UBUSHAKASHATSI KU GIHINGWA CY’UMUCERI Uruhare rwa Azote ku mikurire,umusaruro n’uburyohe bw’umuceri nyafurika (NERICA) Coach facilitator of value chain.

Post on 12-Jan-2016

246 Views

Category:

Documents

6 Downloads

Preview:

Click to see full reader

Transcript

UBUSHAKASHATSI KU GIHINGWA CY’UMUCERIUruhare rwa Azote ku mikurire,umusaruro

n’uburyohe bw’umuceri nyafurika (NERICA)

Coach facilitator of value chain development

Head of Food security and sustainable agricultureLecturer at ICK 13 Ukuboza 2013

Innocent SIMPUNGA

Ingingo zisuzumwa

Amavu n‘amavuko y‘ubushakashatsi Uko byakozwe

Incamake y‘ibyagezweho

umusozo

Amavu n‘amavuko : impanvu y‘ubushakashatsi

ubuhinzi bw’umuceri mu Rwanda (Oryza sativa L.

Ikinyampeke gifata umwanya wa kabiri ku isi mu gutunga abantu

Gutanga inyungu n’akazi ku bantu benshi

Intungamubiri Cyadutse muri 1950’s Ubuso buriyongera cyane

3.60 ha muri 2002 7.32 ha muri 2008

Umusaruro muke wagaragaraga(3.30-5.01 t/ha)

Abakeneye umuceri biyongera ku bwinshi

www.cgisnur.org/maps/agri/images/Agri_Maps_prod_riz.jpg 14.05.2009

Ifumbire nvaruganda irahenda Gukoresha umunyu ngugu wa Azote gusa

byagenda gute? Umusaruro uziyongera gute Ducyeneye iki ngo tuzamure umusaruro

Amazi ahagije Amazi anga ate Watera ifumbire ryari kandi gute , kuki? (Witt et al. 1999; RADA, 2007)

Twibaze imbuto nshya zabonetse gute?

Ubwoko ibirango

Oriza sativa Umurumbuko mwinshi

Inkomoko yo muri aziya

Ugira indwara nyinshi

Oriza glaberrima Umurumbuko muto

Guhangana n’indwara n’ibiza binyuranye

Kudakundwa n’abahinzi

NERICA Umurumbuko mwiza nta fumbire ihagije

Ushobora kwikiba kabiri ufumbiwe neza

KWERA mu gihe gito iminsi 50

Intungamubiri Proteine

Uburyohe n‘imirire byifashe gute?

Ubwiza Ubwoko abaguzi bifuza ni ubuhe: igicuruzwa Abahinzi bazakunda iyi he mbuto ,

Aho si umuceri wa rumara inkwi?

Ese kuwutunganya biroroshye : imashini, kuwusekura?

Biterwa na: Wahinzwe hehe ; Ahantu : Bugarama Mukunguri Wasaruwe ryari Gute? Watunganyijwe ute Ubwoko bw’imashini zitunya igihingwa (IRRI, 2008)

UBUSHAKASHATSI BUGAMIJE IKI?Intego nyamukuru: Gusobanukirwa n’imikrire, umusaruro wa NERICA grown with

wakoresha Azote cyangwa utayikoresheje Niba hari ingaruka z’ifumbire ku buryohe bw’umuceri

Twibaze ibi bibazo AZOTE igira uruhare runini ku mikurire no ku murumbuko

w’umuceri Azote yaba igira ingaruka ku buryohe, ubukomere bw’umuceri

Byakozwe gute ? Byagenze biteAhantu

Intara y’amajyepfo Kamonyi :1500 m asl Ruhango:1350 m asl

UBUSHYUHE 11°C - 28°C

Invura ihagwa 1100-1200 mm

Source: www.southernprovince.gov.rw.org

Kanyegenyege

Mukunguri

Twakoresheje iki? Design: uturima duto ifumbire (Urea, 46% N) levels

0 N kg/ha 60 N kg/ha

Gucunga no gukurikirana umurima Guhumbika Gusanza. gutera. akarima: 20 m2 (5x4 m) intera: 25 x25 cm

Ubwoko bwageragejwe Muturage (MT) imbuto dusanzwe duhinga Intsinzi (VT) Tsindagira (FS) Gakire (RC)

Ubundi umuceri werera iminsi ingahe?Twateye ifumbire gute?

Igihe cyo kugemura (50%)

Umaze kubyara (25%)

umaze gutonda (25%)

Source: www.ikisan.com/links/ap_ricegrowth.shtm

Uko imirimo yakurikiranye Weekly shoot height measurement

Amazi adahagije muri KanyegenyegeGutera

Basarura ryari Ese wakuraga ute? Muri Mukunguri

GusaruraGuhura gupima no kugosaora

Hapimwe iki

Gupima uumusaruro

Wahuwe gute

kugosora

Amahugurwa , abakangurambaga

Kuganira n’abahinzi Data SYSTAT version 5 for two-way ANOVA GLM

Guhana amakuru Ese uburyohe bumeze gute

Gupima ubukomere

Gufata 150 g Kuronga incuro 4 Gutaka iminota 20 Gupima

Laboratoire Ibikoresho bihagije

Gusuzuma uburyohe”n’ubukomere

Gupima uburyohe

Gupima ubukomere

ubuhehere

14% moisture

rapid visco analyzer 

Intungamubiri N AZOTE

IbyagezwehoImikuririre

b b

bb

b bb b

b b

bb

bb

b baa

aa

aa

aa

aa

aa

aa

aa

0

20

40

60

80

100

120

140

ON 60N ON 60N 0N 60N ON 60N

1.9.2008 30.10.2008 30.11.2008 29.12.2008

Nitrogen level (kg)/ha and date of observation

Sh

oo

ts h

eig

ht (c

m)

FS RC VT MT

b b

a a

bb

bb

b

bbb

aa

aa

a

ba

aa

a

aa

aa

aa

aa

aa

0

20

40

60

80

100

120

140

ON 60N ON 60N 0N 60N ON 60N

1.9.2008 30.10.2008 30.11.2008 29.12.2008

N-level and date of observation

Sh

oo

ts h

eig

ht (c

m)

FS RC VT MT

VT FS RC

Kanyegenyege Mukunguri

IMIBYARIRE Y‘UMUCERI

No N effect and no interaction

Imibyarire y’umuceri ntaho uhurira n’ingano y’ifumbire

Kugemura bitanga imibyare myinshi kurusha guhita utera mu murima

Umubare w’umubyare ujyana n’ubwoko bw’umuceri

AA

b

aa

b AA

b

aa

b

0

5

10

15

20

25

30

MT FS RC VT 0N 60N

Genotypes and N-Fertilizer (Kg/ha)

Num

ber

tiller

s per

pla

nt

Kanyegenyege Mukunguri

Ibyatsi byapimwe

Biri hejuru ya 20t/ha

AB

b

aa

b

ABb

aa

b

05

1015202530

MT FS RC VT 0N 60N

Genotypes and N-Fertilizer (Kg/ha)AG

B (t/h

a)

Kanyegenyege Mukunguri

Umurumbuko wagaragaye

c

a ab B

A

c

a ab

BA

0

2

4

6

8

10

MT FS RC VT ON 60N

Genotypes and N-Fertilizer (Kg/ha)

Grain y

ield (t/h

a)

Kanyegenyege Mukunguri

Mukunguri Kanyegenyege

  Nitrogen (%) Protein (%) Nitrogen (%) Protein (%)

Lines 0N 60N 0N 60N 0N 60N 0N 60N

FS 1.89 1.90 11.80 11.90 1.44 1.417 8.99 8.86

MT 1.92 2.03 12.03 12.72 1.41 1.428 8.83 8.93

RC 1.76 1.83 11.01 11.43 1.43 1.457 8.93 9.11

VT 1.38 1.58 8.65 9.86 1.43 1.215 8.95 7.59

Intungamubiri : PROTEINES

UBUKOMERE BW’UMUCERI

Kanyegenyege Mukunguri

Newton Newton

MT 12.921 16.833

FS 12.995 14.753

RC 13.228 13.738

VT 13,099 16.253

0N 13.146 16.706

60N 12.975 14.082

SE 0.155 1.475

N 6 6

Stickiness

AA

a

cc

bAA

a

cc

b

-3.0

-2.5

-2.0

-1.5

-1.0

-0.5

0.0MT FS RC VT ON 60N

Genotypes and N-Fertilizer (Kg/ha)

Sticki

ness

(Newt

on)

Kanyegenyege Mukunguri

Farmer’s reactions versus yield factors

• VT shikama mu guhura no gusya •

BYATANZE IKI

• Umusaruro : 4000T• Imbuto nshya: • Gupfunyika neza • Gutunganya : uruganda MURPIC• Igihembo incuro 2 : 1000000

References FAO, 2004.Yield increase through the use of fertilizers and related

inputs. 1980–1984 Thailand project findings and recommendations. Terminal Report AG:FH/THA/025, p. 33.

RADA, 2008. Final report 2007. www.warda.org/publications/AR2004-05/Rwanda.pdf. www.minigri.gov http://www.irri.org/irrc//nfaq.asp http://www.irri.org/

Dushimira cyane Dr. Ronald F. Kühne and Professor Dr. Elke Pawelzik EED yatanze inkunga y’ubushakashatsi bwa MSc studies Co-ordinator and staff of UGAMA COPRORIZ, CODERIKA Win, Ulke, Gunda and Bode laboratoire. RAB/ ISAR yatanze imbuto UWAMARIYA Chantal Incuti n;abavandimwe mwitanze

Murakoze Cyane

top related