بررسی ظرفیت ها و چهارچوبه های همراهی طراحی شهری در حفاظت اکولوژیک و باززنده سازی رودخانه های شهری. نمونه

1

[email protected]

[email protected]

-

سازیهای آبی، طراحی شهری، رودخانه زرجوب رشت، باززندهکرانه واژگان کلیدی:

ی وازؾاغی ازؾد عساحی ؾسی داؿا یالداؿج - 1 پطؿس دوتسای ؾسغاشی داؿا ف ققت ایسا- 2

2

مقذم -1

ا تد اغتت زیتتت پػتادای ختای دز احیای زدخا اغاغیای ؾس زؾت یه قض دز د اخیس آدی زدخا

تا شدد اغتت فتد تسوتص تتس ت دزیا مؽ اوضیه ذاتی زا اش زدخا ت قثسی تسای زغاد شتا اققتی تثدی ؾدؿ

تاتد اش لت ایتی اش دزآتد تسد تی اختالط وازتسی دز چسخ التكادی وؿز ادید ااؾت ای وت یتصا لاتت ت ت

دزآتدای حاقت اش آ تاؾتد اقت تیدات لی قزت یسد، غثة ؾد تاز شیادی اش حج التكادی وؿز ت دؼ فتت

زیصی ؾتسی پتع اش ت تای دز تسا CIAMا دز وس قازی دز غ ت وازوسدسایی و تغظ ثؽ تی

تسی ت قزت پیؿسفتاو د فذ پیدا وسد، زد پتسزؼ متؼ تتت وتاز تی ت فا اتیی دز عساحتی ؾتسی تت

ود وؿتاد یتثدی پیا، غسشد وازتسدی ت ىای اوضیه، ای ؾسیا حیات زاا تافی ،ا اش التكادیزدخا

ا)چت تتد تدت آای تفات، اىاات زفای ة ت سد ت غدآز تتد ا تا ایجاد وازتسیسد ت غت زدخا

دتاز زدخا دزآدشا( تافث زك شیػت لیغی، چ وتا دت اتا تایتد سدد تای آتتی تی ا پید ؾسدا تا وسات

ت داؾت و ای ازتثاط پیغتی فیصیىی دز ایت تاید جس ت ازتثاط ذی تغییس ادزان سد ػثت تت زدخات تا ؾتد

تػتی ذی آا ت تالؾای اوضیه تسای تاششد غتاشی آتا وته تی ایت تیؿتس زدخا ا دز شدی زشا سد ا

ود

تاریخچ: -2 رريدريدخاو گ 2-1

آ صیت غساا( ػاحت حض آتس یا و یتس ۰۷۷ )سدییزؾت )الوا( غسچؿ یزدخا سزد اش ازتفافات ت

آ اش ب ت ؾا تتد، ایاغت ت س تسیو 5/92آ یع ؾاخ اق ستـ تسیو 92الوا، یدزتسی ػتایتا ا

یزا تؿتى ستتاشاز ی( زدخا پازدیت زدخا شز ب)غ غتیتا پ ستاشازیل واو پ دزؾس زؾت ی پع اش فثز اشضـ غست

صدیز ی یت تاالب اص تسیو ۰۷ ی دز اتا تا ع دد ی

زرجب وريدخا 2-2

یتتا ا صآیت آتس ی ػاحت حضسدییاش ازتفافات ااصاد اؾ غسچؿ ازدیزدخا غ یا تتس یو 29تتدا، ػتتا

تس ىقة اغت، پتع اش فثتز یی 5/5۰آ، ای س ایزدخا و تغظ حج غا یاغت ا تسیو 92آ یع ؾاخ اق

دز واوت، زاتاب زدخات تسزد زا وت ختد ی فاضتالب ؾتس ـیپػآب قا یو یآز ـ ؾس زؾت یاش ضـ ؾسل

د اش آجا تت تقتد، تلتت فتا زدخات افتیزؾت ػت، دز ی فاضالب تتؽ غست ـیاش قا یتقداد یود افتیدز

(97۰۰)عاسی، سددی یتت یتاالب اصداد غساجا دز سیادا ػ یت غت تاالب اص "زا ستاشازیپ"

ایت زدخا سزد اش اة ب تاختس، ؾس زؾت زا دز یشز ب اش ت خاز ؾا خاز زدخا اتد سفتت

یتسزدخا ت تسا زدخات تسزد، اتسش دز ؾتاز آتد ی اددیپیزؾت ت یؾا تاختس یتسیو 5/۰و دز

3

سشای یت شف صازؾا و یدز حا سد؛یزدخاا ت ؾاز 9972 ق ) 99۰1ستتط تت غتا یدز غتفساا یالت ی یاتتسا

ؾسغتا زؾت تد اغت یدیآب آؾا ی ؼ(، آب زدخا سزد، تتس

امقعیت جغرافیایی ريدخاو – 1ضكل

یفلشمر یتررس 2-3

آ ی) وت دز حتا حاضتس تتتؽ ؾتس تای پػت دزدیخد تا د زد تصزي غتپ یسایپ یزؾت دز حاؾ ییایلاػ غساف اش

اد، ػتدد ؾتد اغتت زؾت زا احاع وسد ی غست یؾسل یادازد دا یؾا-یشز ب س زد اغت( و ت ت

وسداتد تیت تم صیت زا یاش حش داخ یتسدازؾس، اىا تس سایپ یالتكاد یتایتس فقا یفال تس اثسراز ،ید ثـ آت یا

تتای ایت ؾتس زؾتت 9ؾس ؾدد یپساود دز حاؾ یغىتاا یسی-ؾى ػاشیش ،یساید زدخا پ یا ج،یدز ت

ؾتد اتا ت تػتی آ زا تادد د ػی ت ل ی دی ػثت داد یاسچ تا ت ؾادت تسخی اغاد تازیتی ت لث اش یال

"تاحیتی تتصزي "جسی لسی( آد تتا قتفت 9۰9اد، اؽ دز حدداقا )جسی لسی تاؾد فت 2۷۷تای ؾس و اش غد

)قاتت یتاد ؾتد اغتت "ؾتسن "لتسی تتا جتسی ۰و دز دی ؿػت اش آ یاد سدید اغت دز حایى اش ای ؾس دز لس

(97۰5پطؿی،

-التكاد-افتماد"یسی ؾس زؾت زا تاید دز چازچب فا چازا ؾسی دیس دزتاز ؾى -لتس تزد تسزغتی "التی

ظیلاتت وؿتت ؾتسا ی، شت اتـ اشی یو تا وثد آب ا ػتد، غاثا ؾسا ت د سیو یدز اعك حاؾ وىاؼ لساز داد

دز اوثس متاط خد)خكقتا تاعك الیاا اش آجا و غم ددیصیغىت تس یا دتاا زا تساػافدتس وسا ییآب ا

تت ؾتس زؾتت یاغىتا یا یاتیؿتف د و ىا یمیت عز دل تایتد اغت دتس اتیص یا ی( اش تایدؾت

4

التـ ؾتد ی د ی ید اح ایدز یثیعز تمسزاا ؾس زؾت ت سیاش ؾس ػ اا سیخ ایاد د زدخا تد یحضز ا ید

(9729خا، )فی .تد اغت سرازیاغة ت و آ احتاال تاث یىت ثثت دز سوص اغتا لساز سفت ؾس دغتسغ یا

اؾغا یال تغظ زغی غاح اصی سداب آ ت دی تپسافی جكس ت فسد دز تتا غتاح دزیتایی غا 9۷دز دز

زلیة تدد تاتسای تتسی مغ تاظ دز غاح ای دزیا تا احی سوصی ایسا اش ای مغ خصز تسای تجازت داخی خاز ی تی

قزت ت تادز پیستاشاز اصی دز واز سداب اصی دزیای خصز دغتسغتی داؾتت اش ؾد ؾس زؾت اش عسفی ت تتسی آغاش ی

(9729)فؾیی، عسف دیس دز اتتدای زد زا اقی ازتثاعی غم اش فالت سوصی ایسا ت یال الـ ؾد تد

جت، یز ت د دازد د یزؾت تا فكس لا از، اغاد قتثس یواثد-ییاش غاختاز فضا -ییزؾت اش غتاختاز فضتا یسیازائت تكت

كی ص اش عس ،یتیتاز یدز یدد ؾس تا ا یفاقس تؿى ای ظیل یواثد احایزختا، غت یتا مت لت ی غتفسا ػتا

ػتی سیاىاپر

تس تس حاقت اش آ، ت غتثة ،یعز وا ت حىت سوصت الیؾد ی ض یقف دیاش ت لدزت زغ ؽیپ تا

تا لمتك ؿتد یایدز ش یاد ی تد و غثة ؾد غاختازاسا یا تاف یاشاغیت یتا ف صی ییػتسؼ ؾسؿ

دز یت ا ییدز زتد ؾسؿت یتثس یغتاشوازا ،یتراز یغتسا تیت ا یواؽ زك التكاد ،یل یایسیػتسؼ دز

.تدد

د اتـ س،ید ی اش غ یتا دت زغ یجاز ،یلس یجس 2۷2دز غا ،یحىت سوص یتا تؿى ی قفشا دز

جت، یؾسق غتسب واغتت ؾتد دز ت الیحىت یاغیغثة ؾد و ت سز، اش مؽ غ ؿ،ی مؽ اتس سایدز غسب ب ا

لساز سایتا ؾا ا یلز ازتثاط فالت سوص ،یوسد سا تدزاص تیافال د الی یدز حى لغة ؾس ،یزؾت ت تدز

دز تكتیس ختا دز زؾتت غتاخت ؾتد اهللای غیػت ا فاضالب ؾس زؾت یتص دز تی دز تتا حاویتت تدایت 9سفت

ای شزد زت تاعك ػتىی ت تا لاتت تؿتتیف اغتت تتتؽ ی تقد مؿ دزا قفی ؾس زؾت لقیت زدخاقفل

ای ؿىی ػتد لػت

وقط رضت در زمان صفی – 2ضكل

5

،یاغت یغ تیت لق یت وتسد، ؾتت اغتتر دز شتا لا از دیت اش زؾتت د 9921 9927وت دز غتا یدز لا از دزتاز

یتتس یو 99لات لث ؾى سفتت دز فاقت ی تا تدا افتیتغق یسیؾس تتس ؾد ت عز چؿ یا ی ازتثاع یالتكاد

.ت د آد ستاشازیپ ی شز ب، تدز ازتثاع دؾس، دز ل تسخزد د زد سز یااغتت چی دز دز لا از، تا غاخت اغىت چتی شیثایی دز تدز اصی ػتسؼ غسیـ آ اش فؿاز واز دز تدز پیستتاشاز و

دز تكیس شیس تقییسات زؾد ؾس زؾت دز 9 تاشزاا زا ت اصی وؿاد ای غثة ػتسؼ اصی افصایؽ دزآد دزآ ؾس ؾد

ادای اث ت اعك ػىی تغییس وازتسی دادا وؿید ؾد تؿتیف اغت ؾس تا واز زدخادز لا ازی لات

وقط رضت در زمان قاجاری –3ضكل

یؾس فساتس زفت ت عز یاتافت ؾس، اش حد زدخا یتغق واثد یؾس، سشا تی ق ؽیحدد چ د تا افصا یع دز

فتساق تت ای شز تب پت دز شا پی تاشغاشی پ (972۰)غفسدغت،الـ ؾد ی تافت ؾس یزدخا داخ حش واثد یو ا

، وت تتا غتا اش تاه ی ی اغتتمسال ؾتد 9795ا دز غا ، و دز ادا زد تسای غاخت دتاز آقزت سفت 9799غا

ای یال غتظ ایػتتیت پاغتتز قتزت تسای غجؽ یصا تیصی تجصی آب یص تالؾی 9791دز غا ۰ ت ع اجاید 9792

سفت

6

تىذر پیرتازار –4ضكل

:ا در ضر رضتريدخاو یوقص اقتصاد 2-4

غتتتاىتتت یتتا اسیتت تغتتق ؾتتس زؾتتت ت یسیتتتلتت ؾتتى سیغتت یتسزغتت د ایتتؾتتس دز یتتوتت اغتتتمساز ػتتت ا

یتتتسا صیتت یسیی تتا یتتصازؿ وؿتتازش یازیتتآت سیتتزدخاتت ؾ یاغتتت وتت تتاتـ التكتتاد یدز حتتا یتتزدخاتت تتتد اغتتت ا

ؾتتد تیتتزدخات دز زؾتتد ؾتس زفا یؾتد حتتس افتتثزدخاتت دز رؾتت ت ایتتتتد اغتتت خغتس عغ یتتتسدازتسد لاتتت تتس

یتتایتتا دز تتاز ؾتتس تتاز تتت فتتا فاتت دافتتـ تتتد شتت زدخاتت یغتتاختاز تتایؾتتس ا یتتا یغتتاو دایتتتتتا د

زدخاتت یتتتتتد وتت دز ا یتتیادز یتتاالبیػتته قتتسفا غتت یتتفتتت ا اتتد تسختتزداز تتتد یتتتستتاش تتتیاعتتساف آ اش ل

دز حتتا تتای شیػتتت لیغتتی فتتساا تتد آتتدی آ دز رؾتتت تتا عغیتتا پتتس آتتتی زدخاتت ۰.اغتتت افتتتادیاتفتتاق تت

ف ازی، تتتی تتاغثؿ، حؿتتسات شی اغتتت( تیتتتتتسش وتت غتتثة حاضتتس ) دز دخاتت تتای وتتاز زاتت تتص ازشؼ شتتی

اذا سد اغت؛ تثتدی ؾتد دزآتدی وت لتادز تت ایجتاد غتیایی غتب دز غمت ایت غمت تت لت غتىت اغؿتاز وت

اغت ای تت اذب دز وسایػتد خد ت خد اـ پدید آد وازتسی

یتتا یتتیتغتتظ اداز دازا ؽی پتتؾسغتتتا، تتتا چتتد دتت یتتحتتش ا یتتازدخاتت تتسیاش د ی ؾتتاز ازدیغتت زدخاتت

هیتتاغتتتا، تتت تتدت -یتتت ا تتاز اتتراز تت ییتتاظیتتا تتتا ؾتتسا ثؿتتتیازد ػتتتی)اش ا تتس تتتا ت یسییفكتت تتا

(972۰)پدی، ؾدد

ایت ضتؿ اش شتتا ؾتادا فیتی یتص تیتا ؾتد اغتتت وت دز غتا تای ت تروز تای قتتید چتدا دز اش د زدخات

ؾد اغتت ی تای ؾتسی اجتا ایت اتس تت وتی تاى اغتت ،چتسا وت تای اخیتس تت فتت آتدی ، تی تاغتفا دز غتا

ای د زدخات دز حتا حاضتس دز ؾتاز آتد تای تیال تت ؾتاز تی تتسی زدخات -عتزی وت تتای فاضتالب زتد تت

ؾتتد؛ اش زؾتتت تتت ایتت د زدخاتت غتتساشیس تتی تتای ؾتتس تتای ختتای تقتتدادی فاضتتالب احتتدای قتتقتی وازتتا

971۰دز احیتت غتتساا غتتس تت اش غتتا "زدغتتیا"عتتسف دیتتس حتتش آتتیتتص تتای ؾتتس زؾتتت تتت لتت زیتتتت شتاتت

ا ؾد اغت اختكاـ یافت فای دیس تسای آدی ای زدخا

ختتداد تتد ز یتتا یؾتتد فتتت اقتت یتتالدخاتت د ز یتتا یتتتسا یمتتؽ التكتتاد تتتایفكتتس حاضتتس تاغتتفا تت دز

-آ یغتتیل ػتتتی ش یواثتتد یفىسدتتا یتتغمتت و یقتتیعث یتتاتتتػتتتیتتتد ش ی دز خغتتس تتاتد ازیتػتت یآتتد

(972۰)یىی، اغت

:ا در حمل ي وقلوقص ريدخاو 2-5

اش تتااتتتایخ د،یؾتتس اتت تجتتدد پؾتت یچتتس یؾتتسل یازپتتا ی ؾسغتتاش یتتتا حضتتز قتتاز ،یدز پتت یتتدز اا

یقتتیؾتتس، یزد یثتتاد یزا تتتسا لتتص شز تتب( زا اشتتدزا اش پتت شز تتب، زا یزدخاتت یاش پتت فتتساق)اش ز

ؾس ؾى سفتد یاق دای یاش پ تغاز زا ف اش پ چازغسا ت غ یتدز اص

7

ػتتثا یاتتیلتت تتس اتتداخت وؿتتت یدز دز قتتف ستتتاشازیپ یقتتی تتب د زدخاتت تتسزد شز دیزغتت لتت

تتدز دز وتتاز یت لتساز داؾتت ا یاتراز یت ؾتتد تتد فتت ا یتثتد تتدز ؽیتتصزي تتد اغتت اش ااغتظ دز لا تاز تت پت

اؾتتت د یؿتتتسیرؾتتت فتتك ت دز ستتتاشازیتتسداب پ تتتد اغتتت یصتتتتتدز ا یقتتیختتصز یایتتدز ی لثتت اش تتتدز اقتت یتتتاالب اصتت

اغت سفتیقزت كیعس یاش ا یزؾت اص یاغت ازتثاط تا دز ازتثاط ػتد خكقتا زدخات شز تب ای تسافیىی د دز ؾس زؾت ت فی تا زدخادز حا حاضس اوثس س

ای دازد اش ای خكیك یچ تس تتسدازی تیؿتس ث لای ؾسی تسخزد دازد؛ زدخا سزد اا و واال تا س

(972۰)پدی،ود اغت ؾد حضز زدخا دز ای ماط قسفا فای آدی

ا:ای تسع در زمیى ريدخاوعملكرد طرح 2-6

تای شز تب تسزد ـ زدخاعز خاایی و زیىسد ؾسی ت لیظ شیػت تدز د شیس تا ت تسزغی عسح

یی فمدا اق ثای اغة ا ػتی ؾسی تا وی ایعسحغاة ادز شیسا اد خای پسداخت داؾت

(1375)مطاير پاراض،1ضمار ای ضریتررسی طرح جذيل

طرح تسع گردضگری

گیالن

مستىذات طرح تسع

ضرستان رضت

ح جامع در دست طر فصیلیتطرح

ةیي تص یت

دز دغت تی 9712 972۰ 9729 سال تصیة

اصل

ػتیش ظیاش ل اتیق

،سپریةیآغ

یوؿازش یلز اق

،یغیل ػتیػائ ش

یایتال ،یفاضالب ؾس

ایآب تیسید ،یقیعث

یغغل

ا سایی وسد حدد ؾس،

زؾد قیتی، تساو،

ای پیؿادی، دز غسا

ـعسح ا

دازیپا یتغق ؾس

ػتیش ظیحفاؽت اش ل

اريدخاوتروام

-

پػاتای تاشیافت وتس

یسی ، ؾسی ققتی

اش آدی آتای غغلی

شیسشیی

دز ؾس سفت حسی حدال

تس2۷تس حداوثس ۰5

ظ،یل یفیو یتػاش

ازدخا یحس تیزفا

ی ػیس غثص ااغتفاد تس

غازیزی دچسخپیاد

و الحؾ یا ا غسح تد اغت ػهای اوضیه زدخاای فق تیؿتس ثؾد دز عسح

ا مؿی دز ازائت پیؿتادات داؾتت اغتت تت ایت دی ادزان ؾسدا اش زدخاا دز شایت زدخا

تقیتی لتدد حتسی، افتا لتددیت تتسای غتاخت غتاش دز تازد ا ؾا تستیة پیؿادات ای عسح

تػیازی پیؿاد وازتسی فضای غثص اغت دز تػیازی تازد ایت پیؿتاد اتد سچتد وت ایت ات ا سایتی ؿتد

ا ا مؽ آس یػتد ایت تازیتی زدخاا تسای سد ؾدز ذات خد ت ایت زدخا پیؿادات

ا اجتا ؿتد ش د وازوسدای پیؿی زدخادز شدی زشس سد دید ؿد اغت تالؾی تسای ت ز

ا یتص چتدا تزد ت ت ثتد اغتت دز حتا اظ ادزان سد اش زدخااغت ای دز حای اغت و احػ

8

ؾس زؾت تسداؾتی فی اش زدخاحاضس تػیازی اش ؾسدا ا دازد، تػتیازی اش آ تا زا قتسفا تا زدخات

ا خاعساتی غتاطیه اش آ ت یاد دازد یا اش پدزا پدزتصزا خد داد تسخی اش آؿىی تسای ؾس ی

اد تسای زشای تتس ای زدخا ؾیددزتاز تاششتد تای ؾتس زؾتت تایتد متؽ غتاشی احیتار زدخات

زش ؾد چی تاید ذآ دز شدی زشس احیار ت دوازوس تا دزیتس سد دز فساید ادزان زدخات

ا ؾى دد دز ای زا تاید عساحی ؾسی زا سا ت ات اوضیه د تا ت ؾد خغساتی زا دز تػتس آ

یتسد پیغتتی تزد ت ت لتساز تی یغتی دز تتتؽ تیج غب زغید تسای زغید ت ای دف ف پ

ا تتا فست تس، پیغتی زدخات دز میاظ غیـا تا شیػتقاد تتفی اغت پیغتی زدخادازای ات

زغتد وت خت تسد اش ؾتس ختد تت ؾتس تی ا تا ادزان ؾادی سد ؾس پیغتی زدخاغثه ش

ای ؾسی خاد ؾد تاششد غاشی زدخااد جس تپیغتی دز ای اتق

ي سات یز طیمحا هیتا یای : تضاادا ي مگرا یضر یادر ريدخاو "پیستگی"تعریف -3

یطراح

ؾاغی عساحا ؾسی ا، عساحا ؾسؾسی، دغی آبف پیغتی یافت زای اغت تسای تجیـ ؾسات اوضیػت

د، پسوازتسد پایداز یافت ػیسی ؿتسن و یاشای شیػتت لیغتی زدخات تدات ایی ش ت زغید ت زدخا

ؾتد چتی ا دز لیظ زا تتؿی اش چسخ لساز دتد تدف اقتی پیغتتی لػتب تی آ زا دز ؾس تیسد حضز اػا

تتاشدی ا تتافی تتاالیی زا یتص یصا ىتود، ه یپیغتی یا اداف اػا لیظ شیػت تا ت حفؼ چسخ عثیقی و

تای تای آتتی ختد تافتث زتك التكتادی ایجتاد وتازتسی غثة خاد ؾد ای تاشدی ا تافی یا ا حضز سد دز وسا

التكتادی داؾتت ؾد واایى دز حا حاضس تا د آدی ؾدید ثد دیسیت اغة ای فضاا فىسدا ی

دز تالؼ تسای ثازش تا زود التكادی ػتد

ایت پتسداشی تی ا تا لیظ پیساؿا ای ؾسی پیغتی آدز زد ل تسخزد تا زدخازیىسد دز ایجا ت تیا غ

پسداشد و دزیچ ا تسای زغتید ا تافی یای لیظ شیػتی ػیس وسد دیداغ دیدا دز اتا ت تیا غ زاثسد ت

ت زاثسدای عساحی ؾسی خاد تد

)یضىاسستیز کیسی)فیكیسیفیريش ت 3-1

9

یدز ؾتس یقیاؽس عث ػت،یش ظی حافؾا ل اػتیضیؾس، ت یؾاغا، دغئ ؾد تغظ تااز یت ت تقس تا

؛اغتسشتای سیاق دز ػفىع ییا تاا ،یغتیػتد پ 9ییاسشتفضاای تغیس تی تا ااش غىتا ییافج

تى تىت یمغ تضاد ؾس ودی یزا تق ػتیش ظیغستاغس ل یقیعث یاغىتا سیو شج ػتیىیدز اوض هی یا

اغت 9ؾد

ا فا، ( زدخایػتیش ظیل یدزای)وس شدی دیتت زا ت پ یادز تتؽا فاقس د ا وسازدخا

ااتیحسوت ح یزا تسا ییسایػ 7ا وساددیدغت خد اتكا ییغم تاالدغت خد زا ت لدد غم پا هی

،یتالیغ یاا دز واز دؾتآ ،آزد د یت اای زؾد ؾتس لاتت ختد زدخات لتدد یػتتد تت ییتا سشتت

یحسوتت یدیت چیغتاشا پ هیزدخا، تا هیوچىتس، اظیاغت دز م و آ زا دز تس سفتت غى اتات یاش س یتتف وت

دغس یااش آب یا سد؛ییزا دز تس یػتیش

یاش اد غر ییتاال ازػیت صایو حج، ایود، پس حج ای ـیس، غس وتاز آ تد دازد دز یتا و دز آب سشتت

9تماعـ یایضفات، اسض ا،ػتیجف غ ت فا یاغت ت غاد ى یغتیپ ،یاغیم یاتفات یتا ا -، سشتت

تقثیس ؾد جاز ػتیاوغ یاحدا یت ییا

تاب یشا یاتا رزا دز یغاح یاا دز ؾثىا غىتازدخا یغتیدز پ یؿتسیت ،یتقاز یت ت ا تا

یت یش یغتاو ی چت ی ازا آتتص ایدز خد زا دز یاا، اد غر ی اسدییؾى ای خؿىػا ایغاش

ؽیتا آزا ییااا تا خك پ ی ارازدیت اؾتسان ی تا ػتت یاتاؿ دش ی ؾ خاـ ختد تت تا تاعك اتا

11 .ودیسعب وه

زغد اغز و فت ؾد دز رؾت تدزا پیستاشاز د داؾتت ی شز ب سزد ت یایی و د زدخادز مغ

ا ماط اتكایصی تالی اد اغت تات ت زیىسد تیا ؾد سشتا چاا دز حا حاضس ص چد اؿقاب اش زدخا ی دتد

تیتی زدخات تت وتی تسی ماط دز حفؼ ف پیغتی غیػت ػتد ا و دز تكیس شیس یاحدای اوغیػت

زیتصد دز خكتـ اغتى تتدز اصتی تت دزیتای ختصز تی ی دتایپیغتی خد زا تا سداب اصی اش دغت داد اغت ت اغغ

ت اوغیػتت غتا تاغتثی دز ای ؾسی ت فضاای زا ؾد ای تیچ دی تثدی ؾد وساا تای واز زدخاسشت

یسد غم ؾى ی

1 Ecotone 2 Antithesis of fragmentation 3 Riverfront

10

ا تا تاالب اوسلیمقعیت ريدخاو 5ضكل

پیؿاد ی اؼ الیستی زدخات تیسی اش زیتصؼ ؾد اتكا زدخا تا تاالب دتاز تسلتساز ؾتد)اثت ایت ت الشت

احیای دتاز تاالب پیستاشاز تا ت ت تازؼفاضالب ؾسی ققتی ت دز آ اغت ( پتریس خاتد تتد ای غاال اسی اىتا

ؾد ز اغى دز آ دید یایی اش حضتدزای و ش ؿا

1تر اساض فرىگ یطراح 3-2

،ایجتاد وسدتد ییفضا یغتیپ جادیا اىای ثثت تسایفاللد تدد، یاػا یاظی ل یاػا یو دز اتتدا ت ادا اآ

فاللتد تت یؾتس صایت زتسا ی تسادیددا تس اتكا سد ت زدخا دیتاوتسای ایجاد ىای اػای زا فسقت یتاش تتساا

ؾس) یاتتؽ یتساش پس اغتفاد یىیآ ت یسد تثد یا تساداد زدخا سازدز دغتسظ ل یا، ػه اقزدخا یاواز

وسد فضتا اش فىسد یقی تسخزداز سآ ت ؾ یاق دیاغت اتكا ؾس اح م ا،پ اد،یپ یسایاد ػ تا، )غتثصزا

تة ( تد تیت یتا اا سیتكا ،یماط چؿ اداش ،ؾد یا تاؿ فاقس عساح ،ییاا، ماقد راب واز زدخاپازن

یتا فس یا تاف یغیازائ ل تتا تتس ایت اغتاظ شتدی ؾتسدا تت عتز زشتس 11خاتد تتد اذب دز اتتداد زدخات

وسدای حاؾی زدخا ا دزیس ؾد غثه فس شدی ؾسی تاثس اش یطی ای عثیقی اؾی اش ؽتز زدخات تا واز

ؾى یسی ؾس زؾت دز اتتدا چدا دز ازتثاط تا زدخا ا ثد اغت ؾس تیؿتس ایت تاشازی داؾت اغت اا ػتسؼ یؿد

دی دایت ؾد ثد تا فال تتس دزتسیتسی واثتدی زدخات شیت تای تتس یتسی اش آ دز ؾس ت غت زدخا ا یص فسای

عسحای اـ تفكتیی تت ایت شدی زشس ؾسدا زا لیا غاشد ای زد تا ت اسش یص ادا پیدا وسد اغت پیؿادات

زد ت داؾت اد

1 Defining connectivity : cultural and design

11

1 ضىاخت محر ريش3-3

لس وتسد یزا ح ت غاد لغقا اتد؟یت یآت یازؾد وسا یؿتسن تسا یتاد زؾ یؾاغا ت یعساحا ؾس ایآ

دیتا ا تا یغتیپ یتاتسا ػتد؛ یؾس ػتیغاة دز اوغ ی ا اػا، تاد تدا زدخا ػتیااش اوغاػا

ا دزتتاز یادیتا ا ،(یؾاغ)آبیدزضی هیازشؼ اوضفد تقا ای تی سدیدز ؾس ت صیا حفؼ زاتغ تا ا ز

ازتثتاط یتسلساز یتاش تسا یزا تسای یسی اش ای اای یاشد، تیج ای دز پی تاد داؾت ،اتقا ؾسا زدخا

ییازا ؾاغ اشی یا سیاخ یؾس یازدخا یایاح یاش پسضا یازیتػ ػتی ا ف ازشؼ یت اتد، ا وتسد تاتد یا ت ت پتسض

ؾس زدخا یت 9یغتیؾاخت پ یتسا ییا یاش عساحت یغت زا تثتا یتی تث تتا .دت تا ازائت د دز و یتی اداخت یسات

-یؾتس ت یزشس غتاو ی شد ػتیاوغ یت یغتیپ جادیا دز ؾاخت ازدخا ییتاا ییت ؾاغا یؾس یازدخا

. یپسداش

.اغت یؾس ػتیش ظیل یدز زاغتا یا اتػت ت فاقس آشؾآ یایاح یصیزاغت و تسا ییاا ؾا زدخا زؼ

یتزتا جتاد یتا تتا ا ش یود، ا ی دیود ت دیتاشد ییادیاغت و ت عز فصا ییاتؿى اش ش ید، س زؼ

.ود دیتد ییاتسد، تد آى سد زا قد یآت یااش وسا دیسد زا ت تاشد فی یجاش

یاوغ یقت یت سد ت غت زتد عث ؽیاغت تا دف افصا یس یوازا ییتس پا اؼدیغ ا زؼ یت تتا ا دز .تا ػتت

غتـ كیت اش عس یاغت ازدخا ػتیا ت تػظ تس اوغاػا یادفا ،یقیا یتیتاز یازد، دف، قىظ وسد ا

(Mary,2006) اغت سی)اش اػا ا( ت اىا پرػتیاوغ یا لػت ی اتػت یدیچیوسد سد اش پ

(Mary,2006) 2 ضمار كردیس ري یایصگیيجذيل

ريش ضىاختی طراحی تر اساض فرىگ ريش تیفیسیكی

ا تا ایی اش غىتاجف تعریف مىاظر درين ضری

افضاای تغییس تی سشت

ىای ت ازائ لیغی ا تافی

تا مؼ فسی اذب

اوغیػتی و پیغتی تا اػا زا

ود حفؼ ی

اق دز ػیس فىع تاایی تعریف پیستگی

ا حفؼ حدت دز و صزت

غیػت

ىا ایجاد زاتغ تی سد ا

ازدخا

ی اوغیػت حضز اػا دز چسخ

ااحیای زدخا

ای پیددد تتؽ اا، کراوعملكرد ريدخاو

تت اوغیػت

واز

ػیس زؾد حسوت

حیاات یاا

ای اختالط وازتسی

راب تسای سد دز

اوسا

اتكا ؾس زدخا ت

ؾس ؾسی

ا اش تالؼ تسای احیای زدخا

عسیك آشؼ ایؽ چسخ

اوغیػت

ای ؿ پیغتی ت دثا پیغتی ازشؼ ا ؾتا قتای ثتتی تتس ازتمتار ایتا اغتت ایت زیىتسد ی اقت تتا زدخات

ت دغتسغی فیصیىی سد تت ا اغت ت ای تستیة ى اغا ت زدخا ادزان سد افصایؽ حػاغیت آا دز ذ زدخا

ا ثتی تس دزیافتت ؾد ی ادزان سد اش زدخاا تسای واؽ آدی وزدخا ؾتد سچتد وت تا تی تای ذتی آ

1 cognitive approach 2 cognitive conectivty

12

لدد ؾد شیسا دغتسغی فیصیىی یص تا فسا د تػتسی تتسای ؾتى یتسی ا واالؾد دغتسغی سد ت زدخاپیؿاد ی

ؾد اا یك ادزان ؾاخت سد اش زدخاخاعسات جس تس ف ی زؾتت دز ذت تا و لثال یص اؾتاز ؾتد زدخات

تای ستتط تت احیتار زغتد تتالؼ -د ت ؾس یتسی ػثت ت آ دازت ویؾد حػاغاش سد تا فای فی تمی یتػیازی

اد فال تتس تالداات عساحی ؾسی اغة ی ا دز ذ سد ؾس یص تاؾد ت تاید ت ایا ای زدخاا دز زؾزدخا

ا دز ؾس زایص تلت ا مؽ آز تددت ادزان سد اش زدخاا دز فس شدی زشس سد دافصایؽ مؽ زدخا

ؿتى تت غتاح یزا دغتسغت دیت ف زود زدخات تتزص دز ؾتس آدال خد ؾس اػای، وتاب دز ای ود ت فا

سیت زا تت زدخات تاقم، غ یفت یخد دغتسغ یو ت خد داد،یا ت زدخا تغظ غاختا دیزدخا، ػدد ؾد د

ازائت ؾتد یزا فسضت وتد زاىازتا ییفضا اتیفیو چی تادیفضا یا سای شودیى سیغ ی حت دیچی پ یػتم

:اغت ةیتست ی تد ایتغظ

ا؛ت زدخا ادیفاتسا پ یدغتسغ یازتما•

ا؛زدخاازتثاعات اغة دز ع غاح جادیا•

-لد شد سا تا تجست یؾاداب تسا یتفس ا غاح هی جادیز ت زدخا، ت ؾز ا عثم ى یاا تیفیو یازتما•

ا؛ یاتی اة فقا یا

ا؛زدخا سیتؿ دز ع ػ یاتیاش فقا یثیغسشد تا تسو یغاختا یاث جادیا•

ؾس یت یتا زدخا حم اتكا تسهیصد یزاتغ تا یف یفضا هیو یا ؿاز، ت یادی ؾسیتغق •

زدخا تاؾد؛

(9722،( تز؛یو اتای خ دیپسؿیتىه اغت اتایث خ ی ت-یؾا یااتایخ تیتم•

تروسريدخاو – 6ضكل

ؾد غ دید ی ای پس زك سا تا حضز سدازغا، چسخ فقا، د تلیظ شیػتت ت فای چ تاال دز

ؾد زیىسد ذوس ؾد دز قفلات لث ی دز زد زدخا آدالید دید ی

:یتاز زوذ ساز یطىادیپ یراكارا -4

13

تم: ستیز یكیسیف یستگیوظر گرفت پ در 4-1

ازتثاط زدخا ا تا تاالب

قتسیغ هیضاو یزدخا ا اش شا دید

فاضالب تا زدخا ا یغغل ؾس اد ؾا آب هیاوض یػا سیستثظ د غا

یفرىگ یستگیپ 4-2

اعساف زدخا یا یت ت ؾا وازتس

غثص یا سیزدخا تا اغتفاد اش ثا اغة ػ ی راب دز حاؾ ظیل جادیا

ح م یا سیا ػاغتفاد اش زدخا ا ت ف

یضىاخت یستگیپ 4-3

ادزان سد اش زدخا ا سییتغ یتسا یآشؾ یتسا ا

زدخا یحاؾ یپان غاش دید سد تا فسا سیدز یسد اد تسا یاغتفاد اش غاشاا

ا اجات زدخ یتسا یغاتیتث یتایفقا سیػاتمات ؿاز ا غا یتسصاز

:وتیج گیری -5

14

ایی آ، اسی دغتت یتافتی لاتت زؾتا تا ت ت ایت یامؽ عساحی ؾسی دز احیا حفاؽت اوضیه زدخا

تدف دز ا یىی اش فا اقی تاتدی آتا اغتت ای ؾسی زؾت، ادید ااؾت ای زدخازیصی اغت؛ دز عسحتسا

ی ا یا عساحی ؾسی حفاؽت اش ؾس عثیقی ؾتسی تتد چتی تالؾتی تتس سچت یغاشوازاای ما ایجاد

اؼ حضزپریسی اػا اغت( تاؾد ا)و الشفسی، شیػت لیغی التكادی زدخا-تس داد مؼ یتی

دز لتتد تػتتت حتت قضتتالت تیغیػتتتی دز سفتتت وتتتتتا ایتت تیجتتتتتا تتسزی تتتس غاقتتات اجتتا ؾتتد تتی

تا ضتسزی اغتت؛ آتدی زدخات تتا، پػتادای اتد تایـ، الیستتی زدخات تتا حفتؼ سشتت تتا اش تا شیػتتا

تتای فقتتا، غیتتس لاتتتاغتتت؛ ثتتد تتدازایتت تت ػتتتد دز لتتد د زغتتیدی تتت فتت فتتد حضتتز تتسد دز وساتت

تتا اش فات ایت زوتد داػتت، چتی ت ت تت ایت ىتت یتسی، حت مت (، زا تی زدخات)ای اغتفاد تد

پیغتتتی یتتص ضتتسزی اغتتت وتت تتسد تتت غتتت اتتاوی تتسایؽ دازتتد وتت اش ایتتت آزاتتؽ ختتاعس تسختتزداز تاؾتتد

زدخاتت تتت فتتا ؾتتسیا ازتثتتاط ؾتتسی تتت فتتای تتت احیتتا ؾاغتتایی تتا خددتتتاز یتتا تتتاالب اصتتی زدخاتت

ؿتتازوت تاؾتتدوتت دازای غتتاختازی لدزتتتد یسدتتتیغ تتد غتتاشاا ادتتای دز لتتد غتت تتسد خاتتد تتتد

تتا تتة وتتد تػتتیاز حتتائص ایتتت اغتتت امتتای ایتت فتت تتت ؾتتسدا وتت سآچتت سدتتی زا تتت حفتتؼ زدخاتت

غت آزشی احی دیس اؼ تسوتیو لغس لغس ایػتزدخااغت اش ػتی د دز ؾس

مىاتع:

15

"ی ثی، زؾتر اتؿازات وت"خیتاز یزؾت دز آ"(،972۰) ا،یو ،یپد -9

یؾس ی، تسار غاشا فسا تػاش"زؾت یؾس تی یدز ػتج"(، 972۰غفسدغت، احد، ) -9

ی، د د، زؾتر اتؿازات فا"الیدز دیت یر زااالی یازا"(،97۰۰، ) یف ،یعاس -7

ی(، كاحث حضز9729) ،یفسد خا،یف -۰

ىای، زؾتر اتؿازات " یا الی یالتكاد-یتلالت ا تاف خیتاز"( 9729اقس، ) ،ییفؾ -5

یتؿت دیداؿا ؾ، تسار اتؿازات " ی ق ی شد یف یفضاا"(، 9722) ا،ی، -1

، زؾت"الی اتیفس ادت یتسزغ ازیغ یجف ماالت ا"( 97۰5)، یداؿىد ف اػا یقات پطؿ -۰

، زؾت"حسی زدخاای شز ب سزد غاقات غاادی"(، 9721، ) دغی ؿاز پازاظ ىازا -2

ایی، زؾتر اتؿازات فس ا "(979۷زؾت)اش ؿسع تا ی¬یدت تچیتاز "( 992۰لد، ) ،یىی -2

ایی، زؾتر اتؿازات فس ا"(، زؾت ؾس تازا972۰لد، ) ،یىی -9۷11- May, R, Technology in soiety, (2006), “Connectivity in urban rivers: Conflict and convergence between

ecology and design”