w przypadku stwierdzenia - szybka-diagnoza.orgszybka-diagnoza.org/pliki/Sesja5_Algorytmy_postepowania_01_fin.pdf · Poprawna interpretacja badań obrazowych ... szybka właściwa
Post on 28-Feb-2019
218 Views
Preview:
Transcript
Algorytmy postępowania w przypadku stwierdzenia
objawów wskazujących na potencjalną
chorobę nowotworową
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI
Opracowanie: Prof. dr. hab. med. Walentyna Balwierz Klinika Onkologii i Hematologii Dziecięcej, Uniwersytecki Szpital Dziecięcy
w Krakowie, P-A Instytut Pediatrii CM UJ
DZIECI RÓWNIEŻ CHORUJĄ NA NOWOTWORY!
Wczesne rozpoznanie zwiększa szansę na wyleczenie
Nowotwory wieku rozwojowego
Rodzaj nowotworu Szczyt zachorowania Guzy embrionalne neuroblastoma retinoblastoma niemowlęta hepatoblastoma
Ostra białaczka limfoblastyczna 2-5 r. ż.
Guzy mózgu 5-10 r. ż
Choroba Hodgkina osteosarcoma młodzież guz Ewinga ostra białaczka szpikowa
Fibrosarcoma niemowlęta 10-14 r. ż.
Gonadalne guzy chłopcy: niemowlęta zarodkowe młodzież dziewczęta: wiek dojrzewania
Nowotwory wieku dziecięcego Postępowanie
Postępowanie w chorobie nowotworowej obejmuje
kilka etapów
Podejrzenie lub wczesne rozpoznanie choroby nowotworowej
Ustalenie rozpoznania i określenie zaawansowania choroby i innych ważnych czynników rokowniczych, zakwalifikowanie do odpowiedniej grupy ryzyka
Zastosowanie odpowiedniego leczenia (chirurgia, chemioterapia, radioterapia, leczenie wspomagające)
Sprawowanie opieki po zakończeniu leczenia choroby nowotworowej
Opieka paliatywna - w przypadku braku szans na wyleczenie
Nowotwory wieku rozwojowego Postępowanie
Wczesne rozpoznanie lub podejrzenie
Zadanie dla:
wszystkich lekarzy
poprzez zbieranie szczegółowego wywiadu
dokładne badanie i obserwację pacjentów
uświadamianie społeczeństwa o wczesnych objawach choroby nowotworowej
pielęgniarek
pracowników laboratoriów medycznych
pacjenta/rodziców/opiekunów
Nowotwory wieku rozwojowego Wczesne objawy
Mogą być niecharakterystyczne, zbliżone do objawów występujących w innych schorzeniach wieku dziecięcego
Zależą
od rodzaju nowotworu
od miejsca, w którym zaczyna wzrastać guz
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie
Regularne badanie lekarskie, szczególnie jamy brzusznej, wsparte USG
przyczyni się do wzrostu wczesnej wykrywalności neuroblastoma i innych guzów w jamie brzusznej
powinno być uznane za alternatywną formę skryningu dla wczesnego rozpoznawania choroby nowotworowej
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne wykrywanie
Przypadkowe rozpoznania neuroblastoma
Kraj Odsetek dzieci
Wielka Brytania 8
Polska 12.5
Dania 14
Austria 27
Niemcy 30
Różnice w częstości przypadkowych rozpoznań są prawdopodobnie wynikiem odmiennej organizacji i realizacji opieki zdrowotnej nad małym dzieckiem
Nowotwory wieku rozwojowego Wczesne rozpoznanie
Narastająca niedokrwistość
Przedłużająca się, nie wyjaśniona gorączka, bóle kostne, utrzymujące zapalenie jamy ustnej, utrata masy ciała, powinny skłaniać do kontrolnych, dokładnych badań lekarskich i laboratoryjnych
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Nie można bagatelizować zmiany w źrenicy na fotografii
Wczesne rozpoznanie w tej chorobie decyduje nie tylko o wyleczeniu, ale także umożliwia zachowanie gałki ocznej z użytecznym widzeniem
Wyniki chemioterapii skojarzonej miejscowym leczeniem dzieci siatkówczakiem
wewnątrzgałkowym
Wstępne wewnątrzgałkowe zaawansowanie wg R-E:
Liczba zajętych gałek (odsetek)
Postać jednostronna
n=44
Postać dwustronna
n=62
Ogółem
n=106
I
II
III
IV
V
0
2 (4,5)
4 (9)
1 (2)
37 (84)
15 (24%)
4 (6,5)
7 (11%)
3 (5%)
33 (53)
15 (14)
6 (6)
11 (10)
4 (4)
70 (66)
wg R-E: wg Reese-Ellswortha
Charakterystyka pacjentów
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Aby wcześnie rozpoznać nowotwór muszą być spełnione następujące warunki Konieczna jest znajomość objawów klinicznych nowotworów
występujących u dzieci i młodzieży Stwierdzenie objawów, które mogą sugerować chorobę
nowotworową, wymaga niezwłocznego jej potwierdzenia lub wykluczenia
Dokładne zebranie wywiadu Nie lekceważenie stwierdzanych objawów, ich utrzymywania się
i narastania pomimo zachowawczego leczenia Nie można pominąć występowania w rodzinie poważnych chorób,
w tym nowotworów niedoborów immunologicznych chorób metabolicznych i związanych z niestabilnością chromosomów przyczyn zgonów wśród członków rodziny
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie
Dokładne badania lekarskiego w każdej sytuacji i okoliczności zgłoszenia dziecka, przyczyni się do wcześniejszego rozpoznania – przypadkowej diagnozy
Wykorzystanie wszystkich metod badania fizykalnego klatki piersiowej, jamy brzusznej, głowy: oglądanie, opukiwanie, osłuchiwanie
Nie ograniczanie badania WYŁĄCZNIE do stanu miejscowego
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie
Wczesne kierowanie do badania radiologicznego klatki piersiowej lub USG jamy brzusznej
Poprawna interpretacja badań obrazowych
Wczesna weryfikacja histopatologicznych stwierdzanych
Prawidłowe pobieranie materiału do badania histopatologicznego
Nie zwlekanie z ponownym pobraniem materiału
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie
W przypadku podejrzenia lub rozpoznania choroby nowotworowej niezwłoczne kierowanie pacjenta do ośrodka onkologii i hematologii dziecięcej
szybka właściwa diagnoza
niezwłoczne wdrożenie odpowiedniej terapii
zwiększenie szansy na wyleczenie
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Badania w kierunku nowotworów powinny być jak najszybciej podjęte w przypadku występowania takich objawów, jak
Przewlekły wyciek z ucha Nawracająca gorączka, bóle kostne lub utykanie Poranne bóle głowy, nudności i wymioty, zaburzenia
równowagi, niedowłady Łatwe męczenie się, narastająca bladość,
objawy skazy krwotocznej Guz na szyi i brak odpowiedzi na leczenie
antybiotykami Guzek w różnych częściach ciała Upośledzona drożność nosa Trudności w połykaniu Białawy odblask z oka
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Badania w kierunku nowotworów powinny być jak najszybciej podjęte w przypadku występowania takich objawów, jak wytrzeszcz gałek ocznych i lub wylewy okularowe obrzęk twarzy i szyi powiększenie obwodu brzucha, opór badalny
w jamie brzusznej skrzywienie kręgosłupa, bóle pleców niefizjologiczne krwawienie z dróg rodnych niewyjaśniony krwiomocz utrata masy ciała problemy z oddawaniem moczu i stolca
(przewlekłe zaparcia) przewlekłe lub uporczywe biegunki zmiany zachowania
Nowotwory wieku dziecięcego Wczesne rozpoznanie
Z jednej strony należy dążyć do jak najszybszego ustalenia diagnozy
Z drugiej strony rozpoznanie nowotworu nie może być postawione zbyt pochopnie
Niekiedy w celu wykluczenia lub potwierdzenia nowotworu zachodzi konieczność powtarzania badań
Czasem niezbędna jest dłuższa obserwacja dziecka
Rozważne postępowanie zapobiega błędom oraz zapewnia właściwą diagnozę i terapię
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Program szkoleń
W całym kraju realizowanie szkoleń i kursów w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej dla lekarzy POZ-u i pediatrów
lekarzy różnych specjalności
specjalizujących się w onkologii i hematologii dziecięcej
pielęgniarek
diagnostów
wychowawców, rodziców i pacjentów
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
lepszego poznania typowych i niecharakterystycznych objawów chorób nowotworowych wieku rozwojowego
zwiększenia czujności onkologicznej
poprzez niebagatelizowanie objawów zgłaszanych przez pacjenta lub jego rodziców
dokładnego badania fizykalnego dziecka przy każdej okazji zgłaszania się do lekarza, np. szczepienie ochronne
badania bilansowe
infekcja
bóle brzucha
zmiana zachowania
badania kontrolne z powodu jakiejkolwiek innej wcześniej rozpoznanej choroby
nie ograniczania się do badania miejscowego
I. Szkolenia i kursy dla lekarzy POZ-u, pediatrów, chirurgów, laryngologów i innych w celu
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
II. Opracowanie algorytmów postępowania w szczególnych sytuacjach, np.
przewlekły kaszel, utrzymujący się pomimo leczenia antybiotykami
nie zwlekać ze skierowaniem do zdjęcia radiologicznego klatki piersiowej
powtarzające się lub przewlekające się bóle brzucha
nie zwlekać ze skierowaniem na USG jamy brzusznej
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
II. Opracowanie algorytmów postępowania w szczególnych sytuacjach, np. skrzywienie i/lub ból kręgosłupa
nie zwlekać z dokładnym badaniem neurologicznym i diagnostyką obrazową
przewlekłe zaparcia stolca dokładne palpacyjne badanie jamy brzusznej badanie „per rectum” nie zwlekanie z wykonaniem USG jamy brzusznej
przewlekłe stany zapalne w zakresie ucha i nosogardzieli nie zwlekać z diagnostyka w kierunku nowotworu
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
III. Wprowadzenie przesiewowej diagnostyki USG jamy brzusznej u pacjentów do 10 r. ż. ?????
USG jamy brzusznej co 6 miesięcy
USG innych regionów ciała
Działania zmierzające do poprawy wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Oczekiwane korzyści zdrowotne
zwiększenie odsetka pacjentów rozpoznawanych i leczonych w I i II stopniu zaawansowania choroby
zwiększenia odsetka wyleczeń chorób nowotworowych co najmniej o 10% w stosunku do obecnej wartości (około 70%)
poprawa jakości życia wyleczonych z nowotworów
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
Problem!!!
Pomimo licznych szkoleń dotyczących wczesnych objawów choroby nowotworowej obserwuje się ciągle jeszcze zbyt dużo dzieci z opóźnionym rozpoznaniem
Dlatego należy wprowadzić jeszcze inne sposoby postępowania
Możliwości i znaczenie wczesnego rozpoznawania nowotworów
u dzieci i młodzieży
I. Systematyczna poprawa warunków realizowania zadań
II. Sprawozdawczość z przebiegu postępowania diagnostycznego
III. Rozsądny nadzór nad prawidłowością postępowania diagnostycznego
IV. Wyróżnienia, Nagrody , Inne??
Nowotwory wieku dziecięcego Guzy lite
Opóźnienia rozpoznania
Wyleczalność
stopień I 95-100%
stopień IV < 25 %
Nowotwory wieku dziecięcego Opóźniona diagnoza
Duża masa nowotworu
większa jest liczba komórek nowotworowych
bardziej intensywna terapia
skuteczność leczenia mniejsza
większe ryzyko powikłań
Nowotwory wieku dziecięcego
Dalsza poprawa wyników leczenia nowotworów u dzieci wymaga
wcześniejszego rozpoznawania
zmniejszenie odsetka 4 stopnia zaawansowania !!!!
top related