกาะเปนสาเหตของความดนโลหตสงความยดหยนของเนอปอดลดลงเปนเหตให การขยายตวและยบตวไมด ตอมเพศท างานลดลง สมรรถภาพทางเพศลดลง (เกสร ส าเภาทอง, 2549: 76) การเปลยนแปลงของสรระทางรางกายของผสงอายดงกลาว ท าใหผสงอายสวนใหญ ประเมนวาตนเองมสขภาพไมแขงแรง ปญหาความเจบปวย ทางรางกายทพบมากทสด โรคเรอรง เชน โรคความดนโลหตสง รอยละ 31.7 และปวยเปนโรคเบาหวานรอยละ 13.3 คอ โรคของระบบกลามเนอและกระดกอนไดแก การปวดหลง ปวดเขา ปวดเอว ไขขออกเสบ

16

รองลงมาคอ โรคความดนโลหตสงและโรคหวใจ นอกจากนยงพบวา ภาวะการเจบปวยของผสงอาย เปนตนเหตส าคญทท าใหผสงอายไมสามารถท างานหาเลยงชพได (กรมอนามยโลก, 2561: 126)

3.2 การเปลยนแปลงดานจตใจและอารมณ (Psychological Change) การเปลยนแปลงดานจตใจและอารมณของผสงอาย ลกษณะการเปลยนแปลงทพบสวนใหญ ไดแก

3.2.1 การรบร ผสงอายมกยดตดกบความคดและเหตผลของตนเอง จะเรยนร สงใหม ๆ ไดยาก เพราะมความไมมนใจในการปรบตวและทางดานจตใจ พบวา รอยละ 51.2 ของผสงอายทอยคนเดยว บอกวารสกเหงา รวมทงวถการด าเนนชวตกเปลยนไป เพราะเกษยณอายจากการท างาน มกจกรรม และการมสวนรวมทางสงคมลดลง ท าใหเกดความรสกสญเสยบทบาท ในคณคาของตวเองลดลง (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ, 2552: 41)

3.2.2 การแสดงออกทางอารมณ ลกษณะของความทอแท ใจนอย หงดหงดงาย โกรธงาย และซมเศรานอกจากนรปแบบของครอบครวในสงคมไทยไดเปลยนแปลงจากครอบครวขยายเปนครอบครวเดยวทมขนาดเลกลงซงประกอบดวยสามภรรยาและบตรเทานนกลาวคอมสมาชกในครอบครวอยกนไมเกนสองรนท าใหผสงอายมโอกาสทจะถกทอดทงไดงายปญหาสขภาพในประชากรของผสงอายจะน าไปสความจ าเปนของความตองการผดแลซงจะสงผลกระทบ ตอระบบบรการสขภาพอยางมากในอนาคต (ศากล ชางไม, 2550: 75) การแสดงออกทางอารมณของผสงอายนน เกดขนจากการถกทอดทง และการถกตดออกทางสงคม เชน การออกจากงาน การออกจากความรบผดชอบในหนาทเดมทเคยปฏบต การขาดการดแลเอาใจใสจากบตรหลาน หรอจากการเจบปวย ท าใหผสงอายมอารมณไมคงท มความเปลาเปลยว จตใจไมมนคง เมอมสงใดมากระทบกระเทอนใจเพยงเลกนอยกจะโมโห หงดหงด โกรธงาย หรอนอยใจ บางรายมอาการซมเศรา หรอมปฏกรยาตอตาน เนองจากวยสงอายเปนวยทมการเปลยนแปลงทเหนไดชด ท งทางดานรางกาย จตใจ และสงคม ทเปนไปในทางเสอมสมรรถภาพตามอายทเพมขน ทางดานรางกาย จะเหนวาการท างานของอวยวะตาง ๆ ของรางกายลดลง ทางดานจตใจพบวาสภาพจตใจมการเปลยนแปลง โดยจะหงดหงดงาย และมความวตกกงวลสง การเปลยนแปลงทางดานสงคม เชน การเปลยนแปลงดานโครงสรางของครอบครว การเกษยณอายราชการ การเปลยนแปลงทางสถานภาพสมรส เปนตน สงตาง ๆ เหลานสงผลตอสขภาพ เกดการเจบปวยไดงาย และเมอเจบปวยมกมอาการรนแรง และตองใชเวลานานในการรกษาและฟนฟสภาพ ท าใหสญเสยคาใชจายในการดแลรกษาสขภาพมากขน(เกสร ส าเภาทอง, 2549: 77) และการเปลยนแปลงรปแบบทางสงคมทเหนไดชด โดยทในอดต ครอบครวไทย เปนครอบครวใหญทมผสงอายเปนผน า ผใหความร ผถายทอดวชาการและสนบสนนพฒนาความกาวหนาใหแกบตรหลาน และอยในฐานะทควรใหความเคารพ

17

บชา ยอมรบนบถอ แตในปจจบน สงคมไทย เปลยนไปในลกษณะสงคมอตสาหกรรมทมแตการแขงขน มองประโยชนของตนเอง การพงพาอาศยลดลง การรบรของชนรนใหมไดจากภายนอก ท าใหผสงอายขาดความส าคญ ขาดการยอมรบ และการดแลเอาใจใสจากบตรหลาน ท าใหผสงอายตองพบกบความโดดเดยว รสกเหมอนถกทอดทง และขาดทพ งทางใจ กระทบตอสภาพจตใจของผสงอาย (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ, 2552: 135)

3.2.3 ความสนใจสงแวดลอมนอยลง ผสงอายจะสนใจเฉพาะเรองทเกยวกบตนเองมากกวาเรองของผอน

3.2.4 การสรางวถชวตของตนเอง เพอไมใหเปนภาระกบคนอนสามารถพงตนเองไดระดบหนง

3.2.5 ยอมรบสภาพของการเขาสวยสงอาย จะใชเวลาสวนใหญในการศกษาปฏบตตามค าสงสอนในศาสนา บางคนอยากอยรวมกบลกหลาน บางคนชอบอยคนเดยว (กรมอนามย, 2545)

3.3 การเปลยนแปลงทางดานสงคม (Social Change) นอกจากการเปลยนแปลงทางดานรางกาย การเปลยนแปลงทางดานจตใจ และอารมณแลว การเปลยนแปลงทางดานสงคมกเปนปจจยหนงทมความส าคญกบผสงอาย เนองจากในวยสงอายการปฏสมพนธกบสงคมเรมลดลง ทงนจากภาระหนาทและบทบาททางสงคมลดลง ท าใหผสงอายมความยากล าบากในการปรบตวจนกอใหเกดการเจบปวยทางดานรางกายและจตใจตามมา การเปลยนแปลงทางสงคมทมผลตอผสงอาย เชน

3.3.1 การเปลยนแปลงทางดานเศรษฐกจและสงคมในปจจบน จากสงคมเกษตรกรรมเปนสงคมอตสาหกรรมมากขนมการเคลอนยายของวยแรงงานจากชนบทเขาเมอง ผสงอายจะตองเผชญปญหาการอยตามล าพง ไมมทพกพงท าใหผสงอายมโอกาสทจะถกทอดทงไดงายปญหาสขภาพในประชากรของผสงอายจะน าไปสความจ าเปนของความตองการผดแลซงจะสงผลกระทบ ตอระบบบรการสขภาพอยางมากในอนาคต (ศากล ชางไม, 2550: 89) ท าใหผสงอายทเคยมชวตครอบครวทอบอนในอดตกบบตรหลาน ตองปรบตวเขากบสงคมสมยใหม ซงในความเปนจรงแลวผสงอายทกคนอยากใหมผดแลตลอดไปและตองการใหบตรเปนผดแล (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ, 2552: 135)

3.3.2 การเปลยนแปลงทางขนบธรรมเนยม ประเพณ การไดรบวฒนธรรมตะวนตกท าใหสงคมไทยมลกษณะคลายสงคมตะวนตกมากขน คานยมหรอความเชอเดมทเคยปฏบตสบตอกนมา เชนการเคารพระบบอาวโสหรอคานยมของความกตญญตอบดามารดาและ ผทมพระคณ บตรจะตองทดแทนพระคณของบดามารดาเมอแกชราคอยหมดไป

18

3.3.3 การปลดเกษยณหรอออกจากงานและการลดบทบาททางสงคมท าใหผ สงอายเกดความรสกสญเสยอ านาจและบทบาททางสงคมรสกวาตวเองหมดความส าคญ นอกจากนการสญเสยบคคลใกลชด เชน คชวต ญาตสนท ซงการสญเสยทสงผลกระทบตอจตใจของผสงอายมากทสด กอใหเกดความรสกวาเหว โดดเดยว

ปญหาสขภาพของผสงอาย สถาบนวจยระบบสาธารณสข (2553: 90) ไดท าการทบทวนและสงเคราะหองคความรผสงอายไทยพบวาปญหาสขภาพของผสงอายอนเนองมาจากการเปลยนแปลงสภาพรางกายของผสงอาย และแนวโนมของการมอายทยนยาวขน ไดสงผลใหเกดการเปลยนแปลงในสาเหตและแบบแผนของการเจบปวยและการตายของประชากรตามมาซงพบวามความแตกตางกนอยางชดเจนในประเทศทพฒนาแลวและก าลงพฒนา ในประเทศพฒนาแลวในชวงหลายทศวรรษทผานมาเนองจากระบบบรการสาธารณสขไดพฒนาไปมากประชากรไมเพยงแตมอายยนยาวขนแตใชชวตอยางมสขภาพดยาวนานขนดวยขอมลจากการศกษาหลายแหลงไดแสดงใหเหนถงแนวโนมของสดสวนของผสงอายทชวยเหลอตนเองไมไดหรอพการลดลงเปนล าดบทเปนเชนนนาจะเนองมาจากคนสงอายในรนหลง ๆมกจะไดรบการศกษามากขนซงน าไปสการดแลรกษาสขภาพทดขนประกอบกบเทคโนโลยนโยบายและระบบงานสาธารณสขทพฒนาขนเปนล าดบ

ในขณะทประเทศก าลงพฒนาผลกระทบของการเปลยนเปนประชากรสงวยตอคณภาพชวตของผสงอายดเหมอนจะรนแรงกวาประเทศทพฒนาแลวมากเนองจากชวงเปลยนผานทางประชากรนเกดขนอยางรวดเรวหลายประเทศยงขาดความพรอมทงในดานทรพยากรองคความรบคลากรและเทคโนโลยดานสาธารณสขส าหรบผสงอาย

โดยสรป จะเหนไดวาเมอบคคลเขาสวยสงอาย จะตองเผชญกบการเปลยนแปลงไปในทางทเสอมลงหลายดานทงในดานรางกายทเกดจากความเสอมของอวยวะในรปของลกษณะและหนาท ทสงผลถงการเปลยนแปลงดานจตใจ อารมณ รวมถงการเปลยนแปลงทางสงคมทเกดจากการเปลยนแปลงลกษณะและโครงสรางทางสงคม การสญเสยบทบาทหนาทในสงคม การสญเสยบคคลอนเปนทรก ซงการเปลยนแปลงทง3ดานนมความสมพนธซงกนและกนและสงผลถงสขภาพของผสงอายทผสงอายจะตองดแลตวเองเพอรกษาสขภาพกาย และจตใจ ดงทกลาวมาแลวขางตนวาในปจจบนโครงสรางของสงคมไทยเปลยนแปลงไปจากอดต ผ สงอายจงตองเผชญกบการเปลยนแปลงตาง ๆ ดงกลาว

องคประกอบคณภาพชวตของผสงอาย การทบคคลจะมคณภาพชวตทดน นตองขนอยกบองคประกอบมากมาย ซงแตละ

องคประกอบจะมความส าคญมากนอยแตกตางกนไป ตามแตละทศนะของแตละบคคลหรอสงคมไดมผก าหนดองคประกอบของคณภาพชวตไวดงน

19

1. Flanagan, J.C. (1978: 140) ไดกลาวถงองคประกอบของคณภาพชวตวาเปนความตองการขนพนฐานของมนษยซงจ าแนกได 5 องคประกอบดงน

1) มความสขสบายทางดานรางกายและวตถ ทางดานรางกายไดแกการมสขภาพสมบรณแขงแรง ปราศจากโรคภยไขเจบ ทางดานวตถไดแก การมอาหารด มบานทนาอย มเครองอ านวยความสะดวก

2) มความสมพนธกบบคคลอน เชน ความสมพนธกบคสมรส บดามารดา ญาตพนอง เพอนฝงและบคคลอน นอกจากนการมบตรและการเลยงดบตร ถอเปนความสมพนธดานนดวย

3) มกจกรรมในสงคมและชมชน การไดมการสนบสนนและชวยเหลอบคคลอน 4) มการพฒนาบคลกภาพและมความส า เ รจสมบรณตามพฒนาการ เ ชน

ทางสตปญญา การเรยนร สนใจการเรยนและการเขาใจตนเอง รจดบกพรองของตนเอง มงานทนาสนใจท า ไดรบผลตอบแทนทด และการแสดงออกในทางสรางสรรค

5) มสนทนาการ เชน อานหนงสอ ฟงดนตร ดกฬาและสงบนเทงอน ๆ และมสวนรวมในสงคม

2. Padilla, G. V., & Grant, M. M. (1985: 55) ไดใหแนวคดเกยวกบองคประกอบของคณภาพชวต ควรประกอบไปดวยความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน การรบรความผาสกดานรางกายและจตใจ ความรสกเกยวกบภาพลกษณของตนเอง การตอบสนองตอการวนจฉยและการรกษา รวมทงความรสกตอสงคมรอบตวผปวย

3. Sharma, R.C. (1988: 156) ไดแบงองคประกอบคณภาพชวตออกเปน 2 ดานคอ 1) ดานกายภาพ ไดแก อาหาร น า ทอยอาศย เครองนงหม ฯลฯ 2) ดานสงคมและวฒนธรรม ไดแกการศกษา การบรการทางการแพทยและการ

สาธารณสข การมงานท า สภาพแวดลอมในการท างาน ฯลฯ 4. Stromberg, M.F. (1984: 40) ไดแสดงทศนะในการประเมนคณภาพชวตผสงอายไว 3

ลกษณะ ดงน 1) การประเมนเชงวตถวสย โดยวดเชงปรมาณ ดวยการวดจากรายได ทอยอาศย

กจกรรม และความบรสทธของอากาศ ซงเปนการประเมนผปวยโดยผอน เชน แพทยหรอบคลากรอน ๆ ในทมสขภาพ

2) การประเมนเชงจตวสยโดยวดเปนเชงปรมาณ ดวยการสบคน ความตองการ ความหมดหวง ทศนคต และการรบรของแตละคน ขนอยกบค านยามของคณภาพชวตของตนเองหรอประสบการณในชวตของตนเอง เชน ความพงพอใจทตนเองไดรบ ซงเปนการประเมนของผปวยเอง โดยประเมนออกมาเปนคะแนน

20

3) การประเมนเชงจตวสยโดยวดเปนคณภาพ เปนการประเมนโดยตวผรบบรการ โดยเปนการบรรยายและการบอกถงสภาพทผรบบรการเปนอย

5. Zhan, L. (1992: 798) ไดกลาวไววา คณภาพชวตมองคประกอบ 4 ดาน คอ 1) ดานความพงพอใจในชวต เปนการตอบสนองตอการเปลยนแปลงในสภาวะ

ภายนอก ทไดรบอทธพลจากภมหลงของคน บคลกลกษณะ สงแวดลอมและสถานะทางสขภาพ สงทบคคลรบรถงสงทตนเองครองอย ซงอยระหวางความตองการ ความคาดหวง ความใคร ความปรารถนาทตงไวและความส าเรจทไดรบ

2) ดานอตมโนทศน เปนความเชอและความรสกทคน ๆ หนงมตอตนเอง ความเชอความรสกเหลานมาจากการรบรโดยเฉพาะการรบรปฏกรยาของผอนทสงผลตอพฤตกรรมของคน ๆ หนงเกยวกบตนเองในหวงเวลาหนง

3) ดานสขภาพและการท างานของรางกาย เปนเรองความสมพนธระหวางตนเองกบบคคลกบสงแวดลอม โดยนอกจากจะประเมนอาการทางคลนกแลว ยงประเมนในเรองการรบรภาวะสขภาพของบคคล สงทเกยวของกบภาวะสขภาพ และความสมพนธระหวางครอบครวกบสงคมและยงตองพจารณาถงอทธพลทางสงคม สงแวดลอมและการเมองดวย

4) ดานสงคมและเศรษฐกจ เปนการประเมนการประกอบอาชพ การศกษาและรายได ซงถกก าหนดเปนมาตรฐานทางสงคม

ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผสงอาย

ระดบคณภาพชวตของแตละบคคลมความแตกตางกน ท ง น ขนอยกบปจจยหรอองคประกอบคณภาพชวตหลายประการ จากการทบทวนเอกสารงานวจยทเกยวของพบวา มปจจยทเกยวของและมผลตอคณคณภาพชวตดงน

1) เพศ เปนปจจยหนงทมความสมพนธกบคณภาพชวต เนองจาก เพศเปนตวก าหนดบทบาทและบคลกภาพของบคคลในสงคม เปนตวบงบอกถงคานยม คณภาพ พลงอ านาจและความสามารถของมนษยในสงคม เชนสงคมไทยในสมยกอน มกยอยองใหเกยรตกบเพศชายใหเปนหวหนาครอบครว และมบทบาทหลกในการหาเลยงครอบครว ในขณะทเพศหญงถกก าหนดบทบาทใหเปนแมบาน ดแลเกยวกบการประกอบอาหาร เลยงดบตรและงานอน ๆ ภายในครอบครว ดงนนการตดสนใจจงขนอยกบเพศชาย ซงเปนหวหนาครอบครว นอกจากนลกษณะทางรางกายและลกษณะงานอาชพ ของเพศชาย บงบอกถงความสามารถทางดานรางกาย มากกวาเพศหญง ท าใหเพศหญงรสกวาตนเองเปนเพศทออนแอกวา มระดบการพงพาผอนและมขอจ ากดในการปฏบตกจวตรประจ าวนมากกวาเพศชาย ในขณะเดยวกนเพศชายเกดความรสกวาตนเองมคณคา จงเกด

21

ความพงพอใจท าใหเกดความสขในตนอง สงผลถงคณภาพชวตทางบวก และพบวาเพศชายมคณภาพชวตทดกวาเพศหญง ซงสอดคลองกบการศกษา ของ ปลมใจ ไพจตร(2558: 35) ไดศกษาคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายในจงหวดสราษฎรธาน พบวาเพศ ทตางกนท าใหคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายตางกนอยางมนยส าคญทางสถต 0 .05 และสอดคลองกบการศกษาของ วไลพร ข าวงษ (2554: 38) ศกษาปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตของผสงอายในอ าเภอเมองจงหวดนนทบร พบวาเพศ มความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบคณภาพของผสงอาย

2) อาย เปนอกปจจยหนงทมความสมพนธกบคณภาพชวตเนองจาก อาย เปนเครองบงชถงวยของแตละบคคลผสงอายทมอายมากความสามารถในการปฏบตกจกรรมตาง ๆ จะลดลงเนองจากมการเปลยนแปลงในทางทเสอมลง ตลอดจนความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวนลดลง จงท าใหผสงอายมความรสกวาตนเองตองเปนภาระกบผอนมากขนรสกไมมคณคาสงผลใหคณภาพชวตไมด

3) สถานภาพสมรส เปนปจจยทสงผลตอคณภาพชวตของผสงอาย เนองจากคสมรสเปนปจจยเสรมทางสงคมอยางหนง เปนลกษณะทบงบอกถงการสนบสนนทางสงคมของบคคล โดยเฉพาะผสงอาย คสมรสนบวาเปนบคคลทมความสมพนธใกลชดกบผสงอายยาวนานมากทสด นอกเสยจากวาคนใดคนหนงจะเสยชวตไปเสยกอน หรอกรณอน ๆ เชน หยาหรอแยกกนอย คสมรสนอกจากจะชวยแบงเบาภาระตาง ๆ แลว ยงเปนผใหความรก ความอบอน ความเขาใจ เหนอกเหนใจ รสกไมเหงาหรอโดดเดยว เมอมปญหา รสกมคนคอยใหค าปรกษา ใหความชวยเหลอ ท าใหผสงอายรสกมความเชอมนในตนเอง และมคณคา รบรถงการมชวตทดกวาบคคลทมสถานภาพสมรสโสดและหมาย

4) ระดบการศกษา เปนปจจยทมความสมพนธตอคณภาพชวตของบคคล เนองจากการศกษาเปนปจจยทท าใหมนษยมการพฒนาความร สตปญญา และพฒนาทกษะชวตในทางทด นอกจากนการศกษายงท าใหบคคลมโอกาสทจะรบรขอมลขาวสารตาง ๆ ทท าใหตนเองมสขภาพดขน และสามารถทจะปฏบตตนในการดแลสขภาพไดตามทไดรบรมา เนองจากผทมการศกษา จะมทกษะในการคนควาแสวงหาขอมล และรจกใชแหลงขอมลทเออตอการดแลสขภาพไดด โดยพบวา ผสงอายทมระดบการศกษาสง จะมความสามารถในการดแลตนเอง และมโอกาสเลอกท ากจกรรมทสงเสรมสขภาพไดดกวาผทมการศกษานอย หรอไมไดรบการศกษา ซงในการดแลตนเองไมวาทางบวกหรอทางลบ จะสงผลตอคณภาพชวตของผสงอายไดเชนเดยวกน

5) รายได เปนปจจยทม อทธพลตอคณภาพชวต เนองจากรายไดเปนปจจย ทมความส าคญตอการด ารงชวต เปนตวบงบอกถงสภาพทางเศรษฐกจและสงคม ชวยใหผสงอายมโอกาสแสวงหาสงจ าเปนตอการด ารงชวตการมรายไดหรอฐานะทางเศรษฐกจดท าใหบคคล

22

สามารถตอบสนองตอความตองการขนพนฐานไดอยางเพยงพอ มโอกาสทจะแสวงหาสงทเปนประโยชน และรายไดยงท าใหผสงอายมโอกาสเขาถงแหลงบรการสขภาพกลมทางสงคมตางๆและการเขารวมกจกรรมทางสงคม รายไดจงมความสมพนธกบการตรวจสขภาพประจ าป เนองจากผทมรายไดสง เมอเกดความเจบปวยโอกาสทจะแสวงหาสงอ านวยความสะดวกและสงทเปนประโยชนตอการดแลตนเองระหวางการเจบปวย โดยไมตองกงวลกบสถานะทางเศรษฐกจ ดงนน รายไดจงมความเกยวของกบคณภาพชวตของบคคล

6) ลกษณะครอบครว และบทบาทในครอบครว ครอบครวเปนสถาบนทมความหมายส าหรบบคคลในครอบครว โดยเฉพาะผสงอาย เพราะครอบครวเปนแหลงใหการสนบสนนซงกนและกนของคนในครอบครว เชน การใหก าลงใจ ความรกความเอาใจใส การใหความเคารพนบถอและใหเกยรตกน การใหขอมลแลกเปลยนขาวสารตาง ๆ รวมถงใหการสนบสนนดานความคดและการตดสนใจ นอกจากน ลกษณะครอบครวยงเปนปจจยพนฐานทจะชวยสงเสรมใหบคคลมการดแลสขภาพของตนเอง เพอน าไปสการมคณภาพชวตทด เพราะฉะนน แรงสนบสนนจากสมาชกครอบครว จงมผลตอการดแลตนเองและคณภาพชวตของผสงอาย ท าใหผสงอายรสกมคณคา ไมรสกเหงาหรอวาเหว โดยเฉพาะเมอยามเจบปวยกมคนในครอบครวคอยดแลเอาใจใส ท าใหสามารถปรบตว รบสภาพการเปลยนแปลงในทกสถานการณไดด ความรสกดงกลาว ยอมน าไปสความพงพอใจในชวต สงผลใหมคณภาพชวตทด ผสงอายทอาศยในครอบครวเดยวทมสมาชกในครอบครวอยกนไมเกนสองรนซงไมเออตอการด าเนนชวตของผสงอายทเคยมบตรหลานคอยดแลซงกนและกนท าใหผสงอายมโอกาสทจะถกทอดทงไดงาย สงผลตอสภาพจตใจของผสงอายจะน าไปสความเจบปวยดานรางกาย และสงผลตอคณภาพชวตผสงอาย แสดงใหเหนวาลกษณะครอบครว มผลตอคณภาพชวตของผสงอาย (กรมพฒนาสงคมและสวสดการ, 2552: 25) ปรากฏการณดงกลาวท าใหผสงอายไมสามารถแสดงบทบาทตาง ๆ ไดเกดความรสกวาตนเองขาดคณคาขาดความภาคภมใจในตนเองท าใหเกดเปนปญหาตอเนองกบกลมผสงอายในสงคมไทย (ศากล ชางไม, 2550: 95)

การประเมนคณภาพชวตของผสงอาย

การประเมนคณภาพชวต หรอว ดระดบคณภาพชวตน น ขนอยกบแนวคดและวตถประสงคของการศกษาของแตละบคคลดงตอไปน

กรมอนามยโลก (2561: 69) ไดใหเกณฑการประเมนคณภาพชวตไว 2 ดานคอ 1) ดานวตถวสย (Objective) เปนการวดโดยอาศยขอมลทางดานรปธรรมทวดได เชน

ขอมลทางดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม เปนตน

23

2) ดานจตวสย (Subjective) เปนการประเมนขอมลทางดานจตวทยา ซงอาจท าไดโดยการสอบถามความรสก และเจตคตตอประสบการณของบคคลเกยวกบชวต การรบรตอสภาพความเปนอย การด ารงชวต รวมทงสงตาง ๆ ทเกยวของกบชวต ความพงพอใจในชวต

องคการอนามยโลก (2561: 68) ไดก าหนดเครองชวดคณภาพชวต (WHOQOL-100) ประกอบดวย 6 ดานดงน

1) ดานรางกาย คอ การรบรทางสภาพทางดานรางกายของบคคล ซงมผลตอชวตประจ าวน เชน การรบรสภาพความสมบรณแขงแรงของรางกาย การรบรความรสกสบาย ไมมความเจบปวดการรบรถงความสามารถทจะจดการกบความเจบปวดทางรางกายได การรบรถงพละก าลงในการด าเนนชวตประจ าวน การรบรถงการนอนหลบและการพกผอน รวมถงการรบรเรองการมเพศสมพนธ ซงการรบรเหลานมผลตอการด าเนนชวตประจ าวน

2) ดานจตใจ คอการรบรสภาพทางจตใจของตนเอง เชน การรบรความรสกทางบวกทบคคลมตอตนเอง การรบรภาพลกษณของตนเอง การรบรถงความรสกภาคภมใจในตนเอง การรบรถงความมนใจในตนเอง การรบรถงความคด ความจ าสมาธและการตดสนใจและความสามารถในการเรยนรเรองตาง ๆ ของตน และการรบรถงความสามารถในการจดการกบความเศราหรอความกงวลเปนตน

3) ดานระดบความเปนอสระของบคคล คอ การรบรถงความเปนอสระทไมตองพงพาผอน การรบรถงความสามารถเคลอนไหวของตน การรบรถงความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวนของตน การรบรถงความสามารถในการท างาน การรบรวาตนไมตองพงพายาตาง ๆ หรอการรกษาทางการแพทยอน ๆ เปนตน

4) ดานความสมพนธทางสงคม คอ การรบรถงความสมพนธของตนเองกบบคคลอน การรบรถงการทไดรบความชวยเหลอจากบคคลอนในสงคม การรบรวาตนไดเปนผใหความชวยเหลอจากบคคลอนในสงคมดวย รวมถงการรบรในเรองอารมณทางเพศหรอการมเพศสมพนธ

5) ดานสงแวดลอม คอการรบรเกยวกบสงแวดลอมทมผลตอการด าเนนชวต เชน การรบรวาตนเองมชวตอยอยางอสระ ไมถกกกขง มความปลอดภย มความมนคงในชวต การรบรวาไดอยในสงแวดลอมทางกายภาพทดปราศจากมลพษตาง ๆ การคมนาคมสะดวก มแหลงประโยชนดานการเงน การบรการทางสขภาพและสงคมสงเคราะห การรบรวาตนเองมโอกาสทจะไดรบขาวสารหรอฝกฝนทกษะตาง ๆ การรบรวาตนไดมกจกรรมสนทนาการและมกจกรรมในเวลาวาง เปนตน

24

6) ดานความเชอสวนบคคล คอ การรบรเกยวกบความเชอมนตาง ๆ ของตนทมตอการด าเนนชวต เชน การรบรถงความเชอดานจตวญญาณ ศาสนา การใหความหมายของชวต ความเชอมนอน ๆ ทมผลในทางทดตอการด าเนนชวตทมผลตอการเอาชนะอปสรรคเปนตน

สวฒน มหตนรนดรกล (2540: 54) ไดแปลและพฒนาเครองชวดคณภาพชวตชดยอฉบบภาษาไทย ( WHOQOL- BREF- THAI, 1997) จากเครองชวดคณภาพชวตชดยอขององคการอนามยโลกฉบบภาษาองกฤษ แบงเปน 4 ดานคอ

1) ดานสขภาพกาย (Physical domain) คอ การรบรสภาพทางรางกายของบคคล ซงมผลตอชวตประจ าวน เชน การรบรสภาพความสมบรณแขงแรงของรางกาย การรบรถงความรสกสบาย ไมมความเจบปวด การรบรถงความสามารถทจะจดการกบความเจบปวดของรางกายได การรบรถงพละก าลงในการด าเนนชวตประจ าวน การรบรเรองการนอนหลบและการพกผอน ซงการรบรเหลานมผลตอการด าเนนชวตประจ าว น การรบรทเปนอสระไมตองพาผ อน การรบรในความสามารถในการเคลอนไหวของตน สามารถไปไหนมาไหนดวยตนเองโดยไมตองพงพาผอน การรบรถงความสามารถในการปฏบตกจวตรประจ าวน การรบรถงความสามารถในการท างาน การรบรวาตนไมตองพงพายาตาง ๆ หรอการรกษาทางการแพทยอน ๆ เปนตน ม 7 ตวชวดไดแก

1) ความเจบปวดและความไมสบาย 2) ก าลงวงชาและความเหนอยลา 3) การนอนหลบพกผอน 4) การเคลอนไหว 5) การด าเนนชวตประจ าวน 6) การใชยาหรอการรกษา 7) ความสามารถในการท างาน

2) ดานจตใจ (Physical domain) คอการรบรสภาพทางจตใจของตนเอง เชนการรบรความรสกทางบวกทบคคลมตอตนเอง การรบรภาพลกษณของตนเอง การรบรถงความรสกภาคภมใจในตนเอง การรบรถงความมนใจในตนเอง การรบรถงความคด ความจ า สมาธ และการตดสนใจ และความสามารถในการเรยนรเรองราวตาง ๆ ของตน ทมผลตอการด าเนนชวต เชนการรบรถงเรองของความเชอดานจตวญญาณ ศาสนา การใหความหมายของชวตและความเชออน ๆ ทมผลในทางทดตอการด าเนนชวต มผลตอการเอาชนะอปสรรค รบรถงความสามารถในการจดการกบความเศรา กงวล และสนหวง เปนตน ม 6 ตวชวด ไดแก

1) ความรสกในดานด 2) การคดการเรยนร ความจ าและสมาธ

25

3) การนบถอตนเอง 4) ภาพลกษณและรปราง 5) ความรสกในทางทไมด 6) จตวญญาณ ศาสนา และความเชอสวนบคคล

3) ดานสมพนธภาพทางสงคม (Social relationships) คอการรบรเรองความสมพนธ ของตนเองกบบคคลอน การรบรถงการทไดรบความชวยเหลอจากบคคลอนในสงคม การรบรวาตนไดเปนผใหความชวยเหลอบคคลอนในสงคมดวย รวมถงการรบรในอารมณทางเพศ หรอการมเพศสมพนธม 3 ตวชวดไดแก

1) สมพนธภาพทางสงคม 2) การชวยเหลอสนบสนนทางสงคม 3) กจกรรมทางเพศ

4) ดานสงแวดลอม (Environment) คอการรบรเกยวกบสงแวดลอมทมผลตอการด าเนนชวต เชน การรบรวาตนเองมชวตอยอยางอสระ ไมถกกกขง มความปลอดภย มความมนคงในชวต มทอยอาศยทเออตอสขภาพ การรบรวาไดอยในสงแวดลอมทางกายภาพทดปราศจากมลพษตาง ๆ การคมนาคมสะดวก มแหลงประโยชนดานการเงน การบรการทางสขภาพและสงคมสงเคราะห การรบรวาตนเองมโอกาสทจะไดรบขาวสารหรอฝกฝนทกษะตาง ๆ การรบรวาตนไดมกจกรรมสนทนาการและมกจกรรมในเวลาวาง เปนตนม 8 ตวชวดไดแก

1) ความปลอดภยทางดานรางกายและความมนคงในชวต 2) สภาพแวดลอมของบาน 3) แหลงการเงน 4) การดแลสขภาพและบรการทางสงคม 5) การรบรขอมลขาวสารและทกษะใหม ๆ 6) การมสวนรวม มโอกาสพกผอนหยอนใจและมเวลาวาง 7) สภาพแวดลอม 8) การคมนาคม

ยทธศาสตรทเกยวของกบผสงอาย กรมกจการผสงอาย (2561: 26) ไดอธบายแผนยทธศาสตรทเกยวของกบผสงอาย ไวอยาง

นาสนใจวา ดวยรฐบาลไดมแนวนโยบายในการปฏรปประเทศไทย โดยก าหนดกรอบการปฏรปภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป และใหทกสวนราชการจดท าแผนยทธศาสตร 20 ป ซงกระทรวงการ

26

พฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ไดด าเนนการจดท าภายใตกระบวนการมสวนรวมของหนวยงานในสงกด และไดแจงเวยนผลการจดท ายทธศาสตรกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ระยะ 20 ป เพอทราบและใชกรอบแนวทางในการก าหนดทศทางการขบเคลอนงานของสวนราชการระดบกรมในอนาคต โดยก าหนดวสยทศน ยทธศาสตรทสอดคลองกบยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ. 2561 – 2580) แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) แผนปฏรปและจด ท าแผนแมบท (Operation Plan) อกทงการด าเนนการขบเคลอนภารกจปรบปรงโครงสรางกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย ใหเปนไปตามพระราชบญญตปรบปรงกระทรวงทบวง กรม (ฉบบท 14) พ.ศ. 2558 ไดประกาศกฎกระทรวงแบงสวนราชการกรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย พ.ศ. 2559 และมผลบงคบใชตงแตวนท 1 พฤศจกายน 2559 เปนตนไปกรมกจการผสงอาย จงไดมการพฒนายทธศาสตรระยะ 20 ป กรมกจการผสงอายทตอบสนองตอยทธศาสตรและเปาหมายการพฒนาประเทศในการน าพาประเทศไทยกาวสความมนคง มงคง และย งยน ตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

ภารกจตามกฎหมายกรมกจการผสงอาย กรมกจการผสงอาย ไดจดต งขนเมอวนท 6 มนาคม 2558 ตามพระราชบญญตปรบปรง กระทรวง ทบวง กรม (ฉบบท 14) พ.ศ. 2558 ซงไดก าหนดใหกรมกจการผสงอาย เปนหนวยงาน หลกมหนาทรบผดชอบภารกจเกยวกบผสงอายโดยตรง เพอใหผสงอายไดรบการสงเสรมศกยภาพ คมครอง และพทกษสทธ สามารถด ารงชวตไดอยางมนคง มคณภาพชวตทด กรมกจการผสงอาย ไดก าหนดแนวทางและพฒนามาตรการ กลไก โดยเนนด าเนนการในการสงเสรมการใชศกยภาพ การคมครองและพทกษสทธ และการจดสวสดการสงคมแกผสงอาย ภายใตพระราชบญญตผสงอาย พ.ศ. 2546 แกไขเพมเตม ฉบบท 2 พ.ศ. 2553 และ ฉบบท 3 พ.ศ. 2560 แผนพฒนาเศรษฐกจ และสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 - 2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ. 2552 นโยบายรฐบาลรวมทงพนธกรณ และปฏญญาตาง ๆ ขอเสนอการปฏรปประเทศของสภาปฏรปประเทศทเกยวของ ตลอดจนการ ปรบเปลยนแนวทางการบรหารงานทมงผลสมฤทธเปนหลกเพอบรรลวตถประสงคขององคกรตอไป

1. นโยบายทเกยวของกบผสงอาย 1.1 แผนปฏบตการระหวางประเทศมาดรดวาดวยเรองผสงอาย (The Madrid

International Plan of Action on Ageing) องคการสหประชาชาต (United Nations) ไดจดใหมการจดการประชมสมชชา ระดบโลกวาดวยเรองผสงอาย ครงท 2 (the 2nd world Assembly on Ageing) ณ กรงมาดประเทศ สเปน ในป พ.ศ. 2545 ผลจากการประชมคราวนนไดกอใหเกดพนธกรณ

27

ระหวางประเทศ ในเรองของผสงอายทเรยกวา แผนปฏบตการระหวางประเทศมาดรดวาดวยเรองผสงอาย (The Madrid International Plan of Action on Ageing) ทไดก าหนดเปาหมายหลกของการพฒนาผสงอายในประเดนตอไปน คอ

อ านาจหนาทกรมกจการผสงอาย กรมกจการผสงอาย กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย มภารกจ เกยวกบการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ การจดสวสดการและการคมครองพทกษสทธผสงอาย รวมทงการพฒนารปแบบงานดานสวสดการสงคมใหครอบคลมและตอบสนองตอสภาพการณ ทางสงคม กระแสการเปลยนแปลงของสงคมโลก พนธกรณ และขอตกลงระหวางประเทศ เพอการพฒนาคณภาพชวตและเสรมสรางความมนคงในการด ารงชวตของผสงอาย โดยใหมอ านาจหนาท ดงน

1) เสนอแนะนโยบายและแผนหลก ยทธศาสตร มาตรการ และแนวทางการสงเสรมและ พฒนาศกยภาพ การจดสวสดการ และการคมครองพทกษสทธผสงอาย

2) พฒนามาตรการ กลไก มาตรฐาน และนวตกรรมองคความรการด าเนนงานสงเสรม และพฒนาศกยภาพ การจดสวสดการ และการคมครองพทกษสทธผสงอาย และ สงเสรมสนบสนนการด าเนนงานใหเปนไปตามมาตรฐานทก าหนด

3) สงเสรม สนบสนน และประสานความรวมมอกบองคกรเครอขายทกภาคสวน ทเกยวของในการด าเนนงานสงเสรมและพฒนาศกยภาพ การจดสวสดการ และ การคมครองพทกษสทธผสงอาย

4) บรหารจดการและก ากบดแลการด าเนนงานกองทนผสงอาย เพอการคมครอง การสงเสรม การสนบสนน และการจดสวสดการแกผสงอาย

5) บรหารจดการและพฒนาระบบงานเทคโนโลยสารสนเทศดานผสงอาย 6) ตดตามประเมนผลการด าเนนงานการสงเสรมและพฒนาศกยภาพ การจด

สวสดการ และการคมครองพทกษสทธผสงอาย 7) ปฏบตการอนใดตามทกฎหมายก าหนดใหเปนอ านาจหนาทของกรมหรอ

ตามท รฐมนตรหรอคณะรฐมนตรมอบหมายภาควชาการ การใหค าแนะน าปรกษา ตลอดจนงานอาสาสมครและการถายทอดภมปญญา อกทงยงเปนแนวปฏบตทสามารถลดปญหาการขาดแคลนแรงงานทงในปจจบนและในอนาคต ของประเทศไทยได 3) การสรางและพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาว การสรางและพฒนาระบบ เพอจดบรการรองรบความตองการการดแลผสงอายระยะยาว โดยมงเนนทจะสรางและพฒนา กลไกตางๆ ทมอยทงในระดบนโยบาย ระดบปฏบตทงในเขตเมองและในระดบทองถน โดยเฉพาะ ดานบคลากรและผปฏบตงานทเกยวของเพอใหรวมกนท าหนาทดแลผสงอาย ทงบคลากรวชาชพ และอาสาสมคร ดวยการใหบรการแกผสงอายในชมชน

28

โดยเฉพาะบรการดานการดแลและ การฟนฟสขภาพใหกบกลมผสงอายทตดเตยงและมขอจ ากดในเรองการเคลอนไหว นอกจากนยงม การเรงขยายการฝกอบรมบคลากรเพอพฒนาความรและพฒนาทกษะเฉพาะดานการดแลผสงอาย 4) การจดใหมสงอ านวยความสะดวกทเหมาะสมและปลอดภย ในทสาธารณะส าหรบ ผสงอาย โดยมงสรางความร ความเขาใจและความตระหนกแกสาธารณชนและหนวยงาน ทกภาคสวน ในเรองการจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมและปลอดภย เพอคนทกวยใหสามารถ ใชประโยชนรวมกน

5) การเสรมสรางขดความสามารถขององคกรปกครองสวนทองถนในการด าเนนงาน ดานผสงอาย เพอใหผสงอายไดรบการดแลดานคณภาพชวตอยางครอบคลมทกดาน จงจ าเปนตอง มการเสรมสรางขดความสามารถของบคลากรเจาหนาทผปฏบตงาน โดยการสนบสนนทรพยากร การสนบสนนความร การนเทศงาน หรอการฝกอบรมเพอใหมความร ความเขาใจเกยวกบ สถานการณผสงอายและองคความรดานตางๆ ทเกยวของกบผสงอาย ทงน เพอใหบคลากรและ ผปฏบตงานในองคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถพฒนาสมรรถนะในการปฏบตงาน ดานผสงอายไดอยางมออาชพ ทงนนโยบายรฐบาล คณะรฐมนตรโดยนายกรฐมนตร (พลเอก ประยทธ จนทรโอชา) ไดแถลงนโยบาย ตอสภานตบญญตแหงชาต เมอวนศกรท 12 กนยายน 2557 ไดก าหนดนโยบายการบรหาร ราชการแผนดน 11 ดาน ประกอบดวย

(1) การปกปองและเชดชสถาบนพระมหากษตรย (2) การรกษาความมนคงของรฐและการตางประเทศ (3) การลดความเหลอมลาของสงคมและการ สรางโอกาสการเขาถงบรการ

ของรฐ (4) การศกษาและการเรยนร การทะนบ ารงศาสนา ศลปะ และวฒนธรรม (5) การยกระดบคณภาพบรการดานสาธารณสข และสขภาพของประชาชน (6) การเพมศกยภาพทางเศรษฐกจของประเทศ (7) การสงเสรมบทบาทและการใชโอกาส ในประชาคมอาเซยน (8) การพฒนาและสงเสรมการใชประโยชนจากวทยาศาสตร เทคโนโลย

การวจยและพฒนา และนวตกรรม (9) การรกษาความมนคงของฐานทรพยากร และการสรางสมดล ระหวาง

การอนรกษกบการใชประโยชนอยางย งยน (10) การสงเสรมการบรหารราชการแผนดน (11) การปรบปรง กฎหมายและกระบวนการยตธรรม นโยบายทเกยวของ

กบผสงอาย คอ นโยบายดานท 3 การลดความเหลอมล าของสงคม และการสรางโอกาสการเขาถง

29

บรการของรฐ ดงน ระบบการออมและระบบ สวสดการชมชนใหมประสทธภาพและมความย งยนมากยงขน รวมทงการดแลใหมระบบการกยม ทเปนธรรมและการสงเคราะหผยากไรตามอตภาพ พฒนาศกยภาพ คมครองและพทกษสทธจด สวสดการชวยเหลอและพฒนาคณภาพชวตของผดอยโอกาส ผพการ ผสงอาย สตร และเดก ขอท 4 เตรยมความพรอมเขาสสงคมผสงอาย เพอสงเสรมคณภาพชวตและ การมงานหรอกจกรรมทเหมาะสม เพอสรางสรรคและไมกอภาระตอสงคมในอนาคต โดยจดเตรยม ระบบการดแล ในบาน สถานพกฟน และโรงพยาบาล ทเปนความรวมมอของภาครฐ ภาคเอกชน ชมชน และครอบครว รวมทงพฒนาระบบการเงนการคลงส าหรบการดแลผสงอาย

2. แผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2545 - 2564) ฉบบปรบปรง ครงท 1 พ.ศ. 2552 เปนแผนยทธศาสตรหลกในการด าเนนงานดานผสงอายในชวง พ.ศ.2545–2564 ซงคณะกรรมการผสงอายแหงชาต ไดเหนชอบแผนผสงอายแหงชาตฯ ทไดรบการปรบปรงครงท 1 และมอบหมายใหกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยน าเสนอคณะรฐมนตรและ ใหหนวยงานทเกยวของทปรากฏในแผนฯ ด าเนนการตามมาตรการทก าหนด ซงคณะรฐมนตร ไดมมตอนมต เมอวนท 27 เมษายน 2553 โดยแผนดงกลาวไดใหความส าคญตอ “วงจรชวต” และความส าคญของทกคนในสงคมทมความเกยวพนกบผสงอาย สรปสาระส าคญดงน

- วสยทศน : “ผสงวยเปนหลกชยของสงคม” - ปรชญา: ผสงอายไมใชบคคลดอยโอกาสหรอเปนภาระตอสงคม แตสามารถ

มสวนรวม เปนพลงพฒนาสงคม จงควรไดรบการสงเสรมและเกอกลจากครอบครว ชมชน และรฐ ใหด ารงชวตอยอยางมคณคา มศกดศร และคงไวซงภาวะสขภาพและความเปนอยทดใหนานทสด

- ประเดนส าคญ: 1) ผสงอายทมคณภาพชวตทด คอ

(1) มสขภาพทดทงกายและจต (2) ครอบครวมสข สงคมเอออาทร อยในสงแวดลอมทเหมาะสม ปลอดภย (3) มหลกประกน ทมนคงไดรบสวสดการและการบรการทเหมาะสม (4) อยอยางมคณคา มศกดศรพงตนเองได

- ยทธศาสตร ประกอบดวย 5 ประเดนยทธศาสตร ดงน 1) ยทธศาสตรท 1 ยทธศาสตรดานการเตรยมความพรอมของประชากร เพอ

วยสงอายทมคณภาพ ประกอบดวย 3 มาตรการ ไดแก (1) มาตรการหลกประกนดานรายได เพอ วยสงอาย (2) มาตรการการใหการศกษาและการเรยนรตลอดชวต และ (3) มาตรการ การปลกจตส านกใหคนในสงคมตระหนกถงคณคาและศกดศรของผสงอาย

30

2) ยทธศาสตรท 2 ยทธศาสตรดานการสงเสรมและพฒนาผสงอาย ประกอบดวย 6 มาตรการ ไดแก (1) มาตรการสงเสรมสขภาพปองกนการเจบปวย และดแล ตนเองเบองตน (2) มาตรการสงเสรมการรวมกลมและสรางความเขมแขงขององคกรผสงอาย (3) มาตรการสงเสรมดานการท างานและการหารายไดของผสงอาย (4) มาตรการสนบสนน ผสงอายทมศกยภาพ (5) มาตรการสงเสรมสนบสนนสอทกประเภทใหมรายการเพอผสงอาย และสนบสนนใหผสงอายไดรบความรและสามารถเขาถงขาวสารและสอ และ (6) มาตรการสงเสรม และสนบสนนใหผสงอายมทอยอาศยและสภาพแวดลอมทเหมาะสม

3) ยทธศาสตรท 3 ยทธศาสตรดานระบบคมครองทางสงคมส าหรบผสงอาย ประกอบดวย 4 มาตรการ ไดแก (1) มาตรการคมครองดานรายได (2) มาตรการหลกประกน ดานสขภาพ (3) มาตรการดานครอบครว ผดแล และการคมครอง และ (4) มาตรการระบบบรการ และเครอขายการเกอหนน

4) ยทธศาสตรท 4 ยทธศาสตรดานการบรหารจดการเพอการพฒนางานดาน ผสงอายอยางบรณาการระดบชาต และการพฒนาบคลากรดานผสงอาย ประกอบดวย 2 มาตรการ ไดแก (1) มาตรการการบรหารจดการเพอการพฒนางานดานผสงอายอยางบรณาการระดบชาต และ (2) มาตรการสงเสรมและสนบสนนการพฒนาบคลากรดานผสงอาย

5) ยทธศาสตรท 5 ยทธศาสตรดานการประมวล พฒนา และเผยแพร องคความรดานผสงอายและการตดตามประเมนผลการด าเนนการตามแผนผสงอายแหงชาต ประกอบดวย 3 มาตรการ ไดแก (1) มาตรการสนบสนนและสงเสรมการวจย และพฒนาองค ความรดานผสงอายส าหรบการก าหนดนโยบาย และการพฒนาการบรการหรอการด าเนนการ ทเปนประโยชนแกผสงอาย (2) มาตรการด าเนนการใหมการตดตามประเมนผลการด าเนนงาน ตามแผนผสงอายแหงชาตทมมาตรฐานอยางตอเนอง และ (3) มาตรการพฒนาระบบขอมล ทางดานผสงอายใหถกตองและทนสมย โดยมระบบฐานขอมลทส าคญดานผสงอายทงายตอการ เขาถงและสบคน

3. สงคมสงอายระเบยบวาระแหงชาต สถานการณการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรในป 2564 ประเทศไทยจะเปน

สงคมสงอายอยางสมบรณ โดยมผสงอายมากกวารอยละ 20 ของประชากรทงหมด ซงจะสงผล กระทบตอการพฒนาประเทศ และการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไทยในระยะยาว ซงรฐบาลไดก าหนดนโยบายและมาตรการตาง ๆ เพอรองรบสงคมสงอาย ตลอดจนทกภาคสวน ไดตระหนกตอสถานการณดงกลาว จงใหมการด าเนนงานดานผสงอาย เพอเรงขบเคลอนนโยบาย ดงกลาวเพอใหทนตอสถานการณการเปลยนแปลง แตจากการด าเนนงานทผานมา พบวา ปญหา การขบเคลอนงานดานผสงอาย มดงน

31

1) การขบเคลอนการด าเนนงานดานผสงอาย สวนใหญเปนการท างานแบบแยกสวน ขาด การบรณาการ หรอมความซ าซอน ทงในเชงประเดน และเชงพนท ทสงผลตอการด าเนนงาน ดานผสงอายในภาพรวม ดงนนทกภาคสวนจงตองท างานรวมกนอยางบรณาการ เพอท านโยบาย ดานผสงอายไปสการปฏบตอยางแทจรง

2) กลไกการตดตามผลการด าเนนงาน ปจจบนขอมลผลการด าเนนงานดานผสงอาย ไม สามารถแสดงใหเหนผลการด าเนนงานทเปนปจจบนไดจากทกภาคสวนทมการด าเนนงาน จงสงผลตอการประเมนสถานการณและการก าหนดนโยบายในระดบตาง ๆ จงจ าเปนตองการก าหนดเรองผสงอายใหเปนระเบยบวาระแหงชาต เพอใหการ ด าเนนงานดานผสงอายอยในล าดบส าคญและไดรบความสนใจอยางตอเนอง ไมใชผนแปรไปตาม นโยบายของแตละรฐบาล และการขบเคลอนนโยบายเตรยมความพรอมรองรบสงคมผสงอาย เพอก าหนดประเดนเรงดวนและผรบผดชอบหลกในการบรณาการการท างานอยางเปนองครวม โดยมเปาหมายหลกคอให ผสงอายไทยเปน Active Aging : Healthy, Security and Participat แผนยทธศาสตร กรมกจการผสงอาย 20 ป พ.ศ. 2561 – 2580 วสยทศน (Vision) “ผสงอายมหลกประกนในการด ารงชวตทมนคงในทกมตและเปนพลง ในการขบเคลอนสงคมไทย”

พนธกจ (Missions) 1. ผลกดนนโยบาย มาตรการ กลไก การจดสวสดการสงคมเพอพฒนาคณภาพ

ชวตผสงอายบนพนฐานการมสวนรวม 2. เตรยมความพรอมคนทกวยเพอรบสงคมผสงอาย 3. พฒนารปแบบการดแลผสงอายใหไดมาตรฐานบนพนฐานการคมครองและ

พทกษสทธ 4. พฒนาสภาพแวดลอมและระบบเกอหนนผสงอายเพอเขาถงบรการสาธารณะ 5. สงเสรมสนบสนนการพฒนาเทคโนโลยและนวตกรรมเหมาะสมส าหรบ

ผสงอาย ประเดนยทธศาสตร (Strategic issues)

1. บรณาการการขบเคลอนนโยบาย มาตรการ กลไก นวตกรรมงานดานผสงอายไปส การปฏบต

2. พฒนาศกยภาพผสงอายและเตรยมความพรอมคนทกชวงวยเพอรองรบสงคมผสงอาย รวมกบภาคเครอขาย

3. พฒนาระบบการคมครองและพทกษสทธผสงอาย 4. เปนองคกรแหงนวตกรรมดานผสงอาย

32

เปาประสงค (Goal) 1. การบรณาการทงระดบนโยบาย กลไก สการการปฏบต 2. พฒนาศกยภาพผสงอายและเตรยมความพรอมคนทกวย 3. ผสงอายไดรบการคมครองและพทกษสทธอยางทวถง 4. พฒนาระบบการบรหารจดการเพอยกระดบการใหบรการ

เปาประสงคเชงยทธศาสตร เปาประสงค เปนผลสมฤทธตามประเดนยทธศาสตร ทเกดจากการด าเนนงานตาม ยทธศาสตรผสงอาย 20 ป (พ.ศ. 2561 - 2580) โดยม 4 เปาประสงค ดงน

เปาประสงคท 1 มการบรณาการทงระดบนโยบาย กลไก สการการปฏบต มการเชอมโยงแผนระดบนโยบายสการปฏบตในพนท ยกระดบ หนวยงานเพอเปนกลไกในการพฒนางานดานผสงอาย และสรางความรวมมองาน ดานผสงอายระหวางประเทศ

เปาประสงคท 2 พฒนาศกยภาพผสงอายและเตรยมความพรอมคนทกวย ผสงอายไดรบการพฒนาศกยภาพ สงเสรมใหมงานท า มสวนรวม ในกจกรรมทางสงคมผานเครอขายและกลไกในระดบพนท และคนทกวยมการเตรยม ความพรอมกอนเขาสวยสงอาย

เปาประสงคท 3 ผสงอายไดรบการพทกษและคมครองสทธอยางทวถง ผลกดนและขบเคลอนมาตรฐานการดแลผสงอายไปสการปฏบตเพอ รองรบกลมผสงอายทอยในภาวะพงพง พรอมทงสรางระบบคมครองและพทกษสทธผสงอาย ใหสอดคลองกบสถานการณและบรบทในพนท เพอใหผสงอายไดรบการคมครองและ พทกษประโยชนอยางทวถง เปาประสงคท 4 พฒนาระบบการบรหารจดการเพอยกระดบการใหบรการ เพอใหปะชาชนมความพงพอใจ ตอคณภาพการใหบรการ โดยออกแบบการ บรการทยดกลมเปาหมายเปนศนยกลาง มการน าเทคโนโลยสารสนเทศหรอนวตกรรมทเหมาะสม ในอก 20 ป ขางหนาผสงอายในประเทศไทยจะมสขภาพทด (Healthy) มหลกประกนและความปลอดภยในชวต (Security) และมสวนรวมในการขบเคลอนเศรษฐกจ และสงคม (Participation) และยงเปนอกหนงพลงในการขบเคลอนประเทศ

33

เอกสารและผลงานวจยทเกยวของ สพร คหา (2552) ไดศกษาแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายของเทศบาลต าบล

หนองขาว อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร โดยมวตถประสงคของการวจยคอ 1) ศกษาสภาพคณภาพชวตผสงอาย 2) ศกษาปญหาการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย และ 3) ศกษาแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย กลมตวอยางทใชในการวจย คอ กลมผสงอายทมอายตงแต 60 ปขนไป รวม 280 คน ใชแบบสมภาษณ ในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหดวยสถตคาความถ รอยละ ผลการศกษาพบวา 1) สภาพคณภาพชวตผสงอายสวนใหญมปญหาดานรางกายโดยการเจบปวยทางรางกาย ดานจตใจพบวามปญหาเกยวกบความจาไมด แตพบวามความพอใจตอความสมพนธทางสงคมเกยวกบการดแลเอาใจใสของสมาชกในครอบครว นอกจากนยงพบวามความพอใจตอสภาพแวดลอมทเปนอยเกยวกบสภาพแวดลอมภายนอกบาน เชน สะอาด บรรยากาศด ไมมมลพษ 2) ปญหาการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย พบวา ปญหาสวนใหญเกดจากผสงอายขาดความร ความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาของตนเองทจะเกดขนในอนาคต และ 3) แนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายพบวา ตองใหความส าคญในการปรบปรงคณภาพชวตทางดานรางกายเปนอนดบแรกกอน โดยการออกหนวยตรวจสขภาพเคลอนทเปนประจาทกเดอน รองลงมาตองใหความส าคญทางดานจตใจโดยการเสรมสรางความมนคงทางใจดวยการจดโครงการแสดงธรรมเทศนาสาหรบผสงอายเปนประจาทกเดอน นอกจากนควรเสรมสรางความสมพนธทางสงคมใหแกผสงอาย โดยจดกจกรรมกลม ชมรมสาหรบผสงอายเกยวกบการปฏบตธรรม รวมถงแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตดานสภาพแวดลอม ควรเนนใหมการเพมเงนเบยยงชพคนชราแบบจดเปนสวสดการใหแกผสงอายโดยมหลกเกณฑชดเจน

สงหา จนทรยวงษ (2551) ไดพฒนารปแบบทเหมาะสมสาหรบคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง โดยมว ตถประสงคเพอศกษาสภาพและวเคราะหองคประกอบเกยวกบคณภาพ ชวตของผสงอายในชนบท และสงเคราะหองคประกอบคณภาพชวตของผสงอายในชนบทเพอสรางรปแบบการพฒนาคณภาพชวตโดยใชครอบครวเปนศนยกลางส าหรบเปนขอเสนอเชงยทธศาสตร การพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบท โดยใชกรณศกษาจากกลมเปาหมาย ซงอาศยอยในพนทจงหวดสรนทร กลมเปาหมายไดแก ผสงอาย ทมอายระหวาง 60-79 ป ผดแลใกลชดผสงอาย และผน าชมชน การวจยเปนรปแบบการวจยประยกต ใชเทคนคในการวจยเชงคณภาพ เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสงเกต แบบสมภาษณ การสนทนากลม และแบบสอบถาม ผลการวจบพบวา 1) องคประกอบคณภาพชวตของผสงอายในชนบทของไทยเกยวของกบองคประกอบ 2 ประการคอ องคประกอบภายในเปนผลจากความเสอมทางรางกายทสงผลตอสขภาพจตและพฤตกรรมสวนตวและสงคม ซงอธบายไดดวยทฤษฎผสงอาย และ

34

องคประกอบ ภายนอกเกยวของกบการพงพงทางเศรษฐกจ เพอการด ารงชพขนพนฐานในสงคมวฒนธรรมยคโลกาภวฒนทเปลยนแปลงกอใหเกดปญหาตอผสงอายอยางหลากหลาย นอกจากนการศกษาทไมเทาเทยมและการรบรขอมลขาวสารททนสมยมความขดแยงกบภมปญญาดงเดม ทงนสงแวดลอมในอดตถกท าลายโดยระบบทนนยมเปนอปสรรคสาหรบผสงอายในชนบทซงพงพาธรรมชาตเพอการด ารงชพ อยางไรกตามผสงอายมโอกาสไดรบพษภยจากสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม แมวาสวสดการจากภาครฐและเอกชนมบทบาทส าคญในการชวยเหลอผสงอายในรปแบบทหลากหลาย แตสวสดการดงกลาวมจานวนจ ากดและยงไมครอบคลมผสงอายทอาศยอยในชนบท 2) การสรางรปแบบการพฒนาคณภาพชวตผ สงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง เปนขอเสนอเชงยทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบท ซงไดจากการสงเคราะหองคความรเกยวกบผสงอายในชนบททกดานเปนฐานขอมล ไดรปแบบซงประกอบดวย ยทธศาสตรการพฒนา 5 ดาน คอ การเตรยมความพรอม การสงเสรมโดยครอบครว ระบบคมครองสวสดการโดยครอบครว การพฒนาบคลากรดานครอบครว การจดการความรและการวจยโดยครอบครว ซงรปแบบดงกลาวน ไดรบการตรวจสอบจากผทรงคณวฒทมความเชยวชาญดานสงอายและครอบครว รวมทงไดรบการยอมรบและความพงพอใจจากกลมผสงอาย ผดแลใกลชดผสงอายและผน าชมชน อยในเกณฑด สรปโดยภาพรวม รปแบบทเหมาะสมส าหรบการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง เปนการวจยทมงแสวงหาองคคามรเกยวกบผสงอายโดยเฉพาะในชนบทเพอพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหด ารงคณคาแหงปชนยะบคคลของสงคมอยางย งยนสบไป

ศรนช ฉายแสง (2553) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตผสงอายในจงหวดอ านาจเจรญ โดยมวตถประสงค เพอ 1) ศกษาความสมพนธระหวางตวแปรในกลมปจจยทางชวะสงคม ปจจยน า ปจจยเออ ปจจยเสรมกบคณภาพชวตผสงอาย 2) วเคราะหตวแปรพยากรณทดของคณภาพชวตผ สงอาย และ 3) สรางสมการพยากรณคณภาพชวตผสงอาย ในจงหวดอ านาจเจรญ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอผสงอายทมอาย 60 ปขนไป จ านวน 400 คน ไดมาโดยการสมแบบแบงชน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามประกอบดวยขอความ 5 สวน สวนทหนง ปจจยทางชวะสงคม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ สวนทสอง ขอมลทาง ปจจยน า ลกษณะขอค าถามม 2 ตวเลอก คอ ใช ไมใช และมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สวนท 3 ขอมลทางปจจยเออ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ สวนท 4 ขอมลทางปจจยเสรม และสวนท 5 คณภาพชวตผสงอาย มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด มคาความเชอมนตงแต .732 ถง .893 สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธอยาง

35

งาย และการวเคราะหถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา 1) ปจจยทางชวะสงคม 5 ตวแปร กลมปจจยน า 6 ตวแปร กลมปจจยเออ 2 ตวแปร และปจจยเสรม 2 ตวแปร รวม 15 ตวแปร มความสมพนธเชงเสนกบคณภาพชวตผสงอาย 2) ตวแปรพยากรณทดของคณภาพชวตผสงอาย มทงหมด 6 ตวแปร ไดแก ความเชอความสามารถตนเองในการมคณภาพชวตทด การไดรบแรงสนบสนนจากผนาชมชนและชาวบาน การรบรประโยชนของการมคณภาพชวตด อาชพหลก และการไดรบแรงสนบสนนจากเจาหนาทสาธารณสขและสถานภาพ โดยตวแปรพยากรณทงหมดนสามารถพยากรณคณภาพชวตผสงอายไดรอยละ 54.6 และมความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณเทากบ .387

ชนะโชค ค าวน (2553) ไดศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก จงหวดนครพนม โดยมวตถประสงคเพอ ศกษาคณภาพชวตของผสงอาย และเพอศกษาแนวทางสรางเสรมคณภาพชวตของผ สงอายขององคการบรหารสวนต าบล ปลาปาก ทาการศกษาเปน 2 ระยะ คอระยะท 1 ศกษาคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก จากกลมตวอยางผสงอายจ านวน 213 คน ระยะท 2 ศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก ผใหขอมลเปนผสงอายและเปนผเกยวของกบการดแลผสงอายจานวน 30 คน ผลการศกษาพบวา ระดบคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก มคณภาพชวตไมวาจะเปนในภาพรวม หรอรายดาน ซงประกอบดวยดานสขภาพกาย ดานจตใจ ดานสมพนธภาพทางสงคม และดานสงแวดลอม สวนใหญจะอยในระดบปานกลาง สวนแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอาย ม 4 แนวทางไดแก แนวทางการมสวนรวมของครอบครว แนวทางการพฒนาดานจตใจ แนวทางการชวยเหลอกรณการเจบปวย แนวทางการสงเสรมรายได และแนวทางการจดสวสดการสงคมเพอการด ารงชพของผสงอาย จนทรเพญ สรยาวงษ, พรรณพศ วทยถาวรวงศ, กรรณกา สหเมธาพฒน และชนฤด รบชนะ (2550) ไดศกษาเรองคณภาพชวตผสงอายในจงหวดเพชรบรณ เพอเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอายในแตละพนทของจงหวดเพชรบรณ และหาความสมพนธของปจจยสวนบคคลกบระดบคณภาพชวตของผสงอาย พบวา คณภาพชวตของผสงอายในแตละอ าเภอมความแตกตางกน และปจจยการเขารวมกจกรรมมความสมพนธกบระดบคณภาพชวตของผสงอายอยางมนยส าคญทางสถต

สมพร โพธนาม (2552) ศกษาผสงอายไทย: บรบทของจงหวดมหาสารคามผลการวจยพบวาคณภาพชวตของผสงอายจงหวดมหาสารคามสวนใหญอยในระดบดผสงอายรบรคณภาพชวตความพงพอใจในชวตและสขภาพทวไปอยในเกณฑดมากปจจยทมผลตอคณภาพชวตคอการมสวนรวมในสงคมชมชนและครอบครวสมพนธภาพในครอบครวการเหนคณคาในตวเองรวมถงรายได

36

เมอพจารณาดานความสขพบวาผสงอายมระดบของความสขในระดบสงเชนกนปจจยทมผลตอความสขคอการเหนคณคาในตวเองระดบการศกษาการเปนสมาชกชมรมตางๆและมการเขารวมชมรมในชมชนของตนเองและจ านวนสมาชกในครอบครวในดานของการรบรสวสดการของผสงอายพบวาผสงอายมความเขาใจในดานการไดรบเบยยงชพและสทธการรกษาพยาบาลในระดบดผสงอายในเขตชนบทและสวนใหญตองการความชวยเหลอดานการเงนและสขภาพ

วโรจน เรองสะอาด (2550) ไดศกษา เรองคณภาพชวตผสงอายบานสหกรณ กงอ าเภอ แมออน จงหวดเชยงใหม จ านวน 165 คน พบวา ผสงอายเปนเพศชายมากกวาเพศหญง อายอยในชวง 60-64 ป สวนใหญจบชนประถมศกษา มรายไดอยในระดบ พอใช คณภาพชวตผสงอายโดยรวมทง 4 ดาน คอ ดานรางภาพกาย ดานจตใจ ดานสมพนธภาพทางสงคม และดานสงแวดลอม อยในระดบปานกลาง และพบวา ผสงอายมความพงพอใจทางเพศอยในระดบต า

ดวงใจ ค าคง (2554) ศกษาปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผสงอายต าบลล าสนธ อ าเภอศรนครนทรจงหวดพทลง ผลการวจยพบวาคณภาพชวตรายดานอยในระดบสงทง 4 ดานคอ ดานรางกาย ดานจตใจ ดานความสมพนธภาพทางสงคมและดานสงแวดลอมและปจจยทมผลตอคณภาพชวตพบวาปจจยดานอาย แล ะสถานภาพหมายมผลทางลบอยางมนยส าคญทางสถตท .05 สวนสถานภาพสมรสมผลทางบวกอยางมนยส าคญทางสถตท .05

เกยรตนดดา พงสมบต และปรตา ธนสกาญจน (2552) ไดศกษาคณภาพชวตของผสงอายในต าบลโรงชางอ าเภอเมองพจตร จงหวดพจตร ผลการศกษาพบวาสวนใหญผสงอาย 60-65 ปรอยละ 42.8 มการศกษาระดบประถมศกษา 4 รอยละ 82.0 อาชพเกษตรกรรมรอยละ 32 มรายไดเฉลย ต ากวา 2,000 บาทตอเดอนรอยละ 52.8 สวนใหญอยรวมกบผอนรอยละ 90.8 มโรคประจ าตวคอความดนโลหตสงรอยละ 34.0 กระดกขอเสอมรอยละ 19.8 เบาหวานรอยละ 8.4 ตามล าดบรอยละ 66.4 ไมไดเปนสมาชกชมรมผสงอายในหมบานรอยละ76.0 ระดบคณภาพชวตเฉลยของผสงอายของผสงอายในดานรางกาย (3.64) ดานจตใจ (3.79) ดานสมพนธภาพทางสงคม (3.68) จดอยในระดบคณภาพชวตระดบมาก ดานสงแวดลอม (3.32) และดานความมนคงในชวต (2.79) จดอยในคณภาพชวตระดบปานกลางผสงอายมความพงพอใจเฉลยตอคณภาพชวตระดบมาก (3.43) เพศ อาย การศกษา สถานภาพ อาชพ รายได ไมมความสมพนธกบความพงพอใจของผสงอายตอคณภาพชวตทระดบในส าคญ 0.05 วไลพร ข าวงษ, จตพร หนสวสด, วรารตน ประทานวรปญญา และจดาภา ศรปญญา (2554) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตของผสงอาย พบวากลมตวอยางมคะแนนคณภาพชวตโดยรวมอยในระดบปานกลางคดเปนรอยละ 66.1 เมอพจารณารายดานพบวาทกองคประกอบมคะแนนคณภาพชวตอยในระดบปานกลางโดยดานรางกายคดเปนรอยละ 75.7 ดาน

37

จตใจรอยละ 53.7 ดานสมพนธภาพทางสงคมรอยละ 66.0 และดานสงแวดลอมรอยละ 62.6 ตามล าดบและพบวา ปจจยดาน เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา รายได และฐานะการเงน มความสมพนธอยางมนยส าคญทางสถตกบคณภาพชวตของผสงอาย

ชนะโชค คาวน (2553) ไดศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปากจงหวดนครพนมโดยมวตถประสงคเพอศกษาคณภาพชวตของผสงอายและเพอศกษาแนวทางสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปากท าการศกษาเปน 2 ระยะคอระยะท 1 ศกษาคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปากจากกลมตวอยางผสงอายจ านวน 213 คนระยะท 2 ศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปากผใหขอมลเปนผสงอายและเปนผเกยวของกบการดแลผสงอายจ านวน 30 คนผลการศกษาพบวาระดบคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปากมคณภาพชวตไมวาจะเปนในภาพรวมหรอรายดานซงประกอบดวยดานสขภาพกาย ดานจตใจ ดานสมพนธภาพทางสงคม และดานสงแวดลอมสวนใหญจะอยในระดบปานกลาง

สพร คหา (2552) ไดศกษาแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายของเทศบาลต าบลหนองขาวอ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร สะทอนใหเหนวา ควรมการเสรมสรางความมนคงทางใจใหกบผสงอายเชนการจดโครงการแสดงธรรมเทศนาสาหรบผสงอายเปนประจ าทกเดอน การจดกจกรรมกลมชมรมสาหรบผสงอายดงน นแนวทางการพฒนาคณภาพชวตดานความสมพนธระหวางบคคลของผสงอายควรทจะเนนในลกษณะการจดกจกรรมวนผสงอายการแสดงมทตาจตกบผสงอายการจดงานวนคลายวนเกดการจดกจกรรมทองเทยวสถานทส าคญการเขารวมกจกรรมทางศาสนาการท าบญงานประเพณวนส าคญตางๆควรมการเสรมสรางความสมพนธทางสงคมใหกบผสงอายเพอตอบสนองกบความตองการทางดานสงคมส าหรบผสงอายโดยชมชนรวมกบโรงเรยนควรมการจดกจกรรมทใหผสงอายแสดงออกเชนการรองร าท าเพลงการพบปะพดคยแสดงความคดเหน ธารน สขอนนต, สภาวลย จารยะศลป, ทศนนท ทมมานนท และปยรตน จตรภกด (2554) ไดศกษาคณภาพชวตผสงอายในเขตเทศบาลเมองบานสวนจงหวดชลบร พบวา คณภาพชวตของผสงอายในภาพรวมอยในระดบปานกลางโดยผสงอายสวนใหญมคณภาพชวตระดบปานกลางรอยละ 64.2 รองลงมาเปนระดบดรอยละ 24.8 และระดบไมดรอยละ 11.0 เมอพจารณารายดาน พบวาคณภาพชวตของผสงอายทระดบปานกลางไดแกดานรางกาย สภาพแวดลอม และจตใจ ตามล าดบ 25.06 และ 21.15) สวนทอยในระดบดคอดานความสมพนธทางสงคมผลการเปรยบเทยบคาเฉลยคณภาพชวตผสงอายจ าแนกตามปจจยสวนบคคลพบวาคณภาพชวตของผสงอายแตกตางกน

38

อยางมนยส าคญทางสถต (p < 0.05) ในปจจยตอไปนคอ เพศ อาย, ระดบการศกษา, อาชพ, รายได, การเปนสมาชกกลมทางสงคม

ปลมใจ ไพจตร (2558) ไดศกษาคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายในจงหวดสราษฎรธาน พบวา ระดบคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายในภาพรวมและรายดานอยในระดบคณภาพดไดแกดานสมพนธภาพทางสงคม ดานจตใจ ดานรางกาย และดานสงแวดลอม ผลเปรยบเทยบคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายจ าแนกตามปจจยสวนบคคล พบวา เพศ อาย วฒการศกษา แหลงทมาของรายไดหลก และรายไดเฉลยตอเดอนแตกตางท าใหคณภาพในการด ารงชวตของผสงอายตางกนอยางมนยส าคญทางสถต 0 .05

ชตเดช เจยนดอน, นวรตน สวรรณผอง, ฉววรรณ บญสยา และนพพร โหวธระกล (2554) ไดศกษาคณภาพชวตของผสงอายในชนบทอ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา พบวาผสงอายมความพอใจกบคณภาพชวตดานรางกายรอยละ50.4 และพอใจ ดานจตใจรอยละ 52.7 ปจจยทสามารถท านายคณภาพชวตดานรางกาย 6 ปจจย ไดแก ความรสกมคณคาในตนเอง ภาวะสขภาพ การเขารวมกจกรรมของชมรมการศกษา อาชพ และอาย โดยสามารถอธบายคณภาพชวตดานรางกายไดรอยละ30.5 ปจจยทสามารถท านายคณภาพชวตดานจตใจ 4 ปจจยไดแกความรสกมคณคาในตนเอง ภาวะสขภาพ การเขารวมกจกรรมของชมรมและ สมพนธภาพในครอบครว

สรจตต วฒการณ, พสษฐ จอมบญเรอง และไพศาล สรรสรวสทธ ( 2555) ไดศกษาปจจยทมอทธพลตอคณภาพชวตผสงอายในเขตเทศบาลเมองบางมลนากอ าเภอบางมลนากจงหวดพจตร พบวาระดบคณภาพชวตของผสงอายในภาพรวมอยในระดบปานกลาง และผลการวเคราะหสมประสทธสหสมพนธภายในระหวางตวแปร พบวา ตวแปรปจจยลกษณะสวนบคคลไมมความสมพนธกบตวแปรคณภาพชวต จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของสรปไดวา คณภาพชวตผสงอาย หมายถง ระดบความพงพอใจในชวตทผสงอายแตละคนประเมนดวยตนเอง โดยมองคประกอบตาง ๆ ทเปนตวบงชคณภาพชวต 4 ดาน คอ ดานสขภาพกาย ดานจตใจ ดานสมพนธภาพทางสงคม และ ดานสงแวดลอม โดยแบงออกเปน 3 ระดบ ไดแก คณภาพชวตทไมด คณภาพชวตกลาง ๆ และคณภาพชวตทด ซงคณภาพชวตของแตละบคคลจะมความแตกตางกนขนอยกบปจจยหลายประการ เชน กาลเวลา วฒนธรรมขนบธรรมเนยมประเพณ ความเชอ และนอกจากนยงมปจจยอนทสงผลตอคณภาพชวตผสงอายท าใหคณภาพชวตมความแตกตางกน ในแตละคน เชน อาย เพศ สถานภาพสมรส ระดบการศกษา รายได และลกษณะครอบครวทผสงอายอาศย และสถานการเปนสมาชกชมรมผสงอาย สงผลตอคณภาพชวตผสงอายเชนเดยวกน คอ ผสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอาย กบ ผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย มคณภาพชวต

39

ทแตกตางกน และพบวา ผสงอายทเปนสมาชกชมรมผสงอาย มคณภาพชวตดกวา ผสงอายทไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย

ลภสรดา วลยกมลลาศ (2556) ไดท าการศกษาวจยเรอง การเตรยมความพรอมเพอรองรบสงคมผสงอาย ขององคการบรหารสวนต าบลปากบาง อ.เทพา จ.สงขลา ผลการวจยพบวา องคการบรหารสวนต าบลปากบาง สามารถปฏบตงานไดตาม ตวชวดขนพนฐานและตามมาตรฐานผสงอายทง 6 ดาน ในสวนของการด าเนนงานตามตวชวดขนพฒนา ซงเปนตวชวดทมความส าคญและเปนภารกจในการพฒนายกระดบการใหบรการ หรอสวสดการทสงขน หรอกาวหนามากกวามาตรฐานตวชวดขนพนฐาน และก าหนดใหมการจดทาหรอเลอกกระทาตามศกยภาพทสามารถท าได แตกพบวายงไมสามารถด าเนนงานตามมาตรฐานตวชวดขนพฒนาไดทกตวชวด ดงน นการดแลผสงอายเหลานจงไมใชเปนการด าเนนงานของหนวยงานเพยงหนวยงานเดยว แตตองมการรวมมอกนทกภาคสวนในพนท เพอใหการเตรยมความพรอมในการกาวสสงคมผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปากบางใหประสบผลส าเรจไดอยางมประสทธภาพตอไป

Thomopoulou, I., Thomopoulou, D., and Koutsouki, D. (2010)ไดศกษาและวจยเกยวกบความแตกตางคณภาพชวตของผสงอาย และความโดดเดยวหรอความวาเหวของผสงอาย โดยมวตถประสงค เพอศกษาความแตกตางในเรองคณภาพชวตของผสงอายจ าแนกตามชวงของอาย และเพอศกษาความโดดเดยวหรอความวาเหวของผสงอายจ าแนกตามชวงของอาย กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก ผสงอายชาวกรกจ านวน 180 คน ทมชวงอายตงแต 60 ป ถง 93 ป เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบสอบถามเกยวกบขอมลพนฐาน แบบวดคณภาพชวตซงแบงเปน 4 ดานไดแก ดานสขภาพรางกาย ดานสงคมและเศรษฐกจ ดานจตใจ และดานครอบครว โดยแบบวดคณภาพชวตดงกลาวมมาตรวดเปน 6 ระดบตงแตส าคญนอยทสดจนถงส าคญมากทสด โดยอยบนฐานแนวคดของลเกรท โดยแบบวดคณภาพชวตมคาความเชอมนรายดานตามสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบคตงแต 0.749-0.881 สวนแบบวดความโดดเดยวหรอความวาเหวมมาตรวดเปน 4 ระดบตงแตตลอดเวลา จนถงไมเคยเกดขนตามแนวคดของลเกรท มคาความเชอมนตามสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบคเทากบ 0.8 ผลการศกษาพบวา 1) ผสงอายทเปนกลมตวอยางเปนเพศชาย 120 คน และเปนเพศหญง 60 คนสามารถจาแนกเปนชวงอายผสงอายไดเปนอาย 60-74 ป จานวน 100 คน และชวงอายตงแต 75 ป ขนไป จานวน 80 คน สถานภาพสมรสจานวน 118 คน หยาราง 9 คน และเปนมาย 53 คน 2) ระดบคณภาพชวตของผสงอายเพศชายสงกวาผสงอายเพศหญง 3) ระดบคณภาพชวตของผสงอายทมอาย 60-74 ป สงกวาผสงอายทมอายตงแต 75 ปขนไป 4) ระดบคณภาพชวตของผสงอายทมสมรสสงกวาผสงอายทหยาราง แตผสงอายทหยารางมระดบคณภาพชวตสงกวาผสงอายทเปนสถานภาพเปนมาย 5) ระดบความโดดเดยวหรอความวาเหวของ

40

ผสงอายเพศหญงสงกวาผสงอายเพศชาย 6) ผสงอายทมสถานภาพสมรสซงมการตดตอลกหลานจะมความโดดเดยวหรอความวาเหวนอยกวาผสงอายทมสถานภาพหยารางและผสงอายทมสถานภาพเปนมาย นอกจากนยงพบอกวาผสงอายเพศหญงทมสถานภาพเปนมายจะมเจบปวดทางจตใจในเรองความโดดเดยวหรอวาเหวจาการสญเสยคนทรกอยางเหนไดชด

Chen, J., Murayama, S., and Kamibeppu, K. (2010) ไดศกษาเกยวกบปจจยทมความเกยวของกบความพงพอใจของผสงอายของคนจนทมอายต งแต 60 ปขนไป จ านวน 356 คน ผลการวจยพบวาปจจยทเกยวของกบความพงพอใจผสงอายเพศชายไดแกอาย การไมเจบไขไดปวย การมสถานะทางการเงนทด การไมขดแยงกบผอน การมลกหลานเปนเพอน และประสทธภาพของตนเอง ในขณะทปจจยทเกยวของกบความพงพอใจในชวตของผสงอายเพศหญง ไดแก การไมเจบไขไดปวย การไมขดแยงกบผอน การมบทบาทในสงคม การทากจกรรมสวนตว และกจกรรมกลม สรป

ในการศกษาวจย เรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” จากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ พบวาม ปจจย และสามารถน ามาสรางเปนกรอบแนวคดในการวจย ไดดงน

1. ตวแปรตน ไดแก ปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และ

รายได ตอเดอนในปจจบน 2. ตวแปรตาม ไดแก

ปจจยดานคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอาย ผวจยใชแนวคด ทฤษฎ Schalock, L. R., (2004: 386) ประกอบดวย ดานสภาพอารมณทด ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม และดานการตดสนใจดวยตนเอง

อารมณทางลบ

บทท 3 ระเบยบวธวจย

การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร ในครงน ใชวทยาการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research Methodology) มวตถประสงค 1) เพอศกษาระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร และ 2) เพอก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผ สงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร โดยน าขอมลเชงประจกษจากประสบการณจรงมาตรวจสอบกบกรอบแนวคดเชงทฤษฎทผวจยก าหนดขนจากหลกการ แนวคด และทฤษฎ ดงนน เพอใหผลการวจยเปนไปตามวตถประสงค ผวจยจงด าเนนการวจยเรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ตามหลกการ แนวคดและวธการของนกวจยและนกวชาการตาง ๆ ทไดทบทวนวรรณกรรมในบทท 2 ดงน

การศกษาวจย เรอง “การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ใชวทยาการวจยเชงปรมาณ และเชงคณภาพ ดงน การด าเนนการวจย

1. การศกษาเชงคณภาพ การศกษาเชงคณภาพจะศกษาเฉพาะกลมตวอยางทเปนผสงอาย ทมอาย 60 ขนไป

มสญชาตไทย และเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ซงมขนตอนการวจยดงน

1) การคนควาเอกสาร (Documentary Research) เปนการรวบรวม คนควาขอมล เอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบวตถประสงค และขอบเขตการวจยตามทไดระบไวแลวขางตน รวมทงขอมลอน ๆ ทเปนประโยชนตอการศกษาและการเขยนรายงานการวจย ส าหรบการวเคราะหขอมลจากการคนควาเอกสารนน ผวจยใชวธการประมวลวเคราะห และอภปรายสรปผลรวมกนตลอดจนใชวธการตความ เพอหาขอสรปทเปนประโยชนสามารถน ามาใชประกอบการเขยนรายงาน เพอใหไดรายละเอยดทสมบรณครบถวนมากทสด

2) การจดสนทนากลม (Focus Group) ทงนผวจยจดการสนทนากลม (Focus Group) โดยสนทนากลมกบผสงอาย ทมอาย 60 ขนไป มสญชาตไทย และเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เทานน จงหวดละ 6-8 คน โดยผวจยใชแบบสมภาษณ ทประกอบดวยหวขอการสมภาษณถงปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย ดานสภาพอารมณทด

42

ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม ดานการตดสนใจดวยตนเอง

3) การวเคราะหขอมล เมอรวบรวมขอมลไดครบถวนแลวผวจยวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) จากขอมลทบนทกไว โดยท าการแยกแยะจดกลมขอมล เชอมโยงความคด ขยายความเชอมโยง หาความหมายและหาขอสรป

2. การศกษาวจยเชงปรมาณ ในการวจยเชงปรมาณครงนผวจย ใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอใน

การวจยโดยใชแบบสอบถาม เกบรวบรวมขอมล ซงผวจยไดสรางขนมาจากการศกษาแนวความคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ โดยลกษณะของ แบบสอบถาม แบงออกเปน 2 สวนโดยแตละขอค าถามมลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) โดยใชวธ Likert Scale ม 5 ระดบ คอ มากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด โดยใหผตอบแบบสอบถามเลอกตอบใหตรงกบทเปนจรงมากทสด

สวนท1 เปนขอค าถามเกยวกบปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวย เพศอาย สถานภาพการสม ระดบการศกษา และรายไดตอเดอนในปจจบน

สวนท 2 เปนขอค าถามเกยวกบปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย ผวจยใชแนวคดทฤษฎ ของ Schalock, L. R., (2004: 386) ประกอบดวย

1. ดานสภาพอารมณทด 2. ดานความสมพนธระหวางบคคล 3. ดานสภาพความเปนอยทด 4. ดานสภาพรางกายทด 5. ดานการรวมกลมทางสงคม 6. ดานการตดสนใจดวยตนเอง

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร 1. ประชากร

ประชากรทใชในการวจยครงน ผวจยมงศกษา เฉพาะผสงอาย สญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป และมถนอาศยอยในประเทศไทย เฉพาะเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรเทานน มจ านวนทงสน 1,394,130 คน (ส านกงานสถตแหงชาต, 2561ขอมล ณ วนท 20 มนาคม 2562)

43

2. กลมตวอยาง ทงนผวจยไดท าการก าหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน เฉพาะ

ผสงอายสญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป ทเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เทานน

ผวจ ยไดท าการก าหนดขนาดของกลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงน โดยก าหนดใหคาความคลาดเคลอน = 0.05 หรอทระดบความเชอมน 95% และก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชตารางการก าหนดกลมตวอยางของ Krejcie & Morgan (1970: 65) ไดกลมตวอยางทใชในการศกษาครงนทงสน จ านวน 400 คน แตจากการเกบรวบรวมขอมลโดยการแจกแบบสอบถามทางไปรษณย (Mailing) เปนการเกบรวบรวมขอมลทผตอบมกไมใหความรวมมอเทาทควร หรอหมายถงสดสวนทผตอบจะสงแบบสอบถามคน (Response Rate) คอนขางต า ผวจยจงประมาณอตราการตอบกลบเปน 400 + (400x 0.4 ) = 560 คน (กลยา วานชยบญชา, 2549: 53) เพอปองกนความผดพลาดในการเกบขอมล และเปนการส ารอง หรอลดความคลาดเคลอนจากการตอบแบบสอบถาม ของกลมตวอยาง กรณทมการสงแบบสอบถามคนคอนขางต า และเพอใหไดขอมลทมความสมบรณครบถวน นาเชอถอมากยงขน จากกรณการตอบแบบสอบถามบางฉบบไมสมบรณ ดงนนจ านวนของ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ จ านวน 560 คน ดงนนผวจยจงแจกแบบสอบถามไปยงผสงอายทเปนกลมตวอยาง จ านวนทงสน 560 คน และใชวธการเลอกกลมตวอยางโดยการสมแบบบงเอญ (Accidental Sampling)

เนองจากประชากรในแตละแหง มจ านวนไมเทากน ผวจยจงใชวธการสมเชงชวงชน อยางมสดสวน (Proportional Stratified Random Sampling) ซงเปนการก าหนดขนาดกลมตวอยางตามสดสวนในแตละชวงชนตอจ านวนประชากรทงหมด เพอใหไดกลมตวอยางจ านวนทงสน 560 คนโดยใชสตรในการค านวณขนาดของกลมตวอยางในแตละกลมยอย (บญม พนธไทย, 2554: 31)

เมอ nk = จ านวนตวอยางในแตละจงหวด n = จ านวนตวอยางทงหมด Nk = จ านวนประชากรในแตละในแตละจงหวด N = จ านวนประชากรทงหมด

จากการค านวณหาจ านวนกลมตวอยางยอยดงกลาวขางตน จะไดกลมตวอยาง จ านวนทงสน 560คน ปรากฏดงตารางตอไปน

nk = n Nk N

44

ตารางท 3.1 จ านวนกลมตวอยางของผสงอายทมอาย 60 ปขนไป

จงหวด จ านวนผสงอายรวม (คน) กลมตวอยาง 1. กรงเทพมหานคร 1,020,917 410 2. ปทมธาน 154,239 62 3. นนทบร 218,974 88

รวม 1,394,130 560

ทมา: ส านกงานสถตแหงชาต, 2561ขอมล ณ วนท 20 มนาคม 2562 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงน คอ แบบสอบถาม (Questionnaire) ในการเกบรวบรวมขอมล ซงผวจยไดสรางขนมาจากการศกษาแนวความคด ทฤษฎ และผลงานวจยทเกยวของ โดยแบงแบบสอบถามออกเปน 2 สวน คอ

สวนท1 เปนขอค าถามเกยวกบปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสม ระดบการศกษา และรายไดตอเดอนในปจจบน

สวนท 2 เปนขอค าถามเกยวกบปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย ผวจยใชแนวคด ทฤษฎ ของ Schalock, L. R., (2004: 386) ประกอบดวย

1. ดานสภาพอารมณทด 2. ดานความสมพนธระหวางบคคล 3. ดานสภาพความเปนอยทด 4. ดานสภาพรางกายทด 5. ดานการรวมกลมทางสงคม 6. ดานการตดสนใจดวยตนเอง

การตรวจสอบเครองมอในการวจย

1. การหาคาความเทยงตรงของเครองมอ (Validity) ผวจยน าแบบสอบถามเสนอตอผทรงคณวฒและผเชยวชาญจ านวน 3 ทาน เพอ

ตรวจสอบความถกตองและเทยงตรงในเนอหา (Validity) โดยหาคาดชนของความสอดคลองกนระหวางขอค าถามแตละขอกบจดประสงค (Index of Item Objective Congruence หรอ IOC)

45

ระหวางขอค าถามกบนยามศพทเฉพาะของ ยทธ กลยวรรณ (2546: 87) แปลความหมายของคะแนน ดงน

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางค าถามกบนยามศพท R แทน ผลรวมคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ N แทน จ านวนผเชยวชาญ

โดยการใหคะแนนในระบบ IOC ของผเชยวชาญหรอผทรงคณวฒ แตละทานใชเกณฑดงตอไปน

+1 เมอแนใจวาขอค าถามนนวดไดตรงตามนยามศพทเฉพาะ 0 เมอไมแนใจวาขอค าถามนนวดไดตรงตามนยามศพทเฉพาะ -1 เมอแนใจวาขอค าถามนนวดไมตรงตามนยามศพทเฉพาะ

และเลอกขอทมคาดชนความสอดคลองมากกวาหรอเทากบ 0.6 สวนทมคานอยกวา 0.6 น ามาปรบปรงแกไขใหเหมาะสมตามค าแนะน าของผเชยวชาญ (ยทธ กลยวรรณ, 2546: 63)

2. การหาคาความเชอมน (Reliability) การหาคาความเชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม ผวจยน าแบบสอบถามทผาน

การตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา (Validity) แลวไปทดลองใช (Try-out) กบผสงอายทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง (ทไมใชกลมตวอยาง) จ านวน 30 คน แลวน าขอมลมาหาคาสมประสทธแอลฟา (α – Coefficient) ของครอนบาค (ยทธ กลยวรรณ, 2543: 76) ดงน

เมอ แทน สมประสทธของความเชอมน n แทน จ านวนขอของเครองมอ แทน คะแนนความแปรปรวนเปนรายขอ แทน คะแนนความแปรปรวนของเครองมอทงฉบบ วธการเกบรวบรวมขอมล

1. จดท าจดหมายแนะน าตว เพอขอความอนเคราะหส าหรบการเกบรวบรวมขอมล จากมหาวทยาลยศรปทม ไปยงสมาคมผสงอาย ทเปนกลมตวอยาง

2. ผวจยสงแบบสอบถามพรอมหนงสอขอความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามไปยงสมาคมผสงอาย ทเปนกลมตวอยาง โดยผวจยเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองในบางสวน และ

IOC = R N

2

t

2i

SS1

1nn

α

S 2 i

S 2 t

46

บางสวนจะใชการสงทางไปรษณยใหกบผประสานงานซงปฏบตงานอยภายในสมาคมผสงอาย ทเปนกลมตวอยาง ในกรณทยงไมไดรบแบบสอบถามคน ผวจยจะด าเนนการตดตามครงท 2 และ 3 โดยวธการตาง ๆ เชน สงแบบสอบถามไปใหใหม โทรศพทสอบถาม และตดตามดวยตนเอง ทงนเพอใหไดขอมลทสมบรณทสด

3. ผวจยน าแบบสอบถามทสมบรณ จ านวน 400 ชด มาวเคราะหขอมล วธการวเคราะหขอมล

ผวจยน าขอมลทรวบรวมไดจากกลมตวอยางมาวเคราะหขอมลทางสถต โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอร ส าเรจรปดงน

1. การตรวจแบบสอบถามและการใหคะแนน 1.1 ตรวจความสมบรณและความถกตองของแบบสอบถาม 1.2 แบบสอบถามดานความคาดหวงของผสงอาย และแบบสอบถามดานคณภาพใน

การด าเนนชวตของผสงอาย เปนมาตราสวนประมาณคา Rating Scale) ตามแบบมาตราวดของ Likert โดยแบงขอความแตละขอเปน 5 ระดบ คอ เหนดวยมากทสด เหนดวยอยางมาก เหนดวย ปานกลาง เหนดวยนอย และเหนดวยนอยทสด

2. เกณฑในการใหคะแนน การใหคะแนนแบงออกเปนการใหคะแนน ส าหรบขอค าถามโดยก าหนดเกณฑการ

ใหคะแนน ดงน 5 หมายความวา มระดบความคดเหนอยใน ระดบมากทสด 4 หมายความวา มระดบความคดเหนอยใน ระดบมาก 3 หมายความวา มระดบความคดเหนอยใน ระดบปานกลาง 2 หมายความวา มระดบความคดเหนอยใน ระดบนอย 1 หมายความวา มระดบความคดเหนอยใน ระดบนอยทสด

3. การแปลความหมายคะแนน ก าหนดเกณฑในการแปลความหมาย ดงน คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง ระดบคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยใน

ระดบ มากทสด คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง ระดบคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยใน

ระดบมาก

47

คะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง ระดบคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง ระดบคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยในระดบนอย

คะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง ระดบคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายอยในระดบนอยทสด

สถตทใชในการวเคราะหขอมล

ในการวจยครงน ผวจยไดท าการวเคราะหขอมล โดยการรวบรวมแบบสอบถามทไดรบทงหมด น ามาวเคราะหและประมวลผลขอมล โดยใชโปรแกรมส าเรจรปทางสถตเพอการวจย โดยก าหนดระดบความมนยส าคญ 0.05 สถตทใชในการวเคราะหขอมลในการศกษาวจยครงน มดงน

1. คาความถ (Frequency) และคารอยละ (Percentage) ใชส าหรบวเคราะหปจจยพนฐานสวนบคคล ไดแก เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา รายไดเฉลยตอเดอนในปจจบน

2. คาเฉลย (Mean) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation หรอ S.D.)ใชส าหรบวเคราะหระดบความคดเหนเกยวกบปจจยดานความดาดหวงของผสงอาย และปจจยดานคณภาพในการด าเนนชวตของผสงอายในประเทศไทย

3. ใชการวเคราะหสมการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ส าหรบคานยส าคญทางสถตทใชในการวเคราะหครงนก าหนดไวทระดบ .05 และ .01

บทท 4 ผลการวจย

การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน

และนนทบร ครงนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) โดยเปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) โดยมงศกษา (1) ระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร (2) เพอก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร กลมตวอยาง คอ ผสงอายสญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป ทเปนสมาชกสมาคม ผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม ทมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.860 จ านวน 400 ฉบบ ไดรบกลบคนและมความสมบรณสามารถน าไปวเคราะหขอมล ไดทง 384 ฉบบ คดเปนรอยละ 96 ผวจยด าเนนการ วเคราะหขอมลตามขนตอนตาง ๆ และน าเสนอผลการวจย ดงตอไปน

ตอนท 1 การวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 การวเคราะหระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขต

กรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ตอนท 3 การวเคราะหเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผ สงอายในประเทศไทย

กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล ตอนท 4 สรปสมมตฐานการวจย เพอความสะดวกในการน าเสนอขอมลผลการวเคราะหขอมล และแปลความหมาย ผวจย

ใชสญลกษณแทนคาสถตในการน าเสนอ ดงน X แทน คาเฉลย S.D. แทน คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน n แทน จ านวนกลมตวอยาง df แทน Degree of Freedom SS แทน Sum of Squares MS แทน Mean Square F แทน คาสถตทใชในการพจารณาความมนยส าคญจากการแจกแจงแบบ F t แทน คาสถตทใชในการพจารณาความมนยส าคญจากการแจกแจงแบบ t r แทน คาสมประสทธสหสมพนธแบบเพยรสน (Pearson’s Correlation)

49

P-value แทน คาสถตทใชในการพจารณาความเปนนยส าคญจากการแจกแจง Sig. (2-tailed) ** แทน มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 * แทน มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ตอนท 1 การวเคราะหขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

ผวจยวเคราะหเพอหาคาสถตพนฐานปจจยสวนบคคลของกลมตวอยาง ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ปรากฏผล ดงตารางท 4.1 ตารางท 4.1 จ านวนและรอยละขอมลปจจยสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม

ขอมลทวไป จ านวน (n=384) รอยละ

เพศ ชาย 132 34.40 หญง 252 65.60 อาย 60-65 ป 113 29.40 66-70 ป 109 28.40 71-75 ป 42 10.90 76-80 ป 66 17.20 80 ปขนไป 54 14.10 สถานภาพการสมรส โสด 70 18.20 สมรส 202 52.60 หยา/หมาย/แยกกนอย 112 29.20

50

ตารางท 4.1 (ตอ)

ขอมลทวไป จ านวน (n=384) รอยละ

ระดบการศกษา ต ากวามธยม 209 54.40 มธยมตน 104 27.10 มธยมปลาย 63 16.40 ปรญญาตร 8 2.10 รายไดเฉลยตอเดอน ต ากวา 5,000 บาท 246 64.10 5,001-10,000 บาท 61 15.90 10,001-15,000 บาท 34 8.90 15,001 บาทขนไป 43 11.20

จากตารางท 4.1 พบวา ขอมลทวไปมดงน 1. เพศ พบวา สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 252 คน คดเปนรอยละ 65.60 และเปนเพศชาย

จ านวน 132 คน คดเปนรอยละ 34.40 ตามล าดบ 2. อาย พบวา สวนใหญมอายอยในชวง 60-65 ป จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 29.40

รองลงมาคอ ชวงอาย 66-70 ป จ านวน 109 คน คดเปนรอยละ 28.40 ชวงอาย 76-80 ป จ านวน 66 คน คดเปนรอยละ 17.20 ชวงอาย 81 ปขนไป จ านวน 54 คน คดเปนรอยละ 14.10 และชวงอาย 71-75 ป จ านวน 42 คน คดเปนรอยละ 10.90 ตามล าดบ

3. สถานภาพการสมรส พบวา สวนใหญมสถานภาพสมรส จ านวน 202 คน คดเปนรอยละ 52.60 รองลงมาคอ หยา/หมาย/แยกกนอย จ านวน 112 คน คดเปนรอยละ 29.20 และโสด จ านวน 70 คน คดเปนรอยละ 18.20 ตามล าดบ

4. ระดบการศกษา พบวา สวนใหญมการศกษาระดบต ากวามธยมศกษา จ านวน 209 คน คดเปนรอยละ 54.40 รองลงไปคอ ระดบมธยมตน จ านวน 104 คน คดเปนรอยละ 27.10 ระดบมธยมปลาย จ านวน 63 คน คดเปนรอยละ 16.40 และระดบปรญญาตร จ านวน 8 คน คดเปนรอยละ 2.10 ตามล าดบ

5. รายไดเฉลยตอ พบวา สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอนอยในชวงต ากวา 5,000 บาท จ านวน 246 คน คดเปนรอยละ 64.10 รองลงมาคอ ชวง 5,001-10,000 บาท จ านวน 61 คน คดเปน รอยละ 15.90 ชวง 15,001 บาทขนไป จ านวน 43 คน คดเปนรอยละ 11.20 และชวง 10,001-15,000 บาท จ านวน 34 คน คดเปนรอยละ 8.90 ตามล าดบ

51

ตอนท 2 การวเคราะหระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบร

ผวจยวเคราะหเพอหาคาสถตพนฐานเกยวกบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ปรากฏผลดงตารางท 4.2-4.8 ตารางท 4.2 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย

กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ภาพรวมทกดาน

คณภาพชวตของผสงอาย ค าสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

ดานสภาพความเปนอยทด 3.41 0.48 ปานกลาง 4 ดานสภาพรางกายทด 3.62 0.44 มาก 1 ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.19 0.59 ปานกลาง 6 ดานการรวมกลมทางสงคม 3.49 0.58 ปานกลาง 3 ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.33 0.53 ปานกลาง 5 ดานสภาพอารมณทด 3.52 0.44 มาก 2

เฉลยรวม 3.43 0.38 ปานกลาง

จากตารางท 4.2 พบวา โดยภาพรวมคณภาพชวตของผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร ทง 6 ดานอยในระดบปานกลาง ( X =3.43, S.D.=0.38) โดยดานทมคาเฉลยสงทสด คอ ดานสภาพรางกายทด ( X =3.62, S.D.=0.44) รองลงไปคอ ดานสภาพอารมณทด (X =3.52 , S.D.=0.44) ดานการรวมกลมทางสงคม ( X =3.49, S.D.=0.58) ดานสภาพความเปนอยทด ( X =3.41 , S.D.=0.48) ดานความสมพนธระหวางบคคล ( X =3.33, S.D.=0.53) และดานการตดสนใจดวยตนเอง ( X =3.19, S.D.=0.59) ตามล าดบ

เมอพจารณารายละเอยดรายดาน และรายขอ ปรากฏดงตารางท 4.3 ถง 4.8 ตอไปน

52

ตารางท 4.3 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพความเปนอยทด

ดานสภาพความเปนอยทด คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

1. ปจจบนทานยงประกอบอาชพหลกอย 3.54 1.20 มาก 7 2. ปจจบนทานยงมอาชพเสรมรายไดอย 2.98 1.05 ปานกลาง 15 3. ปจจบนทานยงมความตองการไดรบการอบรมอาชพ เสรม

เพอสรางรายได 2.88 1.09 ปานกลาง 16

4. ปจจบนทานมรายไดดวยตนเองเพยงพอตอการด ารง ชพ 3.64 1.07 มาก 5 5. รายไดของทานปจจบนยงตองพงพาอาศย ลกหลานอย 3.26 1.11 ปานกลาง 12 6. ทานมเงนเกบสะสมเพอการด ารงชพ 3.51 1.07 มาก 8 7. ปจจบนรายจายของทานเพยงพอตอการด ารงชพอย 3.60 0.86 มาก 6 8. เมอทานเจบปวยทานจะตองเสยคารกษาพยาบาลดวย ตนเอง 3.16 1.01 ปานกลาง 13 9. เมอทานมความจ าเปนจะตองชวยงานการกศลตาง ๆ จ าเปน

ตองพงเงนจากลกหลาน 3.30 1.03 ปานกลาง 11

10. ปจจบนทานยงมภาวะหนสน จะตองจายเปนประจ า 3.03 1.09 ปานกลาง 14 11. เมอทานเจบปวยขนมาทานยงตองพงคาใชจาย

รกษาพยาบาลจากลกหลาน 3.34 1.01 ปานกลาง 9

12. ทานสนใจการเลอกอาหารทมประโยชนตอสขภาพ 4.21 0.88 มาก 2 13. อาหารททานรบประทานในแตละวนมผกและผลไม รวมอย

ดวย 4.26 0.81 มาก 1

14. ทานไมชอบรบประทานอาหารประเภทมไขมนสง 3.86 1.04 มาก 3 15. อาหารททานชอบรบประทานมกมรสจด 3.32 1.00 ปานกลาง 10 16. หองน า ในบานททานอาศยอย ไมสะดวกตอการใช อาจท า

ใหเกดอนตรายตอตวทาน 2.87 1.19 ปานกลาง 17

17. ทานมความวตกกงวลในเรองอบตเหตขณะใช หองน า ทบาน

2.82 1.10 ปานกลาง 18

18. หองน าทบานมความสะอาดถกสขลกษณะเหมาะส าหรบทาน 3.82 0.78 มาก 4 เฉลยรวม 3.41 0.48 ปานกลาง

53

จากตารางท 4.3 พบวา โดยภาพรวมผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพความเปนอยทด อยในระดบปานกลาง ( X =3.41, S.D.=0.48) เมอพจารณารายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 8 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ อาหารททานรบประทานในแตละวนมผกและผลไม รวมอยดวย ( X =4.26 , S.D.=0.81) ทานสนใจการเลอกอาหารทมประโยชนตอสขภาพ (X =4.21, S.D.=0.88) ทานไมชอบรบประทานอาหารประเภท มไขมนสง ( X =3.86 , S.D.=1.04) หองน าทบานมความสะอาดถกสขลกษณะเหมาะส าหรบทาน ( X =3.82 , S.D.=0.78) ปจจบนทานมรายไดดวยตนเองเพยงพอตอการด ารง ชพ ( X =3.64 , S.D.=1.07) ปจจบนรายจายของทานเพยงพอตอการด ารงชพอย ( X =3.60 , S.D.=0.86) ปจจบนทานยงประกอบอาชพหลกอย ( X =3.54 , S.D.=1.20) ทานมเงนเกบสะสมเพอการด ารงชพ ( X =3.51 , S.D.=1.07) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 10 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ เมอทานเจบปวยขนมาทานยงตองพงคาใชจาย รกษาพยาบาลจากลกหลาน ( X =3.34 , S.D.=1.01) อาหารททานชอบรบประทานมกมรสจด ( X =3.32 , S.D.=1.00) เมอทานมความจ าเปนจะตองชวยงานการกศลตาง ๆ จ าเปนตองพงเงนจากลกหลาน ( X =3.30 , S.D.=1.03) รายไดของทานปจจบนยงตอง พงพาอาศย ลกหลานอย ( X =3.26 , S.D.=1.11) เมอทานเจบปวยทานจะตองเสยคารกษาพยาบาลดวยตนเอง ( X =3.16 , S.D.=1.01) ปจจบนทานยงมภาวะหนสน จะตองจายเปนประจ า ( X =3.03, S.D.=1.09) ปจจบนทานยงมอาชพเสรมรายไดอย ( X =2.98 , S.D.=1.05) ปจจบนทานยงมความตองการไดรบการอบรมอาชพ เสรมเพอสรางรายได ( X =2.88 , S.D.=1.09) หองน า ในบานททานอาศยอย ไมสะดวกตอการใช อาจท าใหเกดอนตรายตอตวทาน ( X =2.87 , S.D.=1.19) ทานมความวตกกงวลในเรองอบตเหตขณะใช หองน าทบาน ( X =3.19 , S.D.=0.59) ตามล าดบ

54

ตารางท 4.4 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพรางกายทด

ดานสภาพรางกายทด คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

19. ทานตรวจสขภาพเปนประจ า 4.23 0.85 มาก 3 20. ทานมเวลาในการออกก าลงกาย 3.33 1.00 ปานกลาง 10 21. ทานมความพงพอใจในสขภาพของตนเอง 4.06 0.87 มาก 4 22. ทานอานขาวสารเรองสขภาพ 3.15 1.04 ปานกลาง 12 23. ทานมกจะเจบไขไดปวย 2.99 1.12 ปานกลาง 14 24. ทานหลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล 4.34 0.91 มาก 2 25. ทานหลกเลยงการสบบหร 4.38 0.97 มาก 1 26. ทานหลกเลยงอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน อาหารท

มไขมนสง คอเรสเตอรอลสง อาหารหรอขนมทมความหวานมาก

3.99 0.70 มาก 6

27. ทานเดนทางไปทตาง ๆ ไดดวยตนเอง 3.73 0.93 มาก 7 28. ทานไมชอบกจกรรมทตองมการเคลอนไหวรางกาย 3.06 1.12 ปานกลาง 13 29. ทานไดรบขาวสารตางๆ เกยวกบการดแลสขภาพผสงอายใน

สถานการณปจจบน 3.35 0.93 ปานกลาง 9

30. ทานไดรบรขาวสารทางสขภาพจากครอบครว ญาตมตร 3.52 0.83 มาก 8 31. ทานไมเคยไดรบขาวสารเกยวกบการดแลสขภาพจาก

หนวยงานภาครฐ 2.97 0.83 ปานกลาง 15

32. ปจจบนหนวยราชการและเอกชนใหการสนบสนนสงเสรม สขภาพแกทาน

3.23 1.04 ปานกลาง 11

33. ทานปฏบตตนอยางเครงครดในการดแลสขภาพของตนเอง 4.01 0.96 มาก 5 เฉลยรวม 3.62 0.44 มาก

55

จากตารางท 4.4 พบวา โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพรางกายทด อยในระดบมาก ( X =3.62 , S.D.=0.44) เมอพจารณารายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 8 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานหลกเลยง การสบบหร (X =4.38 , S.D.=0.97) ทานหลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล (X =4.34 , S.D.=0.91) ทานตรวจสขภาพเปนประจ า ( X =4.23 , S.D.=0.85) ทานมความพงพอใจในสขภาพของตนเอง (X =4.06 , S.D.=0.87) ทานปฏบตตนอยางเครงครดในการดแลสขภาพของตนเอง (X =4.01 , S.D.=0.96) ทานหลกเลยงอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน อาหารทม ไขมนสง คอเรสเตอรอลสง อาหารหรอ ขนมทมความหวานมาก ( X =3.99 , S.D.=0.70) ทานเดนทางไปทตาง ๆ ไดดวยตนเอง ( X =3.73, S.D.=0.93) ทานไดรบรขาวสารทางสขภาพจากครอบครว ญาตมตร ( X =3.52, S.D.=0.83) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 7 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานไดรบขาวสารตางๆ เกยวกบการดแลสขภาพผสงอายใน สถานการณปจจบน ( X =3.35 , S.D.=0.93) ทานมเวลาในการออกก าลงกาย ( X =3.33 , S.D.=1.00) ปจจบนหนวยราชการและเอกชนใหการสนบสนนสงเสรม สขภาพแกทาน ( X =3.23 , S.D.=1.04) ทานอานขาวสารเรองสขภาพ ( X =3.15, S.D.=1.04) ทานไมชอบกจกรรมทตองมการเคลอนไหวรางกาย ( X =3.069 , S.D.=1.12) ทานมกจะเจบไขไดปวย (X =2.99 , S.D.=1.12) ทานไมเคยไดรบขาวสารเกยวกบการดแลสขภาพจากหนวยงานภาครฐ ( X =2.97 , S.D.=0.83) ตามล าดบ

56

ตารางท 4.5 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานการตดสนใจดวยตนเอง

ดานการตดสนใจดวยตนเอง คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

34. ทานมกจะท าตามสงททานตงใจ แมวาจะมคนอนไมเหนดวยกตาม

3.44 0.94 ปานกลาง 4

35. ทานตองท าสงททานรสกฝนใจ 2.73 1.11 ปานกลาง 9 36. ทานขาดความเปนอสระในการท ากจกรรมตาง ๆ ททาน

อยากจะท า 2.99 0.90 ปานกลาง 7

37. ทานจะแสดงความคดเหนในกจกรรมททานไมเหนดวยวาตองท า

2.93 0.95 ปานกลาง 8

38. ทานมกจะไดสงททานไมตองการ 3.04 1.17 ปานกลาง 6 39. ทานสามารถเลอกท าในสงททานปรารถนาหรอตองการ 3.55 0.91 มาก 2 40. ทานไมกลาทจะแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ กบคน

รอบขาง เชน คนในครอบครว ญาตมตร เพอนสนท 3.15 0.99 ปานกลาง 5

41. ทานสามารถก าหนดสงตาง ๆ ในชวตประจ าวนไดดวยตนเอง

3.97 0.83 มาก 1

42. ทานตดสนใจทจะท า หรอไมท าสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง 3.46 0.86 ปานกลาง 3 43. ทานชอบปฏบตตามค าแนะน าของผอนมากกวาทจะ

ตดสนใจดวย ตนเอง 2.68 1.08 ปานกลาง 10

เฉลยรวม 3.19 0.59 มาก

จากตารางท 4.5 พบวา โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

มคณภาพชวตดานการตดสนใจดวยตนเอง อยในระดบปานกลาง ( X =3.19 , S.D.=0.59) เมอพจารณา รายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 2 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานสามารถก าหนดสงตาง ๆ ในชวตประจ าวนไดดวยตนเอง ( X =3.97 , S.D.=0.83) ทานสามารถ เลอกท าในสงททานปรารถนาหรอตองการ ( X =3.55 , S.D.=0.91) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 8 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานตดสนใจทจะท าหรอไมท าสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง ( X =3.46 , S.D.=0.86) ทานมกจะท าตามสงททานตงใจ แมวาจะมคนอนไม

57

เหนดวยกตาม ( X =3.44 , S.D.=0.94) ทานไมกลาทจะแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ กบคนรอบขาง เชน คนในครอบครว ญาตมตร เพอนสนท ( X =3.15 , S.D.=0.99) ทานมกจะไดสงททานไมตองการ ( X =3.04 , S.D.=1.17) ทานขาดความเปนอสระในการท ากจกรรมตาง ๆ ททานอยากจะท า ( X =2.99 , S.D.=0.90) ทานจะแสดงความคดเหนในกจกรรมททานไมเหนดวยวาตองท า ( X =2.93 , S.D.=0.95) ทานตองท าสงททานรสกฝนใจ ( X =2.73 , S.D.=1.11) ทานชอบปฏบตตามค าแนะน าของผอนมากกวาทจะตดสนใจดวย ตนเอง ( X =2.68 , S.D.=1.08) ตามล าดบ

ตารางท 4.6 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานการรวมกลมทางสงคม

ดานการรวมกลมทางสงคม คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

44. ทานมกใหความชวยเหลอกบชมชน หรอองคกรตาง ๆ 3.42 0.96 ปานกลาง 6 45. ทานไดรบการเลอกทางสงคม เชน เปนทปรกษากรรมการ

ชมชน วด โรงเรยน สมาคมศษยเกา 3.09 1.04 ปานกลาง 9

46. ทานมกจกรรมรวมกบบคคลอน เชน ไปพบปะ สงสรรค รบประทานอาหาร รวมประชมกลมงานเลยง งานศพ

3.89 0.86 มาก 2

47. ทานเขารวมกจกรรมทชมชนของทานจดอยางสม าเสมอ 3.42 0.95 ปานกลาง 7 48. ทานไดรบการยอมรบจากคนในชมชนททานอาศยอย 3.93 1.19 มาก 1 49. ทานมกลมเพอนในชมชนในการพบปะพดคย 3.59 0.78 มาก 4 50. ทานใหความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ ทชมชนจดขน 3.27 0.89 ปานกลาง 8 51. ทานรกษาผลประโยชนของชมชน 3.52 0.87 มาก 5 52. คนในชมชนใหความเคารพนบถอทาน 3.74 0.83 มาก 3 53. ทานคดวา ทานไมมความผกพนกบชมชนทอาศยอย 3.04 1.06 ปานกลาง 10

เฉลยรวม 3.49 0.58 ปานกลาง

จากตารางท 4.6 พบวา โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

มคณภาพชวตดานการรวมกลมทางสงคม อยในระดบปานกลาง ( X =3.49 , S.D.=0.58) เมอพจารณา รายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 5 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานไดรบการยอมรบจากคนในชมชนททานอาศยอย ( X =3.93 , S.D.=1.19) ทานมกจกรรมรวมกบบคคลอน เชน ไปพบปะสงสรรค รบประทานอาหาร รวมประชมกลมงานเลยง งานศพ

58

(X =3.89 , S.D.=0.86) คนในชมชนใหความเคารพนบถอทาน (X =3.74 , S.D.=0.83) ทานมกลมเพอน ในชมชนในการพบปะพดคย ( X =3.59 , S.D.=0.78) ทานรกษาผลประโยชนของชมชน ( X =3.52, S.D.=0.87) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 5 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานมกใหความชวยเหลอกบชมชน หรอองคกรตาง ๆ ( X =3.42 , S.D.=0.96) ทานเขารวมกจกรรมทชมชนของทานจดอยางสม าเสมอ ( X =3.42 , S.D.=0.95) ทานใหความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ ทชมชนจดขน ( X =3.27 , S.D.=0.89) ทานไดรบการเลอกทางสงคม เชน เปนทปรกษา กรรมการ ชมชน วด โรงเรยน สมาคมศษยเกา ( X =3.09 , S.D.=1.04) ทานคดวา ทานไมมความผกพน กบชมชนทอาศยอย ( X =3.04 , S.D.=1.06) ตามล าดบ

ตารางท 4.7 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานความสมพนธระหวางบคคล

ดานความสมพนธระหวางบคคล คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

54. เพอนบานเปนมตรกบทานด 3.93 0.90 มาก 1 55. ทานชอบเพอนบานของทาน 3.64 0.78 มาก 2 56. ทานกบเพอนของทานไดมการตดตอกน 3.43 0.89 ปานกลาง 3 57. ทานมกจกรรมตาง ๆ กบเพอนของทาน 3.14 0.90 ปานกลาง 8 58. เมอทานมเรองไมสบายใจ ทานสามารถปรบทกขกบ

เพอนของทานได 3.20 0.97 ปานกลาง 7

59. เมอทานเจบปวย เพอนของทานไดไปเยยมเยยนทาน 3.35 0.74 ปานกลาง 4 60. เพอนเปนสงทมความหมายส าหรบทาน 3.32 0.96 ปานกลาง 5 61. ทานมการวางแผนในการไปเทยวกบเพอน ๆ ของทาน 3.01 0.96 ปานกลาง 10 62. ทานมโอกาสไปเยยมเยยนญาตมตร 3.06 0.94 ปานกลาง 9 63. ญาตมตรเดนทางมาเยยมเยยนทาน 3.24 1.01 ปานกลาง 6

เฉลยรวม 3.33 0.53 ปานกลาง

59

จากตารางท 4.7 พบวา โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานความสมพนธระหวางบคคล อยในระดบปานกลาง (X =3.33 , S.D.=0.53) เมอพจารณา รายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 2 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ เพอนบานเปนมตรกบทานด (X =3.93 , S.D.=0.19) ทานชอบเพอนบานของทาน (X =3.64 , S.D.=0.78) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 8 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานกบเพอนของทานไดมการตดตอกน ( X =3.43 , S.D.=0.89) เมอทานเจบปวย เพอนของทานไดไปเยยมเยยนทาน (X =3.35 , S.D.=0.74) เพอนเปนสงทมความหมายส าหรบทาน (X =3.32 , S.D.=0.96) ญาตมตรเดนทางมาเยยมเยยนทาน ( X =3.24 , S.D.=1.01) เมอทานมเรองไมสบายใจ ทานสามารถปรบทกขกบ เพอนของทานได ( X =3.20 , S.D.=0.97) ทานมกจกรรมตาง ๆ กบเพอนของทาน ( X =3.14 , S.D.=0.90) ทานมโอกาสไปเยยมเยยนญาตมตร ( X =3.06 S.D.=0.94) ทานมการวางแผนในการไปเทยวกบเพอน ๆ ของทาน ( X =3.01 , S.D.=0.96) ตามล าดบ

ตารางท 4.8 คาเฉลย คาสวนเบยงเบนมาตรฐานของคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ดานสภาพอารมณทด

ดานสภาพอารมณทด คาสถต

แปลผล ล าดบท X S.D.

64. ทานมความสขกบสงรอบขาง 4.38 0.79 มาก 1 65. ทานเขากบคนอนไดงาย 4.03 0.73 มาก 5 66. ทานรสกแจมใส เบกบานกบสงรอบขาง 4.26 0.76 มาก 2 67. ทานรสกเบอหนายในสงตาง ๆ 2.88 1.25 ปานกลาง 9 68. ถายอนเวลาได ทานอยากเปลยนอดตทผานมา 3.22 1.02 ปานกลาง 7 69. ทานรสกวาตนเองโดดเดยว 2.83 1.13 ปานกลาง 10 70. ทานคดวาตนเองไมมประโยชนตอคนอน ๆ 2.77 1.14 ปานกลาง 11 71. ทานสามารถควบคมความรสกของตนเองได 4.18 0.80 มาก 3 72. ทานพรอมทจะยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนในชวต 3.94 0.72 มาก 6 73. ทานพงพอใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน 4.18 0.76 มาก 4 74. ทานมกจะเครยดในสงตาง ๆ รอบขางตวทาน 2.99 0.86 ปานกลาง 8 75. ทานไมสบายใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน 2.65 1.07 ปานกลาง 12

เฉลยรวม 3.52 0.44 ปานกลาง

60

จากตารางท 4.8 พบวา โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพอารมณทด อยในระดบมาก ( X =3.52 , S.D.=0.44) เมอพจารณารายขอ พบวา มคณภาพชวต อยในระดบมาก 6 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสด ไปหานอยทสด คอ ทานมความสข กบสงรอบขาง ( X =4.38 , S.D.=0.79) ทานรสกแจมใส เบกบานกบสงรอบขาง (X =4.26 , S.D.=0.76) ทานสามารถควบคมความรสกของตนเองได ( X =4.18 , S.D.=0.80) ทานพงพอใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน ( X =4.18 , S.D.=0.76) ทานเขากบคนอนไดงาย ( X =4.03 , S.D.=0.73) ทานพรอมทจะยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนในชวต (X =3.94 , S.D.=0.72) และมคณภาพชวต อยในระดบปานกลาง 8 ขอ เรยงล าดบคาเฉลยจากมากทสดไปหานอยทสด คอ ถายอนเวลาได ทานอยากเปลยนอดตทผานมา ( X =3.22 , S.D.=1.02) ทานมกจะเครยดในสงตาง ๆ รอบขางตวทาน ( X =2.99 , S.D.=0.86) ทานรสกเบอหนายในสงตาง ๆ ( X =2.88 , S.D.=1.25) ทานรสกวาตนเองโดดเดยว (X =2.83 , S.D.=1.13) ทานคดวาตนเองไมมประโยชนตอคนอน ๆ (X =2.77 , S.D.=1.14) ทานไมสบายใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน ( X =2.65 , S.D.=1.07) ตามล าดบ

ตอนท 3 การวเคราะหเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล

ผวจ ยน าขอมลจากแบบสอบถามมาวเคราะหเพอเปรยบเท ยบระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพสมรส ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน ปรากฏดงตารางท 4.9-4.20

61

ตารางท 4.9 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามเพศ

คณภาพชวตของผสงอายฯ ชาย (n=132) หญง (n=252)

t p-value ผลการทดสอบ X S.D. X S.D.

ดานสภาพความเปนอยทด 3.37 0.44 3.43 0.49 -1.199 0.232 ไมแตกตาง ดานสภาพรางกายทด 3.54 044 3.66 0.43 -2.378 0.018 แตกตาง ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.22 0.47 3.17 0.64 0.777 0.438 ไมแตกตาง ดานการรวมกลมทางสงคม 3.59 0.66 3.44 0.52 2.427 0.016 แตกตาง ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.21 0.49 3.39 0.52 -3.178 0.002 แตกตาง ดานสภาพอารมณทด 3.52 0.43 3.52 0.43 0.010 0.992 ไมแตกตาง

ภาพรวม 6 ดาน 3.41 0.33 3.43 0.40 -0.660 0.510 ไมแตกตาง

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 4.14 พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทเปนเพศหญง (3.43) มคณภาพชวตสงกวาเพศชาย (3.41) และผสงอายทมเพศตางกน มคณภาพชวต โดยรวม ไมแตกตางกน (t= -0.660, p-value = 0.510) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน 1.1 ทวา

ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมเพศตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพรางกายทด (t= -2.378, p-value = 0.018) ดานการรวมกลมทางสงคม (t= 2.427, p-value = 0.016) และดานความสมพนธระหวางบคคล (t= -3.178, p-value = 0.002) เทานนทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนดานสภาพความเปนอยทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง และดานสภาพอารมณทด ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

62

ตารางท 4.10 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผ สงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามอาย

คณภาพชวตของผสงอายฯ 60-65 ป (n=113)

66-70 ป (n=109)

71-75 ป (n=42)

76-80 ป (n=66)

80 ปขนไป (n=54)

X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. ดานสภาพความเปนอยทด 3.36 0.33 3.40 0.44 3.59 0.53 3.28 0.58 3.52 0.55 ดานสภาพรางกายทด 3.62 0.34 3.56 0.35 3.82 0.32 3.54 0.61 3.65 0.58 ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.11 0.43 3.05 0.44 3.22 0.73 3.24 0.72 3.56 0.68 ดานการรวมกลมทางสงคม 3.48 0.66 3.32 0.42 3.74 0.47 3.50 0.62 3.62 0.59 ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.35 0.41 3.25 0.40 3.42 0.53 3.26 0.64 3.46 0.70 ดานสภาพอารมณทด 3.54 0.39 3.54 0.38 3.49 0.43 3.54 0.54 3.44 0.48

ภาพรวม 6 ดาน 3.41 0.27 3.35 0.28 3.55 0.39 3.33 0.50 3.54 0.49

จากตารางท 4.10 พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ทมอาย 71-75 ป (3.55) มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทม อาย 60-65 ป (3.41) อาย 66-70 ป (3.35) อาย 76-80 ป (3.33) และอาย 80 ปขนไป (3.54) ผวจยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ปรากฏดงดงตารางท 4.11

63

ตารางท 4.11 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามอาย

คณภาพชวตฯ แหลงความแปรปรวน

Sum of Square

df Mean

Square F p-value

ดานสภาพความเปนอยทด ระหวางกลม 3.324 4 .831 3.755 .005 ภายในกลม 83.861 379 .221 รวม 87.185 383 ดานสภาพรางกายทด ระหวางกลม 2.487 4 .622 3.218 .013 ภายในกลม 73.202 379 .193 รวม 75.689 383 ดานการตดสนใจดวยตนเอง ระหวางกลม 10.607 4 2.652 8.132 .000 ภายในกลม 123.595 379 .326 รวม 134.202 383 ดานการรวมกลมทางสงคม ระหวางกลม 6.476 4 1.619 5.020 .001 ภายในกลม 122.232 379 .323 รวม 128.708 383 ดานความสมพนธระหวางบคคล ระหวางกลม 2.323 4 .581 2.130 .076 ภายในกลม 103.328 379 .273 รวม 105.651 383 ดานสภาพอารมณทด ระหวางกลม .555 4 .139 .728 .574 ภายในกลม 72.215 379 .191 รวม 72.770 383 ในภาพรวม ระหวางกลม 1.972 4 .493 3.477 .008 ภายในกลม 53.747 379 .142 รวม 55.720 383

* นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

64

จากตารางท 4.11 ผลการทดสอบ พบวา คา p-value (Sig.) ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน (F= 3.477, p-value = 0.008) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน 1.2 ทวา

ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทมอายตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกาย ทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง และดานการรวมกลมทางสงคม (p-value < 0.05) สวนดานความสมพนธระหวางบคคล และดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

เมอพบนยส าคญทางสถต ผวจยจงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) ไดผลการทดสอบปรากฏดงดงตารางท 4.12

65

ตารางท 4.12 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามอาย

คณภาพชวตฯ อาย 60-65ป 66-70ป 71-75ป 76-80ป 80ปขนไป ดานสภาพความเปนอยทด 60-65ป - 0.03039 0.22155* 0.08520 0.15498*

66-70ป - - 0.19117* 0.11559 0.12459 71-75ป - - - 0.30676* 0.06658 76-80ป - - - - 0.24018* 80ปขนไป - - - - -

ดานสภาพรางกายทด 60-65ป - 0.06071 0.19808* 0.08042 0.02171 66-70ป - - 0.25879* 0.01971 0.08242 71-75ป - - - 0.27850* 0.17637 76-80ป - - - - 0.10213 80ปขนไป - - - - -

ดานการตดสนใจดวยตนเอง

60-65ป - 0.06016 0.11795 0.13484 0.45234* 66-70ป - - 0.17811 0.19500 0.51250* 71-75ป - - - 0.01688 0.33439* 76-80ป - - - - 0.31751* 80ปขนไป - - - - -

ดานการรวมกลมทางสงคม

60-65ป - 0.15978* 0.25326* 0.01542 0.13538 66-70ป - - 0.41304* 0.17520* 0.29517* 71-75ป - - - 0.23784* 0.11788 76-80ป - - - - 0.11996 80ปขนไป - - - - -

ภาพรวม 6 ดาน 60-65ป - 0.05757 0.13532* 0.01720 0.12863* 66-70ป - - 0.19289* 0.04037 0.18621* 71-75ป - - - 0.15252* 0.00669 76-80ป - - - - 0.14583* 80ปขนไป - - - - -

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

66

จากตารางท 4.12 พบวา ในภาพรวม มจ านวน 6 ค ทแตกตางกน คอ อาย 60-65 ปกบอาย 71-75 ป (0.13532) อาย 60-65 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.12863) อาย 66-70 ปกบอาย 71-75 ป (0.19289) อาย 66-70 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.18621) อาย 71-75 ปกบอาย 76-80 ป (0.15252) และอาย 76-80 ป กบอาย 80 ปขนไป (0.14583) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพความเปนอยทด พบวา มจ านวน 5 ค ทแตกตางกน คอ อาย 60-65 ปกบอาย 71-75 ป (0.22155) อาย 60-65 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.15498) อาย 66-70 ปกบอาย 71-75 ป (0.19117) อาย 71-75 ปกบอาย 76-80 ป (0.30676) และอาย 76-80 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.24018) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพรางกายทด พบวา มจ านวน 3 ค ทแตกตางกน คอ อาย 60-65 ปกบอาย 71-75 ป (0.19808) อาย 66-70 ปกบอาย 71-75 ป (0.25879) และอาย 71-75 ปกบอาย 76-80 ป (0.27850) อยางม นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานการตดสนใจดวยตนเอง พบวา มจ านวน 4 ค ทแตกตางกน คอ อาย 60-65 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.45234) อาย 66-70 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.51250) อาย 71-75 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.33439) และอาย 76-80 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.31751) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานการรวมกลมทางสงคม พบวา มจ านวน 6 ค ทแตกตางกน คอ อาย 60-65 ปกบอาย 66-70 ป (0.15978) อาย 60-65 ปกบอาย 71-75 ป (0.25326) อาย 66-70 ปกบอาย 71-75 ป (0.41304) อาย 66-70 ปกบอาย 46-80 ป (0.17520) อาย 66-70 ปกบอาย 80 ปขนไป (0.29517) และอาย 71-75 ป กบอาย 76-80 ป (0.23784) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

67

ตารางท 4.13 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบรจ าแนกตามสถานภาพการสมรส

คณภาพชวตฯ โสด

(n=70) สมรส

(n=202) หยา/หมาย/แยก

(n=112)

X S.D. X S.D. X S.D. ดานสภาพความเปนอยทด 3.63 0.57 3.37 0.41 3.32 0.46 ดานสภาพรางกายทด 3.81 0.55 3.56 0.42 3.61 0.35 ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.58 0.67 3.12 0.58 3.07 0.44 ดานการรวมกลมทางสงคม 3.65 0.62 3.44 0.62 3.46 0.44 ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.68 0.57 3.27 0.49 3.22 0.45 ดานสภาพอารมณทด 3.52 0.43 3.56 0.43 3.46 0.43

รวม 3.64 0.47 3.38 0.37 3.36 0.26

จากตารางท 4.13 พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ทมสถานภาพโสด (3.64) มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมสถานภาพสมรส (3.38) และผสงอายทมสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (3.36) ผวจยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ปรากฏดงตารางท 4.14

68

ตารางท 4.14 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามสถานภาพสมรส

คณภาพชวตฯ แหลงความแปรปรวน

Sum of Square

df Mean

Square F p-value

ดานสภาพความเปนอยทด ระหวางกลม 4.640 2 2.320 10.708 .000 ภายในกลม 82.545 381 .217 รวม 87.185 383 ดานสภาพรางกายทด ระหวางกลม 3.353 2 1.677 8.831 .000 ภายในกลม 72.336 381 .190 รวม 75.689 383 ดานการตดสนใจดวยตนเอง ระหวางกลม 13.315 2 6.658 20.983 .000 ภายในกลม 120.887 381 .317 รวม 134.202 383 ดานการรวมกลมทางสงคม ระหวางกลม 2.354 2 1.177 3.549 .030 ภายในกลม 126.354 381 .332 รวม 128.708 383 ดานความสมพนธระหวางบคคล ระหวางกลม 10.601 2 5.300 21.246 .000 ภายในกลม 95.051 381 .249 รวม 105.651 383 ดานสภาพอารมณทด ระหวางกลม .778 2 .389 2.058 .129 ภายในกลม 71.992 381 .189 รวม 72.770 383 ในภาพรวม ระหวางกลม 4.210 2 2.105 15.570 .000 ภายในกลม 51.510 381 .135 รวม 55.720 383

* นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

69

จากตารางท 4.14 ผลการทดสอบ พบวา คา p-value (Sig.) ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน (F= 15.570, p-value = 0.000) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน 1.3 ทวา

ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานการรวมกลมทางสงคม ดานความสมพนธระหวางบคคล (p-value < 0.05) สวนดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

เมอพบนยส าคญทางสถต ผวจยจงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) ไดผลการทดสอบปรากฏดงดงตารางท 4.15

70

ตารางท 4.15 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามสถานภาพสมรส

คณภาพชวตฯ สถานภาพ โสด สมรส หยา/หมายฯ ดานสภาพความเปนอยทด โสด - 0.26430* 0.30903*

สมรส - - 0.04473 หยา/หมาย/แยก - - -

ดานสภาพรางกายทด โสด - 0.25356* 0.20000* สมรส - - 0.05356 หยา/หมาย/แยก - - -

ดานการตดสนใจดวยตนเอง โสด - 0.46492* 0.50714* สมรส - - 0.04222 หยา/หมาย/แยก - - -

ดานการรวมกลมทางสงคม โสด - 0.20920* 0.18685 สมรส - - 0.02236 หยา/หมาย/แยก - - -

ดานความสมพนธระหวางบคคล โสด - 0.41003* 0.45766* สมรส - - 0.04764 หยา/หมาย/แยก - - -

ภาพรวม โสด - 0.25984* 0.28691* สมรส - - 0.02707 หยา/หมาย/แยก - - -

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 4.15 พบวา ในภาพรวม มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.26430) และสถานภาพโสดกบสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (0.30903) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพความเปนอยทด พบวา มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.26430) และสถานภาพโสดกบสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (0.30903) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

71

ดานสภาพรางกายทด พบวา มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.25356) และสถานภาพโสดกบสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (0.20000) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานการตดสนใจดวยตนเอง พบวา มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.46492) และสถานภาพโสดกบสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (0.50714) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานการรวมกลมทางสงคม พบวา มจ านวน 1 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.20920) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานความสมพนธระหวางบคคล พบวา มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ สถานภาพโสดกบสถานภาพสมรส (0.41003) และสถานภาพโสดกบสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย (0.45766) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต ตารางท 4.16 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามระดบการศกษา

คณภาพชวตฯ ต ากวามธยม(n=209)

มธยมตน (n=104)

มธยมปลาย(n=63)

ปรญญาตร (n=8)

X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. ดานสภาพความเปนอยทด 3.38 0.45 3.42 0.56 3.46 0.39 3.34 0.40 ดานสภาพรางกายทด 3.59 0.42 3.63 0.50 3.64 0.42 3.88 0.12 ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.17 0.52 3.25 0.69 3.18 0.64 3.00 0.13 ดานการรวมกลมทางสงคม 3.39 0.64 3.60 0.51 3.60 0.38 3.65 0.53 ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.28 0.49 3.39 0.61 3.34 0.47 3.62 0.46 ดานสภาพอารมณทด 3.56 0.40 3.49 0.40 3.46 0.56 3.39 0.73

รวม 3.40 0.35 3.46 0.44 3.45 0.36 3.48 0.98

จากตารางท 4.16 พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ทมการศกษาระดบปรญญาตร (3.48) มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมการศกษาต ากวามธยม (3.40) ผสงอายทมการศกษาระดบมธยมตน (3.46) และผสงอายทมการศกษาระดบมธยมปลาย (3.45) ผวจย จงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ปรากฏดงดงตารางท 4.17

72

ตารางท 4.17 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผสงอาย ในเขต กรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามระดบการศกษา

คณภาพชวตฯ แหลงความแปรปรวน

Sum of Square

df Mean

Square F p-value

ดานสภาพความเปนอยทด ระหวางกลม .339 3 .113 .494 .687 ภายในกลม 86.847 380 .229 รวม 87.185 383 ดานสภาพรางกายทด ระหวางกลม .726 3 .242 1.226 .300 ภายในกลม 74.963 380 .197 รวม 75.689 383 ดานการตดสนใจดวยตนเอง ระหวางกลม .770 3 .257 .731 .534 ภายในกลม 133.433 380 .351 รวม 134.202 383 ดานการรวมกลมทางสงคม ระหวางกลม 4.211 3 1.404 4.284 .005 ภายในกลม 124.497 380 .328 รวม 128.708 383 ดานความสมพนธระหวางบคคล ระหวางกลม 1.560 3 .520 1.898 .129 ภายในกลม 104.091 380 .274 รวม 105.651 383 ดานสภาพอารมณทด ระหวางกลม .693 3 .231 1.218 .303 ภายในกลม 72.077 380 .190 รวม 72.770 383 ในภาพรวม ระหวางกลม .384 3 .128 .880 .452 ภายในกลม 55.336 380 .146 รวม 55.720 383

* นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

73

จากตารางท 4.17 ผลการทดสอบ พบวา คา p-value (Sig.) ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวตโดยรวมไมแตกตางกน (F= 0.880, p-value = 0.452) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน 1.4 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานการรวมกลมทางสงคม (p-value < 0.05) สวนดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานความสมพนธระหวางบคคล และดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

เมอในภาพรวม พบวา ไมนยส าคญทางสถต ผวจยจงไมตองท าการทดสอบความแตกตางเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod)

ตารางท 4.18 การเปรยบเทยบระคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานครปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน

คณภาพชวตฯ ต ากวา 5000 (n=246)

5001-10000 (n=61)

10001-15000 (n=34)

150001 ขนไป (n=43)

X S.D. X S.D. X S.D. X S.D. ดานสภาพความเปนอยทด 3.32 0.42 3.38 0.50 3.91 0.57 3.52 0.36 ดานสภาพรางกายทด 3.60 0.41 3.61 0.51 3.90 0.36 3.53 0.49 ดานการตดสนใจดวยตนเอง 3.06 0.51 3.29 0.74 3.58 0.52 3.47 0.56 ดานการรวมกลมทางสงคม 3.48 0.60 3.42 0.58 3.72 0.40 3.42 0.48 ดานความสมพนธระหวางบคคล 3.19 0.49 3.53 0.54 3.78 0.36 3.47 0.47 ดานสภาพอารมณทด 3.45 0.40 3.59 0.44 3.69 0.37 3.70 0.53

รวม 3.35 0.33 3.47 0.47 3.76 0.31 3.52 0.37

จากตารางท 4.18 พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดอยในชวง 10,001-15,000 บาท (3.76) มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมรายไดอยในชวง ต ากวา 5,000 บาท (3.35) ผสงอายทมรายไดอยในชวง 5,001-10,000 บาท (3.47) และผสงอายทมรายได อยในชวง 15,001 บาทขนไป (3.52) ผวจยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ปรากฏดง ดงตารางท 4.19

74

ตารางท 4.19 ผลการทดสอบความแปรปรวนเกยวกบคณภาพชวต ของผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน

คณภาพชวตฯ แหลงความแปรปรวน

Sum of Square

df Mean

Square F p-value

ดานสภาพความเปนอยทด ระหวางกลม 11.224 3 3.741 18.717 .000 ภายในกลม 75.961 380 .200 รวม 87.185 383 ดานสภาพรางกายทด ระหวางกลม 3.043 3 1.014 5.307 .001 ภายในกลม 72.645 380 .191 รวม 75.689 383 ดานการตดสนใจดวยตนเอง ระหวางกลม 13.396 3 4.465 14.046 .000 ภายในกลม 120.806 380 .318 รวม 134.202 383 ดานการรวมกลมทางสงคม ระหวางกลม 2.318 3 .773 2.324 .075 ภายในกลม 126.389 380 .333 รวม 128.708 383 ดานความสมพนธระหวางบคคล ระหวางกลม 14.807 3 4.936 20.646 .000 ภายในกลม 90.844 380 .239 รวม 105.651 383 ดานสภาพอารมณทด ระหวางกลม 4.017 3 1.339 7.400 .000 ภายในกลม 68.753 380 .181 รวม 72.770 383 ในภาพรวม ระหวางกลม 5.792 3 1.931 14.696 .000 ภายในกลม 49.928 380 .131 รวม 55.720 383

* นยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

75

จากตารางท 4.19 ผลการทดสอบ พบวา คา p-value (Sig.) ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน (F= 14.696 , p-value = 0.000) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน 1.5 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพอารมณทด (p-value < 0.05) สวนดานการรวมกลมทางสงคม พบวา ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

เมอพบนยส าคญทางสถต ผวจยจงท าการทดสอบความแตกตางเปนรายค โดยวธการของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) ไดผลการทดสอบปรากฏดงดงตารางท 4.20 ตารางท 4.20 ผลการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอาย ทแตกตางกนเปนรายค โดยวธการ

ของเชฟเฟ (Scheffe’s Mothod) จ าแนกตามรายไดเฉลยตอเดอน

คณภาพชวตฯ รายไดเฉลย ต ากวา 5000 5000-10000 10001-15000 มากกวา15001

ดานสภาพความเปนอยทด ต ากวา 5000 - 0.06550 0.59563* 0.19896 5000-10000 - - 0.53014* 0.13346 10001-15000 - - - 0.39668* มากกวา15001 - - - -

ดานสภาพรางกายทด ต ากวา 5000 - 0.00331 0.29675* 0.06682 5000-10000 - - 0.29344* 0.07012 10001-15000 - - - 0.36357* มากกวา15001 - - - -

ดานการตดสนใจดวยตนเอง

ต ากวา 5000 - 0.23249* 0.52401* 0.40787* 5000-10000 - - 0.29151 0.17537 10001-15000 - - - 0.11614 มากกวา15001 - - - -

76

ตารางท 4.20 (ตอ)

คณภาพชวตฯ รายไดเฉลย ต ากวา 5000 5000-10000 10001-15000 มากกวา15001

ดานความสมพนธระหวางบคคล

ต ากวา 5000 - 0.33694* 0.58748* 0.27774* 5000-10000 - - 0.25054 0.05920 10001-15000 - - - 0.30975 มากกวา15001 - - - -

ดานสภาพอารมณทด ต ากวา 5000 - 0.14375 0.24355* 0.25418* 5000-10000 - - 0.09979 0.11043 10001-15000 - - - 0.01063 มากกวา15001 - - - -

ในภาพรวม ต ากวา 5000 - 0.12011 0.41421* 0.16809 5000-10000 - - 0.29410 0.04798 10001-15000 - - - 0.24612* มากกวา15001 - - - -

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 4.20 พบวา ในภาพรวม มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาท กบรายได 10,001-15,000 บาท (0.41421) และรายได 10,001-15,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาท ขนไป (0.24612) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพความเปนอยทด พบวา มจ านวน 3 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาท กบรายได 10,001-15,000 บาท (0.59563) รายได 5,000-10,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท (0.53014) และรายได 10,001-15,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาทขนไป (0.39668) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพรางกายทด พบวา มจ านวน 3 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท (0.29675) รายได 5,000-10,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท (0.29344) และรายได 10,001-15,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาทขนไป (0.36357) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานการตดสนใจดวยตนเอง พบวา มจ านวน 3 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาท กบรายได 5,000-10,000 บาท (0.23249) รายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท

77

(0.52401) และรายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาทขนไป (0.40787) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานความสมพนธระหวางบคคล พบวา มจ านวน 3 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายได 5,000-10,000 บาท (0.33694) รายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท (0.58748) และรายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาทขนไป (0.27774) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต

ดานสภาพอารมณทด พบวา มจ านวน 2 ค ทแตกตางกน คอ รายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายได 10,001-15,000 บาท (0.24355) และรายไดต ากวา 5,000 บาทกบรายไดมากกวา 15,001 บาทขนไป (0.25418) อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกนน พบวา ไมมนยส าคญทางสถต ตอนท 4 สรปสมมตฐานการวจย

ผลการเปรยบเทยบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน เพอทดสอบสมมตฐานการวจยครงน ดงทกลาวมาแลวขางตนในตอนท 3 สามารถสรปผลการทดสอบสมมตฐาน การวจยไดดงตารางท 4.21

ตารางท 4.21 สรปสมมตฐานการวจย

สมมตฐาน สถตทใชทดสอบ ผลการทดสอบ

ยอมรบ ปฏเสธ 1.1 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ทมเพศตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน t-test

Independent

1.2 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.3 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.4 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.6 สงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

บทท 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การศกษาวจย “การศกษาคณภาพชวตของผ สงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ครงน มวตถประสงค (1) เพอศกษาระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร (2) เพอก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพชวตของผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร กลมตวอยาง คอ ผสงอายสญชาตไทย ทมอาย 60 ปขนไป ทเปนสมาชกสมาคม ผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร เกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบสอบถาม ทมคาความเชอมนทงฉบบเทากบ 0.860 จ านวน 384 ฉบบ วเคราะหขอมลโดย ใชโปรแกรม SPSS สถตทใชในการวจย ประกอบดวย คาความถ คารอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน สถตท สถตเอฟ และการวเคราะหถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis) ผลการวจยสรปไดดงน สรปผลการวจยเชงปรมาณ

1. เพศ พบวา สวนใหญเปนเพศหญง จ านวน 252 คน คดเปนรอยละ 65.60 ดานอาย พบวา สวนใหญมอายอยในชวง 60-65 ป จ านวน 113 คน คดเปนรอยละ 29.4 ดานสถานภาพการสมรส พบวา สวนใหญมสถานภาพสมรส จ านวน 202 คน คดเปนรอยละ 52.60 ดานระดบการศกษา พบวา สวนใหญมการศกษาระดบต ากวามธยมศกษา จ านวน 209 คน คดเปนรอยละ 54.40 ดานรายไดเฉลยตอ พบวา สวนใหญมรายไดเฉลยตอเดอนอยในชวงต ากวา 5,000 บาท จ านวน 246 คน คดเปนรอยละ 64.10

2. สรปผลการศกษาระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร พบวา

ดานสภาพความเปนอยทดโดยภาพรวมผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพความเปนอยทด อยในระดบปานกลาง ( =3.41, S.D.=0.48)

ดานสภาพรางกายทด โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพรางกายทด อยในระดบมาก ( =3.62 , S.D.=0.44)

ดานการตดสนใจดวยตนเอง โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานการตดสนใจดวยตนเอง อยในระดบปานกลาง ( =3.19 , S.D.=0.59)

ดานการรวมกลมทางสงคม โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานการรวมกลมทางสงคม อยในระดบปานกลาง

79

ดานความสมพนธระหวางบคคล โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานความสมพนธระหวางบคคล อยในระดบปานกลาง

ดานสภาพอารมณทด โดยภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตดานสภาพอารมณทด อยในระดบมาก

3. สรปผลการวเคราะหการเปรยบเทยบระดบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล

ดานเพศ พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทเปนเพศหญง มคณภาพชวตสงกวาเพศชาย และผสงอายทมเพศตางกน มคณภาพชวต โดยรวม ไมแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน 1.1 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมเพศตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร มคณภาพชวตทมเพศตางกน มคณภาพชวตดานการรวมกลมทางสงคม และดานความสมพนธระหวางบคคล เทานนทแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวนดานสภาพความเปนอยทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง และดานสภาพอารมณทด ไมแตกตางกน ระดบนยส าคญทางสถต 0.05

ดานอาย พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทมอาย 71-75 ป มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทม อาย 60-65 ป อาย 66-70 ป อาย 76-80 ป และอาย 80 ปขนไป ผวจยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว พบวาผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน 1.2 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทมอายตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง และดานการรวมกลมทางสงคม สวนดานความสมพนธระหวางบคคล และดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน (p-value > 0.05) ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

ดานสถานภาพการสมรส พบวา ในภาพรวมผ สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพโสด มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมสถานภาพสมรส และผสงอายทมสถานภาพหยา/หมาย/แยกกนอย ผวจยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ผลการทดสอบ พบวา สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบ

80

สมมตฐาน 1.3 ทวาผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพการสมรส ตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานการรวมกลมทางสงคม ดานความสมพนธระหวางบคคล สวนดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

ดานระดบการศกษา พบวา ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมการศกษาระดบปรญญาตร มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมการศกษาต ากวามธยม ผสงอายทมการศกษาระดบมธยมตน และผสงอายทมการศกษาระดบมธยมปลาย ผวจย จงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว ผลการทดสอบ พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวตโดยรวมไมแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 ดงนนจงปฏเสธสมมตฐาน 1.4 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษา ตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานการรวมกลมทางสงคม สวนดานสภาพความเปนอย ท ด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานความสมพนธระหวางบคคล และดานสภาพอารมณทด พบวา ไมแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

ดานรายไดเฉลยตอเดอน ในภาพรวมผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดอยในชวง 10,001-15,000 บาท มคณภาพชวตสงกวาผสงอายทมรายไดอยในชวงต ากวา 5,000 บาท ผสงอายทมรายไดอยในชวง 5,001-10,000 บาท และผสงอายทมรายได อยในชวง 15,001 บาทขนไป ผ วจ ยจงวเคราะหความแปรปรวนแบบทางเดยว พบวา ผ สงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตโดยรวมแตกตางกน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 ดงนนจงยอมรบสมมตฐาน 1.5 ทวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตแตกตางกน

เมอพจารณารายดาน ทง 6 ดาน พบวา ผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวตแตกตางกนในดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการตดสนใจดวยตนเอง ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพอารมณทด สวนดานการรวมกลมทางสงคม พบวา ไมแตกตางกน ทระดบนยส าคญทางสถต 0.05

81

สรปสมมตฐานการวจย ผลการเปรยบเทยบคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร

ปทมธาน และนนทบร จ าแนกตามปจจยสวนบคคล ประกอบดวย เพศ อาย สถานภาพการสมรส ระดบการศกษา และรายไดเฉลยตอเดอน เพอทดสอบสมมตฐานการวจยครงน ดงทกลาวมาแลวขางตนในตอนท 3 สามารถสรปผลการทดสอบสมมตฐาน การวจยไดดงตารางท 5.1 ตารางท 5.1 สรปสมมตฐานการวจย

สมมตฐาน สถตทใชทดสอบ ผลการทดสอบ

ยอมรบ ปฏเสธ 1.1 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร

ทมเพศตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน t-test

Independent

1.2 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมอายตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.3 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมสถานภาพสมรสตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.4 ผสงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมระดบการศกษาตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

1.6 สงอายในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรทมรายไดเฉลยตอเดอนตางกน มคณภาพชวต แตกตางกน

F-test One-Way

สรปผลการวจยเชงคณภาพ

การศกษาเชงคณภาพจะศกษาเฉพาะกลมตวอยางทเปนผสงอาย ทมอาย 60 ขนไป มสญชาตไทย และเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ซงมขนตอนการวจยดงน

1. การคนควาเอกสาร (Documentary Research) เปนการรวบรวม คนควาขอมล เอกสารตาง ๆ ทเกยวของกบวตถประสงค และขอบเขตการวจยตามทไดระบไวแลวขางตน รวมทงขอมลอน ๆ ทเปนประโยชนตอการศกษาและการเขยนรายงานการวจย ส าหรบการวเคราะหขอมลจากการคนควาเอกสารนน ผวจยใชวธการประมวลวเคราะห และอภปรายสรปผลรวมกนตลอดจนใช

82

วธการตความ เพอหาขอสรปทเปนประโยชนสามารถน ามาใชประกอบการเขยนรายงาน เพอใหไดรายละเอยดทสมบรณครบถวนมากทสด

2. การจดสนทนากลม (Focus Group) ทงนผวจยจดการสนทนากลม (Focus Group) โดยสนทนากลมกบผสงอาย ทมอาย 60 ขนไป มสญชาตไทย และเปนสมาชกสมาคมผสงอาย เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบรเทานน จงหวด ละ 6-8 คน โดยผวจยใชแบบสมภาษณ ทประกอบดวยหวขอการสมภาษณถงปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย ดานสภาพอารมณทด ดานความสมพนธระหวางบคคล ดานสภาพความเปนอยทด ดานสภาพรางกายทด ดานการรวมกลมทางสงคม ดานการตดสนใจดวยตนเอง

3. การวเคราะหขอมล เมอรวบรวมขอมลไดครบถวนแลวผวจยวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) จากขอมลทบนทกไว โดยท าการแยกแยะจดกลมขอมล เชอมโยงความคด ขยายความเชอมโยง หาความหมายและหาขอสรป

ผลการสมภาษณเชงลกของผสงอาย สามารถสรป ไดดงน 1. คณภาพชวตของผสงอายดานสภาพอารมณทด

พบวา ผสงอายสวนใหญมความสขกบสงรอบขางเชนไดอยใกลชดกบลกหลานและมเวลาใหกบครอบครวมากยงขน และสามารถปรบตวเขกบคนอนไดงาย แตในบางครงทผสงอายตออาศยอยเพยงล าพงในบางจะรสกเหงา และเบอหนายสง ๆ ตาง ผสงอายสวนใหญ มความคดเหนวา หากสามารถปรบตวและยอมรบสภาพไดวา ไมไดท างานและไมไดมชอเสยงเกยรตยศเหมอนในอดต กจะสามารถมความสขและใชชวตอยสงคมได นอกจากน ผสงอายสวนใหญ ยงมความคดเหนวา การควบคมอารมณและความรสกนน ท าไดยาก เนองจากบางครงกรสกนอยใจลกหลาน ดงนนผสงอายสวนใหญ จงคดวาการไปปฏบตธรรมหรอการไปท าบญทวด หรอท ากจกรรมตางๆรวมกบสงคมจะท าใหความรสกเหงาและโดดเดยวหายไปบาง

2. คณภาพชวตของผสงอายดานความสมพนธระหวางบคคล พบวา ผสงอายสวนใหญสามารถมความสมพนธกบเพอบานเปนอยางด เนองจากม

เวลาวางทจะสนทนากบเพอนบานมากขนซงแตกตางจากในอดตทไมคอยมเวลาเนองจากตองท างาน และสวนใหญผสงอายจะมกจกรรมท ารวมกบเพอบานบางครงเนองจาก เพอนบานบางครงกอยกนคนละชวงอาย จงท าใหมเวลาวางไมตรงกน บางครงเพอบานตองไปท างาน แตผสงอายสวนใหญ จะมความสมพนธระหวางบคคลทดกบเพอนบานทเปนผสงอายเหมอนกน ในดานของการพดคยกบเพอบานเวลามเรองไมสบายใจหรอมความทกข นน ผสงอายสวนใหญจะไมเลาใหเพอนบานฟง โดยผสงอาย จะเกบปญหาเหลานนไวคนเดยว และในเวลาวางผสงอาย จะไปเยยมเยอนญาตมตรและเพอนฝงบางในบางครงเทานน ไมไดเดนทางไปเยยมบอยๆ เนองจากมปญหาเรองการ

83

เดนทาง และมกจะพบกนในชวงเทศกาลตาง ๆ หรอวนรวมญาตของแตละครอบครวเทานน และผสงอายสวนใหญมความคดเหนตรงกนวา การเดนทางไปเยยมเยอนญาตหรอเพอนๆ บอยเกนไปจะท าใหมคาใชจายเพมมากขน

3. คณภาพชวตของผสงอายดานสภาพความเปนอยทด พบวา ผสงอายสวนใหญไมไดประกอบอาชพหลกและสวนใหญไมมอาชพเสรม

ทงนผสงอายสวนใหญมความคดเหนตองกนวา ตรงกนวาตองการอชพเสรมเพอท าใหมรายไดและท าใหใชเวลาวางไดอยางมประโยชนและไมรสกเหงาอกตอไป ผสงอายสวนใหญอาศยอยกบลกหลานและยงตองพงพาอาศยลกหลาน นอกจากน ผสงอายสวนใหญมรายไดหลกจากรฐบาลทกเดอน แตกยงตองพงพาลกหลานเมอยามเจบปวย ผสงอายสวนใหญยงมภาวะหนสน จะตองจายเปนประจ า เชน ชวยลกหลานผอนบาน เปนตน ดานการรบประทานอาหารผสงอายสวนใหญจะใสใจกบสขภาพมากขนโดยจะเลอกรบประทานผกและผลไมตามฤดกาล ดานสขอนามยการใชหองน าในบานนน สวนใหญมความคดวาหองน าในบานมความปลอดภยและถกสขลกษณะ

4. คณภาพชวตของผสงอายดานสภาพรางกายทด พบวา ผสงอายสวนใหญจะมการตรวจสขภาพเปนประจ าทกเดอนทโรงพยาบาลสง

เรมสขภาพประจ าต าบล ทงนผสงอายสวนใหญออกก าลงกาย โดยการเดนเปนหลก ผสงอายสวนใหญไมดมแอลกอฮอลและหลกเลยงการสบบหร ผสงอายสวนใหญมความคดเหนตรงกนวาควรหลกเลยงอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน อาหารทม ไขมนสง คอเรสเตอรองลสง อาหารหรอขนมทมความหวานมาก เนองจากไมดตอสขภาพ และรฐบาลใหความส าคญกบการดแลสขภาพของผสงอาย โดยมการตรวจเบาหวานฟร ทโรงพยาบาลประจ าอ าเภอทกวนจนทร ผสงอายสวนใหญมความคดวาหนวยงานเอกชนไมไดใหการสนบสนนสงเสรม สขภาพแกผสงอาย

5. คณภาพชวตของผสงอายดานการรวมกลมทางสงคม พบวา ผสงอายสวนใหญมกใหความชวยเหลอกบชมชน หรอองคกรตาง ๆ เสมอทมา

รองขอ และมผสงอายบางทานทเพงเกษยณอายราชการไดรบการเลอกทางสงคม เชน เปนทปรกษากรรมการ ชมชน วด โรงเรยน สมาคมศษยเกาเปนตน ทงนผสงยงมการรวมกลมกนเปนสงคมขนาดเลก เพอท ากจกรรมรวมกนในบางครงและใหความรวมมอเปนอยางดเมอชมชนมการจดกจกรรมตาง ๆ นอกจากน ผสงอายสวนใหญไดรบการยอมรบจากคนในชชนเปนอยางด

6. คณภาพชวตของผสงอายดานการตดสนใจดวยตนเอง พบวา ผสงอายสวนใหญมกจะท าตามสงททานตงใจ แมวาจะมคนอนไมเหนดวยก

ตาม และหากตองท าบางสงบางอยางทตองฝนใจตวเองผสงอายจะไมท าอยางเดดขาด ดานการแสดงความคดเหนตาง ๆ ในครอบครว ผสงอายสวนใหญมกจะไมกลาแสดงความคดเหนมากนก

84

เนองจากกงวลวาจะท าใหลกหลานไมสบายใจ และจะเกบปญหาตาง ๆ ไวคนเดยวไมยอมบอกใคร ทงนผสงอายสวนใหญมกจะตดสนใจด าเนนการตาง ๆ ดวยตนเอง ไมพงพาลกลาน แตถาการตดสนนนตองเดนทางดวย ผสงอายกจะ ใหลกหลานชวยตดสนใจ นอกจากนผสงอายสวนใหญชอบปฏบตตามความคดของตนเองมากวาทจะปฏบตตามค าแนะน าของผอน ถงแมวาจะเปนลกหลานของตนเองกตาม อภปรายผล ผลจากการศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร พบวา ภาพรวมคณภาพชวตของผสงอาย ในเขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร ทง 6 ดานอยในระดบปานกลาง โดยดานทมคาเฉลยสงทสด คอ ดานสภาพรางกายทด รองลงไปคอ ดานสภาพอารมณทด ดานการรวมกลมทางสงคม ดานสภาพความเปนอยทด ดานความสมพนธระหวางบคคล และดานการตดสนใจดวยตนเอง ตามล าดบ ซงสอดคลองกบงานวจยของ สพร คหา (2552: 97) ไดศกษาแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายของเทศบาลต าบลหนองขาว อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร โดยมวตถประสงคของการวจยคอ 1) ศกษาสภาพคณภาพชวตผสงอาย 2) ศกษาปญหาการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย และ 3) ศกษาแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย กลมตวอยางทใชในการวจย คอ กลมผสงอายทมอายตงแต 60 ปขนไป รวม 280 คน ใชแบบสมภาษณ ในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหดวยสถตคาความถ รอยละ ผลการศกษาพบวา 1) สภาพคณภาพชวตผสงอายสวนใหญมปญหาดานรางกายโดยการเจบปวยทางรางกาย ดานจตใจพบวามปญหาเกยวกบความจาไมด แตพบวามความพอใจตอความสมพนธทางสงคมเกยวกบการดแลเอาใจใสของสมาชกในครอบครว นอกจากนยงพบวามความพอใจตอสภาพแวดลอมทเปนอยเกยวกบสภาพแวดลอมภายนอกบาน เชน สะอาด บรรยากาศด ไมมมลพษ 2) ปญหาการปรบปรงคณภาพชวตผสงอาย พบวา ปญหาสวนใหญเกดจากผสงอายขาดความร ความเขาใจเกยวกบสภาพปญหาของตนเองทจะเกดขนในอนาคต และ 3) แนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายพบวา ตองใหความส าคญในการปรบปรงคณภาพชวตทางดานรางกายเปนอนดบแรกกอน โดยการออกหนวยตรวจสขภาพเคลอนทเปนประจาทกเดอน รองลงมาตองใหความส าคญทางดานจตใจโดยการเสรมสรางความมนคงทางใจดวยการจดโครงการแสดงธรรมเทศนาสาหรบผสงอายเปนประจาทกเดอน นอกจากนควรเสรมสรางความสมพนธทางสงคมใหแกผสงอาย โดยจดกจกรรมกลม ชมรมสาหรบผสงอายเกยวกบการปฏบตธรรม รวมถงแนวทางการปรบปรงคณภาพชวตดานสภาพแวดลอม ควรเนนใหมการเพมเงนเบยยงชพคนชราแบบจดเปนสวสดการใหแกผสงอายโดยมหลกเกณฑชดเจน สอดคลองกบงานวจยของ สงหา จนทรยวงษ

85

(2551: 93) ไดพฒนารปแบบทเหมาะสมส าหรบคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง โดยมวตถประสงคเพอศกษาสภาพและวเคราะหองคประกอบเกยวกบคณภาพชวตของผสงอายในชนบท และสงเคราะหองคประกอบคณภาพชวตของผสงอายในชนบทเพอสรางรปแบบการพฒนาคณภาพชวตโดยใชครอบครวเปนศนยกลางส าหรบเปนขอเสนอเชงยทธศาสตร การพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบท โดยใชกรณศกษาจากกลมเปาหมาย ซงอาศยอยในพนทจงหวดสรนทร กลมเปาหมายไดแก ผสงอาย ทมอายระหวาง 60-79 ป ผดแลใกลชดผสงอาย และผน าชมชน การวจยเปนรปแบบการวจยประยกต ใชเทคนคในการวจยเชงคณภาพ เครองมอทใชในการวจยคอ แบบสงเกต แบบสมภาษณ การสนทนากลม และแบบสอบถาม ผลการวจบพบวา 1) องคประกอบคณภาพชวตของผสงอายในชนบทของไทยเกยวของกบองคประกอบ 2 ประการคอ องคประกอบภายในเปนผลจากความเสอมทางรางกายทสงผลตอสขภาพจตและพฤตกรรมสวนตวและสงคม ซงอธบายไดดวยทฤษฎผสงอาย และองคประกอบ ภายนอกเกยวของกบการพงพงทางเศรษฐกจ เพอการด ารงชพขนพนฐานในสงคมวฒนธรรมยคโลกาภวตนทเปลยนแปลงกอใหเกดปญหาตอผสงอายอยางหลากหลาย นอกจากนการศกษาทไมเทาเทยมและการรบรขอมลขาวสารททนสมยมความขดแยงกบภมปญญาดงเดม ทงนสงแวดลอมในอดตถกท าลายโดยระบบทนนยมเปนอปสรรคส าหรบผสงอายในชนบทซงพงพาธรรมชาตเพอการด ารงชพ อยางไรกตามผสงอายมโอกาสไดรบพษภยจากสงแวดลอมทงทางตรงและทางออม แมวาสวสดการจากภาครฐและเอกชนมบทบาทส าคญในการชวยเหลอผสงอายในรปแบบทหลากหลาย แตสวสดการดงกลาวมจ านวนจ ากดและยงไมครอบคลมผสงอายทอาศยอยในชนบท 2) การสรางรปแบบการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง เปนขอเสนอเชงยทธศาสตรการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบท ซงไดจากการสงเคราะหองคความรเกยวกบผสงอายในชนบททกดานเปนฐานขอมล ไดรปแบบซงประกอบดวย ยทธศาสตรการพฒนา 5 ดาน คอ การเตรยมความพรอม การสงเสรมโดยครอบครว ระบบคมครองสวสดการโดยครอบครว การพฒนาบคลากรดานครอบครว การจดการความรและการวจยโดยครอบครว ซงรปแบบดงกลาวน ไดรบการตรวจสอบจากผทรงคณวฒทมความเชยวชาญดานสงอายและครอบครว รวมท งไดรบการยอมรบและความ พงพอใจจากกลมผสงอาย ผดแลใกลชดผสงอายและผน าชมชน อยในเกณฑด สรปโดยภาพรวม รปแบบทเหมาะสมส าหรบการพฒนาคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง เปนการวจยทมงแสวงหาองคคามรเกยวกบผสงอายโดยเฉพาะในชนบทเพอพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหด ารงคณคาแหงปชนยะบคคลของสงคมอยางย งยนสบไป สอดคลองกบงานวจยของ ศรนช ฉายแสง (2553: 58) ไดศกษาปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตผสงอายในจงหวดอ านาจเจรญ โดยมวตถประสงค เพอ 1) ศกษาความสมพนธระหวางตวแปรในกลมปจจยทางชวะ

86

สงคม ปจจยน า ปจจยเออ ปจจยเสรมกบคณภาพชวตผสงอาย 2) วเคราะหตวแปรพยากรณทดของคณภาพชวตผสงอาย และ 3) สรางสมการพยากรณคณภาพชวตผสงอาย ในจงหวดอ านาจเจรญ กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอผสงอายทมอาย 60 ปขนไป จ านวน 400 คน ไดมาโดยการสมแบบแบงชน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามประกอบดวยขอความ 5 สวน สวนทหนง ปจจยทางชวะสงคม มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ สวนทสอง ขอมลทางปจจยน าเขา ลกษณะขอค าถามม 2 ตวเลอก คอ ใช ไมใช และมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ สวนท 3 ขอมลทางปจจยเออ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ สวนท 4 ขอมลทางปจจยเสรม และสวนท 5 คณภาพชวตผสงอาย มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด มคาความเชอมนตงแต .732 ถง .893 สถตทใชในการวเคราะหขอมลไดแก คารอยละ คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน คาสมประสทธสหสมพนธอยางงาย และการวเคราะหถดถอยพหคณ ผลการวจยพบวา 1) ปจจยทางชวะสงคม 5 ตวแปร กลมปจจยน า 6 ตวแปร กลมปจจยเออ 2 ตวแปร และปจจยเสรม 2 ตวแปร รวม 15 ตวแปร มความสมพนธเชงเสนกบคณภาพชวตผสงอาย 2) ตวแปรพยากรณทดของคณภาพชวตผสงอาย มทงหมด 6 ตวแปร ไดแก ความเชอความสามารถตนเองในการมคณภาพชวตทด การไดรบแรงสนบสนนจากผนาชมชนและชาวบาน การรบรประโยชนของการมคณภาพชวตด อาชพหลก และการไดรบแรงสนบสนนจากเจาหนาทสาธารณสขและสถานภาพ โดยตวแปรพยากรณทงหมดนสามารถพยากรณคณภาพชวตผสงอายไดรอยละ 54.6 และมความคลาดเคลอนมาตรฐานในการพยากรณเทากบ .387 สอดคลองกบงานวจยของ ชนะโชค ค าวน (2553: 67) ไดศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก จงหวดนครพนม โดยมวตถประสงคเพอ ศกษาคณภาพชวตของผสงอาย และเพอศกษาแนวทางสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบล ปลาปาก ทาการศกษาเปน 2 ระยะ คอระยะท 1 ศกษาคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก จากกลมตวอยางผสงอายจ านวน 213 คน ระยะท 2 ศกษาแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก ผใหขอมลเปนผสงอายและเปนผเกยวของกบการดแลผสงอายจานวน 30 คน ผลการศกษาพบวา ระดบคณภาพชวตของผสงอายขององคการบรหารสวนต าบลปลาปาก มคณภาพชวตไมวาจะเปนในภาพรวม หรอรายดาน ซงประกอบดวยดานสขภาพกาย ดานจตใจ ดานสมพนธภาพทางสงคม และดานสงแวดลอม สวนใหญจะอยในระดบปานกลาง สวนแนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตของผสงอาย ม 4 แนวทางไดแก แนวทางการมสวนรวมของครอบครว แนวทางการพฒนาดานจตใจ แนวทางการชวยเหลอกรณการเจบปวย แนวทางการสงเสรมรายได และแนวทางการจดสวสดการสงคมเพอการด ารงชพของผสงอาย สอดคลองกบงานวจยของ ลภสรดา วลยกมลลาศ (2556: 85) ไดท าการศกษาวจยเรอง

87

การเตรยมความพรอมเพอรองรบสงคมผสงอาย ขององคการบรหารสวนต าบลปากบาง อ.เทพา จ.สงขลา ผลการวจยพบวา องคการบรหารสวนต าบลปากบาง สามารถปฏบตงานไดตาม ตวชวดขนพนฐานและตามมาตรฐานผสงอายทง 6 ดาน ในสวนของการด าเนนงานตามตวชวดขนพฒนา ซงเปนตวชวดทมความส าคญและเปนภารกจในการพฒนายกระดบการใหบรการ หรอสวสดการทสงขน หรอกาวหนามากกวามาตรฐานตวชวดขนพนฐาน และก าหนดใหมการจดทาหรอเลอกกระทาตามศกยภาพทสามารถท าได แตกพบวายงไมสามารถด าเนนงานตามมาตรฐานตวชวดขนพฒนาไดทกตวชวด ดงนนการดแลผสงอายเหลานจงไมใชเปนการด าเนนงานของหนวยงานเพยงหนวยงานเดยว แตตองมการรวมมอกนทกภาคสวนในพนท เพอใหการเตรยมความพรอมในการกาวสสงคมผ สงอายขององคการบรหารสวนต าบลปากบางใหประสบผลส าเรจไดอยางมประสทธภาพตอไป สอดคลองกบงานวจยของ Thomopoulou, I., Thomopoulou, D., and Koutsouki, D. (2010) ไดศกษาและวจยเกยวกบความแตกตางคณภาพชวตของผสงอาย และความโดดเดยวหรอความวาเหวของผสงอาย โดยมวตถประสงค เพอศกษาความแตกตางในเรองคณภาพชวตของผสงอายจ าแนกตามชวงของอาย และเพอศกษาความโดดเดยวหรอความวาเหวของผสงอายจ าแนกตามชวงของอาย กลมตวอยางทใชในการวจยไดแก ผสงอายชาวกรกจ านวน 180 คน ทมชวงอายตงแต 60 ป ถง 93 ป เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแบบสอบถามเกยวกบขอมลพนฐาน แบบวดคณภาพชวตซงแบงเปน 4 ดานไดแก ดานสขภาพรางกาย ดานสงคมและเศรษฐกจ ดานจตใจ และดานครอบครว โดยแบบวดคณภาพชวตดงกลาวมมาตรวดเปน 6 ระดบตงแตส าคญนอยทสดจนถงส าคญมากทสด โดยอยบนฐานแนวคดของลเกรท โดยแบบวดคณภาพชวตมคาความเชอมนรายดานตามสตรสมประสทธ แอลฟาของครอนบคตงแต 0.749-0.881 สวนแบบวดความโดดเดยวหรอความวาเหวมมาตรวดเปน 4 ระดบตงแตตลอดเวลา จนถงไมเคยเกดขนตามแนวคดของลเกรท มคาความเชอมนตามสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบคเทากบ 0.8 ผลการศกษาพบวา 1) ผสงอายทเปนกลมตวอยางเปนเพศชาย 120 คน และเปนเพศหญง 60 คนสามารถจ าแนกเปนชวงอายผสงอายไดเปนอาย 60-74 ป จานวน 100 คน และชวงอายตงแต 75 ป ขนไป จานวน 80 คน สถานภาพสมรสจานวน 118 คน หยาราง 9 คน และเปนมาย 53 คน 2) ระดบคณภาพชวตของผสงอายเพศชายสงกวาผสงอายเพศหญง 3) ระดบคณภาพชวตของผสงอายทมอาย 60-74 ป สงกวาผสงอายทมอายตงแต 75 ปขนไป 4) ระดบคณภาพชวตของผสงอายทมสมรสสงกวาผสงอายทหยาราง แตผสงอายทหยารางมระดบคณภาพชวตสงกวาผสงอายทเปนสถานภาพเปนมาย 5) ระดบความโดดเดยวหรอความวาเหวของผสงอายเพศหญงสงกวาผสงอายเพศชาย 6) ผสงอายทมสถานภาพสมรสซงมการตดตอลกหลานจะมความโดดเดยวหรอความวาเหวนอยกวาผสงอายทมสถานภาพหยารางและผสงอายทมสถานภาพเปนมาย นอกจากนยงพบอกวาผสงอายเพศหญงทม

88

สถานภาพเปนมายจะมเจบปวดทางจตใจในเรองความโดดเดยวหรอวาเหวจาการสญเสยคนทรกอยางเหนไดชด และสอดคลองกบงานวจยของ Chen, J., Murayama, S., and Kamibeppu, K. (2010)ไดศกษาเกยวกบปจจยทมความเกยวของกบความพงพอใจของผสงอายของคนจนทมอายตงแต 60 ปขนไป จ านวน 356 คน ผลการวจยพบวาปจจยทเกยวของกบความพงพอใจผสงอายเพศชายไดแกอาย การไมเจบไขไดปวย การมสถานะทางการเงนทด การไมขดแยงกบผอน การมลกหลานเปนเพอน และประสทธภาพของตนเอง ในขณะทปจจยทเกยวของกบความพงพอใจในชวตของผสงอายเพศหญง ไดแก การไมเจบไขไดปวย การไมขดแยงกบผอน การมบทบาทในสงคม การทากจกรรมสวนตว และกจกรรมกลม ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

จากการศกษาวจยเรอง การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขตกรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร” ครงนผวจยใครขอเสนอความคดเหน และขอเสนอแนะในแตละประเดน 3 ดงน

1. ขอเสนอแนะเชงนโยบาย จากผลการวจย พบวา การศกษาคณภาพชวตของผสงอายในประเทศไทย กรณศกษา เขต

กรงเทพมหานคร ปทมธาน และนนทบร อยในระดบปานกลาง ดงนนเพอใหการบรหารจดการในดานตาง ๆ ทเกยวของมประสทธภาพและเกดประสทธผลมากยงขน หนวยงานหรอผทมสวนเกยวของควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงในแตละดานดงตอไปน

ดานสภาพอารมณทด ในภาพรวม ควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงโดยเนนในดานความพงพอใจในชวต ดานความเปนอยทดทางจตใจและสงคม (ดานความเปนอยทดในการด าเนนชวตประจ าวน ดานการด าเนนชวตทเออตอสขภาพ และดานความเปนอยทางเศรษฐกจ ตามล าดบ

ดานความสมพนธระหวางบคคลในภาพรวม ควรมการก าหนดกจกรรมตาง ๆ ใหผสงอายไดท ากจกรรมรวมกนมากขนในกจกรรมเพอสรางความสมพนธระหวางบคคลในครอบครวและสรางความสมพนธกบคนในชมชนโดยไมแบงแยกอายดวย

ดานสภาพความเปนอยทดในภาพรวม ควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงโดยเนนในดานความเปนอยทดในการด าเนนชวตประจ าวน และดานความเปนอยทางเศรษฐกจตามล าดบ

อารมณทางลบ

89

ดานสภาพรางกายทดในภาพรวม ควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงโดยเนนในดานการรกษาพยาบาลสขภาพของผสงอาย การใหความรในการดแลสขภาพแกผสงอาย การรกษาผสงอายยามเจบปวย โดยไมมการจ ากดประเภทและชนดของโรค

ดานการรวมกลมทางสงคม ในภาพรวม ควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงโดยเนนในดานการสรางความสมพนธกบทกคนในชมชน การจดกจกรรมใหผสงอายไดมการพบปะสงสรรคกนมากขนเพอแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน

ดานการตดสนใจดวยตนเองในภาพรวม ควรก าหนดนโยบายเพอพฒนาและปรบปรงโดยเนนการสรางความพงพอใจในการด าเนนชวตของผสงอาย

2. ขอเสนอแนะการน าไปใช เพอใหการบรหารจดการในดานตาง ๆ ทเกยวของมประสทธภาพและเกดประสทธผล

มากยงขน หนวยงานหรอผทมสวนเกยวของควรด าเนนการพฒนาหรอปรบปรงในแตละดานดงตอไปน

คณภาพชวตของผสงอาย ผทมสวนเกยวของควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในแตละดานดงตอไปน

ดานสภาพอารมณทด ในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรองของ การสงเสรมใหครอบครวอยกนพรอมหนาอยางมความสข ใหรสกแจมใส เบกบานกบสงรอบขางและสามารถควบคมความรสกของตนเองได

ดานความสมพนธระหวางบคคลในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรองการใหบรการผสงอาย โดยมหนวยใหบรการในเวลาทผสงอายมเรองไมสบายใจ สามารถปรบทกขได

ดานสภาพความเปนอยทดในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรองของการหาอาชพเสรมใหกบผสงอายเพอใหผสงอายมรายไดเพมขนและใชเวลาวางใหเปนประโยชน

ดานสภาพรางกายทดในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรองของการใหขาวสารตางๆ เกยวกบการดแลสขภาพผสงอายใน สถานการณปจจบน

ดานการรวมกลมทางสงคม ในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรองความการสรางความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ ทชมชนจดขน และควรจดกจกรรมในชมชนอยางตอเนองเพอใหผสงอายไดมสวนรวม

ดานการตดสนใจดวยตนเองในภาพรวม ควรด าเนนการพฒนาและปรบปรงในเรอง การเปดโอกาสใหผสงอาย เขารวมท ากจกรรมตาง ๆ และใหผสงอายเปนคนก าหนดกจกรรมเองทงน เพอทกจกรรมนนจะไดเกดประโยชนและตงตามความตองการของผสงอายมากทสด

90

3. ขอเสนอแนะเชงปฏบตการ 1. หนวยงานภาครฐบาลควรจดตงชมรมผสงอายในชมชนเพอรวมกลมท ากจกรรม

ตาง ๆ ของผสงอาย ทงนเพอกอใหเกดรายได และเพอสรางทนทางสงคมและทนทางวฒนธรรม 2. หนวยงานภาครฐบาลควรจดตงชมรมผสงอายในชมชน ควรมการจดตงศนยให

ผสงอายมเครอขาย ไดท ากจกรรม จตอาสาตาง ๆ รวมกน มการดแลสารทกขสกดบซงกนและกน

บรรณานกรม

92

บรรณานกรม

กลยา วานชยบญชา. 2549. การใช SPSS for Windows ในการวเคราะหขอมล. พมพครงท 8. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณองคกร.

กรมกจการผสงอาย. 2559. ยทธศาสตรแผนผสงอายแหงชาต. สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2562, จาก http://www.dop.go.th/th

กรมกจการผสงอาย. 2560. แนวโนม สาเหต และผลทตามมาของการมอายสงขนของประชากร. สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2562, จาก http://www.dop.go.th/th

กรมกจการผสงอาย. 2561. ยทธศาสตรเตรยมความพรอมคนกอนวยสงอาย และยทธศาสตรดานระบบคมครอง. สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2562, จาก http://www.dop.go.th/th.

กรมพฒนาสงคมและสวสดการ. 2552. การรบรของผสงอาย. สบคนเมอวนท 22 พฤศจกายน 2562,จาก http://www.dsdw.go.th

เกยรตนดดา พงสมบต, และปรตา ธนสกาญจน. 2552. “คณภาพชวตของผสงอายในต าบลโรงชาอ าเภอเมองพจตร จงหวดพจตร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยนเรศวร.

เกสร ส าเภาทอง. 2549. “ครอบครวกบการดแลสง เสรมสขภาพผสงอาย.” ปทมธาน: มหาวทยาลย ธรรมศาสตร.

จนทรเพญ สรยาวงษ, พรรณพศ วทยถาวรวงศ, กรรณกา สหเมธาพฒน และชนฤด รบชนะ. 2550. “คณภาพชวตผสงอายจงหวดเพชรบรณ.” พทธชนราชเวชสาร 24, 2: 227-228. ดวงใจ ค าคง. 2554. “ปจจยทมผลตอคณภาพชวตของผสงอายต าบลล าสนธ อ าเภอศรนครนทร

จงหวดพทลง.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการจดการระบบสขภาพ มหาวทยาลยทกษณ.

ชนะโชค คาวน. 2553. “แนวทางการสรางเสรมคณภาพชวตผสงอายขององคการบรหารสวน ต าบลปลาปาก จงหวดนครพนม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

ชตเดช เจยนดอน, นวรตน สวรรณผอง, ฉววรรณ บญสยา และนพพร โหวธระกล. 2554. “คณภาพชวตของผสงอายในชนบท อ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล.

ธนาคารแหงประเทศไทย. 2561. ความทาทายของภาวะสงคมผสงอายของประเทศไทย. สบคนเมอวนท 21 พฤศจกายน 2562, จาก https://www.bot.or.th/Thai/Pages/default.aspx.

93

บญม พนธไทย. 2554. ระเบยบวธการวจยการศกษาเบองตน. พมพครงท 5. กรงเทพฯ: ส านกพมพมหาวทยาลยรามค าแหง.

ปลมใจ ไพจตร. 2558. “คณภาพในการด ารงชวตของผสงอายในจงหวดสราษฎรธาน” วารสารวชาการดานบรหารธรกจการจดการ เศรษฐศาสตรและนเทศศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน 2, 2: 30-41.

ธารน สขอนนต,สภาวลย จารยะศลป, ทศนนท ทมมานนต และปยรตน จตรภกด. 2554. “คณภาพชวตของผสงอายในเขตเทศบาลเมองบานสวนจงหวดชลบร .” วารสารสาธารณสขศาสตร 41, 3: 240-247.

ยทธ กลยวรรณ. 2554. พนฐานการวจย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. ลภสรดา วลยกมลลาศ. 2556. “การเตรยมความพรอมเพอรองรบสงคมผสงอายขององคการบรหาร

สวนต าบลปากบาง อ.เทพา จ.สงขลา”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

วโรจน เรองสะอาด. 2550. “คณภาพชวตผสงอายต าบลบานสหกรณ กงอ าเภอแมออน จงหวดเชยงใหม.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาบรหารการพฒนา โครงการบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยแมโจ เชยงใหม.

วไลพร ข าวงษ, จตพร หนสวสด, วรารตน ประทานวรปญญา และจดาภา ศรปญญา. 2554. “ปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตของผสงอาย.” วารสารวจยทางวทยาศาสตรสขภาพ 5, 2: 36-46.

ศรนช ฉายแสง. 2553. “ปจจยทมความสมพนธกบคณภาพชวตผสงอายในจงหวดอ านาจเจรญ.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน.

ศากล ชางไม. 2550. สงคมไทยกบสถานการณผสงอายในปจจบนและอนาคต. สบคนเมอวนท 21พฤศจกายน 2562, จาก https://www.matichon.co.th

สถาบนวจยเพอการพฒนาประเทศไทย. 2553. การพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส และผสงอาย. สบคนเมอวนท 19 พฤศจกายน 2562, จาก https://tdri.or.th

สงหา จนทรยวงษ. 2551. “การพฒนารปแบบทเหมาะสมสาหรบคณภาพชวตผสงอายในชนบทโดยใชครอบครวเปนศนยกลาง.” สรนทร : มหาวทยาลยราชภฏสรนทร.

สพร คหา. 2552. “แนวทางการปรบปรงคณภาพชวตผสงอายของเทศบาลต าบลหนองขาว อ าเภอทามวง จงหวดกาญจนบร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการปกครองทองถน วทยาลยการปกครองทองถน มหาวทยาลยขอนแกน.

94

สรจตต วฒการณ, พสษฐ จอมบญเรอง และไพศาล สรรสรวสทธ. 2555. “ปจจยทมอทธพลตอคณภาพชวตผสงอายในเขตเทศบาลเมองบางมลนาก อ าเภอบางมลนากจงหวดพจตร .” วทยานพนธปรญามหาบณฑต บณฑตศกษา มหาวทยาลยราชภฎภาคเหนอ.

สวด เบญจวงศ. 2554. “ผสงอาย คนแก และคนชรา : มตทางสงคมและวฒนธรรม.” ส านก วทยบรการและ เทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยราชภฏหมบานจอมบง.

สวฒน มหตนรนดรกล และคณะ. 2540. “รายงานการวจยเรองการสรางแบบวดความเครยด สวนปรง.” โรงพยาบาลสวนปรง จงหวดเชยงใหม.

ส านกงานสถตแหงชาต. 2561. สถตผสงอาย. สบคนเมอ วนท 19 กรกฎาคม 2562, จาก http://www.dop.go.th/th/know/1

สมพร โพธนาม. 2550. ผสงอายไทย บรบทของจงหวดมหาสารคาม. สบคนเมอ วนท 2 พฤศจกายน 2562, จาก: http:/ /www.smj.ejnal.com.

อนามย (ธรวโรจน) เทศกะทก. 2553. อาชวอนามยและความปลอดภย. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

องคการอนามยโลก. 2561. เครองชวดคณภาพชวต. สบคนเมอวนท 23 พฤศจกายน 2562, จาก www.un.or.th › world-health-organization-who. Batista Vitorino, P. A., and Martins da Silva, F. 2010. “Level of Quality of Life in the elderly un

ATI-UCB.” Education Fisica Revista 4, 3: 1-15. Beadle-Brown, J., Murphy, G., and Di Terlizzi, M. 2008. “Quality of Life for the Camber well

Cohort.” Journal of Applied Research in Intellectual Disabilities 24, 3: 380-390. Chen, J., Murayama, S., and Kamibeppu, K. 2010. “Factors related to well-being among the

elderly in urban China focusing on multiple roles.” BioScience Trends 4, 2: 61-71. Flanagan, J.C. 1978. “Flanagan J. C. 1978. “A research approach to improving our quality of

life.” American. Psychologist 3, 5: 138 – 147. Krejcie, R. V. & Morgan, D. W. 1970. “Determining Sample Size for Research Activities.

Educational and Psychological Measurement”. Journal of Management 30, 3: 65-68. Schalock, L. R. 2004. “The concept of quality of life: what we know and do not know”. Journal

of Intellectual Disability Research 48, 3: 203-390. Padilla, G. V., & Grant, M. M. 1985. “Quality of life as a cancer nursing outcome variable.

Advances in Nursing.” Science 8, 1: 45 – 60.

95

Stromberg, M. F. 198). “Selection and instrument to measure quality of life.” Oncology Nursing Forum 4, 3: 32-48.

Thomopoulou, I., Thomopoulou, D., and Koutsouki, D. 2010. “The differences at quality of life and loneliness between elderly people.” Biology of Exercise 6, 2: 13-28.

Zhan, L. 1992. “Quality of life: Conceptual and measurement issue”. Journal of Advanced Nursing 17, 7: 795-800.

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก แบบสอบถาม

97

ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย ลงใน ( ) และเตมขอความลงในทจดไวให 1. เพศ 1. ( ) ชาย 2. ( ) หญง 2. อาย 1. ( ) 60 – 65 ป 2. ( ) 66 - 70 ป 3. ( ) 71-75 ป 4. ( ) 76-80 ป

5. ( ) 80 ปขนไป

3. สถานภาพการสมรส 1. ( )โสด 3. ( ) หยา/หมาย/แยกกนอย

2. ( ) สมรส 4. ระดบการศกษา

1. ( ) ต ากวามธยมตน 2. ( ) มธยมตน 3. ( ) มธยมปลาย 4. ( ) ปรญญาตร 5. ( ) ปรญญาโท 6. ( ) ปรญญาเอก

5. รายไดเฉลยตอเดอน

1. ( ) ต ากวา 5,000 บาท/เดอน 2. ( ) 5,001 – 10,000 บาท/เดอน 3. ( ) 10,001 – 15,000 บาท/เดอน 4. ( ) มากกวา15,001 บาท/เดอน

98

สวนท 2 ค าถามเกยวกบคณภาพชวตของผสงอาย ค าถามตอไปนเกยวกบ “คณภาพชวตของผสงอาย” โปรดระบระดบคะแนนทตรงกบ

ความเปนจรง โดยก าหนดให 5 หมายถง เหนดวยมากทสด 4 หมายถง เหนดวยมาก 3 หมายถง เหนดวยปานกลาง 2 หมายถง เหนดวยนอย 1 หมายถง เหนดวยนอยทสด

ระดบความคดเหน

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย 5 4 3 2 1

ดานสภาพความเปนอยทด 1. ปจจบนทานยงประกอบอาชพหลกอย 2. ปจจบนทานยงมอาชพเสรมรายไดอย 3. ปจจบนทานยงมความตองการไดรบการอบรมอาชพ เสรมเพอสรางรายได

4. ปจจบนทานมรายไดดวยตนเองเพยงพอตอการด ารงชพ 5. รายไดของทานปจจบนยงตองพงพาอาศยลกหลานอย 6. ทานมเงนเกบสะสมเพอการด ารงชพ 7. ปจจบนรายจายของทานเพยงพอตอการด ารงชพอย 8. เมอทานเจบปวยทานจะตองเสยคารกษาพยาบาลดวยตนเอง 9. เมอทานมความจ าเปนจะตองชวยงานการกศลตางๆ จ าเปนตองพงเงนจากลกหลาน

10. ปจจบนทานยงมภาวะหนสน จะตองจายเปนประจ า 11. เมอทานเจบปวยขนมาทานยงตองพงคาใชจาย รกษาพยาบาลจากลกหลาน

12. ทานสนใจการเลอกอาหารทมประโยชนตอสขภาพ 13. อาหารททานรบประทานในแตละวนมผกและผลไม รวมอยดวย

99

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 14. ทานไมชอบรบประทานอาหารประเภทมไขมนสง 15. อาหารททานชอบรบประทานมกมรสจด 16. หองน า ในบานททานอาศยอย ไมสะดวกตอการใชอาจท าใหเกด

อนตรายตอตวทาน

17. ทานมความวตกกงวลในเรองอบตเหตขณะใช หองน าทบาน 18. หองน าทบานมความสะอาดถกสขลกษณะเหมาะส าหรบทาน

ดานสภาพรางกายทด 19. ทานตรวจสขภาพเปนประจ า 20. ทานมเวลาในการออกก าลงกาย 21. ทานมความพงพอใจในสขภาพของตนเอง 22. ทานอานขาวสารเรองสขภาพ 23. ทานมกจะเจบไขไดปวย 24. ทานหลกเลยงการดมเครองดมทมแอลกอฮอล 25. ทานหลกเลยงการสบบหร 26. ทานหลกเลยงอาหารทเปนอนตรายตอสขภาพ เชน อาหารทม

ไขมนสง คอเรสเตอรอลสง อาหารหรอขนมทมความหวานมาก

27. ทานเดนทางไปทตาง ๆ ไดดวยตนเอง 28. ทานไมชอบกจกรรมทตองมการเคลอนไหวรางกาย 29. ทานไดรบขาวสารตางๆ เกยวกบการดแลสขภาพผสงอายใน

สถานการณปจจบน

30. ทานไดรบรขาวสารทางสขภาพจากครอบครว ญาตมตร 31. ทานไมเคยไดรบขาวสารเกยวกบการดแลสขภาพจากหนวยงาน

ภาครฐ

32. ปจจบนหนวยราชการ และเอกชนใหการสนบสนนสงเสรม สขภาพแกทาน

33. ทานปฏบตตนอยางเครงครดในการดแลสขภาพของตนเอง

100

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

ดานการตดสนใจดวยตนเอง 34. ทานมกจะท าตามสงททานตงใจ แมวาจะมคนอนไมเหนดวย

กตาม

35. ทานตองท าสงททานรสกฝนใจ 36. ทานขาดความเปนอสระในการท ากจกรรมตาง ๆ ททานอยาก

จะท า

37. ทานจะแสดงความคดเหนในกจกรรมททานไมเหนดวยวา ตองท า

38. ทานมกจะไดสงททานไมตองการ 39. ทานสามารถเลอกท าในสงททานปรารถนาหรอตองการ 40. ทานไมกลาทจะแสดงความคดเหนในเรองตาง ๆ กบคนรอบขาง

เชน คนในครอบครว ญาตมตร เพอนสนท

41. ทานสามารถก าหนดสงตาง ๆ ในชวตประจ าวนไดดวยตนเอง 42. ทานตดสนใจทจะท า หรอไมท าสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง 43. ทานชอบปฏบตตามค าแนะน าของผอนมากกวาทจะตดสนใจ

ดวย ตนเอง

ดานการรวมกลมทางสงคม 44. ทานมกใหความชวยเหลอกบชมชน หรอองคกรตาง ๆ 45. ทานไดรบการเลอกทางสงคม เชน เปนทปรกษากรรมการ

ชมชน วด โรงเรยน สมาคมศษยเกา

46. ทานมกจกรรมรวมกบบคคลอน เชน ไปพบปะ สงสรรค รบประทานอาหาร รวมประชมกลมงานเลยง งานศพ

47. ทานเขารวมกจกรรมทชมชนของทานจดอยางสม าเสมอ 48. ทานไดรบการยอมรบจากคนในชมชนททานอาศยอย 49. ทานมกลมเพอนในชมชนในการพบปะพดคย 50. ทานใหความรวมมอในกจกรรมตาง ๆ ทชมชนจดขน

101

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 51. ทานรกษาผลประโยชนของชมชน 52. คนในชมชนใหความเคารพนบถอทาน 53. ทานคดวา ทานไมมความผกพนกบชมชนทอาศยอย

ดานความสมพนธระหวางบคคล 54. เพอนบานเปนมตรกบทานด 55. ทานชอบเพอนบานของทาน 56. ทานกบเพอนของทานไดมการตดตอกน 57. ทานมกจกรรมตาง ๆ กบเพอนของทาน 58. เมอทานมเรองไมสบายใจ ทานสามารถปรบทกขกบ เพอนของ

ทานได

59. เมอทานเจบปวย เพอนของทานไดไปเยยมเยยนทาน 60. เพอนเปนสงทมความหมายส าหรบทาน 61. ทานมการวางแผนในการไปเทยวกบเพอน ๆ ของทาน 62. ทานมโอกาสไปเยยมเยยนญาตมตร 63. ญาตมตรเดนทางมาเยยมเยยนทาน

ดานสภาพอารมณทด 64. ทานมความสขกบสงรอบขาง 65. ทานเขากบคนอนไดงาย 66. ทานรสกแจมใส เบกบานกบสงรอบขาง 67. ทานรสกเบอหนายในสงตาง ๆ 68. ถายอนเวลาได ทานอยากเปลยนอดตทผานมา 69. ทานรสกวาตนเองโดดเดยว 70. ทานคดวาตนเองไมมประโยชนตอคนอน ๆ 71. ทานสามารถควบคมความรสกของตนเองได 72. ทานพรอมทจะยอมรบการเปลยนแปลงทเกดขนในชวต 73. ทานพงพอใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน

102

ปจจยดานคณภาพชวตของผสงอาย

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 74. ทานมกจะเครยดในสงตาง ๆ รอบขางตวทาน 75. ทานไมสบายใจกบสภาพทเปนอยในปจจบน

103

ประวตยอผวจย

ชอ นางสาว อรนษฐ แสงทองสข

วน เดอน ปเกด วนท 21 พฤศจกายน 2514

สถานทเกด จงหวดกรงเทพมหานคร

สถานทอยในปจจบน บานเลขท 49/122 หมบานชารลอตสวล ซอย 26 ถ.หทยราษฎร

ต าบลบงค าพรอย อ าเภอล าลกกา จงหวดปทมธาน 12150

ต าแหนงหนาทการงานปจจบน อาจารยทปรกษาหลกสตร เสาร-อาทตย

สาขาวชาการจดการ

สถานทท างานปจจบน คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยศรปทม วทยาเขตบางเขน

ประวตการศกษา พ.ศ. 2536 ร.บ. จาก จฬาลงกรณมหาวทยาลย

พ.ศ. 2539 MBA. จาก University of New Haven,USA