Top Banner
1 ران ی واده در ا ن ا و خ ان ن ور ر م رای ا ج ی و ا ر ی امه ر رن ی اری، گذ ت س ا ت س ی، دارر# ی ه ری& ظ ن ی ن ا ت مده سال وا ن ا ی خ ن ها ج رور ت ب س ا ت م ه ی1394 ن عی م ق ق ح م ن س ح مذ@ ح م25 تE س ه ب اردی1394 ! ان ر ن@ مهِ ذ ذاون@ ام خ ه ن@ ی@ مارهE @ ش ام@ه ت ع ط ق @اس ر اس @ ی ح@ذT ت م ل م مان ی س@ار م م ع م ح م47/237 خ ی ار ک@ه در ن@20 ر مب ا ت# پ@ س1993 ه ی@ ا ن@ ص@ادف مل را ک@ه @ر س@ا ه ی م م@اه م ه دo ر ی ا# ، ن@ س ذه ا س ر ب ی ص ن25 @رده ک لام ع واده ا ن ا ی خ@ ن ه@ا ج ام رور ت@ ب ذE اس@ تy مپ تE @ س ه بy ب ارد وان ن ع ه ی ی رور ن ی ن# ح مه ساله ه. ت س ا واده ن ا ی خ ن ها ج رور ود.E ش ی م ه تE س ی دا م را گ ف ل ن خ م ورهایE ش ک در
36

مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

Apr 09, 2023

Download

Documents

Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

1

واده در ای��ران� ان� ان� و خ� ن� رای ام�ور ر ی و اج�� ی��ر امه ر اری،ی��رن� گذ اس�ت ی،س�ت� ه ی�#ردار ی$� ر ظ& ن* ی ن� ا م�ت�

واده س�ال ان� ن* ی خ� ها ت رور ج�� اس�ب� ه م�ت 1394ی��

ن� ق م�عی� م�حمذ@ ح�سن� م�حق

ت 25 Eهس 1394 اردی ب��

! ان� ن@@�� ذ م�هر ذاون@@� ام خ� ه ن@@� ماره ی@@�� E�@@ام@@ه ش طعت ر اس@�اس ق� ح@@ذ ی@@�� Tم�ان� م�ل@@ل م�ت ار م@@ع ع�م@ومی س@� خ  47/237م�ح� اری*� ه در ن@@� ر 20ک@@� امب� ت پ# ه1993 س@@� ی@@��

ا ه م�ص@@ادف ن@@�� ال را ک@@� ر س@@� اه می ه@@� ده�م م@@� oر ای� ، ن@@�# ت ذه اس@@� ت� ص@@وی*�ب� رس@@� رده25ن� واده اع�لام ک@@� ان� ه@@ان* ی خ@@� ام رور ج�� ت@@ ذ ب�� E�@@اس ت� yت م�پ E@@هس ب� yاردب�

وان� ه ع�ن ی ی�� ن� رور ی� ن . ه�مه س�اله ح�# وادهاس�ت ان� هان* ی خ� ود.رور ج�� Eه می ش� ت Eگ�رامی داس� لف ن وره�ای م�خ Eدر ک�ش  

Page 2: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

2

ت E�@@@@@ادداس ن� ن�� ا دارم ام@@@@@رور در ای�� ت@@@@@ ه ب�� چ@@@@@# ی� ذان�ا� ه م�ت@@@@@ ا ع�لاق@@@@@ ارم را در ن@@@@@@�� گ@@@@@@ذ ان� ن�� وع�ی در م�ت@@@@@� ت م�ح@@@@@ور م�وض@@@@@� ردهه�ف ذی ک@@@@@� ت@@@@@ ه ب�� ت دس@@@@@@�

ام�لی ل ن@@� اب@@�� م و ق� س@@ج� ذ،م�ن ت@@� ختE م�ف م@@وع ،ی�� ا در م�ح� ن� م�حوره@@� ن* ی در ای�� ک@@ا ه ن� من� ارای@@�� م ض@@� وان* ن@@ ذوارم ب�� هراام.ام�ت@@� ت ارای@@�� E�@@ادداس ن� ن�� در ای��

م. ام�ا مان*� ذ ار ن� ت T*ارب ختE ع�ت� :م�حوره�ای ی��

سان� ودی ان� خ� س�اح�ت وج�� ن اول: ب�#

سان* ی ه�ای ان� ار ت� دوم: س�لسله مرای� ب� ب�

و ه و ن� ل ک�هت اب�� ق ی@ و ت� ن� مذ گی- ن� ره�ت ات ف� عارض� ی و ج�ق م�ذاری،ت� ف گ�ران*� کلی� ه ،ن� ت پ� هه س�ب ت و م�ذرب� ش�وم: م�واج��

وادگ�ی در ان� ذگ�ی خ� ن� اری در ر ح� oحولات ه�ت هارم: ی� ن* ی دوم 70ج�# ها گ ج�� ن عذ ار ح�� ر ت�� ب� لادی 1945 س�ال اخ مسی1324 م�ت� Eش�

وادگ�ی ان� ذگ�ی خ@� ن@� س@ان� در ع�رص@ه ر ت ان� عب� ا واق� ه@ه ن@�� اس@@�ت� در م�واج�� ای م�ت ذان� راهب�رده@� ق اس�ت� و ق� ام�ت لط،ن� م: راهب�رده�ای ع� ج� oت ب�#

واده ه�ا ان� ن* ی،م�لی و خ� ها در س�طوح ج��

واده ) ان� ه خ� Eش ف : ت� ف وص�ی� م: ن� Eش Eهان�ش� واده در ج�� ان� ود خ� ت م�وج�� عب� ( وض�

Page 3: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

3

ق Eان� و ع�ش ت ،اط�مپ� ق واف : ن� ن� ی� اب�� ن�# ات خ�اض�ل ار درخ�� حران� واده در ی�� ان� ل:خ� حلت� م: ی� ت ه�ف

Eلاس ا ن� ح@� oت .در اب*� ذه اس@@�ت E�@@ه س T@ت ن� ی�#رداح� ه ا� ار ی�� وده و ن��ست� لی ار م�طال�عه ن�� ق ود ع�رصه ی م�سی الا ی��رای ج� وع�ی ن�� ت م�حور م�وض� کÐ ار ه�ف ب�� ه�ر

گر!@ ن�� ک@ذ ا ن�� ا ن@�� وع�ی م�حوره@� اط@�ات م�وض@� ت� ان� دادن� ارب* E@س من� ن� ا ض@� کÐ ار م�حوره@� ر ب@�� واده در ه@� ان� ان� و خ@� ن� ه ام�ور ر ه ی�� وخ� ا ع�طف ن� ک�رده ام ن��

م. مان*� راه�م ن� ب ر ف� Eش yن Öی ی��رای م�طال�عه ب� ن*� ط ه�ا سرخ�

سان�م�حور اول: ودی ان� خ� س�اح�ت وج�� ن ب�#

ذه اس@�ت E�@ل س کت� E@س اح�ت ن� خ� س@� ن ن* ی ار ب�# س@ا شE ه�ر ان� ت و م�ن صب� خ Eرش� ج@� اح�ت ا� ای درون� ی« و دو س@� اح�ت ه@� اح�ت اول را »س@� ، س@ه س@�

رون� ی« ب� Öا   را »س�اح�ت ه�ای ی� کÐ ار م@@� ب@@�� که ه�ر ت م. اب*� ام�ت� امی ن� ی ه�مت ی ن�� ه ن�� ت@@� ن ه خ�� ن� اس@�ت ک@@� طه ا� ه واس@� م ی@�� ی��ر@ دارن*� ذ ان@�# ن� ن� ی� E@@س ان� ن� و خ�� ا در ای�� م@�

م. رق دارن*� گر@ ف� ن�� کذ ا ن�� خ� س�اح�ت ن�� ن ب�#

: ذ ار ت T*ارب سه س�اح�ت درون� ی ع�ت�

Page 4: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

4

ا:1 اوره@@� ذ و ن�� ان@@�� اح�ت ع�ق اح�ت اول( س@@� ذلال ه�ا و... ه�م@@ه س@@� ت ا، اس@@� ورده@@� ا، ی��را� ن� ه@@� می� ح ا، ی� ذس ه@@� ا، خ@@� کÐ ه@@� E�@@ا، س ن� ه@@� ا، ظ�& ن� ه@@� ی� ق ت��

ان� Eس سان� را ن� ذ.@  ان� می ده�ت

2: ات ان@@� ح� ف و ه�ت� ات و عواط@@� اح�ت اح�ساس@@� گ@@ران* ی و( س@� ، دل�ت Eون��ش E@@ش ، ن� Eرام�ش ا، ا� ی ه@� من E�@@ا، دش ی ه@� ن ا، دوس@@� رت@ ه@@� ف@@ ا، ت� ق ه@@� E@@ع�ش

ه در ی ک@@� ر ب� لاص@@ه ه�رخ@@# ت ه�ا و خ� E@@ا وح�س ا، ی� رس ه@@� ودی ه@@� ن E@@س ا، ح� م ه@@� E@@ش ا، ح� ذوه ه@@� ا، ان@@� ادی ه@@� E�@@ا، س ذی ه@@� اام�ت@@� ذه�ا، ن� ا، ام�ت@@� ه ه@@� ذغ@@ دع�

اد ح@@@@� ون� ی ای�� ا دگ�رگ@@@@� ای  درون� م@@@@� ه ه@@@@� ت@@@@� ن ار دارد. خ�� گ@@@@ر س@@@@ر وک@@@@� ن�� وی د خ� ار ش@@@@� ی و درد و ری* ن�� و ی رام�شE ار ش@@@@� ع@@@@ن ت و ال�م«، ت�� ذ ا »ل@@@@� ذ ن@@@@�� می ک�ت@@@@

ان� Eس سان� در س�اح�ت دوم او را ن� ان* ی ان� ح� ی، ه�ت� ذ.@  اح�ساسی، ع�اط�ف می ده�ت

ا: 3 ت ه@@@� واس@@@� اح�ت اراده و ج� ،( س@@@� س@@@ان� ای ان� ذ و م�طل@@@وت� ه@@@� اض@@@� ا، م�ق م ه@@@� ر ا و ع@@@� ا،اراده ه@@@� ه ه@@@� ر گ@@@ب� ا، ان� ان� ه@@@� رم@@@� ، ا� ذاف اه@@@�

ان� Eس سان� را ن� ذ.@  س�اح�ت ش�وم درون� ی ان� می ده�ت

: و ذ ار ت T*ارب رون� ی ع�ت� ب� Öهای ی� ار و 1س�اح�ب ت -س�اح�ت ک�ردار.2- س�اح�ت گ�ف

Page 5: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

5

رون� ی ب� Ö�@@های ی اح�ب ا س@@� رون� ی. ام@� ب� Ö�@@اح�ت ی ق دو س@@� ن@@$� ذارد م�گ@@ر ار ط�ر ر ن@@� ب� ن� خ@@ کش ار ا� ح# رد م�عل@@وم اس@@�ت و ه�ت� ود ف@@� ر ج@@� ط ی@@�� ق@@ های درون� ی ق� اح�ب س@�

. ت کار اس@@� E�@@ش ان� ا� اظ�ت@@� رای م�ح یی@@�� وان* ه@@ا ح�ن@@� ب Tه ب� س@@ان� ک@@� ذ الا ان� ت Tق ه�س@@پ طن@@� گر م�ن ن�� ر ه�م@@ذ ی ی@@�� رون� ب� Ö�@@ی و ی های درون� اح�ب ات س@@� وان@@� م@@امی ح�ن� در ن�

ان� ده�ذ.  اس�ت ک�ه Eس گرگ�ون� ن� ن�� ون��شE را د عارض ج� ودی درت* ذ و س�اخ�ات وج�� Eاس� ت� ذ!ض�ادق ب� ی ک�ت ن*� ما ه ن� ذ واروی� وان� می ن�

ا ن* ی را م@@ب رادف ن@@�� س@@ا اح�ت درون� ی ان� م س@@ه س@@� ت� واب* ا می ن@@� گم@@� ره�ت ا ف� ن* ی را م@@ب رادف ن@@�� س@@ا رون� ی ان� ب� Ö�@@اح�ت ی م@@ذن@� و دو س@@� ه ون� T@@ت ر گ�رف� ظ@@& در ن�

م. ام�ت� ت ذ.ب�� ن* ی ان� سا ی و ان� ن*� سا ی اک�ن ن*� راورده ه�ا وام�ع ف� مذن@� ه�ا در ج�� گ ه�ا و ن� ره�ت ف�

ن� ل ا� کت� Eس ار ن� ع� هادی اس�ت ک�ه در ا� واده ب� ان� گ خ� گارب� ودی رن* ا س�اخ�ات وج�� ن�� سان� ذ. دو ان� ت oی می ک�پ لاق گر ن� ن�� کÐ د ا ب�� واده ای س�ال�من�� ان� خ�

ودی رده و وج@@�� وا ک@@� ق و ه�م ا� طن@@� اه�م م�ن ود را ن@@�� ودی ج@@� اخ�ات وج@@�� و س@@� کÐ ش@@� ذ ار ب@@�� ت@@ o*واب ن کÐ ب�� ر ب@@�� واده ه@@� ان� ای خ@@� ه اع�ص@@ ت ک@@� رام اس@@� و ا�

اد ح@@� ذ.ای�� ن� ذی را ن��س@@ار ت ب*� ا E�@@وس ت ماع س�ال�م و ج� ذگ�ی و اح�� ن� ار ه�م ر ذ در ک�ت ت o*واب ن ا ب�� ن� اع�ص گر ای�� ن�� ذ و ار ش�وی د کل ده�ت Eه و ض�ادق را ش� ارخ# کت# ن��

ودی گی وج@@@�� م@@@اع�ی و ه�م@@@اه�ت ت گی اح�� ن�ه�م@@@اه�ت رور ای�� اد و ی@@@�� ح@@� واده، ای�� ان� ای خ@@@� ان��شE اع�ص@@@ ر ذان� و اف@@@� ن@@@� رر ذ ف� ول@@@� .ن� ان� ت ت ک�ارس@@@� اری اس@@@� ک@@�

ا در گی ه@� اد ه�م@اه�ت ح@� ا ای�� مت ذ.ض@� مان@@�� ر می ن� ت ی@@� خ ی ش@� ن�� و ر و ار ش@� ای� ت@� yب� ون��ی ر واده ار ش@@� ان� ه@اد خ@� ل ب� ا و در ک@@� کÐ اع�ص@@ کÐ ب@� ا را در ب@@� گی ه@� ه�م@اه�ت

Page 6: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

6

ا ذ ن@@�� ان@@�� ت� واده ب� ان� ی خ@@� ن س@@پ� ن ض خ�� عن� ی� ای ب� ت@@ ر م�پ� ذ ی@@�� ان@@�� واده ن�� ان� گی@ در خ@@� ردد.ه�م@@اه�ت ذال�ب ه�م@@راه گ@@� ایع@@� گی ه�م@@ه ی اع�ص@@ ن� ه�م@@اه�ت ذ و ار ای�� E�@@اس ن��

وان� ه ع�ن@ ذال�ب ی@�� ک@ه ی��رف@� راری ع@� ت من� اب*� ذ!ض@� ت@ oان� ک�پ ن@*� ا ر ود ن@�� ه ط�ور ی��رای��ر ش@� واده ی�� ان� وادهخ� ان� امی خ@� س@ح� ار ه@�ای ان� ت@� ب� ی ک@�ف وق ی ح�ق@ E@س ارر

ذ م�ت ار ت� واده ب� ان� ام خ� سح� ت ه�ست و ان� ف ق Eی، ش� لاق سE ه�ای اخ� ق وارر Eارن* ی ع�ش ه ع�ت@� ذگ�ی@و ی@�� ت E@س خ ان* ی و ی�� ن@�� ا م�هر ت ن@�� ب� ب* ت ورح�م@ا رح�مب�

. اس�ت

ن* یم�حور دوم: سا ه�ای ان� ار ت� س�لسله مرای� ب� ب�

ل�و ) ی��راه�ام مر ر ا� ظ& دمی ار ن� ه�ای ا� ار ت� (Abraham Maslowس�لسله مرای� ب� ب�

س@@@ی: گلن� ه ان� و )ی@@@�� ل@@@� ذ مر رول@@@� ام ه� ی��راه@@@� اده Abraham (Harold) Maslowا� ل ۱( )ر ب@@@�� ور ه ۱۹۰۸ ا� ت E�@@@س ن�۸ - درگ�ذ وی�� Eر

ی( ۱۹۷۰ ن*� کا ن�� مر سان� گ�رای ا� اس ان� ت Eس س@@ان* ی«اسE )روان� ای ان� ه@@� ار ت� ه »س�لسله مرای� ب� ب� ی$� ر ظ& ه ی��رای ن� ذ. او امرور Eاس� ل�و می ن�� (ه@@�رم مر

ال ود. او در س@@@� E�@@@ه می ش Tت اح� ت E�@@@را س س@@@ان� گ@@@� اس@@@ی ان� ت Eس ذر روان� وان� ن@@@�# ه ع�ن@@@ ن� ی@@@�� ی� ن و ه�مخ@@@# ل@@@� . مر ت ذه اس@@@� Eه س� Tت اح� ت E�@@ه و۱۹۵۴س ر گ@@ب� ات� »ان� ک�ت@@

ر ک�رد. Eش Tن ه�ا م�ت ار ت� ه س�لسله مرای� ب� ب� ی$� ر ظ& اره ن� « را درن*� ت صب� خ Eش�

Page 7: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

7

ذ ان�� ذا ن�� ت ذه دارد اب*� ت� ل�و ع�ف ی(مر ن��سن ن* ی )ر ا ه�ای ح�ت� ار ت� ل م�ی�ب� کت� Eس اع�ذه ه�رم را ن� ه�ا ق� ار ت� ن� ب� اء گ�ردد ای�� ان� ارض� Eس ن ه ل�حاظ& اه�مت� ی ی�� عن ذ، ت�� ذه�ت

ن� اس�ت اع�ذه ا� کی ی��ر ق� عادل ه�رم، م�ت ه ک�ه ت� گوی� وده، ه�مان� وار ن@@�� ن ی(، اس@� ن��س@@ن ن* ی )ر ا ای ح�ت@@� ه@@� ار ت� ن� ب� ام�ی� ه ن� ای�� ذا ی��ر ن�# ت ر اب*� ب� دمی ی� ود ا� عادل وج�� ت�

اء ان� ارض@@@� م@@@� ، ر ن� ای اس�اس@@@ی روان* ین�#ش ار ا� ه@@@� ار ت� را م�ی�ب� ر ه�م@@@ه، ف@@@� ذم ی@@@�� ذا و م�ق@@@ ت@@@ ی اب*� ع@@@ن ود دارد ت�� ی وج@@@�� ن� ر مراب@@@* ب� ن� مرخ�ل@@@ه ی@@@� ذ. در ای�� رس@@@�

ت� م�ی� وح�� ، م@@� ن� ل ار ا� رام�شE خ�اض@@� را ا� ی@@�� ود، ر E�@@اء ش ذ ارض@@� ان@@�� ت ن�� ب� پ ه ام@@� اح� ی@@�� ت@@� تEاخ�ن ود ار ح�ب� گ@@ر ج@@� ن�� ات د اخ@@�� ت� ه اخ�ن ذ ی@@�� وان@@� ن رد ب�� ه ف@@� ود ک@@� E@@ش

ه وی��ب ی@@�� ه ن@@� ت ک@@� ن� اس@@� ذ.ن�#ش ار ا� E@@ن��س ذ ت yپ Öی ب� ب�رهروحی و روان* ر، اخ@@ب رام و غ@@ ب� ط@@& ر ن� الی ی@@� ای ع@@� ه@@� ار ت� ی، م�ی�ب� ن*� ه@@ا ام در مرخ�ل@@ه ب� ح� ذ. س@@رای� رس@@�

ه اش�خ ی�� م�ان� ن�# یر ن*� ا کوق� Eودس� ار ج� ت� را م�ی�ب� ک�ور ف� رار دارد. ف� له ه�رم م�ذ رس�ذ ک�ه در ق�

ا: ر م�ولان� ب� Öعب ه ت� ودی�� ان� ن�� ون� خ�� ، س�ن ان� وت ن� ان� ک�ه ف ود .... ر ان� ن�� ض ن� دمی� اول ج�رن�� ا�

هاده ی��ر ک�ف ار ج�رض و ام�ل ان� ب� ل ...خ�� صت� و ض�ذ ح�ت� ش�وی ک�ست� و ش�وی ع�

اع�ران� Eام اس�ت و م�ذح س� ... ط�ال�ب� ن� ان� ن� ی� ر ن ع ت م�سی Eادر گ�س ه ن� ون� ی�� ج�#

Page 8: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

8

ل�و: خ ه�رم م�ار ن� وص� ن�

رادی(:.1 ف@@ ی )ات� ن��س@@ن ای ر ه@@� ار ت� س@@ی وب� ن ار خ�� ت@� اک�Ð،ب� E�@@وس وراک�Ð، ن�# ی: ج@@� ع@@ن ذ؛ ت�� ودن@@* ات ج� رای ح�ت@� دمی ی@@�� ای ا� ه@@� ار ت� ی ب� ن��س@@ن ای ر ه@@� ار ت� ب�

ن� ی� ن ذ.ه�مخ@@# ون� E�@@م م ش ت ه@@ا ح� ن� اب� ام�ی� ه ن@@� حوی ی@�� ه ی� سان� ی�� ه�ای ان� ار ت� مامی ب� طوری ک�ه ن� ذ.ن�� ت را دارن� ن� اه�مب� ی�� ب ر Eه�ا ن��ش ار ت� ن� ب� . ای�� م�سکن�

ذ. م دارن� ت� ف طه م�سی مر ران�� ا ط�ول ع� ه�ا ن�� ار ت� ای��ن� ب�

Page 9: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

9

رادی(:.2 ف@@@ ی )ات� ن پ@@� ای ام�ت ه@@� ار ت� ان� وب� ل@@ه ، ط�وق@@� ل�ر ر ر ت در ی��رای@@�� ب� پ ت و ام@@� E@@وح�س ی ار ن*� ا ه ره@@� ار ی@@�� ت@@� ن* ی و ب� ا الی و خ@@�� ت م@@� ب� پ ام�ل ام@@� E�@@س

راه�م ی ف@@� ان��شE روان* س@@� س@@ان� ا� رای ان� ه ی@@�� ت ک@@� واردی اس@@� مل@@ه م@@� ح�� م@@اع�ی ار ت ت اح�� ب� پ وت� و ام@@� ال�م و ج@@� واده س@@� ان� ه خ@@� ار ی@@�� ت@@� ب�ره( و ب� غ@@

ذ. کت م�ت�

ت ماع�ی )روان* ی (:.3 ه�ای اح�� ار ت� ار ب� ت@� ه ب� خ ی@�� اش@� ار ن�#ش ار ن�# ت@� ن� ب� ذ، ای�� ه گ�ردن@* T@ت ی��رف� ذ گ@ران� ن�# ن�� وی د ه ار ش@� ذ ک@� ت@ o&ب ذ ا� م�ت@ ار ت� ها ب� س@اب� ا ک�ه ان� ح� ی� ار ا�

ا وادگ�ی ، ن@@@�� ان� ذه�ای خ@@@� م@@@� ت و ا� ذ؛ رف� E�@@@ت می ک�وس خ ، ش@@@� گ@@@ران� ن�� ا د ی دار ن@@@�� ط م�ع@@@ن رای روان@@@�� دمی ی@@@�� ذ. ا� ان@@@�� ت می ن�� ه اه�مب� ای اول�ت@@@� ه@@@�

لس@ات و ان� و خ�� ت م@ع دوس@� ی��رسE در ح�� ذ ل@@ف و ن@@�# ن وی*�ب در گ�روه�ای م�خ دواح� ، ع�ص ه ار ل ی�� ؛ م�ت� ق Eت و ع�ش علق و م�خب� اح�ساس ت�

م. ت� ب* ال ا� ت� ی اس�ت ک�ه م�ا دب* ن*� ه�ا ار ت� صصی ه�مان� ب� خ من� ه�ای ی� ح� ی و ای� ه�ن� گ�روه�های م�ذ

4. :) ل�ب ت واخب رام و مب ر ذی ،ع�ر ت� y&ب ا ه�ای ن� ار ت� ه�ای ع�الی ی� ر)ب� ار ت� شب� ن# ود اس�ت و س@@� ه ج� ت ی�� سب� ر ن� ب� ل ار ه�ر خ# ت� ای��ن� اخب رام ف�

ود ار ج@� ت@� ن� ب� ه ای�� ذ ی@�� ن@� ی��ر ت ماع@�ات می گ�ر ور در اح�� ه ار خ�ص@ وی ک@� راد م@ب ر ود.اف@� E�@رد خ�اض@�ل می ش گران� ی��رای ف@� ن�� وس�ط د ی ک�ه ن� ل�ن ذر و مب ر ق�

لک@@ه ذه ن�� E@@س س@@ان� ف@@� رارداده ن� ود ان� ذا در وج@@�� ت@@ س@@ت و ار اب*� ن� Eی ب� ورون� ار م@@� ت@@� ت و اع�ن ر ی گ�م@@ان� ع@@� ذ.ن�� ه ان@@� T@@ت ذه گ�رف� ادن@@*� ن� را ن� ذاده و ا� خ ن@@� اش@@� ن�#

ورد. ذس�ت ا� ن� را ن�� وان� ا� لاسE می ن� ا ن� ی اس�ت و ن�� ن*� سا اک�ن

Page 10: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

10

ن ی:.5 اح� ت Eه�ای س� ار ت� روعب� E@س ار ت@� ن� ب� ( ار ای�� ارح� ار درون� ب�رون� )خ@� Öه ی� ه ی�� وخ� ل. ن� اب�� ق هم و درک�Ð م�ی ی و ف� م�ور ه ادراک�Ð ع�لم ا� ار ی�� ت� ب�

ود. E�@@ن ی:می ش اح� ت E�@@ی س ن*� ا ت@@� yب� ای ر ه@@� ار ت� اه�ری و درون� ی )ه@@ب ر( ب� ای ط@@�& ی ه@@� ن*� ا ت@@� yب� ل@@ق ر ه درک�Ð و خ� ار ی@@�� ت@@� ی: ب� ن*� ا کوق� E�@@ود س ج� ار ت@@� اب� کوق� E�@@ی س ع@@ن ت��

ذ . Eاس� واه�ذ ن�� ه می ج� عذاده�ا ه�ر خ# ن� اس�ی دمی؛ خ�ال ای�� هان� ا� ب عذاده�ای ب�# مامی اس�ی ک�ردن� ن�

ذ ی می گ�ون�� ن*� ا کوق� Eود س� ه ج� ار ی�� ت� اره ب� ل�و در ن�� لیم�ار ح� ا ی� کوق� E�@@ود س راد ج@� گ@@ران� در اف@� ن�� ه د ذی ی@@�� م�ت@@ ار ت� ذم ب� ذ.ع@@� E�@اس ذ ن�� ان@@�� ذ ، ن�� وان@@� ه ک�ه می ن� چ# ی� سان� ا� ، ان�

ل .خ@@� ت هاس@@� ب* ذگ�ی ا� ن@@� ی ار ر E@@س خ حالی ی�� E�@@وش ادی وج� E�@@ذ س ی ان@@� ذ راض@@ ه دارن@@� چ@@# ی� ر ا� ه@@� ذ و ار ی��رن@@� ذ ه ه�س@@ت می ن�# ه ک@@� گوی@@� ن* ذگ�ی را ا� ن@@� ه@@ا ر ب* دارد.ا�

.وار ت هاس@@� ب* ادت ا� ذگ�ی ع@@� ن@@� ه@@ای ر ب ت م�وه�پ� اف� رای درن@@*� ی ی@@�� ن ص@@پ� خ Eگی ش� ان��س@@ت Eت و س� ب� لاف� وده و خ� ان� م�هم ن@@�� E@@گ@@ران� ی��ران��س ن�� کلات د E@@م�ش

ذ. هره می ی��رن� عذی ب�� امه ه�ای ت�� ت در ی��رن� رف� Eش yن لی ی��رای ب�0 ت� ات ف� ت� Ö$ب ح�ر ی�

؟ س@@ت ن� م خ�# ت� ی اسE ه�س@@پ ن*� ا کوق� E�@@ال س ت@@� ب* ه د ه ی@@�� ودی ک@@� ن� ج@@� م ای�� ت� E�@@اس ه ن�� ت E�@@ه داس وخ@@� ذ ن� ان@@�� ا ن�� س@@ان� ه@@� ا ان� کÐ ار م@@� ب@@�� ود ه�ر کÐ م�وج@@�� ه اول ب@@�� در درخ@@�

م ت� مه�سپ ت� پ ال می ک@� ع E�@ا را اش ص@ لا ق� Eم.م�ت ان� دارن*� اه@� وران� و گ�ت� ان� م@ادات ، خ@�� ل: ح�� ت@� Öن ودات ار ق� ا س�ای��ر م�وج@�� ب رک�ی ن�� Eات م�ش صوص�ت� و خ�

م. ت� ذ می ک�پ Eا رس� مو ن�� ت� سان* ی ه�سپ وی ان� عذ م�ا م�وج�� ه ت�� هدر درخ� ن* ی ک@� ا ت� صوص@@� م.خ� وردارن*� ا ی��رج@� س@@ان� ه@� ای��ر ان� ا س@� ب رک�ی ن@@�� E@@ات م�ش ت� صوص@@� و ار خ�

Page 11: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

11

م. م@اع�ی دارن*� ت ی روان* ی و اح�� م@ن ی،ان�� ن��س@ن ب رک�Ð:ر E@ه�ای م�ش ار ت� ها ه�مگی ب� ساب� ذ.م�ا ان� Eان� س� ت� Öل�و ب� ه اول ه�رم م�ار ت� هار مرب* کÐ ار در ج�# خ3 ب@�� yاه�ن ام@�

! ست ن� ود م�ا ب� ه ج� ای��ن� دو درخ�

ذ ان@�� ود ن�� .ای��ن� ج@� ذه ه�س@ت ام@� ت� ذه ب� ت ب*� ود و ا� ای م�وج�� ت� غ راف� ه، ح�� ت Eس� خ گ�ذ اری*� ا در ک�ل ن� ی ه�مت ودی ن�� ام ح�سن� ه�ست ک�ه م�وج�� ه ن� ی ی�� سان* ودی ان� ، م�وج�� ود م�ن� ج�

ود. E�@@ا ش کوق� E�@@س ر ب� ن� خ@@# ه ا� ؟ ی@@�� ه ه�س@@ت ذ! خ@@# کت@@ ذ ن�� ان@@�� ا ن�� رده ن@@�� ره ک@@� ه@@� ره را ر ه@@� ه ح�س@@ن� را ح�س@@ن� و ر چ@@# ی� دمی ا� رد ا� ف@@ ذه ت� E�@@ت� س ب� ه س@@� ی ک@@� ر ب� ن� خ@@# ی ا� ع@@ن ذ؛ ت�� ت@@ ب�� گ�و

ود. Eر ش� ب� ط& ی ن� دم ن�� ن� ا� ود ک�ه ا� Eا می ش� اس�ت ن��

ا س@@@ان� ه@@@� ا ان� کÐ ار م@@@� ب@@@�� ودی ه�ر ی وج@@@�� ن*� ه@@@ا ب Tای ب� گ@@@ر م�عت@@@ ا ن� ت@@@� Öه ب� ن� وخ@@@� ذ.ای�� می ک�ت@@@ ت ن� E�@@@وس خ3 ک�س@@@ی ه�م سرن� yا ه�ن ا را ن@@@�� ا، م@@@� رد م@@@� ه ف@@@� خص@@@ر ی@@@�� oه م�ت وخ@@@�

. اسی میاس�ت ت Eودس� ه ج� ودک�اوی ی�� ق ج� ن$� م. ار ط�ر رن�� ب� Öی ی� ود ن�# خصاری ج� ه ای� ه وخ� م ی�� ت� واب* ودک�اوی می ن� ی ار ج� Eاس اسی ن� ت Eودس� ق ج� ن$� م�ا ار ط�ر

. ست ن� ر م�ا خ�# ب� ط& ی ن� ه ن�� م ک�ه وخ� ت� ب*� ا ت� Öم ک�ه ب� کاون�� ود را ن�� ذر ج� ن� ق� ی@ ا� عن اسی ت�� ت Eودس� م. ج� لرس�ت� E@ی م�ت ن* سا ه ک�ه ع�ال�م ان� Tت ان� س�اح� ن هان� را ح�# ذا ج�� خ�

ذ ار ن@@&� ر گب� ود ف@@� رار ن� ه ج@@� ای@@� ر در خ� گ@@ب�رد. اگ@@� ای ن�� ودسE خ�� صوض ج� ه م�خ ای� کÐ خ� ذ ک�ه در ب�� ت Tطعه ای ه�سپ سان� ه�ا ق� لی اس�ت ک�ه ه�ر ک�ذام ار ان� ار ن�#

ذ. Eذ س� واه�ت� ی ف� رار ج� ود و ن�� ذ ن�� واه�ت� ح ی ی� ان� راض ن� ود ج�

وس�ت ی��ب ار ط�لب� ف� رار ن� ی ف� رار مله ی ن�� ح��

Page 12: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

12

! ذت ن�� ا ک�ه ف� رار ا� و ن� Eی ف� رار ش� ط�ال�ب� ن��

ه�ای ار ت� ذن� ب� Eن� س� ام�ی� ا ن� م ک�ه ن�� ت� مم�ا گ�مان� می ک�پ ت� واب* ه می ن@@� که ک�ه ی@@� م در خ�ال�ت� رام�شE )ف� رار( ی��رس�ت� ه ا� م ی�� ت� واب* ت ماع�ی می ن� ی و اح�� ی، روان* من ن��سن ی،ان�� ر

رار می رام�شE و ف@@� ه ا� م ی@@�� ت� پ ورده ک@@� را� ی ی@@�� س@@ن� ور ن� ه ط@@� م ی@@�� ت� س@@پ وان� ی ن� ن ی وف@@� ن ا ح@@� م و ن@@�� ت� پ وره ک@@� را� ذه را ی@@�� ون� E�@@ذ ش ذن@@*� ح� و و ی� ه ن@@� و ی@@�� ، ن@@� ون� ر ای دم اف@@� ه@@� ار ت� ای��ن� ب�

م! ت� ایرس@@@@� ط ه@@@@� ط و م�خن@@@@� ران�� E@@@@ه س ه ی@@@@�� وخ@@@@� ا ن� ع ن@@@@�� وام@@@@� ا و ج�� واده ه@@@@� ان� ا در خ@@@@� کÐ ار م@@@@� ب@@@@�� ه ه�ر ت ک@@@@� ن� اس@@@@� ا ای�� ی م@@@@� ن* س@@@@ا ن� ان� همگی� شE س@@@@� الا ی�#رش@@@@� خ@@@@�

ذه ی E@@س ن� ن� ام�ی� ای ن@@� ه@@� ار ت� ره ب� ب� ب@@ ه@@ان* ی و م�لی و در خ�# ر ج�� ب� راگ@@� ای ف� ام ه@@� ط@@& ل ن� ب@@�� گی@ در د ره�ت ص@@ادی و ف@@� Tن م@@اع�ی،اف� ت اس@@ی،اح�� م@@ن یس�ت� ن��س@@ن ی،ان�� ر

م؟ ی دارن*� ن*� ا کوق� Eودس� اسی و ج� ت Eودس� ودک�اوی،ج� ذر ام�کان� ج� ه ق� ت ماع�ی خ# ی و اح�� روان*

ا ا ن@@�� ی م@@� ن* ا ی ع�رق@@� ن*� ا رسدر م�عت@@ رای ی@@� لاسE ی@@�� ودن� و ن� ن@@� ر ب� ب ر ار ی@@�# E@@ش yن Öب� ی ن� E�@@ا داس لک@@ه ن@@�� م ن�� ت� می رس@@� رام�شE ن� ه ف@@� رار و ا� ق ی@@�� E@@ه ع�ش ، ی@@�� ودن� الی ن@@�� خ@@�

ودم�ان� ا ج� ی ی��رده و ن�� ب رن�# Eش yن Öب� ود ، دادن� ی ف� راری ع�ال�م م�وج�� م.ن�� ت� ب*� ا ی ی��رده و ف� رار می ن�� ود ن�# ودی ج� ه ج� موده ، ی�� را درک�Ð ن�

و ه و ن� ل ک�هت اب�� ق ی@ و ت� ن� مذ گی@ – ن� ره�ت ات ف� عارض� ی و ج�ق م�ذاری،ت� ف گ�ران*� کلی� ه ،ن� ت پ� هه س�ب ت و م�ذرب� م�حور ش�وم: م�واج��

وع ا وف ن��

Page 13: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

13

ت خب� ی در م�س@ت� ن ب&� ه اض�لاخ�ات د ه ی@�� ا ک@@� لادی در ارون@@�# ذه م�ت� ده و ه�ق@ oر ای� E�@ده و س oر ای� ش( در ف@@� رون� ن@�# س@ان� )رن* ات ذ ح�ت@� ذن@*� ح� دوره ی�

ر ی��رور ب� هور اس�ت و ی� Eم�ش

اس@@ی ی ،ع�لمی و س�ت� عن ی ک@@ری ،ص@@� oای ق� لات� ه@@� ق ه ات� ه ی@@�� ک@@ا ک@@� ن�� ا و امر لادی در ارون@@�# ده م�ت� ور ذه و ن@@� گریدر ف@@� رون� ه�ح@@� ت E�@@دوره روس

ر ب� هور اس�ت و ی� Eم�ش

ی هان* گ ج�� ن ام دو ح�� ح� لادی ای� م م�ت� ست yن Öمه اول ف� رن� ب� ت� ا در ب� ه50ن�� ت Eر ک�س ف ون� ت� لن� ا م�ت� م�ان� ن�� و ه�مر

صادی ع�ال�م گ�ب�ر Tن ی ، اف� ن معن� ی ، ح�� ن Eهذاس� ت ماع�ی،ب�� کÐ،اح�� ت� ب* لما ت# yحولات دب� ر ی� ب� و ی�

گ سرد ن ذاران� ح�� ان� ط�رق� م م�ت� ست� ن� شم و ک�موب� رال�ن� ب� yی م�ادی ی ل�ب لشف خ�م�کای� ب� ق� ذری*� ه ن� م ی�� ست yن Öمه دوم ف� رن� ب� ت� در ب�

گیار ره�ت گاه ف� ات در ط�ول ن� اق� ق ن� ات� ه 5 ای�� ح�ر ی�� oحولات ف� رن� م�ت یی� ار م@ذن@� س@� گر ن� ا وی*�ران� اظ ن@@�� ت@� س@@ان� را در ارب* ه�ن� و روان� ان� ه د ذ ک@@� E�@س

ق ج@@� رم و E@@س Eس "دو ارر " " ". ت اح� ون� س@@� ذ دگ�رگ@@� E�@@اس ص@@ور ن�� ل ن� اب@@�� ه ق� ذی ک@@� ن� خ@@� ری*� ن� و گ�ش@@ب رده ی@@� ری*� رف ی@@� Eی را میدر ر ون� ر گ@@� ن� دگ@@� ای��

وان� ه"ن� ای� دان�� رم ر Eی س ذ.ج�ق گ�ران*� ام�ت� " ن�

Page 14: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

14

ن� ی�� م@@@اد ای ن� ت ه@@@� عب� ن� واق� ه ای�� ای� دان�� رم ر E@@@ی س ران*� ق گ@@@� ار و ج@@@� م@@@ذن� س@@@� گ@@@ر ن� ح@@@ولات وی*�ران� ال ی� !1945در س@@@� ت اف� ق ن@@@�� حق@@@ لادی ی� م�ت�

اک�ی در اک�ار ما و ن� ت� Eمی هب�روس� اران� ان� مت� عذ 1945 اگ�وس�ت س�ال 9 و 6ن�� حذ در و دو م�اه ت�� Tور م�لل م�ت Eش و در م�ن اد ج�ق ون� ح� ر س@�ال24ای�� ب� اک�ب

اره 1945 کت@@� ذ ن�� E�@@ر س ه خ�اض@@ ذ ک@@� ت� ی رس@@� دان*� رم ر E@@س ذی ار ه خ@@� س@@ان� ی@@�� ی ان� ن ه وف@@� ت ک@@� ی اس@@� ذان� م�ع@@ن ن� ن@@�� ا و در100000! ای�� کح@@� ر را ن�� ف@@ ت�

ال ان� س@@� ان@@�� ا ن�# ه ن@@� اری ک@@� ت E@@ذ.ک�س E@@کس هر ن�� E�@@می دو س اران� ان� مت@@� ا ن�� ه ن@@�� ه 1945ل�خط@@& ن� ی@@�� م ا� م@@ه220000 رق� ت� ه در ب� ت ک@@� ر اس@@� ذ؛ خ�اض@@ ت� ر رس@@� ف@@ ت�

ی ن* ها ور ج�� Eش کÐ م�ن م در ب�� ست yن Öو ی��رای ف� رن� ب� ور5ج�ق ون� Eن� ک�ش کÐ ار ای�� ب@@�� ا ه�ر ذ@ ن� مان�� اد ن� ح� ان�5 ای�� ت@� ب* ها ه ج�� ت@� ف ه ت�� ر ع�لت@� ق ی@�� ذ ار ای��ن� ج@@� وان@� ن ور ب�� E@ک�ش

ذ! مان@@�� اده ن� ق ی ون� اس@@� لن@@� ن� م�ت� ی�� ذ ن@@ ذود ح�# ن*�ی خ@@� ا اع�تE گ�رم@@� مت� ن@@�� ن� ن�� ر ای�� می در مرک@@� ع@@الات ان� ق ع@@ل و ات� ذ. ق� E�@@گراد س ت� Tپ oاب� ه س@@� ای درخ@@� ای��ن� گ�رم@@�

ی را ب�ر ر خ@@# م ه@@� ت� م@@ود.ع�ط& وت� ن� ط@@ور ک�لی د مت� ن�� ای��ب ن�� ر اض@@� لوم@@ب ری مرک@@� م ک�ت� ت� کÐ و ب� عاع ب@@�� E�@@ا ش ین@@� م@@ن� ن� ن�� ی� ن رم ح@@�# ارک�رد ی@@� ی ک@@� ن� ح�ف ی� ن ح@@�#

ا مت� ذهاس�ت و اگ�ر ن�� E�@اده س ق ی ع@ات اس@� ه دق� ه@ان� ی@�� ه م@ردم ج�� ر ع�لت@� و ی@�� ؛ار ج@�ق ون@� ت رف� ار ض�ورت گ@� کت� ط ن�� ق ن� ق� ای�# Eه ای مردم ر ران� ه�ست

. اس�ت

ه ای� دان�� رم ر E@ی س ران*� ق گ@� ج@� ذه ار م@� ه داری ی ی��را� ام سرم�ای�� ط& ا ن� اظ ن@�� ت@� ذورسE ه�س@ت در ارب* ه م�ق@ ه ه�رخ@# ذ ک@� ه می ده@� ار ر اخ@�� E@ش ه ن�� کÐ ک�لام ی@�� در ب@��

ره�م ر را م�س@اوی و م�م@@اس ی@�� Eش ات ن�� ار ذورات و دای��ره اخ�� ی@ دای��ره م�ق عن ام ده�ذ. ت�� ح� سان� ه�ا ی��رای خ�ذاک�بEر ک�ردن� ش�ود ای� عت و ان� ی� Öط�ن

Page 15: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

15

ی ع@@@ن ذ.ت�� ذ.می دان@@@� ام ده@@@� ح@@� ذ ای� وان@@@� ه می ن� اری را ک@@@� ق دارد ه�رک@@@� ر ج@@@� E@@@ش هن�� ه ی@@@�� ن* ی ک@@@� س@@@ا ک@@@ه ان� ت در خ�ال�ت� ی@ اس@@@� ن� ذ ن@@@&� ر ر ج� ب� ه�م@@@ه خ@@# طلاخ�ا " اص@@@� "

ه و T@ت ر گ�رف� ظ@& شE در ن� وان� ره ام�ک@ان� و ن@� ی ار دای@�� E@س خ شE را م�س@لما ی�� وف� ات و ح�ق@ ار ذ،دای��ره اخ@�� Eاس� ذ ن�� ت Öپ yب� ا رم ن�# Eس لی ار هخ�ذاق� رم�شE ی@�� E@ه س ف@ ع�اط�

ام ده�ذ! ح� ذ ای� وان� می ده�ذ ه�ر ک�اری را ک�ه می ن� ه ن� ار وی اخ��

ن ی اوت ی��رسراس@ر گ�پ@� ق@ ای م�ی ذت ه@� E�@ا سرع�ت و س ه داری ن�� ام سرم�ای�� ط& ذم ن� ار رس�ان� خص Tه اس�ت ن� ی�� ی�� ماد ه ض�ورت ن� ن� ض�ورن* ی ک�ه ی�� ه ه�می� ی��

ظره و ن� ر س@@@� ذ ی@@@�� کÐ درض@@@� ذ 99ب@@@�� ن� درض@@@� ی اخ� گ ن@@@�� وان� در رب@@@� ه را می ن@@@� لت@@@� ن� ع� م ای�� .ع�لان*� ت ه اس@@@� T@@@ت اف� ه ن�� لت@@@� -ع� ر م�لب ی ی@@@�� ن پ@@@ ای م�ت� ام ه@@@� ط@@@& ن�

کل گ�ب�ری دول�ب Eی و ش� ن* ها ام ج�� ط& ان� داد:ن� Eس ی��ر ن� واه�ذ ر Eا ش� ن��

ی۱ ان*� ت� غ راف� ی��ب ه�ای ح�� ارح� ار م�حذود ه ه�ا در خ� ی و ج�رک�ب سرم�ای�� ن رام�لپ� رک�ب ه�ای ف� Eهور س ) ظ�&

ه�ا۲ ی مرر Eاس رون�# ن* ی و ف� ها که ج�� ت� Eکل گ�ب�ری س� Eش� (

اط�ات )3 ت� ذ اط�لاع�ات و ارب* ذن*� اوری خ�� ن ه ف� م در ج�ور ت� حولات ع�ط& ه واس�طه ی� ا و م�کان� ی�� ص هوم ق� ا و م�ف ن� م�عت ی�� اد ت� پ ر ب�� ب� yب ع ت�

رت ه�ا۴ ( گ�شب رسE م�هاج��

Page 16: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

16

وام�ان�۵ ت ن� ذ م�لب� ن ورداری ار ح�# ( ام�کان� ی��رج�

ت ۶ ه م�لب� ه ی�� ذن� ع�لف Eه س� ( ک�اس�ت

۷) ن� و م�لب م�ی� ه ار سرر ادی سرم�ای�� ر ذ، )ا� ت Eاس� وردار ن�� ب ر ی��رج� Eش yن Öت و ش�ود ب� ب� ی ک�ه ار ام�پ ن*� ا ه ه�رخ�� وره�ا ی�� Eک�ش ه ه�ا ار رار سرم�ای�� ( ف�

ود۸ Eت ش� الای� ری ی�#رداح� د ن�� ا ک�ه مر ه ه�ر ک�ح� ه�ا ی�� رار م�غ ر (ف�

ا دول�ب ه�ا و....(۹ گی@ ن�� گان� ی� Öی و ب� ن ب*� ا ارض� ا اح�ساس ن� ع و ل�ذ ب�� ا ه م�ت ض ع�ادلای� صن� خ ی در ی� ه ک�ادره�ای دول�ن ت ی�� سب� ی ن� ن yپ Öذب� اح�ساس ن��

می ن&� ذال�کر ن� ع�ت� Eر ب� Öا دک�ب ر ی� : ن�� ذ اس�ت ق ت م�ذرن� و ن�#سام�ذرن� م�عی ب� لاب* سط ع�ق عی ن�� رت�� Eی و س اه�ن ق ن� ق� ی�� ذه، د E�@@س ف عی� ص@@ ا ن� ام�ع@@ه م@� ه در خ�� مذارای�

ست@ ک�ه ن� ذی ب� خ3 ی� ردن*� y؛ و ه�ن ی خ�اض@�ل ار اس�ت گران*� ن�� شم و م�اد لن� هت� ب� هور ب� ذ و ظ�& ذن*� ات س�کولار دوره خ�� ال�ذ ت ن�� ب� لاب* سط ع�ق ذ ن�� در ی��رای��ر رون�

ود دارد: ن� در ی��رای��ر م�ا وج�� ی�� اد ت� پ ن� سه ام�کان� ب�� ا�

Page 17: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

17

ذرن� و ه�م ل م@@@� ه ع�ق@@@ ت ی@@@�� س@@@ب� گی ن� ت ف ی� E�@@@س . ف ن��شمال@@@� ا س�کولار ذن� ن@@@�� E�@@@ذ ش@@@و س ذن*� ت خ�� ب� لاب* م ع�ق وار خ� و ل@@@� ای*� ت@@@ oه ه�م@@@ه ب� ن� دادن� ی@@@�� مل@@@هو ی� ار ح��

کران� و دل ق ی E�@@روس اری ار ه ن��س@@ت� ت ک@@� عی اس@@� ن� م�وض@@� . ای�� ن� ل ار ا� ش@@م خ�اض@@� لن� هت� ب� ه@@اب� ب� ه ج�� گان� ی@@�� ش@@ی س�Eی� ی و ارر ن پ@@� گریی� ت E�@@ه@@ای ع�ص@@ر روس

اد ک�رده ح ذ. ای� ان�

ن��سی ن� ر ی اخ� ت Eس ت ن� ه رش�مب� . ی�� ل م@�ذرن�ت� ر ع�ق@ وری در ی��رای@�� کلی و ض@� E�@ل@ه ش ان�� ، م�ق هان� م�ذرن� ی�ج� لق وع�ی س@� ه ن@� ت ی@�� E@گ�س ار اع ار ، ن�� گ@ری، دق@�

عی رت�� Eی و س اه�ن ق مان� ق� ی ان*� وب� Eش هه ح� اد ک�ردهمجور و م�واج�� ح ان� ای� ادگ�ران�� ت� پ ن� م�شب�ری اس�ت ک�ه ب�� ذ. ای�� ذن*� هان� خ�� ا ج�� ار ن�� ذ.ی� ان�

. ن� اس�ت ک�ه م�ا ح� ود دارد ای�� گری ک�ه در ی��رای��ر م�ا وج�� ن�� ه دس@@�ت ام�کان� د عت م�ذارای� ت�� ر E@@ذاری س ت@@ ب&� ر ار د ب� ذاری، غ@ ت@@ ب&� گری ار د ن�� ور د ه ض� ی��

م. ت� ذا ک�پ ت� ذهب�0 ن*� ر م�ا ی��رگ�ر ب� خ دو ف� رن� اخ اری*� هان� و ه�م در ن� طخ ج�� ، ه�م در س� کران� ق ی ار م�ی ن* ی اس�ت ک�ه ی��رح ن� ام�کا ذ. ای�� ان�

ام�ل س�اده در کÐ ن� ا ب�� ودم�ان�ن�� ودی ج� ی در س�اخ�ات وج�� عن ود ت�� ن� ی ج@� مذ گی و ن� ره�ت راورده ه�ای ف� و و ف� کÐ ش@� ران* ی ار ب@@�� ام�ع@@ه ای@@�� م@@وع میخ�� در م�ح�

م ت� واب* ام�عهن@@� ود و خ�� ت ج@@� س@@ب� گ@@اه و ن� ان�� ا خ�� ران� را ن@@�� م@@اع�ی در ای@@�� ت ار اح�� E@@س ات و اف� ق@@ وق و ظ�ی� می@ در ف@@ ن&� ذال�کر ب ر ع�ت@@� ه دک@@� . س@@ه گ�ای@@� ت اف� ه درن@@*� ی@@��

ن� م�ن� می� ح ذ ی� ان�� E�@س ! ران� مل@ه خ�ک@وم�ت ای@@�� ان� و ار ح�� رگ�ی ار مردم@� ر ا ی@�� ت س@پ� شE ن� خ ی��ب� ی�� ا در درض�ذ70ف@@� ر ف م@� ه ال@@� ت@ ب&� م.گ�ر رن�� ب� ای می گ@� خ@��

Page 18: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

18

ی م�ا ف ی��ب� م�ات�� ذرت در ای��ران�30ف� ر ه اض�لی ق� مله ه�ست گان� درض�ذ ار ح�� سی ه ت� ار دل�ن� ت ب&� وده و گ�ر ه ن�� ت@ ب&� رده گ�ر ان� س@ب# لی خ�� لت� ذر ق� ل ان� لت� ق�

ذ.ح� ت Tه�سپ

ه و س�ب ت ت پ� ه م�ذرب� ت ی�� سب� ا وادادگ�ی ن� ل و ن�� اب�� ق ای اس�لام در ت� ت� ت در دب* خب� ی م�ست� خ ی�� ار ه ن� ی&� ح�ر کرار ی� گران� ن� ر ن� ب� م سروسE ی� ذال�کرن*� دک�ب ر ع�ت�

ذ: ه ان� ت Eوس� می ن� ن&� ذال�کر ر ار دک�ب ر ع�ت� خ ی� ه�ر دو اس�ت و واض�

ی ن ن� میاگ�ر اس�لام س� وار ت و ه�وی� ن� ان� و ه�ویت را س�ام�اب� ب��ان� م�غرف� ار س�ب ت ی�#رس�ت ن ذه�ذ، گ�رف� ذ ن� ردن�#ست ت ویان� ب��ب��ت گ�راب�� ج� م�غرف�

ی ی� ح�ق یب�� ی یق ا ب�� ذ ک�ه ن�� Eواه�ذ س� یادگ�رای� ج� ق ن�� گ�ار ح� ورد.ی� ک�ور، دم�ار ار رور ذ ا� واه�ت ت ی��رج� ارق ه ن� ی&� ح�ر شیج ب�� ی� ی ی�جی� م� ه ب@@�� گ�وین� می�ت خ@@�# هذ ک@� لش@ف ع�لم و ق�

Eول�ور کن ذی� و سیو هب ر و ن� ،ذب��اس�ت خ��

ذا ت واب� ب�� داب*� ان� ه گ�ردات� ن� ارس�این� را ی�� ی و ن� ذ و ن�� کت oذ اق� واه�ت ه ا ج� وای� ن Eب��ن�#س ح�رب��یماب� ذی و ی� ان� ذ س�ت واه�ت ن� ج� امه اع�مال را ار ا� و ن�

ذسE ی�ب� ود، و کÐ و ن�� Eذ گ�ش واه�ت در ی��رای��رسE ج�

Page 19: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

19

ن� اس�ت ک�ه ش یعی ب�� مرخ�له دومن�#ش ار ا� ف را میره�ای�مرخ�له ت� ه ف� ار اوره�ا رس�ذی ن� ت و دس@@� ، در ی�#رن� ذان� ذی و درم�ت رب@@�� خ�� Eش هیذ ن�� ی@@��

هم ار ف� وارین@@@@@�� ود و راهیی ب@@@@@��تE دب�� م@@@@@� E@@@@@ذ گ�ش واه�ت@@@@@ ت ه�مت ج� ه دی دس@@@@@� ن� ار یع@@@@@ی ب��م@@@@@وده، ی� ب�#ین� ه�م@@@@@واره مب�� را ک@@@@@� ن� ا� ی ذدگ�رق� م@@@@@�

رض� ا یی ب��ردی�ات ع� ی�ف� ذ ک�رد و ن�� واه�ت ال ج� ت� ذ، دب* هادات خ�� ب طی�ب��اح�� ات� ن� ذ ک�رد.ی�ذ، ن�� واه�ت ار ج� ق را ن�� طان�� ق و ن�

ا ه وارد ب��ن�#ش ار ویم مرخ�ل@ه ش@�ومن� اس@�ت ک@� Eارب�� ش� ت واس@� ن� ج� ل@وض ب�#یم و ا� ه خ� عت ی@�� س@@ی ن� ن� اس@�ت ی�ش@Eی� رح�� Eو دس@@�ت ش�

الشE ه�ا ا و خ�# سE ه@� کریار ورر oواری ق� ودن� در ن��ش@ب ر م@� ن@ ی ب�� و ع� ن دن� ار ه�ویتE س@� رض ب�#ب�� و دم ر ف@ ل@وم و م�ی ، وی�ش@Eی�ت م�ط& ن�

Eرای@@@@�مرب� ی�Eریه س@@@@رودن� ی@@@@�� ا� ردن� ب�#  م@@@@� ذح ک@@@@� م و ق@@@@� ه،و د ت E�@@@@س ر گ�ذ اج� ذی� و م�ق@@@@ ه ه�ا و ان� E@@@@ه ه�اب��ش E@@@@یش . ذرن� عب��ا م@@@@� رک�ب رح�� دوین� ج@@@@�

ورت �@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ض

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ال و ع ق�

عل ق م�ی

ب ت گ�رادارد. یس@@@@@� ع@@@@@الن�� ق ورت ات� ن� و ی ض@@@@@� ی ا� یادگ�رای@@@@@�ب�� ن� را ه�ون�� ت ا� ه@@@@@ب ر اس@@@@@� ه ب�� یت گ�راب�� )ک@@@@@� واب� ی ب��ن�� ح@@@@@ ت ی�� م(ی� م�غ@@@@@رف�

. ن� اس�ت م ا� عال و م�هاج�� ض�ورت ق�

Page 20: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

20

ا ذاع ه�ا را ن�� ذع�ت ه�ا ان@@�� ه@@ور ن@@�� ه@@ارمذ ب@@��ظ�& ه@@ه د مرخ�ل@@ه ج�# ذاب� ی�ن� و م�ذرب� ب��م�واج�� ه ن@@�� ه ه�ای�ت@@ رق ذیم. ف� ه م�ش@@یی ب@@��ذ دب@@�� خ�� ن� رای�جی� ک@@� ت ا�

E@@@ش لام و ب� ت و در اس@@@� وده اس@@@� م@@@� ر ه دارد، ب��ی�ع ه�م در دوران� اخ@@@� ی�ا� ف ات�� ذد در ع�رص@@@ه دیر س@@@� @@@ ح� ه@@@ور ی� ا ورود و ظ�& ت ن@@@�� س@@@ب� ای� ب ب@@@�� ن�

. و ی�ب� اره شت وده اس�ت ک�ه ن�# ن� ن�� وف ا� یه�مواره ج� اره ان�� هاد و ن�# ب ذع�ت ه�ا، اح�� ذی ار ن�� ون� E�@@ذه ش وان@@� ذع�ت ج� هادات ن@@�� ب ار اح��

ه ر ی�� کÐ و ی� Eس ذ.ب��و ح� شE ن��شورن� ن� کÐ ا�

: ذ اس@�ت ق@ م@ س@روس@E م�عی ذال�کرن*� ه ع�ت@� ه ای��ن� اس@�ت ک@� وخ@� ال�ب� ن� ه خ�� کت ه@ادن�ن� اد ب� ت@� پ ر ب�� ی، ج@�� ن ب@&� ت د غ@رف� ه م� ه ی@�� وخ@� ذون� ن� ی ن@�� ن ب@&� وی*�ب د ع@ال ک@�ردن� ه@� ق�

ذارد. ه ای ن@� چ� ت� Tپ oت و ب� ب� مهوری اس�لامی ! ع�اف� ام ح�� ط& ذ ن� ت o*ب ی م�ا ر ب� ذادی - خ# ت� امی اس�پ ط& ا ن� ذ داع�شE و ن�� ت o*ب ی م�ا ر ب� ، – خ# ن� Eس ی ح� ادگ�ران*� ت yپ Öهم@ب رب� و ار ای��ن� م�

ه: ت ک@@� م@@وده اس@@� ذ ن� اک�ت@@� ی ه�م س@@روسE ن� ن ب@@&� ت د غ@@رف� ردن� م� ع@@ال ک@@� ذرن� ق� ه ه�ای م@@� E@@ن��ش ذ و ان� ر در ی�#رن@@� ذارد.ج@@�� ی ن@@� E@@اراهی و روس ت ب*� ها ر س@@روسEب� ظ@@& ار ن�

. و ی��رور هان� د ن��سی ن� دارد ک�ه ج�� ودن� و ر ذر ج�ق ن�� ق هان� امرور ه�مات� ریج�� ه ی��ری@� ل ی@�� اب@�� ه ق� ست@ ک@@� ن� ن� ب� ر ار ا� ی ی��ره�ان� ی� ر و ن�� ان� ی� ت� پ ی ب�� ی ن�� ن ش�خ

م. ون�� E�@@ت ش ب ر س@@� ه ی@@�� ت@@ پ� ا م�ذرب� ه ن@@�� ت@@ پ� ر م�ذرب� ب ت ی@@�� ه س@@� ی@@�� اورد:ا� ران* ی ه�م م�ت@@� ادی ف@@� ت Tپ ره:134س@@روسE اس@@� ف@@ وره ت�� ا ش@@� ا م�@@ ه@@ لب ل� ذ خ� ه ق� @@ م@@ کÐ ا� ل@@ ن�

م - ت پ� س@@ ا ک� م م�@@ ك ت ول� ب� س@@ ن�ک� ذ ار ا� ت@@� ما ک�پ E�@@ه ش چ@@# ی� ت و ا� هاس@@� ب* ن� ا� ذ ار ا� ودن@@* رده ن�� ه ک@@� چ@@# ی� ذ ا� ه ان@@� ت E�@@س ون� در گ�ذ ه اک�ن@@ ذ ک@@� وده ان@@� ی ن@@�� ن*� ه@@ا ه@@ا ام�ب ب* ا�

. ماس�ت Eش�

Page 21: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

21

ذ: ه می گ�ون@@@�� ت@@@ پ� ب ت و م�ذرب� ان� س@@@� م@@@وع س@@@روسE در داوری م�ت@@@� هدر م�ح� ذر ی@@@�� ق@@@ ذرن� ح�# ای دوران� م@@@� ی� ه@@@� ن*� ا وان@@@� ن� ن� ه ای�� ت ک@@@� اس@@@� ح� oت م�س@@@اله اب*�

ذگ�ی� ن@@@� شE ی� ری� ر خ عادت ی�� ه@@@ان� ش@@@� ا در ج�� ع@@@ا م@@@� ا واق� ن@@�� وه ع�ملی� او. ا� ری� و ك�م@@@ال ف@@@ ظ@@@& وه ن� ه ك�م@@@ال ف@@@ ی@� ی@@�� ع@@@ن ، ت�� ت رده اس@@@� ر ک�م@@@کÐ ک@@@� E@@@ش عادت ن�� ش@@@�

؟ ان� ی� ری� هان� ش�عادت س�ت ا در ج�� م ن�� ت� می� ک�پ

ر م�ن� ظ@@& ا ار ن� ن�ام@@� ل ا� ذ ب@@�� ت Tه ه�س@@پ ت@@ پ� ر م�ذرب� ب ت ی@@�� ح@@ان� س@@� ه رج�� ذ ی@@�� ق@@ ه م�عی س@@ت ک@@� ن� ن� ب� ه ای�� ت@@ پ� ان� م�ذرب� ال�ق@@ اری ار م�ح ادی ن��س@@ت� ت@@� پ کل ب�� E@@م�ش

ه ت@ ی ال�پ� ذگ�ی در ف@� رون� م�اض@ ن@� ه ر ل ی@�� ماب�� ت مان� ک�رده و ن� ن� را ک� ه و ع�ملا ا� Tت اف� ت o*ذگ�ی در دوران� م�ذرن� را ی��رب ن� ت ر ف ی� ت و ح�ف عب� اس�ت ک�ه واق�

ذ! ت Tای م�ذرن� ه�سپ ت� ی دب* Eول�ور کن اری ار ن� اده ای��ر ق ا اس�ی .ن�� ارواس�ت ا ن� لاق� ه اول اخ� ذگ�اه در درخ� ن� دن*� رم�ن� ای�� ظ& ه ن� ی��

ا  ران� س@@روس@E ن�� اس@@ی و م@@ردم در ای@@�� ام س�ت� ط@@& ی ن� لاق ذ اخ� ق@@ : ت� ت ذ اس@@� ق@@ لی دارد. اول م�عی ل م�هم و اض@@� ا دو دل�ت@@� ان� م@@� لاق در م�ت@@� ول اخ� ص@@ه اف@@ ق�

م. رده ان*� ذگ�ی@ ک@@@@� ن@@@@@� ذادی ر ت� پ امه@@@@ای اس@@@@@� ط& خت@ ن� ، ی� ت هاس@@@@@� ا ف� رب� ک@@@@@ه م@@@@@� ت لذوم اب*� ت و دل�ت� اف� اض ن@@@@@�� ه خ@@@@� لت@@@@@� ه ع� ف@@@@@ ک@@@@@ه در دورهای ع�لم ق� ت در اب*�

ه لاق ی@�� ود، اخ� E�@ذادی اع�م@@ال ش ت� پ ق اس@@� ن$� ر ه ط@@� ه ی@@�� ف@ ذ و ق� E�@اس ه ن�� ف@ ر ق� ی ی@@�� ن پ@@ اس@@ی م�ت� ذاد س�ت� ت� پ ورد و اس@@� ح@@ ره ی�� ذاد گ@� ت� پ ا اس@@� ه ن@@�� ری@@*� ه ف� ف@ ه ق� ام�عهای ک@� خ��

ود. Eش ارح� م�ی� شE خ� ذن� ن� ار ن�� های ا� ن� رم�ق ی�� ر ج� رد و ا� گب� ار ف� رار م�ی� Eس خت@ ف� اع�ف ی� ض�ورت م�ص

Page 22: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

22

وادگ�ی در ان� ذگ�ی خ� ن� اری در ر ح� oحولات ه�ت هارم: ی� هان* ی دوم 70م�حور ج�# گ ج�� ن عذ@ ار ح�� ر ت�� ب� لادی 1945 س�ال اخ مسی1324 م�ت� Eش�

ان� ا م�ت@� د ن@� ر گ@ب� ر می ان� ا را ی@�� رد، م@� ذ ه در اط�راف� م@ان� می گ@� چ@# ی� ه ا� را ی@�� ذ گ@اهی گ@� رور ن� ی@�� واده ام@رور و د ان� ی ار خ@� رح م . ی@�� ت� E�@اس ه ن�� ت E�@ان��ش@ه ای داس ، م�ق

ر گ�ی ه�ای ع�صر خ�اض E؛وی*�ر ذ ار ت T*ارب مله ع�ت� ذ ، ار ح�� ارن� ام�عه ای�Eر می گ�ذ واده و خ�� ان� رد، خ� ک�ه ف�

ذگ�ی ی ن@@@� ون� ر ر اف@@@� ای رور ذگ�ی ه@@@� y@@@ن خ# ت� ع@@@ات و ب�0 ی� یب� عن ی هری - ص@@@� E�@@@ت س ب� ف ارات ار ک�ی� ط@@@& ن oاب� Eان��ش ر ذگ�ی،و اف@@@� ن@@@� ار ان� ن@@@�� م@@@� مر ه�

ت معب� ب�رات در ح�� yب ع ت�

ذری شE ه�ای ن�# ف ای ت� ق ذ در ات�� ذن*� ارات خ�� ط& ن oذران� و اب� شE ار خ�ذ ن�# yن Öال ب� ع ی Eاس�

ب�ر y@@@@ب ع ا ت� ادری، ن@@@@�� اع�ف م@@@@� ای م�ص@@@@ شE ه@@@@� ف ام ت� ح@@@@� ی ای� ن خ ان� و ش@@@@� ن@@@@� ال ر ع ی E�@@@@م@@@@اع�ی و اس ت ور اح�� لات و خ�ص@@@@ خص@@@@ت� ای ی� ق@@@@ ارت*

ه گرسE ه�ای مردس�الارای� اس�ت� در ن� ت Tام�پ ن�

دواح� ن� ار ب ران� در اول�ی� شران� و دخ وس�ط س�ن� ن�# ن� م�ن ی الا رق� ن��

ان� ط�لاق ان��شE مب�ر ر دواح� و اف� ان� ار ر ک�اه�شE مب�

Page 23: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

23

گر ن�� کذ واده ار ن�� ان� ای خ� ی اع�ص ی در ن�# ن* ی و دوری ه�ای ن�# حرک�Ð م�کا ی�

ذی اون� Eون*�س اط�ات و ک�ارک�رده�ای ج� ت� ی و ارب* ن ب&� کÐ ه�ای ه�مشر گ�ر اره�ا و س�ت� ب�رات در م�عت� yب ع ت�

ی ار اط�ات م�ح� ت� معی و گ�شب رسE ارب* اظ ح�� ت� ل ارب* وع وس�اب�� ن Tب�

واده ان� ای خ� ان� اع�ص ط م�ت� ت روان�� مب� راوان* ی و ض�مت� ف ف� عی� ص ن�

گان� ان� ه�مسان�� ط م�ت� ر در روان�� ب� yب ع ت�

گ�ی ه�ا Eر ل وی@@*� ت@@� Öن ی و ای��ن� ق� ار ون� س@� ال دگ�رگ@@� ذ ه�مگی درخ@@� وادگ�ی ان� ان� ذگ�ی خ@@� ن@@� ای ر اره@@� ح� oذ و گ�ش@@ب رده در ه�ت ت@@ Tح@@ولات ب� اد ی� ح@� ه درای�� الی ک@@� . در خ@@�

ن� ات� ای�� ک@@@ه در ن@@@�� ت ه اب*� ه ی@@@�� وخ@@@� ا ن� ود.ن@@@�� وردار ن@@@�� ر ی��رج@@@� ا م�ح@@@ذودی� ت س@@@پ� رام و ن� ذی ا� واده ار رون@@@� ان� اری خ@@@� ح@@@� oح@@@ولات ه�ت ری و ی� E@@@ش ات ن�� ه ح�ت@@@� ت E�@@@س گ�ذ

م. ذه می ک�ت صر ن��ست ن ن� م�خ ه ه�می� ا ی�� ح� oت ود در اب*� Eه می ش� ت ن� گ�ف اد ش�خ ن*� مره و م�عمول ر ه ط�ور رور حولات ی�� ی�

وادگ�ی ان� ذگ�ی خ@� ن@� س@ان� در ع�رص@ه ر ت ان� عب� ا واق� ه@ه ن@�� اس@�ت� در م�واج�� ای م�ت ذان� راهب�رده@� ق@ اس�ت� و ق� ام�ت لط،ن� م: راهب�رده�ای ع� ج� oت م�حور ب�#

واده ه�ا ان� ن* ی،م�لی و خ� ها در س�طوح ج��

Page 24: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

24

ه@@ان* ی ای ج�� ا راهب�رده@@� ا ن@@�� س@@ان* ی ع�م@@ذن� ذگ�ی ان� ن@@� ال�ب در ر ت اض@@� ن� اه�مب� ی رق� ذه گ@@� ادن@@*� ای اراده و و ن� ت@@ ر م�پ� مات ی@@�� ص@@مت� اد ن� ح@@ ک@@ا و ای� وم ان� ر ل@@�

سان* ی ار ان� ت� ن ه اخ� سان� ه�ا و ی� ه داری سر دادن� ان� ام سرم�ای�� ط& واه ن� ه ش�مت ه�ای دل�ح ات ی�� ع لی� ت� ق ب� ن$� س@@ان�ار ط�ر ه ش�وق دادن� ان� چ� ت� Tپ oو در ب�

مت ه ش@@@� گی@ واخ�ذی@@@�� ره�ت ب�ری ف@@@� کل گ@@@� E�@@@ذن� و ش E�@@@ی س الان*� ذ.ک@@@� ون� E�@@@می ش اد ح@@@ ای م�لی ای� رده@@@� ایراهب� ت@@@ ر م�پ� ا ی@@@�� ران� ع�م@@@ذن� ذ ای@@@�� ت@@@ o*ب وری م�ا E@@@در ک�ش ر ب� ی@@@�

اسی ه س�ت� ف@@ ت ق� اک�مب� ی و اخ@@� Eول�ور ذن�� ا ن@@�� ن* ی و ن@@�� ه@@ا ام ج�� ط@@& گ@@اری ن� ذه ان� ادن@@*� ی ن� و ن� E�@@گ داس ن@@ ن� و س@@ر ح�� ا ا� ود و ن@@�� ت م�وج@@�� عب� ی��رسE واق� ذ ذم ن@@�# ع@@�

ه@@ان� ر ج�� اک�م ی@@�� ذ. خ@@� ذه ان@@� E�@@س اد ح@@ ک@@ه ای� ی در خ�ال�ت� عن� ذ ار واق� ان@@�� ا ن�� اب� م@@� رم@@� وی ا� ه ش@@� ذهه@@ا ی@@�� له@@ا و ان@@�� رع�کش.ا� ه ی@@�� م و ی@@� ت� پ رک�ب ک@@� حات وه@@ا ج@@� ت� وص@@� ن�

ه وخ@� ا ن� ن� م�ح@@ور اس@�ت و ن@@�� رح در ای�� ل ط@@� اب@@�� وع�ات ق� گر م�وض� ان� ت� Öا خ�ذودی ب� ذ ن� ه گ�ردن*� هارم ارای�� ی ک�ه در م�حوره�ای ش�وم و ج�# ن*� گری ه�ا ت Eروس�

ب ر E@@@ش yن Öاح ب� ص@@@ ن* ی در ان�� ک@@@ا ان� ن� ت@@@� Öه ب� وم ی@@@�� ر ورت ل@@@� ع@@@ذا در ض@@@� ه ت�� خ می ده�م ک@@@� ن� رح�� ن� م�ح@@@ور ی@@@� اح�تE ای�� ی م�ت@@@� ر گ@@@ب� ختE ی��ران� اک�ی! و ی�� الشE ن@@@� ه خ@@@�# ی@@@��

ود. Eه ش� Tت ن� م�حور ی�#رداح� ل ط�رح در ای�� اب�� وع�ات ق� م�وض�

واده ) ان� ه خ� Eش ف : ت� ف وص�ی� م: ن� Eش Eهان�م�حورش� واده در ج�� ان� ود خ� ت م�وج�� عب� ( وض�

Page 25: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

25

وی ای ف@@@ واده ه@@@� ان� ه خ@@@� ت ک@@@� ان� داده اس@@@� E@@@س ق ن� ن@@@� حف ا ی� وده و ده@@@ه ه@@@� ان� ن@@@�� رورسE ک�ودک@@@� رای ی@@@�# لی ی@@@�� ه@@@اد اض@@@� ه@@@ان� ب� واده در سراس@@@ر ج�� ان� خ@@@�

واده ان� ه@@@ان* ی خ@@@� ه ج�� E@@@ش ف ن* ی ت� ا ق@@@ ی� حف ه ی� Eرور ل در ی@@@�# ن� دل�ت@@@� ه ه�می� ذ.ی@@@�� E@@@س خ ا می ی�� ق@@@ ودک�ی را ارت* ت ک@@@� ب� Eذه�ای م�پ ام@@@� ت� واده1"ب�0 ان� ودی خ@@@� کÐ ن@@@�� ت@@@� ب� ""2"

ود E�@@@ه@@@ان� وارس@@@ی می ش ار ج�� ه ک�ت@@@ E@@@ان� در گ�وس ال�م ک�ودک@@@� ذ س@@@� E�@@@وادگ�ی ی��ررس ان� ات خ@@@� ت� صوص@@@� اری خ� ر ر گ@@@� E�@@@گی@ ای گ@@@ون� ذه و خ�# E�@@@س Eان��ش .3ن@@@�#

لوک�ش yن� ورد و ت# م�ان� و ی��راد ف ورا ل�ب� (.4،2014)لان��

گ@رسE ه@�ای ا و ن� ار ه@� ن@@ ه رف� ه@ا ی@�� ب Tه ب� ه@ا ی@� ب* ذ ا� E�@ه رس ذگ�ی ی@@�� ت� ان� و رس@@� Eه ه�ان��س چ# ذارک�Ð ی�� ها ی��رای ن� ب* ی ا� ن*� ا وان� ذ:ن� ت oمی ک�پ لاء ع�مل ن� واده ه�ا در خ� ان� خ�

واده ان� ن* ی خ@@� ه@@ا ه ج�� E@@ش ف ه ت� Eرور گی دارد.ی@@�# ه@@ا ن��س@@ت ب* ذه ی ا� ت@@ oه ک�پ ی ی اخ�اط@@� ن اس@@� ص@@ادی و س�ت� Tن م@@اع�ی،اف� ت ذگ�ی ی اح�� ن@@� ط ر ران�� E@@ه س لک@@ه ی@@�� ذی ،ن�� وال@@�

ن* ی در ه@@@@ا اس ج�� ت@@@@� واده را در م�ف ان� ب�رات خ@@@@� y@@@@ب ع ار4ت� ن اح� ام�ل:س@@@@� E�@@@@واده س ان� اح�ت خ@@@@� ص@@@@ادی5 س@@@@� Tن م@@@@اع�ی- اف� ت ط اح�� ران�� E@@@@ذه�ا6،س ت@@@@ راب*� و7،ف�

1 World Family Map2 family well-being3 http://worldfamilymap.org/2014/articles/executive-summary4 Laura H. Lippman & W. Bradford Wilcox

5 structure6 socioeconomics7 processes

Page 26: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

26

گ ره�ت ر 8ف� ر ی@�� مرک@� ا ن� ه16 ن�� Eر ض وی@*� اخ� E�@ودک�ی س ام@�ذه�ای ک@� ت� ا ب�0 ط ن@�� ن@� ن�9ی مرب* ذ.ای�� ان��شE ف@� رار می ده@� ورد ن@�# ه م@� الای� ، س@�

ه ی��رای س�ال Eش ف ه 2014ت� وی�� ان� Eل ن� حلت� ود ار ار ی� ور در 49اط�لاع�ات م�وج�� Eهان�5 ک�ش اره ج�� . ق� ذه اس�ت Eه س� هت� ب�

واده ان� ار خ� ن 10س�اح�

ر ف� رار می ه�ذ. ب� E*ی ا خت ن� ن* ی و م�الی در دسب رس ک�ودک�Ð را ی� سا ع ان� ب�� ا ه ی ک�ودک�Ð، م�ت ای� واده در خ� ان� ای خ� ان��شE اع�ص ر عذاد وال�ذ ه�ا و اف� ت�

ای.1 ق@ ت�� ر ر اف� ه ج@�� وره�ا ی@�� E@در ه�م@ه ک�ش ور ا ه�ن@ ه ه@� چ@# ر، ی�� ب� م ف@� رن� اخ@ ت� ا در ط@�ول ب� ت@� ب* واده در گ�رداگ�رد د ان� ب�رات خ� yب ع ست� ت� م ی��رح�# ع�لب�رغ�

ذ. ت Tواده ه�ای دو وال�ذی ه�سپ ان� ه خ� ذ ی�� ه م�ت ب ر ع�لاق Eش yن Öی ب� ن*� و oن ح��

وره�ای.2 E@@در ک�ش Ðودک� ت ک@� E@@ه�س کی ار yل ن� کÐ وال�ذی دارد و خ�ذاق� ذگ�ی ب� ن� ذا ر ی و اوگ�ان� ون*� oن ای ح�� ق ت�� ر خ� ک�ودک�Ð در اف� ن کی ار ه�ر ب�# yن�

ع@@ذدی ار ی م�ی ن*� وره�ا E@@در ک�ش Ðودک� کی ار ده ک@@� yگ@@و.ن� مه@@وری ک�ت ا،ح�� ت@@� اب* oر ای� ا،ن� ت@@ ام�ل:ع� E�@@ذ؛ س ن� ان@@� ی� ن ن� ح@@�# ا ای�� ق@@ ت�� ر حرای اف� وت� ض@@� o@@ن ح��

8 culture9 child outcomes10 Family Structure

Page 27: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

27

ا ت@@� yب� ف ر ک@ه ت� ذ. در خ�ال�ت� ت@@ oذگ�ی می ک�پ ن@@� ذ ر ر دو وال@@� ذون� ه@� ک@@اراگ�وا( ن@�� ی� ا و ب� ت@� Öلی،ک�لمپ ت� E�@@وی،س ول�ن� ی )ن�� ون*� oن ی و ح�� کای مرک�ر ن�� مله: در امر ح��

ذ. ت ب*� ما ذگ�ی می ن� ن� ذون� ه�ر دو وال�ذ ر هان� ن�� اط�ق ج�� گر م�ت ن�� ست ک�ودک�Ð در د yن Öه�ر ب� کی ار yن�

ک@@ای.3 ن�� ا،امر ق ت�� ر وت� ض�حرای اف� oن ی در ح�� وره�ان*� Eک�ش Ðب رک� Eه م�ش خ� ک�ودک�Ð، وخ� ن کی@ ار ه�ر ب�# yن� در ن� ی�� کی@ ار وال�ذ yا ن� ه ه�ا ن�� چ# م�ذن� ی�� ار ا� ن��

ادا ذ، وک�ان@� ل�ت@ ور ن� ،ب� ان� گلس@ت ک@ا،ان� ن�� ح@ذه امر Tالات م�ت مل@ه:ان@�� ان� ار ح�� ن@*� س@ی@ ر گلن� ی@ ان� ن�� ر ع@ذد ع@� وره�ای م�ی Eی و در ک�ش ون*� oن ی و ح�� مرک�ر

ا در ه ه@@@� چ@@@# ذی ی�� کÐ وال@@@� ذگ�ی ب@@@� ن@@@� ن� در ر ی� اب�� ای ن@@@�# رح ه@@@� ی دارای ی@@@� رق E@@@ای س ه، و ارون@@@�# ای@@@� اورم�ت� ی،خ� ن*� ا ت� س@@@� وره�ای ا� E@@@ذ.ک�ش E�@@@اس می ن��

ذ. ت Tهان� ه�سپ ج��

ی.4 ون*� o@ن ب ر در ض@�حرای ح�� E@ش yن Öت� ب� ب� رب* ه ی@� ذ ی@�� ت Eاس� ه ن�� ای� ا ه�ر دو وال�ذ ار خ� کÐ ن�� ت ب�� ب� yن ذه ع� ت oب�ران� ک�پ ذ خ� ت o*واب واده ه�ای گ�شب رده ک�ه می ن� ان� خ�

دواح� ان� ار ر ه م@ب� ذ.اگ�رخ@# ون� E�@ت می ش اف� ی ن@�� ن*� و o@ن ی و ح�� ر کای مرک@� ن�� ا و امر س�ت� ا،ا� ق ت�� ر ا 18اف� ه@ان� در49 ن@� ا در سراس@ر ج�� اله ه@� س@�

یyن� .)ب�� ت ذه اس@@@� ی م�ان@@@� اق الا ن@@@�� ه ن@@@�� ای@@@� اورم�ت� ا و خ� ت� س@@� ا در ا� ت ام@@@� ول اس@@@� oر ال ی@@@� ور و 47خ@@@� گان�# ی ذ در س@@� ذ در م�ص@@@ر(80 درض@@@� درض@@@�

ی Eاس الای ه�مت� رح ن@�� ان� ی@� ر .م@ب� ن� اس@�ت ی� اب�� ی ن@�# ن*� و o@ن ی و ح�� ک@ای مرک@�ر ن�� ه در امر Eر ه وی@*� ی ی@�� ن ن� گ@�روه س@� دواح� در ای�� ان� ار ر در11مب�

11 cohabitation

Page 28: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

28

ا 18 ا 30 س�اله ه�ا ار 49 ن� ی ن@� ن*� و o@ن ی و ح�� ر ک@ای مرک@� ن�� وره�ای امر E@ی ک�ش رح ذ در ی@�� وره�ای20 درض@� E@ی ک�ش رح ذ در ی@�� درض@�

. وس�ان� اس�ت ی در ن� ن*� ا ارون�#

ذ.5 ان� م�وال�ت� ر ک@@@ه م@@@ب� ک@@@احی12درخ�ال�ت� ر ن� ب� وری غ@@@ ذا� ن@@@� رر ؛ف� ت ول اس@@@� oر ال ی@@@� ه@@@ان� در خ@@@� ر در ه�م@@@ه ج�� ب� اط�ق 13 ی@@@� اری ار م�ت@@@ در ن��س@@@ت�

ی. ن�� ر ای ع� ی و ارون�# ی و مرک�ر ون*� oن کای ح�� ن�� وره�ای امر Eه�ا در ک�ش ن� ی� رح ری*� الای� ا ن�� ! ن�� ان��شE اس�ت ر هان� در خ�ال اف� ج��

واده ان� صادی خ� Tن ت ماع�ی- اف� ط اح�� ران�� E14س

واده ان� ای ع�م@@@@@ومی خ@@@@@� ذی ه@@@@@� ودم�ت ال، و ش@@@@@� ع ی E�@@@@@اس، ن� ی�� ذ لات وال@@@@@� خص@@@@@ت� ه،ی� ی@@@@@�� ذ ع و� ت� ر،ش@@@@@� ف@@@@@ ل ق� ت@@@@@� Öن ی ار ق� ن*� ا ض ه@@@@@� اخ� E�@@@@@س" ع15" ب�� ا م�ت@@@@@

رد. ه می گ�ب� ذار ذان� را ان� ن� رر واده ه�ا ی��رای ی�#رورسE ف� ان� ی در دسب رس خ� ن* ی و دول�ن سا م�ادی،ان�

ب�ری.1 ه@@ان� گ@@� ه ج�� ت E�@@س هود در دو ده@@ه گ�ذ E@@ح@@وی م�ش ه ی� ال�م ی@@�� ذگ�ی س@@� ن@@� کÐ ر رای ب@@�� ا ی@@�� ال�ری ه@@� ار ک@@� ت@@� ذ ب� ا م�ص@@رف ك�م@@ب ر ار خ@@� گی ن@@�� y&ن ذ ع@@ و� ت� ش@@�

ه@@ان� ار ه ج�� ی@@�� ذ ع و� ت� ار ش@@� ت دخ@@�# معب� ذ ح�� : درض@@� ه اس@@�ت ت E�@@ذ در س@�ال 23ك�م@ب ری داس ه ك�م@ب ر ار 1992 درض@@� ذ در س@�ال15 ی@@�� درض@@�12 fertility rates13 nonmarital childbearing14 Family Socioeconomics

15 public family benefits

Page 29: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

29

ر2012 ا ی@@�� واده ه@@� ان� ت� خ@@� اس@@� ام�ت ب�رات ن� E*ی ا ادی و ن@@� ت م@@� ص@@ی ار م�ح@@روم�ب� اخ� Eوان� س� ه ع�ن@@ ح@@ال ی@@�� oت ا اب*� . ن@@�� ت ه اس@@� T@@ت اف� اه�شE ن�� ک@@�

حرای وره�ا در ض@@@� E@@@ک�ش ی ار رح گی در ی@@@�� ت ا گ�رس@@@� ه ن@@@�� ارر ه@@@ان* ی در م�ت@@@� ای ج�� ت ه@@@� رف� E@@@ش yن م ب�0 .ع�ل@@@ب�رغ� ت ذه اس@@@� ی م�ان@@@� اق ان� ن@@@�� روی ک�ودک@@@�

شE ار yن Öی ب� ن*� و oن ی و ح�� کای مرک�ر ن�� ا و امر ق ت�� ر وت� اف� oن ی 20ح�� ا ح�ن ذ.30 ن�� ت Tه ه�سپ ی�� ذ ع ت� ار ش�و� ن� دخ�# ی� درض�ذ س�اک�ت

ه.2 وره�ا رو ی@@@@�� E@@@@ک�ش اری ار ودک�ی دارد در ن��س@@@@ت� ذه�ای ک@@@@� ام@@@@� ت� ذی و ب�0 ای وال@@@@� اره@@@@� ن ر رف� ی ی@@@@�� ن پ@@@@� Eب�رات م�ت E*ی ا ه ن@@@@� ن� ک@@@� ی�� ذ لات وال@@@@� خص@@@@ت� ی�

ی�#رس@�ت ا سر ذ ن@�� کÐ وال@� ا ب@�� ه ن@�� ی ک@� ن*� ا ه ه@� چ@# ذ ی�� ی ک�ه درض@� ن*� ا ؛خ�� ذ اس�ت ن� رون� گر ای�� ان� Eس ال ن� Eوان� م�ت ه ع�ن ل ی�� ب�� .ی��رر ان��شE اس�ت ر اف�

ذ ار ت@ oذگ�ی می ک�پ ن@� طه ر وس@� لات م�ن خصت� واده دارای ی� ان� ه 17خ� ذ ی@�� ان� س@�ال ه@�ای 29 درض@� ذ م�ت@� ا 2000 درض@� وده2010 ن@� ن@��

. اس�ت

واده ان� ذه�ای خ� ت راب*� 16ف�

16 Family Processes

Page 30: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

30

ت ه وف� ذ؛خ@# ت@ oاظ ی��رف@� رار می ک�پ ت@� ه@ا ارب* ب* ه ا� گوی@� ذ:خ�# مان@�� ف می ن� ی� وص@� گر ن� ن�� ک@ذ ا ن�� واده ن@�� ان� ای خ@� ل اع�ص@ اب�� ق شE ه�ای م�ی واده ک�ن ان� ذه�ای خ� ت راب*� ف�

ن� ی� ن ذ.ح@@�# ی ان@@@� وادگ�ی راض@@@ ان� ذگ�ی خ@@� ن@@� ه@@ا ار ر ب* ا ا� ن@@�� ذ؛و ا� ت@@ oه می ک�پ ی@@&� ح�ر اد را ی� ص@@@ ه ن� گوی@@� ه@@ا خ�# ب* ا ا� ال�ت@@� ذ؛ ع� ت@@ ب*� ما ا ه�م ض@@رف می ن� ان� را ن@@@�� م@@� ه@@ا ر ب* ا�

ارد. گذ ام�ذه�ای ک�ودک�ی ن�� ت� ی ی��ر ب�0 ف ا م�ی ت و ن�� ب� Eار م�پ E*ن ذ ا� وان� عوام�لی می ن�

ه در.1 چ� oت ن� س@@@� ه ای�� ی ک@@@� ن*� وره�ا E@@@ذ در ک�ش ه ان@@@� ت E�@@@ه@@@ار داس وادگ�ی را اظ�& ان� ذگ�ی خ@@@� ن@@@@� ای��ب ار ر ی ار رض@@@� الان*� ه ن@@@@�� ه درخ@@@� رگ�س@@@الان* ی ک@@@� ذ ی��ر درض@@@�

؛ار عی اس�ت ه وس�ی� هت وده ب�# ا 31دسب رس ن�� ه ن� لی.74 درض�ذ در روس�ت� ت� Eدرض�ذ در س�

ا در دس@ب رس.2 ه داده ه@� ی ک@� وره�ان*� E@ه در ک�ش ؛اگ�رخ@# اوت اس@�ت ق@ وره�ا م�ی E@ان� ک�ش ر در م�ت@� ب� ذ- وال@�ذی ی@� ن@� رر اط@�ات ف� ت� راوان* ی ارب* ف@�

رگ�ی ار ی��ب ی��ر ذ ؛اک�بEر ودن* ذ.15ن�� ت oمی ک�پ ن� ضرف ی�� ا وال�ذ ه را ن�� ای� ای رور ذ س�اله ه�ا وع�ذه اض�لی ع�

ذه .3 Eی م�طال�عه س� ن*� ا وره�ای ارون�# Eک�ش ی ار ی و ی��رح ون*� oن ی و ح�� کای مرک�ر ن�� ت 15درامر عب� اره وض� خت@E در ن�� ه ی�� ل ی�� ب ر م�اب�� Eش yن Öس�اله ه�ا ب�

ی م�طال�ع@@ه ن*� ا ت� س@@� وره�ای ا� E@@ل�م@@ان� و ک�ش ک@@ه در ا� اح�تE ع�م@@ومی در خ�ال�ت� ب�رام�ون� م�ت@@� ت@E ی@@�0 خ� ا ی�� ذ ن@@� ت Tن� ه�س@@پ ی�� ذ ا وال@@� ود ن@@�� م�ذرس@@ه ای ج@@�

. اح�تE ع�مومی اس�ت ب�رام�ون� م�ت� ب ر ی�0 Eش yن Öه�ا ب� Eخت ذه ی�� Eس�

Page 31: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

31

واده ان� گ خ� ره�ت 17ف�

ذ و E�@@@اس ار ن�� ر رگ@@@� Eن� ای� ودن� ا� ارک�ردی ن@@@�� واده و ک@@@� ان� ار خ@@@� ن اح� ذه�ای س@@@� ر رون@@@� ذ ی@@@�� وان@@@� وادگ�ی می ن� ان� ای خ@@@� اره@@@� ح� oه ه�ت ت ی@@@�� س@@@ب� ای م�لی ن� گ@@@رسE ه@@@� ن�

ذ. ت Tم�هم ه�سپ Eان��ش ها ی��رای ن�# ب* ن� ا� ای��رای�� ت ب��

رد ارادی.1 ادری م�ح@@� م@@� Eی��رس ذ "ن@@�# یyن� 18" م@@وع ب�� .در م�ح� ت اوت اس@@� ق@@ ه@@ان� م�ی اط�ق ج�� ان� م�ت@@ گرف م�ت@@� E�@@ح@@وی س ه ی� ا 40 ی@@�� 70 ن@@�

ط ق@ ا ق� ذ؛ام@� ی��رن@@� ذ ن� ام@ر را می ن�# ه ای�� وس�ت� ان� ت� ا و اف� کا،ارون�# ن�� رگ�سالان� در امر ا 2درض�ذ ی��ر ه و29 ن@� ای@� اورم�ت� ا،خ� ت� س@� ذ در ا� درض@�

ی ن*� ا رد در خ@@�� ادران� م�ح@@� )م@@� ت ار ه�اس@@� ن@@ ا رف� و ن@@�� ا ه�م ش@@� ا ع�موم@@� ح@@� oت ا در اب*� گ@@@رسE ه@@� ذ.ن� ی دارن@@� E@@ی��رس ذ ن� ن�# ی� ن ا ح@@�# ق@@ ت�� ر وت� اف� o@@ن حرای ح�� ض@@�

ه ی ک@@� ن*� ا ا خ@@�� ق@@ ت�� ر وت� اف� o@@ن حرای ح�� ای ض@@� ت yپ ت ه اس@@� ذ(؛ی@@�� ت E�@@اس ه ن�� ت E�@@ب ری داس E@@ش yن Öت ب� ه ع�م@@وم�ب� ذ ک@@� ذه ان@@� E�@@ه س T@@ت ی��رف� ذ ب ر ن�# E@@ش yن Öب�

ت دارد. ا ع�موم�ب� ت سپ� ی در م�واردی ک�ه م�ادری م�ح�رد ن� ی اس�ت ح�ن ف ار م�ی ه م�ادران� م�ح�رد ن��ست� ت ی�� سب� گرسE ه�ا ن� ن�

ق Eان� و ع�ش ت ،اط�مپ� ق واف : ن� ن� ی� اب�� ن�# ات خ�اض�ل ار درخ�� حران� واده در ی�� ان� ل:خ� حلت� م: ی� ت م�حور ه�ف

17 Family Culture

18 voluntary single motherhood

Page 32: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

32

وادگ�ی ان� ذگ�ی خ� ن� حران� در ر ه ه�ای ی�� Eن��ش ل در ر ب@�� ادی د ت@� پ ت ب�� عب� ال و وض@� ه س@ه خ@� ذار ان@� ودن� ی ن@�� اک�اق وان� در ن� واده ه�ا را می ن� ان� ر درخ@� ب� و ی@�

ذ ت Tن� م�حاظ ه�سپ واده ه�ا در ا� ان� ام�عه ای ک�ه خ� ت ماع و خ�� :اح�� ت اف� ؛ ن��

ق واف وه�ر، ن� Eن� و ش� صوض ر ه خ� واده ه�ا ی�� ان� ای خ� ان� اع�ص ق درم�ت� واف ر ن� ب� ام�عهو ی� ت ماع و خ�� ان� اح�� م�ت�

ان� ت واده ه�ا اط�مپ� ان� ذان� در خ� ن� رر ذران� و م�ادران� و ف� ان� ن�# ان� در م�ت� ت ر اط�مپ� ب� ام�عهو ی� ت ماع و خ�� ان� اح�� م�ت�

ق Eواده ع�ش ان� ای خ� کÐ اع�ص کÐ ب� ان� ب� ق م�ت� Eع�ش ر ب� ه ه�مو ی� ت ی�� سب� ام�عه ن� ت ماع و خ�� کÐ مردم�ان� اح�� کÐ ب� ب�

ق واف ه ن� .درخ� ن� ذه ا� رن� ط در ی��رگ�ب� واده و م�خن� ان� هاد خ� اظ ب� ت� ر در ارب* ب� م�هم- و ی� گران� ن�� ذان� ود ن� رر ذر،م�ادر،ف� واده – ن�# ان� ای خ� ان� اع�ص م�ت�

ان� ت ه اط�مپ� ه@@اددرخ� ای ب� ت ه@@� ع@@ال�ب� م@@الی ق� ا اح�ت ود و ن�� ام�ذه�ای م�وج�� ت� ا ب�0 ط و ن�� ران�� Eط ،س واده، روان�� ان� ای خ� ار اع�ص ن کرده�ا و رف� ه رون*� ت ی�� سب� ن�

. ن� ب�رام�ون� ا� ت ماع�ات ی�0 واده و اح�� ان� خ�

ق Eه ع�ش ان�درخ� ا ه�م. م�ت� ه ه�م و ن�� ت ی�� سب� ه ن� مای� اط�ات ض�مت� ت� عهذ@ و ارب* وت� ، ت� ی ن� اح�ساس�ات ج� Eذان� و داس� ن� رر وه�ر و ف� Eن� و ش� ر

واده ان� ای خ@@� ان� اع�ص@@ ق م�ت@@� E@@ان� و ع�ش ت@@ ق ، اط�مپ� واف@@ ود ن� هک�من@@� رد. ی@@�� الا می ی@@�� واده را ن@@�� ان� ای خ@@� کÐ اع�ص@@ کÐ ب@@� ی ب@@� ای درون� شE ه@@� oن Tخ� ب� ذری*� ه ن@@� ی@@��

Page 33: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

33

واده ان� ای خ� حوی ک�ه اع�ص کÐ ش�وی� ان� ار ب�� ذ و م�ت� ت Eاس� ت� ود ض�ادق ب� ا ج� ذ ک�ه ن�� ارن� اخ�# ذ و5 ن� E�@@اس ر ی��رف� رار ن�� ب� ان� س�ب Eی اس� رون� ب� Öی و ی� س�اح�ت درون�

ذ ت oود را وی*�ران� ک�پ گر ش�و ج� ن�� ذ و و ار د ت Eاس� ت� ود ض�ادق ب� واده ی ج� ان� ای خ� ا اع�ص ذ ن�� ت ب*� ما ود ن� ان�� ا ن� الی و ن�� Eوس� واده را ن�# ان� .خ�

رو م@@اع�ی در گ@@� ت ط اح�� ا و م�خن@@� واده ه@@� ان� راد ، خ@@� ی اف@@� ن*� ا ون@@�� اط�ی ن�# ت@@� ای ارب* ه در م�ه@@ارت ه@@� راد خ@@# ود اف@@� ا ج@@� اظ ن@@�� ت@@� ه در ارب* گ@@ری و خ@@# ن�� ا د اظ ن@@�� ت@@� ارب*

. ان�اس@�ت ت@ ق ، اط�مپ� واف@ اس@�ت� ن� ه ی م�ت ذار ه ان@� ذن� ی@�� ت� ا در رس@� واده ه@� ان� امرادی خ@� ، ن@� ق E@م@�ذن� و ع�ش ودا� ه وج�� رای ی@�� ی ی@�� ان* ت@� پ ی ب�� ران*� رد گ@� ف@ ت�

راط�ی ه ی��ر اف� اق ذای و اض� ی ک�ه خ�� ی ان*� ن*� ها ب Tاح�ساس ب� . ی اس�ت ن*� ها ب Tدمی و اح�ساس ب� ودی ا� ی وج@�� ن*� ه@ا ب Tن�اح�ساس ب� وان� ا� اس@�ت و می ن@�

اع�ف را ی م�ص ن*� ها ب Tذ.اح�ساس ب� ام�ت� ن�

ه ت@@ ام�ع@@هال�پ� واده و خ�� ان� ق را در خ@@� E@@ان� و ع�ش ت@@ ،اط�مپ� ق واف@@ ت� ن� اس@@� ه م�ت ذار ه ان@@� ذن� ی@@�� ت� ات ی� رس@@� ت@@� ذ م�وح�� وان@@� ود می ن� ر ج@@� ب� راط�ی ی@@� ی اف@@� ران*� ف ردگ@@� ت�

ورد. راه�م ا� ص@@یف@@� ع در اق� وام@@� ا و ج�� ا ،خ�ک@@وم�ت ه@@� س@@ان� ه@@� ان� ان� ش@@م در خ@@�� رال�ن� ب� yه ل�ب ای@@� ق گ�ران�� ای ج@@� اوره@@� س@@ی ن� ن�� Eش ا ن� ذرن� ن@@�� در دوران� م@@�

ه داری! ام سرم�ای�� ط& سلط ن� ق ن� ن$� هان� ار ط�ر اظ ج�� ق مت� ذه ان*� Eه ی� ر س� Tت اف� وش�عه ن�� م و ن� م�ذه ان*� لو ا� ه خ�� ق ك�م@ب ره�ر خ# E@ان� و ع�ش ت ،اط�مپ� ق واف ام�کان� ن�

! ذه اس�ت Eس�

Page 34: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

34

ان� و ت@ ان��شE اط�مپ� ر ذ،اح�ت م@ال اف@� E�@اس ب ر ن�� E@ش yن Öب� ،Ðک ت@� ای دم�وک�راب* ق ار راه ه@� واف@ ه ن� ذن� ی@�� ت� واده، ام�ک@ان� رس@� ان� ل درون� خ@� اره م�ساب�� اگ�ر در ن��

ه و T@@@ت ر رف� الای� ق ه�م ن@@@�� E@@@یع�ش ه@@@ان*� ب Tوع اح�س@@@اس ب� واده ار ن@@@� ان� ای خ@@@� کÐ ار اع�ص@@@ ب@@@�� ار ه�م در ه�ر E�@@@ت و سرس ب� Eایم�پ ت ه@@@� ع@@@ال�ب� ه ق� ت وی@@@�� اس@@@�

ذ. ام@@@@� ح� واده می ای� ان� ت در درون� خ@@@@� ب� Eق@ م�پ ن@@@@$� ل@@@@ف@ ار ط�ر ن وره�ای م�خ E@@@@ان� ک�ش ا در م�ت@@@@� واده و ن@@@@�� ان� ای خ@@@@� ان� اع�ص@@@@ ا در م�ت@@@@� ره@@@@� ظ& ذن� ن� E�@@@@کی س yن�

ذ ام�ت� ق ن� واف وان� ن� می ن� وی� ب را ن� Eش .اع�مال ح� ست ن� ق ب� Eان� و ع�ش ت ، م�سلما اط�مپ� ن� ام�ذ ا� ت� و ب�0

عی راد ات� ن� ق@@� ذ م�حم@@ذ ام�ی� ت� ب ر س@@� ن� دک@@� ی�� رورد ذه)ف@@� E�@@ر س E@@ش Tن رات م�ت ظ@@& ن� ن� ی�� ر ج@@� کی ار ا� yه 1394 در ن� ب ر در( ی@@�� E@@ش yن Öت ب� ق و م�خب� واف@@ اد ن� ح@@� وم ای�� ر ل@@�

ران* ی واده ای@@�� ان� ه خ@@� ران* ی ک@@� E�@@وت� ای ارج�# ران* ی در خ@@�# ار ای@@�� ذ ال گ@@� واده در خ@@� ان� ل خ@@� عام@@� الار ار ت� ذرس@@� را و ن�# م@@ع گ@@� ی ح�� ن پ رای س@@� ف گ@@� کلی@@� ام ن� ط@@& ا ن� ن@@��

رد م�حور ن* ی ج�ق و ف� ها ام ج�� ط& ف ردگ�را ن� ذ:ت� ه ان� ت اره ک�رده و گ�ف Eه اس� Tت گ�رف�

الی ذ؛ ای��ن� در خ@@� ت Tگر@ ه�س@@پ ن�� ک@@ذ ا ن�� گ ن@@�� ن@@ ال ح�� ذه و درخ@@� E�@@اد س ح@@� واده ای�� ان� ای خ@@� ی در درون� اع�ص@@ لف ن ای م�خ اهی ه@@� گ@@$ ار ا� ذ ن� دوران� گ@@� در ای��

ت و ن� ی و گ�ف ذ ای م@� اره@@� ح� oر اس@�اس ه�ت ا ی@�� واده ه@@� ان� ون� ی، خ@@� اری ک�ن@ ح@� oی ه�ت ای ن�� ه خ@�� ذر س�الاری« ی@�� ت م�طلوت� »ن�#سان�# عب� اس�ت ک�ه در وض�

ذ. کل می ده�ت Eود ش� ه ج� ی ی�� ن�� گ�و

Page 35: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

35

م و ر ده�ت� ب� y@@@ب ع ذاری ت� ذارد را م�ق@@@ ود ن@@@� ن� وج@@@�� ه ه�م@@@ذلی در ا� ون� ی ک@@@� ای ک�ن@@@ واده ه@@@� ان� ت خ@@@� عب� م وض@@@� ت� واب* ن@@@ ر ب�� هاگ@@@� خ� ی@@@�� ذری*� ه ن@@@� ا ی@@@�� ای م@@@� واده ه@@@� ان� خ@@@�

ذ ت oا ه�م ع�م@ل ک�پ ر ن@�� ی ی@� ن�� ت وگ�و ر و گ�ف ی ی� ف واق� ذ؛ ض�ورت ن� E�@ذ س واه@� ه@ب ر ج� ت ب�� عب� ط@ق ؛ وض@� ط ی��راس@�اس م�ن ق@ ذ ق� ان@�� ت� ا ب� و ض@رق� ت وگ@� ای��ن� گ�ف

ذ Eاس� ین�� لان* ای ع�ق ت@@ ط م�پ� ق@@ ک@@و ق� ت ه گ�ف ورن* ی ک@@� م در ض@@� ت� ذلالی می داب* ت لان* ی و اس@@� ا ع�ق ن� را ض@@رق� م و ه�م@@ه ا� و دارن*� ت وگ@@� ص@@وری ار گ�ف کÐ ن� ا ب@@�� ؛ م@@�

ذارد و ی�Eر اس�ت ن� گوی م�و� ت وع گ�ف امی ه�ر ن� صر ال�ر ذلال ه�مذلی ع�ن ت ا اس@� ذ و ن@�� ت@ oذلال ک�پ ت ط اس@� ق@@ ذ ق� واه�ت@@ ح س@ت@ ی�� ن� ک$ادمی ب� واده ک�ه ا� ان� . خ�

لکه ذ ن�� ت o*ب ا Eس ن ه ک�رسی ب�� ود را ی�� ر ج� ظ& گر@ن� ن�� ک@@ذ هم ن�� ان� ف� E�@@صذس ن@� ق� ی� ار دارد ک�ه ط�رق� ت� ی ب� ن�� ت وگ�و ه گ�ف واده ی�� ان� ی خ� عن ذ؛ ت�� Eاس� ه ن�� ت Eود داس� اه�م وج�� ق ذ ت� ان�� ن��

ذ E�@@اس گر؛@ ن�� ن�� ک@@ذ ردن� ن�� ردن� و م�حک@@وم ک@@� ات� ک@@� ه م�ح@@� ون� ی@@� ان� واده ک@@� ان� ر خ@@� ذ. اگ@@� E�@@اس ذه ن�� E�@@وام س ا ه�م ن@@� ل و ه�م@@ذلی ن@@�� ن� ع�ق@@ ه در ا� ی ک@@� ن�� و ت وگ@@� گ�ف

ذ، واده ار دس@�ت می ده@� ان� کÐ خ@� وان� ب@�� ه ع�ن ود را ی�� ود ه�وی*�ب ج� Eلی اداره ش� ذلال ع�ق واه�ذ ی��راس�اس اس�ت ح ط ی�� ق ذ و ق� Eاس� ت� ق ب� Eت و ع�ش م�خب�

؛ س@طه- اس@�ت لک@ه ع�لم ش�ف ط@ق – ن�� ذال ع�لم@ای ع�لم م�ن ، م�ح@ل خ@�� س@ت ن� واده ب� ان� ذ، خ@� اد ک�ت ح� ت ای�� سان� ه�ا م�خب� یyن� ان� ذ ب�� وان� ن oواده ب� ان� اگ�ر خ�

واده ان� ل خ@� ن� دل�ت@@� ه ه�می� ر اس@�ت ی@@�� ه@ا ی��ری@� ب* ر ا� ظ@@& ذ ک�ه ن� ت oذلال ک�پ ذ اس�ت واه�ت ذ؛ ه�مه می ج� ت Tن� ض�ورت ه�سپ ه ای�� ام�عه امرور م�ا ی�� واده ه�ای خ�� ان� خ�

ک@وت� رای م�حک@وم و م�ت ع ی@�� ی@� کÐ م�پ وان� ب@�� ه ع�ن@ اری ی@�� ر ذلال و ای@�� ت ر اس@� ما ار ه@� E�@ذل ش ذ؛ در خ@�� ورده ان@� ذل ا� ه خ@�� و رو ی@�� ت وگ@� ای گ�ف ه خ@�� ا ی@�� ه@�

Page 36: مبانی نظریه پردازی،سیاستگذاری،برنامه ریزی و اجرای امور زنان و خانواده در ایران

36

یyن� ی ب�� س@@ان* ط ان� ت روان@@�� عب� ن� وض@@� ذ؛ در ای�� ون�� E�@@ق می ش ردن� ج@@� اج�ق ک@@� ه ن@@� ر ی@@�� ح@@� oذ و م�ت ت@@� اده می ک�پ ق ی ود اس@@� ت� ج@@� ب� ذن� رف� ه ران@@� ت� E�@@ه خ�اس ردن� و ی@@�� ک@@�

. ه اس�ت صمای� ط خ� لکه روان�� ذارد ن�� ود ن� دم ه�ا وج�� ا�

ی*�ر ص@@و ن� ن� ذ؛ ای�� ذارن@@� ا ه�م ن� ب رک�ی ن@@�� E@@ع م�ش اق� خ3 م�ت@@ yا ه�ن ه گ�ون@@�� ذ ک@@� ذه ان@@� E�@@ی س من E�@@ه دو دش ل ی@@�� ذب*� ت@@� ن� و م@@رد ب� واده ، ر ان� اری خ@@� ح@@� oاه�ت ت ن� عب� ن� وض@@� در ای��

م و رن�� گب� اض�له ن�� ی*�ر ق� صو ن� ن� ذ ار ای�� ان�� ذ؛ م�ا ن�� ذی� ر می ک�ت واده را ن�� ان� ت خ� عب� ه رور وض� ورور ی�� ت وگ@@� ان� گ�ف ودم@� اع ار ج� ای دق� ت واده و ی��ر م�پ� ان� در خ�

م. ت� کپ ن� ه�ا ن� لی ار ر ت� ا او  الان� ح� ذ »م�ن� ن�� ت ب�� ذ ک�ه می گ�و ت Tوه�ره�ا ه�سپ Eهمذ، و ش� می ف� م ولی ن� اع�ذسE ک�ت ق عی ک�ردم م�ی دم و ش� لی ج�رف ر ت� ح�

م و ذارن*� اه�م ن@@� ق@@ وده ت� ار ن@@�� ار ط@@ق ن@@�� اس م�ن ر اس@@� گر@ ی@@�� ن�� ا ه�م@@ذ ا ن@@�� وه�ر ه@@� E�@@ا و ش ن� ه@@� ن� ر ای ای�� دن� ه@@� رف ر م!«. ج@@� ان��شE ک�ت واه�م ره@@� می ج@@�

ه م ک@@� ون�� E�@@ه می ش وخ@@� م م�ن ت� پ گ@اه ک@@� واده ن� ان� ه خ@@� ی ی@�� ن گ@اه درس@@� ا ن� ا ن@@�� ر م@@� اه�م. اگ@@� ق@@ ط@@ق ت� ه م�ن ذار واس@@�ت و ی@� ن@@&� ر ار ج� ار ، در ن@@�� س@@ت ن� ار ب� ار واده ن@@�� ان� خ@@�

ذ، ت@@ ب*� ود می ا� عت ج@@� ق ن� م�ی ام�ی� رای ن@@� دم ه�ا ی@@�� ود دارد، ا� مت ک�الا وج�� ت� ام ف� ه ن� ی ی�� ن ار ع�ن� کÐ م�عت� ن� وس�ط ب�� ذ و ای�� ت oمی ک�پ E@خت ا ه�م ی�� ذه ن�� ت Eروس� ف�

ذ. ارن@@� و می گ�ذ رار ذ و در ی@@� ت@@ oن� می ک�پ گی� ت کÐ و س@@� ت� الا را س@@� مت و ک@@� ت� ذف� Eاس� اک�م ن�� واده خ@@� ان� و در خ@@� رار ط@@ق ی@@� ر م�ن یyن� می رود.اگ@@� واده ار ب�� ان� ، خ@@�

ه ه ی@@@�� ن* ی ک@@@� ا م@@@� ه@@@ا ر ب Tم. ب� ذه ان*� ت� و رس@@@� رار ط@@@ق ی@@@� ه م�ن الاری ی@@@�� ذر س@@@� ط@@@ق ن@@@�# ا ار م�ن اه�مام@@@رور م@@@� ق@@@ ط@@@ق ت� ودم�ن رای ج@@@� ذ ی@@@�� وان@@@� واده می ن� ان� م خ@@@� ت� ی��رس@@@�

ود. Eت� ه�ا ره�ا ش� س�ب� ذ و ار ه�مه ا� ذا ک�ت ت� ی ب�0 ن*� و ارج�# خ�#