SBS Anlaşması ve Türk Dış Ticaretine Etkileri

M. Özgür Bozçağa

Gıda ürünleri – önemli bir gelir kaynağı Hedef:

◦ Ticaretin artırılması◦ İnsan, Hayvan ve Bitki Sağlığının sağlanması

Sınırlardan geçişin engellenmesi için tedbirler◦ Sağlık (Sanitary) – İnsan ve Hayvan◦ Bitki Sağlığı (Phytosanitary)

Tarifeler 70 ve 80lerde Tarife dışı engeller Uruguay Turu – 1995

◦ SBS Anlaşması◦ Tarım Anlaşması◦ TBT Anlaşması◦ Anlaşmazlıkların Halli Mekanizması

SBS Anlaşmasında amaç◦ Meşru sağlık koruma haklarını sağlamak◦ SBS tedbirlerinin gereksiz ve keyfi olmasını

engellemek

İnsan ve Hayvan sağlığının korunması:◦ Gıda ve yemlerde

Katkılar Toksinler Zararlılar, haşereler ve mikroorganizmalar

İnsan sağlığının korunması ◦ Hayvanlarından gelecek hastalıklara karşı – Kuş

gribi Hayvan ve bitki sağlığının korunması

◦ Zararlılar, haşereler ve mikroorganizmalar Tüm ülkenin sağlığının korunması

Bilimsel Doğrulama ve Risk Değerlendirmesi Uyumlaştırma Bölgeselleştirme Geçici Tedbirler Şeffaflık SBS Komitesi Özel Ticaret Konuları (Specific Trade

Concerns – STC) Gelişmekte Olan Ülkeler

Anlaşmazlık Çözümü Davalar

◦ Hormon Davası ◦ GDO Davası ◦ Türkiye - Ekvador Muz Davası

SBS Sağlığın korunması tedbirleri◦ Sınırlı◦ Bilimsel doğrulama zorunluluğu◦ Panel’e giden konular

TTE SBS tedbirleri ile ilgili teknik gereklilikler◦ Paketleme şekilleri, boyutları◦ İçerik etiketlemeleri ◦ Uygulama alanı geniş ve bilimsel kanıt zorunluluğu

yok

Gıda Güvenliğine İlişkin Beyaz Kitap Tarladan Tabağa Yaklaşımı (Farm to Fork)

◦ HACCP – İzlenebilirlik Kalıntı ve Zararlıların Engellenmesi

◦ Maksimum Kalıntı Seviyesi İlaç Kalıntıları Aflatoxin

GSYİH’nin 11%’i, İstihdamın 30%’u Toplam üretimin yaklaşık 4%’ü ihraç ediliyor İhracatın %58’i AB ülkelerine. AB’nin ithalatında 4. sırada AB ülkelerine yapılan ihracatın 71%’i taze

meyve sebze.

AB – Türkiye Mevzuat Uyumu◦ Türkiye – Gelişmekte olan Ülke◦ AB - Gelişmiş Ülke

Aflatoksin MKS Şikayeti◦ 1998 yılında ◦ Yeni aflatoksin seviyeleri uluslararası standartlara

uygun değil◦ Türkiye destek veriyor

İhraç edilen ürünlerde gümrük kontrolleri

SPS Bildirim Sistemi’nin tam işlememesi Tarım Bakanlığı’ndaki ilgili kurumlar arası

uyumsuzluk Yetersiz uzmanlaşma ve SPS Komitesi

eksikliği Türkiye’nin ‘Kontrol Belgesi’ AB ile GBOK’ta ele alınan konular AB ile mevzuat uyumsuzluğu

SPS Komitesi’ne aktif katılım Teknik Yardım talebi Devlet ve özel sektörün SBS konusunda

bilgilendirilmesi AB ile mevzuat uyumu GBOK’ta tarım ürünleri konularının daha

yoğun görüşülmesi Türkiye’nin AB sınırlarındaki kapasitenin

geliştirilmesi