vzw Steunpunt Jeugdhulp februari 2011 - kennisplein.be Jeugdhulp/In de... · : fiche beroepsgeheim (werkmap DRPM) : beslissingsboom beroepsgeheim 2006-11 Het gedeeld beroepsgeheim

vzw Steunpunt Jeugdhulpfebruari 2011

Het Decreet Rechtspositie minderjarigen in de VAPH-praktijk

Wat staat er op het menu?

• DRM in vogelvlucht• Focus op bekwaamheid en participatie• Focus op belang van het kind en ouders• Focus op de bijstandspersoonNiet?• Beroepsgeheim

Interessante informatie vind je in:www.rechtspositie.be : fiche beroepsgeheim (werkmap DRPM)www.steunpuntjeugdhulp.be: beslissingsboom beroepsgeheimwww.jeugdrecht.be2006-11 Het gedeeld beroepsgeheim in de integrale jeugdhulp 2002-11/12 Ouderlijk gezag en beroepsgeheim (update februari 2007)2006-06 Beroepsgeheim van een hulpverlener bij minderjarige cliënten

13 mei 2011 2www.steunpuntjeugdhulp.be

DRM in vogelvlucht

• Uitgangspunten

• Toepassingsgebied

• Bekwaamheid en belang

• Rechten van de minderjarige

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 3

Uitgangspunten

• Kinderrechtenverdrag 1989• Haast geen nieuwe wetgevende elementen:

Integratie in bestaande regelgeving• IVRK, Wet Patiëntenrechten, Privacywetgeving,…

• Bekwaamheid van de minderjarige (competentie benadering)

• Open communicatie en dialoog• Participatieve hulpverlening• Implementatie = continu groeiproces

• Geen theorie, maar doen!

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 4

Toepassingsgebied

• In 7 sectoren IJH: AWW, CLB, GGZ, VAPH, Kind en Gezin, BJB, CIGNiet: K-diensten, scholen, psychiatrische ziekenhuizen en

OCMW ’s

• Decreet ziet toe op de verhouding minderjarige -jeugdhulpaanbieder (wet patiëntenrechten op verhouding medisch beroepsbeoefenaar - patiënt)

• Alle bepalingen van toepassing op jeugdhulpvoorzieningen; sommige bepalingen zijn van toepassing op opvoedingsverantwoordelijken (bijv. pleegouders)

• Rechten zijn van toepassing vanaf het moment dat een interactie plaatsgrijpt, ongeacht wie initiatief neemt en ongeacht de verwijzer.

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 5

Bekwaamheid en belang

• Alle minderjarigen zijn bekwaam om hun rechten zelfstandig uit te oefenen.

Uitzondering:- Vrije instemming bij buitengerechtelijke

jeugdhulp. Bij gerechtelijke jeugdhulp: Modaliteiten: jeugdrechter! Nochtans: eigen pedagogisch regime voorziening

- Scheiding van ouders (art. 13) “Tenzij een rechterlijke beslissing dat beveelt, kan een minderjarige niet tegen zijn wil van zijn ouders worden gescheiden.”

- Toegang tot het dossier (art. 22) Correctie in gerechtelijke jeugdhulp: art 55 JBW

Enkel zelfstandige uitoefening indien “redelijke beoordeling van zijn belangen”. (vermoeden 12j)

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 6

Bekwaamheid

= geen “alles of niets”, afhankelijk van de situatie

= individuele beoordeling door te luisteren en dialoog op gang te brengen.

= leeftijd + maturiteit

Bekwaamheid ≠ alleen kunnen handelen

• Vermoeden vanaf 12 jaar = bekwaam

Motiveren indien niet-bekwaam

Voor –12 - jarigen motiveren indien bekwaam

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 7

Belang van de minderjarige

– = startpunt van waaruit je het decreet moet lezen, ter verduidelijking,…

Informatie geven (art. 11), mening mogen uiten (at. 16), toegang tot dossier (art. 22)

Doorslaggevend bij belangenconflict (bijv. met ouders) “belangrijkste overweging”

• In dialoog met minderjarige en ouders: Informed/negotiated consent.

Met respect voor de mening van de ouders.

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 8

Rechten van de minderjarigein de jeugdhulp

Recht op jeugdhulp

Recht op instemming en vrije keuze

Recht op informatie en duidelijke communicatie

Recht op inspraak en participatie

Recht op respect voor het gezinsleven

Recht op dossier

Recht op bijstand

Recht op privacy

Recht op een vrij besteedbaar bedrag

Recht op menswaardige behandeling

Klachtrecht

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 9

Recht op inspraak en participatie

• De minderjarige heeft het recht mee te

participeren aan zijn eigen

jeugdhulpverlening en hier ook

inspraak in te hebben. Dit geldt zowel

op individueel niveau als op collectief niveau.

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 10

Participatieve hulpverlening

• Hulpverlening – zorg – bijstand

• Opvoeding tot zelfstandigheid

• Positieve psychologie – appreciative inquiry

Participatie is het proces van het delen van beslissingen die iemands leven en het leven van de gemeenschap waarin iemand leeft, raken. Het is de manier waarop een democratie wordt gebouwd en het is een norm waaraan alle democratieën moeten worden afgemeten. Participatie is het fundamentele burgerschapsrecht. (Hart, 1992, eigen vertaling)

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 11

Participatie

Challenge / uitdaging

Connection Capaciteit

Verbondenheid

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 12

Participatie

• Doel: handelingsruimte vergroten

• Zo veel mogelijk gevoel dat je je situatie kan beïnvloeden

• Voorwaarden: begeleidershouding –dialoog – organisatiestructuur

• Niveau’s: hulpverlener/team – organisatie - maatschappelijk

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 13

Rechten van de minderjarige

• Recht op respect voor het gezinsleven– Bvb onderzoek naar herkomst – informatie over familie – contacten (privé)

• Recht op dossier: uitgangspunt jongere ipverkenning en subsidies

• Recht op bijstand: MJ bepaalt zelf • Bijstandspersoon: beroepsgeheim (ook personen uit

onderwijsinstelling), niet rechtstreeks betrokken, aangewezen door MJ

• Wanneer? Bij alle contacten en wanneer minderjarige dat wil

• Indien MJ niet in staat is om bijstandpersoon aan te duiden, nemen de ouders/objectieve derde deze verantwoordelijkheid over.

• Bij belangenconflict: jeugdhulpverlener

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 14

Rechten van de minderjarige

• Recht op privacy: persoonsgegevens; overtuigingen en geaardheid; bezoek; overleg verblijfsomstandigheden

• Recht op een vrij besteedbaar bedrag

• Recht op menswaardige behandeling: sancties en afzondering

• Klachtrecht: verschillende niveaus

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 15

Recht op informatie

• Agogische exceptie: geen informatieOver bepaalde zaken: geen automatisme, specifiek, situatie per

situatie

In het belang van de minderjarige: het is beter voor de minderjarige dat hij het niet weet, het zou hem schaden als hij het wel wist• “wordt vastgesteld in dialoog met de minderjarige”

• passend gevolg aan mening minderjarige, rekening houdend met leeftijd en maturiteit

• respect vereist voor mening en verantwoordelijkheden ouders

Beslissing wordt concreet gemotiveerd, verantwoording in het dossier

De bijstandspersoon moet wel over die zaken geïnformeerd worden: dialoog mogelijk maken

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 16

Recht op bezoek

• Art 25, 3° DRPM: ‘voorzover de opdracht en de organisatie van de jeugdhulpaanbieder dit toelaten, het recht om bezoek te ontvangen en om te gaan met personen van zijn eigen keuze bij residentiële of semiresidentiële jeugdhulpverlening, tenzij een beperking van dat recht voortvloeit uit een rechterlijke beslissing’

• www.jeugdrecht.be: 2008-05: Contact met broer en zus

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 17

Recht op menswaardige behandeling

• Fouilleren, kamer doorzoeken: Grondwet en strafwet - wet rechtspositie gedetineerden www.jeugdrecht.be 2007-02: Kamer doorzoeken

• Art 28 §2 DRPM: Lichamelijke straffen, geestelijk geweld, onthouding van maaltijden en, behoudens andersluidende rechterlijke beslissing, onthouding van bezoekrecht, zijn verboden.

• Briefgeheim en telefoongeheim: Grondwet en strafwet

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 18

Recht op menswaardige behandeling

• Afzondering: definitie?

• Beveiligingskamer: risico's voor de eigen fysieke integriteit of die van medebewoners of personeelsleden; of vernietiging materieel

• (Art. 28 §5 DRPM inrichting, gebruik, dossier, duur, toezicht)

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 19

Hulp? Meer info

• www.jeugdrecht.beOnline databank

Online helpdeskformulier

20 euro per jaar

• www.rechtspositie.beWerkmap aan de slag met (+ updates)

Verzameling van good practices

Nieuwsjes

13 mei 2011 www.steunpuntjeugdhulp.be 20