Transcript
Dominados polos xenes? Determinismo xenético e cultural
Unidade 7
A sociobioloxía
• A partir dos anos 70prodúxose un intentode analizar os asuntoshumanos á luz deconceptos e teoríasprocedentes dopensamento evolutivo.
A sociobioloxía
• A sociobioloxía pretendeestudar as bases biolóxicasde todo comportamentosocial, de aí que se reclamecomo parte da teoríasintética. A tarefa dasociobioloxía consistiría enestruturar os fundamentosdas ciencias sociais paraque estas podan formarparte da síntese.
A sociobioloxía
• O intento non é novo, comose dependera demasiado daetoloxía e a fisioloxía docomportamento; a propostasociobiolóxica combinaría apartes iguais a zooloxía deinvertebrados e vertebradose a xenética daspoboacións.
A sociobioloxía
• A síntese sociobiolóxica deWilson ten antecedentes naobra de John Scott, Hockett,Haldane, Fisher, peroempeza a xestarse cocapítulo final de The InsectSocieties de Wilson.Posteriormente iranseengadindo Trivers,Alexander, Dawkins, Brash,Tiger, Fox, etc.
A sociobioloxía
• Sociobioloxía: a nova síntesede 1975, adica un 90% ásociobioloxía animal e só un10% á humana; esta últimaparte pretende convertersenunha explicación global entrexenes e conduta. O problemateórico básico é: como podedesenvolverse por selecciónnatural o altruismo tendo enconta que, por definición,merma o éxito individual?
A sociobioloxía
• A sociobioloxía pretendeestudar as bases biolóxicas detodas as formas decomportamento social,incluíndo o parentesco e aconduta sexual, partindo daselección natural e doconcepto de eficacia inclusiva,a suma da eficacia propia dunindividuo e de todas as súasinfluenzas sobre a dos seusparentes que non sexandescendentes diretos.
A sociobioloxía
• A fonte de todo comportamentosería a tendencia de cadaindividuo a difundir os seuspropios xenes, vía reproducción,e favorecendo a difusión dosxenes dos seus parentes (que enparte coinciden cos seus), o quefavorece a súa vez a difusión departe dos do individuo encuestión. Isto permite explicarcomportamentos aparentementeanómalos como o altruísmo,desastroso se se considera desdea perspectiva da selecciónindividual, pero moi útil paradifundir o patrimonio xenético.
A sociobioloxía
• Richard Dawkins propón a súateoría, a cal aparece explicada nasúa obra máis paradigmática, Oxene egoísta (1976). A novidadeque introduce con esta obra é que,frente ás teorías evolucionistasclásicas, nas que o obxecto daselección natural era asupervivencia dos máis aptos, elsostén que é a supervivencia doADN. Segundo isto, a selecciónnatural encárnase no ADN, que tencomo único obxectivo reproducirsea si mesmo. Por conseguinte, oúnico que ten realmenteimportancia é o xene.
A sociobioloxía
• “O xene é unha unidade quesobrevive a través dun grannúmero de corpos sucesivos eindividuais” Richard Dawkins.
• O organismo non é máis que unsoporte provisional para o xene.En palabras de R. Dawkins, “… uncorpo é o medio empregadopolos xenes para preservar osxenes inalterados”.
• Isto conduce a afirmar que ocomportamento humano énaturalmente egoísta.
A sociobioloxía
• “A proposta do presente libro é que nós, ao igual que todos os demaisanimais, somos máquinas creadas polos nosos xenes. Da mesma maneiraque os prósperos gánsters de Chicago, os nosos xenes sobreviviron, enalgúns casos durante millóns de anos, nun mundo altamente competitivo.Isto nos autoriza a supoñer certas cualidades nos nosos xenes.Argumentarei que unha cualidade predominante que podemos esperarque se encontre nun xene próspero será o egoísmo despiadado. Estacualidade egoísta do xene dará normalmente, orixe ao egoísmo nocomportamento humano. Sen embargo, como podemos apreciar, haicircunstancias especiais nas cales os xenes poden alcanzar mellor os seusobxectivos egoístas fomentando unha forma limitada de altruísmo a niveldos animais individuais”.
• “O individuo é unha máquina egoísta, programada para realizar calqueracousa que sexa mellor para os seus xenes considerados no seu conxunto”.
A sociobioloxía
• R. Dawkins afirma que, aínda nossupostos nos que inicialmente sepense que se está actuando dunmodo altruísta, isto é, senembargo, debido a que, en últimainstancia, tal actuar é o que,neses supostos concretos, mellorresponde aos impulsos egoístasinnatos.
Críticas á Sociobioloxía
• Existe un determinismo xenéticofísico, por canto as nosasestruturas nese nivel estánconstruídas segundo unprograma contido nos xenes.
• Pero, ata que punto podeextrapolarse o comportamentoanimal como modelo docomportamento humano? Osopositores á Sociobioloxíainsisten en que os seres humanostrascenderon todos os instintossociais impostos pola evolución.
Críticas á Sociobioloxía
• O comportamento dos animaisestá restrinxido severamentepolos instintos e, no noso caso, aintelixencia humana elevounos aun plano moi diferente epodemos dicir que temos“liberdade” de comportarnostrascendendo eses instintos.Unha das diferenzasfundamentais é que os sereshumanos somos conscientes denós mesmos. Ademais a culturaxoga un papel fundamental no serhumano, e moito máis limitadono caso dos animais nonhumanos.
O materialismo cultural• O Materialismo Cultural é
un modelo antropolóxicobaseado no pensamentoMaterialista Marxistapero non limitado poreste.
• Outras influenzas son oneo-evolucionismo deJulian Steward e Leslie A.White e a teoríademográfica de ThomasMalthus.
O materialismo histórico marxista
O materialismo cultural
• O termo MaterialismoCultural, foi usado porprimeira vez por Marvin Harrisno seu libro The Rise ofAnthopological Theory (1968),e derívase de dous palabras:“Cultura” (estrutura social,linguaxe, leis, relixión, política,arte, ciencia, supersticiones,etc.) e “Materialismo” (amateria, en lugar do intelectoou da espiritualidade, éfundamental para a realidade).
O materialismo cultural
• Marvin Harris desenvolveu oMaterialismo Cultural conideas prestadas de doutrinasantropolóxicas existentes,especialmente doMaterialismo Marxista. OMaterialismo Cultural buscaexplicar a organizacióncultural, a ideoloxía e osimbolismo dentro dun marcomaterialista e conserva os TresNiveis Marxistas do ModeloCultural: Infraestrutura,Estrutura e Superestrutura.
O materialismo cultural
O materialismo cultural
• Infraestrutura: poboación, necesidades biolóxicas básicas e recursos (traballo, equipo, tecnoloxía…).
• Estrutura: patrón de organización (goberno, educación, regulamento de producción, etc). comprende a xestión da economía familiar e a producción e reproducción da sociedade. (Helveltius, 1998).
• Superestrutura: institucións sociais (leis, relixión, política, arte, ciencia, supersticións, valores, emocións, tradicións, etc.). abarca a dimensión ideolóxica da cultura, é dicir, está presente en todos os aspectos mentais e intelectuais do resto de estruturas.
Críticas ao materialismo cultural
• Son criticados polo seu determinismo.
• Os Marxistas critican ao Materialismo Cultural por ignorar a influenza da Estrutura sobre a Infraestrutura.
• Os postmodernistas cren que a confianza no aspecto “Etic" en oestudo da cultura non é apropiada, xa que a ciencia ésimplemente unha función da cultura.
• Os idealistas critícano por ignorar variables tales como a xenética, e cren que a perspectiva “Emic" é máis importante que o que os Materialistas Culturais admiten. Finalmente, parece que o Materialismo é demasiado simplista. Debemos considerar igualmente influenzas intelectuais e espirituais sobre a sociedade. Somos criaturas intelixentes tendentes a ter inclinacións espirituais que non poden ser explicadas soamentepor medios materiais.
top related