Transcript
Strategisch Leidinggevende Leergang 7
Ellen Boverman • Leen van Duijn • Peter de Graaf • Jasper Ritzema
NLPOLITIE NEDERLAND
POLITIE, TWITTER EN GEZAG
Ellen Boverman
Leen van Duijn
Peter de Graaf
Jasper Ritzema
Strategisch Leidinggevende Leergang 7
Begeleider: prof. dr. V.J.J.M. Bekkers
Warnsveld, oktober 2011
1Politie, Twitter en gezag
Voorwoord
Het overkoepelende afstudeerthema van de zevende Strategische
Leidinggevende Leergang (SLL7) is de actuele gezagspositie van de
Nederlandse politie. Onderzoek naar de huidige stand en een ver-
kenning van de mogelijkheden om het gezag van de Nederlandse
politie te versterken is van groot belang, aangezien de legitimiteit
van de organisatie direct geraakt wordt, als het gezag van de politie
onder druk staat.
Wij hebben er voor gekozen om met ons onderzoek op
zoek te gaan naar de positieve beïnvloeding van het
politiegezag, door als organisatie bewust gebruik te
maken van social media. De explosieve groei, de kansen
en “scherpe kantjes” van de verschillende social media
gaan niet ongemerkt aan de politie voorbij, integen-
deel de politie doet volop mee, vooral op Twitter. We
hebben het onderzoek naar het gebruik van Twitter
onder wijkagenten met veel enthousiasme voor zowel
de inhoud als het proces uitgevoerd.
Literatuuronderzoek naar de begrippen beeldvorming,
gezag en leiderschap heeft ons perspectief ten aanzien
van onze positie als strategisch leidinggevende verder
verbreed. Het daarop volgende veldonderzoek was een
uitdaging. Hoe konden we de relatie tussen beeldvor-
ming, gezag en social media concretiseren en meetbaar
maken? We menen daar uitstekend in geslaagd te zijn
door gebruik te maken van vier verschillende onder-
zoeksmethoden.
De lessen van twee jaar SLL zijn voor ons van grote
waarde geweest en we hebben getracht een scriptie
af te leveren die daar recht aan doet. We zijn dan ook
enorm trots op het eindresultaat. Maar we hadden dit
resultaat niet bereikt zonder de hulp en ondersteuning
van een aantal mensen die we hier graag noemen.
Om te beginnen wees prof. dr. Victor Bekkers ons op
deskundige wijze de weg in het doen van wetenschap-
pelijk onderzoek. Daarnaast inspireerde hij ons door
zijn positief kritische feedback en zijn volharding in
het doorleven van de robuuste theorieën. Verder zijn
we de wijkagenten Bas Slutter en Arnoud Grootenboer
dankbaar voor hun optimale medewerking. We hadden
geen betere hoofdrolspelers kunnen kiezen voor ons
veldonderzoek. Natuurlijk willen we ook de experts en
leidinggevenden bedanken die hebben meegewerkt
aan de focusgroep en de gesprekken, die we hebben
gehad om het thema scherp te krijgen. We hebben in al
deze gesprekken gemerkt dat er veel belangstelling is
voor ons onderzoek, dus we verwachten dat de uitkom-
sten van deze eindscriptie zeker gebruikt gaan worden
in de politiepraktijk.
Oktober 2011,
Ellen Boverman, Leen van Duijn, Peter de Graaf en
Jasper Ritzema
2 Politie, Twitter en gezag
3Politie, Twitter en gezag
InhoudsopgaveSamenvatting 5
1. Inleiding 9
1.1 Aanleiding
1.2 Probleemstelling
1.2.1 Doelstelling
1.2.2 Centrale onderzoeksvraag
1.2.3 Deelvragen
1.3 Maatschappelijke en theoretische relevantie
1.4 Theoretische positionering
1.5 Onderzoeksopzet
2. Beeldvorming en social media 15
2.1 Inleiding
2.2 Beeldvorming
2.2.1 Inleiding
2.2.2 Sociale constructie van de werkelijkheid
2.2.3 Kenmerken beeldvorming
2.3 Invloed media op beeldvorming
2.3.1 Inleiding
2.3.2 Frames
2.3.3 Discursieve macht van de media
2.3.4 Frame alignment
2.4 Social media en Twitter
2.4.1 Inleiding
2.4.2 Social media
2.4.3 Twitter
2.5 Relatie beeldvorming en Twitter
2.6 Conclusie
3. Gezag en leiderschap 23
3.1 Inleiding
3.2 Gezag
3.2.1 Gezagsgronden
3.2.2 Politiegezag
3.3 Leiderschap
3.3.1 Kenmerken van leiderschap
3.3.2 Strategisch politieleiderschap
3.4 Conclusie
4. Theoretisch kader en onderzoeksstrategie 31
4.1 Inleiding
4.2 Theoretisch kader
4.2.1 Inleiding
4.2.2 Theoretisch kader
4.2.3 Onderzoeksmodel
4.3 Onderzoeksstrategie
4.3.1 Inleiding
4.3.2 Methoden en technieken van onderzoek
4 Politie, Twitter en gezag
4.3.3 Betrouwbaarheid en geldigheid
4.4 Analysekader
4.5 Conclusies
5. Onderzoek en analyse 39
5.1 Inleiding
5.2 Deel A: inhoudsanalyse tweets
5.2.1 Inleiding
5.2.2 Bevindingen inhoudsanalyse tweets
5.2.3 Deelconclusie inhoudsanalyse tweets
5.3 Deel B: enquête en interviews
5.3.1 Inleiding
5.3.2 Bevindingen en analyse enquête
5.3.3 Deelconclusie enquête
5.3.4 Bevindingen en analyse interviews wijkagenten
5.3.5 Deelconclusie interviews wijkagenten
5.4 Deel C: focusgroep
5.4.1 Inleiding
5.4.2 Uitkomsten en analyse focusgroep
5.4.3 Deelconclusie focusgroep
5.5 Conclusies
5.5.1 Inleiding
5.5.2 Effecten van Twitter
5.5.3 Consequenties voor politieleiderschap
6. Conclusies en aanbevelingen 65
6.1 Inleiding
6.2 Beantwoording deelvragen
6.2.1 Deelvraag 1 en 2
6.2.2 Deelvraag 3 en 4
6.2.3 Deelvraag 5
6.2.4 Deelvraag 6
6.2.5 Deelvraag 7
6.3 Beantwoording centrale vraag
6.4 Aanbevelingen
Literatuurlijst 73
Bijlagen 77
1. Matrix selectie wijkagenten
2. Turflijst inhoudsanalyse tweets WijkagentSassem
3. Turflijst inhoudsanalyse tweets PRRGrootenboer
4. Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
5. Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
6. Lijst @mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
7. Lijst @mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
8. Analyse / topiclijst interviews
9. Factsheet focusgroep
5Politie, Twitter en gezag
Social media kunnen worden gezien als een uitbreiding
van de publieke ruimte en juist daar dient de politie
zich te manifesteren ter bestrijding van de onveilig-
heid, maar ook om haar gezag te verkrijgen van de
burger. Om gezag te verkrijgen is het van evident
belang dat de politie optimaal in verbinding staat met
haar omgeving. De politie kan namelijk niet automa-
tisch terugvallen op de traditionele gezagsgronden.
Juist in de interactie tussen burgers en politie kan de
symbolische macht van de politie gestalte kan krijgen
en het gezag van de politie betekenis. Hiermee is de
vraag relevant wat het effect van social media is op het
gezag van de politie. Dit levert de volgende onder-
zoeksvraag op:
Wat is het effect van het gebruik van Twitter
door wijkagenten op de beeldvorming over
het gezag van de politie, hoe kan dat worden
verklaard en welke consequenties heeft het
voor strategisch politieleiderschap?
Om tot een antwoord te komen op de geformuleerde
onderzoeksvraag is literatuurstudie verricht. Een aantal
sleutelbegrippen uit de onderzoeksvraag is nader be-
studeerd. Het gaat om de begrippen: gezag, beeldvor-
ming en strategisch leiderschap.
Gezag is niet iets dat iemand of een organisatie van
zichzelf heeft. Gezag moet worden verkregen vanuit de
gemeenschap, de samenleving. Dit betekent dat de po-
litie zal moeten aansluiten bij de beelden die er bestaan
in de samenleving ten aanzien van een gezaghebbende
politie. In dit onderzoek is aansluiting gevonden bij de
theorie van Berger en Luckmann (1966), daarmee is ge-
kozen voor een sociaal-constructivistische positionering.
Door intensieve interactie die in de samenleving plaats
heeft, worden beelden geconstrueerd die worden
gepercipieerd als werkelijkheid. Beelden ontwikkelen
zich op deze manier tot heersende waarden. Dit geldt
dus ook voor hoe een gezaghebbende politie eruit zou
moeten zien. Politiegezag ontstaat en bestaat dus bij
de gratie van beeldvorming. Temeer omdat gezag zich
laat representeren via symbolen, die per definitie een
product zijn van beeldvorming.
Om gezag te verkrijgen zal de politie zich bewust
moeten zijn van haar potentiële rol in het proces van
beeldvorming wat betreft haar gezag. Het verkrijgen
van gezag via het proces van beeldvorming levert een
strategisch vraagstuk op voor de politieorganisatie:
“Hoe geven strategisch leidinggevenden vanuit hun po-
Samenvatting
Eén van de meest opvallende ontwikkelingen van deze tijd is de
opkomst van social media. Burgers zoeken contact en interacteren
intensief in virtuele netwerken. Meedoen aan de hedendaagse sa-
menleving vindt voor een belangrijk deel plaats via deze sociale
netwerken.
6 Politie, Twitter en gezag
sitie betekenis aan het gezag van de politie?” Het ant-
woord op deze vraag wordt gevonden door invulling
te geven aan, en het in stand houden van, een opti-
male relatie met de omgeving die in overeenstemming
is met de daar heersende waarden met betrekking tot
het gezag van de politie, te weten bereikbaarheid,
aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en
effectiviteit.
Om een antwoord te vinden op de onderzoeksvraag
is naast literatuuronderzoek ook empirisch onderzoek
gedaan met als concrete vraag wat het veronderstelde
effect is van het gebruik van Twitter op de beeldvor-
ming over het gezag van de politie. Het onderzoek be-
stond uit vier onderdelen: een inhoudsanalyse van de
twitterberichten van twee wijkagenten; een enquête
onder de “volgers” van de wijkagenten; interviews met
de twee wijkagenten en een bijeenkomst van een door
de onderzoekers samengestelde “focusgroep”. Uit de
vier onderzoeksmethoden zijn opvallende inzichten
naar voren gekomen en door het combineren van de
vier methoden is de betrouwbaarheid van het onder-
zoek vergroot.
Uit de inhoudsanalyse is gebleken dat de twitterende
wijkagent aan framebuilding doet; hij selecteert welk
nieuws belangrijk is en bepaalt welke aspecten van dat
nieuws benadrukt dienen te worden in een twitterbe-
richt. Opvallend is dat de tweets waarin de wijkagent
actief aan framebuilding doet veelal te relateren zijn
aan de gezagsgronden zichtbaarheid, aanspreekbaar-
heid en effectiviteit. De tweets hebben effect op de
informatieverwerking, de attitude, en het gedrag
van de volgers. Regelmatig worden de tweets van de
wijkagent “geretweet”. Door de actieve interactie via
Twitter kunnen volgers hun beeldvorming over het
gezag van de politie bijstellen.
Uit de enquête is gebleken dat meer dan 80 procent
van de volgers behoefte heeft aan meer informatie van
de politie via Twitter. Dit biedt kansen om de beeld-
vorming over het gezag van de politie te beïnvloeden
via dit medium. In ieder geval is het zo dat de volgers
de politie als meer “zichtbaar” ervaren door het
gebruik van Twitter. De volgers zien het gebruik van
Twitter niet als middel om invloed uit te oefenen op
de politie. Het gaat hen klaarblijkelijk meer om een
eigenstandige behoefte aan informatie van de politie.
In de interviews gaven de wijkagenten aan dat zij in
de tweets uitleggen wat de politie en meer specifiek de
wijkagent doet. Burgers worden door de wijkagenten
bij het politiewerk betrokken met als achterliggende
gedachte de beïnvloeding van de beeldvorming over
de politie. Twitter is open, laagdrempelig en snel. Daar-
naast is de expansieve kracht een belangrijk kenmerk
van Twitter en maakt het op een zeer eenvoudige
manier sociale interactie mogelijk. Door deze interac-
tie via Twitter worden individuele beelden aan elkaar
gekoppeld (“frame alignment”) en kan een gedeeld
beeld ontstaan ten aanzien van een bepaalde situatie.
Dus ook ten aanzien van politiegezag.
Uit de focusgroep komt naar voren dat verbinding
met en nabijheid tot de maatschappij een absolute
noodzaak en een kernwaarde voor de politie is. Aan-
wezigheid van de politie in de publieke ruimte, dicht
bij de burger is essentieel voor het bestaansrecht van
de politie. Twitter is een middel om die aanwezigheid
en nabijheid vorm te geven. Een politie die middenin
de maatschappij wil staan moet gebruikmaken van de
media die door velen worden gebruikt. Vooral jongere
en toekomstige generaties zijn hierin richtinggevend.
Voor de politietop is het de uitdaging om bij te blijven
bij de enorme ontwikkelingssnelheid van social media.
Strategisch leidinggevenden dienen ruimte te geven
aan activiteiten die er op gericht zijn aansluiting te
krijgen en te houden bij deze ontwikkelingen. Twit-
ter is een communicatiemiddel waarmee de politie
zich kan positioneren in de samenleving. Dit heeft
strategische implicaties: het vraagt om een nationale
visie ten aanzien van dit onderwerp. Echter, voor het
sturingsvraagstuk dat hieronder ligt is vooral “bottom
up” kracht nodig. Immers, de verbinding tussen politie
en samenleving krijgt vorm en vindt zijn verankering
op het lokale niveau. De politietop zal daarom ruimte
moeten geven aan die “bottom up” benadering. Dus
geen krampachtige sturing van bovenaf, maar de
ontwikkeling van het gebruik van Twitter overlaten aan
de gebruikers. Hetgeen aansluit bij het wezenskenmerk
van social media.
Uit het onderzoek zijn een aantal belangrijke aanbeve-
lingen te destilleren:
• OmoptimaalenadequaatTwittertekunneninzet-
ten zal een organisatiecultuur nagestreefd moeten
worden waarin ruimte is om het gebruik van social
media, Twitter, verder te ontwikkelen. Laat deze
ontwikkeling van het twittergebruik over aan de
gebruikers zelf omdat dit aansluit bij het wezens-
kenmerk van social media.
7Politie, Twitter en gezag
• Formuleer(bijvoorkeuroplandelijkniveau)wieof
wat de politie wil zijn, aansluitend op de waarden /
beelden die er in de samenleving bestaan ten aan-
zien van politiegezag. Organiseer dat deze beelden
ook via onder meer social media worden uitgedra-
gen.
• Richtvanuithetbesefdatdepolitiehetver-
trouwen en de informatie van de burger nodig
heeft, het gebruik van Twitter vooral op de lokale
netwerksamenleving. Daar is de interactie met de
burger het meest intensief en dus het effect van de
beeldvorming op het politiegezag het grootst.
• GebruikTwitterdoelgerichtvoorspecifiekedoel-
groepen en niet als een “one size fits all” commu-
nicatiemiddel. Stimuleer het bouwen aan online
relaties, maar organiseer dat in samenhang met
fysiek contact in de lokale netwerksamenleving (de
wijk). De combinatie van twittercontact en fysiek
contact geeft de burger het gevoel betrokken te
zijn bij het politiewerk. Dit zorgt voor een gecom-
mitteerde burger die de politie gezag toekent.
• Twittersteltdepolitieinstaatpositieintenemen
dicht bij de burger. Bewaak daarin goed de balans.
Gezag bestaat óók bij de gratie van afstand.
Uit het onderzoek is gebleken dat Twitter een middel
is om de beelden over het gezag van de politie positief
te beïnvloeden. Twitter heeft natuurlijk ook negatieve
kanten; een onjuist of onbedoeld bericht kan door het
karakter van het medium snel en grote (imago)schade
aanrichten. Juist van deze effecten lijkt de politielei-
ding zich bewust. Het is essentieel om vooral de kansen
van social media te zien zonder de “scherpe kantjes” uit
het oog te verliezen. Social media zijn er en zullen naar
verwachting een dominante positie blijven innemen in
de samenleving.
Interactie is een voorwaarde voor het succesvol toepas-
sen van Twitter. Het medium leent zich niet voor een-
richtingsverkeer, maar vereist een actief contact met
de geïnteresseerde en betrokken volgers. Interactie is
daarmee de belangrijkste factor om aan gezag te win-
nen. Het is niet uit te sluiten dat een actieve wijkagent
die met zijn tweets en reacties een groot aantal volgers
uit verschillende relevante doelgroepen aan zich weet
te binden, meer effect sorteert in “de buitenwereld”
dan een districts- of korpschef.
8 Politie, Twitter en gezag
9Politie, Twitter en gezag
1Inleiding
1.1 Aanleiding
“De opkomst van social media en de gebrekkige manier
waarop publieke organisaties omgaan met nieuwe media
spelen een rol bij het afnemen van het vertrouwen in
de overheid”, aldus een citaat uit het rapport “Zelf
Vertrouwen”1 van de Nationale DenkTank 2010, een
multidisciplinair team dat bestaat uit ongeveer 20
jonge academici.
De Nationale DenkTank buigt zich jaarlijks over een
maatschappelijk probleem en heeft in 2010 onderzoek
gedaan naar de vraag hoe publieke organisaties de
interactie met burgers zodanig kunnen vormgeven dat
er een omslag gerealiseerd kan worden van een afha-
kende en wantrouwende burger naar een betrokken
en vertrouwende burger.
Kenmerkend voor de huidige netwerksamenleving is
dat burgers elkaar niet alleen opzoeken in de fysieke
publieke ruimte, maar elkaar steeds meer “treffen” in
virtuele netwerken. Dit gebeurt vooral via social media,
waarvan Twitter, Facebook, Hyves en LinkedIn de
meest sprekende voorbeelden zijn. Het lijkt er op dat
de publieke ruimte is uitgebreid met deze “internet-
based” sociale netwerken. Burgers hebben hierin
intensief contact met elkaar; ze organiseren, communi-
ceren, mobiliseren en wisselen informatie uit via deze
sociale netwerken. Deelname aan de hedendaagse
samenleving vindt voor een belangrijk deel plaats via
deze social media.
De vraag of de politie zichtbaar aanwezig moet zijn
in deze netwerken, de “nieuwe” publieke ruimte lijkt
zichzelf dan ook te beantwoorden. Het onderzoek van
de Nationale DenkTank (2010) wijst uit dat 62 procent
van de burgers vindt dat publieke organisaties meer
gebruik moeten maken van de nieuwe media. Publieke
organisaties gebruiken volgens de DenkTank de moge-
lijkheden van social media tot op heden onvoldoende.
Veel websites van publieke organisaties zijn zo ingericht
dat de communicatie slechts eenzijdig plaatsvindt. Door
de mogelijkheid tot gesprek en discussie te geven, via
bijvoorbeeld social media, heeft de burger meer directe
invloed en voelt zich meer betrokken. De politie moet
sneller en beter inspelen op signalen uit de samenleving
en mensen proactief benaderen. De politie kan niet
zonder meer rekenen op het gezag van het blauwe
uniform, aldus de Nationale DenkTank (2010).
Een publieke organisatie als de politie ontleent haar
legitimiteit aan het feit dat zij namens en ten behoeve
van de samenleving haar taken uitoefent. Om de
politietaak goed en met gezag uit te kunnen voeren en
om haar legitimiteit te behouden, heeft de politie het
vertrouwen van de burger nodig. En om dat vertrouwen
te krijgen en te behouden zal de politie voor de burger
zichtbaar moeten zijn.
Het rapport “Actieve Wederkerigheid”2 van het Ministerie
van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stelt dat
de burger behoefte heeft aan contact met de politie.
De burger wil gehoord worden, bij een beroep op hulp
of ondersteuning, maar ook wanneer men informatie
kwijt wil. Wanneer de politie te vaak niet thuis geeft
dan ondermijnt dit het gezag van de politie.
Dit werpt de vraag op waar en hoe de politie op een ef-
fectieve manier in contact kan komen met de burger en
wel op een manier dat het gezag van de politie positief
beïnvloed wordt. De aangewezen plaats daarvoor leek
tot voor kort de fysieke publieke ruimte. In de huidige
samenleving lijkt het accent te verschuiven naar de pu-
blieke ruimte die door social media wordt gecreëerd. Dit
is niet zonder gevolgen voor de relatie tussen de politie
1 Stichting de Nationale DenkTank (2010) Zelf Vertrouwen, Amsterdam2 Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2005) Actieve Wederkerigheid, Den Haag
10 Politie, Twitter en gezag
en de burger.
De overheid gaat in het contact met de burger tra-
ditioneel uit van hiërarchische gezagsverhoudingen:
een wereld die verticaal is georiënteerd, waar gezag
bestaat bij de gratie van afstand, zo ook bij de politie.
Ambtelijke loyaliteit wordt nog steeds nadrukkelijk
verwacht van de politieambtenaar en hoewel de politie
dicht bij de burgers staat is er tot op zekere hoogte
nog altijd sprake van professionele distantie. Al was
het alleen maar omdat de wet de politie haar het ge-
zag geeft, denk aan het geweldsmonopolie. In de we-
reld van social media is echter geen sprake van verticale
gezagsverhoudingen, de werking is vooral horizontaal:
iedereen in het netwerk is gelijk, zo wordt veronder-
steld. Een omgeving waar het meer lijkt te gaan om
aanwezigheid en populariteit dan om positie, kennis
of macht. Informatie verspreidt zich op het internet
mede onder invloed van de social media razendsnel. In-
cidenten zijn direct en landelijk zichtbaar. Schrijnende
voorbeelden zijn de rellen bij het publieksevenement
in 2009 op het strand van Hoek van Holland en de
wijkproblemen in 2010 tussen de Molukse en de Ma-
rokkaanse gemeenschap in Culemborg. De politie vindt
het lastig om goed te reageren op negatieve beeldvor-
ming via de media. Het werken in de “spotlights van
(social) media” lijkt voor de politie een ingewikkelde
opgave.
Uiteraard zijn de actuele incidenten rondom het ge-
bruik van social media door de politie ons niet ontgaan;
ze dienen als inspiratiebron voor ons onderzoek. De
worsteling die de strategische top van de politie door-
maakt in de zoektocht naar een meer actieve houding
binnen de netwerksamenleving heeft zich misschien
wel het meest duidelijk geuit in het uitblijven van
reacties en sturing rondom “uitglijders” op Twitter
van leidinggevenden. Uiteraard tekent zich hier de
schijnbare tegenstelling af tussen enerzijds de brede
discretionaire bevoegdheid van de politiefunctionaris
zoals we die gewend zijn en het meer dwingend opleg-
gen van richtlijnen en sturen op gedrag door de top
van de politieorganisatie. Naast de negatief geladen
voorbeelden werden wij ook getroffen door prachtige
initiatieven en pilots van twitterende wijkagenten.
Hieruit blijkt volgens ons ook de potentie van het ge-
bruik van social media. Een kant van de social media die
wij nadrukkelijk willen verkennen.
De uitdaging is om de interactie tussen politie en bur-
gers zodanig vorm te geven dat het de vertrouwensre-
latie versterkt. De politie heeft de taak om een manier
te vinden hoe zij op een gezaghebbende manier kan
participeren in de netwerksamenleving met gebruik van
social media. Hier ligt onze fascinatie voor het onder-
werp van deze scriptie.
1.2 Probleemstelling
1.2.1 Doelstelling
De beelden, in het jargon ook wel “frames” genoemd,
die traditioneel in de media ontstaan en worden toege-
past zijn bepalend voor hoe de burger naar de wereld
en dus ook naar de politie kijkt.
De afgelopen jaren zijn de zogenaamde social media
op internet daar bijgekomen. De overheid is initieel
verrast door de kracht van de social media. De snelheid,
de grenzeloosheid, het open karakter, het verbindend
vermogen en de krachtige “framing” binnen social
media lijken de overheid veelal op achterstand te zetten
(Bekkers e.a., 2009). Voor de politie is dit niet anders.
Daar komt bij dat er nog weinig is nagedacht over wat
de politieorganisatie wil met social media. Wij vragen
ons af in hoeverre de politie social media kan gebruiken
om haar gezag positief te beïnvloeden. Het gezag van
de politie is niet alleen toe te schrijven aan formele
gezagsgronden, gebaseerd op door de wet toebedeelde
taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Een
ander perspectief gaat er vanuit dat gezag moet wor-
den verdiend en stelt dat de werkelijkheid een sociale
constructie is (Berger & Luckmann, 1966). Op basis van
dit leerstuk kan verondersteld worden dat het “gezag”
van de politie niet een gegeven is, maar iets wat door
de maatschappij aan de politie kan of moet worden
toegeschreven.
Het gezag van de politie is op grond van dit leerstuk
gebaseerd op het gedeelde beeld dat in de maatschap-
pij ontstaat over de wijze waarop de politie haar taken
uitvoert, haar verantwoordelijkheden opneemt en
bevoegdheden uitoefent. Dit gedeelde beeld komt
tot stand door interactie in de samenleving, tussen
individuen onderling, maar ook door interactie met
de politie. Op basis van dit uitgangspunt kan de vraag
gesteld worden of dit proces, de sociale constructie van
het politiegezag, te beïnvloeden is. Als dat het geval
is, kan de politie social media dan als sturingsinstrument
gebruiken? En als de politie de beeldvorming over de
eigen organisatie zelf kan “framen”, kan zij dan daar-
mee haar gezag versterken?
11Politie, Twitter en gezag
De meeste korpsen maken inmiddels gebruik van
social media voor het verspreiden van persberichten,
het doen van getuigenoproep en het adviseren over
preventie. Vooral de microblogging-dienst Twitter wint
snel aan populariteit; een groeiend aantal politie-
ambtenaren twittert. Met name onder wijkagenten
neemt het gebruik een grote vlucht. Wij willen met
deze thesis onderzoeken of de politie middels het
gebruik van Twitter door wijkagenten de beeldvor-
ming over de politie kan beïnvloeden teneinde haar
gezag te versterken. Aangezien dit onderwerp de
positionering van de politie direct raakt zal daarnaast
onderzocht worden wat het gebruik van social media
betekent voor strategisch politieleiderschap.
1.2.2 Centrale onderzoeksvraag
Uit de doelstelling is de centrale onderzoeksvraag
waarop deze thesis een antwoord probeert te geven
en aanbevelingen tracht te doen, te herleiden. De
onderzoeksvraag luidt als volgt:
Wat is het effect van het gebruik van Twitter
door wijkagenten op de beeldvorming over
het gezag van de politie, hoe kan dit worden
verklaard en welke consequenties heeft dit
voor strategisch politieleiderschap?
1.2.3 Deelvragen
Om tot beantwoording van de onderzoeksvraag te ko-
men en om recht te doen aan de doelstelling zijn een
aantal deelvragen geformuleerd. Met behulp van lite-
ratuurstudie, waarin een verkenning van de relevante
theorieën centraal staat, wordt getracht een antwoord
te vinden op de volgende vier deelvragen.
1. Wat is beeldvorming en hoe wordt beeld-
vorming beïnvloed door de media?
Beeldvorming is een proces waarin een subjectief beeld
van “de werkelijkheid” wordt gecreëerd, de media heb-
ben een voorname rol in dit proces. De eigen waarne-
mingen en persoonlijke ervaringen van mensen leggen
het af tegen de stroom van meningen en opinies in de
media (Bovens, ‘t Hart & Van Twist, 2007). De aangebo-
den beelden of “frames” lijken daarbij vaak belang-
rijker dan feiten. Social media spelen bij het creëren en
verspreiden van beelden een voorname rol, vandaar de
volgende deelvraag.
2. Wat is kenmerkend voor social media in
het algemeen, en voor Twitter in het bij-
zonder?
De opkomst van de “internet-based” sociale netwerken,
de zogenaamde web 2.0 toepassingen, maakt dat de
fysieke publieke ruimte is uitgebreid met een virtuele
publieke ruimte. Deelname aan de moderne samen-
leving vindt voor een belangrijk deel plaats via de zo-
genaamde social media. Een belangrijke exponent is de
microblogging-dienst Twitter. Het beeld dat met behulp
van Twitter over de politie wordt gecreëerd of ontstaat,
is mogelijk van invloed op het gezag van de politie. Dit
leidt tot de volgende deelvraag.
3. Wat is gezag en wat is bepalend voor de
mate waarin de politie als gezaghebbend
wordt ervaren?
De theorie van Weber over gezag kent verschillende
objectieve bronnen van gezag, te weten: gezag op
grond van traditie, charisma of op grond van kenbare
en rationeel ontworpen regels (De Jong, 1997: 128-133).
Naast deze klassieke benadering van gezag bestaat er
ook een ander perspectief dat uitgaat van de gedachte
dat de werkelijkheid een sociaal construct is (Berger
& Luckmann, 1966). Dit maakt dat het gezag van de
politie afhankelijk is van het gedeelde beeld dat in de
samenleving over de politie bestaat als gevolg van soci-
ale interactie en communicatie. Leiderschap speelt een
belangrijke rol in deze interacties.
12 Politie, Twitter en gezag
1.3 Maatschappelijke en theoretische rele-
vantie
De samenleving lijkt steeds afhankelijker te worden
van internet en social media (Castells, 2009). Social media
beïnvloeden de beeldvorming over de politie en voeden
de maatschappelijke discussie over het afnemende
gezag van de politie. De politie is tot op heden onvol-
doende in staat geweest om zich afdoende te verhou-
den tot deze maatschappelijke ontwikkeling. Er is een
dringende behoefte om het nieuwe fenomeen social
media beter te begrijpen en te benutten. Dit onder-
zoek kan een bijdrage leveren aan die zoektocht. In dit
licht is het van belang om onderzoek te doen naar het
gebruik van Twitter in relatie tot de beeldvorming over
de politie en de effecten op het gezag van de politie.
Het gebruik van Twitter is relatief nieuw bij de overheid
en dus ook bij de politie, maar groeit exponentieel.
Het twittergedrag van Nederlandse politieambtena-
ren is inmiddels als gevolg van een aantal incidenten
onderwerp van discussie in eigen kring en in de media.
Een discussie die niet los te zien is van de brede maat-
schappelijke discussie over het gezag en de legitimiteit
van de politie. Dit geeft het onderwerp tevens een
strategische lading. Politieleiders op strategisch niveau
kunnen met behulp van de uitkomst van dit onderzoek
hun strategie en beleid voor het gebruik van Twitter en
andere social media mede bepalen.
Het gebruik van social media door de politie en de
invloed van social media op de beeldvorming over het
gezag van de politie is nog nauwelijks wetenschap-
pelijk onderzocht. Ook is er nog weinig onderzoek
verricht naar het gebruik Twitter. Social media bieden de
mogelijkheid voor een nieuwe stijl van communiceren
die past bij deze tijd. Het is transparant, simpel, snel,
participatief, direct, altijd bereikbaar, niet hiërarchisch
en overal. De theoretische relevantie van deze scriptie
komt tot uitdrukking in het onderzoek naar de relatie
tussen deze moderne vorm van communicatie en de
beeldvorming over het gezag van de politie.
4. Wat is kenmerkend voor strategisch poli-
tieleiderschap?
De beeldvorming over de politie en politiegezag raakt
de externe positionering van de politie en daarmee
ook haar legitimiteit. Dit maakt dat het strategische
onderwerpen zijn, die een nadere uitwerking van de
kenmerken van strategisch politieleiderschap recht-
vaardigen.
Na de beantwoording van bovenstaande deelvragen
volgt een uitwerking van de volgende drie deelvragen
die de basis vormen van ons empirisch onderzoek.
5. Wat is het veronderstelde effect van het
gebruik van Twitter op de beeldvorming
over het gezag de politie en hoe kan dit
worden onderzocht?
Op basis van de verkregen theoretische inzichten
wordt een onderzoeksmodel gepresenteerd dat de sa-
menhang tussen de verschillende theoretische deelvra-
gen in beeld brengt. Aan de hand van dit theoretisch
kader zal de onderzoeksstrategie worden bepaald.
6. Wat is het feitelijke effect van het gebruik
van Twitter op de beeldvorming over het
gezag van de politie in de politiepraktijk
en hoe kan dit worden verklaard?
Dit onderzoek beoogt vast te stellen wat er feitelijk
gebeurt in de politiepraktijk op het gebied van de
inzet van social media. Onderzocht wordt of er in de
praktijk een relatie is tussen het gebruik van Twitter
door wijkagenten en de beeldvorming over het gezag
van de politie.
7. Als er een relatie bestaat tussen het
gebruik van Twitter en de beeldvorming
over het gezag van de politie, welke con-
sequenties heeft dit dan voor strategisch
politieleiderschap?
Als uit het onderzoek blijkt dat het gebruik van social
media effect heeft op de beeldvorming over het gezag
van de politie is het gezien de directe relatie met de
externe positionering van de politie van belang om de
consequenties voor het strategisch leiderschap van de
politie in beeld te brengen.
13Politie, Twitter en gezag
of “frames” staan centraal.
In hoofdstuk 3 worden de begrippen gezag en politie-
leiderschap gedefinieerd. Hierbij wordt met behulp van
de theorie over het sociaal-constructivisme de invloed
van beeldvorming op gezag uitgewerkt. De heersende
ideeën over politieleiderschap worden beschouwd in
de context van de netwerksamenleving en de opkomst
van social media. De begrippen en theorieën hebben een
robuust karakter en zullen ook als zodanig beschreven
worden, waarnodig verduidelijkt met prikkelende, ver-
helderende voorbeelden uit de actualiteit.
Onderzoek
In hoofdstuk 4 wordt het theoretisch kader vertaald
naar een conceptueel model waarin de relatie tussen
de centrale begrippen social media, beeldvorming en
gezag tot uitdrukking wordt gebracht. Daarnaast zal de
onderzoeksstrategie worden geformuleerd.
In hoofdstuk 5 wordt het onderzoeksmodel getoetst
met behulp van empirisch onderzoek. Hiertoe wordt
in hoofdstuk 4 eerst een analysekader gepresenteerd.
Hoofdstuk 6 tenslotte, completeert het onderzoek en
behelst een weergave van de conclusies en aanbevelin-
gen.
De onderzoeksopzet wordt schematisch weergegeven
in onderstaand figuur:
figuur 1.1 onderzoeksopzet
1.4 Theoretische positionering
De beeldvorming over de politie wordt voor een be-
langrijk deel bepaald door de manier waarop de media
over de politie berichten. De media geven betekenis
aan belangrijke ontwikkelingen in de samenleving
door de manier waarop beelden worden gepresen-
teerd en gepositioneerd. De media hebben daarmee
invloed op de manier waarop er door de samenleving
naar de werkelijkheid wordt gekeken. Wij vinden in
deze thesis aansluiting bij de theorie van Berger en
Luckmann (1966), daarmee kiezen we voor een sociaal-
constructivistische benadering. Berger en Luckmann
stellen dat ieder mens kennis op een eigen wijze
construeert, waarbij men sterk wordt beïnvloed door
de reacties en opvattingen in de sociale omgeving. Het
sociaal geconstrueerde beeld van de werkelijkheid dat
zo ontstaat, is de resultante van de interactie tussen de
verschillende actoren in de maatschappij.
Social media worden gekenmerkt door deze interactie
en collectieve oordeelsvorming en dragen als zodanig
bij aan het gepercipieerde beeld over de politie en
dus ook het gezag van de politie. Gezag is daarmee
niet een gegeven, maar iets wat aan de politie wordt
toegekend of toegeschreven. Strategische leiding-
gevenden van de politie moeten zich bewust zijn van
dit effect van (social) media op het beeld over het
politiegezag. De politietop is immers verantwoordelijk
voor het positioneren van de politieorganisatie in de
samenleving om zo haar betekenisvolle rol blijvend in
te kunnen nemen.
1.5 Onderzoeksopzet
Na dit inleidende hoofdstuk worden onze centrale
onderzoeksvraag en de deelvragen uitgewerkt langs
de navolgende opzet.
Theoretisch kader
De beantwoording van de deelvragen over beeldvor-
ming, social media, gezag en politieleiderschap krijgt
gestalte met behulp van literatuuronderzoek.
In hoofdstuk 2 staan beeldvorming en social media
centraal. Het begrip beeldvorming wordt uitgewerkt.
Vervolgens wordt stilgestaan bij wat kenmerkend is
voor de hedendaagse beeldvorming en de rol van de
media. Het begrip social media en het fenomeen Twit-
ter worden toegelicht. De macht van de media in het
proces van beeldvorming en het gebruik van beelden
14 Politie, Twitter en gezag
15Politie, Twitter en gezag
these questions we adopt some “world picture”. Hawking
(1988) beschrijft in deze quote het belang van het heb-
ben van een “beeld” voor mensen om orde te schep-
pen in de chaos. Er wordt een gezamenlijk beeld van
de werkelijkheid afgesproken om de rust enigszins te
herstellen.
Pirsig (1974) stelt dat de werkelijkheid is opgebouwd
uit ideeën die groeien naarmate we zelf groeien. Onze
perceptie van de werkelijkheid wordt beïnvloed door
bijvoorbeeld onze ervaring, achtergrond, leeftijd en
sexe. Daarom is onze waarneming van de feiten (mits
we feiten gelijkschakelen met de werkelijkheid) nooit
waardevrij. Je neemt jezelf als het ware altijd mee in
de waarneming van datgene wat je ziet, voelt, denkt.
Daarom komt Pirsig ook niet tot de conclusie dat de
werkelijkheid niet bestaat. Hij denkt dat die wel dege-
lijk bestaat als een op zichzelf staand iets. Het is echter
de niet waardevrije waarneming van de werkelijkheid
die maakt dat we allemaal een andere werkelijkheid
zien. Hij zegt dat dit ook sterk te maken heeft met de
waarde die je toekent aan iets dat je gewaarwordt.
Zo redeneert hij verder dat een gestructureerde
werkelijkheid wordt voorgeselecteerd op basis van de
waardebron waaruit deze wordt verkregen. Vind je iets
bijvoorbeeld mooi of lelijk, belangrijk of onbelangrijk,
veilig of bedreigend.
In onderzoek naar beeldvorming is dit spanningsveld
niet te vermijden: een analyse van “de werkelijkheid”
en hoe er over de werkelijkheid gesproken, geschreven
en gedacht wordt, maakt duidelijk dat er niet één wer-
kelijkheid bestaat. Dat maakt het noodzakelijk om te
bestuderen welke werkelijkheid gepresenteerd wordt
als belangwekkend, met andere woorden welke beeld-
vorming dominant is. In de navolgende subparagrafen
wordt nader ingegaan op het proces van betekenisge-
ving, oftewel beeldvorming.
2.1 Inleiding
Om tot beantwoording van de centrale onderzoeks-
vraag te komen zijn in hoofdstuk 1 de volgende deel-
vragen benoemd:
Wat is beeldvorming en hoe wordt beeldvor-
ming beïnvloed door de media?
Wat is kenmerkend voor social media in het
algemeen en voor Twitter in het bijzonder?
Gelet op het belang van beelden en de zeggings-
kracht die er veelal vanuit gaat is het essentieel voor
ons onderzoek dat we dieper ingaan op het begrip
beeldvorming en de rol van de media in het proces van
beeldvorming. Hierbij komen met name de factoren
die bijdragen aan het construeren van een beeld
of “frame” aan de orde. Een van meest bepalende
begrippen rondom beeldvorming is “framing”, een
proces van betekenisgeving dat veelal in de media
plaatsvindt. De kenmerken van “frames” en de rol van
“framing” in en door de media worden beschreven in
paragraaf 2.3.
Wat social media zijn wordt behandeld in paragraaf 2.4.
Ook wordt ingegaan op Twitter als populaire represen-
tant van social media. In de afsluitende paragraaf 2.5
komen beide deelvragen samen. In paragraaf 2.2 volgt
echter eerst een uitwerking van het centrale begrip
beeldvorming.
2.2 Beeldvorming
2.2.1 Inleiding
“We find ourselves in a bewildering world. We want to
make sense of what we see around us and ask; what is the
nature of the universe? What is our place in it and where
did we come from? Why is it the way it is? To try to answer
2Beeldvorming en
social media
16 Politie, Twitter en gezag
die we vervolgens produceren. Aan beeldvorming
liggen immers keuzes ten grondslag: wat wel en niet
afgebeeld wordt, wie in- of uitgesloten wordt in be-
paalde beelden en teksten en hoe iets wordt afgebeeld.
Taal is hierin geen neutrale factor. Berger en Luckmann
(1966) zeggen zelfs dat “language the most important sign
system of human society” is. Dat blijkt al uit het feit dat
de betekenis van woorden in de loop van de tijd kan
veranderen en per context kan verschillen. Een woord
krijgt dus betekenis en een lading in een bepaalde
context, in relatie tot andere woorden en betekenissen.
Deze (ver)beeldende werking van taal wordt beeldvor-
ming genoemd.
Servaes en Tonnaer (1992) definiëren beeldvorming als
een proces waarbij op basis van contacten en relaties
met de omgeving de werkelijkheid wordt geïnterpre-
teerd. Het “beeld” dat wordt aangereikt wordt aan
het eigen referentiekader en de eigen reeds bestaande
“werkelijkheid” getoetst. Volgens Berger en Luckmann
(1966) is dit een automatisch proces. We zijn ons er niet
van bewust dat we voortdurend leren hoe de werke-
lijkheid eruitziet. Daarom twijfelen we vaak ook niet
aan onze opvattingen. Ons beeld van de werkelijkheid
wordt daarnaast sterk beïnvloed door onze rol, afkomst
en status in de maatschappij (Maeseele, 2003). We ken-
nen de wereld dus zoals we die waarnemen en onze
waarnemingen zijn gebaseerd op aangeleerde interpre-
taties. Het proces van betekenisgeving is daarmee voor
een belangrijk deel verankerd in patronen en gewoon-
tes, gevormd door ons verleden en vastgelegd in taal en
gedrag (Sprenger, 2005). We interpreteren gebeurtenis-
sen dus op onze eigen manier en vormen op die manier
een beeld van de werkelijkheid.
Onze individuele perceptie wordt echter sterk beïnvloed
door ons sociaal functioneren; in de interactie tussen
verschillende mensen worden betekenissen uitgewis-
seld. Beeldvorming is daarmee, zo bleek al, vooral een
proces van sociale interactie (Adoni & Mane, 1984). De
sociaal geconstrueerde werkelijkheid die via dit proces
ontstaat, kan onderhevig zijn aan veranderingen. Het
proces verplicht immers niet om alles zomaar aan te
nemen (Berger & Luckmann, 1966). Er is niet één waar-
heid, maar er zijn er zoals Pirsig (1974) al stelde vele
naast elkaar. De subjectiviteit van menselijke waarne-
ming en oordelen verwordt daarmee tot uitgangspunt.
Er is weliswaar een gemeenschappelijke betekeniscon-
structie mogelijk, maar deze is niet vanzelfsprekend en
slechts onder bepaalde condities realiseerbaar. De beel-
2.2.2 Sociale constructie van de werkelijk-
heid
De sociologen Berger en Luckmann stellen in “The
Social Construction of Reality” (1966) evenals Pirsig
dat we constant indrukken opdoen die we veralgeme-
niseren tot kennis over de werkelijkheid. De werkelijk-
heid die mensen ervaren of waarnemen wordt sterk
beïnvloed door de reacties en opvattingen in de sociale
omgeving. Berger en Luckmann (1966) geven aan dat
we op basis van de sociale interactie die plaatsvindt in
het dagelijkse leven “afspraken” maken over hoe de
werkelijkheid in elkaar steekt.
Het sociaal geconstrueerde beeld van de werkelijkheid
dat zo ontstaat is de resultante van de interactie tussen
de verschillende actoren in de maatschappij. Een proces
van betekenisgeving dat leidt tot een gemeenschappe-
lijk en gedeeld beeld van de sociale werkelijkheid. De
beelden die ons bereiken krijgen dus vooral op basis
van sociale interactie betekenis. De sociale werkelijk-
heid die als gevolg van dit proces van betekenisgeving
ontstaat, kan gezien worden als een geïnterpreteerde,
gedefinieerde en dus geconstrueerde realiteit.
Het gedeelde beeld van de werkelijkheid stolt niet
alleen in gezamenlijke waarden, normen en opvattin-
gen, maar ook in symbolen op grond waarvan allerlei
regelgeleide praktijken ontstaan die we instituties noe-
men. Instituties als het gezin, de school, de kerk, maar
ook de politie. Deze instituties beïnvloeden ons denken
en handelen en dragen als zodanig bij aan de totstand-
koming van het gedeelde beeld van de werkelijkheid.
Deze invloed vindt dus vooral plaats via een proces van
socialisatie. Via deze socialisatie leert elk individu zijn
plaats in de maatschappij kennen. Het individu leert
dat de wereld is, hoe het zelf de wereld ziet (Berger &
Luckmann, 1966). In de volgende subparagraaf wordt
het individuele proces van betekenisgeving nader
verkend door een verdere uitwerking van het centrale
begrip beeldvorming.
2.2.3 Kenmerken beeldvorming
Beeldvorming verwijst zowel naar de tekstuele en
visuele beelden die ons dagelijks omringen als naar
gedachten, overtuigingen, associaties, gevoelens en
ervaringen. Bovendien beïnvloeden deze beide vor-
men van beeldvorming elkaar wederzijds: plaatjes en
teksten hebben invloed op denkbeelden, en andersom
beïnvloeden deze denkbeelden de plaatjes en teksten
17Politie, Twitter en gezag
2.3.2 Frames
Journalisten laten ons door kaders of “frames” naar
de werkelijkheid kijken. Een dergelijk “frame” geeft
betekenis aan de (verbeelde) gebeurtenis (Van Twist
e.a., 2010: 24). “Frames” bemiddelen en verbinden
feiten, waarden, acties en interpretaties waardoor een
bepaalde (vaak losse) ordening ontstaat waarmee een
ambigue werkelijkheid beheersbaar en dus interpre-
teerbaar wordt gemaakt (Bekkers e.a., 2009: 51). Schön
en Rein (In Hajer & Lawes, 2006: 257) definiëren een
“frame” in deze context als: “a schemata of interpretation
that enables individuals to locate, perceive, identify, and label
occurences within their life space and their world at large
rendering events meaningful and thereby guiding action”.
Met schemata worden persoonlijke rangschikkingen
van subjectieve betekenissen van objecten, situaties of
gebeurtenissen bedoeld (De Boer & Brennecke, 2009:
228).
Entman (1993) omschrijft “framing” als een selectiepro-
ces dat leidt tot een bepaalde interpretatie van de wer-
kelijkheid: “framing is selecting some aspects of a perceived
reality and make them more salient in a communicating text,
in such a way as to promote a particular problem definition,
causal interpretation, moral evaluation, and/or treatment
recommendation for the item described”.
In het uitdragen van een probleem of vraagstuk als
een relevant onderwerp, definiëren en herdefiniëren
mensen dus de vorm en inhoud. Dit proces van defini-
eren en herdefiniëren wordt “framing” genoemd: het
creëren en reproduceren van bepaalde referentiekaders
waarmee individuen bepaalde onderwerpen interpre-
teren als zijnde relevant of niet relevant (Bekkers e.a.,
2009: 51).
Op maatschappelijk niveau kan een “frame” gezien
worden als een “account of ordering that makes sense
in the domain of policy and that describes the move from
diffuse worries to actionable beliefs” (Hajer & Lawes, 2006:
256-257). Een categorisering en/of tegenstelling tussen
allochtonen en autochtonen is hier een voorbeeld van.
“Frames” maken het dus mogelijk dat mensen een
gemeenschappelijke taal ontwikkelen die helpt een
gedeelde interpretatie van de beleefde werkelijkheid te
creëren. De media hebben een voorname rol in dit pro-
ces (Snow & Benford, 1988; zie ook Weick, 1969). In het
gebruik van “frames” komt de zogenaamde discursieve
macht van de media tot uitdrukking. Deze discursieve
macht van de media wordt in de volgende subparagraaf
toegelicht.
den die door mensen er op na worden gehouden en
zich “vastzetten” komen dus tot stand door ervaringen
die ze zelf meemaken of doordat ze bestaande opvat-
tingen en houdingen geheel of gedeeltelijk overne-
men. Dit maakt beeldvorming een proces waarin een
subjectief beeld van “de werkelijkheid” wordt ge-
creëerd. De media hebben invloed op dit proces, het-
geen beschreven wordt in de volgende paragraaf.
2.3 Invloed media op beeldvorming
2.3.1 Inleiding
De media, in onze hoogtechnologische samenleving,
maken een substantieel deel uit van het in de vorige
paragraaf beschreven socialisatieproces door hun ver-
mogen om beelden van gebeurtenissen en ervaringen
te tonen, die de meesten onder ons wellicht nooit zelf
zullen ervaren (Maeseele, 2003). We leven in een “me-
diated reality”: “de schaarse rechtstreekse waarnemingen
en persoonlijke ervaringen leggen het af tegen de stroom
van beelden en opinies die dagelijks via de media worden
gepresenteerd” (Bovens, ‘t Hart & Van Twist, 2007).
De media beïnvloeden sterk wat “nieuws” is. De media
bieden een gemeenschappelijke ervaring en gedeeld
beeld over onze samenleving en binden deze door
“de bevestiging van de werkelijkheid”. Ze verzorgen
de framing, scripting en casting waartegen gebeurtenis-
sen zichtbaar worden en betekenis krijgen (Van Twist,
2010). “Feiten” worden omgevormd tot betekenisvolle
verhalen (framing). Via een script wordt het verhaal
op het publiek overgebracht (scripting) met behulp
van personen die het verhaal vertellen (casting) (Van
Twist e.a., 2010: 27-28). De media hebben derhalve
een belangrijke rol in het proces van betekenisgeving,
in casu beeldvorming. Zij leveren de beelden op basis
waarvan het socialisatieproces plaatsvindt en maken
zelf onderdeel uit van dat proces. De media beïnvloe-
den wat we lezen, zien en horen; naast bijvoorbeeld
de onderwerpkeuze en gekozen invalshoek kunnen de
media ook bijdragen aan de beeldvorming van mensen
door het aantal malen dat aandacht wordt besteed
aan een bepaald onderwerp. Kenmerkend voor de
hedendaagse beeldvorming in de media is het gebruik
van “frames”. In de volgende subparagraaf worden de
begrippen “frames” en “framing” uitgewerkt.
18 Politie, Twitter en gezag
de “frames” die mensen al hadden.
Vandaar dat sommigen stellen dat de macht van de
media vooral een discursieve macht is (Bekkers e.a., 2009:
60). De media duiden en koppelen “frames” die door
bepaalde mensen als betekenisvol worden ervaren en
door anderen juist niet. Of zoals Street (2001) stelt:
“media help individuals to pick up particular versions of rea-
lity. They help to construct people’s identities and interests,
and hence their relationship with ‘reality’. Hence, the power
of the media is primarily perceived as discursive power, in the
power to create specific frames and to create the alignment
between frames. However, the way in which these frames
(identities and images) are adopted, is also dependent on the
resources and skills of people, their own culture, the practices
in which they are involved”.
“Framing” heeft dus volgens Street (2001) niet al-
leen betrekking op de productie en reproductie van
bepaalde referentiekaders (“frames” die iets zeggen
over de aard en omvang van een bepaald probleem en
mogelijke oplossingsrichtingen) maar ook op de wijze
waarop “frames” worden aangepast omdat verschillen-
de actoren hun referentiekaders aan elkaar koppelen.
2.3.4 Frame alignment
Door het koppelen van “frames”, oftewel “frame align-
ment”, worden individuele referentiekaders dus aan
elkaar gekoppeld zodat een gedeeld begrip ontstaat
van een bepaalde situatie; een gedeeld begrip over de
aard en oorzaken van een probleem, mogelijke aanpak-
ken of over de wijze waarop mogelijke medestanders
kunnen worden gewonnen. Alleen door dit gedeelde
begrip kan iemand zich als individu identificeren met
een groep en delen de leden van deze groep een beeld
met elkaar over nut en noodzaak van bijvoorbeeld
(politieke) actie (Snow e.a.,1986). Het oppikken en kop-
pelen van deze frames zorgt ervoor dat de aandacht
voor een vraagstuk steeds groter kan worden (Bekkers
e.a., 2009: 74 en 207).
“Frame alignment” is dus een noodzakelijke voor-
waarde voor de expansie van een onderwerp naar een
breder publiek. De media vervullen hierin een belang-
rijke rol (Bekkers e.a., 2009: 51-52). De discursieve macht
van de media komt tot uitdrukking in dit proces.
Snow en Benford (1988) maken in dit licht onderscheid
tussen drie soorten “framing”. In de eerste plaats spre-
ken Snow en Benford (1988) van “diagnostic framing”.
Deze vorm heeft betrekking op het identificeren en
afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als pro-
2.3.3 Discursieve macht van de media
De media “framen” het nieuws en beïnvloeden daar-
mee de definiëring van maatschappelijke vraagstukken
en problemen. De Boer en Brennecke (2009) stellen dat
dit een tweeledig proces is, waarbij onderscheid ge-
maakt kan worden tussen framebuilding en framesetting.
Framebuilding duidt op de wijze waarop een onderwerp
wordt gepresenteerd in de media. De media selecteren
voor het publiek welk nieuws belangrijk is en welk
nieuws niet en bepalen het kader en de aspecten die
bij de behandeling van het onderwerp benadrukt wor-
den. Dit proces wordt beïnvloed door in- en externe
factoren. Het gepresenteerde beeld krijgt vorm door
de (individuele) waarden en normen van de journalist,
diens routine en opvattingen, maar bijvoorbeeld ook
door de gekozen bronnen en geraadpleegde voorlich-
ters en woordvoerders (De Boer & Brennecke, 2009).
Framesetting heeft betrekking op de effecten die kun-
nen uitgaan van de “frames” afkomstig van de media.
De ontvangers van het mediabericht of de mediabood-
schap kunnen de “frames” overnemen, inkaderen en
het onderwerp op basis van het aangeboden “frame”
interpreteren. De interpretatie van een onderwerp
door de media helpt het publiek om het probleem of
onderwerp te definiëren. Het “frame” kan het perspec-
tief bepalen voor de manier waarom het publiek het
onderwerp bekijkt. Op individueel niveau kan frameset-
ting effect hebben op het proces van informatiever-
werking en de attitude en het gedrag ten opzichte
van een onderwerp veranderen. Op maatschappelijk
vlak kunnen “frames” sociale processen beïnvloeden.
Hierbij moet gedacht worden aan politieke socialisatie,
beleidsbeslissingen en collectief gedrag (De Boer &
Brennecke, 2009).
Veel onderzoek naar de invloed van de media bouwt
voort op het eerder geintroduceerde idee dat we leven
in een geconstrueerde werkelijkheid (Bekkers e.a.,
2009: 60). Veel (sociale) problemen of (maatschappe-
lijke) crises zijn immers niet een objectief gegeven, ze
moeten eerst als zodanig worden gepercipieerd.
De opvattingen van mensen over bijvoorbeeld politiek
en samenleving worden hierbij overigens sterk bepaald
door de “frames” die ze zelf hanteren, door hun eigen
mens- en wereldbeelden, hun eigen interpretaties en
opvattingen. De media helpen mensen om bepaalde
opvattingen over hoe de wereld in elkaar steekt, te
selecteren; een selectieproces dat gestuurd wordt door
19Politie, Twitter en gezag
2.4.2 Social media
Zoals we ook in de voorgaande paragrafen hebben
beschreven, gaat de werking van media veel verder
dan het simpelweg doorgeven van informatie. John B.
Thompson betoogt in “The Media and Modernity” (1995)
dat de media nieuwe vormen van actie en interactie
in de sociale werkelijkheid mogelijk maken. De media
creëren nieuwe soorten sociale verbanden en nieuwe
manieren om ons met de ander en onszelf te verstaan
(Beunders & Muller, 2005: 37). Massamedia kunnen
worden omschreven als een mediavorm die gericht is op
en ontworpen is om een zeer groot publiek te bereiken.
Massamedia kenmerken zich door het feit dat ze vaak
min of meer identieke boodschappen verzenden. Voor-
beelden van massamedia zijn de klassieke media zoals
kranten, tijdschriften, radio en televisie (Bekkers e.a.,
2009: 59).
Naast de klassieke media kennen we door de opkomst
van internet inmiddels de verschillende social media.
De overgang naar het digitale tijdperk is ingrijpend:
internet begon als een communicatienetwerk voor een
aantal universiteiten en heeft zich ontwikkeld tot een
wereld op zichzelf. In december 2010 waren volgens
de website Internet World Stats meer dan 1,9 miljard
mensen online3. Een groot deel van hen is met elkaar
verbonden in sociale netwerken, waar ze onderling
communiceren, spelen, handel drijven, etc. Er is een on-
eindig web van onderlinge contacten en verbindingen,
dat opereert zonder tussenkomst van organisaties.
Dit laatste punt is het kenmerkende verschil tussen de
klassieke media en social media. Bij klassieke media is
sprake van een “top-down aanpak”; het creëren en
distribueren van kennis, informatie of een boodschap
vindt plaats via professionals en organisaties (“de
media”) die de kennis, productievoorzieningen en infra-
structuur bezitten om dit te doen. Dit in tegenstelling
tot de “bottom-up aanpak” van social media; waarbij de
gebruiker, en dus veelal niet een professionele organisa-
tie, informatie kan verspreiden. We zien dat de toegang
tot de media verandert; daarom is het ook van belang
om aandacht te schenken aan de toegangsmacht die
media kunnen bieden aan personen of organisaties.
bleem, daarbij verwijzende naar de oorzaken ervan of
naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het
probleem. Een tweede vorm is “prognostic framing”,
waarin voorstellen naar voren worden geschoven die
mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het
probleem, alsmede welke strategieën en tactieken
vereist zijn om deze oplossing te laten werken (Snow &
Benford, 1988; zie ook Bekkers e.a., 2009: 51).
Tenslotte is er “motivational framing”, hetgeen
betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn om
mogelijke medestanders te verleiden om zich achter
een bepaald doel te scharen (Snow & Benford, 1988;
zie ook Bekkers e.a., 2009: 51).
Het dominante beeld dat als gevolg van “frame
alignment” ontstaat, is over het algemeen een cruciale
factor bij het bepalen van de handelingsopties en de
strategische ruimte bij de aanpak van een vraagstuk
(Van Twist e.a., 2010: 22). Cobb en Elder (1972) wijzen
op het belang van krachtige beelden en symbolen,
aansprekende metaforen, van retoriek om een aan-
sprekend en inspirerend verhaal te kunnen vertellen
dat voldoende beeldend is c.q. tot de verbeelding
spreekt. Burgers en politici laten zich hierdoor sneller
en gemakkelijker inspireren. Het vergemakkelijkt het
proces van identificatie en “frame alignment” (Bekkers
e.a., 2009: 55). Het creëren, oppikken en koppelen van
“frames” lijkt bij uitstek een functie of mogelijkheid
van social media. In de navolgende paragraaf worden
social media nader geintroduceerd, in het bijzonder de
microblogging-dienst Twitter.
2.4 Social media en Twitter
2.4.1 Inleiding
Om het effect te kunnen onderzoeken van het gebruik
van Twitter door wijkagenten is het noodzakelijk om
de begrippen social media en Twitter te definiëren en
beschrijven. In subparagraaf 2.4.2 wordt de opkomst
van social media toegelicht en aansluitend in subpara-
graaf 2.4.3 het fenomeen Twitter.
3 Bron www.internetworldstats.com
20 Politie, Twitter en gezag
Social media als Hyves, Twitter en YouTube zijn de
afgelopen jaren explosief gegroeid tot communicatie-
platformen die niet meer weg te denken zijn. De politie
kan, door social media te benutten, aansluiten op het
nieuwsconsumptiegedrag van burgers. Social media, en
met name Twitter, stellen partijen in staat om snel en
gericht mensen te informeren en te mobiliseren. In de
volgende paragraaf werken we de kenmerken van Twit-
ter nader uit.
2.4.3 Twitter
Twitter is opgericht in 2006 en werd in het begin vooral
gebruikt door fans die “hun ster” of idool wilden
volgen. Inmiddels twitteren naast individuen, ook be-
drijven en organisaties, journalisten en actiegroepen. In
maart en april 2011 werd in de klassieke media gesteld
dat de opstanden in de Arabische wereld “twitterrevo-
luties” waren. Dissidenten en rebellen maakten volop
gebruik van social media als Twitter, door “real time”
beelden en teksten rond te sturen, mensen te mobili-
seren, hulp te organiseren en bewijzen te leveren over
het regeringsgeweld 4.
Kenmerkend voor Twitter is het gebruik van zogenaam-
de microblogs, een variant op weblogs. Een weblog is een
verslag of beschrijving van iets wat de gebruiker bezig
houdt en wil delen met anderen die daar vervolgens op
kunnen reageren (Van Berlo, 2009). Een blog is dus fei-
telijk een digitale column, waarbij reacties voor ieder-
een zichtbaar zijn. Op die manier wordt er een netwerk
of een community gecreëerd rond specifieke onder-
werpen. Microbloggen is hetzelfde als bloggen, maar de
lengte van de berichten is kort en veelal beperkt.
Weblogs worden voornamelijk gebruikt voor het
schrijven van korte essays en gedachtegangen, terwijl
microblogs met name gebruikt worden voor het delen
van updates, ideeën en korte berichten (Ebner & Schief-
ner, 2008). Er wordt veel gebruikgemaakt van draadloze
communicatieapparatuur, zoals een mobiele telefoon.
Twitter kan omschreven worden als een vorm van
microblogging; een gratis internetdienst waarbij
gebruikers korte berichtjes (zogenoemde tweets) van
maximaal 140 karakters publiceren. Als gebruiker geef
je via je computer of mobiele telefoon publiekelijk
antwoord op de vraag: “What’s happening?”. Twitter is
Dat geldt zeker voor social media. Street (2001) stelt:
“access power refers to the way in which the operation of
mass media controls the range of voices or interests, thereby
using various formats and media. The kind of media that is
being used, creates specific barriers to actors who want to
push forward their ideas and frames, thereby influencing the
access of the ideas to a larger public” (Street, 2001: 234-
235). De keuze voor een bepaald medium en de wijze
van communiceren heeft invloed op het bereik en
bepaalt de wijze en inhoud van bepaalde boodschap-
pen en daarmee de “frames” die naar voren worden
gebracht (Bekkers e.a., 2009: 61). Door de mogelijkhe-
den van social media hebben naast de klassieke media
ook individuen “mediamacht” gekregen.
Social media is een verzamelterm voor online com-
municatievormen en -technieken / sociale netwerken
waarbij samenwerking tussen gebruikers en het delen
van informatie door gebruikers centraal staan (Fris-
sen e.a., 2008). Onder social media wordt specifieker
verstaan: platforms op internet waar gebruikers zich
kunnen organiseren, samenwerken, vriendschappen
onderhouden, delen, ruilen, handelen en/of creëren;
die open toegankelijk zijn en decentraal georgani-
seerd, waardoor een actieve inbreng van gebruikers
mogelijk is en waar alles wat op die platforms gebeurt
maximaal geëxploiteerd wordt. De drie belangrijkste
kenmerken die in deze definitie besloten zitten zijn:
open, sociaal en een centrale positie van de gebruiker
(Van Berlo, 2008).
Social media laten zich verder kenmerken door:
- “user generated content”; het draait vooral om de rol
van de website-bezoeker; die zorgt namelijk zelf
voor de inhoud door artikelen te maken, te bewer-
ken, beeldmateriaal toe te voegen, enz.;
- “real time”; er zijn veel actieve gebruikers en daar-
mee is een social media-website altijd actueel;
- “persoonlijk”; social media brengen mensen in con-
tact met elkaar;
- “interactief”; de interactie komt van twee kanten,
men is bezoeker, maar bepaalt ook mede de in-
houd van de website;
- “subjectief”; aangezien de invulling door gebruikers
gebeurt en bronnen daardoor veelal diffuus zijn
(Frissen e.a., 2008).
4 In Brabants Dagblad, 7 april 2011
21Politie, Twitter en gezag
informatie en kennis is vervangen door tweerichtings-
verkeer. Gebruikers zijn daardoor niet alleen consument
maar vooral ook coproducent (Boulos & Wheelert, 2007;
Bekkers e.a., 2009: 55).
Beeldvorming is eerder gedefinieerd als een proces
van sociale interactie (Adoni & Mane, 1984). Het leren
van en te midden van anderen is een sociaal proces
resulterend in een gedeeld beeld van de werkelijkheid.
De individuele perceptie van de twitteraar heeft invloed
op de totstandkoming van de geconstrueerde werke-
lijkheid in het netwerk; op basis van de contacten en
relaties in het digitale netwerk wordt de werkelijkheid
door de gebruikers geïnterpreteerd. Het beeld dat daar-
door ontstaat wordt door de gebruikers aan het eigen
referentiekader en de eigen reeds bestaande “werke-
lijkheid” getoetst (Servaes & Tonnaer, 1992). Surowiecki
beschrijft in zijn boek “The wisdom of crowds” (2004)
dat informatie, welke is verzameld door passievolle
groepen, vaak van betere kwaliteit is dan informatie
die is verzameld door een individu of zelfs door experts.
Nu zijn lang niet alle groepen vanzelf “wijs”. Volgens
Surowiecki geldt een aantal basisvoorwaarden voor
het benutten van collectieve wijsheid. De belangrijkste
voorwaarde is dat leden betrokken moeten zijn bij het
onderwerp. Verder moeten zij in staat zijn zich zo goed
mogelijk een onafhankelijke mening te vormen zonder
teveel beïnvloed te worden door anderen. Daarbij
moeten de opinies binnen de groep voldoende divers
zijn en worden ze idealiter decentraal gevormd. Boven-
dien moeten mensen zich kunnen specialiseren en zelf
informatie kunnen toevoegen. En als laatste moet er
een mechanisme zijn dat er voor zorgt dat individuele
meningen samengebundeld worden in collectieve be-
slissingen. Dit mechanisme zorgt voor een selectie en fil-
tering. Wanneer aan deze voorwaarden voldaan wordt,
dan is de optelling en middeling van individuele kennis
heel accuraat. Twitter lijkt te voldoen aan de genoemde
voorwaarden van Surowiecki. De “frames” die op Twit-
ter gedeeld worden verbinden feiten, waarden, acties
en interpretaties waardoor een bepaalde (vaak losse)
ordening ontstaat waarmee een ambigue werkelijkheid
beheersbaar en dus interpreteerbaar wordt gemaakt
(Bekkers e.a., 2009: 51). De “frames” die gedeeld wor-
den in de twitterstroom maken het mogelijk dat volgers
een gemeenschappelijke taal ontwikkelen die helpt een
gedeelde interpretatie van de beleefde werkelijkheid te
creëren (Snow & Benford, 1988; Weick, 1969). De tweets
zijn korte, snelle en vaak impulsieve berichten waarin
een communicatiemiddel dat zowel beeld als tekst snel
kan verspreiden naar één of meer personen, of naar
(groepen) personen wereldwijd. De berichten worden
getoond op de gebruikerspagina en eveneens bij an-
dere gebruikers die hebben opgegeven deze te willen
ontvangen. Men kan dus tweets volgen van wie men
maar wil, waardoor een groot netwerk ontstaat.
In vergelijking tot “standaardweblogs” heeft de
microblog-dienst Twitter het kenmerk dat er simpele
en snelle notificaties worden gedeeld, waardoor er la-
gere eisen zijn aan de kant van de gebruiker in termen
van investering in tijd en denken voor het creëren van
nieuwe inhoud. De update-frequentie is mede hier-
door hoog vergeleken met een gewoon weblog. Verder
is bij mircobloggen de onderlinge verbondenheid bij
gebruikers veel groter dan bij gebruikers van gewone
weblogs (Java e.a., 2007).
Twitter biedt dus een nieuwe wijze van communiceren:
transparant, simpel, snel, participatief, direct, altijd be-
reikbaar zijn, niet hiërarchisch en overal. Het heeft een
open karakter en er is een lage drempel om iemand
een tweet te sturen.
2.5 Relatie beeldvorming en Twitter
Een mediaboodschap heeft pas effect als mensen met
die boodschap zijn geconfronteerd. Hoe meer mensen
over een gebeurtenis horen, hoe groter het potenti-
ele effect kan zijn (Deutschmann & Danielson, 1960).
Media-inhoud waaraan een individu zich heeft bloot-
gesteld heeft een belangrijke invloed op de interper-
soonlijke communicatie (De Boer & Brennecke, 2009:
140). Massamedia bereiken een groot deel van het
publiek, en de bereikte mensen verspreiden het nieuws
verder via interpersoonlijke communicatie. Social media
maken het mogelijk om op een andere manier om te
gaan met kennis, informatie of “nieuws”. Social media
in het algemeen en Twitter in het bijzonder bieden
geen centrale bron van informatie; de gebruikers delen
hun kennis rechtstreeks en onderling in hun netwerk
(Koeleman, 2009: 29-30). Er is hierdoor een verschui-
ving van macht in communicatie ontstaan; gebruikers
kunnen kiezen wat ze wanneer willen zien én gebrui-
kers zijn daarmee deelnemers geworden. Social media
hebben het individu toegangsmacht en discursieve
macht gebracht. Internetgebruikers zijn dus niet langer
passieve consumenten die gewillig de inhoud die aan
hen wordt aangeboden verteren: het vroegere eenrich-
tingsverkeer in het toegankelijk maken van specifieke
22 Politie, Twitter en gezag
taal geen neutrale factor is. De woorden krijgen bete-
kenis en een lading in de betreffende context. Het is
het proces van de (ver)beeldende werking van (twitter)
taal. De volger leert, conform de theorie van Berger en
Luckmann (1966), hoe hij de wereld ziet. De werkelijk-
heid van de volger kan gezien worden als een geïn-
terpreteerde, gedefinieerde en dus geconstrueerde
realiteit. Via Twitter wordt een gedeeld beeld van de
sociale werkelijkheid geconstrueerd.
2.6 Conclusie
Concluderend kunnen we stellen dat de media een
voorname rol hebben in het proces van betekenisge-
ving en daarmee invloed hebben op de beeldvorming.
De media selecteren wat “nieuws”, oftewel relevant, is
en definiëren, “framen”, de nieuwsfeiten. De Boer en
Brennecke (2009) maken onderscheid tussen framebuil-
ding en framesetting. Framebuilding duidt op de wijze
waarop een onderwerp wordt gepresenteerd in de
media (De Boer & Brennecke, 2009). Framesetting heeft
betrekking op de effecten die kunnen uitgaan van de
“frames” afkomstig van de media. De ontvangers van
het mediabericht of de mediaboodschap kunnen de
“frames” overnemen, inkaderen en het onderwerp op
basis van het aangeboden “frame” interpreteren. De
interpretatie van een onderwerp door de media helpt
het publiek om het probleem of onderwerp te definië-
ren (De Boer & Brennecke, 2009).
De interactie en de dialoog tussen de gebruikers on-
derling, het samen produceren en delen, zijn typerend
voor social media in het algemeen en Twitter in het
bijzonder. Dit specifieke karakter van social media en
de vrije toegang hebben het individu “mediamacht”
gegeven. De relatie tussen het gebruik van Twitter en
het proces van beeldvorming komt tot uitdrukking in
“frame alignment”. In dit proces worden individuele
referentiekaders aan elkaar gekoppeld zodat een
gedeeld begrip ontstaat van een bepaalde situatie
(Street, 2001). Dit is precies wat er in de “twitter-
stroom“ gebeurt; de totstandkoming van een gedeeld
begrip over het onderwerp waarover getwitterd
wordt. Het beeld dat zo ontstaat is volgens Van Twist
(2010) een cruciale factor om tot handelen te kunnen
komen. Het beeld bepaalt de handelingsopties en de
verdere strategische ruimte.
23Politie, Twitter en gezag
3.2 Gezag
3.2.1 Gezagsgronden
Weber (1947) maakt onderscheid tussen macht en ge-
zag. Macht is het opleggen van een “wil” aan iemand
anders. Het maakt daarbij niet uit wat de wensen/be-
hoeften van de ander zijn. En of die ander weerstand
biedt. De wil wordt hoe dan ook opgelegd. Dit maakt
macht relationeel. Het vereist namelijk iemand die
domineert en een ander die zich onderwerpt en luistert
naar degene die de macht uitoefent. Macht uitoefenen
betekent niet per definitie dat er wordt gehoorzaamd.
Weber betoogt dat er drie manieren zijn om macht uit
te oefenen. Door directe fysieke macht, door te belonen
of te straffen en door het beïnvloeden van de opinie.
Vaker wordt macht meer via indirecte dwang uitgeoe-
fend; een combinatie van belonen en straffen door het
gebruik van argumentatie, debat en retoriek (De Jong,
1997).
Gezag daarentegen geeft macht een positieve lading.
Het verbetert als het ware de kwaliteit van macht.
Dat is iets anders dan dat gezag een vorm van macht
zou zijn. Dus de macht die iemand heeft als autoriteit
is in deze context geautoriseerd door de groep die
onderworpen is aan die macht. Autoriteit komt van het
werkwoord autoriseren. De termen autoriteit en gezag
gebruiken we als synoniemen voor elkaar. Het Neder-
landse “gezag” staat namelijk voor “auctoritas” en daar
is weer het woord “autoriteit” van afgeleid. Volgens
Weber is legitimiteit de lijm die een gemeenschap en de
afzonderlijke lagen/systemen die de gemeenschap vor-
men aan elkaar bindt. Er moet dus sprake zijn van een
zeker geloof in de autoriteit van degenen die het voor
het zeggen hebben anders werkt het niet binnen de ge-
meenschap of het systeem. Weber onderkent hierin drie
ideaal typen van autoriteit: rationeel-legale autoriteit,
traditionele autoriteit en charismatische autoriteit (De
Jong, 1997).
3.1 Inleiding
In dit hoofdstuk worden de derde en vierde onder-
zoeksvraag dieper behandeld.
De in hoofdstuk 1 genoemde en nog openstaande
deelvragen zijn:
Wat is gezag en wat is bepalend voor de
mate waarin de politie als gezaghebbend
wordt ervaren?
Wat is kenmerkend voor strategisch politie-
leiderschap?
Voor de beantwoording van de eerste vraag kiezen
we voor een perspectief dat aansluit op het eerder
door ons gekozen theoretische perspectief van het
sociaal-constructivisme. Het gezag van de politie is
niet alleen gebaseerd op een aantal formele gronden,
maar is vooral gebaseerd op de interactie tussen politie
en samenleving. Hieruit ontstaat een gedeeld beeld
over wat politiegezag is. De effecten van de interactie
maken de relatie tussen politie en samenleving tot
een vraagstuk van strategisch (politie)leiderschap. Het
raakt namelijk direct aan de legitimiteit van de politie
als organisatie. De vraag die hieruit voortvloeit, is wat
de kenmerken van strategisch (politie)leiderschap zijn.
In paragraaf 3.2 definiëren we de begrippen gezag
en politiegezag en werken we de relatie uit tussen de
politie en samenleving vanuit het perspectief van het
gezag van de politie. Aansluitend wordt in paragraaf
3.3 de relatie gelegd met leiderschap en politieleider-
schap. Strategisch politieleiderschap heeft onder meer
betrekking op de wijze waarop de interactie tussen
politie en samenleving vorm moet krijgen, met het oog
op een gezaghebbende politie. Daarmee vervult leider-
schap een belangrijke rol in de mate waarin de politie
als gezaghebbend wordt ervaren.
3Gezag en leiderschap
24 Politie, Twitter en gezag
ongelijkheid te bewerkstelligen en te verduurzamen.
Echter, als niemand deze traditionele autoriteit uitdaagt
is de kans groot dat het een dominante autoriteit blijft.
Volgens Weber betekent dit dat de ontwikkeling naar
een rationeel-legale vorm van autoriteit geblokkeerd
wordt, omdat het systeem vanuit zichzelf niet verandert
of evolueert. Het bestendigt dus eerder een status quo
(De Jong, 1997).
De charismatische autoriteit is gebaseerd op vermeende
buitengewone karakteristieken van iemand. Mensen
worden geraakt door - en reageren op deze vorm
van autoriteit omdat ze daarnaast geloven dat deze
persoon een speciale roeping heeft. Mensen voelen een
sterke emotionele band met een charismatisch leider. Of
die buitengewone gaven en krachten daadwerkelijk be-
staan is irrelevant. Het gaat erom dat de gemeenschap
erin gelooft. Charismatische autoriteit wordt gevonden
in de leider wiens missie en visie het is anderen te inspi-
reren. Enkele voorbeelden: Martin Luther King, John F.
Kennedy en Nelson Mandela.
Volgens Weber is de basis voor charismatische autoriteit
de erkenning en acceptatie door de gemeenschap van
datgene waar de leider aanspraak op maakt (De Jong,
1997). Charismatische autoriteit kan revolutionair van
aard zijn, het kan traditionele autoriteit uitdagen en
soms zelfs rationeel-legale autoriteit. Tegelijkertijd kan
deze vorm van autoriteit verworden tot traditionele
autoriteit wanneer de macht wordt uitgeoefend door
de “incrowd” van de charismatisch leider. Bovendien is
het lastig voor charismatische leiders om de autoriteit te
behouden. De gemeenschap moet namelijk continu de
autoriteit legitimeren. Daarom is het voor de charisma-
tisch leider noodzakelijk constant te presteren. Het gaat
hierbij om de garantie voor het telkens weer opnieuw
verkrijgen van de legitimiteit van zijn autoriteit (De
Jong, 1997).
Gezag als sociale constructie
Naast deze vormen van formeel gezag bestaat echter
ook het gezag als een sociaal construct. Berger en Luck-
mann (1966) stellen dat ieder mens kennis op een eigen
wijze construeert en hierbij sterk beïnvloed wordt door
reacties vanuit de sociale omgeving. Anders gezegd, het
geconstrueerde beeld van de werkelijkheid is het resul-
taat van de interactie tussen de verschillende actoren in
de maatschappij. Hierop doorredenerend betekent dit
dat het toekennen van en betekenis geven aan gezag
op dezelfde manier tot stand komt. Er wordt dus een
Drie typen van formeel gezag
De rationeel-legale autoriteit behelst het geloof in een
formalistisch normenstelsel, in de kracht van de wet
en de heersende bindende normen en waarden. Het
gaat hier dus niet om onderwerping aan een specifieke
individuele leider, maar aan een verzameling uniforme
principes. Leiders hebben het recht te handelen, hun
macht uit te oefenen, wanneer ze hun positie hebben
verkregen op een procedureel juiste wijze. Autori-
teit ligt hier voornamelijk dus bij diegenen die door
regelgeving legaal verkregen maatregelen kunnen
uitvaardigen/effectueren (De Jong, 1997). Een goed
voorbeeld, volgens Weber (1947), van een legale-ratio-
nele autoriteit is de bureaucratie. Een politiek systeem
van: wet en regelgeving, veel geschreven documenten,
een grote verscheidenheid aan diensten en afdelingen,
gereguleerde vormen van vertegenwoordiging, re-
gelmatige verkiezingen en politieke procedures. Deze
vorm van autoriteit ziet men vaak bij moderne staten,
stadsbesturen en bij publieke en private corporaties
waarbij het vaak draait om vakkennis. De bureaucratie
verkrijgt haar machtspositie door de enorme vakken-
nis. Omdat eigenlijk alles via die bureaucratie verloopt,
verwerft de bureaucratie steeds meer kennis en inzicht.
Daarmee bestendigt ze in toenemende mate haar posi-
tie als rationeel-legale autoriteit.
Voor de traditionele autoriteit is de legitimiteit geba-
seerd op gewoonte. Legitimiteit en de mogelijkheid
macht uit te oefenen is verkregen vanuit het verleden.
Vaak door overerfelijkheid (Weber, 1947). De traditio-
nele rechten die hieruit voortvloeien ten behoeve van
de autoriteit worden door de gemeenschap geac-
cepteerd, of in ieder geval niet kritisch beoordeeld.
Het gaat hier om het geloof in “de goede oude tijd”,
in traditie, in wat men gewoon is te doen. Mensen
eerbiedigen het verleden en hebben een stellig geloof
dat werkwijzen die in het verleden hun waarde heb-
ben aangetoond ook voor nu het beste zijn (De Jong,
1997).
Traditionele autoriteiten zijn bijvoorbeeld vorsten,
stamhoofden, familiehoofden, dominante elites of een
bepaalde dominante cultuur. Traditionele autoriteiten
worden ondersteund door symbolen zoals: vlaggen,
kruizen, vaste gewoontes en/of informele regels of
mythes. Of er is een vermeende connectie met “het
Hogere”. Structuren en instituties ondersteunen het
voortbestaan van de traditionele autoriteit. Volgens
Weber (1947) is traditionele autoriteit een middel om
25Politie, Twitter en gezag
staande voortvloeit, is dat gezag niet meer automatisch
en voor altijd wordt toegeschreven (“ascribed”). Gezag
wordt onder invloed van beeldvorming door inspan-
ning verworven (“achieved”) en in stand gehouden. In
de volgende subparagraaf wordt beschreven wat dit
betekent voor het gezag van de politie.
3.2.2 Politiegezag
In de voorgaande subparagraaf hebben we de gezags-
gronden in algemene zin beschreven. Vervolgens is het
relevant te beschrijven wat de gronden zijn voor het
gezag van de politie in het bijzonder. Kenmerkend voor
de politie is dat zij de belichaming is van het gewelds-
monopolie van de staat. De politie als institutie staat in
het teken van het geweldsmonopolie. De basis hiervoor
werd gelegd door Thomas Hobbes (1588-1679). Deze
Engelse filosoof had, door de wetteloosheid en het
geweld van zijn tijd, een somber perspectief op een
staat zonder gezag. De mens zou dan zijn overgeleverd
aan een “strijd van allen tegen allen”. Om dit niet te
laten gebeuren moeten burgers in overeenstemming
met elkaar macht en gezag overdragen aan een derde
partij. Dit zou een vorst of soeverein kunnen zijn die
verregaande bevoegdheden heeft om de woelende
krachten in toom te houden. Een “sociaal contract”
waarbij burgers gezamenlijk de macht overdragen.
In de zienswijze van Rousseau (1712-1778) over het “so-
ciaal contract” doet elk individu een stap terug ten be-
hoeve van datgene dat bijdraagt aan het voortbestaan
van de gemeenschap. Omdat Rousseau van mening was
dat burgers vooral naar zichzelf toerekenden, moesten
zij daar in opgevoed worden.
Uit deze denkbeelden kan wettelijk gezag opgevat
worden als:
1. het resultaat van een afspraak van burgers onder-
ling, het “sociaal contract”;
2. een onafhankelijke scheidsrechter die conflicten
beslecht;
3. een geweldsmonopolie.
Deze denkbeelden gaan vooral over staatsvorming en
-inrichting. Het derde punt, het geweldsmonopolie,
positioneert de staat als maatschappelijke institutie.
De staat beschikt over het alleengebruik van geweld
namens en voor de samenleving (Weber, 1947). Ver-
bijzonderd naar de situatie binnen de grenzen van
Nederland heeft de politie het monopolie van legitieme
geweldsuitoefening in handen. Het geweldsmonopolie
bepaalde waarde aan het gezag toegekend. Of zoals
Castells (2009) het heeft verwoord: gezag in de net-
werksamenleving komt vooral tot uitdrukking doordat
mensen ergens waarde aan toedichten.
Vanuit het beeld dat gezag een sociaal construct is
heeft Zijderveld zijn visie op gezag, als aanvulling op
Weber, beschreven. Weber bekijkt gezag meer vanuit
het perspectief van een organisatie of institutie. Hij
spreekt in dit verband bijvoorbeeld van de bureaucra-
tie, dominante elites en charismatische autoriteiten,
die op zichzelf welhaast ook als instituties zijn te
bestempelen.
Zijdervelds perspectief op gezag heeft meer het
individu als vertrekpunt. Iemand met gezag wekt
bewondering op, dwingt respect af en heeft moreel
overwicht. Dit gebeurt dan op een manier dat het
invloed heeft op het handelen van mensen (Zijderveld,
1985). De waarden die Zijderveld in verband brengt
met gezag zijn expliciet afhankelijk van de vorming
van een gedeeld beeld. Dit gedeelde beeld komt tot
stand als gevolg van sociale interactie in de samenle-
ving. Eenvoudiger gezegd, er is pas sprake van respect
afdwingend gezag als mensen een gedeeld beeld of
opvatting hebben over welke vorm dat dan aan zou
moeten nemen. Pas dan is gezag ook legitiem.
Vanwege deze redenering voegt Zijderveld twee
gezagsgronden toe aan de gezagsgronden van Weber.
Namelijk gezag dat voortkomt uit de publieke opinie
en gezag dat is gebaseerd op professionele competen-
tie. Deze twee gezagsgronden zijn volgens Zijderveld
dynamisch van aard, omdat ook de publieke opinie
dynamisch van aard is. Het is juist die dynamiek in onze
moderne samenleving die de trigger vormt voor een
steeds vaker veranderende beeldvorming. Dit betekent
dat de sociaal geconstrueerde werkelijkheid met
betrekking tot gezag aan verandering onderhevig is.
Legitiem gezag is onder de invloed van beeldvorming
dus tijdelijk van aard. Tegelijkertijd is hiermee gezegd
dat gezag voorwaardelijk is, het moet aan bepaalde
voorwaarden voldoen. Gezag moet zich voortdurend
waarmaken en tastbare effecten sorteren in de samen-
leving. Daarmee lijkt gezag een meer contractuele
relatie te zijn geworden. Dit betekent dat er voort-
durend moet worden geschoold om de competenties
op peil te houden om het gezag niet te verliezen. Het
gevolg hiervan is dat gezag zich steeds verder speciali-
seert. Uitgesproken vakkennis wordt steeds belangrij-
ker. Hierdoor versmalt het gezag. Men weet meer over
minder. De notie van Zijderveld (1985) die uit boven-
26 Politie, Twitter en gezag
aan een ernstig gebrek aan flexibiliteit, responsiviteit,
ondernemingsgeest en effectiviteit (Noordegraaf, 2004).
Effectiviteit en efficiency zijn daardoor leidende thema’s
op de politiële beleidsagenda. Het bedrijfsleven en de
daar bestaande/veronderstelde vormen van leiderschap,
sturing, prestatie- en kwaliteitsmanagement wordt ge-
zien als voorbeeld en geprobeerd wordt dit te imiteren
in de veronderstelling gezag te verwerven (Boin e.a.,
2003).
Onder invloed van het bedrijfsmatige denken verschuift
het gezag van de politie naar zogenoemd consequen-
tieel gezag (Suchman, 1995). Hierbij verkrijgt de politie
haar gezag door het realiseren van output en prestaties.
Dit komt in de buurt van de opvatting van Zijderveld:
expertises die zich moeten bewijzen in succesvolle out-
put. Volgens Terpstra (2010) is het voor politieorganisa-
ties vaak moeilijk gezag te herwinnen door de aanpak
van criminaliteit en wanorde zelf. Een belangrijke reden
hiervoor is dat de burger vooral verlangt dat de politie
tegen de ander optreedt.
Terpstra (2010) merkt op dat de politie eerder symbo-
lische legitimiteitstrategieën inzet om haar gezag te
tonen. Symbolische aspecten nemen een belangrijke
plaats in bij het politiewerk. Denk hierbij aan het uni-
form, de insignes, het logo, de politieauto en de slogan:
“Waakzaam en Dienstbaar”. Volgens de filosoof Paul
Moyaert (2007) zijn mensen veel meer symboolgevoe-
lig dan rationeel. Symbolen worden gebruikt om een
complexe werkelijkheid te percipiëren. Ze dienen om
de werkelijkheid begrijpbaar te maken. Zo beschouwd
bestaan symbolen bij de gratie van beeldvorming. Zij-
derveld (1985) zegt in dit verband dat gezag an sich niet
waarneembaar is. Het wordt zichtbaar via de represen-
tanten, de symbolen van het gezag.
Manning (1977) onderscheidt echter andere strategieën
waarmee de politie probeert haar missie, mandaat en
activiteiten te presenteren. Zoals haar professionaliteit,
de bureaucratische onpersoonlijke uitstraling, de inzet
van moderne strategieën en het gebruik van crimi-
naliteitscijfers. Het bedrijfsmatige denken werkt een
meer instrumentele opvatting van het politiewerk in de
hand. Het lijkt te hebben geleid tot de ontmythologi-
sering van de politie waarbij de symbolische macht van
de politie wordt ondermijnd en daarmee haar gezag
(Hoogenboom, 2006). Andere gezagsgronden zijn
hierdoor onder druk komen te staan, zoals bereikbaar-
heid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaar-
heid en effectiviteit. Deze waarden staan symbool voor
is daarmee het bestaansrecht van de politie. De politie
kan interveniëren in het domein van de burger door
inbreuk te doen op diens grondrechten. Dit geeft de
politie een verregaande potentiële machtspositie.
Die machtspositie dient te worden gecontroleerd.
Dit gebeurt in eerste aanleg door het bevoegd gezag
(Rosenthal, 2007).
Burgers hebben echter, naast het bevoegd gezag,
steeds meer een rol gekregen, zich een rol toegeëi-
gend, in het controleren van de politie. Terpstra (2010)
noemt in zijn boek “Het Veiligheidscomplex” een aantal
factoren die hebben bijgedragen aan het tanende
gezag van de politie. Zoals de opkomst van proteste-
rende jeugdbewegingen, de ontzuiling, het stijgende
onderwijsniveau, de wens van “hoger geplaatsten” tot
meer egalitaire verhoudingen en het ontstaan van een
stedelijke onderklasse waarvan de jeugd zich niet zo
gemakkelijk voegt naar de regel en gezag. Daarnaast
zijn sinds de jaren ‘90 burgers zich meer zorgen gaan
maken over veiligheid, vooral op het gebied van over-
last, criminaliteit en terrorisme. De burger verwacht
van de overheid oplossingen op deze terreinen. De
politie moet zich dus op een andere manier gaan
verhouden tot haar omgeving. Het gezag op basis van
ongelijkheid en onderschikking is daardoor niet meer
vanzelfsprekend. De taak van de politie kan daarom
niet langer meer worden opgevat als louter wetshand-
having. Het optreden van de politie is derhalve niet
zondermeer gelegitimeerd. De burger eist daadwer-
kelijke bescherming en veiligheid van de overheid
(Terpstra, 2010).
Het antwoord op deze vermeende gezagscrisis is
gezocht in “service”: van een gezagsrelatie van on-
gelijkwaardigen naar een dienstverleningsrelatie van
gelijkwaardigen (Terpstra, 2010). Met deze paradigma-
wisseling vat de veronderstelling post dat de legiti-
miteit van de politie in belangrijke mate afhangt van
het aantoonbare productieniveau. Het streven naar
een grotere bedrijfsmatigheid en servicegerichtheid
als mogelijk antwoord op het afnemende gezag van
de politie. Veel van die hervormingen om te komen
tot een meer bedrijfsmatige politieorganisatie zijn
ontleend aan het New Public Management. Het boek
“Reinventing Government” van Osborne en Gaebler
(1992) is hierin trendsettend geweest. Volgens Osborne
en Gaebler heeft de eenzijdige fixatie op regels, proce-
dures en hiërarchische sturing de publieke sector opge-
blazen, spilziek en traag gemaakt. De sector zou leiden
27Politie, Twitter en gezag
samenleving. Een proces dat in dit verband van belang
is, is attributie: het toeschrijven van de oorzaken van
gebeurtenissen aan mensen, omstandigheden of dingen
(Heider, 1958). Heider beschreef in zijn theorie de wijze
waarop mensen het gedrag van zichzelf en van anderen
verklaren in termen van oorzaak en gevolg en hoe dit
van invloed is op hun motivatie. Heider deed onderzoek
en stelde vast dat mensen vrijwel automatisch attri-
bueren wanneer zij gedrag van anderen waarnemen
en daaraan conclusies verbinden (Heider, 1958). De
attributietheorie is van belang om te bezien of dat wat
de politie wil zijn ook in die mate wordt toegeschreven
door de samenleving.
3.3.2 Strategisch politieleiderschap
In subparagraaf 3.2.2 hebben we geschreven over de
veranderde relatie tussen politie en samenleving. Onder
invloed van beeldvorming die ontstaat in de omge-
ving van de politie wordt haar gezag op een bepaalde
manier gepercipieerd. We schreven dat het gezag
van de politie gestalte kan krijgen door tegemoet te
komen aan belangrijke sociale waarden van de burger.
Dat betekent dat zichtbaarheid, aanspreekbaarheid,
bereikbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit “instru-
menten” zijn om de beeldvorming ten aanzien van het
gezag van de politie positief te beïnvloeden (Terpstra,
2010; Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie,
2002; Boin, e.a., 2003; Ministerie van Binnenlandse Za-
ken, rapport Actieve Wederkerigheid, 2003). Tegelijkertijd
bestaan ze bij de gratie van beeldvorming. Of vrij naar
Zijderveld: deze gezagsgronden bestaan alleen maar
via datgene waardoor ze worden gerepresenteerd. Dit
maakt de vraag hoe de politie het beste de relatie met
de omgeving aan kan gaan om haar gezag positief te
beïnvloeden tot een strategisch politievraagstuk.
In het algemeen kan strategisch politieleiderschap
worden opgevat als het optreden en handelen van
hooggeplaatste politiefunctionarissen voor zover dat is
gericht op structurele en duurzame (verbetering van de
organisatorische) kwaliteit in het politiekorps (Boin e.a.,
2003). Structurele en duurzame kwaliteit van het korps
is mede afhankelijk van de relatie die de politie heeft
met haar omgeving, de burgers. Hiermee ontstaan twee
dimensies in het strategisch politieleiderschap: richting
geven aan het korps en inbedden van het korps in de
maatschappelijke politieke context.
Een heldere inspirerende visie is nodig om richting te
politiegezag en ontstaan vanuit beeldvorming. Het
gaat er niet om of de burger er nu wel of niet terecht
ontevreden over is. In dit geval doet de notie van Tho-
mas (1928) opgeld: “when men define situations as real,
they are real in their consequences”.
Voor de politie is het daarom van belang dat zij zich
meer richt op de eisen die de burger aan haar stelt
teneinde haar gezag meer gestalte te geven. Juist in de
interactie tussen burgers en politie kan de symbolische
macht van de politie vorm krijgen en krijgt het gezag
van de politie betekenis. Uit het voorgaande blijkt
dat het van belang is dat de politie investeert in een
optimale relatie met de omgeving. Politieleiderschap
in deze context is dan ook niet iets wat los gezien kan
worden van de relatie met de samenleving. De positie
en het gezag van de politie worden ontleend aan de
samenleving, of beter, worden haar gegund door de
samenleving. Het hangt in sterke mate of van de beel-
den die de samenleving heeft, of krijgt voorgeschoteld,
van en over de politie. De volgende paragraaf gaat
dan ook over de rol van leiderschap in dit proces.
3.3 Leiderschap
3.3.1 Kenmerken van leiderschap
Met betrekking tot het begrip leiderschap wordt een
groot aantal definities gehanteerd. Stoker en Kolk
(2003) komen tot de volgende definitie van leider-
schap: leiderschap is het beïnvloeden van het gedrag
van (een groep) medewerkers, door een persoon die
ten opzichte van die medewerkers een formele positie
inneemt. Dit beïnvloeden van gedrag gebeurt door
gebruik te maken van bepaalde leiderschapsstijlen,
eigenschappen en motieven en door het uitvoeren van
verschillende activiteiten (Stoker & Kolk, 2003). In deze
definitie staat de effectiviteit van de leider centraal.
Dat is een te eenzijdige benadering. Het gaat om meer
dan effectiviteit. Met name de persoon van de leider is
onderbelicht. Van Loon (2006) voegt aan de leider-
schapsdefinitie de visie van de leider toe en het feit dat
leiderschap zich afspeelt binnen een bepaalde context
(de organisatie binnen een maatschappelijk krachten-
veld). Hij definieert leiderschap als: het vanuit een visie
van de leider dingen gedaan krijgen voor, door en met
mensen binnen de context van de organisatie in het
maatschappelijk krachtenveld (Van Loon, 2006).
Politieleiderschap is in deze context dan ook niet
iets wat los gezien kan worden van de relatie met de
28 Politie, Twitter en gezag
de burger zal de politie moeten sturen om haar gezag
te verstevigen. Immers, de burger is een belangheb-
bende partij die van essentieel belang is voor het gezag
van de politie. Om op de hoogte te zijn van de feitelijke
omstandigheden, gevoelens en opvattingen van burgers
en daar scherp op te kunnen sturen, is de interactie tus-
sen politie en samenleving van groot belang. Hier valt
uit op te maken dat de sociale waarden van de burger
tevens een middel zijn om de interactie tussen politie
en samenleving inhoud te geven. Het wezenlijke belang
van die interactie is dat deze sociale waarden van de
burger als kernwaarden van en door de politie worden
geïncorporeerd en vervolgens goed voor het voetlicht
worden gebracht. Zodat de beeldvorming omtrent het
gezag van de politie positief wordt beïnvloed.
Maar het is bijzonder moeilijk om aan te geven in welke
mate er wel of niet gehoor moet worden gegeven aan
de roep om een meer zichtbare, bereikbare, aan-
spreekbare, herkenbare en effectieve politie. Bij te veel
gehoor, dan dreigt de politie te worden gezien al een
leiderloze, opportunistische organisatie die met alle
winden meewaait. Bij te weinig gehoor, ontstaat het
beeld van een recalcitrante organisatie die het allemaal
zelf wel weet. De politie heeft tegenwoordig constant
te maken met bestuurlijke, politieke en maatschappe-
lijke opdrachtgevers en belanghebbenden die kritiek
hebben en de koers van de politie nadrukkelijk willen
meebepalen. In dit spanningsveld is het van belang dat
de autonomie van de politieorganisatie behouden blijft.
Hierin zal de strategische politieleider steeds positie
moeten kiezen. Het vereist evenwichtskunst van strate-
gisch leidinggevenden. Dit impliceert de volgende eisen
aan strategisch politieleiderschap om de relatie met de
omgeving vorm te geven (Boin e.a.,2003):
- Zorg dat de geïnteresseerde buitenwacht een ade-
quaat beeld van de organisatie heeft;
- Leg uit wat de visie inhoudt en laat zo veel zien
als mogelijk over het feitelijk functioneren van de
organisatie;
- Onderhoud structureel contacten met betrokkenen
en geïnteresseerden in het politieke, maatschap-
pelijke, bestuurlijke, wetenschappelijke en media
kringen;
- Geef fouten toe, leg uit hoe en waarom deze zijn
ontstaan en welke lessen de organisatie eruit zal
trekken.
Aan de ene kant heeft de strategisch politieleider te
maken met een organisatie waar de interne cohesie
kunnen geven aan een korps. Die visie moet zodanig
worden gecommuniceerd dat alle korpsleden weten
wat de te behalen doelen zijn en waarom dat van
belang is. Bovendien zal de visie in overeenstem-
ming moeten zijn met de geldende maatschappelijke
waarden. Dit geldt ook voor politiek-bestuurlijke eisen
aan de politie. Dit betekent vooral dat de politie zich
inspant om aansluiting te vinden bij de eisen die de
burger stelt aan een effectieve, efficiënte politie (Boin
e.a., 2003).
Om op een verantwoorde manier invulling te geven
aan het bovenstaande onderscheiden Boin, Van der
Torre en ’t Hart drie kernfuncties voor strategisch
leidinggevenden die de basis vormen voor effectief
leiderschap. Leiderschap wordt gedefinieerd als de
uitvoering van de volgende drie kernfuncties (Boin e.a.,
2003):
• Hetformulerenenuitdragenvaneenvisieopde
realiseerbare doelen van de organisatie. De beleids-
matige functie.
• Hetontwerpenvaneenorganisatiepatroonwaarin
organisatieleden hun werk effectief en efficiënt
kunnen verrichten. De organisatorische functie.
• Hetbewakenvanrelatiesmetbelanghebbende
partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-
timiteit van een publieke organisatie. De diploma-
tieke functie.
Vooral de diplomatieke functie, die uitgaat van het
bewaken van relaties, geeft aan dat interactie met
de omgeving of samenleving ter beïnvloeding van de
beeldvorming cruciaal zijn voor een strategische poli-
tieleidinggevende.
De belangrijkste symbolische waarde en daarmee ook
de belangrijkste taak van de politie is volgens Paul
Frissen (2007): “er simpelweg te zijn”. Blijkens de door
de burger belangrijk gevonden sociale waarden wil
zij het gevoel hebben dat de politie er is. En daarvoor
moet de politie onder meer bereikbaar, aanspreekbaar,
zichtbaar, herkenbaar, en effectief zijn. De burger wil
namelijk haar informatie kwijt kunnen aan de politie
en wil de politie zien in de buurt omdat dat een veilig
gevoel geeft. De burger wil de politie aan kunnen spre-
ken op haar resultaten, op haar effectiviteit. De politie
moet herkenbaar zijn door te laten zien wat de burger
van de politie kan verwachten. Hierbij gaat het om
een eenduidige, consistente werkwijze. Een politie die
laat zien betrokken te zijn bij de problemen waar de
burger tegen aan loopt. Op deze verwachtingen van
29Politie, Twitter en gezag
stemming met deze daar heersende waarden.
Voor strategisch politieleiderschap levert het richting
geven aan deze noties een strategisch vraagstuk op.
Concreet betekent het dat het korps ingebed dient te
worden in de heersende maatschappelijke context.
Door het beïnvloeden van de beeldvorming vanuit haar
diplomatieke functie, op een zodanige wijze dat de
samenleving vindt dat de politie haar gezagsrol heeft
verdiend.
Dit maakt het interessant om nader te onderzoeken hoe
strategische politieleiders omgaan met dit spannings-
veld. Is er een heldere visie, een boodschap, wat de poli-
tie wil uitstralen? En levert dat een congruent beeld op
in de externe omgeving, bij de burgers. Daarnaast is het
interessant te onderzoeken welke leiderschapsstijlen
daarbij worden ingezet. Kortom, hoe geven strategisch
leidinggevenden vanuit hun positie betekenis aan het
gezag van de politie?
Terug naar de twee hoofdvragen van dit hoofdstuk.
Vooral beeldvorming van en door de burger is bepalend
voor de mate waarin de politie als gezaghebbend
wordt ervaren. Waarbij gezag zo dicht mogelijk in de
buurt dient te komen bij de geldende sociale waarden
in de samenleving. Dit komt met name tot uitdrukking
in eisen zoals bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, ef-
fectiviteit, zichtbaarheid en herkenbaarheid. Deze eisen
worden vooral zichtbaar en krijgen vooral betekenis
door “er te zijn”.
Het kenmerkende van politieleiderschap hierin is dat
het in staat dient te zijn de organisatie aan te laten
sluiten op het beeld dat de samenleving heeft van
een gezaghebbende politie. Maar hierbij is het voor
politieleiders tevens van belang daarin te waken voor
een goede balans opdat de politieorganisatie haar
autonomie behoudt.
gewaarborgd moet zijn om te voorkomen dat ze ten
prooi valt aan allerlei grillen vanuit de samenleving
waar op geacteerd moet worden. Het gevaar daarbij is
dat de politieorganisatie te veel op zichzelf is gericht
en als instituut wegdrijft van haar omgeving.
Aan de andere kant trekt de omgeving aan de orga-
nisatie omdat die allerlei eisen aan de politie stelt en
invloed wil hebben op de koers van de politie. Hier
zal de politie op adequate wijze op moeten reageren
omdat zij haar gezag verkrijgt door beeldvorming die
in de samenleving tot stand komt.
3.4 Conclusie
In onze risicosamenleving wordt de roep om “law and
order” steeds luider. De traditionele gezagsgronden zijn
niet meer de gezagsgronden die de burger de politie
toedicht. Gezag is niet iets wat iemand of een organi-
satie van zichzelf heeft. Gezag wordt toebedeeld aan
een persoon of organisatie. Gezag wordt dus verkre-
gen van de ander. De burger rekent op een politie die
zichtbaar, aanspreekbaar, bereikbaar, herkenbaar en
effectief is. Een politie die “er is”, verkrijgt gezag van
de burger. De burger bepaalt of de politie als gezag-
hebbend wordt ervaren. Wanneer de politie weinig
werk maakt van beïnvloeding van de beeldvorming op
deze gezagsgronden wordt ze als nauwelijks zichtbaar
ervaren en zal ze weinig gezag krijgen van de burger.
Gezag laat zich representeren door/via symbolen. Sym-
bolen kunnen alleen maar ontstaan bij de gratie van
beeldvorming. Door interactie met de burger ontstaat
een proces van beeldvorming. Dit betekent dat de
politie door interactie met de burger haar symbolische
macht, het fundament van haar gezag, vorm moet
geven.
Om het gezag van de politie te vergroten volstaat
een meer bedrijfsmatige, servicegerichte aanpak niet.
Door het sturen op louter output is de symbolische
waarde van de politie voor een belangrijk deel verlo-
ren gegaan en is er daarmee afbreuk gedaan aan de
fundamenten van het gezag van de politie. Het is voor
de politie daarom belangrijk te handelen in overeen-
stemming met de heersende waarden in de samenle-
ving wat betreft een gezaghebbende politie, te weten:
bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid,
herkenbaarheid en effectiviteit. De diplomatieke func-
tie van strategisch politieleiderschap, het bewaken van
relaties met belanghebbenden, moet invulling geven
aan een optimale relatie met de omgeving in overeen-
30 Politie, Twitter en gezag
31Politie, Twitter en gezag
4Theoretisch kader
en onderzoeksstrategie
4.1 Inleiding
Op basis van de in hoofdstuk 2 en 3 verkregen theo-
retische inzichten wordt in dit hoofdstuk een onder-
zoeksmodel gepresenteerd dat de samenhang tussen
de verschillende theoretische deelvragen in beeld
brengt. Aan de hand van dit theoretisch kader zal de
onderzoeksstrategie worden bepaald. De volgende
deelvraag staat daarbij centraal:
Wat is het veronderstelde effect van het
gebruik van Twitter op de beeldvorming over
het gezag de politie en hoe kan dit worden
onderzocht?
In paragraaf 4.2 wordt het theoretisch kader nader uit-
gewerkt en het onderzoeksmodel geïntroduceerd. In
paragraaf 4.3 volgt de uitleg over de onderzoeksstra-
tegie. De operationalisatie van het theoretisch kader
komt tot uitdrukking in het analysekader in paragraaf
4.4. Het hoofdstuk wordt afgesloten met de conclusies
in paragraaf 4.5.
4.2 Theoretisch kader
4.2.1 Inleiding
In de voorgaande hoofdstukken zijn een aantal theore-
tische inzichten verzameld die ons behulpzaam kunnen
zijn bij de verdere uitwerking van de probleemstelling.
De kennis over de relevante begrippen, gehanteerde
leerstukken en theorieën is daarbij van belang, maar
om tot beantwoording van de centrale onderzoeks-
vraag te komen is bovenal inzicht in de relatie tussen
de verschillende begrippen een vereiste. De samen-
hang tussen de begrippen zal beredeneerd worden in
subparagraaf 4.2.2 en komt vervolgens tot uitdrukking
in het conceptueel model in subparagraaf 4.2.3.
4.2.2 Theoretisch kader
In hoofdstuk 2 zijn de kenmerkende eigenschappen
van social media beschreven. In algemene termen kon
gesteld worden dat door de komst van social media
individuen “mediamacht” hebben gekregen. De discur-
sieve en toegangsmacht die traditioneel bij de klassieke
media lag, is deels verschoven naar het individu (Street,
2001).
Social media zijn vrij beschikbaar, gemakkelijk toeganke-
lijk, interactief (sociaal) en vragen slechts een geringe
investering (een internetverbinding en een eenvoudig
“platform” zijn voldoende) (Van Berlo, 2008). Dit maakt
dat social media een groot bereik kennen en zeer popu-
lair zijn. Eigenschappen waarin de toegangsmacht van
social media tot uitdrukking komt.
Social media hebben daarnaast discursieve macht en
maken het voor een ieder mogelijk om een beeld
of kader aan te reiken en daarmee zelf “nieuws” te
maken. De beeldvorming over een bepaald onderwerp
wordt daardoor rechtstreeks beïnvloed of bepaald door
een individu of groepen van individuen. Voor Twitter
geldt deze invloed op het proces van beeldvorming in
het bijzonder. De microblogging-dienst is bij uitstek een
instrument om snel en bondig een beeld te delen (Van
Berlo, 2008). Met behulp van Twitter kunnen eenvoudig
korte notificaties (van maximaal 140 tekens) worden
geplaatst op internet. Er zijn lage eisen aan de kant
van de gebruiker in termen van de investering in tijd
en denken. Dit maakt de drempel voor het creëren van
nieuwe inhoud in de vorm van een twitterbericht, een
zogenaamde tweet, laag. Bovenstaande eigenschappen
zorgen ervoor dat de update-frequentie hoog is en de
interactie tussen gebruikers groot (Java e.a., 2007).
De manier waarop een beeld wordt gedefinieerd en
geïnterpreteerd is in hoofdstuk 2 beschreven in termen
van “framing” (De Boer & Brennecke, 2009; zie ook
Bekkers e.a., 2009). De Boer en Brennecke (2009) maken
32 Politie, Twitter en gezag
3 aangegeven dat naast de objectieve bronnen van
gezag, onder andere tot uitdrukking komend in het ge-
weldsmonopolie, gezag ook te definiëren is als sociaal
construct (Berger & Luckmann, 1966). Zijderveld (1985)
stelt dat het gezag van de politie in dit licht afhankelijk
is van haar professionaliteit en relatie met de samenle-
ving. Politiegezag is daarmee uit te drukken in termen
van herkenbaarheid, zichtbaarheid, aanspreekbaarheid,
bereikbaarheid en effectiviteit.
Bovenstaande notie zorgt er voor dat het relevant is om
te onderzoeken wat het effect is van tweets (oftewel
“frames”) van wijkagenten (en/of volgers van wijkagen-
ten) over het professioneel handelen van de politie en
haar relatie met de burger. Dit maakt “frames” óver het
gebruik van Twitter door de politie ook interessant. Wat
zijn met andere woorden de dominante “frames” die
ontstaan door en als gevolg van het “twittergedrag”
van wijkagenten en wat betekent dit voor de beeldvor-
ming over het gezag van de politie?
Tenslotte is het van belang om te onderzoeken wat de
consequenties van bovenstaand proces zijn voor het
strategische politieleiderschap. Het dominante beeld
over het gezag van de politie en de veranderingen in
tijd zijn immers strategische onderwerpen die de positi-
onering van de politie raken, zoals eerder is betoogd in
hoofdstuk 1.
Deze consequenties voor het strategisch leiderschap
kunnen geordend worden langs de volgende drie kern-
functies van politieleiderschap (Boin e.a., 2003):
• Debeleidsmatigefunctie:hetformulerenenuitdra-
gen van een visie;
• Deorganisatorischefunctie:hetontwerpenvaneen
effectief en efficiënt organisatiepatroon;
• Dediplomatiekefunctie:hetbewakenvanrelaties
met belanghebbende partijen die van essentieel
belang zijn voor de legitimiteit van de organisatie.
Vooral deze laatste functie geeft aan dat interactie met
de omgeving of samenleving van cruciaal belang is.
Op basis van bovenstaand theoretisch kader kunnen
het onderzoeksmodel, de onderzoeksstrategie en het
analysekader worden gepresenteerd.
daarbij onderscheid tussen framebuilding en frame-
setting. Framebuilding duidt op de wijze waarop een
onderwerp wordt gepresenteerd of ingekaderd. Snow
en Benford (1988) hanteren daarbij een driedeling
en spreken over “diagnostic framing”, “prognostic
framing” en “motivational framing”.
Framesetting heeft betrekking op de effecten die
kunnen uitgaan van de “frames”. De ontvangers van
het mediabericht of de mediaboodschap kunnen de
“frames” overnemen en het onderwerp op basis van
het aangeboden “frame” interpreteren. “Framing”
heeft derhalve niet alleen betrekking op de productie
en reproductie van bepaalde beelden of referentieka-
ders, oftewel “frames”, maar ook op de wijze waarop
die frames aan elkaar worden aangepast omdat
verschillende actoren hun referentiekaders aan elkaar
koppelen. Dit proces is eerder beschreven in termen
van “frame alignment” (Bekkers e.a., 2009). Het oppik-
ken en koppelen van deze “frames” kan er toe leiden
dat de aandacht steeds groter wordt. Juist dit proces
wordt door het karakter en de (technische) eigenschap-
pen van Twitter gefaciliteerd. Berichten kunnen op
Twitter eenvoudig worden gereproduceerd (middels
retweets) en eventuele reacties zijn makkelijk te volgen.
Dit zorgt er in voorkomend geval voor dat de bericht-
geving op Twitter ook wordt opgepikt door de klas-
sieke media en daarmee een brede lokale, nationale of
zelfs internationale werking krijgt.
Daarmee komen we op een andere factor, namelijk
de expansie van de aandacht naar een grotere groep.
In dit proces van expansie vindt de definiëring van
referentiekaders steeds opnieuw plaats wat uiteinde-
lijk kan resulteren in een breed gedeeld of dominant
beeld over het onderwerp in de samenleving (Berger &
Luckmann, 1966).
Samenvattend kan gesteld worden dat Twitter via de
productie en reproductie van beelden of “frames”, de
zogenaamde “twitterstroom”, invloed kan uitoefenen
op de beeldvorming. De microblogging-dienst leent
zich hier gezien haar eigenschappen uitermate goed
voor.
Dit werpt vervolgens de vraag op of politiemedewer-
kers - en meer specifiek wijkagenten die twitteren - de
beeldvorming over bijvoorbeeld het gezag van de poli-
tie kunnen beïnvloeden door hun handelen of gedrag
op Twitter, zoals dat wordt beleefd of ervaren door de
volgers van deze wijkagenten. Hiertoe is in hoofdstuk
33Politie, Twitter en gezag
4.2.3 Onderzoeksmodel
Aan de hand van het redeneerpatroon in de vorige
subparagraaf kan het onderzoeksmodel worden vast-
gesteld en verbeeld. In het onderzoeksmodel (figuur
4.1) komt de veronderstelde relatie tussen de centrale
begrippen tot uitdrukking.
figuur 4.1
In de navolgende paragraaf zal de onderzoeksstrategie
worden beschreven aan de hand waarvan het onder-
zoek zal plaatsvinden.
4.3 Onderzoeksstrategie
4.3.1 Inleiding
In deze paragraaf staat de strategie voor het empirisch
onderzoek centraal. De onderzoeksstrategie is de over-
koepelende opzet of logica van het onderzoek. Binnen
een gekozen onderzoeksstrategie kunnen meerdere
methoden van onderzoek worden ingezet (Van Thiel,
2010). Idealiter hangt de keuze voor een strategie
af van het onderwerp van onderzoek, de stand van
de wetenschap ten aanzien van het onderwerp en
het doel van onderzoek (Van Thiel, 2010: 64). Ook de
wetenschapsopvatting, ervaring en scholing van de
onderzoeker of onderzoekers spelen een rol (Van Thiel,
2010: 64).
Van Thiel onderscheid vier dominante onderzoeksstra-
tegieën: het experiment, de enquête, de gevalstudie
en het onderzoek van bestaand materiaal. Gezien
het verklarende karakter van de probleemstelling en
centrale onderzoeksvraag en het grote potentieel
aan onderzoekseenheden (volgers van twitterende
wijkagenten) ligt de keuze voor de onderzoeksstrate-
gie enquête voor dit onderzoek voor de hand. Social
media in het algemeen en Twitter in het bijzonder zijn
echter relatief nieuwe onderzoeksdomeinen waarover
nog weinig wetenschappelijke kennis beschikbaar is. Dit
maakt het gebruik van statistische technieken om de
informatie van een groot aantal respondenten kwanti-
tatief te analyseren minder vanzelfsprekend (Van Thiel,
2010: 68). Het is hierdoor lastig een hoofdstrategie voor
het onderzoek te benoemen. In dit onderzoek zal der-
halve gebruik worden gemaakt van een combinatie van
methoden, ook wel “mixed method design” genoemd
(Van Thiel, 2010). Het ontwerp van deze combinatie
van methoden wordt verduidelijkt in de navolgende
subparagraaf.
4.3.2 Methoden en technieken van onderzoek
Het theoretisch kader en gepresenteerde onderzoeks-
model lenen zich dus voor een mix van onderzoeksme-
thoden. Er is getracht om voor de factoren en veron-
derstelde relaties uit het onderzoeksmodel passende
methoden te selecteren. In deze subparagraaf worden
de methoden achtereenvolgens geïntroduceerd en
toegelicht. De voor- en nadelen van de verschillende
methoden worden ook benoemd.
Inhoudsanalyse
In de eerste plaats zal een inhoudsanalyse worden
verricht naar de tweets van een tweetal geselecteerde
wijkagenten. De analyse richt zich primair op het proces
van beeldvorming (“framing”) in relatie tot het gebruik
van Twitter door de wijkagenten, een van de veronder-
stelde relaties uit het onderzoeksmodel. De retweets en
reacties van de volgers van deze wijkagenten worden
bij de analyse betrokken. De twee wijkagenten worden
geselecteerd op basis van hun frequente en duurzame
(langdurige en consequente) gebruik van Twitter. Het
aantal volgers van de betrokken wijkagent wordt ook
betrokken bij de selectie. Tenslotte is het van belang
dat de geselecteerde wijkagent inhoudelijk relevante
berichten twittert over de politieprofessie en de relatie
tussen de burger en politie, reacties krijgt van volgers
en ook zelf reageert op berichten van volgers.
Bij een inhoudsanalyse wordt de inhoud van bestaand
materiaal bestudeerd (Van Thiel, 2010: 123). Het be-
richtenverkeer van de twee geselecteerde wijkagenten
zal over een periode van 2 weken aan de hand van het
analysekader worden bezien en geanalyseerd.
Het voordeel van deze methode is dat er veelal
voldoende materiaal beschikbaar is en dat het een
34 Politie, Twitter en gezag
als gevolg van de onderzoekssituatie (Van Thiel, 2010).
Ook bij de andere methoden in dit onderzoek kan deze
storingsbron zich voordoen (Van Thiel, 2010: 61).
Interview
De derde methode die gebruikt zal worden is het
interview. De twee geselecteerde wijkagenten zullen
geïnterviewd worden. De interviews zullen een semige-
structureerd karakter hebben, waarbij de interviewer
het gesprek zal leiden met behulp van een interview-
handleiding. In deze handleiding zullen de onderwer-
pen worden opgenomen waarover vragen gesteld
worden en mogelijk een aantal voorgeformuleerde
vragen staan (Van Thiel, 2010: 109). Aan de hand van
het analysekader zal een lijst met te bespreken topics
worden samengesteld. De uitkomsten van de inhouds-
analyse en enquête zullen betrokken worden in het
gesprek. De veronderstelde relaties uit het onderzoeks-
model worden hierdoor met behulp van deze methode
in samenhang beschouwd.
Een groot voordeel van deze methode is de flexibele
manier om informatie te verzamelen. Zo kunnen er
tijdens het gesprek aanvullende (verdiepings)vragen
worden gesteld om een gegeven antwoord beter te
begrijpen. Een belangrijk nadeel is gelegen in de com-
plexiteit. Een goed interview vereist de nodige vaardig-
heden en gesprekstechnieken van de interviewer. Daar-
naast kost een interview veel tijd. Dit geldt ook voor de
analyse van de antwoorden (Van Thiel 2010: 108).
Focusgroep
Als laatste techniek is gekozen voor het gebruik van een
focusgroep. Dit is feitelijk een interview met meerdere
respondenten tegelijkertijd. Een focusgroep heeft het
karakter van een open discussie over een aantal vooraf
geselecteerde onderwerpen onder leiding van een
gespreksmoderator (Van Thiel, 2010). De focusgroep zal
samengesteld worden uit tactisch en strategisch leiding-
gevenden van de politie, communicatiemedewerkers
van een aantal korpsen en de twee geselecteerde wijk-
agenten. De verbanden uitgedrukt in het onderzoeks-
model worden bediscussieerd en de uitkomsten van de
andere onderzoeksmethoden geanalyseerd. Hierbij is er
extra aandacht voor de consequenties voor het strate-
gisch leiderschap binnen de politie.
Een belangrijk voor- of nadeel van deze techniek is dat
de uitkomsten van de discussie beïnvloed worden door
de groepsdynamica. Dit kan zowel een positief (con-
textualiserend) als negatief (verstorend) effect hebben
efficiënte en goedkope manier van onderzoek is (Van
Thiel, 2010). Het belangrijkste nadeel is het operati-
onalisatieprobleem. Bestaand materiaal is voor een
ander doel geproduceerd dan waarvoor het in het
onderzoek gebruikt zal worden. Als gevolg hiervan
sluit de informatie in het materiaal niet altijd aan op
de onderzoeksvragen (Van Thiel, 2010: 121).
Enquête
De tweede methode die gehanteerd zal worden is de
enquête. Met behulp van de enquête wordt primair
onderzocht hoe het gedrag van de wijkagenten op
Twitter door de volgers wordt beleefd en of de beeld-
vorming over het gezag van de politie wordt beïnvloed
door het gebruik van Twitter.
De volgers van de twee geselecteerde wijkagenten
zullen gevraagd worden om een schriftelijke vragen-
lijst in te vullen. Kenmerkend voor een enquête is de
grootschaligheid; er zijn veelal veel respondenten en er
is daardoor veel te analyseren informatie beschikbaar.
Daarom wordt er meestal gebruikgemaakt van gestan-
daardiseerde metingen, bijvoorbeeld antwoordschalen
of numerieke antwoordcategorieën. In dit onderzoek
wordt daar ook voor gekozen.
Enquêtes kunnen gehanteerd worden voor het ver-
zamelen van feitelijke gegevens, maar worden vooral
gebruikt om informatie te verzamelen over de opvat-
tingen van de respondenten over het onderzoekson-
derwerp, zo ook in dit onderzoek (Van Thiel: 2010,
86). In tegenstelling tot de inhoudsanalyse wordt bij
een enquête nieuwe informatie verzameld (Van Thiel,
2010). Op basis van het analysekader zal een vragenlijst
met overwegend gesloten vragen worden samenge-
steld.
Een belangrijk voordeel van deze methode is de ef-
ficiëntie, die het gevolg is van de standaardisatie. De
hoeveelheid data maakt dat de uitkomsten veelal
eenvoudig generaliseerbaar zijn (Van Thiel, 2010:
87). Een nadeel van de standaardisatie is dat het leidt
tot een zekere oppervlakkigheid van de verzamelde
informatie. Er gaat vaak veel informatie schuil achter
de informatie die verzameld wordt middels de enquête
(Van Thiel, 2010: 87). Een ander groot nadeel is het
verschijnsel sociale wenselijkheid. Respondenten geven
vaak het antwoord waarvan ze denken dat het wordt
verwacht of een antwoord dat maatschappelijk gezien
acceptabel is, ook bij anonieme vragenlijsten. Ook is
bekend dat mensen bepaalde antwoordtendenties
hebben; de neiging om het antwoord aan te passen
35Politie, Twitter en gezag
van het onderzoek. De scope van twee wijkagenten
beperkt de mate waarin op basis van het onderzoek
algemeen geldende uitspraken over de probleemstel-
ling gedaan kunnen worden. De combinatie of mix
van methoden verstevigt echter de mogelijkheid van
analytische generaliseerbaarheid (Van Thiel, 2010; Bek-
kers e.a., 2009).
4.4 Analysekader
Aan de hand van het theoretische kader en met behulp
van het conceptueel model kan een eensluidend en
generiek kader voor de waarneming en analyse in
dit onderzoek worden vastgesteld. Het analysekader
garandeert de uniformiteit in het onderzoek en zorgt
dat de onderzoeksresultaten systematisch met elkaar
te vergelijken zijn, hetgeen gezien de combinatie van
onderzoeksmethoden essentieel is. Hierdoor wordt bij-
gedragen aan een betere mogelijkheid tot analytische
generaliseerbaarheid.
De relaties in het onderzoeksmodel liggen nauw in
elkaars verlengde en zijn daardoor in empirische zin
moeilijk van elkaar te onderscheiden. Daarom ligt het
accent bij de operationalisatie van de belangrijkste
begrippen uit het theoretische kader op de inzet van
de verschillende onderzoeksmethoden en technieken
die steeds een deel van het model bestrijken. Hieronder
volgt de uitwerking van het analysekader met behulp
van dit “watervalmodel” (figuur 4.2).
figuur 4.2
en daarmee dus ongewenst invloed uitoefenen op de
onderzoeksuitkomst (Van Thiel, 2010: 112).
4.3.3 Betrouwbaarheid en geldigheid
Betrouwbaarheid en geldigheid zijn belangrijke crite-
ria voor wetenschappelijk onderzoek en essentieel om
steekhoudende conclusies te kunnen verbinden aan
het onderzoek (Van Thiel, 2010: 57).
Betrouwbaarheid
De betrouwbaarheid van onderzoek wordt bepaald
door de elementen nauwkeurigheid en consistentie.
Het element nauwkeurigheid stelt bovenal eisen
aan de meetinstrumenten die ingezet worden. In dit
onderzoek zal bij de samenstelling van de vragenlijst
rekening moeten worden gehouden met dit element;
bij de keuze van de vraagstelling, maar ook bij de vast-
stelling van de verschillende standaardwaarden voor
de beantwoording (Van Thiel, 2010).
Consistentie gaat in essentie om herhaalbaarheid: on-
der dezelfde omstandigheden zal dezelfde meting tot
een gelijke bevinding leiden. Omdat mensen kunnen
leren van eerdere ervaringen, zal herhaling van onder-
zoek bij (dezelfde) personen niet altijd leiden tot de-
zelfde uitkomst. Consistentie kan wel worden bereikt
door onderzoek te doen onder grote groepen mensen.
Het is dan ook van belang dat de enquête verspreid
wordt onder een groot aantal onderzoekseenheden,
oftewel volgers van de twee wijkagenten (Van Thiel,
2010: 57-58). De betrouwbaarheid neemt daarnaast
toe door het onderzoeksmodel consistent te gebruiken
bij de toepassing van de verschillende methoden.
Geldigheid
De geldigheid of validiteit van onderzoek behelst een
tweetal hoofdvormen: interne en externe validiteit.
Interne validiteit betreft de geldigheid van het daad-
werkelijke onderzoek. De keuze om meerdere metho-
den en technieken van onderzoek te gebruiken komt
de interne validiteit van dit onderzoek ten goede.
De verschillende methoden maken het mogelijk de
uitkomsten te vergelijken en met elkaar te confronte-
ren. Dit gebruik van meerdere methoden wordt ook
wel “triangulatie” genoemd. Deze combinatie van
meerdere technieken en verschillende bronnen voor-
komt eenzijdigheid en maakt tevens de kans op “bias”
kleiner (Van Thiel, 2010: 61)
De externe validiteit betreft de generaliseerbaarheid
36 Politie, Twitter en gezag
men door de klassieke media?
- Hoe wordt gereageerd op de tweets van de wijk-
agent? Wordt in de reacties gerefereerd aan de
vijf gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreek-
baarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en
effectiviteit?
- Ontstaat er een gedeeld beeld over een issue
of vraagstuk door de koppeling van tweets,
retweets en reacties in de “twitterstroom” van
de wijkagent, oftewel is er sprake van “frame
alignement”?
- Blijkt uit de reacties van de volgers hoe er
gedacht wordt over het gebruik van Twitter
door de wijkagent? Zijn de volgers overwegend
positief of negatief over het gebruik van Twitter
door de wijkagent? Wordt daarbij verwezen
naar de vijf gezagsgronden?
Deel B: enquête en interviews
De enquête is gericht op het vaststellen van de relatie
tussen de kenmerken van Twitter en de beeldvorming
over het gezag van de politie gezien vanuit het perspec-
tief van de volgers van de wijkagenten op Twitter.
De interviews richten zich op dezelfde relatie, maar dan
vanuit het perspectief van de wijkagenten.
Onderzoeksvragen:
• Watisvolgensdewijkagentenende
volgers de relevantie en betekenis van het
gebruik van Twitter voor de politie?
Vanuit het perspectief van toegangsmacht:
- Is de wijkagent die gebruikmaakt van Twitter in
de optiek van de volgers voldoende aanwezig
op Twitter? Wat zijn de verwachtingen van de
volgers ten aanzien van de beschikbaarheid van
de wijkagent op Twitter en voldoet de wijk-
agent aan deze verwachtingen? Welk beeld
heeft de wijkagent zelf over zijn aanwezigheid
op Twitter?
- Reageert de wijkagent in de optiek van de
volgers tijdig op vragen, signalen en/of reacties?
Welk beeld heeft de wijkagent zelf hierover?
Vanuit het perspectief van discursieve macht:
- Wie zijn de volgers van de wijkagent? Volgen
de klassieke media de wijkagent ook? Wat is
het motief van de volgers om de wijkagent op
Twitter te volgen? Is de volger van mening dat
Deel A: inhoudsanalyse
Met behulp van de inhoudsanalyse wordt onderzocht
hoe in de “twitterstroom” het gezag van de politie
wordt “geframed” in termen van:
1 de vijf gezagsgronden van de politie: bereikbaar-
heid, aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herken-
baarheid en effectiviteit;
2 het gebruik van Twitter door de wijkagent in rela-
tie tot deze vijf gezagsgronden.
Onderzoeksvragen:
• Framebuilding:
- Over welke onderwerpen gaan de tweets? Zijn
dat ook onderwerpen die te relateren zijn aan
de vijf gezagsgronden van de politie?
- Hoe selecteert de wijkagent de nieuwsfeiten,
vraagstukken of standpunten die hij gebruikt
voor zijn tweets? Welke factoren zijn van in-
vloed op zijn keuze?
- Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er
sprake is van “diagnostic framing”? Oftewel
zijn tweets te duiden als “frames” die een
bepaald onderwerp identificeren en afbakenen
als issue en verwijzen naar de oorzaak en/of de
veroorzaker.
- Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er
sprake is van “prognostic framing”? Dit zijn
“frames” waarin voorstellen of voorspellingen
worden gedaan met betrekking tot de oplos-
sing of aanpak van een issue.
- Blijkt uit de tweets van de wijkagent dat er
sprake is van “motivational framing”? Dit zijn
“frames” die gericht zijn op het verwerven van
medestanders voor een bepaald vraagstuk of
standpunt.
- Gaan de tweets die te duiden zijn in termen van
“diagnostic”, “prognostic” of “motivational
framing” (impliciet of expliciet) over één van de
vijf gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreek-
baarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en
effectiviteit? Waaruit blijkt dat?
• Framesetting:
- Wordt er door de volgers gereageerd op de
tweets van de wijkagent?
- Nemen de volgers de berichten van de wijk-
agent over? Bijvoorbeeld middels een retweet?
- Worden de tweets van de wijkagent overgeno-
37Politie, Twitter en gezag
Deel C: focusgroep
Met behulp van de focusgroep wordt onderzocht welke
consequenties het gebruik van Twitter heeft voor
het strategisch leiderschap binnen de politie. Welke
positieve en/of negatieve effecten zijn waarneembaar
ten aanzien van de drie kernfuncties van strategisch
leiderschap en welke maatregelen worden noodzakelijk
of gewenst geacht.
Onderzoeksvragen:
• Watisvolgensdestrategischleiding-
gevenden het effect van het gebruik van
Twitter op de beeldvorming over het gezag
van de politie?
• Alsereenrelatietussenhetgebruikvan
Twitter en de beeldvorming over het gezag
van de politie wordt onderkend, welke
consequenties heeft dit dan voor het stra-
tegisch politieleiderschap?
- Wat is het effect op de beleidsmatige functie in
termen van visievorming en beleidsbepaling?
- Wat is het effect op de uitwerking van de or-
ganisatorische functie in termen van logistieke,
personele en financiële implicaties?
- Wat is het effect op de uitwerking van de diplo-
matieke functie in termen van het bewaken en
onderhouden van de relaties in de samenleving
die van essentieel belang zijn voor de legitimi-
teit van de organisatie?
• Welkemaatregelenzijngewenstofnood-
zakelijk als antwoord op het effect van het
gebruik van Twitter op de drie kernfunc-
ties?
hij invloed heeft op het optreden van de wijk-
agent? Hoe belangrijk vindt de volger dit?
- Wat is het motief van de wijkagent om gebruik
te maken van Twitter. Wie volgt hij en waarom?
Is de wijkagent van mening dat hij invloed kan
uitoefenen op het handelen en gedrag van de
volgers?
- Wat is de “twitter-frequentie” van de wijk-
agent? Hoe ervaren zijn volgers dit? Hoe groot
is, gebaseerd op het aantal volgers en het aan-
tal reacties en retweets op Twitter, het bereik
van de wijkagent op Twitter?
• HeefthetgebruikvanTwittervolgensde
wijkagenten en de volgers invloed op de
beeldvorming over het gezag van de poli-
tie?
- Hoe wordt de interactie in de “twitterstroom”
door de wijkagent en zijn volgers beleefd?
Overwegend positief of negatief?
- Wat is volgens de wijkagenten en de volgers
het effect van het gebruik van Twitter op de
beeldvorming over de vijf gezagsgronden:
bereikbaarheid, aanspreekbaarheid, zichtbaar-
heid, herkenbaarheid en effectiviteit?
- Wat ligt volgens de wijkagenten en de volgers
ten grondslag aan het veranderende beeld
over de bereikbaarheid, aanspreekbaarheid,
zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit
van de politie, als blijkt dat de beeldvorming
over het gezag van de politie wordt beïnvloed
door het gebruik van Twitter? Vanuit zowel
het perspectief van de toegangsmacht als het
perspectief van de discursieve macht van het
gebruik van Twitter.
• HeefthetgebruikvanTwitterdoorde
wijkagent de mening van de volgers ver-
anderd over het gezag van de politie? En
wat is het standpunt van de wijkagent?
- Hebben de tweets in de optiek van de wijkagen-
ten en de volgers effect op de relatie tussen de
politie en de burger in algemene zin?
- Is er iets veranderd in de relatie tussen de wijk-
agent en de burger sinds de wijkagent twittert?
Is het beeld van de volgers over het functione-
ren van de wijkagent veranderd sinds men hem
volgt op Twitter?
38 Politie, Twitter en gezag
In onderstaand figuur (4.3) worden de drie onder-
zoeksdelen geprojecteerd op het onderzoeksmodel.
figuur 4.3
4.5 Conclusies
In dit hoofdstuk is het antwoord op de vraag wat het
veronderstelde effect is tussen het gebruik van Twitter
en de beeldvorming over het gezag van de politie
geconceptualiseerd. Dit heeft geresulteerd in het
theoretisch kader. Dit kader is vervolgens verduidelijkt
in het onderzoeksmodel. Aansluitend is stilgestaan bij
de onderzoeksstrategie en de daaruit volgende keuze
voor een combinatie van methoden en technieken
van onderzoek. Tenslotte is op basis van het theore-
tisch kader en conceptueel model een analysekader
vastgesteld. De richting en inrichting van het empirisch
onderzoek is daarmee gewaarborgd.
39Politie, Twitter en gezag
5Onderzoek en analyse
gezag van de politie in de politiepraktijk en
hoe kan dit worden verklaard?
En de daaruit voortvloeiende deelvraag:
Als er een relatie bestaat tussen het gebruik
van Twitter en de beeldvorming over het ge-
zag van de politie, welke consequenties heeft
dit dan voor strategisch politieleiderschap?
De beantwoording van de eerste deelvraag staat cen-
traal in de delen A en B van het model (figuur 5.1). Deel
C behelst de tweede deelvraag.
In paragraaf 5.2 wordt stilgestaan bij de bevindingen en
analyse van de inhoudsanalyse. In paragraaf 5.3 worden
de enquête en de interviews behandeld en in paragraaf
5.4 de uitkomsten van de focusgroep. De deelvragen
worden beantwoord in de afsluitende paragraaf 5.5.
5.2 Deel A: Inhoudsanalyse tweets
5.2.1 Inleiding
Over een periode van twee weken, van 1 tot en met 14
juni 2011, zijn de tweets en retweets van een tweetal ge-
selecteerde wijkagenten en de reacties van hun volgers
geanalyseerd. Om beïnvloeding van de “twitterstroom”
te voorkomen zijn de betreffende wijkagenten pas na
de analyseperiode op de hoogte gesteld van het feit dat
zij onderwerp van onderzoek waren. De wijkagenten
zijn geselecteerd op basis van de volgende criteria:
1. Het aantal verzonden tweets;
2. Het aantal volgers;
3. De mate waarin de wijkagent “in gesprek” is met
zijn volgers;
4. De mate van inhoudelijke relevantie van verzonden
tweets.
5.1 Inleiding
In het voorgaande hoofdstuk is de onderzoekstrategie
beschreven die ten grondslag ligt aan het empirisch
onderzoek. In dit onderzoek worden de bevindingen
en analyses gepresenteerd. Dit hoofdstuk volgt het
analysekader en kent een indeling langs de lijn van het
eerder in hoofdstuk 4 geïntroduceerde “watervalmo-
del” (figuur 5.1).
figuur 5.1
Deze indeling wordt gekozen omdat de relaties in het
onderzoeksmodel (figuur 4.1) nauw in elkaars ver-
lengde liggen en daardoor in empirische zin moeilijk
van elkaar te onderscheiden zijn.
De volgende deelvragen staan bij de uitwerking
centraal:
Wat is het feitelijke effect van het gebruik
van Twitter op de beeldvorming over het
40 Politie, Twitter en gezag
Deze twee onderwerpen zijn ten behoeve van de ana-
lyse vertaald naar de volgende vragen:
1. Hoe komt een tweet tot stand?
2. Waarover gaan de tweets van de wijkagenten?
3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “moti-
vational framing” door de wijkagent in zijn tweets?
4. Is er sprake van interactie tussen de wijkagent en
zijn volgers?
5. Is er expansie van de tweet c.q. het beeld in de tweet
van de wijkagent?
6. Is er sprake van tevredenheid over het gebruik van
Twitter door de wijkagent?
Door de wijkagenten zijn tijdens de analyseperiode res-
pectievelijk 69 tweets door WijkagentSassem verzonden
en 121 tweets door PRRGrootenboer. In totaal hebben
we derhalve 190 tweets geanalyseerd op bovenstaande
onderzoeksvragen. Er is per wijkagent gewerkt met
de eerder genoemde analyse-turflijst waarmee we de
“twitterstromen” hebben gevolgd en geanalyseerd.
1. Totstandkoming van een tweet
Op grond van de inzichten uit hoofdstuk 2 kan veron-
dersteld worden dat de wijkagent discursieve macht
heeft door het maken van tweets; hij kan daarmee im-
mers een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers
en/of nieuws maken. Geanalyseerd is hoe een tweet tot
stand komt. Autonoom door de wijkagent of betreft
het een reactie naar aanleiding van een incident (in de
wijk), een retweet of een reactie op een @mention van
een ander?
In hoofdstuk 2 is ook uitleg gegeven over het medium
Twitter. Voor de analyse hebben we de volgende defini-
ties van de begrippen retweet en @mention gebruikt:
Een retweet (RT) is de herhaling van een tweet van een
ander. Wanneer de wijkagent een interessante tweet
leest kan hij deze doorsturen aan zijn eigen volgers.
Door van een bericht een retweet te maken kan hij snel
het bericht verzenden en geeft hij de afzender (de
oorspronkelijke zender) “credits” voor de inhoud van
het bericht.
Een @mention is een tweet van een ander waarin de
wijkagent wordt genoemd; bijvoorbeeld @WijkagentSas-
sem of @PRRGrootenboer. De wijkagent krijgt een mel-
ding wanneer hij een @mention ontvangt. Deze tweet
Voor de criteria 1 en 2 is het “Overzicht Twitteraccounts
Politie” 5 gebruikt. Het aantal verzonden tweets en het
aantal volgers maakt deel uit van dit geraadpleegde
overzicht. Voor de criteria 3 en 4 zijn alle twitterac-
counts van wijkagenten uit het genoemde overzicht,
welke het hoogste scoren op de eerste twee criteria,
geraadpleegd. Bij deze scan bleek dat er veel wijkagen-
ten weliswaar een twitteraccount hebben, maar (nog)
niet erg actief zijn op Twitter. Op basis van bovenstaan-
de selectiecriteria is gekozen voor de twitteraccount
WijkagentSassem van Bas Slutter (korps Hollands-Mid-
den) en de twitteraccount PRRGrootenboer van Arnoud
Grootenboer (korps Rotterdam-Rijnmond) 6.
Door alle tweets van de geselecteerde wijkagenten te
lezen en te analyseren aan de hand van een turflijst
is in het onderzoek gezocht naar antwoorden op de
onderzoeksvragen. Zie de “Turflijst inhoudsanalyse” die
daarbij gebruikt is en welke als bijlagen 2 en 3 zijn
bijgevoegd. Ook zijn de ‘twitterstromen” en de
“@mentions-lijsten” van beide wijkagenten als bijlagen
4 t/m 7 bijgevoegd. In de “twitterstromen” staan de
tweets van de wijkagenten, welke ten behoeve van de
inhoudsanalyse zijn genummerd. Bij het gebruik van
voorbeelden in onderstaande subparagrafen wordt
naar desbetreffende nummering verwezen.
5.2.2 Bevindingen Inhoudsanalyse tweets
Met behulp van de inhoudsanalyse is onderzocht of
en hoe in de “twitterstroom” het gezag van de politie
wordt “geframed” in termen van de vijf gezagsgron-
den van de politie (bereikbaarheid, aanspreekbaar-
heid, zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit).
Dezelfde vraag is gesteld in relatie tot het feitelijke
gebruik van Twitter door de wijkagent.
Zoals ook in het “watervalmodel” (figuur 5.1) is aange-
geven, gaat het bij de inhoudsanalyse derhalve om de
volgende twee onderwerpen:
A. “frames” over het gezag van de politie;
B. “frames” over het gebruik van Twitter door de poli-
tie.
5 Het “Overzicht Twitteraccounts Politie” is samengesteld door A.J. Meijer (Universiteit Utrecht, mei 2011). Dit overzicht is te raadplegen via de website “Politie 2.0”. Uit dit overzicht blijkt dat er d.d. 31 mei 2011 416 twitteraccounts in gebruik waren bij de Nederlandse politie.
6 Zie de “Matrix van het onderzoek naar de wijkagent” die als bijlage 1 is bijgevoegd.
41Politie, Twitter en gezag
De wijkagenten hebben verder 91 tweets reactief (48%)
verzonden naar aanleiding van een tweet of een
@mention van een ander.
Twee voorbeelden van een reactieve tweet welke zijn
verzonden naar aanleiding van een tweet of een
@mention:
“Het is zelfs (inmiddels een belangrijk) onderdeel van mijn
werk! RT @BNRpeptalk Mag u twitteren op uw werk van de
baas?” (tweet WijkagentSassem #6)
“@jaapstronks ik weet wel dat er teams zijn, maar hoe ze
precies georganiseerd zijn weet ik niet. Zal het navragen.
Veel is gedrag.” (tweet PRRGrootenboer #56)
Van de door WijkagentSassem verstuurde tweets zijn 76%
een reactieve tweet naar aanleiding van een tweet of
een @mention van een ander. Bij PRRGrootenboer was dit
in 31% van zijn tweets het geval.
Samenvattend, van de 190 geanalyseerde tweets zijn
37 tweets autonoom gestart door de wijkagent en 153
reactief gestart. De totstandkoming van tweets van de
wijkagenten tijdens de analyseperiode was daarmee
als volgt: 19% van de tweets is autonoom gestart en
81%, het merendeel, van de tweets is een reactie op een
incident in de wijk of een reactie op een tweet van een
ander.
2. Onderwerpen van de tweets van de wijk-
agenten
Op basis van de theorie uit voorgaande hoofdstukken
doet de wijkagent aan framebuilding met het verzen-
den van een tweet; hij selecteert welk nieuws belang-
rijk is en bepaalt het kader en de aspecten die bij de
behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt
worden met bijvoorbeeld een zogenaamde hashtag
(# teken).
Gaat de tweet over algemene onderwerpen als een
persbericht, een preventieadvies, een getuigenoproep
of informatie uit de wijk? Of gaan de tweets over de vijf
gezagsgronden: bereikbaarheid, aanspreekbaarheid,
zichtbaarheid, herkenbaarheid en effectiviteit?
We hebben ook voor dit onderdeel alle 190 tweets
bestudeerd voor de analyse, welke door de wijkagen-
ten zijn verstuurd in de periode van 1 tot en met 14
juni 2011. In onderstaande tabel is te lezen waarover
de tweets uit de “twitterstroom” van de wijkagenten
gaan. Bij dit onderdeel van de analyse kon per tweet op
meerdere aspecten gescoord worden (N=197).
gaat als het ware over hem en hij kan de tweet beantwoor-
den of verder verspreiden onder zijn volgers.
In de volgende tabel wordt de totstandkoming van de
tweets in cijfers uitgedrukt:
tabel 5.1
Van de totaal 190 verstuurde tweets hebben de wijkagen-
ten samen 37 tweets autonoom (19%) gestart, dus geheel
op eigen initiatief. Er is op dit onderdeel enig verschil
tussen de wijkagenten: WijkagentSassem heeft 13% van
zijn tweets autonoom verzonden en PRRGrootenboer 23%.
Wat een autonome tweet is of kan zijn, wordt inzichtelijk
gemaakt met de volgende voorbeelden.
Twee voorbeelden van autonome tweets:
“Vandaag een late dienst ivm de avondopenstelling van bureau
Sassenheim #receptiedienst” (tweet WijkagentSassem #46)
“Nog even twee getuigenverklaringen opgenomen van een
eerder gepleegde mishandeling. Wordt een moeilijk oplosbare
zaak.” (tweet PRRGrootenboer #37)
De wijkagenten hebben 62 tweets reactief gestart (dat is
33%) naar aanleiding van een incident in de wijk; waarbij
opgemerkt moet worden dat deze tweets veelal eveneens
een autonoom karakter hebben. Op dit onderdeel is een
verschil gemeten: WijkagentSassem heeft 10% van zijn
tweets reactief verzonden naar aanleiding van een incident
in zijn wijk en bij PRRGrootenboer was dat bij 45% van de
tweets het geval.
Twee voorbeelden van reactieve tweets naar aanleiding
van een incident in de wijk:
“Bezig met een zaak waarin een man heel #Sassenheim afloopt
om geld te lenen. Leen niet zomaar geld uit, trap niet in smoes-
jes!” (tweet WijkagentSassem #47)
“De dienst begint goed met de mededeling dat er een straat-
rover is aangehouden van de week. Helaas 1 van m’n jongeren
#adoptie.” (tweet PRRGrootenboer #23)
N=190 Totstandkoming van een tweet
Autonoom Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
door wijkagent een incident een tweet of
in de wijk @mention
Verdeling
tweets 19% 33% 48%
42 Politie, Twitter en gezag
verdachte rechtmatig is aangehouden. Chef
v dienst is tevens hulpofficier van justitie.”
(tweet PRRGrootenboer #95)
Bij de analyse naar het antwoord op
de vraag “Waarover gaan de tweets?”
is ook gekeken of de tweets van de
wijkagenten een relatie hebben met
de vijf gezagsgronden: bereikbaarheid,
aanspreekbaarheid, zichtbaarheid, herkenbaarheid
en effectiviteit. Er is bij dit onderdeel gemeten dat
PRRGrootenboer vaker tweets stuurt over “effectiviteit
politie” dan WijkagentSassem. In aantallen betrof dit 9
tweets met een relatie naar “effectiviteit politie” door
WijkagentSassem en 28 tweets door PRRGrootenboer. Voor
de overige onderwerpen was verhoudingsgewijs in de
meting weinig verschil tussen de wijkagenten te zien.
De volgende voorbeelden betreffen tweets over de vijf
gezagsgronden.
Voorbeeld van een tweet over bereikbaarheid politie:
“Even contact gehad op het proefpark de punt met de
nieuwe beheerder. Gelijk gegevens uitgewisseld.” (tweet
PRRGrootenboer #25)
Voorbeeld van een tweet over aanspreekbaarheid poli-
tie: “Meneer meneer, “welke taal bent u”. Je bedoelt zeker,
waar komt u vandaan. #opvoeden” (tweet PRRGrootenboer
#14)
Voorbeeld van een tweet over zichtbaarheid politie:
“Surveillance op de Kaag. Druk met zeilboten van scouting.
Mooi! Ook veel boten van @Tjardasassem http:…” (tweet
WijkagentSassem #5)
Voorbeeld van een tweet over herkenbaarheid politie:
“politieRR …Politie houdt alcoholcontrole http:…..” (tweet
PRRGrootenboer #87)
Voorbeeld tweet over effectiviteit politie: “Een andere
autoriteit, in dit geval oudere chef van dienst, helpt bij be-
paalde culturen beter om toch je doel te bereiken. #opvoe-
den” (tweet PRRGrootenboer #73)
tabel 5.2
De categorie “overige” omvat 83 tweets. 39% van dat
aantal gaat over de politie of het politiewerk. 31%
van de “overige” tweets betreft het uitwisselen van
algemene informatie (bijvoorbeeld het maken van een
afspraak of een vraag over een algemeen onderwerp).
Verder bleek 16% van de categorie “overige” te gaan
over het gebruik van Twitter of social media door de
politie.
Er is een verschil tussen de tweets van de wijkagenten
over “info uit de wijk” gemeten. WijkagentSassem heeft
25% van zijn tweets gebaseerd op informatie uit de
wijk en bij PRRGrootenboer is dit in 59% van zijn tweets
het geval. WijkagentSassem heeft meer tweets verstuurd
over de onderwerpen “preventie” en “getuigenop-
roep”: samen 17% van zijn tweets; tegenover 1% van
de verzonden tweets daarover door PRRGrootenboer.
Voor de overige onderwerpen was verhoudingsgewijs
in de meting weinig verschil tussen de wijkagenten
te zien. Met onderstaande voorbeelden worden de
verschillende soort tweets geïllustreerd.
Voorbeeld van een persbericht-tweet: “Klasse, wat een
snelheid met officieel persbericht. RT @politieRR Overvaller
aangehouden na achtervolging http….” (tweet PRRGroot-
enboer #64)
Voorbeeld van een preventie-tweet: “Tips zijn lastig te
geven. Zorg dat je auto geen mooi en makkelijk doel is.
Verlicht parkeren, geen waardevolle spullen.” (tweet Wijk-
agentSassem #33)
Voorbeeld van een getuigenoproep die is geretweet
door de wijkagent: “Onze auto is vannacht #gestolen! Een
grijze Renault Megane (station). Kenteken …. Omgeving
Duiven. Plz. RT” (tweet WijkagentSassem #24)
Voorbeeld van een tweet met info uit de wijk: “Beken-
de riag klant zat voor z’n portiek te schreeuwen. Uiteindelijk
naar binnen gepraat. #sneu bericht aan hulpverlener volgt”.
(tweet PRRGrootenboer #43)
Voorbeeld van een tweet uit de categorie “overige”:
“Zojuist meegekeken met een voorgeleiding. Toetsen of
N=197 Algemene onderwerpen
Persbericht- Preventie Getuigen- Info uit Overige
info oproep de wijk
Verdeling
tweets 6% 5% 2% 45% 42%
43Politie, Twitter en gezag
late diensten in de wijk. Geef gerust tips of aandachtspunten
door. #doetmaarmelden #Delsfhaven.” (tweet PRRGrooten-
boer #20)
Bovenstaande analyse heeft een beeld gegeven over de
onderwerpen waarover de tweets van de wijkagenten
gaan. Geconcludeerd kan worden dat het merendeel
van de tweets die de geselecteerde wijkagenten sturen
gaan over relevante politieonderwerpen: 58% van de
tweets gaat over een persbericht-info, preventie, getui-
genoproep of informatie uit de wijk.
In de 190 door de wijkagenten verzonden tweets is 123
keer een relatie te leggen naar één van de gezags-
gronden (let wel: één tweet kan te relateren zijn aan
meerdere gezagsgronden). De tweets van WijkagentSas-
sem zijn 49 keer te relateren aan één of meer van de
vijf gezagsgronden. Bij PRRGrootenboer kwamen de
gezagsgronden 74 keer in een tweet terug. Hieruit blijkt
dat de vijf gezagsgronden tot uitdrukking komen in de
“twitterstroom” van beide wijkagenten.
3. Aard van de “framing” door de wijkagent
In hoofdstuk 2 is de theorie over “framing” uitgewerkt.
Conform de inzichten van Snow en Benford (1988)
wordt in dit onderzoek het onderscheid gemaakt tussen
de drie soorten “framing”: “diagnostic”, “prognostic”
en “motivational framing”. Bij dit deel van de inhouds-
analyse stellen we vast of er sprake is van één van deze
soorten “framing” in de verzonden tweets door de
wijkagent.
Voor dit deel van de meting hebben we alle 190 tweets
bestudeerd uit de geselecteerde periode. In na vol-
gende tabel is te lezen of er in de verzonden tweets van
de wijkagenten sprake is van “diagnostic”, “prognostic”
of “motivational framing”. In aantallen was dit in 41
tweets van de wijkagenten het geval; dus in 22% van
het totaal aantal tweets is sprake van één van de ge-
noemde soorten “framing”. Uit tabel 5.4 blijkt dus dat
de bewuste “framing” door de wijkagenten beperkt is.
Voor de tweets die een relatie hebben met politiege-
zag (N=123) is de onderlinge verdeling over de vijf
gezagsgronden opgenomen in onderstaande tabel. De
uitkomst is in percentages weergegeven.
tabel 5.3
In hoofdstuk 2 is uitgelegd dat framebuilding duidt op
de wijze waarop een onderwerp wordt gepresenteerd
in de media. De wijkagent kan zijn framebuilding kracht
bijzetten of benadrukken door gebruik te maken
van een hashtag (#teken) in zijn tweet. Gebruikers
van Twitter kunnen een zoekopdracht plaatsen naar
onderwerpen waarbij het teken is gebruikt. Het bereik
van de verzonden tweet wordt daarmee groter, omdat
hiermee geïnteresseerde twitteraars buiten de groep
volgers van de wijkagent het bericht eerder zullen
lezen.
WijkagentSassem heeft in zijn 69 geanalyseerde tweets
33 keer een hashtag gebruikt en PRRGrootenboer in zijn
121 tweets 60 keer. Deze meting hebben we gedaan
door het turven van de hashtags. De wijkagenten
gebruiken voornamelijk een hashtag bij het vermelden
van locaties (plaatsnaam, straat) een thema (bijvoor-
beeld “loverboys”) en bij het benoemen van partners
(bijvoorbeeld Jeugdzorg, GGD).
Hashtags worden door de beide wijkagenten ook
gebruikt bij woorden die verwijzen naar één van de
gezagsgronden. Bij de analyse van de 190 tweets was
dit 14 keer het geval. Met een analysetool van het
programma Twitter hebben we bekeken bij welke
woorden de wijkagenten een hashtag hebben gebruikt.
Hierna volgen enkele voorbeelden daarvan.
Voorbeelden van deze met een hashtag gebruikte
woorden zijn: politie, betrokkenheid, durftemelden, durf-
tevragen, geweld, imago, trots, vertrouwen, burgernet, bur-
gerpanel, controle, goedbezig, wijkagent en zelfoplossen.
Voorbeeld van een tweet met daarin het gebruik
van een woord in relatie tot een gezagsgrond, met
vermelding van een hashtag: “Vanmiddag het begin van 4
N=123 Gezag gerelateerde onderwerpen
Bereikbaar- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effectivi-
heid baarheid heid baarheid teit
Verdeling
tweets 9% 37% 15% 9% 30%
44 Politie, Twitter en gezag
4. De interactie tussen de wijk-
agent en zijn volgers
Omdat het gedeelde beeld (voor dit
onderzoek met name het beeld over het
gezag van de politie) tot stand komt
als gevolg van sociale interactie in de
samenleving, is ook het proces van in-
teractie onderzocht in deze analyse. De
tweets die op Twitter gedeeld worden
door de wijkagent, verbinden feiten, waarden, acties
en interpretaties, waardoor verdere beeldvorming ont-
staat. Het geconstrueerde beeld over het politiegezag
dat door het twitteren ontstaat of kan ontstaan, is het
resultaat van de interactie in de “twitterstroom”.
We hebben aan de hand van de inhoudsanalyse vast-
gesteld dat er in de “twitterstroom” van de wijkagent
sprake is van interactie. Er is niet alleen sprake van
zenden (bijvoorbeeld de eerder genoemde “autonome
tweets”), maar ook van het beantwoorden van volgers
of het reageren op volgers. De interactie is niet altijd
goed waarneembaar in de “twitterstroom” omdat
het contact met de volgers grotendeels verloopt via
zogenaamde “direct-messages”; deze (persoonlijke) be-
richten staan niet in de “twitterstroom” en zijn slechts
zichtbaar voor de ontvanger. Opmerking onderzoekers:
in de interviews gaven beide wijkagenten aan dat de
meeste interactie met de volgers plaatsvindt via “direct-
messages”.
Uit de inhoudsanalyse blijkt dat er in de periode 1 tot
en met 14 juni 2011, 72 @WijkagentSassem-mentions
zijn geplaatst en 110 @PRRGrootenboer-mentions. Deze
“@mentions-lijsten” van beide wijkagenten zijn als bij-
lagen 6 en 7 bijgevoegd. Hierna volgen twee voorbeel-
den van @mentions.
Voorbeeld: “@wijkagentSassem Wat kost dat aan een scoo-
ter hangen #durftevragen. Meningsverschil met dochterlief.”
(@mention WijkagentSassem #59)
Voorbeeld: “@PRRGrootenboer Jij lult wat af op zn dag :-)
Hoe was het Rotterdamse spreekwoord ook al weer? Niet lul-
len maar poetsen :-)” (@mention PRRGrootenboer #28)
In de “twitterstromen” en in de “@mentions-lijsten”
hebben we waargenomen dat de wijkagent soms open-
lijk antwoord geeft op een “direct-message”; deze tweets
zijn dan voor al hun volgers zichtbaar. Bovenstaande
voorbeelden van @mentions zijn daar een illustratie van.
De antwoorden van en aan de volgers waren, zoals
tabel 5.4
Voorbeeld van een tweet met “diagnostic framing”:
“Vanmorgen gesproken met een coordinator jeugd. Onze
concl. is toch wel dat we als politie behoorlijk achterlopen
qua digitale kennis/aanpak.” (tweet PRRGrootenboer #92)
Voorbeeld van een tweet met “prognostic framing”:
“Goed gesprek gehad met eigenaar @Prinses Theater over
feest en andere zaken. #lunapark #Delfshaven wordt een
mooi feestje.” (tweet PRRGrootenboer #53)
Voorbeeld van een tweet met “motivational framing”:
“Net item op #editieNL over in beeld brengen inbrekers versus
#privacy. Wat mij betreft verspeel je dat recht als je inbreekt!”
(tweet WijkagentSassem #20)
Als bij de analyse bleek dat de tweet te duiden was als
één van deze vormen van “framing”, dan hebben we
vervolgens geanalyseerd of desbetreffende tweet te
relateren was aan de vijf gezagsgronden. In 11% (aantal
21) van het totaal aantal verzonden tweets bleek dat er
sprake was van “framing” over één van de vijf gezags-
gronden.
Voorbeeld: “Met extra “autoriteit” vader aangesproken op
zijn gedrag. Tevens uitgelegd dat hij op andere manieren
moet/kan opvoeden.” (tweet PRRGrootenboer #72)
Samenvattend kan gesteld worden dat in 41 tweets van
de wijkagenten sprake is van “framing”; oftewel in 22%
van het totaal aantal verzonden tweets wordt daadwer-
kelijk “geframed” door de wijkagent. Er is dus slechts
in beperkte mate sprake van bewuste “framing”. Wel
is uit de inhoudsanalyse gebleken dat van de 41 tweets
waarin sprake was van één van de genoemde soorten
“framing”, het geconstrueerde “frame” in 51% van
de tweets te relateren was aan één of meer van de vijf
gezagsgronden. Ook is vastgesteld dat de drie soorten
“framing” (“diagnostic”, “prognostic” en “motivatio-
nal framing”) worden toegepast in de tweets van de
wijkagenten. Gebleken is dat in lichte mate “diagnostic
framing” en “motivational framing” plaatsvindt en dat
“prognostic framing” nauwelijks wordt toegepast.
N=190 Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motiva-
tional framing” door de wijkagent in zijn tweet?
“Diagnostic “Prognostic “Motivational
framing” framing” framing”
Verdeling 11% 3% 8%
tweets (20 tweets) (5 tweets) (16 tweets)
45Politie, Twitter en gezag
onderwerp. Eén tweet kan te relateren zijn aan meer-
dere gezagsgronden; we hebben in de 16 tweets die
“geretweet” zijn 23 keer een relatie met één van de vijf
gezagsgronden vastgesteld.
Op grond van de inhoudsanalyse van de tweets kon niet
worden vastgesteld of de tweets van de wijkagenten
overgenomen zijn door de klassieke media. De namen
van de twitteraccounts zijn namelijk nagenoeg niet te
herleiden naar een specifiek persoon of organisatie,
zoals bijvoorbeeld een klassiek medium.
We hebben vervolgens gekeken welke soorten tweets
van de wijkagenten wel “geretweet” worden en welke
minder?
tabel 5.5
Uit deze analyse blijkt dat voornamelijk de tweets van
de wijkagent met “informatie uit de wijk” worden
“geretweet” door de volgers. Hierna volgen enkele
voorbeelden van tweets van wijkagenten die zijn “ge-
retweet”.
Voorbeeld tweet met informatie uit de wijk: “Gesprek
met moeder die de opvoeding bij mij neerlegt. “U moet les
geven in groep 2 om te zeggen dat kinderen niet op auto’s
mogen lopen.” (tweet PRRGrootenboer #44)
Voorbeeld: ‘Moeder wil zoon met 4000 euro aan boetes
belonen met een auto. “Dan stopt hij met zeuren”.” (tweet
PRRGrootenboer #92)
Voorbeeld van tweet met persbericht-info: “96-jarige
vrouw bekent moord uit 1946.” (tweet WijkagentSassem
#37)
Uit deze analyse blijkt dat de tweets die een speciaal of
bijzonder bericht uit de wijk bevatten, meer “gere-
tweet” worden dan andere, meer algemene, berichten.
Van de 30 berichten die “geretweet” zijn, waren er 16
tweets (53%) waarin sprake was van een relatie met de
vijf gezagsgronden. Retweets die te relateren zijn aan
de gezagsgronden aanspreekbaarheid en effectiviteit
eerder onderkend, voor ons niet altijd zichtbaar in de
“twitterstroom” doordat veelvuldig gebruik wordt
gemaakt van “direct-messages” (DM). Zie hierna twee
voorbeelden daarvan.
Voorbeeld van een antwoord aan de volger: “@fdirk
Klopt, heb er ook een belbericht over gekregen. Zie DM”
(tweet PRRGrootenboer #98)
Voorbeeld: “@4duckie2see @jojanneke buurtbewoner. Heel
vaak is het niks. Maar de locatie, tijdstip en manier waarop
maakte het op dat moment vaag.” (tweet PRRGrootenboer
#17)
In dit onderdeel van de analyse waren verhoudingsge-
wijs weinig verschillen tussen de wijkagenten te zien.
We hebben met behulp van de de inhoudsanalyse van
de “twitterstromen” en “@mentions-lijs-
ten” kunnen vaststellen dat er frequent
contact is tussen de wijkagenten en hun
volgers. De wijkagenten beantwoorden
vragen die aan hen worden gesteld veel-
al middels de “@mention-functie” van
Twitter. Uit dit deel van de inhoudsana-
lyse blijkt dus dat er interactie is tussen
de wijkagenten en hun volgers. De “korte lijn” tussen
wijkagent en volgers die zo ontstaat, vergroot de aan-
spreekbaarheid en bereikbaarheid van de wijkagent.
5. Expansie van de tweet c.q. het beeld in de
tweet van de wijkagent
Het oppikken en koppelen van tweets (“frame
alignment”) zorgt voor expansie van het beeld. Dit is
beschreven in de theorie van hoofdstuk 2.
Er is gekeken of er in de geselecteerde onderzoekspe-
riode expansie was van beelden in de “twitterstroom”
van de geselecteerde wijkagenten. Wij hebben geteld
hoeveel tweets van de wijkagenten zijn opgepakt of
versterkt door een volger (bijvoorbeeld middels een
retweet).
Van de 69 verzonden tweets van WijkagentSassem zijn
9 tweets “geretweet” door zijn volgers; dit is 13% van
zijn tweets. Van de 121 verzonden tweets van PRRGroo-
tenboer zijn 21 tweets “geretweet” door zijn volgers;
dit is 17% van zijn tweets. Voor de beide wijkagenten
samen betekent dit dat er 30 tweets (is 15%) van de
190 tweets zijn “geretweet” door hun volgers (N=30).
Van de 30 tweets die zijn “geretweet”, zo blijkt uit
de inhoudsanalyse, waren er 16 tweets (53%) waarin
sprake was van een relatie met een gezag gerelateerd
N=30 Welke soorten tweets van de wijkagent worden
“geretweet” door hun volgers?
Persbericht- Preventie Getuigen- Info uit Overige
info oproep de wijk tweets
Verdeling
retweets 27% 3% 3% 60% 7%
46 Politie, Twitter en gezag
het kader en de aspecten die bij de behandeling van
het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden. Uit de
inhoudsanalyse blijkt dat in 41 tweets (uit een totaal
van 190) sprake was van daadwerkelijke “framing”. Het
geconstrueerde “frame” was in 51% van die tweets te
relateren aan één van de vijf gezagsgronden.
Kijkend naar het totaal aantal verzonden tweets door
de wijkagenten betekent dit dat 11% (in aantal 21) kan
worden aangemerkt als “frame” over één van de vijf
eerder genoemde gezagsgronden. Door ons zijn bij de
analyse ook “frames” waargenomen over het gebruik
van Twitter door de wijkagenten.
Uit de theorie over framesetting is gebleken dat er ef-
fecten kunnen uitgaan van de “frames”. Op individueel
niveau kan framesetting effect hebben op het proces
van informatieverwerking en de attitude en het gedrag
ten opzichte van een onderwerp veranderen. Vertalend
naar deze inhoudsanalyse betekent dit volgens ons
dat de tweets van de wijkagent effect hebben op de
informatieverwerking, de attitude en het gedrag van
de volgers. Dit komt bijvoorbeeld tot uitdrukking in de
reacties op tweets van de wijkagenten en blijkt uit het
feit dat de tweets van de wijkagent regelmatig “ge-
retweet” worden. Dit laatste is voor 15% van de tweets
het geval. De helft van deze tweets is te relateren aan
de vijf gezagsgronden. De volgers kunnen door de
veelvuldige interactie en het lezen van de tweets hun
beeldvorming over bijvoorbeeld het gezag van de poli-
tie bijstellen.
Geconcludeerd kan worden dat de wijkagenten groten-
deels reactieve tweets plaatsen. Ze reageren op gebeur-
tenissen in de wijk, tweets, @mentions en “direct-messa-
ges” van volgers. Uit de inhoudsanalyse is gebleken dat
deze (indirecte) interactie met de burgers in de wijk
vooral effect heeft op de bereikbaarheid en aanspreek-
baarheid van de wijkagenten. Daarnaast blijkt dat het
gebruik van Twitter invloed heeft op het beeld over
de effectiviteit van de politie. Vooral de berichten over
behaalde resultaten in de wijk kennen expansie; deze
tweets worden opgepakt door de volgers en meermaals
“geretweet”.
scoren hierbij hoger dan de retweets over de drie an-
dere gezagsgronden en kennen een grotere expansie.
Het “retweeten”, het oppikken en koppelen van
tweets, zorgt dus voor expansie van het beeld uit de
tweets. Deze vorm van expansie is waargenomen in de
“twitterstromen” van de wijkagenten.
6. Tevredenheid over het gebruik van Twitter
door de wijkagent
Uit de analyse van de “twitterstromen” blijkt dat er
ook tweets geplaatst worden die betrekking hebben
op het feitelijk gebruik van Twitter door de wijkagen-
ten. Het scoren op een turflijst, van de vraag of de
volger tevreden is over het gebruik van Twitter door
de wijkagent, bleek echter geen betrouwbare uitkomst
te genereren. De interpretatie van de antwoorden
positief, negatief of neutraal op deze vraag is volgens
ons subjectief en kan alleen vastgesteld worden in een
interview met de wijkagenten en/of de volgers.
Daarom wordt volstaan met de vermelding van enkele
markante tweets over de tevredenheid over het ge-
bruik van Twitter door de wijkagent:
Voorbeeld: “Ik vind het al goede zaak dat jullie op Twitter
te vinden zijn! Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten /
werkzaamheden.” (tweet WijkagentSassem #4)
Voorbeeld: “Heeft wijkagent nwhout twitter? #jammer als
dat er nog niet is.” (tweet WijkagentSassem #14)
Voorbeeld: “Een terechte opsteker. Ben nog nooit zo goed
op de hoogte gehouden van wel&wee in gemeente vanuit
politiekant.” (tweet WijkagentSassem #34)
Voorbeeld: “Mag ik nog even zeggen dat de #Twitcops
echt goed zijn. Helpt de wijk! Zit mentions terug te lezen!
@PRRGrootenboer @PRRBerenschot” (@mention PRRGroo-
tenboer #106)
Voorbeeld: “Mooie tweets van jouw kant en mooi werk!”
(@mention PRRGrootenboer #65)
Deze laatste vraag over de tevredenheid over het ge-
bruik van Twitter door de wijkagent is tevens opgeno-
men in de onderzoeksmethoden “interview wijkagen-
ten” en “enquête onder de volgers”.
5.2.3 Deelconclusie inhoudsanalyse tweets
Uit deel A van het empirisch onderzoek, de inhouds-
analyse van de tweets, blijkt dat in ruim een op de vijf
tweets van de wijkagenten sprake is van “framing”. De
wijkagent doet met behulp van Twitter aan framebuil-
ding. Hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt
47Politie, Twitter en gezag
omdat er gebruikgemaakt wordt van ingewikkelde
formules. Daarom hebben wij een berekening gemaakt
met behulp van een zogenaamde steekproefcalculator7.
Met een grootte van de populatie van tussen de 2.000
en 2.500 volgers van de twee wijkagenten samen resul-
teert dat in een minimale steekproef van 66 ingestuurde
enquêtes. Gezien de grote respons (N=179) hebben de
twee wijkagenten na vier dagen de volgers, via een
reguliere tweet, op de hoogte gesteld van het feit dat
deelname niet meer mogelijk was.
Zoals reeds gesteld is de enquête gericht op het vaststel-
len van de relatie tussen de kenmerken van Twitter en
de beeldvorming over het gezag van de politie gezien
vanuit het perspectief van de volgers van de wijkagen-
ten op Twitter. De bevindingen worden in deze subpa-
ragraaf kort beschreven en geanalyseerd. De in deze
subparagraaf opgenomen opmerkingen van volgers
komen uit de vrije tekstvelden in de enquête.
In totaal zijn er 179 volledig en juist ingevulde enquêtes.
Van deze respondenten volgen er 88 wijkagent Bas Slut-
ter en 64 wijkagent Arnoud Grootenboer. 10 responden-
ten volgen beide wijkagenten. De overige 17 respon-
denten volgen de bewuste wijkagenten niet actief via
Twitter, maar mogelijk een andere politieambtenaar uit
de betrokken korpsen.
Bijna de helft van de respondenten woont niet in Rotter-
dam of Sassenheim, maar verspreid over Nederland. De
verhouding man/vrouw is 60% tegenover 40%.
53% (96 respondenten) heeft een HBO of WO opleiding
voltooid en 58% (104 respondenten) is tussen de 25 en
45 jaar oud zo blijkt uit figuur 5.2.
5.3 Deel B: enquête en interviews
5.3.1 Inleiding
Deel B behelst de analyse van de enquête onder de
volgers van de wijkagenten en de analyse van de in-
terviews met de twee geselecteerde wijkagenten. Cen-
traal staat de relatie tussen de kenmerken van Twitter
en de aspecten van beeldvorming vanuit respectievelijk
het perspectief van de volgers en de wijkagenten.
5.3.2 Bevindingen en analyse enquête
Algemeen
In de periode van vrijdag 1 juli tot en met maandag
4 juli 2011 bestond voor de volgers van de twee wijk-
agenten de mogelijkheid om de enquête in te vullen.
Via een tweet zijn de volgers van de wijkagenten door
de wijkagent zelf gevraagd om deel te nemen aan
de enquête. Deze is regulier uitgezet en zelfstandig
opgemerkt door de volgers van de twee geselec-
teerde wijkagenten. In de bewuste tweet was een link
opgenomen naar een site waar de enquête online kon
worden ingevuld.
Door het CBS (Te Riele, 2002) is veel onderzoek gedaan
naar vertekening in de uitkomsten van persoons-
enquêtes en de ondervertegenwoordiging van be-
paalde groepen bij de respons. Uitkomsten zouden
nauwkeuriger kunnen worden als deze ondervertegen-
woordiging wordt teruggebracht. Om dit te bewaken
is als een van de algemene vragen (naast geslacht en
leeftijd) in de enquête opgenomen wat de hoogst ge-
noten opleiding van de respondenten is. Dit geeft een
indruk van de maatschappelijke positie en is een indi-
catie voor de non-respons. De wijkagenten is gevraagd
om de volgers meerdere malen aan te sporen om de
vragenlijst in te vullen. Dit is gedurende de periode dat
de enquête actief was een aantal keren gebeurd met
behulp van een tweet.
Ten aanzien van de benodigde respons is het tevens
van belang te weten dat de grootte van de benodigde
geschikte steekproef veelal wordt bepaald door de
grootte van de populatie. Het berekenen en bepalen
van de steekproefgrootte is echter een vak apart,
7 Bron: www.marktonderzoek.punt.nl
48 Politie, Twitter en gezag
figuur 5.3
Kunt voor de volgende stelling aangeven in hoeverre u het
hiermee eens of oneens bent? (N=179)
De politie is meer zichtbaar geworden door het gebruik van
Twitter. (absolute getallen)
De waardering van de zichtbaarheid van de wijkagent
laat eenzelfde, sterk positief beeld zien. Verscheidene
volgers hebben de zichtbaarheid van de wijkagent be-
commentarieerd, zowel in positieve als in negatieve zin.
Opmerkingen respondenten: “Veel interessante berichten
en erg actueel! Vooral het beeld dat de politie er voor je is,
wordt versterkt.”
“De officiële tweets van de politie voegen niks toe. De meer
persoonlijke tweets (…) zijn leuk en nuttig tegelijk, met de
nodige luchtigheid!
“De twitterende agenten die ik volg zijn (…) allemaal goed in
twitteren. De tweets hebben de juiste mix van leuke voorval-
len, ernstige zaken, dagelijkse beslommeringen etc.”
Naast de uitlatingen over de zichtbaarheid van de wijk-
agenten op Twitter is het van belang om inzicht te heb-
ben in de motieven om de wijkagent te volgen. Uit de
enquête blijkt dat het voornaamste motief om de wijk-
agent te volgen voortkomt uit een informatiebehoefte
bij de volgers. Meer dan 80% van de volgers bevestigt
meer informatie te willen van de politie (figuur 5.4).
figuur 5.2
Leeftijdsopbouw respondenten in absolute getallen (N=179)
De verdere analyse van de enquêteresultaten vindt
achtereenvolgens plaats vanuit het perspectief van
de toegangsmacht en discursieve macht van Twitter.
Daarna richt de analyse zich specifiek op de beeldvor-
ming over het gezag van de politie.
Vanuit het perspectief van toegangsmacht
In hoofdstuk 2 zijn de kenmerkende eigenschappen
van social media beschreven. In algemene termen kon
gesteld worden dat door de komst van social media
individuen “mediamacht” hebben gekregen. Social
media zijn vrij beschikbaar, gemakkelijk toegankelijk,
interactief (sociaal) en vragen slechts een geringe
investering en kennen daardoor een groot bereik
(Van Berlo, 2008). Dit zijn eigenschappen waarin de
toegangsmacht van social media tot uitdrukking komt
en waardoor ze zeer populair zijn. Voor Twitter geldt
dit in het bijzonder.
In dit licht is het van belang om eerst vast te stellen of
de wijkagent die gebruikmaakt van Twitter in de op-
tiek van de volgers voldoende “aanwezig” en daarmee
voldoende “zichtbaar” is op Twitter. Daarnaast is het
relevant om te weten waarom de volgers interesse
hebben in de tweets van de wijkagent.
Het oordeel van de respondenten over de zichtbaar-
heid van de wijkagenten op Twitter komt tot uitdruk-
king in de volgende tabel (figuur 5.3). 83% van de
volgers (148 respondenten) geeft aan het eens of zelfs
helemaal eens te zijn met de stelling dat de politie
meer zichtbaar is geworden door het gebruik van Twit-
ter.
49Politie, Twitter en gezag
krijgen van informatie impliceert een mogelijkheid voor
de politie om haar informatie kwijt te kunnen aan de
volgers en biedt kansen om op die manier de beeldvor-
ming over de politie te beïnvloeden.
Vanuit het perspectief van discursieve macht
Social media hebben daarnaast discursieve macht en
maken het voor een ieder mogelijk om een beeld
of kader aan te reiken en daarmee zelf “nieuws” te
maken. De beeldvorming over een bepaald onderwerp
wordt daardoor rechtstreeks beïnvloed of bepaald door
een individu of groepen van individuen. Voor Twitter
geldt deze invloed op het proces van beeldvorming in
het bijzonder. De microblogging-dienst is bij uitstek een
instrument om snel en bondig een beeld te delen (Van
Berlo, 2008). Bovenstaande eigenschappen zorgen er-
voor dat de update-frequentie hoog is en de interactie
tussen gebruikers groot (Java e.a., 2007).
Vanuit het perspectief van de toegangsmacht volgden
overduidelijke cijfers met betrekking tot het motief om
de wijkagent te volgen op Twitter. Dit gebeurt vooral
vanuit een duidelijke behoefte om informatie van de
politie te krijgen. Bij de analyse van de enquêteresulta-
ten met als invalshoek de discursieve macht draait het
vooral om deze interactie en de invloed op het proces
van beeldvorming.
Om zicht te krijgen op de interactie met de volgers is in
de eerste plaats gevraagd naar de benaderbaarheid van
de wijkagenten op Twitter. Bijna 90% van de volgers
(160 respondenten) is het (helemaal) eens met de stel-
ling dat de wijkagent op Twitter benaderbaar is (figuur
5.5).
figuur 5.4
Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u
het hiermee eens bent? (N=179)
Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik meer
informatie van de politie wil. (absolute getallen)
Verscheidene geënquêteerde volgers spreken zich uit
over het effect van de verkregen informatie op de
beeldvorming over het werk van de politie.
Opmerking respondent 8: “Twitter heeft mij een beeld ge-
geven van wat de wijkagent en de politie allemaal doen. Ik
zie nu pas hoe druk, veelzijdig en zwaar het werk is. Ik heb
zeker meer respect gekregen voor de persoon en het werk.”
Ook blijkt dat een aantal volgers vanuit een beroeps-
matige inslag interesse heeft in de informatie van de
wijkagenten.
Opmerkingen respondenten: “Ik volg het ivm mijn werk.
Zo weet ik wat er gaande is in Rotterdam. Ik werk als ge-
zinsvoogd bij bureau jeugd zorg in Rotterdam.”
“Doordat ik vaak Twitter (…) kan ik snel anticiperen op hun
tweets, ik kan in onze surveillancerapport een reële invulling
geven van waar de politie mee bezig is…”
Samenvattend kan gesteld worden dat de volgers
een positief oordeel hebben over de “aanwezigheid”
van de wijkagent op Twitter. Ook zijn de volgers van
mening dat de wijkagent tegemoet komt aan hun in-
formatiebehoefte. Het gebruik van het medium heeft
daarmee een positief effect op de zichtbaarheid van
de politie. Het belang dat de volgers hechten aan het
8 Bron opmerkingen respondenten: ingevulde vrije tekstvelden in de enquête
50 Politie, Twitter en gezag
figuur 5.7
Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u
het hiermee eens bent? (N=179)
Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik invloed
op het handelen van de politie wil uitoefenen. (absolute
getallen)
Geconcludeerd kan worden dat de volgers de wijkagen-
ten vooral vanuit een behoefte aan informatie volgen
en veel minder omdat zij ook invloed willen uitoefenen
op de politie. De volgers hebben niet de indruk dat zij
deze macht hebben of kunnen uitoefenen.
Het merendeel denkt overigens wel dat er door de
politie geregeld handelend wordt opgetreden naar
aanleiding van een melding van een volger, zo blijkt
uit figuur 5.8. 39% (70 respondenten) heeft het idee
dat de politie soms optreedt na een melding op Twitter
en 26% (47 respondenten) meent zelfs dat de politie
vaak handelt naar aanleiding van een tip of melding op
Twitter.
figuur 5.8
Heeft u het idee dat de politie naar aanleiding van uw tweets
handelend optreedt? (N=179) (absolute getallen)
figuur 5.5
Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u
het hiermee eens bent? (N=179)
De wijkagenten op Twitter is benaderbaar. (absolute getal-
len)
62% (111 respondenten) van de volgers geeft aan
daadwerkelijk in contact te willen zijn met de politie,
oftewel interactie na te streven (figuur 5.6). Aan feite-
lijke interactie lijkt derhalve een minder groot belang
te worden gehecht.
figuur 5.6
Kunt u voor de volgende uitspraak aangeven in hoeverre u
het hiermee eens bent? (N=179)
Ik ben de wijkagent via Twitter gaan volgen, omdat ik in
contact wil zijn met de politie. (absolute getallen)
Als de vraag gesteld wordt of de volger invloed wil
uitoefenen op het handelen van de politie, neemt de
score verder af. Slechts 24% van de volgers (43 respon-
denten) geeft als motief om de wijkagent te volgen, de
wens aan om invloed uit te oefenen op het handelen
van de politie (figuur 5.7).
51Politie, Twitter en gezag
Naast deze meer impliciete stellingnamen over de ver-
schillende gezagsgronden is de volgers ook de directe
vraag gesteld of het gebruik van Twitter het gezag van
de politie versterkt. Ruim 57% van de volgers (102 res-
pondenten) stelt dat het gezag van de politie positief
beïnvloed wordt door het gebruik van Twitter (figuur
5.10).
figuur 5.10
Vindt u dat het gebruik van Twitter het gezag van de politie
versterkt? (N=179) (absolute getallen)
Ondanks deze hoge score heeft een aantal respon-
denten zich ook kritisch uitgelaten over het effect van
het gebruik van Twitter op het gezag van de politie,
hetgeen blijkt uit de navolgende opmerkingen in de
enquête.
Opmerkingen respondenten: “Niet gezag versterkend
maar wel verbindend (waardoor respect ontstaat, wat meer
effect heeft dan gezag naar mijn mening)”
“Het gezag wordt niet zozeer versterkt maar meer gewaar-
deerd, omdat de activiteiten zichtbaarder worden.”
“Gezag niet, wel bekendheid en acceptatie. Met name onder
jeugd.”
“Volgens mij gaat het niet om het vergroten van het gezag
maar om het vergroten van de toegankelijkheid en van de
mogelijkheid om laagdrempelig informatie te delen. Dat
geldt voor beide kanten.”
Afsluitend is gevraagd of de volgers menen dat hun
beeld over het functioneren van de politie is veranderd
sinds het gebruik van Twitter door de wijkagent. 67%
van de volgers (120 respondenten) stelt dat het beeld
over het functioneren in positieve zin is bijgesteld
De volgers hebben zich andersom ook uitgesproken
over de invloed van de wijkagenten op de volgers.
79% van de volgers geeft aan regelmatig of zelfs vaak
te handelen naar een waarschuwing of verzoek van de
wijkagent (figuur 5.9).
figuur 5.9
Als de wijkagent een bericht met een verzoek of waarschu-
wing via Twitter verstuurt, handelt u daar dan naar? (N=179)
(absolute getallen)
Naast het oordeel over de zichtbaarheid van de wijk-
agenten op Twitter hebben de respondenten zich ook
positief uitgesproken over het feitelijke handelen van
de wijkagenten naar aanleiding van het berichtenver-
keer op Twitter en daarmee over de aanspreekbaar-
heid en bereikbaarheid van de politie. Ook kan gesteld
worden dat de wijkagent met zijn tweets en reacties
de beeldvorming en daarmee ook het handelen van de
volgers beïnvloedt, dit blijkt vooral uit figuur 5.9. Dit
heeft een positief effect op de beeldvorming over de
effectiviteit van de politie.
Vanuit het perspectief van beeldvorming
over het gezag van de politie
Bij de beschrijving van de eerdere resultaten in het ka-
der van de toegangsmacht werd reeds duidelijk dat de
algemene waardering over de interactie in de twitter-
stroom positief is; de wijkagent is in de optiek van de
volgers voldoende zichtbaar. Ook over de gezagsgron-
den bereikbaarheid, aanspreekbaarheid en effectiviteit
wordt positief geoordeeld.
Een voorbeeld van een opmerking van een respondent
over de zichtbaarheid van de politie: “Politie op Twitter
draagt bij aan sociale cohesie in de buurt. Bewoners zien
wie er in hun wijk wonen en voelen zich meer betrokken.”
52 Politie, Twitter en gezag
5.3.3 Deelconclusie enquête
Uit de enquête is gebleken dat meer dan 80% van de
volgers behoefte heeft aan meer informatie van de
politie via Twitter. Dit impliceert een mogelijkheid voor
de politie om haar informatie kwijt te kunnen aan de
volgers en biedt kansen om op die manier de beeldvor-
ming over de politie te beïnvloeden. Met betrekking tot
de vergroting van de zichtbaarheid van de politie op
Twitter maken de uitkomsten duidelijk dat dit als zeer
sterk wordt ervaren door de volgers. De waardering
van de zichtbaarheid van de wijkagent laat eenzelfde,
sterk positief beeld zien. De volgers hebben hierdoor
een scherper beeld van het werk en de activiteiten van
de politie.
De algemene waardering over de interactie in de
“twitterstroom” is eveneens positief, zo blijkt uit de
vragen over de aanspreekbaarheid van de wijkagenten.
Geconcludeerd kan worden dat de volgers de wijkagen-
ten vooral vanuit een behoefte aan informatie volgen
en veel minder omdat zij ook invloed willen uitoefenen
op de politie. Andersom geldt dat de wijkagent met zijn
tweets en reacties de beeldvorming en het handelen van
de volgers beïnvloedt en daarmee ook het beeld over
de effectiviteit van de politie. Dit heeft een positief ef-
fect op de beeldvorming over het gezag van de politie.
5.3.4 Bevindingen en analyse interviews
wijkagenten
Algemeen
De wijkagenten waarvan de “twitterstroom” is geana-
lyseerd, Arnoud Grootenboer (PRRGrootenboer) en Bas
Slutter (WijkagentSassem), zijn door ons ook geïnter-
viewd. Deze interviews hebben plaatsgevonden met het
oogmerk om de interpretatie van de inhoudsanalyse te
toetsen en om de relatie tussen de kenmerken van Twit-
ter en de beeldvorming over het gezag van de politie,
gezien vanuit het perspectief van de twitterende wijk-
agent, vast te stellen. In de interviews is gevraagd naar
de achterliggende en diepere motivatie en beleving van
de wijkagenten in relatie tot hun gebruik van Twitter
en de beeldvorming die daaruit voortvloeit.
Bij de analyse van de interviews zijn de antwoorden ge-
analyseerd en geclusterd naar aanleiding van de topics
uit het onderzoeksmodel. Na analyse van de beide
interviews is gekeken welke thema’s relevant waren
voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag en de
deelvragen.
De wijkagenten maken ongeveer twee jaar gebruik van
(figuur 5.11). Dit geldt zowel voor wat betreft het
functioneren van de politie in het algemeen, alsook
het functioneren van de wijkagent, die gebruikmaakt
van Twitter.
figuur 5.11
Is uw beeld over het functioneren van de politie veranderd
sinds u de wijkagent volgt op Twitter? (N=179) (absolute
getallen)
Exemplarisch voor het beeld onder volgers over het
gebruik van Twitter door de wijkagent is de opmerking
van de volgende respondent.
Opmerking respondent: “Zo vind ik het interessant en fijn
om te horen waar de politie mee bezig is en kan ik het beter
relateren aan mijn werkelijkheid. Dat creëert betrokkenheid.
Verder vind ik het prettig de mens achter de functionaris te
zien, doordat er af en toe ook privézaken worden gemeld.
Van mens tot mens communiceren heeft meer impact dan
van functionaris naar functionaris. Ik denk dat mensen zich
meer aangesproken voelen door wie ze zijn als mens in
plaats van wie ze lijken te zijn door functie of handelen.
Kortom; ik vind het een prima initiatief, de wijkagent op
Twitter.”
Het voorbeeld typeert de invloed van het gebruik
van Twitter op de beeldvorming op het gezag van de
politie en benadrukt het belang van zichtbaarheid en
aanspreekbaarheid.
53Politie, Twitter en gezag
De wijkagenten doen zonder enige twijfel aan
“framing”, zowel bewust als onbewust. Zij verbinden
feiten, waarden, acties en interpretaties in hun tweets
en geven hun eigen opvatting erin weer. Onderstaande
quote illustreert het bewust “framen” door de wijk-
agent.
Quote wijkagent: “Een politieke partij sprak in de Tweede
Kamer uit dat er meer geflitst moest worden in woonwijken
dan op snelwegen. Ik heb daar in een tweet op gereageerd
dat ik dit de onzin vond en dat het absoluut ondoordacht
was. Ik ben namelijk van mening dat het in een woonwijk
meer om infrastructurele aanpassingen gaat. Ik had een link
toegevoegd naar het artikel, meer niet. Er werd door veel
mensen op mijn tweet gereageerd”.
De onderwerpen in de tweets van de wijkagenten ko-
men voort uit hun werkzaamheden als wijkagent, maar
zij gebruiken ook informatie uit bijvoorbeeld beleids-
documenten. Zij twitteren veel over het imago van de
politie en over de achterkant van het verhaal van het
politiewerk, waarvan de volgende quotes een illustratie
zijn.
Quote wijkagent: “Een voorbeeld speelde zich af bij een
uit de hand gelopen hockeyfeest. We stonden daar als een
soort ME peloton te knokken tegen ventjes van amper 16
jaar. We stonden elkaar aan te kijken van “wat moeten we
nu?”. Het was eigenlijk zielig om hen te slaan. Maar ja, we
werden wel bekogeld met bierflessen en stenen. We hebben
toen toch met gebruik van licht geweld opgetreden, maar
het is zeker binnen de perken gebleven. De volgende dag op
Twitter deugde dat politieoptreden van geen kant volgens
die gasten. Toen ben ik de discussie met ze aangegaan, maar
zo dat al mijn volgers mee konden lezen. Vervolgens gingen
mijn volgers weer met die knapen in discussie en uitten hun
ongenoegen over het gedrag van die jongens”.
Quote wijkagent: “Als ik in mijn “twitterstroom” lees: “daar
staan ze weer die belastinginners met hun lasergun”, dan
Twitter ik terug dat we veel klachten hebben gehad en ik
vermeld daar nog een paar snelheden bij die zijn gemeten.
Dan begrijpen mensen waarom de politie daar staat”.
De wijkagenten laten met hun tweets aan de volgers
weten wat hun activiteiten als wijkagent zijn, maar zij
geven ook bewust een beeld van de wijkproblematiek.
Zoals bijvoorbeeld in deze tweet: “Ik word aangesproken
door een Antilliaanse man op straat X over de stand van
Twitter in hun werk. Ze zijn daarmee gestart omdat zij
zichzelf en het werk van de wijkagent in de wijk meer
zichtbaar willen maken voor de wijkbewoners.
De wijkagenten hebben inmiddels (stand op 23 juni
2011) 1.306 volgers (PRRGrootenboer) en 1.160 volgers
(WijkagentSassem), welk aantal met ongeveer 2 tot 5
volgers per dag groeit. Per week haken ongeveer 2 tot
5 volgers af. Onder de volgers zijn tal van doelgroepen
vertegenwoordigd: wijkbewoners en volgers van bui-
ten de wijk (zelfs woonachtig in het buitenland); jong
en oud; netwerkpartners, landelijke en lokale politici,
wetenschappers en de klassieke media.
De wijkagenten twitteren over hun werk als wijkagent
in de wijk in brede zin. Ook schrijven zij in hun tweets
over beleidsonderwerpen (zoals bijvoorbeeld actieve
wederkerigheid) en over de activiteiten van hun wijk-
team.
Beide wijkagenten maken hun tweets geheel zelf; zij
starten nagenoeg alle tweets autonoom. Zij “retweet-
en” alleen als zij berichten de moeite waard vinden en
als zij zelf helemaal achter de ontvangen tweet staan
én alleen als zij zeker weten dat dat ook geldt voor de
politieorganisatie. De wijkagenten sturen gemiddeld
12 tweets per werkdag.
In de analyse van de interviews is gekeken naar de
volgende onderwerpen:
• “framing”;
• beeldvorming;
• detwitterendewijkagentenenhunleidinggeven-
den;
• deeffectenvanhetgebruikvanTwitterdoorde
wijkagenten.
Deze onderwerpen worden achtereenvolgens uitge-
werkt.
Framing
In hoofdstuk 2 is de volgende uitleg gegeven over
“frames”: zij bemiddelen en verbinden feiten, waar-
den, acties en interpretaties waardoor een bepaalde
(vaak losse) ordening ontstaat waarmee een ambigue
werkelijkheid beheersbaar en dus interpreteerbaar
wordt gemaakt (Bekkers e.a. 2009: 51). In de interviews
is onderzocht of de wijkagenten in hun tweets aan
“framing” doen. En als dat het geval is, wat zijn dan de
onderwerpen, welke soorten “framing” worden toege-
past en is er ook sprake van “frame alignment”?
54 Politie, Twitter en gezag
over de rol die ouders hebben ten aanzien van de
(hang)jeugd in de wijk.
Er lijkt vooral sprake te zijn van “motivational framing”
in de tweets van de wijkagenten. Zij geven adviezen,
tips en verwijzen in hun tweets naar tal van zaken om
de volgers te motiveren om problemen in de wijk te
voorkomen en/of zelf op te lossen. Dit kan bijvoorbeeld
gaan over een parkeerprobleem, maar ook andere pre-
ventieberichten of een zwaarder onderwerp (bijvoor-
beeld een geweldsincident). Zij maken de volgers attent
op hun eigen rol in de aanpak van problematiek.
Nu uit de analyse van de interviews is gebleken dat er
sprake is van de verschillende soorten “framing” door
de wijkagenten in hun tweets, is het relevant om te
weten of die “frames” ook expansie kennen en gekop-
peld worden. “Frame alignment” is het proces waarin
individuele referentiekaders aan elkaar worden gekop-
peld, zodat een gedeeld begrip ontstaat. In het gebruik
van Twitter door de wijkagenten worden beelden zeker
aan elkaar gekoppeld; de wijkagenten twitteren zelf
over eigen “beelden” of zij “retweeten” het bericht van
een ander. Ook de tweets van de wijkagenten worden
door hun volgers doorgestuurd, al dan niet met een
toevoeging van een tekst of eigen mening. Daarnaast
gebruiken de klassieke media ook de tweets van de
wijkagenten. Soms staat de tekst van een tweet van de
wijkagent letterlijk in de krant.
Soms geven de wijkagenten een “corrigerende reply”
naar alle volgers als bijvoorbeeld iemand een bepaalde
negatieve tweet over de politie heeft gestuurd die voor
iedereen zichtbaar was. Maar vaak laten zij die zaken
lopen, zij krijgen naar eigen zeggen soms hele vreemde,
ongepaste tweets binnen.
Samenvattend kan gesteld worden dat er sprake is van
bewuste en onbewuste “framing”, zelfs van de drie
soorten “framing” én van “frame alignment” in het
gebruik van Twitter door de wijkagenten. De tweets
waarin volgens de wijkagenten sprake is van “framing”,
gaan volgens de wijkagenten voornamelijk over het
feitelijke politiewerk en het imago van de politie.
zaken van zijn aangifte”. Hiermee wil de wijkagent het
beeld schetsen dat hij aanwezig is op die “overlastlo-
catie”, maar ook dat de Antilliaanse mannen daar niet
slechts doelloos hangen. Hij wil de volgers daarmee
een reëler beeld schetsen van de wijk(-bewoners) en
laten merken dat hij de overlastlocaties bezoekt.
De tweets gaan volgens de wijkagenten dus groten-
deels over hun werk als wijkagent. Beide wijkagenten
sturen geen tweets die naar hun inschatting het gevoel
van veiligheid van de volgers negatief kunnen beïn-
vloeden. Zij maken bewuste keuzes over de onderwer-
pen. Nu ze allebei ervaren twitteraars zijn, zoeken zij
wat meer de “grens” op; zij durven wat meer scherpte
te brengen in hun tweets. Bijvoorbeeld door te twit-
teren over onderwerpen die de afdeling communicatie
links laat liggen; bijvoorbeeld over een zedenzaak of
een mislukte reanimatie. Zij letten er dan wel goed op
dat de tweet niet te herleiden is naar een locatie en/
of slachtoffer. Of de wijkagent gebruikt een bedekte
term; bijvoorbeeld “normafwijkend seksueel gedrag”.
De wijkagent pakt dergelijke onderwerpen op in het
kader van bijvoorbeeld preventie (zedenzaak) of om
te laten merken wat het met hem als persoon doet
(reanimatie).
De wijkagenten zijn dus autonoom in het opstellen van
hun tweets. Zij bepalen zelf de inhoud. Beide wijkagen-
ten vinden het gebruik van humor belangrijk in hun
tweets. In de volgende quote legt een wijkagent uit
waarom de toon en de sfeer van een tweet belangrijk
zijn.
Quote wijkagent: “Een bericht moet origineel zijn en er
moet eigenheid uit spreken. Geen saaie persberichten. Het
moet leuk zijn om iemand te volgen. Het gaat om contact
zoeken, contact maken en houden; om verbinding maken”.
Nu uit de interviews is gebleken dat er sprake is van
“framing”, is het vervolgens van belang om te weten
of er ook sprake is van de verschillende soorten van
“framing”, welke in hoofdstuk 2 geïntroduceerd zijn:
“diagnostic”, “prognostic” en “motivational framing”
(Snow & Benford, 1988). We hebben in de interviews
voorbeelden gehoord van de drie typen:
Van “diagnostic framing” is sprake in de tweets over
bijvoorbeeld een incident van huiselijk geweld, waarbij
de wijkagent heeft opgetreden, of het hiervoor ge-
noemde voorbeeld over de snelheidscontrole.
Een voorbeeld van “prognostic framing” is een tweet
55Politie, Twitter en gezag
lemaal doen in de wijk. Zij maken tweets over hun eigen
werkzaamheden en die van collega’s in het wijkteam,
over het imago van de politie en ook over de vijf
gezagsgronden. Met het gebruik van Twitter willen de
wijkagenten de beeldvorming over de politie positief
beïnvloeden.
De vijf gezagsgronden die we in het onderzoek in ver-
band hebben gebracht met beeldvorming over gezag
komen in de voorbeelden van de wijkagenten duidelijk
naar voren.
Zij twitteren omdat zij herkenbaar willen zijn voor de
volgers uit hun wijk. Zij laten in hun tweets weten wat
zij doen in de wijk, waar de politie voor staat en zij la-
ten tevens regelmatig iets zien van zichzelf als persoon.
De volgende quote is daar een voorbeeld van.
Quote wijkagent: “Wanneer ik door de wijk loop dan word
ik vaak spontaan aangesproken met mijn naam. Ik weet dan
vaak niet wie het is: “Ja van Twitter, ik volg je via Twitter!”.
Ook mensen die niet wekelijks of maandelijks met de politie
of met mij in aanraking komen weten nu toch wie de wijk-
agent is en wat hij doet, omdat ze me volgen”.
Beide wijkagenten hebben de ervaring dat door de
laagdrempeligheid van Twitter de politie makkelij-
ker aanspreekbaar is. Mensen twitteren klachten van
overlast bijvoorbeeld makkelijker aan hen door dan
dat ze daar het algemene nummer van de politie voor
bellen. Of men wil bijvoorbeeld bepaalde informatie
over een delict wel aan de wijkagent twitteren via een
“direct-message”, omdat men hem gevoelsmatig goed
kent van Twitter. Er lijkt een band te ontstaan door het
twitteren.
Wanneer de wijkagenten een terugkoppeling geven
over de aanpak van bepaalde klachten via Twitter, dan
maken zij daarmee de politie ook meer zichtbaar in de
wijk. De volgende quote gaat over het zichtbaar zijn in
de wijk middels Twitter.
Quote wijkagent: “Wanneer de politie een terugkoppeling
geeft over de aanpak van klachten via Twitter, maakt het de
politie ook zichtbaar. Dan proberen we daar dezelfde week
nog naar te kijken. Dan organiseren we daar een controle.
Maken er een foto van en samen met de resultaten zet ik dat
op Twitter. Dit geeft heel veel tevredenheid bij de bewoners”.
De zichtbaarheid van de politie blijkt ook uit de voor-
beelden van de wijkagenten waarin zij over hun aan-
Beeldvorming
Uit de theorie, zoals is beschreven in hoofdstuk 2, blijkt
dat beeldvorming een proces is van sociale interactie;
het uitwisselen van beelden met elkaar. De wijkagen-
ten zenden tweets met daarin hun belevenissen, hun
mening en hun beelden, maar er is ook sprake van
interactie. In het begin konden zij de volgers ook écht
zelf volgen waardoor meer directe interactie mogelijk
was. Door het grote aantal volgers dat zij tegenwoor-
dig hebben (respectievelijk 1.306 en 1.160 volgers) is
het voor hen niet meer mogelijk om alle tweets van de
volgers te lezen en daar vervolgens op te reageren. De
wijkagenten lezen de door hen ontvangen tweets nu
alleen nog maar aan de hand van een actuele zoek-
vraag die zij hebben ingesteld.
Het lukt de wijkagenten nog wel om op de “direct-
messages” te reageren en de @mentions te lezen en
daar met regelmaat op te reageren. Er is dus zeker
wel sprake van interactie met hun volgers. Uiteraard
in de “twitterstroom”, maar zij worden ook in de wijk
aangesproken over hun tweets; mensen kennen hen als
de twitterende wijkagent en spreken hen makkelijker
aan. Dat is ook een vorm van interactie als gevolg van
het gebruik van Twitter. Dat de volgers erg betrok-
ken zijn bij de wijkagenten blijkt uit het volgende
voorbeeld:
Voorbeeld: Een wijkagent had de volgende tweet
gestuurd: “Wie wil er een dienst met de wijkagent mee-
lopen?”. Deze actie vond plaats in het prille begin van
het twitteren en toen waren een aantal mensen met
hem meegelopen, wat zijn netwerk goed versterkt
heeft. Hij heeft die actie recent herhaald, maar had
toen binnen een half uur 40 volgers die graag een
dienst met hem willen meelopen. Hij heeft toen met-
een een tweet gestuurd dat er niet meer aanmeldingen
mogelijk waren.
In hoofdstuk 2 is theoretische uitleg gegeven over het
begrip “beeldvorming”. Het gaat daarbij om zowel
tekstuele als visuele beelden in het dagelijks leven, die
ons omringen als gedachten, overtuigingen, associa-
ties, gevoelens en ervaringen. Door de uitwisseling van
beelden vindt beïnvloeding plaats van elkaars beelden.
In dit deel van de analyse van de interviews beschrijven
we of er sprake is van beeldvorming door de wijkagen-
ten via Twitter.
Met het gebruik van Twitter willen de wijkagenten
aan hun volgers laten zien wat zij als wijkagent al-
56 Politie, Twitter en gezag
dat de beeldvorming over de politie positief wordt
beïnvloedt.
Uit de analyse blijkt dat beeldvorming als proces van so-
ciale interactie plaatsvindt in de “twitterstroom”, door
het verzenden van tweets, “direct-messages” en
@mentions. De beeldvorming gaat over het politiewerk,
het imago van de politie en over de vijf gezagsgronden.
Het is de intentie van beide wijkagenten om het imago
van de politie positief te beïnvloeden door het versprei-
den van “beelden” in hun tweets.
Volgers uiten zich tegen de wijkagenten erg positief
over het gebruik van Twitter. De druk om te blijven
twitteren is daardoor groot, want mensen reageren erg
enthousiast. Het voorziet volgens de wijkagenten in een
behoefte.
De twitterende wijkagenten en hun leiding-
gevenden
Tijdens de interviews is ook gevraagd naar de rol van
de leidinggevenden met betrekking tot het gebruik van
Twitter door de wijkagent. Leidinggevenden in de om-
geving van de wijkagent bemoeien zich niet of nauwe-
lijks met het twitteren. De operationeel leidinggevende
leest de tweets veelal wel als volger, maar bemoeit zich
geheel niet met de inhoud. De chefs leveren geen bij-
drage, wat in de ogen van de wijkagenten een gemiste
kans is. De wijkagenten zien zelf wel mogelijkheden om
Twitter ook in te zetten als tactisch hulpmiddel in het
politiewerk. Er is echter nog geen inbedding van het
gebruik van Twitter in de politieorganisatie.
Aan wijkagent Slutter werd gevraagd of er in zijn korps
(korps Hollands Midden) een richtlijn of beleidsstuk met
kaders over het gebruik van Twitter bestaat. Volgens
hem is er slechts één richtlijn, eigenlijk meer een vuist-
regel: “Wat je thuis, aan je vrienden, op een feestje of in de
kroeg niet vertelt dat meld je ook niet op Twitter”.
Er zijn volgens de wijkagent Grootenboer slechts
globale kaders gegeven door de regio Rotterdam-
Rijnmond: geen tweets over onveiligheid en niet over
TGO’s. Verder heeft de wijkagent in Rotterdam “carte
blanche” van de organisatie voor wat betreft de inhoud
van de tweets.
Noot onderzoekers: van beide korpsen zijn de beleids-
notities die betrekking hebben op het gebruik van social
media besproken in de focusgroep.
wezigheid twitteren op de probleemlocaties. Volgers
hebben hen dan niet letterlijk gezien, maar hebben in
de tweets wel “gezien” dat zij er waren, hetgeen blijkt
uit de volgende quotes van de wijkagenten.
Quote wijkagent: “In een tweet vroeg ik de volgers om
aan te geven wat volgens hen vervelende problemen waren
in de wijk. In korte tijd kreeg ik 60 reacties op mijn oproep
via Twitter. Dit resulteerde in een aantal politieactiviteiten
waar de volgers die de suggestie hadden gedaan bij aanwe-
zig mochten zijn.”
Doordat de wijkagenten hun volgers informeren over
wat de politie doet wordt het voor de volgers, de
bewoners van hun wijk, ook beter herkenbaar waarom
de politie bepaalde acties onderneemt.
Quote wijkagent: “Via een tweet van mij werd een vermist
zwakbegaafd meisje snel terugvonden voordat haar situatie
nog erger werd. In een halfuur tijd had ik 9.000 mensen
bereikt met mijn tweet over de vermissing. Snel kwam er
een reactie van een volger die het meisje had gezien in ge-
zelschap van een bekende van de politie. Aan de hand van
deze tip werd het meisje gevonden. Dit is een voorbeeld van
effectief optreden van de politie door de inzet van Twitter.”
De wijkagent verlaagt de drempel voor mensen om in
contact te komen met de politie en hij maakt de politie
meer zichtbaar.
Quote wijkagent: “Een geluidsoverlast daar komt de nood-
hulp nog zelden voor. Een tweet naar de wijkagent werkt,
want die komt wel. Misschien wat later, maar hij komt”.
Kijkend naar de overige gezagsgronden, dan blijkt dat
er volgens de wijkagenten door hen regelmatig een
tweet wordt gestuurd over het effectief optreden van
de politie; de wijkagenten twitteren namelijk frequent
over problemen die zij hebben opgelost en over zaken
die zij hebben doorverwezen naar partners.
Via Twitter zijn de wijkagenten makkelijker en snel-
ler bereikbaar. De volgers twitteren ook regelmatig
berichtjes over onderwerpen waar ze de politie anders
niet snel voor zouden bellen. Zo verlagen de wijkagen-
ten de drempel voor mensen om in contact te komen
met de politie en maken zij de politie meer zichtbaar.
Deze voorbeelden laten zien dat de vijf gezagsgronden
volgens de wijkagenten zelf veelvuldig voorkomen in
hun tweets. Zij versturen deze tweets met de intentie
57Politie, Twitter en gezag
Verder komen zaken via een tweet soms sneller bij de
wijkagent dan wanneer mensen het “call centre” bel-
len. De wijkagent krijgt namelijk door de reacties van
volgers (“direct-messages” en @mentions) veel informa-
tie over de wijk die hij anders niet had gekregen. Dit
betreft ook andere informatie dan politie informatie;
bijvoorbeeld politieke rapporten over onderwerpen
die te maken hebben met politiewerk. (Opmerking
onderzoekers: de politie moet zich bewust zijn van dit
fenomeen en beslissen of zij Twitter willen gebruiken
als extra “Intake-kanaal”).
De volgende quotes gaan over het verkrijgen van
informatie via Twitter, die waarschijnlijk via de reguliere
intake-kanalen de wijkagent niet hadden bereikt.
Quote wijkagent: “Er was sprake van de vorming van een
bende. De jeugd plaatste foto’s van zichzelf op Twitter en ik
kon, door hetgeen zichtbaar was op de achtergrond, zien dat
het een jeugdbende in mijn wijk was.”
Quote wijkagent: “Een jongen had een reclasseringsvoor-
waarde lopen om geen contact te hebben met bepaalde
vrienden van hem. Ik zag hem vervolgens twitteren met
foto’s waaruit bleek dat er wél contact was. Deze informatie
had ik zonder het gebruik van Twitter niet gekregen.”
Het contact met netwerkpartners heeft negatieve en
positieve effecten. Er is verdieping ontstaan door het
twitter-contact, want men heeft de wijkagent en zijn
werkzaamheden beter leren kennen, doordat zij hem
volgen op Twitter. Maar er is soms ook wat angst dat hij
te makkelijk concrete casuïstiek in zijn tweets opneemt.
De wijkagenten lossen dit op door hierover met hen
te praten en heel transparant te zijn. De volgende
quote is een voorbeeld van het effect van het gebruik
van Twitter door de wijkagent: zijn volgers zijn beter
geïnformeerd.
Quote wijkagent: “Ik wil graag positief bijdragen aan de
veiligheid in de wijk. Om dat te bereiken maak ik ook gebruik
van Twitter. Ik merk dat het twitteren een positief effect
heeft in de wijk. Als voorbeeld kan ik noemen dat ik minder
hoef uit te leggen in buurtvergaderingen omdat men in mijn
tweets al heeft gelezen wat ik allemaal doe in de wijk.”
Er is volgens de wijkagenten een nieuwe “laag” bij-
gekomen: de “digitale wijk” bovenop de wijk. Ook is
er verdieping ontstaan door het gebruik van Twitter
in hun contacten in de wijk, met bewoners en met
Beide wijkagenten zijn het er over eens dat zij goede
apparatuur en programma’s nodig hebben voor het
gebruik van Twitter in hun werk, zowel mobiele ap-
paratuur als een bureau-PC met toegang tot Twitter.
Het twitteren kan volgens het concept “learning by
doing” geleerd worden, maar coaching helpt veel beter
op weg. Bij die coaching kan ook aandacht besteed
worden aan het “digitale-bewustzijn”.
De wijkagenten koppelen met name politiek-bestuur-
lijke informatie en klachten uit de “twitterstroom”
terug aan hun leidinggevenden. Zo kon een wijkagent
een keer zijn chef een bestuurlijke notitie geven die hij
via Twitter gekregen had voordat deze gepubliceerd
werd.
Door het gebruik van Twitter is er een onderdeel van
het werk van de wijkagenten bijgekomen, waar zijn
leidinggevende geen directe controle of grip op heeft.
Aan de andere kant maakt het het werk van de wijk-
agenten ook voor de leidinggevende beter zichtbaar.
De leidinggevende kan in de tweets van de wijkagent
precies lezen wat hij in de wijk heeft gedaan die dag.
Samenvattend kan gesteld worden dat de rol van de
leidinggevenden zeer beperkt is.
Effecten van het gebruik van Twitter door de
wijkagenten
De volgende effecten worden onderscheiden en be-
schreven in dit deel van de analyse: het grote en snelle
bereik van de wijkagenten, het effect op het beeld
over de politie bij de volgers (de wijkagenten hebben
de intentie om dat positief te beïnvloeden), er worden
zaken opgelost met behulp van Twitter en Twitter
blijkt in de praktijk een (extra) informatiekanaal tussen
volgers en de wijkagenten. Tot slot kunnen de effecten
genoemd worden die ontstaan in de contacten met de
netwerkpartners.
De wijkagenten zijn van mening dat hun volgers, waar-
onder veel wijkbewoners, via hun tweets een beter
beeld krijgen van wat er allemaal bij politiewerk komt
kijken.
Ook zijn zij allebei van mening dat hun bereik groot
is en erg snel gaat; met ieder één tweet bereiken zij
samen 2.466 volgers.
Er zijn zaken opgelost met behulp van de “twitter-
stroom”. Soms via een “direct-message” en soms melden
getuigen zich naar aanleiding van de tweet van de
wijkagent.
58 Politie, Twitter en gezag
geïnformeerd worden. Door de specifieke eigenschap-
pen van Twitter (open, laagdrempelig, snel, expansieve
kracht, sociale interactie) komt de politie dichter bij de
volger en visa versa. De één op één beïnvloeding van
de beeldvorming via Twitter vertaalt zich in een beter
inzicht bij volgers over waarom de politie doet wat ze
doet.
Het effect van het gebruik van Twitter door de wijk-
agenten is voor hun gevoel groot. Soms merken de
wijkagenten die effecten bewust, maar het is ook niet
altijd merkbaar voor hen.
Kijkend naar de vijf gezagsgronden, dan zijn beide
wijkagenten van mening dat het twitteren bijdraagt
aan het versterken van de beeldvorming over het gezag
van de politie. Door het gebruik van Twitter zijn zij
naar eigen zeggen beter bereikbaar, makkelijker aan-
spreekbaar, goed zichtbaar in de digitale wereld, meer
herkenbaar en kunnen zij effectiever communiceren
en optreden door de informatie-uitwisseling met de
volgers.
Een ander effect van het twitteren door de wijkagent is
dat er zaken mee worden opgelost, er komt via Twitter
informatie bij de wijkagenten binnen en er zijn nieuwe
contacten ontstaan en bestaande contacten zijn geïn-
tensiveerd. Kortom, er is een “digitale wijk” bovenop
de wijk gekomen, waarin de wijkagent veel van zichzelf
laat zien en direct contact heeft met zijn grote aantal
volgers.
Tot slot voorziet het twitteren volgens de wijkagenten
in een behoefte. Zij ervaren tevredenheid bij zichzelf én
bij hun volgers.
netwerkpartners. De drempel om hem aan te spreken
is lager geworden.
De wijkagent heeft “extra oren, ogen én een mond”
gekregen in zijn wijk en in zijn werk.
5.3.5 Deelconclusie interviews wijkagenten
De toepassingsmogelijkheden van het gebruik van
Twitter zijn volgens beide wijkagenten ruim. Zij
geven door hun tweets de volgers een beeld van het
politiewerk en het wijkagentenwerk. Hun bereik is
groot; met één tweet hebben zij direct toegang tot
respectievelijk 1.306 en 1.160 volgers uit verschillende
doelgroepen. De interactie met volgers verloopt snel
en is laagdrempelig.
Door de verspreiding van de beelden in de tweets van
de wijkagent (gemiddeld 12 tweets per werkdag) en
door de interactie worden individuele referentiekaders
van de volgers aan elkaar gekoppeld, zodat een ge-
deeld beeld of begrip kan ontstaan van een bepaalde
situatie. De wijkagenten leggen in hun tweets uit wat
de politie doet en waarom zij dat doet. Zij betrekken
door het twitteren de burgers bij het politiewerk met
de intentie om de beeldvorming over de politie positief
te beïnvloeden. Het oppikken en koppelen van de
frames zorgt ervoor dat de aandacht voor een thema
(het politiewerk en het politiegezag) steeds groter kan
worden. De discursieve macht van de wijkagent komt
tot uitdrukking in dit proces van “frame alignment”.
De wijkagenten konden beide tal van voorbeelden
noemen die volgens ons aansluiten bij de definiëring
van “diagnostic”, “prognostic” en “motivational
framing”. Het merendeel van deze voorbeelden is te
classificeren als een vorm van “motivational framing”.
De wijkagenten trachten te verduidelijken waarom
wijkbewoners vooral zelf aan de slag moeten om pro-
blemen in de wijk op te lossen of te voorkomen.
De interactie met de volgers is volgens de theorie uit
hoofdstuk 2 van groot belang voor beeldvorming;
want juist in de interactie met verschillende mensen
worden betekenissen uitgewisseld (Adoni & Mane,
1984). Het twitteren van de wijkagenten draagt bij
aan de beeldvorming van de volgers. Ook ontstaat er
“directe” interactie naar aanleiding van het twitteren;
mensen spreken de wijkagenten daarover spontaan
aan als ze hem tegenkomen.
Volgers krijgen meer aandacht voor de politie omdat
zij in de tweets van de wijkagent over het politiewerk
59Politie, Twitter en gezag
Eén van onderzoekers heeft opgetreden als gespreks-
moderator. Bij de uitnodiging voor de bijeenkomst is de
focusgroep, middels een “factsheet”, vooraf geïnfor-
meerd over de belangrijke begrippen, de opzet van
de focusgroep en de centrale onderzoeksvraag. Voor
de start van de discussie is aan de leden uitgelegd wat
deze onderzoeksmethode behelst en wat het exacte
doel was van de bijeenkomst. De focusgroep is inhou-
delijk geïnformeerd over de door ons geformuleerde en
met elkaar samenhangende theorieën ten aanzien van:
de kenmerken van Twitter, “framing”, beeldvorming
over het gezag van de politie en strategisch politielei-
derschap. Deze begrippen zijn toegelicht aan de hand
van het onderzoeksmodel.
In de volgende subparagraaf wordt ingegaan op de re-
sultaten van de bijeenkomst in relatie tot de deelvraag:
Als er een relatie bestaat tussen het gebruik
van Twitter en de beeldvorming over het ge-
zag van de politie, welke consequenties heeft
dit dan voor strategisch politieleiderschap?
5.4.2 Uitkomsten en analyse focusgroep
Na de uitleg en de presentatie van de onderzoeksre-
sultaten lag de nadruk in de discussie in eerste aanleg
op het invullen van de diplomatieke functie (Boin e.a.,
2003). Het belang van het bewaken van de relaties in
het kader van de legitimiteit van de organisatie werd
expliciet benoemd. Als gezamenlijke kernwaarde
werd gesteld dat verbinding met en nabijheid tot de
maatschappij een absolute noodzaak is voor de politie.
De gebiedsgebonden functie van de politie en de aan-
wezigheid in de publieke ruimte, dicht bij de burger, is
essentieel voor het bestaansrecht van de politie.
Quote: “Vertrouwen wordt opgebouwd vanuit relaties en
contacten. Contacten zijn bepalend voor het verkregen
gezag.”
Al snel werd de link gelegd naar Twitter als een middel
om de verbinding met de burger te maken in de nieuwe
publieke ruimte van het internet en social media. Twitter
is een middel om nabijheid vorm te geven. De politie
dient het platform Twitter te gebruiken om relaties met
burgers aan te gaan. Burgers overigens die vrij moeten
kunnen kiezen of zij deze relatie op deze specifieke ma-
nier willen aangaan. Aandacht dient er in dit verband
te zijn voor specifieke doelgroepen. De politie zou in
5.4 Deel C: focusgroep
5.4.1 Inleiding
Om de consequenties voor politieleiderschap te duiden
is gekozen voor het organiseren van een bijeenkomst
in de vorm van een focusgroep. De organisatie van de
focusgroep lag in het verlengde van de drie andere
gekozen onderzoeksmethoden (de inhoudsanalyse, en-
quête en de interviews). Tijdens een bijeenkomst op 12
juli 2011 is bediscussieerd welke gevolgen het gebruik
van Twitter heeft voor strategisch politieleiderschap.
Er is besproken welke effecten er te bedenken of te
voorzien zijn ten aanzien van de drie kernfuncties van
strategisch (politie)leiderschap. Deze kernfuncties zijn
al eerder door ons genoemd en beschreven (Boin e.a.,
2003) en luiden:
• Hetformulerenenuitdragenvaneenvisieopde
realiseerbare doelen van de organisatie. De beleids-
matige functie;
• Hetontwerpenvaneenorganisatiepatroonwaarin
organisatieleden hun werk effectief en efficiënt
kunnen verrichten. De organisatorische functie;
• Hetbewakenvanrelatiesmetbelanghebbende
partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-
timiteit van een publieke organisatie. De diploma-
tieke functie.
De concrete vraag die voorlag, is wat het gebruik
van Twitter door de politie betekent voor de invul-
ling van deze drie kernfuncties. Om de discussie in
de focusgroep goed invulling te geven en mogelijke
negatieve effecten in het groepsdynamische proces te
voorkomen, is gekomen tot de volgende gemêleerde
samenstelling:
• Drieleidinggevendenopstrategischniveau,tewe-
ten Martine Vis (lid van de Korpsleiding Rotterdam-
Rijnmond), Jaco van Hoorn (plaatsvervangend
korpschef Hollands-Midden) en René Arends (direc-
teur bedrijfsvoering Hollands-Midden);
• Driecommunicatie-experts,tewetenJelleEgas
(woordvoerder namens de Raad van Korpschefs),
Renate van der Elzen (communicatieadviseur
Hollands-Midden) en Lisette Kaptein (communica-
tieadviseur Brabant Zuid-Oost);
• Tweewijkagentendiecentraalhebbengestaan
in dit onderzoek, namelijk Bas Slutter (korps
Hollands-Midden) en Arnoud Grootenboer (korps
Rotterdam-Rijnmond);
• Devieronderzoekers.
60 Politie, Twitter en gezag
organisatorische functie. De discussie ging over hoe er
een organisatiepatroon ontworpen zou kunnen worden
waardoor agenten effectief en efficiënt de verbinding
met de maatschappij kunnen aangaan met behulp van
social media en in hoeverre daarop gestuurd dient te
worden.
Het Rotterdamse korps benoemde hierin haar nieuw
ontwikkelde visiedocument. De kern van dit beleids-
stuk is dat er negen domeinen (persvoorlichting,
crisiscommunicatie, opsporing etc.) zijn benoemd voor
de toepassing van social media en dat daar vanuit een
expertgroep op wordt toegezien. Er is in dit document
een operationalisatie gemaakt van de doelen van het
korps en het gebruik van Twitter is hierin ingebed.
Quote: “Het is niet om te sturen, maar wel een manier om
strakke regie te voeren.”
Ook beschikt het Rotterdamse korps over een basis-
gebruikshandleiding Twitter. Een deel van het twit-
terbeleid is hierin verwoord. De kern van dit laatste
document is dat twitteren geen doel op zich is, maar
deel uitmaakt van het integrale communicatiebeleid en
een rol speelt binnen het gebiedsgebonden politiewerk.
Quote: “Je kunt wel beleid maken, maar als je geen volgers
hebt, bereik je uiteindelijk helemaal niets.”
Het korps Hollands Midden heeft een ontwikkelplan
nieuwe media en stelt dat met het gebruik van social
media het effect wordt beoogd dat bewoners eerder ge-
neigd zijn om samen met politie Hollands Midden aan
hun eigen veiligheid en leefbaarheid te werken.
Alhoewel er een gedeelde visie is tussen de korpsen
Rotterdam-Rijnmond en Hollands Midden over het
aanbrengen van enige structuur, is het korps Hollands
Midden veel minder geneigd regie te voeren op wie er
twittert en wordt er meer nadruk gelegd op de profes-
sionaliteit van de diender en zijn of haar discretionaire
bevoegdheid. Hierbij werd vooral de intrinsieke moti-
vatie van de politieagent benadrukt. De aanwezigheid
van een intrinsieke motivatie waar de liefde voor het
vak uit blijkt en waarin maatwerk naar de burger toe
centraal staat.
Quotes: “Twitter is slechts een middel. We hebben ook geen
visiedocument over het gebruik van een dienstauto, dus
waarom wel over Twitter?”
“Twitter kan bijdragen aan de relatie met de burger en de
voorkomend geval een beweging moeten maken naar
specifieke doelgroepen toe. Twitter is daarvoor een
middel, zeker voor een doelgroep als bijvoorbeeld de
jeugd.
Toch werden direct ook een paar aandachtspunten
benoemd. Social media (en dus ook Twitter) hebben
een groot - voor de zender niet te overzien - bereik en
berichten komen zonder eventuele nuancering in de
samenleving terecht. Hierdoor is het effect vaak on-
voorspelbaar. Dit maakt het nodig extra alert te zijn op
die gevolgen. Die extra alertheid is overigens, volgens
de focusgroep, geen reden om er terughoudend mee
om te gaan. Integendeel, een politie die middenin de
maatschappij staat en die wil communiceren met de
samenleving moet ook gebruikmaken van de media
die door velen in die maatschappij gebruikt worden.
Ook kwam ter tafel dat deze alertheid onderdeel moet
zijn van de professionaliteit van de politieagent. Deze
professionaliteit vormt, tezamen met vertrouwen, voor
de leden van focusgroep de essentie en de basis voor
het gezag van de politie.
Quote: “Mensen willen gewoon graag weten dat de politie
in de buurt is. Dat zij bereikbaar en betrouwbaar is. De mo-
derne middelen zoals Twitter zijn eigenlijk de vervanger van
het politiebureau in elk dorp zoals vroeger”
Als belangrijke tegenhanger van het belang van het
aangaan van relaties met de burger kwam de repres-
sieve taak aan bod. Deze twee functies van de politie
moeten met elkaar in balans zijn. Het risico bestaat dat
gebiedsbonden politiewerk zich onvoldoende bezig-
houdt met de repressieve taak omdat veel aandacht
wordt besteed aan het opbouwen van een relatie
met de buurtbewoners. Als er echter te veel aandacht
uitgaat naar handhaving en de repressieve kant van
het politiewerk, bestaat het gevaar dat de politie de
verbinding met de burger verliest.
Quote: “Het motto van de politie bestaat niet voor niets
uit de kreten waakzaam EN dienstbaar. We moeten dus alle
twee zijn”.
Terug naar de eerder genoemde professionaliteit: met
betrekking tot de denkbeelden om deze benodigde
professionaliteit te ontwikkelen en centraal te stellen,
tekende zich een tweedeling af. Een tweedeling in het
licht van de tweede kernfunctie van Boin, namelijk de
61Politie, Twitter en gezag
visie en strategisch politieleiderschap. Ook werden de
mogelijkheden om de publieke opinie te beïnvloeden
besproken. Beeldvorming is belangrijk. Twitter kan
gezien de kenmerken een krachtig hulpmiddel zijn en is
dientengevolge belangrijk voor de politie.
In relatie tot de centrale onderzoeksvraag werd door
de focusgroep benadrukt dat zij de effecten van het
gebruik van Twitter door de wijkagenten vooral in re-
latie tot beeldvorming zien. De relatie met gezag werd
vooral geduid in relatie tot de lokale, gebiedsgebonden
functie en invulling. De rol van Twitter zou dus vooral
lokaal liggen en ook gehouden moet worden. Het gaat
hierbij vooral om communicatie met burgers en directe
participatie in de netwerksamenleving. Hiervoor moet
vooral in de responsiviteit op lokaal niveau worden
geïnvesteerd. Iets wat aan de basis van de organisatie
georganiseerd dient te worden.
Op strategisch niveau heeft dit een ander effect. Politie-
leiders moeten het gebruik van social media, en dus ook
van Twitter, veel meer gaan stimuleren, maar daarover
ook meer overeenstemming bereiken met elkaar. De
politieleiders van de toekomst zullen moeten kunnen
omgaan met de nieuwe generatie politiemensen die op-
groeien met social media. Zonder krampachtige sturing
van bovenaf, want dat werkt de ontwikkeling tegen.
De opdracht voor strategisch politieleidinggevenden
ligt veel meer in het werken aan de cultuur van de
organisatie. Dus ruimte geven aan de ontwikkelingen
en het wegnemen van scepsis en angsten in de organi-
satie met betrekking tot het gebruik van social media.
De politie moet een organisatie blijven die in alle haar-
vaten van de samenleving zit. Met de nieuwe generatie
dienders is dit onontkoombaar.
De focusgroep stelt dat er vooral behoefte is aan visie
en eenheid omtrent netwerkgedrag en digi-bewust-
zijn. De vorming van de Nationale Politie zou bij het
vormen van die eenheid kunnen helpen, maar er zou
ook te veel sturing van kunnen uitgaan. De focusgroep
vindt vooral dat de nadruk zou moeten liggen op het
faciliteren van het aangaan van relaties met de burger
en het vormgeven van nabijheid. Dit wel met inacht-
neming van de repressieve taken, de notie dat gezag
ook bestaat bij de gratie van afstand en de symbolische
waarde van de politie: het “er zijn”.
politie kan ermee “framen”. De politie moet relaties ook
opbouwen voor het geval dat zij die ooit nodig heeft.”
Het cultuuraspect kwam ook in de discussie naar voren.
Er werd aangegeven dat er binnen de politiecultuur
veel scepsis is tegenover Twitter. (Relatief) onbekend
maakt in dit geval nog steeds onbemind. Het is echter
wel zo dat de jonge instroom van nieuwe agenten
wel thuis is in het gebruik van Twitter en andere social
media. De beweging is dus niet te stoppen en onvermij-
delijk. De focusgroep detecteert wel dat de strate-
gische top van de politie waarschijnlijk de grootste
moeite zal hebben om bij te blijven. Alleen al vanwege
de generatiekloof kijken zij vanuit een ander para-
digma naar de omgeving. Zij hoeven de slag zelf niet
te maken, maar dienen wél de ruimte te geven voor
de ontwikkeling ervan. Desalniettemin is coaching van
beginnende twittergebruikers gewenst. Met name het
digi-bewustzijn is van essentieel belang. De regie op
het gebruik van Twitter moet volgens de focusgroep
alleen liggen op dit digi-bewustzijn; niet op de inhoud
van berichten, want dat staat haaks op de essentie van
social media.
Uiteraard werd ook de vorming van de Nationale
Politie besproken. Deze discussie appelleerde direct
aan de beleidsmatige functie van politieleiderschap.
Oftewel het formuleren en uitdragen van een visie op
de realiseerbare doelen van de organisatie.
In hoofdstuk 3 is betoogd dat de politie haar gezag
vooral verkrijgt vanuit haar omgeving. Het gaat daarbij
met name ook om de rol van de strategische politielei-
dinggevende om via visievorming betekenis te geven
aan de interactie tussen de politie en haar omgeving
en/of de samenleving teneinde de beeldvorming
over het gezag van de politie te beïnvloeden. Uit het
voorgaande blijkt dat het gebruik van Twitter door de
wijkagent strategische implicaties heeft voor de politie.
Twitter is een communicatiemiddel waarmee de politie
zich positioneert in de samenleving. Daar is nu nog
geen nationale visie op ontwikkeld. De inhoud van het
twitterbericht lijkt daarbij cruciaal. Het is een manier
om middenin de samenleving te staan en relaties aan
te gaan met burgers en dit vereist, zo bleek al eerder,
nabijheid. Een lokale verankering en inbedding lijkt
dus essentieel. Hoe verder de politie afstaat van de
burger, hoe minder de politie het gezag kan beïnvloe-
den, aldus de focusgroep. Het sturingsvraagstuk heeft
dus een prominente rol ingenomen in de discussie over
62 Politie, Twitter en gezag
twitterbericht lijkt daarbij cruciaal. Het is een manier
om middenin de samenleving te staan en relaties aan
te gaan met burgers en dit vereist, zo bleek al eerder,
nabijheid. Een lokale verankering en inbedding lijkt dus
essentieel. Hoe verder de politie afstaat van de burger,
hoe minder de politie het gezag kan beïnvloeden, aldus
de focusgroep. Het sturingsvraagstuk heeft dus een
prominente rol ingenomen in de discussie over visie en
strategisch politieleiderschap.
Beeldvorming is hiervoor belangrijk. Twitter kan ge-
zien de kenmerken een krachtig hulpmiddel zijn en is
dientengevolge belangrijk voor de politie. De rol van
Twitter zou dan vooral lokaal moeten liggen en ook
gehouden moeten worden. Het gaat hierbij dus vooral
om communicatie met burgers en het participeren in
de netwerksamenleving. Hiervoor moet vooral op de
responsiviteit op lokaal niveau worden geïnvesteerd.
Daarvoor is “bottom-up-kracht” nodig, welke door stra-
tegische leiders gestimuleerd moet worden. Dus geen
krampachtige sturing van bovenaf, want dat werkt de
ontwikkeling tegen.
5.4.3 Deelconclusie focusgroep
In de focusgroep is als gezamenlijke kernwaarde
gesteld dat verbinding met en nabijheid tot de maat-
schappij een absolute noodzaak is voor de politie. De
gebiedsgebonden functie van de politie en de aanwe-
zigheid in de publieke ruimte, dicht bij de burger, is
essentieel voor het bestaansrecht van de politie. Twit-
ter wordt gezien als een middel om nabijheid vorm te
geven waarbij er aandacht dient te zijn voor specifieke
doelgroepen, zoals bijvoorbeeld jeugd.
Een politie die midden in de maatschappij staat en
die wil communiceren met de samenleving moet ook
gebruik maken van de media die door velen in die
maatschappij gebruikt worden. Alert en professioneel
handelen vormt, tezamen met vertrouwen de essentie
en de basis voor het gezag van de politie. De repressie-
ve taak moet hierbij niet vergeten worden en in balans
blijven met het aangaan van relaties met de burger.
Alhoewel er een gedeelde visie is tussen de korpsen
Rotterdam en Hollands Midden over het aanbrengen
van enige structuur, is het korps Hollands Midden veel
minder geneigd regie te voeren op wie er twittert en
wordt er meer nadruk gelegd op de professionaliteit
van de diender en zijn of haar discretionaire bevoegd-
heid. Hierbij is vooral de intrinsieke motivatie van de
politieagent benadrukt, met ruimte voor maatwerk
naar de burger toe.
Qua cultuuraspecten is er een beweging zichtbaar, die
door de instroom van nieuwe, jonge politieagenten,
niet te stoppen is. De focusgroep detecteert wel dat
de strategische top van de politie waarschijnlijk de
grootste moeite zal hebben om bij te blijven. Alleen al
vanwege de generatiekloof kijken zij vanuit een ander
paradigma naar de omgeving. Zij hoeven de slag zelf
niet te maken, maar dienen wél de ruimte te geven
aan de ontwikkeling van het gebruik van social media.
Daarbij is ook coaching van beginnende twitterge-
bruikers gewenst. Met name het digi-bewustzijn is van
essentieel belang.
De discussie over de vorming van de Nationale Politie
appelleerde direct aan de beleidsmatige functie van
politieleiderschap. Oftewel het formuleren en uitdra-
gen van een visie op de realiseerbare doelen van de
organisatie. Het gebruik van Twitter door de wijkagent
heeft strategische implicaties voor de politie. Twitter
is een communicatiemiddel waarmee de politie zich
positioneert in de samenleving. Daar is nu nog geen
nationale visie op ontwikkeld. De inhoud van het
63Politie, Twitter en gezag
5.5.2 Effecten van Twitter
Uit deel A en B van het empirisch onderzoek, respec-
tievelijk de inhoudsanalyse, enquête en interviews is
gebleken dat de beeldvorming over de vijf gezagsgron-
den in positieve zin beïnvloed wordt door het gebruik
van Twitter door de wijkagenten.
Uit de analyses blijkt dat daar waar sprake is van “fra-
ming” in de tweets van de wijkagenten, de inhoud in de
helft van de gevallen te relateren is aan één van de vijf
gezagsgronden. De wijkagent selecteert het nieuws dat
hij belangrijk vindt en bepaalt autonoom hoe het beeld
van een nieuwsfeit neergezet moet worden. Hierdoor
worden tevens impliciet de kaders aangegeven van het
nieuwsonderwerp dat de wijkagent met zijn volgers
deelt.
De twitterende wijkagenten laten hun volgers via
hun “frames” - verpakt in twitterberichten - naar de
werkelijkheid kijken. Uit de enquête is gebleken dat
de volgers vooral op zoek zijn naar informatie van de
politie die betrekking heeft op hun lokale netwerk, de
wijk. Door daarover te twitteren krijgt de volger meer
het gevoel bij het politiewerk betrokken te zijn. Het ge-
voel van betrokkenheid wordt nog eens versterkt door
de laagdrempeligheid en de grote expansiekracht van
Twitter. Daardoor kan snel naar veel mensen worden
gereageerd. Twitter wordt door de wijkagenten tactisch
en strategisch gebruikt. Ten eerste om informatie te de-
len en ten tweede om een beeld bij de volgers/burgers
te “framen”, bijvoorbeeld ten aanzien van het gezag
van de politie.
Uit de enquête blijkt tevens dat de reacties van de vol-
gers overwegend positief zijn over de interactie met de
wijkagent. Met name door het delen van informatie via
Twitter wordt de politie als meer zichtbaar ervaren door
de volger. Een groot aantal volgers heeft behoefte aan
meer informatie van de politie. Gesteld kan worden dat
via twitterberichten, waarin de volger wordt geïnfor-
meerd over feitelijk politiewerk, de gezagsgronden het
best in positieve zin kunnen worden beïnvloed. Ook
expliciet daarnaar gevraagd hebben de geënquêteerde
volgers de overtuiging dat Twitter de beeldvorming
over het gezag van de politie positief beïnvloedt.
5.5 Conclusies
5.5.1 Inleiding
De onderzoeksbevindingen en analyse uit de voor-
gaande paragrafen maken het mogelijk om de in pa-
ragraaf 5.1 beschreven deelvragen te beantwoorden.
Zoals aangekondigd worden deze vragen beantwoord
langs het watervalmodel (figuur 5.1), oftewel langs de
methoden van onderzoek. In deel A en B is onderzoek
gedaan naar het feitelijke effect van het gebruik van
Twitter op de beeldvorming over het gezag van de
politie en deel C behelst de relatie met strategisch poli-
tieleiderschap. Het watervalmodel overlapt het onder-
zoeksmodel en geprojecteerd op het onderzoeksmodel
ontstaat de eerder gepresenteerde figuur:
figuur 5.12
In subparagraaf 5.5.2 volgt de uitwerking van het ant-
woord op de deelvraag:
Wat is het feitelijke effect van het gebruik
van Twitter op de beeldvorming over het ge-
zag van de politie in de politiepraktijk en hoe
kan dit worden verklaard?
En in subparagraaf 5.5.3 de beantwoording van de
vraag:
Als er een relatie bestaat tussen het gebruik
van Twitter en de beeldvorming over het
gezag van de politie, welke consequenties
heeft dit dan voor strategisch politieleider-
schap?
64 Politie, Twitter en gezag
5.5.3 Consequenties voor politieleiderschap
Door de deelnemers van de focusgroep, deel C van
het empirisch onderzoek, zijn verbinding en nabijheid
benoemd als belangrijke kernwaarden van de politie.
Dicht bij de burger zijn is essentieel voor het bestaans-
recht van de politie. Twitter is daarbij een middel om
die verbinding en nabijheid vorm te geven. Social media
kan worden gezien als een extensie van de “traditione-
le” publieke ruimte. In deze “nieuwe” publieke ruimte
wordt vooral door de jongere generaties gecommuni-
ceerd via Twitter. De politie moet dus wel mee in het
gebruik van Twitter om ook dáár contact - verbinding
en nabijheid - te organiseren.
De sleuteltermen verbinding en nabijheid veronderstel-
len een politie die zich manifesteert in de haarvaten
van de meer lokale netwerken. Er bestaat behoefte
aan een landelijk gedeelde visie die onderschrijft dat
social media, Twitter, ingezet moet worden om de res-
ponsiviteit op lokaal niveau via die “nieuwe” publieke
ruimte vorm te geven. Tegelijkertijd zal er zo beperkt
mogelijk sturingskracht van strategisch leidinggeven-
den ingezet moeten worden. Het gebruik van Twitter
zal door strategisch politieleidinggevenden moeten
worden toevertrouwd aan de gebruikers. De intrinsiek
gemotiveerde, alerte, professionele politieagent, opdat
deze maatwerk kan bieden als het gaat om nabijheid
zoeken en verbinding maken met de burger. Twitter
is daar een middel voor. De focusgroep stelt dat de
opdracht voor strategisch politieleidinggevenden veel
meer ligt in het werken aan de cultuur in de organisa-
tie. Dus ruimte maken en geven aan de ontwikkelingen
en het wegnemen van scepsis en angsten rondom het
gebruik van social media.
65Politie, Twitter en gezag
6Conclusies
en aanbevelingen
6.2 Beantwoording deelvragen
6.2.1 Deelvraag 1 en 2
Wat is beeldvorming en hoe wordt beeldvor-
ming beïnvloed door de media?
Wat is kenmerkend voor social media in het
algemeen, en voor Twitter in het bijzonder?
Voor de beantwoording van deze deelvragen is litera-
tuuronderzoek verricht. De uitkomsten van dit onderzoek
zijn gedeeld in hoofdstuk 2. Beeldvorming is de beteke-
nis of lading die woorden ontlenen aan de relatie die ze
tot elkaar hebben, gebezigd of gebruikt in een bepaalde
context. Afhankelijk van hoe de woorden zich tot de ge-
geven context verhouden wordt een bepaalde werkelijk-
heid geïnterpreteerd. De media organiseren die relatie
tussen woorden en context. Op deze manieren selecteren,
definiëren en “framen” de media het nieuws. De manier
waarop het nieuws in de media onder de aandacht wordt
gebracht, wordt framebuilding genoemd. De ontvangers
van dit nieuws gaan daar op een bepaalde wijze mee om.
Ze nemen het over, interpreteren het op een bepaalde
manier of kaderen het in. Dit is framesetting. Het onder-
werp wordt gedefinieerd. Het initiatief lag traditioneel
vooral bij de klassieke media.
Het kenmerkende van social media is dat iedereen deze
“mediamacht” heeft en dus nieuws kan maken. Het
wezen van Twitter is juist het samen produceren en delen
van nieuws in de meest brede zin van het woord. Het is
de reden van bestaan van Twitter. Iedereen heeft er in
principe toegang toe en heeft daarmee de macht van het
woord, ofwel discursieve macht: anderen kunnen laten
geloven in datgene wat wordt gezegd of geschreven.
Met Twitter kunnen zeer veel individuele referentie-
kaders, “frames”, in korte tijd achterelkaar gekoppeld
worden. Door deze “frame alignment” ontstaat er snel
bij veel twitteraars een gedeeld begrip/beeld van een
bepaalde situatie.
6.1 Inleiding
In hoofdstuk 1 is geschetst dat publieke organisaties
vooralsnog op een gebrekkige manier lijken om te
gaan met de kracht van social media. We leven in een
“mediated reality” en worden sterker beïnvloed door
de beelden die we hoogfrequent via de media krijgen
voorgeschoteld dan door onze eigen schaarse feitelijke
waarnemingen. Het risico bestaat dat de overheid, de
politie incluis, achter blijft bij deze maatschappelijke
ontwikkeling met mogelijke gevolgen voor het ver-
trouwen in de overheid.
De vraag die we in dit licht hebben gesteld is, hoe de
politie juist social media, en meer specifiek, Twitter kan
gebruiken om de beeldvorming rondom haar gezag
positief te beïnvloeden, danwel te versterken. Vervol-
gens is onderzocht wat het gebruik van social media
door de politie impliceert voor strategisch politieleider-
schap.
In dit laatste, afsluitende hoofdstuk wordt een ant-
woord gegeven op de uit de probleemstelling herleide
centrale onderzoeksvraag:
Wat is het effect van het gebruik van Twitter
door wijkagenten op de beeldvorming over
het gezag van de politie, hoe kan dit worden
verklaard en welke consequenties heeft dit
voor strategisch politieleiderschap?
Om deze vraag te beantwoorden worden de opgedane
inzichten en bevindingen kort weergeven en conclusies
verbonden aan de onderzoeksresultaten. In paragraaf
6.2 worden de antwoorden op de deelvragen beschre-
ven en in paragraaf 6.3 het antwoord op de centrale
vraag. Tenslotte worden in paragraaf 6.4 enkele aanbe-
velingen beschreven die volgen uit de conclusies.
66 Politie, Twitter en gezag
6.2.3 Deelvraag 5
Wat is het veronderstelde effect van het
gebruik van Twitter op de beeldvorming over
het gezag van de politie en hoe kan dit wor-
den onderzocht?
In hoofdstuk 4 is het antwoord op deze vraag gecon-
ceptualiseerd in het theoretisch kader en vervolgens
verduidelijkt in het onderzoeksmodel (figuur 6.1).
figuur 6.1
Aansluitend is stilgestaan bij de onderzoeksstrategie en
de daaruit volgende keuze voor een mix van methoden
en technieken van onderzoek.
Het veronderstelde effect is dat wijkagenten door het
gebruik van Twitter de beeldvorming over het gezag
van de politie in positieve zin kunnen beïnvloeden.
Om dit te kunnen onderzoeken zijn de sleuteltermen
die zijn beschreven in de hoofdstukken 1, 2, en 3 in het
onderzoeksmodel (figuur 6.1) met elkaar in verband
gebracht. Om de veronderstelde verbanden te onder-
zoeken is gekozen voor vier verschillende methoden
van onderzoek.
1. Een inhoudsanalyse. Er is een inhoudsanalyse ver-
richt op de tweets van twee geselecteerde wijk-
agenten. Zij zijn geselecteerd op basis van hun
aantal volgers, hun frequente en duurzame gebruik
van Twitter, hun mate van interactie en tot slot de
relevantie van hun berichten. De analyse heeft zich
primair gericht op het proces van beeldvorming,
waarbij ook de interactie met de volgers in de ana-
lyse is meegenomen.
6.2.2 Deelvraag 3 en 4
Wat is gezag en wat is bepalend voor de
mate waarin de politie als gezaghebbend
wordt ervaren?
Wat is kenmerkend voor strategisch politie-
leiderschap?
Een weergave van het literatuuronderzoek dat voor
de beantwoording van deze deelvragen is verricht
staat uitgewerkt in hoofdstuk 3. Gezag is niet iets dat
iemand of een organisatie van zichzelf heeft. Gezag
wordt toebedeeld. Voor de politie geldt dat zij haar
gezag niet (meer) af kan dwingen vanuit de tradi-
tionele gezagsgronden. Gezag krijgt de politie van
de burger. Maar dat gaat niet zomaar. Om dat gezag
te verkrijgen zal de politie aan moeten sluiten bij de
heersende waarden in de samenleving wat betreft de
waarden die de burger een gezaghebbende politie
toedicht. Die waarden zijn: zichtbaarheid, aanspreek-
baarheid, bereikbaarheid, herkenbaarheid en effectivi-
teit. Het gaat er hierbij om dat de politie werk maakt
van beïnvloeding van de beeldvorming ten aanzien van
deze gezagsgronden. Het proces van beeldvorming kan
alleen op gang worden gebracht door interactie met
de burger. Vanuit de diplomatieke functie van strate-
gisch leiderschap (bewaken van relaties met belang-
hebbenden, dus de burger) moet die interactie worden
geïnitieerd. Alleen via deze weg kan de beeldvorming
zodanig worden beïnvloed dat de politie haar gezags-
rol verdient en krijgt toebedeeld van de burger.
Dus, de beeldvorming van en door de burger bepaalt
de mate waarin de politie als gezaghebbend wordt
ervaren. Meer concreet betekent dit dat het gezag van
de politie aan moet sluiten bij de heersende waarden
die gelden in de samenleving, ten aanzien van een
gezaghebbende politie. De taak van de strategisch
politieleidinggevenden is de politieorganisatie aan te
laten sluiten bij die heersende waarden.
67Politie, Twitter en gezag
6.2.4 Deelvraag 6
Wat is het feitelijke effect van het gebruik
van Twitter op de beeldvorming over het ge-
zag van de politie in de politiepraktijk en hoe
kan dit worden verklaard?
Voor de beantwoording van deze vraag is primair geput
uit de analyses van de interviews, de enquête en de
twitterberichten van de wijkagenten.
Uit de analyses blijkt dat daar waar sprake was van “fra-
ming”, er in de helft van de gevallen een tweet wordt
verzonden waarvan de inhoud te relateren is aan één
van de vijf gezagsgronden. De wijkagent selecteert het
nieuws dat hij belangrijk vindt en bepaalt autonoom
hoe het beeld van een nieuwsfeit neergezet moet wor-
den. Hierdoor worden tevens impliciet de kaders aange-
geven van het nieuwsonderwerp dat de wijkagent met
zijn volgers deelt.
Uit de inhoudsanalyse blijkt dat de beeldvorming over
de vijf gezagsgronden van de politie in positieve zin
wordt beïnvloed door het gebruik van Twitter. Dit geldt
met name voor de gezagsgronden aanspreekbaar-
heid en effectiviteit. Deze gezagsgronden komen het
meest terug in de tweets en de berichten worden vaak
“geretweet”. Verder blijkt uit de inhoudsanalyse dat de
twitterende wijkagenten hun volgers via hun “frames”
- “verpakt” in twitterberichten - naar de werkelijk-
heid laten kijken. Beelden die door de ontvangers
geïnterpreteerd worden. Dit proces heet framesetting.
Een proces wat versterkt wordt door koppeling van de
verschillende aan elkaar gerelateerde “beelden” die op
Twitter worden verspreid. Deze “frames” worden als
het ware achter elkaar gezet en met elkaar in verband
gebracht in de “twitterstroom”. “Frame alignment”
wordt dit genoemd. Het proces van “framing”, frameset-
ting en “frame alignment” heeft invloed op de houding
en het gedrag van de ontvanger. Tweets hebben daar-
mee invloed op de informatieverwerking, attitude en
het gedrag van volgers.
Uit de analyse van de enquête is gebleken dat de vol-
gers vooral op zoek zijn naar informatie van de politie
die betrekking heeft op hun lokale netwerk, de wijk.
Door daarover te twitteren, krijgt de volger meer het
gevoel bij het politiewerk betrokken te zijn. Het gevoel
van betrokkenheid wordt nog eens versterkt door de
laagdrempeligheid en de grote expansiekracht van
Twitter. Daardoor kan snel naar veel mensen worden
2. Een enquête. Met de enquête is onderzocht hoe
het gedrag van de twee wijkagenten op Twitter
door de volgers wordt ervaren. Met name of de
perceptie van de geënquêteerden wat betreft het
gezag van de politie werd beïnvloed door het pro-
ces van beeldvorming via Twitter.
3. Interviews. Van de twee geselecteerde wijkagen-
ten is een interview afgenomen. Dit is gedaan met
behulp van een lijst met te bespreken topics; zoals
de intentie van de wijkagenten, beeldvorming
vanuit het perspectief van de wijkagent, de rol van
leidinggevenden en de effecten van het gebruik
van Twitter. Daarbij zijn de uitkomsten van de
inhoudsanalyse in het interview meegenomen.
4. Een focusgroep. Eigenlijk is dit een interview /
open discussie met meerdere respondenten tegelij-
kertijd over vooraf geselecteerde onderwerpen. De
twee wijkagenten, communicatiemedewerkers en
strategisch leidinggevenden hadden zitting in de
focusgroep. De focus van de discussie was de con-
sequenties van de verbanden uit het onderzoeks-
model voor strategisch politieleidinggevenden.
Daarbij nadrukkelijk kijkend naar de drie functies
van strategisch leiderschap (beleidsmatig, organisa-
torisch en diplomatiek).
Tenslotte is op basis van het theoretisch kader en het
onderzoeksmodel een analysekader vastgesteld. Dit
om de onderzoeksresultaten systematisch met elkaar te
kunnen vergelijken en te analyseren, en om de unifor-
miteit in het onderzoek te garanderen.
68 Politie, Twitter en gezag
6.2.5 Deelvraag 7
Als er een relatie bestaat tussen het gebruik
van Twitter en de beeldvorming over het ge-
zag van de politie, welke consequenties heeft
dit dan voor strategisch politieleiderschap?
De analyse van de focusgroep bijeenkomst is gebruikt
voor de beantwoording van deze deelvraag. De discus-
sie in de focusgroep is gevoerd tegen de achtergrond
van de drie kernfuncties van strategisch leiderschap
(Boin e.a., 2003).
Uit de mix van onderzoeksmethoden is komen vast
te staan dat er een relatie bestaat tussen het gebruik
van Twitter en de beeldvorming over het gezag van
de politie. Op strategisch niveau is het van belang een
gezamenlijke kernwaarde te formuleren die iets zegt
over wie of wat de politie wil zijn. Verbinding en nabij-
heid worden gezien als belangrijke kernwaarden van
de politie. Dicht bij de burger zijn is essentieel voor de
politie. Twitter is daarbij een middel om die verbinding
en nabijheid vorm te geven. Social media kan worden
gezien als een extensie van de “traditionele” publieke
ruimte. In deze “nieuwe” publieke ruimte wordt vooral
door de jongere generaties gecommuniceerd. De politie
moet dus wel mee in het gebruik van Twitter om ook
dáár contact - verbinding en nabijheid - te organiseren.
De sleuteltermen verbinding en nabijheid veronderstel-
len een politie die zich manifesteert in de haarvaten
van de meer lokale netwerken. Er bestaat behoefte aan
een landelijk gedeelde visie die onderschrijft dat social
media, Twitter, ingezet moet worden om de respon-
siviteit op lokaal niveau via die “nieuwe” publieke
ruimte vorm te geven. Tegelijkertijd zal er zo beperkt
mogelijk sturingskracht van strategisch leidinggeven-
den ingezet moeten worden. Het gebruik van Twitter
zal door strategisch politieleidinggevenden moeten
worden toevertrouwd aan de gebruikers. De intrinsiek
gemotiveerde, alerte, professionele politieagent, opdat
deze maatwerk kan bieden als het gaat om nabijheid
zoeken en verbinding maken met de burger. Twitter is
daar een middel voor. De opdracht voor strategisch poli-
tieleidinggevenden ligt veel meer in het werken aan de
cultuur in de organisatie. Dus ruimte maken en geven
aan de ontwikkelingen en het wegnemen van scepsis en
angsten rondom het gebruik van social media.
gereageerd over bepaalde onderwerpen. Twitter wordt
door de wijkagenten tactisch en strategisch gebruikt.
Ten eerste om informatie te delen en ten tweede om
een beeld bij de volgers/burgers te “framen”, bijvoor-
beeld ten aanzien van het gezag van de politie. De
geënquêteerden spreken zich vooral positief uit over
de gezagsgronden zichtbaarheid en effectiviteit. De
wijkagenten houden overigens impliciet rekening met
dezelfde gezagsgronden. Ze geven desgevraagd aan
zodanig te twitteren dat de zichtbaarheid en effectivi-
teit van de politie positief worden beïnvloed, zo bleek
uit de interviews.
Negentig procent van de geënquêteerden geeft aan
van mening te zijn dat de wijkagent beter aanspreek-
baar is geworden door het gebruik van Twitter. Ook
stellen de volgers dat de activiteiten van de politie en/
of wijkagent meer zichtbaar worden door Twitter en
dat de politie / wijkagent adequaat reageert op de pro-
blematiek in de wijk.
Uit de enquête blijkt tevens dat de reacties van de
volgers overwegend positief zijn over de interactie met
de wijkagent. Met name door het delen van informatie
via Twitter wordt de politie als meer zichtbaar ervaren
door de volger. In de interactie via Twitter gaat het dik-
wijls (impliciet) over de vijf gezagsgronden. Een groot
aantal volgers heeft behoefte aan meer informatie van
de politie. Gesteld kan worden dat via twitterberichten
waarin de volger wordt geïnformeerd over feitelijk
politiewerk de gezagsgronden het best in positieve zin
kunnen worden beïnvloed. Echter, expliciet daarnaar
gevraagd, hebben de geënquêteerde volgers overigens
niet de overtuiging dat Twitter de beeldvorming over
het gezag van de politie beïnvloedt. De verklaring
hiervoor kan zijn dat er sprake is van een “definition
gap” wat betreft politiegezag, tussen geënquêteerde
volgers en de onderzoekers.
We concluderen dat het gebruik van Twitter door de
wijkagenten met name een positieve invloed heeft op
de beeldvorming over de gezagsgronden aanspreek-
baarheid, zichtbaarheid en effectiviteit. Dit blijkt zowel
uit de inhoudsanalyse als uit de interviews en wordt
bevestigd in de enquête.
Een interessante notie tenslotte is dat door het contact
tussen de wijkagent en zijn volgers op Twitter de
wijkagent ook letterlijk meer wordt herkend op straat.
De relatie tussen volger en wijkagent blijft klaarblij-
kelijk niet steken in de wereld van social media maar
verplaatst zich naar de “echte wereld”.
69Politie, Twitter en gezag
zichtbaarheid, herkenbaarheid, aanspreekbaarheid, be-
reikbaarheid en effectiviteit. Als de beeldvorming van
de burger bepalend is voor de mate waarin de politie
als gezaghebbend wordt ervaren, dan dient de politie
werk te maken van beïnvloeding van die beeldvorming.
De feitelijke effecten van het gebruik van Twitter op de
beeldvorming over het gezag van de politie blijken uit
de beschreven en toegepaste onderzoeksmethoden en
zijn positief te noemen. Volgers vinden hun wijkagent
makkelijker en beter aanspreekbaar door het gebruik
van Twitter en achten de wijkagent, tot hun grote
tevredenheid, meer benaderbaar. Dit sluit aan bij het
belang dat de leden van de focusgroep hechten aan
de nabijheid en de verbinding van de politie met de
(lokale) samenleving.
Dat de zichtbaarheid vergroot wordt blijkt vooral uit de
enquête en wordt bevestigd door de ervaringen van de
wijkagenten zelf. Ze krijgen positieve reacties op hun
tweets en het aantal volgers groeit gestaag. De geën-
quêteerden waarderen vooral de berichten over de ac-
tiviteiten van de wijkagent. De volgers stellen hierdoor
meer inzicht te krijgen in het werk van de politie en de
wijkagent. Dit sluit naadloos aan op de focusgroep die
van mening is dat de burgers een actieve politie in hun
wijk willen; een politie die participeert in de (netwerk)
samenleving.
Ook de beeldvorming over de effectiviteit van de politie
wordt positief beinvloed door het gebruik van Twitter
door de wijkagent. Met de tweets kunnen de wijkagen-
ten concreet en direct laten zien wat de politie in de
wijk doet en welke resultaten er geboekt worden. Ook
wordt er actuele informatie uitgewisseld tussen de
wijkagent en zijn volgers; hierdoor dragen de volgers
/ burgers (indirect) bij aan het politiewerk in de wijk.
De wijkagent bereikt met zijn tweets een grote schare
volgers van diverse achtergrond en komaf en daarmee
een verscheidenheid aan doelgroepen: wijkbewoners,
bestuurders, lokale ondernemers, politici, wetenschap-
pers, journalisten en andere hulpverleners.
Twitter is daarmee een geschikt medium om de burgers
/ volgers meer bij het politiewerk te betrekken en zo de
beeldvorming over het gezag van de politie te beïnvloe-
den. Kortom, met Twitter kan de politie laten zien dat
zij aansluit bij de beelden en de waarden die er bestaan
in de samenleving ten aanzien van een gezaghebbende
politie.
6.3 Beantwoording centrale vraag
Wat is het effect van het gebruik van Twitter
door wijkagenten op de beeldvorming over
het gezag van de politie, hoe kan dit worden
verklaard en welke consequenties heeft dit
voor strategisch politieleiderschap?
De hoofdvraag kan beantwoord worden door de deel-
vragen in samenhang te bezien.
Met behulp van Twitter zijn wijkagenten in staat een
beeld te “framen” over het gezag van de politie. De
wijkagent bepaalt zelfstandig de wijze waarop hij een
bericht “neer wil zetten”. De wijkagent “timed”, for-
muleert en communiceert op een zodanige wijze opdat
de volger meer vanuit het perspectief van de wijkagent
naar de werkelijkheid gaat kijken. In de “twitter-
stroom” worden de verschillende “frames” of beelden
veelal achter elkaar gezet en met elkaar in verband
gebracht. Dit proces van “frame alignment” versterkt
het effect en de invloed waarmee twitterberichten de
blik op de werkelijkheid van de volgers beïnvloedt. Als
het gaat om beïnvloeding van de beeldvorming (ten
aanzien van het gezag van de politie) dan is intensieve
interactie cruciaal. Door de laagdrempeligheid (ieder-
een heeft toegang) en de grote expansiekracht veroor-
zaakt Twitter deze intensieve interactie. Via “framing”,
framesetting, “frame alignment” en intensieve interac-
tie komt het proces van beeldvorming tot stand.
Met Twitter is de politie dus in staat het proces van
beeldvorming ten aanzien van haar gezag te beïnvloe-
den. Op deze manier verkrijgt de politie discursieve
macht ten opzichte van de volgers / de burgers en
kan het beeld over het gezag van de politie worden
“geframed”. De politie kan namelijk door de specifieke
eigenschappen van Twitter sterke invloed uitoefenen
op de keuze van de nieuwsonderwerpen die via Twit-
ter worden gecommuniceerd. Daarnaast biedt het
de politie de mogelijkheid om invloed uit te oefenen
op de discussie die via Twitter over die onderwerpen
wordt gevoerd.
Een cruciale voorwaarde om gezag te verkrijgen is dat
de politie aansluit bij de heersende waarden die in de
samenleving gelden ten aanzien van een gezagheb-
bende politie. Gezag is namelijk niet iets dat de politie
van zichzelf heeft of kan afdwingen vanuit de tradi-
tionele gezagsgronden. Haar gezag moet zij toebe-
deeld krijgen vanuit de samenleving. De heersende
waarden in de samenleving over politiegezag zijn:
70 Politie, Twitter en gezag
6.4 Aanbevelingen
Hieronder is een aantal aanbevelingen beschreven
naar aanleiding van dit onderzoek. De aanbevelingen
zijn geformuleerd tegen de achtergrond van de drie
kernfuncties van strategisch leiderschap: beleidsmatig,
organisatorisch en diplomatiek (Boin e.a., 2003).
• Uitdeinterviewsmetdewijkagentenenuitdiverse
richtlijnen en beleidsnotities komt een beeld naar
voren van terughoudendheid, angst en scepsis wat
het gebruik van Twitter aangaat. Om optimaal en
adequaat Twitter te kunnen inzetten zal een orga-
nisatiecultuur nagestreefd moeten worden waarin
ruimte is om het gebruik van social media, Twitter,
verder te ontwikkelen.
• Twitterontstaatenbestaatdoordebijdragevan
velen. Het is een vanuit zichzelf, van binnenuit,
ontwikkelend medium. Een medium dat zich niet
laat kenmerken door grenzen. Juist de onbegrensd-
heid is een kenmerk van Twitter. Dit aan banden
leggen amputeert Twitter als het ware van zijn
kracht. Formuleer daarom geen strak beleid voor
het gebruik van Twitter. Zeker niet wat de inhoud
van de twitterberichten betreft. Maak medewerkers
wel bewust van de pro’s en contra’s van het gebruik
van social media. Laat de ontwikkeling van het ge-
bruik van Twitter verder over aan de gebruikers zelf,
omdat dit aansluit bij het wezenskenmerk van social
media.
• Depolitieheeftgeengezagvanzichzelfenkandat
ook niet afdwingen vanuit de traditionele gezags-
gronden. Gezag wordt de politie toebedeeld vanuit
het beeld dat de samenleving heeft van een gezag-
hebbende politie. Hiervan zal de politie zich op alle
niveaus bewust moeten zijn. Formuleer daarom (bij
voorkeur op landelijk niveau) wie of wat de politie
wil zijn, aansluitend op de waarden / beelden die er
in de samenleving bestaan ten aanzien van politie-
gezag. En organiseer dat dat adequaat en professio-
neel via onder meer social media wordt uitgedragen.
• Deburgerheeftmeerbehoefteaaninformatievan
de politie. Het gaat dan om informatie die direct
raakt aan de het dagelijkse leven van de burger in
de lokale netwerksamenleving; de wijk, de buurt.
Bovendien heeft de politie die informatie vanuit
Voor politieleiders op strategisch niveau betekent dit
dat invulling gegeven moet worden aan de diplo-
matieke functie van strategisch leiderschap door een
heldere visie te formuleren over wie of wat de politie
wil zijn. Daarnaast mag van strategisch leidinggeven-
den worden verwacht dat ze de politieorganisatie
stimuleren om deze visie uit te dragen, ook met behulp
van social media, waaronder Twitter. De politie ontleent
haar bestaansrecht (en daarmee haar gezag) immers
aan intensieve interactie met de burger tot in de
haarvaten van de netwerksamenleving. Tegelijkertijd
zal strategisch leiderschap zich in dit verband moe-
ten laten kenmerken door een zo beperkt mogelijke
sturingskracht. De ontwikkeling van het gebruik
van Twitter zal moeten worden overgelaten aan de
gebruikers zelf. Het wezenskenmerk van social media,
en dus ook van Twitter, is namelijk dat het laagdrem-
pelig is, tot interactie leidt, expansieve kracht kent
en zich voortdurend en snel ontwikkelt. Dit verhoudt
zich niet goed tot een sterke sturing van bovenaf. Het
dient zichzelf te vormen door een bijdrage van allen.
Strategisch politieleidinggevenden zullen de angst en
scepsis in de organisatie ten aanzien van het gebruik
van Twitter moeten wegnemen. Het gaat juist om het
geven van ruimte aan de verdere ontwikkelingen van
het gebruik van social media in het algemeen en Twitter
in het bijzonder.
Samenvattend kan gesteld worden dat de beeldvor-
ming over het gezag van de politie positief wordt
beïnvloed door het gebruik van Twitter door wijkagen-
ten. Het twitteren is een middel om de beelden over de
politie te “framen” en om de verbinding en nabijheid
op lokaal niveau vorm te geven, in samenhang met
het klassieke / fysieke contact in de wijk. Dit is een
versterkend proces voor het politiegezag. De verdere
ontwikkeling van het gebruik van social media in het
politiewerk vraagt van de strategisch leidinggevenden
invulling van de diplomatieke functie. Zij moeten de
professie bovenal faciliteren en ruimte geven. Geen
krampachtige sturing van bovenaf, want dat werkt de
ontwikkeling tegen.
71Politie, Twitter en gezag
passen van Twitter. Het medium leent zich niet voor
eenrichtingsverkeer, maar vereist een actief contact met
de geïnteresseerde en betrokken volgers. Interactie is
daarmee de belangrijkste factor om aan gezag te win-
nen. Wij sluiten niet uit dat een actieve wijkagent die
met zijn tweets en reacties een groot aantal volgers uit
verschillende relevante doelgroepen aan zich weet te
binden, meer effect sorteert in “de buitenwereld” dan
een districts- of korpschef.
het lokale niveau ook nodig. Richt daarom vanuit
het besef dat de politie het vertrouwen en de
informatie van de burger nodig heeft, het gebruik
van Twitter vooral op de lokale netwerksamenle-
ving. Daar is de interactie met de burger het meest
intensief en dus het effect van de beeldvorming op
het gezag van de politie het grootst.
• Twitteriseenrelatiefnieuwmedium.Social media
zijn iets van jongere generaties. Twitter is snel,
makkelijk toegankelijk voor iedereen en het onder-
scheidt zich door een specifiek taalgebruik. Voor
velen maakt het onderdeel uit van het dagelijkse
leven. Echter, lang niet voor iedereen. Communi-
catie is maatwerk, en al helemaal als het dient om
de beeldvorming te beïnvloeden. Gebruik daarom
Twitter doelgericht voor specifieke doelgroepen en
niet als een “one size fits all” communicatiemiddel.
Stimuleer het bouwen aan online relaties, maar
organiseer dat in samenhang met fysiek contact in
de lokale netwerksamenleving (de wijk).
• Decombinatievantwittercontactenfysiekcontact
geeft de burger het gevoel betrokken te zijn bij het
politiewerk. Dit zorgt voor een gecommitteerde
burger die de politie gezag toekent.
• Omdegezagsgrondenvandepolitiepositiefte
kunnen beïnvloeden zal de politie zich moeten
laten zien. Vooral door intensieve interactie met de
burger in de samenleving. Twitter stelt de politie
in staat positie in te nemen dicht bij de burger. De
drempel voor het contact met de politie wordt,
door de eigenschappen van Twitter, voor de burger
daardoor erg laag. Bewaak daarin goed de balans.
Gezag bestaat óók bij de gratie van afstand.
Uit ons onderzoek blijkt dat Twitter een middel is om
de beelden over het gezag van de politie positief te
beïnvloeden. Twitter heeft natuurlijk ook negatieve
kanten; een onjuist of onbedoeld bericht kan door het
karakter van het medium snel en grote (imago)schade
aanrichten. Juist van deze effecten lijkt de politielei-
ding zich bewust. Het is essentieel om vooral de kansen
van social media te zien zonder de “scherpe kantjes” uit
het oog te verliezen. Social media zijn er en zullen naar
verwachting een dominante positie blijven innemen in
de samenleving.
Interactie is een voorwaarde voor het succesvol toe-
72 Politie, Twitter en gezag
73Politie, Twitter en gezag
Aalberts, C. & Kreijveld, M. (2011) Veel gekwetter, weinig wol. De inzet van sociale media door overheid, politiek en
burgers, Den Haag: SDU uitgevers
Adoni, H. & Mane, S. (1984) Media and the social construction of reality, toward an integration of theory and re-
search, In: Communication Research 11-3, p. 325
Amabile, T.M. & Khaire M. (2008) Creativity and the role of the leader, chpt: Growth. Harvard Business Review, Oct.
2008
Baarda, D.B. (2007) Basisboek Methoden en Technieken, Groningen: Noordhoff uitgevers
Bekkers, V.J.J.M. e.a. (2009) De virtuele lont in het kruitvat, Den Haag: Lemma
Bekkers, V.J.J.M., Edwards, A.R., Moody, R.F.I. & Beunders, H.J.G. (2008) New media, micro-mobilization and political
agenda setting: how young people have used web 2.0 to change the education agenda in the Netherlands. Confe-
rence: EGPA 2008 Permanent Study Group ICT and public administration: Rotterdam (3-5 september 2008)
Berger, P.L. & Luckmann, Th. (1966) The Social Construction of Reality, Harmondsworth: Penguin books
Berlo, Van D., (2008) Ambtenaars 2.0. Nieuwe ideeën en praktische tips om te werken aan een overheid 2.0, Den
Haag: Media Groep
Berlo, Van D., (2009) Ambtenaars 2.0. Actiepunten om te werken aan een overheid 2.0, Den Haag: Media Groep
Beunders, H.J.G. & Muller, E. (2005) Politie en media, feiten, fictie en imagopolitiek, Politie en Wetenschap, Zeist:
Kerkebosch
Boer, C. de & Brennecke, S. (2009) Media en publiek, zesde, herziene druk, Amsterdam: Boom
Boin, R.A., Torre, E.J van der & Hart, P. ‘t (2003) Blauwe Bazen, Apeldoorn: Politie en Wetenschap
Bos, J., Veen, M. van der, Turk, K. (2010) Twitter in crisiscommunicatie. Een onderzoek naar de mogelijkheden van het
gebruik van Twitter tijdens crises, COT Instituut voor Veiligheids- en crisismanagement en Aon Company
Bovens, M.A.P. (2003) De Digitale republiek, Amsterdam: Amsterdam university Press
Bovens M.A.P., ‘t Hart P., Van Twist M.J.W. (2007) Openbaar bestuur; beleid, organisatie en politiek, Deventer: Kluwer
Boulos, K.M.N. & Wheeler, S. (2007) The emerging Web 2.0 social software: an enabling suite of sociable technologies
in health and healthcare education, Health Information and Libraries Journal, Vol. 24, no. 1
Castells, M. (2009) Communication power, Oxford: University Press
Cobb, R.W. & Elder C.D. (1972) Participation in American Politics: The Dynamics of Agenda-Building, Baltimore: The
John Hopkins University Press
Deutschmann, P. & Danielson, W. (1960) Diffusion of knowledge of the major news story, Journalism Quarterly, 37, pp.
345-358
Ebner, M. & Schiefner, M. (2008) Microblogging – more than fun? In “Proceding of IADIS Mobile Learning Conference
2008” pp. 155-159
Entman, R.M. (1993) Framing: toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43 (4) pp. 51-
58
Fijnaut, C.J.C.F., e.a. (2007) Politie. Studies over haar werking en organisatie, Deventer: Kluwer
Literatuur
74 Politie, Twitter en gezag
Frissen, P.H.A. (2007) De staat van verschil, Amsterdam: Van Gennep
Frissen, V., Staden, M. van, Huijboom, N., Kotterink, B., Huveneers, S., Kuipers, M., e.a. (2008) Naar een “User Genera-
ted State?” De impact van nieuwe media voor overheid en openbaar bestuur; Delft, TNO Informatie- en communica-
tietechnologie
Hajer, M.A. & Lawes, D. (2006) Ordering through discourse. In R. Goodin, M. Rein & M. Moran (Eds.), Handbook of
Public Policy pp. 250-268, Oxford: Oxford University Press
Hartog D.N. den, Muijen, J.J. van, Koopman, P.C. (1996), Journal of Leadership and organizational studies. Vol. 3, 4
pp. 68-83
Hartog D.N. den, Koopman, P.C., Muijen, J.J. van (1997) Leiderschap en machtsuitoefening in organisaties: Inspireren,
ruilen en consulteren. Gedrag en Organisatie, Schoonhoven: Academic Service
Hawking, S.W. (1988) A brief history of time, Bantam books
Heider, F. (1958) The psychology of interpersonal relations. New York: John Wiley & Sons
Heifetz, R.H. (1994) Leadership without easy answers. Cambridge Mass. London, England: The Belknap press of Har-
vard University Press
Hoogenboom, B. (2006) Operationele betrokkenheid: prestatiesturing en bedrijfsvoering Nederlandse politie. Den
Haag: Elsevier
Java, A., Finin, T., Song, X., Tseng, B., (2007) Why we Twitter: Understanding microblogging Usage and Communities;
gepubliceerd in “Proceedings of the 9th WebKDD and 1st SNA-KDD 2007 workshop on Web mining and social net-
work analysis”, augustus 2007
Juran, J.M. (1992) Kwaliteitsmanagement – plannen, besturen, verbeteren. Deventer: Wolters Kluwer
Jong, M.J. de (1997) Grootmeesters van de sociologie, Den Haag: Boom
Koeleman, H. (2009) Twitteren op je werk en andere mogelijkheden van social media voor interne communicatie,
Deventer: Kluwer
Lanting, M. (2010) Connect, De impact van sociale netwerken op organisaties en leiderschap, Business Contact
Lipsman, A. (2009) Changing demographics of Twitter; van het blog: http://blog.comscore.com/2009/09/changing_de-
mographics_of_twitter.html
Nationaal Crisiscentrum (2010) Social media en crisiscommunicatie, literatuuronderzoek
Loon, E.J.P. van (2006) Het geheim van de leider. Zoektocht naar essentie, Assen: Koninklijke van Gorcum
Maeseele, P.A. (2003) Cultivatie en de Sociale constructie van de Realiteit, Gent: Universiteit Gent (licentiaatsthesis)
Manning, P.K. (1977) Police work: The social organization of policing, Cambridge Mass.: MIT Press
Meershoek, A.J.J. (2000) hoofdstuk: Blauw, blauw: Het tanende gezag van de politie, in: Het gezag van de politie,
Dordrecht: SMVP
Merton, R.K. (1967) Social Theory and Social Structure, New York: Free Press
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (2005), Rapport: Actieve Wederkerigheid
Mintzberg, H. (2010) Managing, San Francisco: Berret – Koehler Publishers Inc.
Moyaert, P. (2007) Godsdienst als symbolische praktijk, Amsterdam: SUN
Stoker, J.J. & Kolk N.J. (2003) Grip op leiderschap. Toegankelijke modellen en praktische inzichten, Deventer: Kluwer.
Zaltbommel: INK
Noordegraaf, M. (2008) Management in het publieke domein, Bussum: Coutinho
Pirsig, R.M. (1974) Zen and the Art of Motorcycle Maintenance: An Inquiry into Values
Riele, S. te (2002) Vertekening door non-respons. Hoe nauwkeurig zijn de
uitkomsten van persoonsenquêtes? CBS
Servaes, J. & Tonnaer, C. (1992) De Nieuwsmarkt. Vorm en inhoud van de internationale berichtgeving, Groningen:
Wolters-Noordhoff
Snow, D.A. & R.D. Benford (1988) Ideology, frame resonance, and participant mobilization, In B. Klandermans, H.P.
Kriesi & S. Tarrow (Eds), International Social Movement Research 1 pp. 197-217, Greenwich: JAI
Snow, D.A., Rochford, E.B., Worden, S.K. & Benford, R.D. (1986) Frame Alignment Processes, Micromobilization, and
Movement Participation, American Sociological Review, 51 pp. 464-481
Sprenger, C. (2005) Sociaal-constructivisme: een verbindend kader, In: Opleiden en Ontwikkeling, nr.6 2005 pp. 11-15
75Politie, Twitter en gezag
Street, J. (2001) Mass media, politics and democracy, Houndsmills: Palgrave
Stuurgroep Internetstrategie van de Nederlandse politie (2010) De politie Online
Suchman, M.C. (1995) Managing Legitimacy: Strategic and Institutional approaches, The Academy of Managment
Review, nr. 20, pp. 578-603
Surowiecki, J. (2004) The wisdom of crowds, Anchor Books
Terpstra, J. (2010) Het Veiligheidscomplex, Den Haag: Boom
Theorieën van Thomas Hobbes, John Locke & Jean Jacques Rousseau uit: Tijdschrift voor de politie. 2008, jrg. 70 pp.
22-26
Thomas, W.I. (1928) The Methodology of Behavior Study, The Child in America: Behavior Problems and Programs, p.
572. New York: Knopf
Thiel, S. van (2010) Bestuurskundig onderzoek, Bussum: Coutinho
Thompson, J.B. (1995) The media and modernity. A social theory of the media, Cambridge: Polity Press
Twist, M.J.W. van, (2010) Over (on)macht en (on)behagen in de beleidsadvisering, Den Haag: Lemma
Twist, M.J.W. van, e.a. (2010) Figureren in het verhaal van de ander, Den Haag: NSOB
Tyler, T.R. (2004) Enhancing police legitimacy. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, p.
87
Vlist, T.R. van der (1991) Leiderschap in organisaties. Den Haag: Boom
Weber, M. (1947) The Theory of Social and Economic Organization, New York: The free Press
Weick, K. (1969) The Social Psychology of Organizing, Reading, MA: Addison-Wesley
Zijderveld, A.C. (1985) De dynamiek van het gezag, Den Haag: VUGA
76 Politie, Twitter en gezag
77Politie, Twitter en gezag
1. Matrix selectie wijkagenten
2. Turflijst inhoudsanalyse tweets WijkagentSassem
3. Turflijst inhoudsanalyse tweets PRRGrootenboer
4. Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
5. Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
6. Lijst @mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
7. Lijst @mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
8. Analyse / topiclijst interviews
9. Factsheet focusgroep
Bijlagen
78 Politie, Twitter en gezag
79Politie, Twitter en gezag
Naam wijkagent Aantal tweets Aantal volgers Mate Relevantie Opmerking
in gesprek
PAA java knsm 998 402 +/- +/-
Polvaassenzw 2905 383 +/- -
polWwijkcentrum 1936 604 + +
WijkagLeidenMid 1055 737 +/- +/-
WijkagentSassem 2327 1126 ++ ++
WijkagVoorhout 1228 622 +/- +/-
wa tilbwest05 1944 426 + + 2 wijkagenten voor
1 gebied met 1 account
PRRGrootenboer 2849 1356 ++ ++
wijkag votulast 810 716 ? ? Geen tweets in juni 2011
wijkagut zuilen 735 891 ? ? Geen tweets in juni 2011
Bijlage 1Matrix keuze wijkagent (d.d. 9-6-2011)
80 Politie, Twitter en gezag
81Politie, Twitter en gezag
Bijlage 2Turflijst inhoudsanalyse WijkagentSassem
1. Hoe komt een tweet tot stand?
Betreft: het onderzoeken van de discursieve macht van de wijkagent;
hij kan met een tweet een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers en/of nieuws maken. Gemeten wordt hoe een tweet tot
stand komt.
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
1 01-06-2011 1
2 03-06-2011 1
3 03-06-2011 1
4 03-06-3011 1
5 03-06-2011 1
6 03-06-2011 1
7 03-06-2011 1
8 03-06-2011 1
9 03-06-2011 1
10 03-06-2011 1
11 03-06-2011 1
12 03-06-2011 1
13 03-06-2011 1
14 03-06-2011 1
15 04-06-2011 1
16 05-06-2011 1
17 06-06-2011 1
18 06-06-2011 1
19 06-06-2011 1
20 06-06-2011 1
21 06-06-2011 1
22 06-06-2011 1
23 07-06-2011 1
24 07-06-2011 1
25 07-06-2011 1
26 07-06-2011 1
27 07-06-2011 1
82 Politie, Twitter en gezag
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
28 07-06-2011 1
29 07-06-2011 1
30 07-06-2011 1
31 07-06-2011 1
32 07-06-2011 1
33 07-06-2011 1
34 07-06-2011 1
35 07-06-2011 1
36 07-06-2011 1
37 08-06-2011 1
38 08-06-2011 1
39 08-06-2011 1
40 08-06-2011 1
41 08-06-2011 1
42 08-06-2011 1
43 08-06-2011 1
44 08-06-2011 1
45 08-06-2011 1
46 09-06-2011 1
47 09-06-2011 1
48 09-06-2011 1
49 09-06-2011 1
50 09-06-2011 1
51 09-06-2011 1
52 09-06-2011 1
53 09-06-2011 1
54 09-06-2011 1
55 09-06-2011 1
56 09-06-2011 1
57 09-06-2011 1
58 10-06-2011 1
59 10-06-2011 1
60 10-06-2011 1
61 10-06-2011 1
62 10-06-2011 1
63 10-06-2011 1
64 11-06-2011 1
65 11-06-2011 1
66 12-06-2011 1
67 14-06-2011 1
68 14-06-2011 1
69 14-06-2011 1
totaal 9 7 53
83Politie, Twitter en gezag
2. Waarover gaan de tweets?
De wijkagent doet aan framebuilding met het verzenden van een tweet; hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt het kader
en de aspecten die bij de behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden met bijvoorbeeld een hashtag (# teken).
Waarover gaat de tweet; over algemene onderwerpen of over gezag gerelateerde onderwerpen?
Algemene onderwerpen Gezag gerelateerde onderwerpen
Tweet Pers- Preventie Getuigen- Infouit Overige Bereik- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effec-
nr. bericht- oproep de wijk baar- baarheid heid baarheid tiviteit
info heid
1 1
2 1 1
3 1 1 1 1
4 1 1 1
5 1 1
6 1 1 1
7 1 1 1
8 1 1 1
9 1
10 1
11 1
12 1
13 1
14 1 1 1
15 1 1 1
16 1
17 1 1 1
18 1
19 1
20 1
21 1
22 1 1
23 1
24 1 1
25 1
26
27 1
28 1 1 1 1
29 1 1 1
30 1 1 1
31 1 1
32 1 1
33 1
34 1 1 1 1
35 1
36 1
37 1
38 1
84 Politie, Twitter en gezag
39 1 1 1
40 1 1 1
41 1
42 1
43 1
44 1
45 1
46 1 1 1
47 1 1
48 1 1 1
49 1
50 1 1 1
51 1
52 1 1 1 1
53 1 1
54 1 1 1
55 1
56 1
57 1
58 1 1 1
59 1 1
60 1
61 1
62 1 1
63 1
64 1
65 1
66 1
67 1
68 1
69 1
totaal 6 9 3 17 38 8 19 6 7 9
Algemene onderwerpen Gezag gerelateerde onderwerpen
Tweet Pers- Preventie Getuigen- Infouit Overige Bereik- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effec-
nr. bericht- oproep de wijk baar- baarheid heid baarheid tiviteit
info heid
85Politie, Twitter en gezag
3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motivational framing” door de wijkagent in zijn tweets?
Is er in de tweet sprake van het identificeren en afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als probleem, daarbij verwijzende
naar de oorzaken ervan of naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het probleem (“diagnostic framing”)?
Of doet de wijkagent in zijn tweet voorstellen die mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het probleem, alsmede welke
strategieën en tactieken vereist zijn om deze oplossing te laten werken (“prognostic framing”)?
Of is er in de tweet van de wijkagent sprake van “motivational framing”, hetgeen betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn
om mogelijke medestanders te verleiden om zich achter een bepaald doel te scharen?
(conform de theorie van Snow en Benford (1988))
Tweet Diagnostic Prognostic Motivational Als de tweet te duiden is als één van deze vormen van “framing”,
nr. framing framing framing gaat de tweet dan over één van de 5 gezags-gronden?
1 1
2 1 1
4 1 1
6 1 1
7 1 1
8 1 1
9 1
10 1
14 1 1
20 1
22 1
29 1 1
31 1
32 1
33 1
34 1 1
35 1
39 1 1
40 1 1
47 1
53 1
56 1
59 1
65 1
totaal 8 3 13 10
86 Politie, Twitter en gezag
87Politie, Twitter en gezag
Bijlage 3Turflijst inhoudsanalyse PRRGrootenboer
1. Hoe komt een tweet tot stand?
Betreft: het onderzoeken van de discursieve macht van de wijkagent;
hij kan met een tweet een beeld of kader verspreiden onder zijn volgers en/of nieuws maken. Gemeten wordt hoe een tweet tot
stand komt.
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
1 01-06-2011 1
2 01-06-2011 1
3 01-06-2011 1
4 01-06-2011 1
5 01-06-2011 1
6 01-06-2011 1
7 01-06-2011 1
8 01-06-2011 1
9 01-06-2011 1
10 01-06-2011 1
11 01-06-2011 1
12 01-06-2011 1
13 01-06-2011 1
14 01-06-2011 1
15 01-06-2011 1
16 01-06-2011 1
17 01-06-2011 1
18 01-06-2011 1
19 02-06-2011 1
20 03-06-2011 1
21 03-06-2011 1
22 03-06-2011 1
23 03-06-2011 1
24 03-06-2011 1
25 03-06-2011 1
26 03-06-2011 1
27 03-06-2011 1
88 Politie, Twitter en gezag
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
28 03-06-2011 1
29 03-06-2011 1
30 03-06-2011 1
31 03-06-2011 1
32 03-06-2011 1
33 03-06-2011 1
34 03-06-2011 1
35 03-06-2011 1
36 03-06-2011 1
37 03-06-2011 1
38 03-06-2011 1
39 03-06-2011 1
40 03-06-2011 1
41 03-06-2011 1
42 04-06-2011 1
43 04-06-2011 1
44 04-06-2011 1
45 04-06-2011 1
46 04-06-2011 1
47 04-06-2011 1
48 04-06-2011 1
49 04-06-2011 1
50 04-06-2011 1
51 04-06-2011 1
52 04-06-2011 1
53 04-06-2011 1
54 04-06-2011 1
55 04-06-2011 1
56 04-06-2011 1
57 05-06-2011 1
58 05-06-2011 1
59 05-06-2011 1
60 05-06-2011 1
61 05-06-2011 1
62 05-06-2011 1
63 05-06-2011 1
64 05-06-2011 1
65 05-06-2011 1
66 05-06-2011 1
67 05-06-2011 1
68 05-06-2011 1
69 05-06-2011 1
70 05-06-2011 1
71 05-06-2011 1
72 05-06-2011 1
73 05-06-2011 1
89Politie, Twitter en gezag
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
28 03-06-2011 1
29 03-06-2011 1
30 03-06-2011 1
31 03-06-2011 1
32 03-06-2011 1
33 03-06-2011 1
34 03-06-2011 1
35 03-06-2011 1
36 03-06-2011 1
37 03-06-2011 1
38 03-06-2011 1
39 03-06-2011 1
40 03-06-2011 1
41 03-06-2011 1
42 04-06-2011 1
43 04-06-2011 1
44 04-06-2011 1
45 04-06-2011 1
46 04-06-2011 1
47 04-06-2011 1
48 04-06-2011 1
49 04-06-2011 1
50 04-06-2011 1
51 04-06-2011 1
52 04-06-2011 1
53 04-06-2011 1
54 04-06-2011 1
55 04-06-2011 1
56 04-06-2011 1
57 05-06-2011 1
58 05-06-2011 1
59 05-06-2011 1
60 05-06-2011 1
61 05-06-2011 1
62 05-06-2011 1
63 05-06-2011 1
64 05-06-2011 1
65 05-06-2011 1
66 05-06-2011 1
67 05-06-2011 1
68 05-06-2011 1
69 05-06-2011 1
70 05-06-2011 1
71 05-06-2011 1
72 05-06-2011 1
73 05-06-2011 1
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
74 05-06-2011 1
75 05-06-2011 1
76 05-06-2011 1
77 05-06-2011 1
78 05-06-2011 1
79 05-06-2011 1
80 05-06-2011 1
81 06-06-2011 1
82 06-06-2011 1
83 06-06-2011 1
84 06-06-2011 1
85 06-06-2011 1
86 06-06-2011 1
87 06-06-2011 1
88 06-06-2011 1
89 06-06-2011 1
90 06-06-2011 1
91 06-06-2011 1
92 06-06-2011 1
93 06-06-2011 1
94 06-06-2011 1
95 06-06-2011 1
96 06-06-2011 1
97 06-06-2011 1
98 07-06-2011 1
99 07-06-2011 1
100 07-06-2011 1
101 07-06-2011 1
102 07-06-2011 1
103 07-06-2011 1
104 07-06-2011 1
105 08-06-2011 1
106 08-06-2011 1
107 08-06-2011 1
108 08-06-2011 1
109 08-06-2011 1
110 08-06-2011 1
111 08-06-2011 1
112 09-06-2011 1
113 09-06-2011 1
114 09-06-2011 1
115 09-06-2011 1
116 10-06-2011 1
117 14-06-2011 1
118 14-06-2011 1
119 14-06-2011 1
90 Politie, Twitter en gezag
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
120 14-06-2011 1
121 14-06-2011 1
totaal 28 55 38
91Politie, Twitter en gezag
Tweet nr Datum Autonoom: Reactief: n.a.v. Reactief: n.a.v.
start door een incident een tweet
de wijkagent in de wijk of @mention
van een ander
120 14-06-2011 1
121 14-06-2011 1
totaal 28 55 38
2. Waarover gaan de tweets?
De wijkagent doet aan framebuilding met het verzenden van een tweet; hij selecteert welk nieuws belangrijk is en bepaalt het kader
en de aspecten die bij de behandeling van het onderwerp in zijn tweet benadrukt worden met bijvoorbeeld een hashtag (# teken).
Waarover gaat de tweet; over algemene onderwerpen of over gezag gerelateerde onderwerpen?
Algemene onderwerpen Gezag gerelateerde onderwerpen
Tweet Pers- Preventie Getuigen- Infouit Overige Bereik- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effec-
nr. bericht- oproep de wijk baar- baarheid heid baarheid tiviteit
info heid
1 1 1
2 1 1
3 1
4 1
5 1
6 1 1
7 1
8 1
9 1 1
10 1 1 1
11 1
12 1 1
13 1
14 1 1
15 1
16 1 1
17 1 1
18 1 1
19 1
20 1 1 1
21 1
22 1
23 1 1
24 1 1
25 1 1
26 1
27 1 1
28 1 1
29 1 1
30 1 1 1
31 1
32 1 1
33 1 1
34 1 1
35 1 1
36 1 1
37 1 1
38 1
39 1 1
92 Politie, Twitter en gezag
40 1
41 1
42 1 1
43 1 1
44 1 1
45 1 1
46 1
47 1
48 1 1
49 1
50 1 1
51 1 1
52 1 1 1
53 1 1
54 1 1
55 1 1
56 1
57 1
58 1 1 1
59 1 1
60 1
61 1
62 1
63 1
64 1 1
65 1
66 1 1
67 1 1
68 1
69 1 1 1
70 1 1
71 1
72 1 1 1
73 1 1
74 1 1
75 1
76 1
77 1 1 1
78 1
79 1
80 1 1
81 1 1
82 1
83 1
84 1
Algemene onderwerpen Gezag gerelateerde onderwerpen
Tweet Pers- Preventie Getuigen- Infouit Overige Bereik- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effec-
nr. bericht- oproep de wijk baar- baarheid heid baarheid tiviteit
info heid
93Politie, Twitter en gezag
85 1
86 1
87 1 1 1 1
88 1 1 1
89 1 1
90 1 1
91 1
92 1
93 1
94 1
95 1 1
96 1
97 1 1
98 1
99 1
100 1
101 1
102 1
103 1
104 1 1
105 1
106 1
107 1 1
108 1 1
109 1
110 1
111 1 1 1 1
112 1
113 1
114 1
115 1 1
116 1 1
117 1
118 1
119 1
120 1 1 1
121 1
totaal 7 1 0 71 44 3 27 12 4 28
Algemene onderwerpen Gezag gerelateerde onderwerpen
Tweet Pers- Preventie Getuigen- Infouit Overige Bereik- Aanspreek- Zichtbaar- Herken- Effec-
nr. bericht- oproep de wijk baar- baarheid heid baarheid tiviteit
info heid
94 Politie, Twitter en gezag
3. Is er sprake van “diagnostic”, “prognostic” of “motivational framing” door de wijkagent in zijn tweets?
Is er in de tweet sprake van het identificeren en afbakenen van een bepaald feit of gebeurtenis als probleem, daarbij verwijzende
naar de oorzaken ervan of naar degene die schuldig is aan het ontstaan van het probleem (“diagnostic framing”)?
Of doet de wijkagent in zijn tweet voorstellen die mogelijkerwijs een oplossing kunnen bieden voor het probleem, alsmede welke
strategieën en tactieken vereist zijn om deze oplossing te laten werken (“prognostic framing”)?
Of is er in de tweet van de wijkagent sprake van “motivational framing”, hetgeen betrekking heeft op de activiteiten die nodig zijn
om mogelijke medestanders te verleiden om zich achter een bepaald doel te scharen?
(conform de theorie van Snow en Benford (1988))
Tweet Diagnostic Prognostic Motivational Als de tweet te duiden is als één van deze vormen van “framing”,
nr. framing framing framing gaat de tweet dan over één van de 5 gezags-gronden?
2 1
5 1
9 1
10 1 1
14 1
23 1
37 1 1
48 1 1
53 1 1
64 1 1
69 1 1
72 1 1
73 1 1
81 1 1
90 1
118 1 1
120 1 1
totaal 12 2 3 11
95Politie, Twitter en gezag
69 Rene_Arends Op dit moment schorsing in de
OR. Het gaat over de plannen van de Dienst
Informatie 14 Jun Favorite Undo Retweet Reply
68 ZwareJongens Opgepakt in de Marskwaker.
Terwijl er duidelijk op het bordje stond: “BE-
ZEM STELEN”! Mét spatie dus! #flauwhoor 14
Jun Favorite Undo Retweet Reply
67 Op naar Leiderdorp voor een overleg met de
korpsleiding / OR. We bespreken belangrijke
zaken over en in het belang van HM en perso-
neel. 14 Jun Favorite Reply Delete
66 Mss @niekstra? RT @ERICFINMAN Gezocht en
#dtv iemand die skeeler les kan geven rond
nieuw vennep. RT als je wilt :-) 12 Jun Favorite
Reply Delete
65 @Riesij@HotelBoerhaave is het handig om je
vakantie te melden op twitter? @inbreker leest
ook mee. 11 Jun Favorite Reply Delete
64 @Twittttim ik ben heel benieuwd. 11 Jun Favo-
rite Reply Delete
63 wijkagLeidenMid Voor ieder tussen Sassen-
heim en Leiden:Al meerdere keren is een man
zomaar bij een automobilist ingestapt en eist
dan nr Leiden gereden (1) 10 Jun Favorite Undo
Retweet Reply
62 wijkagLeidenMid (2)te worden!Trap er niet
in.Tot nu toe wil men geen aangifte doen.
Signalement:breed postuur.ong 1.70m,rond
gezicht,ong 43jr,exceem in z’n 10 Jun Favorite
Undo Retweet Reply
61 wijkagLeidenMid (3)gezicht en op armen.Heeft
ook vaak een hazewindhond bij zich. RT please.
10 Jun Favorite Undo Retweet Reply
60 Twittttim Onderzoek gereed: Politie, Sociale
Media en Integriteit. Iedereen bedankt voor bij-
drage! Resultaat gaat naar HGL en HM. http://t.
co/bAQDkOf 10 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
59 @Lisbeth_impie dat ligt eraan. Het hangen
opzich is niet strafbaar. Dat neemt niet weg dat
het levensgevaarlijk is. 10 Jun Favorite Reply
Delete
58 PolitieHM Vanochtend assisteerde een poli-
tiehelicopter bij een onderzoek naar mogelijke
brandstichtingen in Leiden; nadere informatie
volgt. 10 Jun Favorite Undo Retweet Reply
57 @fransnederstigt @jwvdvijver nou dan mag het
wel wat overzichtelijker haha. Succes nog even.
9 Jun Favorite Reply Delete
56 @jwvdvijver ik heb het idee dat jullie jezelf van
het werk houden. #twittergemeenteraad. 9 Jun
Favorite Reply Delete
55 Zie ondertussen mijn tijdslijn volstromen met
Teylingse politici die elkaar verwijten maken
over begrotingen... 9 Jun Favorite Reply Delete
54 Receptiedienst gebruikt voor een goed gesprek
met twee inwoners. Nuttige zaken gehoord
waar ik mee verder kan. Nu alles nog even op
papier. 9 Jun Favorite Reply Delete
Bijlage 4Tweets WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
96 Politie, Twitter en gezag
41 politieaa Met de 5 eurotruc weten criminelen
slinks een pinpas én de pincode te stelen. Het
werkt als volgt: http://ow.ly/5cXUz 8 Jun Favo-
rite Undo Retweet Reply
40 @royalfleur Gaat erom dat er iets vernield is,
niet wat. Ze moeten gewoon van jouw spullen
afblijven. Aangifte geeft ons een goed beeld. 8
Jun Favorite Reply Delete
39 @royalfleur aangifte doen. Kan via internet.
Misschien een getuigeoproep via twitter? Ik
retweet uiteraard 8 Jun Favorite Reply Delete
38 RvNetten Nou heb ik net de stemkastjes op
het #VNG jaarcongres even bekeken. Maar de
‘ja-mits’ en ‘nee-tenzij’ knoppen zitten er niet
op...... 8 Jun Favorite Undo Retweet Reply
37 96-jarige vrouw bekent moord uit 1946: http://
twurl.nl/5tggp1 8 Jun Favorite Reply Delete
36 RT @TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het
hysterisch grappig maar eigenlijk is het diep-
triest 7 Jun Favorite Reply Delete
35 Zit de slechtste chauffeur te kijken op #ned1.
Wat een drama. Ik zeg rijbewijs afpakken en
nooit meer teruggeven. #levensgevaarlijk.
#dacvn 7 Jun Favorite Reply Delete
34 bouwmuller @Wijkagentsassem een terechte
opsteker. Ben nog nooit zo goed op de hoogte
gehouden van wel&wee in gemeente vanuit
politiekant. 7 Jun Favorite Undo Retweet Reply
33 @Stefbuurman tips zijn lastig geven. Zorg dat
je auto geen mooi en makkelijk doel is verlicht
parkeren, geen waardevolle spullen. 7 Jun Favo-
rite Reply Delete
32 @Stefbuurman vingerafdrukken van een auto
nemen is bijna ondoenlijk gezien de vele afdruk-
ken die erop staan. 7 Jun Favorite Reply Delete
31 Balen zeg, waar woon je? “@Stefbuurman voor
de 3e keer in een jaar auto opengebroken en
navi er uit. neem aan dat ik niet de enige ben? 7
Jun Favorite Reply Delete
53 @Nomit23 @Beanut83 Dat zou zomaar kunnen.
Belangrijkste is dat iedereen oplet en weet
dat dit soort mensen rondlopen 9 Jun Favorite
Reply Delete
52 @Juut1971 Gaan we doen. 9 Jun Favorite Reply
Delete
51 Wie van mijn (vrouwelijke) volgers heeft wijze
levenslessen? Schrijf een brief en win plaatsing
in een bijzonder Boek: http://t.co/6FyiFGX 9 Jun
Favorite Reply Delete
50 Nav diverse klachten nu aan het controleren
op de #zandsloot en #sassenheim. Is sinds kort
eenrichtingsweg. 9 Jun Favorite Reply Delete
49 @wesleyfriedhoff Dat gaan we daar al doen.
War kan ik jou vinden? 9 Jun Favorite Reply
Delete
48 Op weg naar de #Akzo voor een kennismaking
met het nieuwe diensthoofd van de beveiliging
aldaar. #Netwerk #onderhouden 9 Jun Favorite
Reply Delete
47 Bezig met een zaak waarin een man heel #Sas-
senheim afloopt om geld te lenen. Leen niet
zomaar geld uit, trap niet in smoesjes! 9 Jun
Favorite Reply Delete
46 Vandaag een late dienst ivm de avondopenstel-
ling van bureau Sassenheim. #receptiedienst
9 Jun Favorite Reply Delete
45 @Takietaak werkt prima. Succes ermee 8 Jun
Favorite Reply Delete
44 @Takietaak everytrail 8 Jun Favorite Reply De-
lete
43 @JaapdeKok Dat is waar. ben benieuwd naar de
uitkomsten 8 Jun Favorite Reply Delete
42 @JaapdeKok is dit het grootste probleem daar?
Oorzaak/gevolg. 8 Jun Favorite Reply Delete
97Politie, Twitter en gezag
19 http://m.nrc.nl/nieuws/2011/06/06/opstelten-
kiest-nationale-politietop-er-moest-absoluut-
vrouw-in-de-leiding/ 6 Jun Favorite Reply Delete
18 RT @PolitieHM Sassenheim - Pas op voor zakken-
rollers http://bit.ly/kK7lq2 6 Jun Favorite Reply
Delete
17 BartZijp #Flitser” #Sassenheim Van Pallandlaan
nabij #A44 #Lisse #laser 6 Jun Favorite Undo
Retweet Reply
16 sanderallegro GEZOCHT: wegens afzeggen spre-
ker is Amsterdamse senioren groep op zoek naar
spreker over sociale media op di 7 juni 15:00
uur in Amsterdam 5 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
15 PZHZVroegh Er zijn weer #nepgoudverkopers
aktief langs de #rijkswegen en bij #tankstations.
Trap er niet in en bel altijd 0900-8844. Graag
#RT 4 Jun Favorite Undo Retweet Reply
14 Helaas nog niet, hopelijk wil hij het wel in de
toekomst. RT @Lisbeth_impie heeft wijkagent
nwhout twitter? #jammer als dat er nog niet is 3
Jun Favorite Reply Delete
13 ‘Agent schiet twee mensen dood in Hoensbroek’
- Binnenland - AD http://t.co/EugV4b4 via @
AddThis 3 Jun Favorite Reply Delete
12 @DennisAtletiek Misschien @wijkagentLisse ?? 3
Jun Favorite Reply Delete
11 @DennisAtletiek Morgen kan ik helaas niet. Veel
succes met jullie recordpoging. 3 Jun Favorite
Reply Delete
10 MijnDenkTank @BNRpeptalk Sommigen durven
PolitieTweets niet op persoonlijke titel te ret-
weeten, bang voor repressailes. Zin of onzin? @
wijkagentsassem 3 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
9 @MijnDenkTank @BNRpeptalk Tja,is een gevoel
dus kan het naar mijn mening nooit onzin zijn,
repressailes gebeuren niet zo snel. #trendge-
voel? 3 Jun Favorite Reply Delete
30 RT @PolitieHM Voorhout, Noordwijk - Identiteit
bekend van dode man langs spoor http://bit.ly/
iPrL32 7 Jun Favorite Reply Delete
29 RT @san0707 Even een opsteker. http://bit.ly/
lJxIVk Social Media maken communicatie tussen
politie en burger gelijkwaardiger #goedbezig 7
Jun Favorite Reply Delete
28 Info? 0900-8844 RT @wijkagvoorhout in nacht
van vr op za in de volkstuinen van #Elstgeest
#Voorhout kuikentjes gedood en kip gestolen.
RT! 7 Jun Favorite Reply Delete
27 @royalfleur ja, tot half 6 7 Jun Favorite Reply
Delete
26 @royalfleur Ai. Das jammer. Zit in vergadering
in Leiderdorp. 7 Jun Favorite Reply Delete
25 @royalfleur Lang zal ze leven in de Gloria!
Gefeliciteerd! 7 Jun Favorite Reply Delete
24 ZZPassistent Onze auto is vanacht #gestolen!
Een grijze renault megane (station). Kenteken
08-FB-FD Omgeving Duiven. Plz. RT 7 Jun Favo-
rite Undo Retweet Reply
23 Na een leuk weekend waarin mijn zoon is
gedoopt en een gezellige bbq nu op weg naar
Leiderdorp voor de #ondernemingsraad. #me-
dezeggeschap 7 Jun Favorite Reply Delete
22 janwillemvdpol Knevel meldt bij KvdB dat de
politie bij inbraken vaak te laks is. Ongefun-
deerde borrelpraat. Bah! Eigenlijk moet ik
me niet meer ergeren... 6 Jun Favorite Undo
Retweet Reply
21 RT @M_Leeuwerink de spijker op zijn kop! RT @
police20 “Zit jij al op Facebook?” column 6 juni
www.smvp.nl. http://bit.ly/lLzWkJ #easycratie 6
Jun Favorite Reply Delete
20 rickdus Net item op #editieNL over in beeld
brengen inbrekers versus #privacy. Wat mij
betreft verspeel je dat recht als je inbreekt! 6
Jun Favorite Undo Retweet Reply
98 Politie, Twitter en gezag
8 @BNRpeptalk En het werkt! Veel volgers her-
kennen mij nu op straat als DE wijkagent van
het dorp en spreken mij aan. Doel bereikt. 3
Jun Favorite Reply Delete
7 @BNRpeptalk Vooral om mijn wijk in te lichten,
voor te lichten. Informatie brengen en halen en
gewoon de wijkagent leren kennen. Wat doe
ik! 3 Jun Favorite Reply Delete
6 Het is zelfs (inmiddels een belangrijk)onderdeel
van mijn werk! RT @BNRpeptalk Mag u twit-
teren op uw werk van de baas? 3 Jun Favorite
Reply Delete
5 Surveillance op de kaag. Druk met zeilboten
van scouting. Mooi! Ook veel boten van @
Tjardasassem http://yfrog.com/73idojj 3 Jun
Favorite Reply Delete
4 AlexFurious @Wijkagentsassem ik vind het al
goede zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn!
Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten/
werkzaamheden 3 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
3 Straks samen met de BOA van de gemeente
Teylingen voor controle de Kaag op. Ook dat
is natuurlijk mijn wijk.... 3 Jun Favorite Reply
Delete
2 Vanmorgen gesproken met een coordinator
jeugd. Onze concl. is toch wel dat we als politie
behoorlijk achterlopen qua digitale kennis/aan-
pak. 3 Jun Favorite Reply Delete
1 App helpt mensen in nood: http://twurl.
nl/2lt12t ; ik ben benieuwd of het werkt!?! 1
Jun Favorite Reply Delete
99Politie, Twitter en gezag
121 timmietovenaar dan sijpelt het via hem wel
naar beneden. Nog nieuwe dingen gehoord?
11:35 PM Jun 14th via TwitBird in reply to tim-
mietovenaar
120 PRRberenschot Straatroof in Botu, dader(‘s)
vlak na de melding aangehouden. #wijkteam-
botu goed zichtbaar aanwezig! 6:33 PM Jun
14th via Twitter for iPhone Retweeted by you
119 @timmietovenaar ben benieuwd hoe het was.
Was dat met externe partners? Of vanuit de
deelraad? 9:21 PM Jun 14th via TweetDeck in
reply to timmietovenaar
118 PRRVis Mooie en goede “strategische notitie
social media RR en ZHZ” gemaakt door @Su-
deplu e.a., vrijdag bespreken met Expertgroep.
Geeft energie! 1:00 PM Jun 14th via Twitter for
BlackBerry® Retweeted by you
117 @MartinSpitholt heb ik gedaan... 3:56 PM Jun
14th via TweetDeck in reply to MartinSpitholt
116 Een lang weekend vrij. Samen met @PZHZGroo-
tenboer er op uit. In beide regio’s 0900-8844 of
112 bij spoed. #1politie 8:14 AM Jun 10th via
TwitBird
115 Toch nog even naar het werk. Een stuk op pa-
pier zetten over een gezin. Op verzoek van de
leiding. 8:21 PM Jun 9th via TwitBird
114 Help mee levens redden! Op AED4.EU vind je
de dichtstbijzijnde AED en kun je zelf AED’s
aanmelden - http://bit.ly/fvoBar 3:50 PM Jun
9th via AED4.EU for iPhone
113 Met een driekanten doek een “schaatsverband”
aanleggen in juni! De leraar #BHV graaft diep in
zijn geheugen. 3:35 PM Jun 9th via TwitBird
112 Vandaag BHV cursus in #Dordrecht samen met
wijkagent Leo. Brandje blussen en EHBO. 8:59
AM Jun 9th via TwitBird
111 ‘Social media maken communicatie tussen
politie en burger gelijkwaardiger’ - Commu-
nicatie http://t.co/Jyc5NmW , met dank aan @
AnalPoetNL 8:49 PM Jun 8th via Tweet Button
110 Eerste wedstrijd gelijk verloren. Wel goed, an-
ders worden de verwachtingen zo hoog. ;) 1:44
PM Jun 8th via TwitBird
109 Nu nog even ballen! #zandhappen - http://
moby.to/0l0hh1 12:54 PM Jun 8th via Mobypic-
ture
108 Tijdens het rijden naar Ouddorp alle andere
zaken gedaan. Lthg voor gezin 5 kinderen en
jeugdigen overleggen. 12:52 PM Jun 8th via
TwitBird
107 Aad en Leo van #Bouman en ik hebben jaren-
lang samengewerkt als het om verslaafden ging
op de locatie Spanjaardstraat. Korte lijnen. 10:07
AM Jun 8th via TwitBird
106 Afscheid van een ketenpartner Aad Sprokkereef
van het Leger des Heils. - http://moby.to/4k0xyv
10:05 AM Jun 8th
1
05 Ondanks mijn verlofaanvraag ivm een beachvol-
leybal toernooi vandaag toch nog 2 afspraken.
10:02 AM Jun 8th via TwitBird
Bijlage 5Tweets PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
100 Politie, Twitter en gezag
92 Moeder wilt zoon met 4000 € aan boetes belo-
nen met een auto. “dan stopt hij met zeuren”.
6:29 PM Jun 6th via TwitBird
91 Huisbaas aanmelden bij het pandenteam. -
http://moby.to/ov2oa0 5:20 PM Jun 6th via
Mobypicture
90 Ook even een andere gesignaleerde zoeken.
Schrijnende leefsituatie #schiedamseweg -
http://moby.to/9jpw26 5:17 PM Jun 6th via
Mobypicture
89 Gelijk langs een bewoonster waarvan haar zoon
veel boetes heeft open staan. #bekeuring 5:15
PM Jun 6th via TwitBird
88 Na de mail beantwoord te hebben op de fiets
de wijk in. #bospolder - http://moby.to/5d7tdm
5:05 PM Jun 6th via Mobypicture
87 politieRR Politie houdt alcoholcontrole http://
bit.ly/keo4iP 1:39 PM Jun 6th via twitter-
feed Retweeted by you
86 Altijd goed om een proefschrift toegestuurd te
krijgen. “dalende aantal verwijzingen HALT”
- http://moby.to/1yw5lj 4:43 PM Jun 6th via
Mobypicture
85 Uiteraard wisten @prrberenschot wat er te
halen is. Toch ook oprechte felicitaties hoor
;) - http://moby.to/zo8koo 2:27 PM Jun 6th via
Mobypicture
84 PRRberenschot 2 kanjers van het wijkteam
#bospoldertussendijken worden bevorderd tot
hoofdagent. Even ons gezicht laten zien. #trots
1:35 PM Jun 6th via Twitter for iPhone Retwee-
ted by you
83 Pleinactiviteiten op het plein dr Woltjerschool.
Dat is beter dan klimmen op het dakpark. -
http://moby.to/kgaf4u 1:35 PM Jun 6th via
Mobypicture
104 @DriehoekBrigade welkom ik ben weer erg
benieuwd welke jongere dit is! Naast @Grosvos
de volgende. Goed bezig! 11:48 PM Jun 7th via
TwitBird
103 @TheWolt87 het is broer, vijf minuten ouder :)
11:44 PM Jun 7th via TwitBird
102 @timmietovenaar graag, maar is een langere
weg dan gedacht #iphone4 7:23 PM Jun 7th via
TweetDeck in reply to timmietovenaar
101 @pietertops GEFELICITEERD 7:22 PM Jun 7th via
TweetDeck in reply to pietertops
100 Ik heb net “iPhone geen gevaar voor politie
en defensie” via @volkskrant gelezen. http://s.
vk.nl/2442646 4:21 PM Jun 7th via vk.nl mobile
99 @eijzelenberg ik weet niet of dat jouw boete er
tussen zat ;) 4:04 PM Jun 7th via TwitBird
98 @fdirk klopt, heb er ook een belbericht over
gekregen. Zie DM 12:25 AM Jun 7th via Twit-
Bird in reply to fdirk
97 Auto is getakeld en wordt veilig gesteld op
sporen. 4 jongens zijn er uit gerend nl. - http://
moby.to/wej4oq 11:31 PM Jun 6th via Mobypic-
ture
96 Soms denk je alles gezien te hebben. Joyriding,
hoe krijg ik de auto weg. - http://moby.to/
lxlhph 11:07 PM Jun 6th via Mobypicture
95 Zojuist meegekeken met een voorgeleiding.
Toetsen of verdachte rechtmatig is aangehou-
den. Chef v dienst is tevens hulpofficier van
justitie. 10:01 PM Jun 6th via TwitBird
94 PRRTeamLoverboy Dit team is druk bezig
om de daders die gebruik te maken van de
loverboy-methodiek op te sporen in de regio
Rotterdam #loverboys # politie 2:49 PM Jun 6th
via web Retweeted by you and 7 others
93 Ook even bijpraten met de chef van dienst cq
projectleider twitter op Marconiplein. 8:45 PM
Jun 6th via TwitBird
101Politie, Twitter en gezag
71 Vader schuift verantwoordelijkheid door naar
omgeving, school en blackberry. Ook gelijk een
corrigerende tik aan zoon waar ik bij sta. 10:24
PM Jun 5th via TwitBird
70 Had ik net een jongen (13 jaar) thuis gebracht.
Zie ik hem nu al weer fietsen door de wijk. “ik
zoek mijn moeder”. #zorgmelding 10:22 PM Jun
5th via TwitBird
69 Nog even alle pleinen langs en frisse lucht
inademen. Aantal reacties van ouders onbegrij-
pelijk en zeer zorgelijk. 10:10 PM Jun 5th via
TwitBird
68 Alle ouders gesproken. Officier v Justitie heeft
besloten om 50 euro boete te laten betalen p.p.
10:09 PM Jun 5th via TwitBird
67 6 jongens 10/15 jaar aangehouden voor poging
inbraak cq vernieling. 3 andere alleen baldadig-
heid. 7:38 PM Jun 5th via TwitBird
66 Een aantal jongens aangehouden voor baldadig-
heid cq vernieling. 6:39 PM Jun 5th via TwitBird
65 Melding verdachte personen op het dakpark.
- http://moby.to/jwebpu 6:25 PM Jun 5th via
Mobypicture
64 Klasse, wat een snelheid met officieel persbe-
richt. RT @politieRR Overvaller aangehouden na
achtervolging http://bit.ly/j11j8q 5:40 PM Jun
5th via TwitBird
63 @Jeandaman daar moeten we straks nog even
langs. We zijn daar snel naar buiten gerend. 4:48
PM Jun 5th via TwitBird
62 @elsekramer ja, het ging supersnel, maar mis-
daad loont in dit geval niet! 4:24 PM Jun 5th via
TwitBird in reply to elsekramer
61 @RTV_Rijnmond kunt u mij terugvolgen voor
DM? 4:22 PM Jun 5th via TwitBird
60 @sander_sch zie tweets van gisteren 3:15 PM
Jun 5th via TwitBird in reply to sander_sch
82 @PZHZGrootenboer bij ons was een poging
suïcide, bleek op de 1e etage op het balkon te
zitten, genietend van een ijsje. #tegenstellin-
gen 9:52 AM Jun 6th via TwitBird
81 Ruud_Bakker Sterke daling auto- en wonin-
ginbraken door o.a. persoonsgerichte aanpak
veelplegers http://bit.ly/mtFpki #Paretoprincipe
#in 7:59 AM Jun 6th via TweetDeck Retweeted
by you and 7 others
80 Nu ook naar bed om morgenochtend vroeg ook
de #opvoeding te kunnen doen! #Weltrusten,
voor meldingen 0900-8844 of 112 bij spoed.
11:52 PM Jun 5th via TwitBird
79 @WILLIAMMIERO @liesbethg dank u wel! 11:44
PM Jun 5th via TwitBird in reply to WILLIAM-
MIERO
78 @puurleven @Hermandaddy dank 11:41 PM Jun
5th via TwitBird in reply to puurleven
77 @puurleven uiteraard, dat is een vereiste. Vader
zonder zoon aangesproken. 10:44 PM Jun 5th
via TwitBird in reply to puurleven
76 @lopdb gebruik hem gerust! 10:40 PM Jun 5th
via TwitBird in reply to lopdb
75 @GivernyakaGG vond het ook niet makkelijk,
uiteindelijk ga ik met vader en zoon langs naar
jongerenwerk. 10:37 PM Jun 5th via TwitBird in
reply to GivernyakaGG
74 Met een jongere in gesprek over baantje bij de
#KFC en geld verdienen voor vakantie #trots
Geniet er van Serkan! 10:34 PM Jun 5th via
TwitBird
73 Een andere autoriteit, in dit geval oudere chef
van dienst, helpt bij bepaalde culturen beter
om toch je doel te bereiken. #opvoeden 10:29
PM Jun 5th via TwitBird
72 Met een extra “autoriteit” vader aangesproken
op zijn gedrag. Tevens uitgelegd dat hij op an-
dere manieren moet/kan opvoeden. 10:26 PM
Jun 5th via TwitBird
102 Politie, Twitter en gezag
48 Dat wordt een hometeam aanvragen #GGD
#lthg Al die verschillende hulpverlening op
elkaar afstemmen. Met name in het belang van
het kind. 8:19 PM Jun 4th via TwitBird
47 Onder de indruk van een moeder met 5 kin-
deren, huiselijk geweld, geen verblijfstatus,
geen inkomen. Probeert alle dubbeltjes om te
draaien. 8:12 PM Jun 4th via TwitBird
46 Meneer geeft aan dat hij een “enemy of the
state” is. Morgen komt hij met bewijzen. 5:38
PM Jun 4th via TwitBird
45 Nu weer in gesprek met een verslaafde man
over gecontroleerd gebruik. Ervaringsdeskun-
dige van de straat. #urbanprofessor 5:14 PM Jun
4th via TwitBird
44 Gesprek met moeder die de opvoeding bij mij
neer legt. “u moet les geven in groep 2 om
te zeggen dat kinderen niet op auto’s mogen
lopen” 5:11 PM Jun 4th via TwitBird
43 Bekende riag klant zat voor z’n portiek te
schreeuwen. Uiteindelijk naar binnen gepraat.
#sneu bericht aan hulpverlener volgt. 5:00 PM
Jun 4th via TwitBird
42 Verplicht op de foto met een vrijgezel. #voorha-
ven - http://moby.to/uwqnge 4:44 PM Jun 4th
via Mobypicture
41 @sharitagonesh stonden jullie op het balkon te-
genover? 11:51 PM Jun 3rd via TwitBird in reply
to sharitagonesh
40 @keesspruijt mooi filmpje, ben zeker benieuwd
naar de hele uitzending. 11:47 PM Jun 3rd via
TwitBird in reply to keesspruijt
39 Fikse ruzie in de huiselijke sfeer. Beide hebben
hun handen niet thuis gehouden. Partijen ge-
scheiden, zorgformulier voor het kind. 11:24 PM
Jun 3rd via TwitBird
38 Mooie zonsondergang van een mooie avond in
#bospolder - http://moby.to/jjw181 10:18 PM
Jun 3rd via Mobypicture
59 Na bizarre achtervolging op de Nieuwe Binnen-
weg en door het centrum is de dader aange-
houden. 3:14 PM Jun 5th via TwitBird
58 Uit gesprek gegaan ivm overval op winkel
Grote Visserijstraat. auto die betrokken was
gezien op Schiedamseweg en doorgegeven aan
collega’s 3:12 PM Jun 5th via TwitBird
57 Onderweg naar “enemy of the state”. Ik ben
benieuwd. 2:30 PM Jun 5th via TwitBird
56 @jaapstronks ik weet wel dat er teams zijn,
maar hoe precies georganiseerd zijn weet ik
niet. Zal het navragen. Veel is gedrag. 11:59 PM
Jun 4th via TwitBird in reply to jaapstronks
55 Jongeman @dantegrimlotus zegt, “shit joh, ik
wist dat jullie geen machines zijn” #Delfshaven
(we aten iets) 11:57 PM Jun 4th via TwitBird
54 Ook in de wijk het nodige parkeergedrag be-
keuren. #verkeer #bospolder - http://moby.to/
qzh98k 11:44 PM Jun 4th via Mobypicture
53 Goed gesprek gehad met eigenaar @Prinses-
Theater over feest en andere zaken. #lunapark
#Delfshaven wordt een mooi feestje. 11:43 PM
Jun 4th via TwitBird
52 Langs bij @PrinsesTheater vanwege feest #luna-
park contact maken met de organisatie. 11:03
PM Jun 4th via TwitBird
51 Leuk gesprek !RT @AnneNoordzij Net buurt-
agent @PRRGrootenboer gesproken over zijn
bijdrage bij #jeugdzorg20 21 juni 2011 11:02
PM Jun 4th via TwitBird
50 In gesprek met Bulgaarse bewoners die heerlijk
genieten in park 1943 en de boel netjes achter-
laten. 8:56 PM Jun 4th via TwitBird
49 Vrouwelijke collega heeft haar vervoermid-
del naar huis uitgeleend om een vlieger uit de
boom te halen. #held - http://moby.to/vlo1s0
8:44 PM Jun 4th via Mobypicture
103Politie, Twitter en gezag
26 Via de chef van dienst opdracht gekregen om
een meisje aan te houden die weg was gelopen
uit de jeugdinrichting. 6:20 PM Jun 3rd via Twit-
Bird
25 Even contact gehad op het proefpark de punt
met de nieuwe beheerder. Gelijk gegevens uit-
gewisseld. 5:06 PM Jun 3rd via TwitBird
24 Wat een verademing die schiedamseweg af. Nu
heerlijk op de fiets door de wijk. 4:45 PM Jun
3rd via TwitBird
23 Dienst begint goed met de mededeling dat er
een straatrover is aangehouden van de week.
Helaas 1 van m’n jongeren #adoptie 4:18 PM Jun
3rd via TwitBird
22 @prrberenschot met de nieuwe wijkauto. Nu
alle partners er in, #iPad ‘s (hetnieuwewerken)
- http://moby.to/f6xve3 3:10 PM Jun 3rd via
Mobypicture
21 RT @brigadierASTEN Nieuwe #campagne van
Sire: #kinderen #scheiden niet.... Erg goede
#boodschap, mooi gemaakt! http://bit.ly/
lQxfqQ. 11:02 AM Jun 3rd via TwitBird
20 Vanmiddag het begin van 4 late diensten in de
wijk. Geef gerust tips of aandachtspunten door.
#doetmaarmelden #Delfshaven 9:15 AM Jun 3rd
via TwitBird
19 aliunal42 KVO schiedamseweg op gang geko-
men met tevredenheid van vele ondernemers
11:42 AM Jun 2nd via Twitter for iPhone Ret-
weeted by you and 1 other
18 Mooi initiatief van studenten #hro Hogeschool
Rotterdam :App helpt mensen in nood: http://
twurl.nl/gsj6h3 Het nieuwe werken !!! 7:46 PM
Jun 1st via NU iPhone
17 @4duckie2see @jojanneke buurtbewoner. Heel
vaak is het niks. Maar de locatie, tijdstip en
manier waarop maakte het op dat moment
vaag. 4:57 PM Jun 1st via TweetDeck in reply to
4duckie2see
37 Nog even twee getuigenverklaringen opgeno-
men van een eerder gepleegde mishandeling.
Wordt een moeilijk oplosbare zaak. 10:02 PM
Jun 3rd via TwitBird
36 Nog niet 3kwart de Watergeusstraat doorgelo-
pen en al 3 verliefde stelletjes geteld. 9:26 PM
Jun 3rd via TwitBird
35 Interessant welke discussie er ontstaat, lijkt wel
een bivakmuts zegt de horeca eigenaar. Frap-
pant is dat het de 1e x is dat ik het zie. 9:06 PM
Jun 3rd via TwitBird
34 Met eigenaar horecagelegenheid in gesprek
over een burka verbod. @PRRberenschot ging
nl in gesprek met een vrouw gekleed in een
burka. 9:04 PM Jun 3rd via TwitBird
33 Ilias (8 jaar) tegen @PRRberenschot “U bent
toch meneer schaap?” 8:53 PM Jun 3rd via Twit-
Bird
32 Een bewoonster heeft zichzelf buitengesloten,
even kijken of dat we op een andere manier
binnen kunnen komen. #Gijsingstraat 8:27 PM
Jun 3rd via TwitBird
31 @fvkwnl niet in de briefing maar ik ken genoeg
agenten die het weten. 8:23 PM Jun 3rd via
TwitBird in reply to fvkwnl
30 In gesprek met jongeren oa @Grosvos drie-
hoekplein. @PRRberenschot “ik ben er voor alle
bewoners, ook jullie”. #tussendijken 8:16 PM
Jun 3rd via TwitBird
29 2/2 kan ik gelukkig in de wijk blijven. Er ge-
beurt weer genoeg! Mogelijk later meer. 6:26
PM Jun 3rd via TwitBird
28 Inrichting gebeld, halverwege richting En-
schede wordt ze overgedragen. Eerst proces
verbaal in orde maken. Gelukkig gaan collega’s
mee. 1/2 6:25 PM Jun 3rd via TwitBird
27 Meisje bij haar biologische vader aangetroffen
die niet de voogdij heeft. Meisje is 15 jaar. 6:23
PM Jun 3rd via TwitBird
104 Politie, Twitter en gezag
5 Een man die allerlei diensten brieven en uit-
werpselen stuurt. Complot theorieën en waan-
beelden. Niet gevaarlijk maar super hinderlijk.
12:14 PM Jun 1st via TwitBird
4 Langer dan verwacht in gesprek bij de #GGD
afdelingen lokaal zorgnetwerk en lokaal team
huiselijk geweld. 12:13 PM Jun 1st via TwitBird
3 Even geleend materiaal terug brengen bij wijk-
team Delfshaven. - http://moby.to/c7xuw3 10:33
AM Jun 1st via Mobypicture
2 De gastvrijheid van de wijk, Turkse thee met
koekjes en verhalen over de familie. #diversiteit
- http://moby.to/u3y9xv 8:42 AM Jun 1st via Mo-
bypicture
1 Goedemorgen, eerst langs bij de jeugdcoordina-
tor. Korte lijntjes en casuïstiek bespreken. 7:40
AM Jun 1st via TwitBird
16 @4duckie2see @Jojanneke het was alleen de
vraag of dat hij dat aan het doen was. Plus mel-
ding was van een verdacht persoon door een
buurtw 4:56 PM Jun 1st via TweetDeck in reply
to 4duckie2see
15 Na een “panna” gehad te hebben toch maar
naar het bureau om de late dienst te briefen.
(mooi excuus) 3:32 PM Jun 1st via TwitBird
14 Meneer meneer, “welke taal bent u”. Je be-
doelt zeker, waar komt u vandaan. #opvoeden
3:24 PM Jun 1st via TwitBird
13 Na twee penalty’s gekeept te hebben snel het
doel uit. (nu had ik ze nog) #Bospolderplein
3:22 PM Jun 1st via TwitBird
12 Bospolderplein: even kijken bij nationale #bui-
tenspeeldag - http://moby.to/gzokin 3:15 PM
Jun 1st via Mobypicture
11 Nog even een melding afgooien bij het Maat-
schappelijk Werk van Delfshaven #signaleren en
#adviseren 3:11 PM Jun 1st via TwitBird
10 Ondernemer uit zijn waardering naar alle
partners. De betrokkenheid en warmte na de
overval. Voelt zich zeer serieus genomen. #com-
pliment 1:30 PM Jun 1st via TwitBird
9 Heftig verhaal van ondernemer die nog angstig
is omdat ze zijn overvallen. Gelukkig heeft hij
hulp gezocht. #ondersteunen 1:19 PM Jun 1st
via TwitBird
8 Nu bij Keurmerk Veilig Ondernemen tezamen
met ondernemers uit de horeca #schiedamse-
weg en Stadsmarinier, deelgemeente #Delfsha-
ven 12:43 PM Jun 1st via TwitBird
7 @Leand3r ja vanmiddag op Bospolderplein
12:40 PM Jun 1st via TwitBird in reply to Le-
and3r
6 Ook een geweldzaak die ruim 9 jaar speelt. Hoe
pakken we het aan en doen we nu de juiste
stapjes maken. #evalueren omzetten in acties.
12:15 PM Jun 1st via TwitBird
105Politie, Twitter en gezag
72 Teylinger @Rene_Arends @janpeters1964 @
Wijkagentsassem @henkvanvegten52 OR gaat
met zn tijd mee toch? Substantieel is mijn aan-
tal volgers minder :-( 14 Jun Favorite Retweet
Reply
71 Dekkerplm @Wijkagentsassem Vooral ‘s avonds
wanneer de doelgroep (kleuters) gaat slapen.
Dit graag meer controleren en corrigeren.
Omwonende wil #rust14 Jun Favorite Retweet
Reply
70 Dekkerplm @Wijkagentsassem Ik word
regelmatig aangesproken op vernielzucht in
speeltuin Caleche. Jonge aanplant wordt ont-
worteld. Te veel #hangjongen 14 Jun Favorite
Retweet Reply
69 Rene_Arends Substantieel aantal van mijn
volgers vandaag aanwezig in de OR: @janpe-
ters1964 @Wijkagentsassem @henkvanveg-
ten52 @Teylinger ... 14 Jun Favorite Retweet
Reply
68 Niekstra Ik kan. Wanneer? RT @Wijkagentsas-
sem: Mss @niekstra? RT @ERICFINMAN Gezocht
en #dtv iemand die skeeler les kan geven rond
nieuw vennep.12 Jun Favorite Retweet Reply
67 inbreker @Riesij @wijkagentsassem Persoonlijk
geef ik de voorkeur aan een koekje...11 Jun
Favorite Retweet Reply
66 TaaamJooo @wijkagLeidenMid @Wijkagentsas-
sem Volgens mij stond ie net in Sassem, vlak
bij zijn appartement..11 Jun Favorite Retweet
Reply
65 Riesij @inbreker @wijkagentsassem Een koekje
of een broodje bij de koffie? 11 Jun Favorite
Retweet Reply
64 inbreker @Wijkagentsassem @riesij @hotelboer-
haave Dank voor de tip Bas! 11 Jun Favorite
Retweet Reply
63 Lisbeth_impie @Wijkagentsassem @wijkag-
Voorhout dus afhankelijk door wie je wordt
aangehouden als je hangt aan scooter #niet-
echtregelvoor 11 Jun Favorite Retweet Reply
62 cvdtogt @Wijkagentsassem maar je hebt dan
toch geen helm op 10 Jun Favorite Retweet
Reply
61 Noordwijk00 @Wijkagentsassem 1 richting
zandslootkade vanaf Hoofdstraat borden dui-
delijk. Maar kan bij verkl. linksaf volgens pijl op
wegdek. Verwarrend 10 Jun Favorite Retweet
Reply
60 Lisbeth_impie @Wijkagentsassem hè dat is
raar!!! Mijn meissie gewonnen! Dat is ook ba-
len! 10 Jun Favorite Retweet Reply
59 Lisbeth_impie “@Lisbeth_impie: Wat kost dat
aan een scooter hangen #durftevragen
58 @wijkagVoorhout meningsverschil met dochter
lief!” @Wijkagentsassem 10 Jun Favorite Ret-
weet Reply
57 jwvdvijver @Wijkagentsassem we stellen de
kaders voor de komende jaren en daar ontstaat
weleens discussie.. 9 Jun Favorite Retweet Reply
Bijlage 6@mentions WijkagentSassem 1 juni t/m 14 juni 2011
106 Politie, Twitter en gezag
45 JaapdeKok @Wijkagentsassem Het moet wel
een behapbaar thema zijn voor de student. Dus
... een afgeleide. Wel uitdaging voor anderen:
imagoschade? 8 Jun Favorite Retweet Reply
44 RobvanLaere @Wijkagentsassem @royalfleur
en misschien hebben ze nog we meer vernield.
Aangifte helpt politie dan bij reconstructie 8 Jun
Favorite Retweet Reply
43 royalfleur @RobvanLaere @wijkagentsassem
das aan de huurbaas geloof ik, ik wil alleen m’n
post 8 Jun Favorite Retweet Reply
42 RobvanLaere @royalfleur @wijkagentsassem als
je schade wil verhalen is aangifte essentieel 8
Jun Favorite Retweet Reply
41 royalfleur @Wijkagentsassem ja aangifte voor
n brievenbus? Weet ook niet wanneer t gebeurd
is.. Krijg hm nu met geen mogelijkheid open
#niethandig 8 Jun Favorite Retweet Reply
40 royalfleur @Wijkagentsassem onze brievenbus
is gesloopt laatst.. Wat nu? 8 Jun Favorite Ret-
weet Reply
39 TCATAndy RT @Wijkagentsassem: 96-jarige
vrouw bekent moord uit 1946: http://twurl.
nl/5tggp1 8 Jun Favorite Retweet Reply
38 RT @TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het
hysterisch grappig maar eigenlijk is het diep-
triest 7 Jun Favorite Reply Delete
37 fransnederstigt @Wijkagentsassem Nogal
ja. Ik zit ook te kijken, maar ik krijg acuut straat-
vrees van die oudere man en die jongen die he-
le-maal NIETS ziet! 7 Jun Favorite Retweet Reply
36 TourDeJose @Wijkagentsassem ik vind het hys-
terisch grappig maar eigenlijk is het dieptriest 7
Jun Favorite Retweet Reply
35 vdvtweets @Wijkagentsassem maar broccoli en
tagiatelle sms-en tijden het sturen is ook niet
makkelijk... #slechtechauffeurs 7 Jun Favorite
Retweet Reply
56 fransnederstigt RT @Wijkagentsassem @jwvd-
vijver Nee Bas, dit is natuurlijk gewoon een ma-
nier om inwoners meer te betrekken. Inspraak
per twitter. 9 Jun Favorite Retweet Reply
55 jwvdvijver @Wijkagentsassem sorry Bas. Willen
je niet van je werk houden :-) 9 Jun Favorite
Retweet Reply
54 Juut1971 @Wijkagentsassem en dan ook graag
meteen op snelheid want sommige automobi-
listen denken dat het hier een snelweg is.... 9
Jun Favorite Retweet Reply
53 royalfleur @Wijkagentsassem ik heb alleen t
#twitterboeket wijze les, geef bloemen liefde 9
Jun Favorite Retweet Reply
52 Steven_de_Jong @Wijkagentsassem dank je
wel voor de RT! 9 Jun Favorite Retweet Reply
51 Juut1971 goeie aktie!! Kom ook eens contro-
leren in de hein baderstraat daar wordt ook
nog steeds tegen het verkeer in gereden @
Wijkagentsassem 9 Jun Favorite Retweet Reply
50 san0707 @Wijkagentsassem Kijk dan ook ff
naar de fietsers ri voorhout, die rechts geen
voorrang geven #zandsloot #gevaarlijkesituatie
9 Jun Favorite Retweet Reply
49 Beanut83 @Nomit23 Zelfde gast die toen ook
in de kroeg was? “@Wijkagentsassem: Bezig
met zaak waarin een man heel Sassem afloopt
om geld te lenen.” 9 Jun Favorite Retweet
Reply
48 wesleyfriedhoff @Wijkagentsassem gezellig!
Kom je nog een bakkie doen? #AkzoNobel 9
Jun Favorite Retweet Reply
47 FredMeijv @Wijkagentsassem heeeee bekend
verhaal, hoorde onze buurtjes er ook al over,
daar was ook iemand aan de deur geweest voor
geld 9 Jun Favorite Retweet Reply
46 Takietaak @Wijkagentsassem oke Bas, die ga
ik zoeken... 8 Jun Favorite Reply
107Politie, Twitter en gezag
24 PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem schandalig, moet je opletten
als je straks een van die gasten verrot slaat, dan
komen ze wel! 3 Jun Favorite Retweet Reply
23 CorGroen @PeterNiesen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem nu helaas niet 3 Jun Favorite
Retweet Reply
22 PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem kan je dat bord niet pikken en
bij jou ophangen? Krijg je wel respons vd wijk-
agent? In A’dam wel! 3 Jun Favorite Retweet
Reply
21 PeterNiesen @CorGroen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem en het is al 2011! Ken je na-
gaan! 3 Jun Favorite Retweet Reply
20 CorGroen @peterniesen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem Weet je wat zo gek is peet, bij
het gemeentehuis hangt een bord na 2000 geen
kabaal meer :/ 3 Jun Favorite Retweet Reply
19 GillyanJustMe @CorGroen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem Tot 20:00 uur toch?! ;) 3 Jun
Favorite Retweet Reply
18 CorGroen @PeterNiesen @wijkagvoorhout @
wijkagentsassem echt niet normaal!! 3 Jun
Favorite Retweet Reply
17 PeterNiesen @CorGroen @wijkagVoorhout @
Wijkagentsassem tot er een overspannen man
met een bijl en een zwaard naar buiten rent !
3 Jun Favorite Retweet Reply
16 CorGroen Tot hoelaat mag er als een bezetene
tegen doeltjes worden getrapt met muziek aan?
@wijkagVoorhout @Wijkagentsassem 3 Jun
Favorite Retweet Reply
15 Lisbeth_impie @Wijkagentsassem idd in noord-
wijkerhout gebeurt ook nog wel het 1 en ander!
Helaas!!!! Dus kom op wijkagent nwhout 3 Jun
Favorite Retweet Reply
34 bouwmuller @Wijkagentsassem een terechte
opsteker. Ben nog nooit zo goed op de hoogte
gehouden van wel&wee in gemeente vanuit
politiekant. 7 Jun Favorite Undo Retweet Reply
33 rtbuurman @Wijkagentsassem @politiehm 7
Jun Favorite Retweet Reply
32 joycemitch @Wijkagentsassem @Stefbuurman
navigatie eruit halen?? Dan neem ik aan dat
het niet meer gebeurd.. Bij mij werkt het inie-
derigeval.. 7 Jun Favorite Retweet Reply
31 Stefbuurman @Wijkagentsassem geestburg sas-
senheim. had al gebeld of de politie vinger af-
drukken wilden nemen. misschien (cont) http://
tl.gd/av952c 7 Jun Favorite Retweet Reply
30 RobvanLaere The Rob van Laere Daily is out!
http://bit.ly/lGpSbQ ▸ Top stories today via @
wijkagentsassem @ictzorgcom @ak_noordwijk
@noortukker 7 Jun Favorite Retweet Reply
29 Stefbuurman @Wijkagentsassem voor de 3e
keer in een jaar weer auto opengebroken en
navi er uit. neem aan dat ik niet de enige ben?
7 Jun Favorite Retweet Reply
28 san0707 @Wijkagentsassem Even een opsteker.
http://bit.ly/lJxIVk Social Media maken commu-
nicatie tussen politie en burger gelijkwaardiger
#goedbezig 7 Jun Favorite Retweet Reply
27 marjolente @jacquessmits @wijkagentsassem
geeft je een kijkje in de keuken, maar alleen
op de momenten dat het hem uitkomt...=>
werkt dus wel.... 7 Jun Favorite Retweet Reply
royalfleur @Wijkagentsassem de hele dag?? 7
Jun Favorite Retweet Reply
26 royalfleur @Wijkagentsassem ha! Bedankt!
Vandaag geen pannekoeken maar taart! Tot
zo;) 7 Jun Favorite Retweet Reply
25 FranciscusB @Wijkagentsassem van harte
gefeliciteerd met de doop van je zoon! 7 Jun
Favorite Retweet Reply
108 Politie, Twitter en gezag
3 adlengkeek @Wijkagentsassem nog zo iets
voor Iphone vind je hier http://goo.gl/UfRks
#catastrophe #app / Lengkeek Fotografie 1 Jun
Favorite Retweet Reply
2 rickdus Ik denk wel dat dit potentie heeft RT @
Wijkagentsassem: App helpt mensen in nood:
http://twurl.nl/2lt12t ; ik ben benieuwd of het
werkt!?! 1 Jun Favorite Retweet Reply
1 b0ll0cks @SweetMarien @wijkagentsassem
100% eens. Ik heb ook het fout gemaakt. 1 Jun
Favorite Retweet Reply
14 Lisbeth_impie @Wijkagentsassem heeft wijk-
agent nwhout twitter? #jammer als dat er nog
niet is 3 Jun Favorite Retweet Reply
13 Me_vs_Dennis @Wijkagentsassem we gaan het
vragen, bedankt 3 Jun Favorite Retweet Reply
12 Me_vs_Dennis @Wijkagentsassem doe u
morgen ook mee met de wereldrecordpoging?
http://www.spartaan.net/recordpoging/ 3 Jun
Favorite Retweet Reply
11 MijnDenkTank @BNRpeptalk Sommigen durven
PolitieTweets niet op persoonlijke titel te ret-
weeten, bang voor repressailes. Zin of onzin? @
wijkagentsassem 3 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
10 BNRpeptalk @Wijkagentsassem Op welke
manier gebruik je twitter voor het werk? 3 Jun
Favorite Retweet Reply
9 RUIGconcepts @Wijkagentsassem mooi werk!
Oudste zit nu op t water. Veilig gevoel. #moe-
dertweet 3 Jun Favorite Retweet Reply
8 jonkerjan Helemaal mee eens RT @AlexFuri-
ous: @Wijkagentsassem ik vind het al goede
zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn! Geeft
toch wat inzicht. 3 Jun Favorite Retweet Reply
7 nonammi @Wijkagentsassem we zwaaien!! 3
Jun Favorite Retweet Reply
6 guy_bosman @Wijkagentsassem zie je dan zo
wel op de kaag. Werkse! 3 Jun Favorite Ret-
weet Reply
5 RafkeS @Wijkagentsassem Vervelend natuurlijk
met dit technisch weer... ;-) #kaag 3 Jun Favo-
rite Retweet Reply
4 AlexFurious @Wijkagentsassem ik vind het al
goede zaak dat jullie op Twitter te vinden zijn!
Geeft toch wat inzicht in jullie activiteiten/
werkzaamheden 3 Jun Favorite Undo Retweet
Reply
109Politie, Twitter en gezag
110 timmietovenaar @PRRGrootenboer We zijn nog
‘live’ bezig, het is met externe partners uit de
Deelgemeente o.a ook jeugdcoordinator van
de politie 14 juni 2011 21:30:35 via Seesmic in
reply to PRRGrootenboer
109 MartinSpitholt @PRRGrootenboer wil je me svp
volgen zodat ik je een DM kan sturen? BvD 14
juni 2011 09:34:51 via Twitter for Mac
108 winaliteelite @PRRGrootenboer http://t.co/
qWgw2Zp part 1 http://t.co/x4K94gU part 2
watch this amazing product and the home busi-
ness opportunity. JOIN US 13 juni 2011 12:50:09
via web in reply to PRRGrootenboer
107 Lissie2311 Wat moeten we toch zonder onze
wijkagent op schiedamseweg! #subway @
PRRGrootenboer 11 juni 2011 17:39:19 via Twit-
ter for iPhone
106 Reusweb Mag ik nog even zeggen dat de
#Twitcops echt goed zijn.. helpt de wijk! zit
mentions terug te lezen! @PRRGrootenboer @
PRRberenschot 10 juni 2011 23:10:51 via Tweet-
Deck
105 PRRSepers @PRRGrootenboer veel plezier! 10
juni 2011 10:42:18 via web in reply to PRRGroo-
tenboer
104 BigBossRobin @PRRGrootenboer noorden
iemand gezocht zoals jou. ik kan heel boekje
open doen voor agent die promotie wil, nie-
mand luisterd hier.. 10 juni 2011 10:38:01 via
web
103 Marlonvd90@PZHZGrootenboer@prrgroot-
enboer heel veel plezier allebei! 10 juni 2011
10:15:25viaTwitterforiPhoneinreplytoPZHZ-
Grootenboer
102 patron_maart_83@PZHZGrootenboer@
PRRGrootenboer beide heren een weekend
weg. Zal rustig worden op twitter 10 juni 2011
09:21:57 via Twitter for BlackBerry® in reply to
PZHZGrootenboer
101 PZHZGrootenboerRT@PRRGrootenboer Een
lang weekend vrij. Samen met@PZHZGrooten-
boer er op uit. In beide regio’s 0900-8844 of 112
bij spoed. #1politie 10 juni 2011 09:04:29 via
TwitBird
100 RobvdWoude@PRRGrootenboer@PZHZGroot-
enboer Fijn weekend. En waar ga je met je broer
naar toe dit Pinksterweekend? 10 juni 2011
08:16:58 via web in reply to PRRGrootenboer
99 PaddyLegrand @Pam1979 @poolders @kwart-
je55 @PRRGrootenboer @LonnyDrees bedankt
voor het advies! Mevr. Legrand is er blij mee 9
juni 2011 11:28:59 via TweetCaster
98 Disputax@HavanKevin@PRRGrootenboer ...
leuk! Wil je Gemma ook van mij de groeten
doen? 9 juni 2011 11:13:00 via web in reply to
HavanKevin
97 HavanKevin @PRRGrootenboer Doe Gemma van
de planning de groeten van me... 9 juni 2011
11:11:35 via web in reply to PRRGrootenboer
96 RobvdWoude @PRRGrootenboer Welkom op ons
mooie eiland :-) 9 juni 2011 09:03:24 via web in
reply to PRRGrootenboer
Bijlage 7@mentions PRRGrootenboer 1 juni t/m 14 juni 2011
110 Politie, Twitter en gezag
85 PZHZGrootenboerRT@PRRGrootenboer Ik
heb net “iPhone geen gevaar voor politie en
defensie” via @volkskrant gelezen. http://s.
vk.nl/2442646 7 juni 2011 17:07:48 via TwitBird
84 Libel RT @PRRGrootenboer: Ik heb net “iPhone
geen gevaar voor politie en defensie” via @
volkskrant gelezen. http://s.vk.nl/2442646 7 juni
2011 16:23:59 via Seesmic twhirl
83 eijzelenberg @PRRGrootenboer is toch van de
zotten! 7 juni 2011 12:31:39 via Plume in reply
to PRRGrootenboer
82 fdirk @PRRGrootenboer Ok, thnx! 7 juni 2011
10:36:03 via web in reply to PRRGrootenboer
81 Rayenn @PRRGrootenboer Mag je daar dan niet
met de auto komen? Bospolderplein, ruimte
zat ... 7 juni 2011 08:55:24 via web in reply to
PRRGrootenboer
80 fdirk LOL 1x @PRRGrootenboer was genoeg
geweest, sorry 6 juni 2011 23:42:37 via web
79 fdirk @PRRGrootenboer @PRRGrootenboer Wat
was dat bloed vanmorgen aan de gijsingstraat??
De gehele portiek zat eronder volgens mij 6 juni
2011 23:41:51 via web in reply to PRRGrooten-
boer
78 GivernyakaGG @PRRGrootenboer waar gaat
de wereld naar toe? #wateengekte 6 juni 2011
20:35:57 via Twitter for BlackBerry® in reply to
PRRGrootenboer
77 AnneNoordzij Mijn zonen: jullie niet hoor!
RT @PRRGrootenboer: Moeder wilt zoon met
4000€aan boetes belonen met een auto. “dan
stopt hij met zeuren”. 6 juni 2011 20:05:58 via
Echofon
76 fvkwnl Is ze bang of wil lief gevonden worden?
@PRRGrootenboer Moeder wilt zoon met
4000€aan boetes belonen met auto. “dan stopt
hij met zeuren”. 6 juni 2011 19:41:22 via web in
reply to PRRGrootenboer
95 mpschilthuizen @PRRGrootenboer: is erg leuk!,
veel succes 9 juni 2011 09:02:44 via Echofon in
reply to PRRGrootenboer
94 geertmolen @PRRGrootenboer Leuke EHBO
dag toegewenst 9 juni 2011 09:01:26 via web
from Zwijndrecht, South Holland in reply to
PRRGrootenboer
93 twittersuggests @DhrBarendse New suggesti-
ons for you: @DonDiablo, @PRRGrootenboer
and @DjZany. More at http://twitter.com/#!/
who_to_follow 8 juni 2011 21:31:35 via Real
Time Who To Follow
92 V_vd_Pas The Vincent van der Pas Daily is out!
http://bit.ly/h7xjeK ▸ Top stories today via @
politierrwest @cnvonderwijs @prrgrootenboer
@muiswerk 8 juni 2011 12:14:53 via Paper.li
91 AnalPoetNL @prrgrootenboer (korte lijnen) Dit
al gelezen? “ #SocMed maken communicatie
tussen #politie en #burger gelijkwaardiger “
http://ow.ly/5cMh6 8 juni 2011 10:15:15 via
HootSuiteinreplytoPRRGrootenboer
90 RVHNL@PRRGrootenboer De valkuil van passie
voor je werk hebben, suc6! 8 juni 2011 10:03:31
via web in reply to PRRGrootenboer
89 edwinkort @PRRGrootenboer is dan toch over-
werk ;) 8 juni 2011 10:03:08 via TweetDeck in
reply to PRRGrootenboer
88 eijzelenberg @PRRGrootenboer hallo, hihi nee
dat weet ik ook niét. Maar wat een instelling
zeg van die moeder! 8 juni 2011 01:57:41 via
Plume in reply to PRRGrootenboer
87 HannekeLukacsDan twitter ik door ;-) RT @
PRRGrootenboer “iPhone geen gevaar voor
politie en defensie” @volkskrant http://s.
vk.nl/2442646 7 juni 2011 19:32:07 via TwitBird
86 timmietovenaar @PRRGrootenboer Dus nu als
twitcop aan de...? #iphone 7 juni 2011 17:44:30
via Seesmic in reply to PRRGrootenboer
111Politie, Twitter en gezag
66 GivernyakaGG @PRRGrootenboer goed idee
we leven in 2011 we moeten nu wel beter weten
5 juni 2011 22:42:21 via Twitter for BlackBerry®
in reply to PRRGrootenboer
65 liesbethg @PRRGrootenboer mooie tweets van
jouw kant en mooi werk! 5 juni 2011 22:41:24
via web in reply to PRRGrootenboer
64 WILLIAMMIERO @PRRGrootenboer veel respect
voor jouw werkwijze 5 juni 2011 22:39:55 via
TweetDeck in reply to PRRGrootenboer
63 puurleven @PRRGrootenboer in de hoop dat de
correctie uitgesproken is in de afwezigheid van
zoon ivm gezag.Net als functioneringsgesprek
ondet 4 ogen. 5 juni 2011 22:33:50 via Twitter
for iPhone in reply to PRRGrootenboer
62 SjaakSeen @PRRGrootenboer goede aan-
pak en ook mooi als reflectie middel 5 juni
2011 22:32:08 via Twitter for iPad in reply to
PRRGrootenboer
61 lopdb Kijk, dat is nog eens een scéne voor #for-
maatwpd ! RT @PRRGrootenboer: Vader schuift
verantwoordelijkheid doo… (cont) http://deck.
ly/~GqLoE 5 juni 2011 22:27:25 via TweetDeck
60 GivernyakaGG @PRRGrootenboer oei dat zou ik
wel lastig vinden 5 juni 2011 22:25:27 via Twitter
for BlackBerry® in reply to PRRGrootenboer
59 SjaakSeen @PRRGrootenboer dat betekent
nog diverse gesprekken te voeren 5 juni
2011 22:18:31 via Twitter for iPad in reply to
PRRGrootenboer
58 edwinkort @PRRGrootenboer Schijnt normaal
te zijn. Heb veel ouders horen zeggen ‘dat is
toch van de gemeente...’ als je ze aansprak op
vernielingen.. 5 juni 2011 22:12:48 via Tweet-
Deck in reply to PRRGrootenboer
57 WILLIAMMIERO RT @PRRGrootenboer: 6
jongens 10/15 jaar aangehouden voor poging
inbraak cq vernieling. 3 andere alleen balda-
digheid. Compliments 5 juni 2011 22:03:59 via
TweetDeck
75 geertmolen @PRRGrootenboer z’n “moeder”
wil idereen wel. de mijne zou mij voor gek
verklaren. 6 juni 2011 18:36:57 via web in reply
to PRRGrootenboer
74 PRRberenschot @PRRGrootenboer het gebak
hoort erbij. Gebak, bloemen, besluit en de
nieuwe strepen. #traditie 6 juni 2011 16:06:06
via Twitter for iPhone in reply to PRRGrooten-
boer
73 V_vd_Pas The Vincent van der Pas Daily is out!
http://bit.ly/h7xjeK ▸ Top stories today via @
prrgrootenboer @politierrwest @cnvonderwijs 6
juni 2011 12:14:18 via Paper.li
72 de_Staatsie @PRRGrootenboer Hij wilde als
1e bij de ijsboer te zijn door van het balkon te
springen misbruik 112 0900 8844 ?? 6 juni 2011
11:06:26 via web
71 Pinokkio_meldt @PRRGrootenboer@PZHZ-
Grootenboer Helaas bij u familielid in ZHZ vol-
gens berichten anders afgelopen. #tegenstel-
ling #triest #verwerking 6 juni 2011 10:37:24
via web in reply to PRRGrootenboer
70 0900Alternatief @PRRGrootenboer En bel je
prepaid zoek dan een 0900-alternatief voor
0900-8844 via http://bit.ly/iExRKy #opvoeding
#Weltrusten 5 juni 2011 23:55:05 via TweetDeck
in reply to PRRGrootenboer
69 Hermandaddy@PRRGrootenboerjij ook en
bedankt voor volgen. Volg je al langer compl.
Voor inzet. Voor straks truste. #pluim 5 juni
2011 23:47:27 via Twitterrific in reply to
PRRGrootenboer
68 puurleven @PRRGrootenboer Trots! Compli-
menten van tevreden werker/burger en @
HermandaddycollegaE’hoven!yeswecan!;-)
5 juni 2011 23:16:21 via Twitter for iPhone from
Terneuzen, Zeeland in reply to PRRGrooten-
boer
67 yvetboedjap @PRRGrootenboer triest hoor!!!
5 juni 2011 22:49:02 via Twitter for BlackBerry®
in reply to PRRGrootenboer
112 Politie, Twitter en gezag
46 GuyRamos @PRRGrootenboer #NL 2011. Topje
van ijsberg van de verborgen #armoede in de
grote steden van NL. Wie zegt Nederland zegt
EU #werkaandewinkel 5 juni 2011 06:42:59 via
Twitter for BlackBerry® in reply to PRRGrooten-
boer
45 renegerl al deze moeders in klas 2 en cursus
opvoedenRT @PRRGrootenboer Gesprek met
moeder die de opvoeding bij mij nee… (cont)
http://deck.ly/~lkOz6 5 juni 2011 06:26:58 via
TweetDeck
44 jaapstronks @PRRGrootenboer ps: ik wilde niet
indruk wekken dat ik vind dat gemeente ervoor
verantwoordelijk is - het is de schuld van de
bewoners... 5 juni 2011 00:08:08 via Twitter for
iPad in reply to PRRGrootenboer
43 jaapstronks @PRRGrootenboer klopt. Het is wat
levendiger hier, dan krijg je dat ook. Heb net iig
een melding doorgegeven via gemeente-site. 5
juni 2011 00:04:37 via Twitter for iPad in reply to
PRRGrootenboer
42 estherannemarie @PRRGrootenboer je zou ze
natuurlijk ook gewoon zelf op kunnen voeden
als ouder........ 4 juni 2011 23:49:40 via web in
reply to PRRGrootenboer
41 jaapstronks @PRRGrootenboer in Oude Noorden
waren er teams van mensen die afval opruim-
den, zijn die er in Delfshaven soms niet, toeval-
lig? 4 juni 2011 23:49:27 via Twitter for iPad in
reply to PRRGrootenboer
40 jaapstronks @PRRGrootenboer mij valt op dat
in de Havenstraat altijd zoveel zwerfafval op
straat ligt. In oude noorden was dat nooit zo,
hoe komt dat? 4 juni 2011 23:47:23 via Twitter
for iPad in reply to PRRGrootenboer
39 wenceslaus dit is politie 2.0 !!! RT @AnneNoord-
zij Net buurtagent @PRRGrootenboer gesproken
over zijn bijdrage bij #jeugdzorg20 21 juni 2011
4 juni 2011 23:36:57 via web
56 Couriertje @PRRGrootenboer zag een leeg dak
5 juni 2011 18:28:12 via TweetDeck in reply to
PRRGrootenboer
55 DazedMusic @PRRGrootenboer dakpark begint
er mooi uit te zien! 5 juni 2011 18:27:50 via
Twitter for Mac in reply to PRRGrootenboer
54 AnneNoordzij @PRRGrootenboer je wilde geen
rustige dienst! :-)))))) Top! 5 juni 2011 17:47:30
via web in reply to PRRGrootenboer
53 PZHZGrootenboer@BertSeinstra@prrgrooten-
boer gelukkig hebben we hetzelfde werkweek-
end. 5 juni 2011 17:04:13 via Twitter for iPhone
in reply to BertSeinstra
52 Jeandaman @PRRGrootenboer wat waren de
bewijzen van de “enemy o/t state?” 5 juni
2011 16:46:37 via Twitter for iPhone in reply to
PRRGrootenboer
51 elsekramer @PRRGrootenboer heel goed.
waren ze erg geschrokken? was het die toko op
de hoek? 5 juni 2011 16:24:34 via TweetDeck in
reply to PRRGrootenboer
50 BertSeinstra@PZHZGrootenboer@PRRGroot-
enboer Het blijft bijzonder. Twee broers die om
15:14 tweeten vanuit een andere politieregio.
5 juni 2011 15:30:42 via TweetDeck in reply to
PZHZGrootenboer
49 PRRvanBree #overvaller aangehouden “@
PRRGrootenboer: Na bizarre achtervolging op
de Nieuwe Binnenweg en door het centrum is
de dader aangehouden.” 5 juni 2011 15:21:59
via Twitter for Android
48 sander_sch @PRRGrootenboer Film uit 1998? Of
heb ik wat gemist? 5 juni 2011 14:43:46 via web
in reply to PRRGrootenboer
47 GivernyakaGG @PRRGrootenboer ik ben ook
benieuwd 5 juni 2011 14:35:47 via Twitter for
BlackBerry® in reply to PRRGrootenboer
113Politie, Twitter en gezag
28 RobvdWoude @PRRGrootenboer Jij lult wat af
op zn dag :-) Hoe was het Rotterdamse spreek-
woord ook al weer? Niet lullen maar poetsen
:-) 4 juni 2011 17:16:52 via web in reply to
PRRGrootenboer
27 geertmolen @PRRGrootenboer tuurlijk, ver-
antwoording weer eens afschuiven 4 juni 2011
17:14:55 via web in reply to PRRGrootenboer
26 Yetvpk @PRRGrootenboer trieste moeders heb
je er toch bij hé? 4 juni 2011 17:13:35 via Tweet-
Deck in reply to PRRGrootenboer
25 TerrierBram @PRRGrootenboer Deze Cannabis
klant heeft hard gewerkt op de tuin, en gaat
vers onder van de douche wat medisch preven-
tieve kruiden dampen. 4 juni 2011 17:02:41 via
web in reply to PRRGrootenboer
24 RobvdWoude @PRRGrootenboer Waarom ge-
beurt mij dat nou nooit? #altijdgeluk 4 juni 2011
16:47:56 via web in reply to PRRGrootenboer
23 BernardKorfker @PRRGrootenboer Love is in the
air....everywhere you look around.... 4 juni 2011
10:07:43 via web in reply to PRRGrootenboer
22 sharitagonesh @PRRGrootenboer ja dat waren
@ramonsmits @sirolf84 en ik :) we riepen nog
“je bent nog jong! Doe het niet!” 4 juni 2011
09:55:16 via Twitter for iPhone in reply to
PRRGrootenboer
21 Nickyjansen73 @PRRGrootenboer Arm kind.
Vechtende ouders en t kind wordt geholpen
met...een zorgformulier! 3 juni 2011 23:30:31 via
Twitter for iPhone in reply to PRRGrootenboer
20 sharitagonesh @PRRGrootenboer je was me net
voor met je foto. 3 juni 2011 22:20:59 via Twitter
for iPhone in reply to PRRGrootenboer
19 sharitagonesh @PRRGrootenboer kom is van
dat dak af joh ;) mooi uitzicht zeker? 3 juni 2011
22:19:08 via Twitter for iPhone
38 MiriamFianen Ben benieuwd! @PRRGroot-
enboer RT @AnneNoordzij Net buurtagent @
PRRGrootenboer gesproken over zijn bijdrage
bij #jeugdzorg20 21 juni 2011 4 juni 2011
23:17:19 via Panoramic moTweets
37 PRRGrootenboer Leuk gesprek !RT @AnneN-
oordzij Net buurtagent @PRRGrootenboer
gesproken over zijn bijdrage bij #jeugdzorg20
21 juni 2011 4 juni 2011 23:02:35 via TwitBird
36 AnneNoordzij Net buurtagent @PRRGrooten-
boer gesproken over zijn bijdrage bij #jeugd-
zorg20 21 juni 2011 4 juni 2011 22:39:00 via
Echofon
35 WichernM Jaaajaaa..... RT @PRRGrootenboer
Gesprek met een moeder. “U moet les geven
in groep 2 om te zeggen dat kinderen niet op
auto’s mogen lopen” 4 juni 2011 20:52:22 via
Twitterrific
34 HavanKevin@PRRGrootenboerhaha 4 juni
2011 20:51:15 via Twitter for Android in reply
to PRRGrootenboer
33 TheWolt87 @PRRGrootenboer Hahahah HELD!
RT waard. 4 juni 2011 20:47:29 via web from
Rotterdam in reply to PRRGrootenboer
32 Jeandaman “@PRRGrootenboer: Meneer geeft
aan dat hij een “enemy of the state” is. Morgen
komt hij met bewijzen.” hehe 4 juni 2011
19:41:15 via Twitter for iPhone
31 Leand3r @PRRGrootenboer heeft die meneer
toevallig de naam “Will Smith” ? 4 juni 2011
18:15:20 via Twitter for Android in reply to
PRRGrootenboer
30 Obliviator73 Hahahahahaha, pics or did’nt
happen morgen RT @PRRGrootenboer Meneer
geeft aan dat hij een “enemy of the state” is.
Morgen komt hij met ... 4 juni 2011 17:41:04 via
Twitterrific
29 lamerus @PRRGrootenboer dat is een goede
moeder! 4 juni 2011 17:22:36 via web in reply
to PRRGrootenboer
114 Politie, Twitter en gezag
alle partners er in, #iPad ‘s (hetnieuwewerken)
- http://moby.to/f6xve3 3 juni 2011 15:25:31 via
Snaptu
7 nathansakoetoe @PRRGrootenboer @prrberen-
schot Een Porsche als nieuwe wijkauto? 3 juni
2011 15:13:42 via web from Rotterdam
6 V_vd_Pas The Vincent van der Pas Daily is out!
http://bit.ly/fnun8U ▸ Top stories today via @
jufanja @kennisnet_so @prrgrootenboer @mees-
tersipke 3 juni 2011 12:14:19 via Paper.li
5 Jojanneke @PRRGrootenboer Ah. Wat adviseer
je me te doen? 1 juni 2011 17:32:22 via Twitter
for iPhone in reply to PRRGrootenboer
4 edwinkort @PRRGrootenboer dan mag jij de
politie zijn ;) #buitenspeeldag 3:17 PM Jun 1st
via TweetDeck in reply to PRRGrootenboer
3 Leand3r @PRRGrootenboer gaat u nog wat
doen vandaag in het kader van #nationalebui-
tenspeeldag ? 11:53 AM Jun 1st via Twitter for
Android
2 m_hoove @Jojanneke @PRRGrootenboer MO
voor woninginbraken? Kun je met inbreken WIFI
dan zien of er iemand thuis is? 7:17 AM Jun 1st
via TweetDeck in reply to Jojanneke
1 PatrickMolenaar @PRRGrootenboer HOEZO is
“de laptop vanuit de auto een bekende modus
operandi voor woninginbraken”?????? http://
bit.ly/jtXSvB #snaptweetniet 12:03 AM Jun 1st
via web in reply to PRRGrootenboer
18 alexdelgadofon Net @PRRberenschot en @
PRRGrootenboer tegen gekomen. Altijd on
duty. 3 juni 2011 22:07:49 via UberSocial
17 richardvanboven @PRRGrootenboer Is er ook ‘n
Sparta-burka? 3 juni 2011 21:13:14 via Mobile
Web in reply to PRRGrootenboer
16 rooiesok @PRRGrootenboer Daar hoef je toch
geen discussie over te voeren. Hij mag huisre-
gels hanteren naar eigen goeddunken! #boer-
kaverbod 3 juni 2011 21:11:25 via HootSuite
15 inja84 @PRRGrootenboer twittert de wijkagent
van saftlevenstraat en omgeving ook? 3 juni
2011 21:06:51 via Twitter for BlackBerry® in
reply to PRRGrootenboer
14 Terry_74 @PRRGrootenboer haha mooie
actie-foto’s 3 juni 2011 20:58:36 via Twitter for
iPhone in reply to PRRGrootenboer
13 PRRberenschot @prrgrootenboer als waaghals
vanaf 3de etage, naar 2de. Bewoonster was
sleutel vergeten. - http://moby.to/lr57h7 3 juni
2011 20:40:21 via Mobypicture
12 peebeenl @PRRGrootenboer blijft toch triest
zo jong e. Dan tussen vuren zitten:( 3 juni 2011
19:24:52 via Osfoora for iPhone in reply to
PRRGrootenboer
11 fvkwnl Krijg jij @PRRGrootenboer in de brie-
ving te horen dat Turkije vanavond kwalificatie
wedstrijd EK speelt of weten alle agenten dat
gewoon? 3 juni 2011 19:14:32 via web
10 Couriertje @PRRGrootenboer dat word dan
pijnlijk gesprekje zeker? 3 juni 2011 16:31:33
via Mobile Web in reply to PRRGrootenboer
9 AnalPoetNL @prrgrootenboer (helaas 1 van
m’n jongeren #adoptie) Op ieder potje past
een dekseltje - maar op iedere situatie niet een
oplossing .. 3 juni 2011 16:22:13 via HootSuite
in reply to PRRGrootenboer
8 PRRHarammotaharRT@PRRGrootenboer:@
prrberenschot met de nieuwe wijkauto. Nu
115Politie, Twitter en gezag
InleidingMet de wijkagenten PRRGrootenboer (korps Rotter-
dam-Rijnmond) en WijkagentSassem (korps Hollands
Midden), waarvan de “twitterstromen” zijn geana-
lyseerd, zijn tevens interviews gehouden. Dit betrof
in beide gevallen een intensief gesprek tussen twee
onderzoekers en de wijkagent met een semigestruc-
tureerd karakter. De interviews met de wijkagenten
hebben mede plaatsgevonden met het oogmerk om
de interpretatie van de inhoudsanalyse te toetsen.
Daarnaast waren de interviews gericht op het vaststel-
len van de relatie tussen de kenmerken van Twitter en
de beeldvorming over het gezag van de politie gezien
vanuit het perspectief van de twitterende wijkagent.
In de interviews is gevraagd naar de achterliggende
en diepere motivatie en beleving van de wijkagent in
relatie tot zijn gebruik van Twitter en de beeldvorming
die daaruit voortvloeit.
Voor de structuur van het gesprek is gebruik gemaakt
van een vooraf opgestelde vragenlijst. Deze vragenlijst
is opgesteld op basis van gekozen topics, waarbij is
uitgegaan van de vraagstelling en het theoretische ka-
der van het onderzoek. In de onderstaande vragenlijst
/ topiclijst staan onderwerpen en/of specifieke vragen
met betrekking tot het onderzoeksonderwerp.
Bij aanvang van de interviews is door de onderzoekers
aan de wijkagenten uitgelegd wat het doel van het
gesprek was.
De onderzoekers hebben de wijkagenten geholpen om
hun motivatie en beleving van het gebruik van Twitter
te beschrijven zonder zelf invloed op de resultaten van
het gesprek uit te oefenen.
Methode van onderzoek van het in-terviewBeide interviews zijn door twee onderzoekers afgeno-
men. Bij het uitschrijven van de interviews werden de
topics en vragen zoals opgenomen in het analysekader
van hoofdstuk 4 als leidraad gebruikt.
Om de betrouwbaarheid (zijn de uitkomsten niet afhan-
kelijk van toeval) en de validiteit (meet de onderzoeker
wat hij wil meten) te vergroten is in dit deel van het on-
derzoek aandacht geschonken aan de volgende punten
(Baarda, 2007):
- De gekozen methode heeft zoveel mogelijk onder
gelijke omstandigheden en op dezelfde wijze
plaatsgevonden.
- De verwerking en analyse van de gegevens hebben
kort na de interviews plaatsgevonden omdat latere
en/of indirecte registratie invloed kan hebben op de
betrouwbaarheid van het onderzoek.
- Er is bij de uitwerking en analyse gebruik gemaakt
van de aantekeningen en de geluidsopname die zijn
gemaakt tijdens de interviews.
- Tijdens de interviews is het gesprek regelmatig
samengevat op een open manier. Deze samenvattin-
gen zijn gegeven om structuur in het interview aan
te brengen, te toetsen of de wijkagent alles goed
gehoord had en om de relatie te bevorderen.
- De onderzoekers hebben getracht zoveel mogelijk
vervolgvragen te stellen die uitsluitend ingingen op
wat de wijkagent had geuit. Doorvragen is zoveel
mogelijk op een neutrale manier gedaan zodat de
wijkagent geen indruk zou kunnen krijgen of de
onderzoekers het wel of niet met hem eens zouden
zijn of dat een uitspraak “vreemd” gevonden werd.
- Het non-verbale gedrag van de wijkagenten is be-
trokken bij de vervolgvragen en het doorvragen.
- De onderzoekers hebben suggestieve vragen verme-
den.
Bijlage 8Analyse interviews wijkagenten
116 Politie, Twitter en gezag
20. Wat heb je nodig van jouw leidinggevenden (of van
de organisatie) om effectief uitvoering te kunnen
geven aan het gebruik van Twitter?
21. Vind je dat jouw Korps je voldoende faciliteert om
adequaat gebruik te maken van Twitter?
22. Geef je een terugkoppeling van de informatie uit je
“twitterstroom”: aan je leidinggevende of collega’s?
Heb je voorbeelden?
23. Is er verder nog iets dat je kwijt wilt?
Analyse van de interviews De onderzoekers hebben hun voorkeuren en opvat-
tingen over de onderzoeksvraag vooraf en tijdens het
analyseren van de gegevens zoveel mogelijk uitgescha-
keld. De interpretatie van de onderzoeksgegevens is
beoordeeld en nagekeken door de twee andere leden
van de afstudeergroep.
Omdat de informatieterugkoppeling de betrouwbaar-
heid en de validiteit van het onderzoek kan vergroten,
zijn de samenvatting van de inhoudsanalyse van de
“twitterstromen” en de interviews ook voorgelegd aan
de focusgroep.
Bij de analyse van het interviews zijn de antwoorden
geanalyseerd en geclusterd naar aanleiding van de to-
pics uit het onderzoeksmodel. Na analyse van de beide
interviews is gekeken welke thema’s relevant waren
voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag en de
deelvragen. De uitwerking van de interviews is opgeno-
men in hoofdstuk 5.
Vragenlijst / topiclijst interviews
A: Twitter in het algemeen:
1. Hoe lang maak je al gebruik van Twitter in je werk
als wijkagent?
2. Waarom ben je gebruik gaan maken van Twit-
ter?
3. Wat / waarover Twitter je?
4. Wat is je frequentie van het gebruik van Twitter?
5. Hoe komt een tweet tot stand?
6. Zorg je zelf voor de inhoud van je tweets?
7. Kun je effecten / resultaten noemen die te relate-
ren zijn aan jouw tweets?
8. Wanneer is er volgens jou sprake van een adequaat
(effectief) gebruik van Twitter door de politie?
B: Twitteren en volgers:
9. Wat doe je om volgers te krijgen en/of aan je te
binden?
10. Is er volgens jou sprake van voldoende interactie
tussen jou en je volgers? Ben je daar tevreden
over?
11. Heb je het idee dat de burger jouw waarschuwin-
gen / adviezen via tweets opvolgen?
12. Ben je door het gebruik van Twitter nu sneller en
beter geïnformeerd over zaken die spelen in jouw
wijk?
C: Beeldvorming en Twitter:
13. Waarover twitter je veelal?
14. Is jouw beeld over de buurt veranderd sinds je twit-
tert?
15. Denk je dat het beeld dat de volgers van jou heb-
ben is veranderd sinds je twittert?
16. Vind je dat het gebruik van Twitter het beeld van
de politie beïnvloed? Hoe heeft dat beeld zich dan
ontwikkeld? (Noot: relateren aan de vijf gezags-
gronden)
D: De Twitterende wijkagent en zijn leiding-
gevende:
17. In hoeverre bemoeit jouw leidinggevende zich met
jouw gebruik van Twitter? Bemoeit de leidingge-
vende zich met de inhoud van de tweets?
18. Heeft jouw korps en/of leidinggevende kaders
aangegeven voor het gebruik van Twitter?
19. Ken jij, indien van toepassing, het beleid of de visie
van je korps t.a.v. het gebruik van Twitter? Wat
vind je van dat beleid en/of van die visie?
117
Bijlage 9Factsheet focusgroep
Politie, Twitter en gezag
Inleiding“De opkomst van social media en de gebrekkige manier
waarop publieke organisaties omgaan met nieuwe media
spelen een rol bij het afnemen van het vertrouwen in de
overheid”, aldus een kritisch citaat uit het rapport “Zelf
Vertrouwen” van de Nationale DenkTank 2010.
Wij, een viertal studenten van de Strategische Leer-
gang Leidinggeven 7 (SLL7), onderzoeken in het kader
van onze afstudeerscriptie de invloed van het gebruik
van social media op de beeldvorming over het gezag
van de politie. Hierbij richten wij ons met name op het
gebruik van Twitter door wijkagenten en het mogelijke
effecten daarvan op het gezag van de politie.
Onderzoeksvraag We leven in een “mediated reality”: De enorme
hoeveelheid beelden die ons dagelijks overspoelen
drukken als het ware onze eigen rechtstreekse waarne-
mingen steeds verder weg. Deze beelden of “frames”
beïnvloeden sterk hoe de burger naar de wereld kijkt.
De vraag die wij ons stellen is of het beeld dat via deze
“frames” tot stand komt te beïnvloeden is daar waar
het om het gezag van de politie gaat.
De centrale onderzoeksvraag die we hierbij hebben
geformuleerd luidt als volgt:
“Wat is het effect van het gebruik van
Twitter door wijkagenten op de beeld-
vorming over het gezag van de politie,
hoe kan dit worden verklaard en welke
consequenties heeft dit voor strategisch
politieleiderschap?”
Belangrijke sleutelbegrippen die uit deze onderzoeks-
vraag naar voren komen zijn beeldvorming, gezag en
strategisch politieleiderschap.
Beeldvorming
Onze individuele perceptie wordt beïnvloed door hoe
we met elkaar omgaan. Mooier geformuleerd: In de in-
teractie tussen mensen worden betekenissen uitgewis-
seld. Dit is eenvoudig verwoord het proces van beeld-
vorming (Berger & Luckmann, 1966). De media hebben
een sterke invloed op dit proces van betekenisgeving.
De media bepalen wat relevant nieuws is en definiëren,
“framen”, de nieuwsfeiten (Van Twist, 2010). Beeld-
vorming is dus “core business” van de media. Bij social
media gaat het meer dan bij de klassieke media om de
interactie en de dialoog tussen de gebruikers onder-
ling. Het samen produceren en delen, zijn typerend
voor social media in het algemeen en Twitter in het
bijzonder. Dit betekent dat de macht in het proces van
beeldvorming bij social media meer op het niveau van
het individu ligt.
Voordat we ingaan op de manier van onderzoek is het
van belang de twee andere kernbegrippen, namelijk ge-
zag en strategisch politieleiderschap, kort toe te lichten.
Gezag
Het gezag heeft de politieorganisatie niet vanzelf-
sprekend gekregen (Zijderveld, 1985). Het kan niet per
definitie worden ontleend aan het aan haar toebe-
deelde geweldsmonopolie. Het wordt verkregen van
een ander, namelijk de burger. En die burger wil een
zichtbare, herkenbare, aanspreekbare, bereikbare en
effectieve politie. Daarmee zijn deze begrippen belang-
rijke gezagsgronden van de politie geworden. Wanneer
de politie weinig werk maakt van beïnvloeding van de
beeldvorming ten aanzien van deze gezagsgronden
zal ze weinig gezag krijgen van de burger. Het behoeft
weinig betoog dat dit implicaties heeft voor het strate-
gisch politieleiderschap.
118 Politie, Twitter en gezag
Welke consequenties heeft het gebruik van
Twitter voor het strategisch politieleider-
schap?
Het gaat er in de discussie om te komen tot het be-
grijpen / interpreteren van het gebruik van Twitter
in relatie tot een gezaghebbende politie. Dit tegen
de achtergrond van de theorieën rondom beeldvor-
ming, gezag en strategisch leiderschap. De verbanden
uitgedrukt in onderstaand onderzoeksmodel worden
door de focusgroep bediscussieerd en de uitkomsten
van de andere onderzoeksmethoden geanalyseerd. De
uitkomsten van de andere onderzoeksmethoden zullen
aan het begin van de bijeenkomst van de focusgroep
worden gepresenteerd.
De voorgestelde agenda voor de bijeenkomst:
1. Opening
2. Welkom en voorstelronde
3. Presentatie theoretisch kader en onderzoeksmodel
4. Presentatie bevindingen inhoudsanalyse, enquête
en interviews
5. Discussie over herkenbaarheid uitkomsten en conse-
quenties politieleiderschap
6. Wat verder ter tafel komt
7. Afsluiting
Ellen Boverman
Leen van Duijn
Peter de Graaf
Jasper Ritzema
Strategisch politieleiderschap
Wij hanteren in ons onderzoek de navolgende drie cru-
ciale functies van strategisch politieleiderschap (Boin
e.a., 2003):
1. Het formuleren en uitdragen van een visie op de
realiseerbare doelen van de organisatie. De beleids-
matige functie.
2. Het ontwerpen van een organisatiepatroon waarin
organisatieleden hun werk effectief en efficiënt
kunnen verrichten. De organisatorische functie.
3. Het bewaken van relaties met belanghebbende
partijen die van essentieel belang zijn voor de legi-
timiteit van een publieke organisatie. De diploma-
tieke functie.
In het kader van ons onderzoek is de diplomatieke
functie erg interessant. De nadruk ligt hier namelijk op
de interactie met de omgeving om de beeldvorming te
beïnvloeden. De strategische politieleider is in staat de
politieorganisatie aan te laten sluiten op het beeld dat
de samenleving heeft van een gezaghebbende politie.
En daarvoor formuleert hij/zij een heldere visie, een
cruciale taak voor de strategische politieleider.
Methode van onderzoekOm een antwoord te vinden op onze onderzoeksvraag
hebben we gekozen voor een mix van onderzoeksme-
thoden:
1. Een inhoudsanalyse naar de tweets van twee gese-
lecteerde wijkagenten.
2. Een enquête onder de volgers van de twee geselec-
teerde wijkagenten.
3. Het afnemen van een interview van de twee gese-
lecteerde wijkagenten.
4. Het organiseren van een focusgroep.
U bent uitgenodigd om zitting te nemen in de focus-
groep. Een focusgroep heeft het karakter van een
open discussie over een aantal vooraf geselecteerde
onderwerpen onder leiding van een gespreksmodera-
tor.
Uit ons onderzoek blijkt dat Twitter een communicatie-
middel is waarmee de politie zich op allerlei manieren
positioneert in de samenleving. Daarmee heeft het
gebruik van Twitter door de wijkagent strategische
implicaties voor de politie. De concrete vraag voor de
focusgroep is:
top related