Population statistics at regional level/el Statistics ...ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/pdfscache/19876.pdf · Population statistics at regional level/el Statistics Explained

Population statistics atregional levelel Statistics Explained

Source Statistics Explained (httpeceuropaeueurostatstatisticsexplained) - 01062017 1

Πληθυσμιακές στατιστικές σε περιφερειακό επίπεδο

Στοιχεία εξαχθέντα τον Μαρτίου 2016 Πιο πρόσφατα δεδομένα Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat βασικοίπίνακες και βάση δεδομένων Προγραμματισμένη επικαιροποίηση του άρθρου Νοέμβριος 2017

Μπορείτε να συμβουλευθείτε τους χάρτες διαλογικά στον στατιστικό άτλαντα της Euro-stat (βλ Οδηγίες χρήσης (στα αγγλικά) )

Το παρόν άρθρο ανήκει σε μια σειρά στατιστικών άρθρων που βασίζονται στην επετηρίδα της Eurostat για τιςπεριφέρειες Περιγράφει τις περιφερειακές δημογραφικές τάσεις που καταγράφονται σrsquo ολόκληρη την Ευρωπαϊκή΄Ενωση (ΕΕ)

Οι στατιστικές για τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των περιφερειών είναι ένας από τους τομείς για τους οπο-

ίους συλλέγονται και δημοσιεύονται αναλυτικές πληροφορίες σε επίπεδο NUTS 3 για κάθε κράτος μέλος της ΕΕΚατά τη σύνταξη του παρόντος άρθρου διατέθηκαν τα τελευταία στοιχεία σχετικά με καθοριστικά δημογραφικάγεγονότα ( γεννήσεις ζώντων και θανάτους ) καθώς και μια σειρά δημογραφικών δεικτών ndashκατά κανόνα έως τοτέλος του 2014ndash μαζί με στοιχεία σχετικά με το μέγεθος και τη διάρθρωση του πληθυσμού την 1η Ιανουαρίου 2015

Η ανάλυση του συνολικού πληθυσμού κατά βαθμό αστικοποίησης παρατίθεται στην εισαγωγή της επετηρίδας της

Eurostat για τις περιφέρειες Η περιφερειακή ανάλυση των δημογραφικών προβολών έως το 2050 παρουσιάζεται σεχωριστό άρθρο

Κύρια στατιστικά στοιχεία

Προσδόκιμο ζωής

Τα τελευταία 50 χρόνια το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση αυξήθηκε κατά περίπου 10 έτη κατά μέσο όρο σεολόκληρη την ΕΕ Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις βελτιωμένες κοινωνικοοικονομικές και περιβαλλοντικέςσυνθήκες καθώς και στην καλύτερη ιατρική αγωγή και περίθαλψη Στον χάρτη 1 παρουσιάζεται το προσδόκιμοζωής κατά τη γέννηση για τις περιφέρειες NUTS 2 το 2014

Κατά μέσο όσο ένας Ευρωπαίος που γεννήθηκε το 2014 αναμένεται ότι θα μπορούσενα ζήσει 809 χρόνια

Στον χάρτη 1 φαίνεται ότι το 2014 το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση στην ΕΕ-28 ήταν κατά μέσο όρο809 έτη Σε 45 περιφέρειες NUTS 2 το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση ήταν 830 έτη ή μεγαλύτερο Οιπεριφέρειες αυτές βρίσκονταν σε μόνο επτά κράτη μέλη της ΕΕ και στην Ελβετία 16 περιφέρειες στην Ιταλία 11περιφέρειες στην Ισπανία 8 περιφέρειες στη Γαλλία 2 βρετανικές περιφέρειες από μία περιφέρεια στη Αυστρίαστην Ελλάδα και στη Φινλανδία καθώς και πέντε περιφέρειες στην Ελβετία Το υψηλότερο προσδόκιμο ζωής το2014 (μεταξύ των περιφερειών NUTS 2) καταγράφηκε στην περιφέρεια της ισπανικής πρωτεύουσας Comunidad deMadrid 849 έτη

Στο άλλο άκρο του φάσματος υπήρχαν 58 περιφέρειες NUTS 2 όπου το μέσο προσδόκιμο ζωής ήταν μικρότε-ρο από 780 έτη (όπως φαίνεται από την πιο ανοιχτόχρωμη πορτοκαλί απόχρωση στον χάρτη 1)middot οι περιφέρειεςαυτές βρίσκονταν κυρίως στα ανατολικά κράτη μέλη της ΕΕ mdash τη Βουλγαρία την Τσεχική Δημοκρατία την Κρο-ατία την Ουγγαρία την Πολωνία τη Ρουμανία και τη Σλοβακία mdash καθώς και στην Τουρκία Τα τρία κράτη μέλη

της Βαλτικής (καθένα από τα οποία αποτελεί ενιαία περιφέρεια σrsquo αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και οι δύο πορτογα-λικές περιφέρειες regiotildees autoacutenomas da Madeira και dos Accedilores ήταν οι μόνες περιφέρειες της ΕΕ-28 που είχανπροσδόκιμο ζωής χαμηλότερο από 780 έτηmdash όπως και το Μαυροβούνιο η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία τηςΜακεδονίας (καθένα από τα οποία αποτελεί ενιαία περιφέρεια σrsquo αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και η Σερβία (εθνικάστοιχεία) Το 2014 το χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση (στις περιφέρειες NUTS 2) ήταν 730 έτηκαι καταγράφηκε στη βουλγαρική περιφέρεια Severozapaden η οποία ήταν η φτωχότερη περιφέρεια στην ΕΕ-28(με βάση το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ανά κάτοικο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ) ) Ως εκτούτου η διαφορά ως προς το προσδόκιμο ζωής μεταξύ της Severozapaden και της Comunidad de Madrid ήταν119 έτη

Population statistics at regional levelel 2

Χάρτης 1 Προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση κατά περιφέρειες NUTS 2 2014(1)(έτη)Πηγή Eurostat (demormlifexp) και (demomlexpec)

Αξίζει να σημειωθεί ότι ενώ ο χάρτης 1 περιλαμβάνει πληροφορίες για τον συνολικό πληθυσμό εξακολουθούν

να διαπιστώνονται σημαντικές αποκλίσεις στο προσδόκιμο ζωής μεταξύ ανδρών και γυναικών παρά την ύπαρξηστοιχείων που αποδεικνύουν ότι αυτές οι διαφορές μεταξύ των φύλων μειώνονται σταδιακά στα περισσότερα κράτη

μέλη της ΕΕ Η διαφορά μεταξύ των φύλων στην ΕΕ-28 ήταν 55 έτη καθώς το προσδόκιμο ζωής για τις γυναίκεςπου γεννήθηκαν το 2014 ήταν 836 έτη ενώ το προσδόκιμο ζωής για τους άνδρες ήταν 781 έτη Στο διάγραμμα1 απεικονίζεται η διαφορά μεταξύ των φύλων στις περιφέρειες NUTS 2 Η απόκλιση μεταξύ της υψηλότερης καιτης χαμηλότερης διαφοράς ήταν σχετικά ισχνή σε κάθε χώραmiddot οι δε εξαιρέσεις οφείλονταν συχνά σε μία και μόνηέκτροπη παρατήρηση όπως στη σχετικά μικρή διαφορά στο Aringland (Φινλανδία) στη Bratislavskyacute kraj (Σλοβακία)και στην Praha (Τσεχική Δημοκρατία)

Διάγραμμα 1 Απόκλιση των δύο φύλων όσον αφορά το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννησηκατά περιφέρειες NUTS 2 2014 (1)(διαφορά ως προς το προσδόκιμο ζωής μεταξύ ανδρώνκαι γυναικών εκφραζόμενη σε έτη)Πηγή Eurostat (demormlifexp) και (demomlexpec)

Πληθυσμιακή διάρθρωση και δημογραφική γήρανση

Στις αρχές του 2015 διέμεναν 5085 εκατομμύρια κάτοικοι στην ΕΕ-28 Σε ολόκληρη την ΕΕ-28 τα άτομα νεα-ρότερης ηλικίας (0-19 ετών) αναλογούσαν στο 209 του συνολικού πληθυσμού την 1η Ιανουαρίου 2015 ενώ ταάτομα σε ηλικία εργασίας (20ndash64 ετών) αναλογούσαν στα περίπου τρία πέμπτα (602 ) του συνόλου (για περισ-σότερες πληροφορίες σχετικά με αυτή την υποομάδα βλ το άρθρο σχετικά με την αγορά εργασίας ) Το γεγονόςαυτό συνεπάγεται ότι περίπου το 189 του πληθυσμού αποτελούνταν από ηλικιωμένους (άτομα ηλικίας 65 ετώνκαι άνω) Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι ηλικιακές ομάδες που χρησιμοποιούνται για την ανάλυση της δομήςτου πληθυσμού της ΕΕ-28 έχουν προσαρμοστεί (σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκδόσεις τηςΕπετηρίδας τηςEurostat για τις περιφέρειες ) ώστε να αντικατοπτρίζουν την ηλικιακή ομάδα που χρησιμοποιήθηκε για τον στόχοτης στρατηγικής laquoΕυρώπη 2020raquo όσον αφορά το ποσοστό απασχόλησης (άτομα ηλικίας 20-64 ετών)

Από την αναλυτικότερη εξέταση της ευρείας ηλικιακής ομάδας του ενεργού πληθυσμού προκύπτει ότι το 122

του πληθυσμού ήταν ηλικίας 20-34 ετών (η συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα χρησιμοποιείται για ορισμένους δείκτεςτου άρθρου σχετικά με την εκπαίδευση και κατάρτιση ) το 286 ήταν ηλικίας 35-54 ετών και το 128 τουπληθυσμού ήταν ηλικίας 55-64 ετών

Η πληθυσμιακή διάρθρωση κάθε κράτους μέλους της ΕΕ διαγράφει συχνά ακανόνιστη πορεία η οποία μπορείνα επηρεάσει την περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και συνοχή Μερικές φορές αυτές οι διαφορές είναι ιδιαίτερααισθητές όπως στη Γερμανία (όπου παρατηρείται συχνά αντίθεση μεταξύ ανατολικών και δυτικών περιφερειών) στηΓαλλία (μεταξύ βορειοανατολικών και νοτιοδυτικών περιφερειών) στην Ιταλία (μεταξύ Βορρά και Νότου) και στηνΤουρκία (μεταξύ Ανατολής και Δύσης) Αυτές οι διαφορές μπορούν να αποδοθούν σε ευρύ φάσμα παραγόντωνόπως στις κλιματικές τις τοπιακές τις ιστορικές τις πολιτικές τις κοινωνικές και τις οικονομικές εξελίξεις

Οι υπερπόντιες και οι αστικές περιφέρειες τείνουν να έχουν νεαρότερο πληθυσμό

Στο διάγραμμα 2 παρουσιάζονται στοιχεία σχετικά με τις 10 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστάνέων (ηλικίας μικρότερης από 20 ετών) τις 10 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά ατόμων σεηλικία εργασίας (20-64 ετών) σε αναλυτική μορφή ώστε να εμφανίζονται τα άτομα ηλικίας 20-34 ετών (συμπερι-λαμβανομένων όσων εξακολουθούν ενδεχομένως να βρίσκονται σε εκπαίδευση) 35-54 ετών (συμπεριλαμβανομένωνόσων έχουν δημιουργήσει οικογένεια) και 55-64 ετών (συμπεριλαμβανομένων όσων ενδέχεται να έχουν συνταξιο-δοτηθεί)middot και τις 10 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων (ηλικίας 65 ετών και άνω)Τα στοιχεία αφορούν την 1η Ιανουαρίου 2015

Οι περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά νέων βρίσκονταν κατά κανόνα στα κράτη μέλη μετα υψηλότερα ποσοστά γεννήσεων και γονιμότητας (βλ χάρτη 5 για τα ποσοστά γονιμότητας) γεγονός πουεντείνει τη σχετικά σημαντική παρουσία νέων ατόμων στο σύνολο του πληθυσμού Αυτό παρατηρήθηκε ιδίως σεαρκετές ιρλανδικές και γαλλικές περιφέρειες πχ τις υπερπόντιες περιφέρειες Guyane και La Reacuteunion ή τις περια-στικές περιφέρειες γύρω από το Paris Η ηλικιακή διάρθρωση στις κυρίως αστικές περιφέρειες μπορεί να μαρτυρείμεγαλύτερο ποσοστό νέων και ατόμων σε ηλικία εργασίας ως αποτέλεσμα laquoαυξημένης ζήτησηςraquo λόγω των περισ-σότερων ευκαιριών απασχόλησης που προσελκύουν τόσο εσωτερικούς μετανάστες (από διαφορετικές περιφέρειεςτης ίδιας χώρας) όσο και εξωτερικούς μετανάστες (από άλλα κράτη μέλη και από τρίτες χώρες)

Διάγραμμα 2 Κατανομή του συνολικού πληθυσμού κατά ευρείες ηλικιακές ομάδες για ε-πιλεγμένες περιφέρειες NUTS 3 1η Ιανουαρίου 2015 (1)()Πηγή Eurostat (demorpjangrp3)και (demopjangroup)

ενώ η σχετικά σημαντική παρουσία ατόμων σε ηλικία εργασίας ήταν ιδιαίτερα υψηλήσε ορισμένες περιφέρειες πρωτευουσών

Οι περισσότερες από τις 10 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά του πληθυσμού σε ηλικίαεργασίας ήταν περιφέρειες πρωτευουσών έξι από τις οποίες βρίσκονταν στο Inner London (Ηνωμένο Βασίλειο)μία στη Δανία (Byen Koslashbenhavn) και μία τη Ρουμανία (Bucureşti) Οι άλλες δύο περιφέρειες της συγκεκριμένηςδεκάδας βρίσκονταν σε ισπανικές νησιωτικές περιφέρειες mdashEivissa Formentera (στις Βαλεαρίδες Νήσους) καιFuerteventura (στις Καναρίους Νήσους) Οι εν λόγω περιφέρειες είχαν σχετικά χαμηλά ποσοστά ατόμων ηλικίας20-34 ετών (σε σύγκριση με τις περιφέρειες πρωτευουσών του καταλόγου) ενδεχομένως επειδή οι νέοι ολοκλη-ρώνουν τις σπουδές τους στην ηπειρωτική Ισπανία αλλά είχαν υψηλότερα ποσοστά ατόμων ηλικίας 35-54 και 55-64ετών

Στον χάρτη 2 παρέχεται σφαιρική ανάλυση του ποσοστού των ατόμων σε ηλικία εργασίας στις περιφέρειες NUTS 3Από τις 1 482 περιφέρειες που εμφανίζονται (εθνικά στοιχεία για την Αλβανία και τη Σερβία) στις 306 ο ενεργόςπληθυσμός ανερχόταν ή υπερέβαινε το 62 middot μάλιστα σε 61 από αυτές τις περιφέρειες το συγκεκριμένο ποσοστόανερχόταν ή υπερέβαινε το 65 Πολλές από τις περιφέρειες αυτές βρίσκονταν σε πρωτεύουσες ή άλλες μεγάλεςπόλεις ιδίως στη Γερμανία την Πολωνία τη Ρουμανία τη Σλοβακία και το Ηνωμένο Βασίλειο αλλά επίσης τηSofia (stolitsa) στη Βουλγαρία και το Oslo στη Νορβηγία ΄Αλλες περιφέρειες με σχετικά υψηλά ποσοστά ήταντρεις από τις οκτώ στατιστικές περιφέρειες στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας

Χάρτης 2 Ποσοστό του ενεργού πληθυσμού (άτομα ηλικίας 20-64 ετών) επί του συνο-λικού πληθυσμού κατά περιφέρειες NUTS 3 1η Ιανουαρίου 2015 (1)()Πηγή Eurostat(demorpjangrp3) και (demopjangroup)

ενώ το σχετικό ποσοστό των ηλικιωμένων αυξήθηκε στις περισσότερες περιφέρειες τηςΕΕ

Στις περισσότερες περιφέρειες της ΕΕ το σχετικό ποσοστό των ηλικιωμένων επί του πληθυσμού αυξανότανπροοδευτικά mdash ως αποτέλεσμα της σημαντικής και συνεχούς αύξησης του προσδόκιμου ζωής καθώς και τηςσυνταξιοδότησης της γενιάς της δημογραφικής έκρηξης μετά τον Βrsquo Παγκόσμιο Πόλεμο Οι περιφέρειες με ταυψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων χαρακτηρίζονται συχνά ως αγροτικές σχετικά απομακρυσμένες και αραιοκατοι-κημένες περιοχές όπου το χαμηλό ποσοστό των ατόμων σε ηλικία εργασίας μπορεί ndashτουλάχιστον εν μέρειndash ναοφείλεται σε έλλειψη ευκαιριών απασχόλησης και εκπαίδευσης κάτι που παρέχει το κίνητρο στις νεαρότερες γενιέςνα αναζητήσουν αλλού εργασία ή να συνεχίσουν σε κάποιο άλλο μέρος τις σπουδές τους

Οι ηλικιωμένοι αντιστοιχούσαν σε ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό του συνολικού πληθυσμού σε αρκετές αγροτικές και

απομακρυσμένες περιφέρειες της Ελλάδας της Ισπανίας της Γαλλίας και της Πορτογαλίας καθώς και σε αρκετέςπεριφέρειες της ανατολικής Γερμανίας Την 1η Ιανουαρίου 2015 στην κεντρική ηπειρωτική ελληνική περιφέρειαΕυρυτανία οι ηλικιωμένοι αντιστοιχούσαν σε περισσότερο από το ένα τρίτο (337 ) του συνολικού πληθυσμού mdashποσοστό που είναι το υψηλότερο στην ΕΕ Η περιφέρεια Ourense στη βορειοδυτική Ισπανία ήταν η μόνη άλλη περι-φέρεια NUTS 3 της ΕΕ όπου οι ηλικιωμένοι αναλογούσαν σε περισσότερο από το 30 του συνολικού πληθυσμούκαι ήταν μία από τις τρεις ισπανικές περιφέρειες μεταξύ των 10 περιφερειών της ΕΕ με τα υψηλότερα ποσοστά (285 ή άνω) ηλικιωμένων ατόμων στον πληθυσμό

Μεταβολή του πληθυσμού

Ο πληθυσμός της ΕΕ-28 αυξανόταν κάθε έτος από την 1η Ιανουαρίου 1960 έως την 1η Ιανουαρίου 2015 συνο-λικά αυξήθηκε κατά 1017 εκατομμύρια κατοίκους αριθμός που αντιστοιχεί σε ετήσιο ποσοστό αύξησης 04 Ιστορικά η αύξηση του πληθυσμού στην ΕΕ αντικατόπτριζε σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις στη φυσική μεταβολήτου πληθυσμού (τον συνολικό αριθμό των γεννήσεων μείον τον συνολικό αριθμό των θανάτων) σε αντίθεση μετη μεταναστευτική κίνηση Από μια προσεκτικότερη εξέταση προκύπτει ότι η φυσική μεταβολή του πληθυσμού γιαένα συνολικό μέγεθος που αποτελείται από τα κράτη μέλη της ΕΕ-28 έφτασε στο υψηλότερο σημείο το 1964 ότανκαταγράφηκαν 36 εκατομμύρια περισσότερες γεννήσεις από θανάτους ΄Εκτοτε το ποσοστό γεννήσεων μειώθηκεπροοδευτικά και το προσδόκιμο ζωής αυξήθηκε σταδιακά γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση τουφυσικού ρυθμού αύξησης του πληθυσμού ΄Εως το 2003 ο φυσικός ρυθμός αύξησης του πληθυσμού για τα κράτημέλη της ΕΕ-28 σχεδόν εξισορροπήθηκε αφού ο αριθμός των γεννήσεων ξεπέρασε τον αριθμό των θανάτων κατάλιγότερο από 100 000 Κατά συνέπεια το ποσοστό γεννήσεων και ο φυσικός ρυθμός αύξησης του πληθυσμούαυξήθηκαν και πάλι ελαφρώς σε αρκετά κράτη μέλη της ΕΕ παρότι η πορεία αυτή αντιστράφηκε γενικά με τηνέναρξη της χρηματοπιστωτικής και οικονομικής κρίσης μεταξύ του 2008 και του 2013 ο φυσικός ρυθμός αύξησηςτου πληθυσμού μειώθηκε mdash από αύξηση 578 χιλιάδων σε αύξηση 82 χιλιάδωνmiddot ωστόσο αυξήθηκε εκ νέου σε 191χιλιάδες το 2014

Το Tower Hamlets στο ανατολικό Λονδίνο και το Ilfov ndashπου περιβάλλει τη ρουμανική πρω-τεύουσαndash κατέγραψαν την υψηλότερη αύξηση πληθυσμού το 2014

Ο χάρτης 3 παρουσιάζει το ακαθάριστο ποσοστό της συνολικής μεταβολής του πληθυσμού το 2014 οι μετα-βολές προκύπτουν από τις συνδυασμένες επιπτώσεις της φυσικής αλλαγής και της καθαρής μετανάστευσης κατά

την περίοδο 1η Ιανουαρίου 2014 - 1η Ιανουαρίου 2015 Την περίοδο αυτή ο πληθυσμός της ΕΕ-28 αυξήθηκε κατά 13εκατομμύρια αύξηση που ισοδυναμεί με 25 ανά 1 000 κατοίκους Από τις 1 341 περιφέρειες NUTS 3 για τις οποίεςεμφανίζονται στοιχεία στον χάρτη 3 (δεν υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία για τη Mayotte Γαλλία) οι περισσότερεςπεριφέρειες της ΕΕ καταγράφουν άυξηση των κατοίκων τους (806 περιφέρειες) παρά μείωση (530 περιφέρειες)middot σεπέντε περιφέρειες ο πληθυσμός παρέμεινε αμετάβλητος

Χάρτης 3 Ακαθάριστο ποσοστό της συνολικής μεταβολής του πληθυσμού κατά περι-φέρειες NUTS 3 2014 (1)(ανά 1 000 κατοίκους)Πηγή Eurostat (demorgind3) και (demogind)

Η πιο σκουρόχρωμη μπλε απόχρωση επισημαίνει τις 238 περιφέρειες NUTS 3 όπου ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά

μέσο όρο κατά τουλάχιστον 80 ανά 1 000 κατοίκους το 2014 Μεταξύ αυτών υπήρχαν 32 περιφέρειες όπου ο πληθυ-σμός αυξήθηκε κατά τουλάχιστον 150 ανά 1 000 κατοίκους Η υψηλότερη αύξηση σημειώθηκε στο Tower Hamletsστο Λονδίνο (330 ανά 1 000 κατοίκους) και στο Ilfov (306 ανά 1 000 κατοίκους) mdash το Ilfov είναι η περιφέρειαπου περιβάλλει τη ρουμανική πρωτεύουσα Βουκουρέστι Συνολικά 13 από τις 32 περιφέρειες με το υψηλότεροακαθάριστο ποσοστό αύξησης του πληθυσμού ήταν στο Ηνωμένο Βασίλειο mdash τέσσερις στο Outer London και έξιστο Inner London Εννέα περιφέρειες ήταν στη Γερμανίαmiddot καμία από αυτές δεν ήταν στην πρωτεύουσα (Berlin)μολονότι ο κατάλογος δεν περιελάμβανε το Potsdam Kreisfreie Stadt στο γειτονικό Βρανδεμβούργο Πέντε ακόμαπεριφέρειες βρίσκονταν στις περιφέρειες των πρωτευουσών της Δανίας της Ιρλανδίας του Λουξεμβούργου τηςΑυστρίας και της Σουηδίας Στις υπόλοιπες περιφέρειες περιλαμβάνονταν μια δεύτερη περιφέρεια στην Αυστρία(Innsbruck) η γαλλική υπερπόντια περιφέρεια Guyane δύο ισπανικές νησιωτικές περιφέρειες (Fuerteventura καιEivissa Formentera) καθώς και το Ilfov

Πολλές περιφέρειες που κατέγραψαν μείωση του πληθυσμού βρίσκονταν σε ανατολικά

και δυτικά κράτη μέλη

Σε 17 περιφέρειες NUTS 3 ο πληθυσμός μειώθηκε το 2014 κατά περισσότερο από 150 ανά 1 000 κατοίκουςΟι περιφέρειες αυτές βρίσκονταν κυρίως στη Βουλγαρία (επτά περιφέρειες) στην Κροατία (τρεις περιφέρειες) καιστην Πορτογαλία (δύο περιφέρειες) και από μία περιφέρεια στη Γερμανία την Ελλάδα τη Λετονία τη Λιθουανία καιτη Ρουμανία Η μεγαλύτερη μείωση του πληθυσμού μεταξύ των περιφερειών NUTS 3 (249 ανά 1 000 κατοίκους)καταγράφηκε στην ελληνική περιφέρεια Κεντρικός Τομέας Αθηνών ενώ το Vidin στη Βουλγαρία ήταν η μόνη άλληπεριφέρεια που κατέγραψε μείωση του πληθυσμού κατά τουλάχιστον 200 ανά 1 000 κατοίκους

Γενικότερα οι 268 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ όπου ο πληθυσμός μειώθηκε κατά περισσότερο από 40 ανά 1000 κατοίκους το 2014 (η πιο σκουρόχρωμη πορτοκαλί απόχρωση στον χάρτη 3) ήταν κατά κύριο λόγο επικεν-τρωμένες σε διάφορες περιοχές στα κράτη μέλη της Βαλτικήςmiddot σrsquo ένα τόξο στη νοτιοανατολική Ευρώπη το οποίοξεκινάει από την Κροατία περνάει από την Ουγγαρία τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και καταλήγει στην Ελλάδαmiddot σεαρκετές περιφέρειες της Ιβηρικής Χερσονήσουmiddot και σε πολλές περιοχές της ανατολικής Γερμανίας Σε πολλές άλλεςχώρες ελάχιστες περιφέρειες κατέγραψαν μείωση του πληθυσμού κατά περισσότερο από 40 ανά 1 000 κατοίκουςσυμπεριλαμβανομένων 22 περιφερειών που βρίσκονταν διάσπαρτες στο μεγαλύτερο μέρος της Ιταλίας

Από τις περιφέρειες των χωρών ΕΖΕΣ και των υποψηφίων χωρών η μεγαλύτερη δια-κύμανση στην αύξηση του πληθυσμού σημειώθηκε στις τουρκικές περιφέρειες

Σε γενικές γραμμές κατά τη διάρκεια του 2014 παρατηρούνταν συχνότερα αύξηση του πληθυσμού σε ολόκλη-ρο το φάσμα των περιφερειών NUTS 3 της ΕΖΕΣ και των υποψηφίων χωρών (εθνικά στοιχεία για την Αλβανία καιτη Σερβία) όπως φαίνεται στον χάρτη 3 ενώ θετικές εξελίξεις καταγράφονται σε 115 περιφέρειες και μόνο σε 25περιφέρειες σημειώθηκε πτώση του αριθμού των κατοίκων τους Ο πληθυσμός αυξήθηκε σε κάθε περιφέρεια τωνχωρών ΕΖΕΣ Σε σχετικούς όρους η ταχύτερη αύξηση του πληθυσμού σημειώθηκε στο Oslo (την πρωτεύουσατης Νορβηγίας) και στο Freiburg (δυτική Ελβετία)

Στις υποψήφιες χώρες η εικόνα ήταν περισσότερο ανάμεικτη ο πληθυσμός παρουσίαζε μείωση στην Αλβανίακαι τη Σερβία (εθνικά στοιχεία) στις μισές από τις οκτώ περιφέρειες της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας τηςΜακεδονίας και σε 16 τουρκικές περιφέρειες οι περισσότερες από τις οποίες βρίσκονταν στην κεντρική και βορειο-ανατολική Τουρκία Τα φθίνοντα στοιχεία για τον πληθυσμό σrsquo αυτές τις περιφέρειες της Τουρκίας θα μπορούσαννα αντιπαρατεθούν με τα πολύ υψηλά ποσοστά αύξησης του πληθυσμού σε άλλα μέρη της χώρας Πράγματι ηΤουρκία εμφάνισε τον μεγαλύτερο βαθμό διακύμανσης όσον αφορά τη μεταβολή του πληθυσμού μεταξύ των περι-

φερειών NUTS 3 όπου το ακαθάριστο ποσοστό αύξησης του πληθυσμού κυμαίνεται από -393 ανά 1 000 κατοίκουςστο Ccedilankiri (κοντά στην πρωτεύουσα της χώρας Ankara) έως 638 ανά 1 000 κατοίκους στο Bayburt (στο βο-ρειοανατολικό τμήμα της χώρας) Οι σημαντικές αποκλίσεις όσον αφορά τις δημογραφικές εξελίξεις στις τουρκικέςπεριφέρειες μπορούν συχνά να αποδοθούν στις εσωτερικές μεταναστευτικές συνήθειες γενική ροή μεταναστώναπό τις ανατολικές προς τις δυτικές περιφέρειες

Από το 1985 αυξάνεται συστηματικά η καθαρή εισροή μεταναστών προς τα κράτη μέλητης ΕΕ-28

Η μεταβολή του συνολικού πληθυσμού απορρέει από τη συνδρομή δύο παραγόντων τη φυσική μεταβολή τουπληθυσμού και την καθαρή μετανάστευση συν τη στατιστική προσαρμογή (στο εξής θα αναφέρεται απλώς ωςlaquoκαθαρή μετανάστευσηraquo) Αυτοί οι παράγοντες μπορούν να συνδυαστούν ώστε να ενισχύσουν την αύξηση τουπληθυσμού ή τη μείωση του πληθυσμού ή μπορούν να αλληλοεξουδετερωθούν σε κάποιο βαθμό αν κινηθούν προςαντίθετες κατευθύνσεις

Κατά παράδοση οι μεταναστευτικές ροές ήταν σχετικά εξισορροπημένες κατά τη δεκαετία του rsquo60 ενώ μέχριτο 1970 καταγράφηκε καθαρή εκροή 707 028 ατόμων τα οποία μετανάστευσαν από τα κράτη μέλη της ΕΕ-28 σεάλλους προορισμούς σrsquo ολόκληρο τον κόσμοmiddot αυτός ήταν ο μεγαλύτερος αριθμός καθαρής μετανάστευσης καθrsquo όλητην περίοδο 1961-2014 Την επόμενη φορά που σημειώθηκε καθαρή εκροή μεταναστών από τα κράτη μέλη τηςΕΕ-28 ήταν μεταξύ 1982 και 1984 (περίοδος ύφεσης) ΄Εκτοτε οι μετανάστες που καταφθάνουν στην ΕΕ είναιδιαρκώς περισσότεροι από εκείνους που την εγκαταλείπουν Από το 1988 και μετά η θετική καθαρή μετανάστευσηυπερέβαινε το μισό εκατομμύριο ανθρώπους κάθε χρόνο με εξαίρεση το 1991 και το 1997 ενώ καταγράφηκε καθαρήμετανάστευση άνω του ενός εκατομμυρίου ατόμων σε 10 από τα 27 έτη της περιόδου 1988-2014 Η καθαρή μετα-νάστευση για τα κράτη μέλη της ΕΕ-28 ανήλθε σε 18 εκατομμύρια άτομα το 2003 έτος μετά το οποίο το μέγεθοςτης αύξησης του πληθυσμού λόγω της καθαρής μετανάστευσης μειώθηκε σε μόλις 712 000 άτομα το 2011 Το2013 η καθαρή μετανάστευση εκτοξεύθηκε σε 17 εκατομμύρια άτομα και παρέμεινε πάνω από το ένα εκατομμύριοτο 2014

Χάρτης 4 Ακαθάριστο ποσοστό της καθαρής μετανάστευσης (συν στατιστικές προσαρμο-γές) κατά περιφέρειες NUTS 3 2014 (1)(ανά 1 000 κατοίκους)Πηγή Eurostat (demorgind3)και (demogind)

Οι καθαρές μεταναστευτικές εισροές είναι ιδιαίτερα υψηλές σε πολλές περιφέρειες της

Γερμανίας

Ο χάρτης 4 παρουσιάζει το ακαθάριστο ποσοστό καθαρής μετανάστευσης για το 2014 το οποίο ανήλθε κατάμέσο όρο σε 22 ανά 1 000 κατοίκους σrsquo ολόκληρη την ΕΕ-28 Παρατηρείται ομοιότητα μεταξύ των χαρτών 3 και 4κάτι που τονίζει τη στενή σχέση μεταξύ των μεταναστευτικών ροών και της συνολικής μεταβολής του πληθυσμούεξέλιξη η οποία εντάθηκε από το γεγονός ότι το ποσοστό της φυσικής μεταβολής του πληθυσμού ήταν σχεδόν

ισορροπημένο σε πολλές περιφέρειες της ΕΕ

Το 2014 η καθαρή εισροή μεταναστών (από άλλες περιφέρειες του ίδιου κράτους μέλους από άλλες περιφέρειεςτης ΕΕ ή από τρίτες χώρες) συγκεντρωνόταν ιδιαίτερα σε πολλές περιοχές της Γερμανίας Από τις 19 περιφέρειεςμε καθαρή μετανάστευση 150 ανά 1 000 κατοίκους και άνω οι 12 βρίσκονταν στη Γερμανία Αν η αναλογία αυτήεπεκταθεί στις 217 περιφέρειες με καθαρή μετανάστευση τουλάχιστον 80 ανά 1 000 κατοίκους (η πιο σκουρόχρω-μη μπλε απόχρωση στον χάρτη 4) τότε ο αριθμός των γερμανικών περιφερειών αυξάνεται σε 147 Το ΗνωμένοΒασίλειο (26 περιφέρειες) η Γαλλία (11 περιφέρειες) η Αυστρία (10 περιφέρειες) και η Σουηδία (9 περιφέρειες)αποτελούσαν επίσης συνήθεις προορισμούς για τους μετανάστες

Η υψηλότερη καθαρή εισροή μεταναστών καταγράφηκε στο Ilfov στη Ρουμανία όπου το ακαθάριστο ποσοστόκαθαρής μετανάστευσης ήταν 298 ανά 1 000 κατοίκους Τα επόμενα τέσσερα υψηλότερα ποσοστά καθαρής με-τανάστευσης καταγράφηκαν σε γερμανικές περιφέρειες mdash Landshut Kreisfreie Stadtmiddot Suhl Kreisfreie StadtmiddotLeipzig Kreisfreie Stadtmiddot και Gieszligen Landkreis mdash όπου τα ποσοστά κυμαίνονταν μεταξύ 218 και 239 ανά 1000 κατοίκους Το Tower Hamlets στο Λονδίνο ήταν η μόνη άλλη περιφέρεια NUTS 3 με ακαθάριστο ποσοστόκαθαρής μετανάστευσης άνω των 200 ανά 1 000 κατοίκους ενώ το Luxembourg (199) και η Frankfurt am MainKreisfreie Stadt (192) κατέγραψαν ελαφρώς χαμηλότερο ποσοστό

Και οι τέσσερις περιφέρειες που αποτελούν την ελληνική πρωτεύουσα κατέγραψαν κα-

θαρή μεταναστευτική εκροή (αποδημία) το 2014

Σε 430 περιφέρειες NUTS 3 της ΕΕ-28 η καθαρή μετανάστευση το 2014 ήταν αρνητική (με άλλα λόγια πε-ρισσότεροι άνθρωποι εγκατέλειψαν μια περιφέρεια παρά αφίχθησαν σε αυτή) και σε 117 από αυτές το ακαθάριστοποσοστό ήταν κάτω από -40 ανά 1 000 κατοίκους Οι περίφερειες αυτές ήταν διάσπαρτες σε όλη τη Σλοβενία τηνΚροατία την Ουγγαρία τη Ρουμανία τη Βουλγαρία την Ελλάδα και την Κύπρο (μία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδοανάλυσης) στην ανατολική και τη νότια Ευρώπη καθώς και στα κράτη μέλη της Βαλτικής στη βόρεια Ευρώπη σεαρκετές περιφέρειες της Ιβηρικής Χερσονήσου στο Icircle de France και στη γειτονική περιφέρεια Champagne-Ardenneτης Γαλλίας σε μεγάλο τμήμα της Ιρλανδίας καθώς και σε ελάχιστες περιφέρειες αλλού Από αυτές τις περιφέρειεςοι οκτώ ήταν περιφέρειες πρωτευουσών οι τέσσερις περιφέρειες που αποτελούν την ελληνική πρωτεύουσα Αθήναμία από τις περιφέρειες Inner London το Paris το Bucureşti και η Κύπρος Τα υψηλότερα αρνητικά ακαθάρισταποσοστά καθαρής μετανάστευσης καταγράφηκαν στην ιρλανδική περιφέρεια Border και σε μία από τις ελληνικέςπεριφέρειες της πρωτεύουσας τον Κεντρικό Τομέα Αθηνών όπου το ποσοστό καθαρής μετανάστευσης μειώθηκεσε -211 ανά 1 000 κατοίκους

ΕΣΤΙΑΣΗ ΣΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ

Border Ιρλανδία

Η περιφέρεια NUTS 3 της ΕΕ με το χαμηλότερο ακαθάριστο ποσοστό καθαρής μετανάστευσης ήταν το Borderστην Ιρλανδίαmiddot το 2014 εμφάνιζε ακαθάριστο ποσοστό καθαρής μετανάστευσης (η διαφορά μεταξύ εισερχόμενηςκαι εξερχόμενης μετανάστευσης) -211 ανά 1 000 κατοίκους

amp169 Scollonp

Στις χώρες ΕΖΕΣ και τις υποψήφιες χώρες καταγράφηκαν αντικρουόμενες τάσεις ως προς τις καθαρές μεταναστευ-

τικές ροές το 2014 (διατίθενται μόνο εθνικά στοιχεία για την Αλβανία και τη Σερβία) Αυτό ισχύει πρωτίστωςγια την Τουρκία όπου 22 περιφέρειες NUTS 3 κατέγραψαν διψήφια αρνητικά ποσοστά καθαρής μετανάστευσηςmdash το χαμηλότερο ποσοστό (-433 ανά 1 000 κατοίκους) στο Ccedilankiri (βορειοανατολικά της Ankara) Αντίθεταυπήρχαν 11 τουρκικές περιφέρειες NUTS 3 με διψήφια θετικά ποσοστά το υψηλότερο (541 ανά 1 000 κατοίκους)καταγράφηκε στο Bayburt (στη βορειοανατολική Τουρκία) Διαφορετικά η καθαρή μετανάστευση ήταν θετική σεκάθε μία από τις περιφέρειες NUTS 3 της ΕΖΕΣmiddot το υψηλότερο ποσοστό ήταν 146 ανά 1 000 κατοίκους στηνπεριφέρεια Freiburg της δυτικής Ελβετίας

Ποσοστά γεννητικότητας και γονιμότητας

Οι γυναίκες στην ΕΕ γεννούν λιγότερα παιδιά γεγονός που συμβάλλει στην επιβράδυνση της φυσικής αύξησης τουπληθυσμού ή ακόμα και στην αρνητική φυσική μεταβολή του πληθυσμού (περισσότεροι θάνατοι παρά γεννήσεις)βλ άρθρο για τις δημογραφικές προβολές που παρουσιάζει επισκόπηση του τρόπου με τον οποίο οι δημογραφικέςεξελίξεις πρόκειται να επηρεάσουν τον πληθυσμό των περιφερειών της ΕΕ

Σrsquo αυτή την ενότητα παρουσιάζονται πληροφορίες σχετικά με τα περιφερειακά ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας(ο λόγος του αριθμού των γεννήσεων προς τον μέσο πληθυσμό εκφρασμένος ανά 1 000 κατοίκους) και τα ποσοστάγονιμότητας (ο μέσος αριθμός παιδιών που γεννά μια γυναίκα) Το 2014 το ακαθάριστο ποσοστό γεννητικότηταςστην ΕΕ-28 ήταν 101 γεννήσεις ανά 1 000 κατοίκους Στα κράτη μέλη της ΕΕ το ακαθάριστο ποσοστό γεννητι-κότητας έφτασε στο ύψιστο σημείο των 146 γεννήσεων ανά 1 000 κατοίκους στην Ιρλανδία και ήταν επίσης σχετικάυψηλό στη Γαλλία (124 γεννήσεις) στο Ηνωμένο Βασίλειο (120 γεννήσεις) και στη Σουηδία (119 γεννήσεις)Στο άλλο άκρο του φάσματος το ακαθάριστο ποσοστό γεννητικότητας ήταν 100 γεννήσεις ανά 1 000 κατοίκους

ή χαμηλότερο στο μεγαλύτερο μέρος της ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία Κροατία Ουγγαρία Πολωνία και Ρου-μανία) της νότιας Ευρώπης (Ελλάδα Ισπανία Ιταλία Μάλτα και Πορτογαλία) καθώς και στη Γερμανία και τηνΑυστρία

Ορισμένα από τα υψηλότερα ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας στην ΕΕ καταγράφηκαν

στις περιφέρειες της πρωτεύουσας στο Βέλγιο την Ιρλανδία τη Γαλλία και το ΗνωμένοΒασίλειο

Στο διάγραμμα 3 εμφανίζονται τα ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας για τις περιφέρειες NUTS 2 το 2014 Σε όλατα πολυπεριφερειακά κράτη μέλη της ΕΕ και τρίτες χώρες που εμφανίζονται στο διάγραμμα το ακατέργαστο ποσο-στό γεννητικότητας ήταν πάνω από τον εθνικό μέσο όρο στην περιφέρεια της πρωτεύουσας Ορισμένα κράτη μέληανέφεραν πολύ ομοιογενή περιφερειακά ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας πχ στην Τσεχική Δημοκρατία τηνΠολωνία και την Ουγγαρία ΄Αλλα εμφάνισαν πιο ετερογενή εικόνα συχνά λόγω μίας μόνο ή ελάχιστων περιφερειώνμε ιδιαίτερα υψηλά ποσοστά στο Βέλγιο η πρωτεύουσα Reacutegion de Bruxelles-CapitaleBrussels HoofdstedelijkGewest ήταν η μόνη περιφέρεια με ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας πάνω από τον εθνικό μέσο όρο ενώ οιαπόκεντρες περιφέρειες Ciudad Autoacutenoma de Melilla και Ciudad Autoacutenoma de Ceuta στην Ισπανία καθώς καιη Guyane και τη La Reacuteunion στη Γαλλία κατέγραψαν ποσοστά αισθητά υψηλότερα από εκείνα που κατάγραφηκανσε οποιαδήποτε από τις άλλες περιφέρειες στα εν λόγω κράτη μέλη Πράγματι τα τρία υψηλότερα ακαθάρισταποσοστά γεννητικότητας μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ καταγράφηκαν στη Guyane στη Ciudad Autoacutenoma deMelilla και στη La Reacuteunion ακολουθούμενες από τρεις περιφέρειες πρωτευουσών Inner London - East Reacutegionde Bruxelles-CapitaleBrussels Hoofdstedelijk Gewest και Icircle de Francemiddot όλες αυτές οι περιφέρειες είχαν ποσοστά150 γεννήσεων ανά 1 000 κατοίκους ή υψηλότερα όπως και το Outer London - West and North West

Τα πέντε χαμηλότερα ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας (λιγότερες από 70 γεννήσεις ανά 1 000 κατοίκουςτο 2014) συγκεντρώνονταν στα νότια κράτη μέλη από δύο στην Ιταλία και την Πορτογαλία και ένα στην ΙσπανίαΤο χαμηλότερο ποσοστό σημειώθηκε στη βορειοδυτική Ισπανία στο Principado de Asturias (63 γεννήσεις ανά 1000 κατοίκους)

Σε όλες τις περιφέρειες NUTS 2 των χωρών της ΕΖΕΣ τα ακαθάριστα ποσοστά γεννητικότητας κυμαίνοντανκατά κανόνα μεταξύ 100-150 γεννήσεις ανά 1 000 κατοίκους το 2014 Οι μοναδικές εξαιρέσεις ήταν το Hedmarkog Oppland (νοτιοανατολική Νορβηγία) και τρεις περιφέρειες της Ελβετίας mdashEspace Mittelland Ostschweiz καιTicinomiddot και στις τέσσερις εν λόγω περιφέρειες το ακαθάριστο ποσοστό γεννητικότητας ήταν κάτω από 100 γεν-νήσεις ανά 1 000 κατοίκους

Αντιθέτως τα ακαθάριστα ποσοστά γεννήσεων κυμαίνονταν μεταξύ 100-150 γεννήσεις ανά 1 00 κατοίκους στιςυποψήφιες χώρες (εθνικά στοιχεία για την Αλβανία και τη Σερβία) με εξαίρεση 14 περιφέρειες NUTS 2 της Τουρ-κίας όπου το ακαθάριστο ποσοστό γεννητικότητας ήταν υψηλότερο Το υψηλότερο ποσοστό ανήλθε σε 308γεννήσεις ανά 1 000 κατοίκους στην περιφέρεια Şanliurfa Diyarbakir στη νότια Τουρκία

Διάγραμμα 3 Ακαθάριστο ποσοστό γεννήσεων κατά περιφέρειες NUTS 2 2014 (1)(αριθ-μός γεννήσεων ζώντων ανά 1 000 κατοίκους)Πηγή Eurostat (demorgind3) και (demogind)

Τα ποσοστά γονιμότητας μειώθηκαν κατά την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα

Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας ακολουθούσε φθίνουσα πορεία στην ΕΕ-28 κατά την έναρξη του αιώνα Το2001 και το 2002 ήταν 146 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα αλλά ανέκαμψε ανερχόμενο σε 162 έως το 2010προτού μειωθεί εκ νέου σε 154 έως το 2013 και επανακάμψει σε 158 το 2014 Στα αναπτυγμένα μέρη τουκόσμου το συνολικό ποσοστό γονιμότητας 210 γεννήσεων ζώντων ανά γυναίκα θεωρείται ο φυσιολογικός ρυθμόςαντικατάστασης mdash με άλλα λόγια το επίπεδο στο οποίο το μέγεθος του πληθυσμού θα παρέμενε μακροπρόθεσμασταθερό εάν δεν υπήρχε μεταναστευτική εισορή ή εκροή

Το υψηλότερο ποσοστό γονιμότητας στα κράτη μέλη της ΕΕ το 2014 σημειώθηκε στη Γαλλία (201 γεννήσειςζώντων ανά γυναίκα) και ακολουθούσαν η Ιρλανδία (194) η Σουηδία (188) και το Ηνωμένο Βασίλειο (181) Ταποσοστά γονιμότητας ήταν συχνά υψηλότερα στα κράτη μέλη όπου η οικογένεια ως μονάδα ήταν σχετικά αδύναμη

(χαμηλά ποσοστά εγγάμων και υψηλά ποσοστά γεννήσεων εκτός γάμου) τα ασταθή ζευγάρια ήταν σχετικά κοινόφαινόμενο (σχετικά υψηλός αριθμός διαζυγίων) και η συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας ήταν υψηλήΤα ποσοστά γονιμότητας ήταν 150 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα ή χαμηλότερα σε 13 κράτη μέλη της ΕΕmiddot τοχαμηλότερο ποσοστό σημειώθηκε στην Πορτογαλία (123 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα)

Οι διαφορές στα ποσοστά γονιμότητας των περιφερειών μπορεί να συνδέονται με μια σειρά παραγόντων μετα-ξύ άλλων με την κοινωνικοοικονομική διάρθρωση του πληθυσμού (πχ το μορφωτικό επίπεδο το εργασιακόκαθεστώς το εισόδημα ή την ηλικία)middot τον τόπο κατοικίας (πχ διαθεσιμότητα υποδομών παιδικών σταθμών ήκατάσταση της στεγαστικής αγοράς)middot ή σε πολιτιστικούς παράγοντες (πχ θρησκευτικές πεποιθήσεις και έθιμανοοτροπία τεκνοποίησης εκτός γάμου ή αντιλήψεις σχετικά με την αντισύλληψη) Η κατανομή των ποσοστών γο-νιμότητας εμφανίζεται στο διάγραμμα 4 για τις περιφέρειες NUTS 2 Το διάγραμμα αυτό όπως και το διάγραμμα3 εμφανίζεται ιδιαίτερα ομοιογενές καθώς οι περισσότερες περιφέρειες του ίδιου κράτους μέλους της ΕΕ σπάνια

καταγράφουν ποσοστά που απέχουν από τον εθνικό μέσο όρο το 2014 Οι εξαιρέσεις αυτού του κανόνα είναι καιπάλι μεταξύ άλλων η απόκεντρη ισπανική περιφέρεια Ciudad Autoacutenoma de Melilla και οι γαλλικές υπερπόντιεςπεριφέρειες της Guyane La Reacuteunion Guadeloupe και Martiniquemiddot αυτές ήταν οι μόνες περιφέρειες NUTS 2 πουτο 2014 σημείωσαν συνολικά ποσοστά γονιμότητας πάνω από τον φυσικό ρυθμό αντικατάστασης 210

Η ανάλυση για τις χώρες της ΕΖΕΣ επιβεβαιώνει ότι τα ποσοστά γονιμότητας για τις περιφέρειες NUTS 2 ήτανσυστηματικά χαμηλότερα από τον φυσικό ρυθμό αντικατάστασης Το ίδιο ίσχυε στις υποψήφιες χώρες (εθνικάστοιχεία για την Αλβανία και τη Σερβία) πλην της Τουρκίας Στην Τουρκία διαπιστώνεται η αδρή διάκριση μεταξύδυτικών περιφερειών (με σχετικά χαμηλά ποσοστά γονιμότητας) και ανατολικών περιφερειών (με πολύ υψηλότεραποσοστά) πχ το χαμηλότερο ποσοστό γεννητικότητας (159 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα) καταγράφηκε στηZonguldak Karabuumlk Bartin στις ακτές της Μαύρης Θάλασσας ενώ το υψηλότερο ποσοστό σημειώθηκε στηŞanliurfa Diyarbaki (391 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα) mdash η περιφέρεια αυτή κατέγραψε επίσης το υψηλότεροακαθάριστο ποσοστό γεννήσεων στην Τουρκία (βλ ανωτέρω)

Διάγραμμα 4 Συνολικό ποσοστό γονιμότητας κατά περιφέρειες NUTS 2 2014 (1)(μέσοςαριθμός γεννήσεων ζώντων ανά γυναίκα)Πηγή Eurostat (demorfrate2)

Τα υψηλότερα ποσοστά γονιμότητας καταγράφονται πρωτίστως σε γαλλικές και βρετανι-

κές περιφέρειες

Στον χάρτη 5 παρέχεται λεπτομερέστερη ανάλυση του ίδιου δείκτη που εμφανίζει το ποσοστό γονιμότητας γιατις περιφέρειες NUTS 3 Η γαλλική υπερπόντια περιφέρεια Guyane και το ισπανικό απόκεντρο έδαφος της περι-φέρειας Ciudad Autoacutenoma de Melilla κατέγραψαν τα υψηλότερα ποσοστά το 2014 350 και 270 γεννήσεις ζώντωνανά γυναίκα αντίστοιχα Οι περιφέρειες αυτές ακολουθούνταν από την περιφέρεια Seine-Saint-Denis (κοντά στηγαλλική πρωτεύουσα) και μια άλλη γαλλική υπερπόντια περιφέρεια τη La Reacuteunion Συνολικά 34 περιφέρειεςNUTS καταγράφουν ποσοστά γονιμότητας άνω του 210middot περισσότερες από τις μισές (20 συνολικά) στη Γαλλίακαι περισσότερες από το ένα τέταρτο (9 περιφέρειες) στο Ηνωμένο Βασίλειο Παρόμοια εικόνα προκύπτει για 186

περιφέρειες NUTS με ποσοστό γονιμότητας 190 ή περισσότερο (η πιο σκουρόχρωμη πορτοκαλί απόχρωση στονχάρτη ) καθώς μόλις πάνω από τα τρία τέταρτα αυτών των περιφερειών ήταν στη Γαλλία ή στο Ηνωμένο Βασίλειοενώ στις εν λόγω περιφέρειες περιλαμβάνονταν επίσης έξι από τις οκτώ περιφέρειες της Ιρλανδίας και 10 από τις 21περιφέρειες της Σουηδίας

Douro Πορτογαλία

Ποσοστό γονιμότητας 210 γεννήσεων ζώντων ανά γυναίκα θεωρείται ο φυσικός ρυθμός αντικατάστασης στιςανεπτυγμένες χώρες Με άλλα λόγια το επίπεδο στο οποίο το μέγεθος του πληθυσμού θα παρέμενε μακρο-πρόθεσμα σταθερό εάν δεν υπήρχε μεταναστευτική εισορή ή εκροή Κατά κανόνα τα ποσοστά γονιμότηταςστις περιφέρειες της ΕΕ είναι πολύ χαμηλότερα πχ το Douro ήταν μία από τις τέσσερις περιφέρειες NUTS 3στην Πορτογαλία που κατέγραψε ποσοστό γονιμότητας χαμηλότερο από 10 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα το 2014

amp169 Aires Almeida

Αντιθέτως τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας (κάτω από 135) σημειώθηκαν κυρίως στη Γερμανία καθώς καιστα ανατολικά και νότια κράτη μέλη ιδίως στην Κύπρο (μία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδο ανάλυσης) στην Πορ-τογαλία (σε 22 από τις 25 περιφέρειες) στην Ισπανία (σε 37 από τις 59 περιφέρειες) στη Σλοβακία (σε 5 από τις8 περιφέρειες) και στην Πολωνία (σε 42 από τις 72 περιφέρειες) και σε μικρότερο βαθμό στην Ελλάδα και τηνΙταλία

Χάρτης 5 Συνολικό ποσοστό γονιμότητας κατά περιφέρειες NUTS 3 2014 (1)(μέσος α-ριθμός γεννήσεων ζώντων ανά γυναίκα)Πηγή Eurostat (demorfrate3) και (demofind)

Το 2014 καμία από τις περιφέρειες NUTS 3 των χωρών ΕΖΕΣ δεν δήλωσε ποσοστό γονιμότητας άνω του 210

Ωστόσο τέσσερις περιφέρειες της Νορβηγίας μία περιφέρεια της Ελβετίας και μία περιφέρεια Ισλανδίας δήλωσανποσοστά γονιμότητας άνω του 190 mdash το υψηλότερο ποσοστό (203) καταγράφηκε στο Landsbyggeth στην Ισλανδία

Μεταξύ των υποψηφίων χωρών (εθνικά στοιχεία για την Αλβανία και τη Σερβία) τρεις από τις οκτώ περιφέρειεςστην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας δήλωσαν ποσοστά γονιμότητας κάτω από 135 το 2014Αντιθέτως σε 29 περιφέρειες της Τουρκίας το ποσοστό γονιμότητας υπερέβη το 210 ενώ άλλες 13 περιφέρειεςκατέγραψαν ποσοστό 190 ή υψηλότερο Τα δύο υψηλότερα ποσοστά το 2014 καταγράφηκαν στις δυτικές τουρκι-κές περιφέρειες Şanliurfa (452) και Sirnak (422) Υπήρχε έντονη αντίθεση ανάμεσα σrsquo αυτά τα σχετικά υψηλάποσοστά γονιμότητας και σε εκείνα που καταγράφηκαν στις περισσότερες δυτικές περιφέρειες της Τουρκίας στιςοποίες τα ποσοστά γονιμότητας ήταν γενικά 15-19 γεννήσεις ζώντων ανά γυναίκα (πλησιέστερα στα ποσοστά πουκαταγράφονταν σε όλη την ΕΕ)

Ποσοστά θνησιμότητας

Το 2014 σημειώθηκαν 494 εκατομμύρια θάνατοι σε ολόκληρη την ΕΕ-28 δηλαδή 11 λιγότεροι απrsquo ότι το 2013Το ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας στην ΕΕ-28 ήταν 97 θάνατοι ανά 1 000 κατοίκους το 2014 και κυμαινόταναπό 151 στη Βουλγαρία 143 στη Λετονία και 137 στη Λιθουανία έως λιγότερο από 80 θανάτους ανά 1 000κατοίκους στη Μάλτα το Λουξεμβούργο την Ιρλανδία και την Κύπρο

Γενικά το ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας αντικατοπτρίζει τη διάρθρωση του πληθυσμού (οι ηλικιωμένοι ε-ίναι πιθανότερο να πεθάνουν) καθώς και την πιθανότητα προσβολής από συγκεκριμένη ασθένειανόσο ή θανάτουαπό εξωτερική αιτία Αξίζει να σημειωθεί ότι περιφερειακές στατιστικές για ορισμένες αιτίες θανάτου ndashαπό παθήσειςτου κυκλοφορικού συστήματος και από καρκίνοndash παρέχονται σε άρθρο σχετικά με την υγεία

Στο διάγραμμα 5 εμφανίζεται η διακύμανση των ποσοστών θνησιμότητας μεταξύ των περιφερειών NUTS 2 Σύγ-κριση μπορεί να γίνει με το διάγραμμα 3 το οποίο εμφανίζει παρόμοια ανάλυση του ακαθάριστου ποσοστού γεν-νητικότητας Από τη σύγκριση αυτή μπορεί να φανεί ότι κατά κανόνα το ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότηταςπαρουσιάζει μεγαλύτερες διακυμάνσεις μεταξύ των περιφερειών απrsquo ότι το ακαθάριστο ποσοστό γεννητικότηταςΗ Τσεχική Δημοκρατία δήλωσε τα πιο ομοιογενή ποσοστά θνησιμότητας μεταξύ των περιφερειών της ενώ διαπι-στώθηκε πολύ ευρύτερη διασπορά στην Ισπανία τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο Τα ποσοστά θνησιμότηταςστις τουρκικές περιφέρειες ήταν επίσης σχετικά ανομοιογενή Σε όλα σχεδόν τα πολυπεριφερειακά κράτη μέλη τοακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας στην περιφέρεια της πρωτεύουσας ήταν χαμηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο

mdash η μόνη εξαίρεση ήταν η Κροατία η Πολωνία και η Σλοβενία Το ίδιο ίσχυε επίσης για την Ελβετία

Το 2014 τέσσερις βουλγαρικές περιφέρειες κατέγραψαν τα υψηλότερα ακαθάριστα ποσοστά θνησιμότητας στηνΕΕ από 145 σε 198 θανάτους ανά 1 000 κατοίκους Το υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας καταγράφηκε στηνβόρεια περιφέρεια Severozapaden στην οποία σημειώθηκε επίσης το χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής Το χαμηλότεροακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας καταγράφηκε στη γαλλική υπερπόντια περιφέρεια Guyane 31 θάνατοι ανά 1000 κατοίκους Εξίσου χαμηλό ποσοστό θνησιμότητας σημειώθηκε στην τουρκική περιφέρεια Mardin BatmanSirnak Siirt ΄Αλλες περιφέρειες της ΕΕ με χαμηλά ποσοστά θνησιμότητας είναι το Inner London ndash East (43)και το Inner London ndash West (47) Διάφορες άλλες περιφέρειες πρωτευουσών είχαν χαμηλά ακαθάριστα ποσοστάθνησιμότητας πχ στη Γαλλία την Ιρλανδία την Ισπανία το Λουξεμβούργο (μία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδοανάλυσης) τη Σουηδία και τη Φινλανδία

Διάγραμμα 5 Ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας κατά περιφέρειες NUTS 2 2014 (1)(α-ριθμός θανάτων ανά 1 000 κατοίκους)Πηγή Eurostat (demorgind3) και (demogind)

Βρεφική θνησιμότητα

Η σημαντική αύξηση του προσδόκιμου ζωής σε ολόκληρη την ΕΕ τα τελευταία χρόνια δεν οφείλεται μόνο στο γε-

γονός ότι τα άτομα ζουν όλο και περισσότερο αλλά μπορεί επίσης να αποδοθεί σε μείωση των ποσοστών βρεφικήςθνησιμότητας Το 2014 στην ΕΕ-28 πέθαναν περίπου 19 100 παιδιά προτού συμπληρώσουν το πρώτο έτος τηςηλικίας τους Αυτό ισοδυναμεί με ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας 37 θανάτους ανά 1 000 γεννήσεις ζώντωνmiddot τοαντίστοιχο ποσοστό ήταν 53 πριν από μία δεκαετία και 328 πριν από μισό αιώνα

Στο διάγραμμα 6 εμφανίζεται το εύρος των ποσοστών βρεφικής θνησιμότητας στις περιφέρειες NUTS 2 το 2014Τα κράτη μέλη της ΕΕ με ιδιαίτερα ετερογενή ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στις περιφέρειές τους είναι μεταξύάλλων η Σλοβακία η Φινλανδία η Γαλλία και η Αυστρία Η σχετικά μεγάλη ανομοιογένεια στη Φινλανδία οφείλεταιστην ιδιαίτερη κατάσταση που επικρατεί στη νησιωτική περιφέρεια Aringland όπου δεν πέθανε κανένα παιδί ηλικίαςκάτω του ενός έτους (και ως εκ τούτου το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας ήταν 00) Μεταξύ των περιφερειώντης ΕΕ το χαμηλότερο ποσοστό εκτός από το ποσοστό για το Aringland ήταν 07 και καταγράφηκε στη δυτικήπεριφέρεια της Αυστρίας Vorarlberg Αντιθέτως ποσοστά τουλάχιστον 100 θάνατοι ανά 1 000 γεννήσεις ζώντωνκαταγράφηκαν σε τρεις περιφέρειες της ανατολικής Ευρώπης Sud-Est (Ρουμανία) Yugoiztochen (Βουλγαρία) καιVyacutechodneacute Slovensko (Σλοβακία) Πέντε από τα κράτη μέλη που έχουν περισσότερες από μία περιφέρειες ανέφερανποσοστά βρεφικής θνησιμότητας για την περιφέρεια της πρωτεύουσάς τους που ήταν πάνω από τον εθνικό μέσο

όρο Κροατία Πορτογαλία Ισπανία Κάτω Χώρες και Αυστρία Το ίδιο ίσχυε επίσης για τη Νορβηγία

Στις χώρες ΕΖΕΣ τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στην Ισλανδία το Λιχτενστάιν και όλες τις επτά περι-φέρειες NUTS 2 στη Νορβηγία ήταν κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ-28 Κατά μέσο όρο η Ελβετία κατέγραψεελαφρώς υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας παρόλο που οι περιφέρειες Reacutegion leacutemanique Espace Mit-telland και Ticino κατέγραψαν επίσης ποσοστά χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ΕΕ-28

Υψηλότερα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας καταγράφηκαν στις υποψήφιες χώρες (εθνικά στοιχεία για την Αλβανίακαι Σερβία) από 49 θανάτους ανά 1 000 γεννήσεις ζώντων στο Μαυροβούνιο (ενιαία περιφέρεια σε αυτό το επίπεδοανάλυσης) έως 111 θανάτους ανά 1 000 γεννήσεις ζώντων στην Τουρκία Τα ποσοστά βρεφικής θνησιμότητας στιςτουρκικές περιφέρειες καλύπτουν ευρύ φάσμα από 70 θανάτους ανά ανά 1 000 γεννήσεις ζώντων στην περιφέρειατης πρωτεύουσας Ankara έως 169 θανάτους ανά ανά 1 000 γεννήσεις ζώντων στη νότια περιφέρεια GaziantepAdiyaman Kilis

Πηγές και διαθεσιμότητα δεδομένων

Η Eurostat συλλέγει ευρύ φάσμα περιφερειακών δημογραφικών στατιστικών οι οποίες περιλαμβάνουν στοιχεία γιατον πληθυσμό καθώς και διάφορα δημογραφικά γεγονότα που επηρεάζουν το μέγεθος τη δομή και συγκεκριμέναχαρακτηριστικά του πληθυσμού Αυτά τα στοιχεία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για πληθώρα ενεργειών σχεδιασμούπαρακολούθησης και αξιολόγησης σε αρκετούς σημαντικούς τομείς της κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής πχγια

bull την ανάλυση της γήρανσης του πληθυσμού και των συνεπειών της στη βιωσιμότητα και την ευημερίαmiddot

bull την αξιολόγηση του οικονομικού αντικτύπου της δημογραφικής μεταβολήςmiddot

bull τον υπολογισμό λόγων και δεικτών laquoανά κάτοικοraquo όπως το περιφερειακό κατά κεφαλήν ΑΕΠ το οποίομπορεί να χρησιμοποιείται για τη χορήγηση πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία σε οικονομικά μειονεκτούσες

περιφέρειεςmiddot

bull την ανάπτυξη και την παρακολούθηση της μετανάστευσης και των συστημάτων παροχής ασύλου

Η νομική βάση για τη συλλογή στατιστικών στοιχείων σχετικά με τον πληθυσμό είναι ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ12602013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τις ευρωπαϊκές δημογραφικές στατιστικές και οεκτελεστικός του κανονισμός (ΕΕ) αριθ 2052014 Ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ 8622007 καθορίζει το νομοθετικόπλαίσιο για τη συλλογή κοινοτικών στατιστικών σχετικά με τη μετανάστευση και τη διεθνή προστασία μαζί με τονεκτελεστικό του κανονισμό (ΕΕ) αριθ 3512010

Για περισσότερες πληροφορίες βλ την ειδική ενότητα για τις δημογραφικές προβολές στον δικτυακότόπο της Eurostat

Οι στατιστικές για τη μεταβολή του πληθυσμού και την πληθυσμιακή δομή χρησιμοποιούνται διαρκώς περισσότερο

για να υποστηρίξουν τους αρμόδιους για τη χάραξη πολιτικής και να καταστήσουν εφικτή την παρακολούθηση της

δημογραφικής συμπεριφοράς μέσα σrsquo ένα πολιτικό οικονομικό κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο Το ΕυρωπαϊκόΚοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα D σχετικά με τη δημογραφική αλλαγή και τις επιπτώσεις της στη μελλοντική πολι-τική συνοχής της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης (2013C 153 E02) στο οποίο επισημαίνεται ότι οι δημογραφικές εξελίξειςστις περιφέρειες θα πρέπει να αποτυπώνονται στατιστικά και τονίζεται ότι η δημογραφική μεταβολή θα πρέπει να

θεωρείται οριζόντιος στόχος στο πλαίσιο της μελλοντικής πολιτικής για τη συνοχή

NUTSΤα στοιχεία που παρουσιάζονται στο παρόν άρθρο βασίζονται αποκλειστικά στην έκδοση NUTS 2013

Ορισμοί δεικτών

Το προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση είναι ο μέσος αριθμός ετών που ένα νεογέννητο μπορεί να αναμένεται ότι

θα ζήσει εάν καθrsquo όλη τη διάρκεια της ζωής του υπόκειται στις τρέχουσες συνθήκες θνησιμότητας

Η μεταβολή του πληθυσμού συνιστά τη διαφορά που παρουσιάζει το μέγεθος του πληθυσμού μεταξύ του τέλους

και της αρχής μιας περιόδου (πχ ενός ημερολογιακού έτους) Η θετική μεταβολή του πληθυσμού αναφέρεταιως αύξηση του πληθυσμού ενώ η αρνητική μεταβολή ως μείωση του πληθυσμού Η μεταβολή του πληθυσμούαποτελείται από τις εξής δύο συνιστώσες

bull τη φυσική μεταβολή η οποία υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ του αριθμού των γεννήσεων ζώντων καιτου αριθμού των θανάτων Η θετική φυσική μεταβολή γνωστή και ως laquoφυσική αύξησηraquo συμβαίνει όταν οαριθμός των γεννήσεων ζώντων υπερβαίνει τον αριθμό των θανάτων Η αρνητική φυσική μεταβολή γνωστήκαι ως laquoφυσική μείωσηraquo συμβαίνει όταν οι γεννήσεις ζώντων είναι λιγότερες από τους θανάτουςmiddot και

bull την καθαρή μετανάστευση συν τη στατιστική προσαρμογή η οποία υπολογίζεται ως η διαφορά μεταξύ τηςσυνολικής μεταβολής του πληθυσμού και της φυσικής μεταβολής Ως εκ τούτου οι στατιστικές σχετικά με τηνκαθαρή μετανάστευση επηρεάζονται από κάθε στατιστική ανακρίβεια στα δύο μέρη αυτής της εξίσωσης ιδίωςαπό τη μεταβολή του πληθυσμού Η καθαρή μετανάστευση συν στατιστική προσαρμογή μπορεί να καλύπτειεκτός από τη διαφορά μεταξύ των μεταναστευτικών εισροών και εκροών άλλες μεταβολές που διαπιστώνονταιστα πληθυσμιακά στοιχεία μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου δύο συναπτών ετών και οι οποίες δεν μπορούν νααποδοθούν σε γεννήσεις θανάτους ή τη μεταναστευτική εισροή ή εκροή

Τα ακαθάριστα ποσοστά μεταβολής υπολογίζονται για το σύνολο της μεταβολής του πληθυσμού της φυσικής με-ταβολής του πληθυσμού και της καθαρής μετανάστευσης (συν στατιστική προσαρμογή) Σε κάθε περίπτωση τοεπίπεδο της μεταβολής κατά τη διάρκεια του έτους συγκρίνεται με τον μέσο πληθυσμό της υπό εξέταση περιοχής

κατά το ίδιο έτος και ο λόγος που προκύπτει εκφράζεται ανά 1 000 κατοίκους

Τα ακαθάριστα ποσοστά δημογραφικών γεγονότων ζωτικής σημασίας (γεννήσεων και θανάτων) καθορίζονται ωςο λόγος του αριθμού των δημογραφικών γεγονότων προς τον μέσο πληθυσμό της περιφέρειας κατά το ίδιο έτοςεκφρασμένος και πάλι ανά 1 000 κατοίκους

Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας ορίζεται ως ο μέσος αριθμός παιδιών που θα μπορούσε να γεννήσει μια γυναίκα

κατά τη διάρκεια της ζωής της εάν κατά την αναπαραγωγική της ηλικία παρουσιάσει τα ειδικά κατά ηλικία ποσοστάγονιμότητας που έχουν μετρηθεί για συγκεκριμένο έτος

Το ποσοστό βρεφικής θνησιμότητας ορίζεται ως ο λόγος του αριθμού των θανάτων βρεφών (παιδιών ηλικίαςμικρότερης του ενός έτους) προς τον αριθμό των γεννήσεων ζώντων στην περιφέρεια κατά το έτος αναφοράς καιο λόγος που προκύπτει εκφράζεται ανά 1 000 γεννήσεις ζώντων

Πλαίσιο

Οι δημογραφικές αλλαγές στην ΕΕ είναι πιθανό να προσλάβουν ιδιαίτερη σημασία τις προσεχείς δεκαετίες αφούσύμφωνα με τα περισσότερα μοντέλα για τις μελλοντικές πληθυσμιακές εξελίξεις ο πληθυσμός της ΕΕ θα εξακο-λουθεί να γηράσκει λόγω των συστηματικά χαμηλών επιπέδων γονιμότητας και της αυξημένης διάρκειας ζωής

Αν και η μετανάστευση επηρεάζει σημαντικά τη δυναμική του πληθυσμού των κρατών μελών της ΕΕ είναι σχεδόνβέβαιο ότι από μόνη της δεν θα μπορέσει να αντιστρέψει τη συνεχιζόμενη γήρανση του πληθυσμού που καταγράφε-

ται σε πολλά μέρη της ΕΕ

Οι κοινωνικές και οι οικονομικές συνέπειες που σχετίζονται με τη γήρανση του πληθυσμού είναι πιθανό να επιφέρουν

σοβαρές συνέπειες σε ολόκληρη την Ευρώπη τόσο σε εθνικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο Για παράδειγμα ταχαμηλά επίπεδο γονιμότητας θα έχουν ως αποτέλεσμα να μειωθεί ο αριθμός των μαθητώνφοιτητών να υπάρχουνλιγότερα άτομα σε ηλικία εργασίας για να στηρίξουν τον υπόλοιπο πληθυσμό και μεγαλύτερο ποσοστό ηλικιωμένων(ορισμένοι από τους οποίους θα χρειαστούν επιπλέον υποδομές υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και κατάλληληστέγαση) Αυτές οι διαρθρωτικές δημογραφικές αλλαγές θα μπορούσαν να επηρεάσουν την ικανότητα των κρατώννα εισπράττουν φορολογικά έσοδα να ισοσκελίζουν τα οικονομικά τους ή να χορηγούν επαρκείς συντάξεις και ναδημιουργούν κατάλληλες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης

Οι περιφέρειες που θα αντιμετωπίσουν τις μεγαλύτερες δημογραφικές προκλήσεις είναι μεταξύ άλλων οι απόκεν-τρες αγροτικές και μεταβιομηχανικές περιφέρειες στις οποίες ο πληθυσμός είναι πιθανό να μειωθεί Η εδαφικήδιάσταση της δημογραφικής μεταβολής διαπιστώνεται κυρίως με

bull την απόκλιση μεταξύ Ανατολής και Δύσηςmdash Πολλά από τα κράτη μέλη που προσχώρησαν στην ΕΕ από το2004 και μετά προσπαθούν ακόμα να καλύψουν την απόσταση που τους χωρίζει από τα άλλα κράτη μέληmiddot

bull την απόκλιση μεταξύ Βορρά και Νότου mdash Συχνά διαπιστώνονται σημαντικές διαφορές μεταξύ των μεσογεια-κών περιφερειών και των πιο εύκρατων περιφερειών στο βόρειο και το δυτικό τμήμα της ΕΕmiddot

bull την απόκλιση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιφερειών mdash Οι περισσότερες αστικές περιφέρειες εξακο-

λουθούν να καταγράφουν αύξηση του πληθυσμού ενώ ο αριθμός κατοίκων σε πολλές αγροτικές περιοχέςφθίνειmiddot

bull την επίδραση της περιφέρειας της πρωτεύουσας mdash Οι πρωτεύουσες και ορισμένες από τις πέριξ περιφέρειες(πχ γύρω από τις δύο παγκόσμιες μητροπόλεις της ΕΕ Paris και London) εμφανίζουν το φαινόμενο τηςπροσέλκυσης το οποίο συνδέεται με τις αυξημένες ευκαιρίες απασχόλησης

bull διάφορα παραδείγματα περιφερειακών ανισοτήτων σε εθνικό επίπεδο οι οποίες μπορούν να έχουν επιπτώσειςστην περιφερειακή ανταγωνιστικότητα και συνοχή για παράδειγμα στη Γερμανία και στην Τουρκία (μεταξύτων ανατολικών και των δυτικών περιφερειών) ή στη Γαλλία την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο (μεταξύβόρειων και νότιων περιφερειών)

Εξελίξεις σε επίπεδο πολιτικής

Ως προς τις μελλοντικές δημογραφικές εξελίξεις δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι αρμόδιοι για τη χάραξηπολιτικής εξέτασαν διάφορα θέματα Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση με τίλτο laquo Το δημογραφικόμέλλον της Ευρώπης μετατροπή μιας πρόκλησης σε ευκαιρία raquo [COM(2006) 571 τελικό] στην οποία επισημαίνοντανπέντε βασικές απαντήσεις πολιτικής

bull προώθηση της δημογραφικής ανανέωσης μέσω της βελτίωσης των συνθηκών για τις οικογένειες και τονκαλύτερο συνδυασμό της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωήςmiddot

bull προώθηση της απασχόλησης με τη δημιουργία περισσότερων θέσεων απασχόλησης και την παράταση τουεπαγγελματικού βίου και τη βελτίωση της ποιότητάς τουmiddot

bull πιο παραγωγική και δυναμική ΕΕ η οποία θα αυξάνει την παραγωγικότητα και τις οικονομικές επιδόσεις μέσωεπενδύσεων στην εκπαίδευση και την έρευναmiddot

bull υποδοχή και ενσωμάτωση μεταναστών στην ΕΕmiddot

bull εξασφάλιση βιώσιμων δημόσιων οικονομικών ώστε να υπάρχει εγγύηση για επαρκείς συντάξεις κοινωνικήασφάλιση υγεία και μακροχρόνια φροντίδα

Ευρώπη 2020

Επιπλέον οι περισσότερες από τις επτά εμβληματικές πρωτοβουλίες της στρατηγικής laquoΕυρώπη 2020raquo θα πρέπει ναλαμβάνουν υπόψη τις δημογραφικές προκλήσεις και ιδίως τη γήρανση του πληθυσμού Η εμβληματική πρωτοβουλίαlaquo΄Ενωση Καινοτομίαςraquo αποτελεί ευκαιρία για τη συμμετοχή δημόσιων και ιδιωτικών φορέων σε διάφορα εδαφικάεπίπεδα με σκοπό να αντιμετωπίσουν μια σειρά προκλήσεων Το 2011 εγκαινιάστηκε η laquoΕυρωπαϊκή ΣύμπραξηΚαινοτομίας για την Ενεργό και Υγιή Γήρανσηraquo στόχος της είναι να αυξηθεί κατά δύο χρόνια η μέση διάρκειαυγιούς ζωής των Ευρωπαίων έως το 2020 Μια άλλη εμβληματική πρωτοβουλία είναι το laquoΨηφιακό θεματολόγιοraquo που προωθεί τον ψηφιακό γραμματισμό των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας και την προσβασιμότητά τους στονψηφιακό κόσμο Επιπλέον η ενωσιακή laquoΑτζέντα για νέες δεξιότητες και θέσεις εργασίαςraquo υποστηρίζει τη μεγα-λύτερη διάρκεια του επαγγελματικού βίου μέσω της διά βίου μάθησης και με την προώθηση της υγιούς και ενεργού

γήρανσης Τέλος η laquoΕυρωπαϊκή πλατφόρμα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμούraquoστοχεύει στην επάρκεια και τη βιωσιμότητα της κοινωνικής προστασίας και των συνταξιοδοτικών συστημάτων καιανταποκρίνεται στην ανάγκη να εξασφαλίζεται επαρκής εισοδηματική στήριξη σε ηλικιωμένους και πρόσβαση στα

συστήματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης

Μετανάστευση

Τον Μάιο του 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε το Ευρωπαϊκό Θεματολόγιο για τη Μετανάστευση περι-γράφοντας αδρομερώς τα μέτρα που θα ληφθούν άμεσα προκειμένου να αντιμετωπιστεί η εισροή μεταναστών και

αιτούντων άσυλο σε όλες τις χώρες της Μεσογείου καθώς και παροχή ενός φάσματος επιλογών σε επίπεδο πολιτκήςγια τη μακροπρόθεσμη διαχείριση της μετανάστευσης στην ΕΕ Το θεματολόγιο αναγνωρίζει ότι υπάρχει ανάγκηανταπόκρισης στις ανθρωπιστικές προκλήσεις αλλά επιδιώκει να αυξηθεί ο αριθμός επιστροφών των παράτυπωνμεταναστών ενώ προβλέπει παράλληλα τη διατήρηση του δικαιώματος αίτησης ασύλου

Το θεματολόγιο καθορίζει τέσσερα επίπεδα δράσης για τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ και συγκεκριμένα

bull μια νέα πολιτική για τη νόμιμη μετανάστευση mdash διατήρηση της ΕΕ ως ελκυστικού προορισμού για τους

μετανάστες κυρίως με τον εκ νέου καθορισμό προτεραιοτήτων στο πλαίσιο των πολιτικών για την ένταξητων μεταναστών διαχείριση της μετανάστευσης μέσω του διαλόγου και των εταιρικών σχέσεων με τις τρίτεςχώρες και εκσυγχρονισμός του συστήματος της μπλε κάρτας για άτομα υψηλής εκπαίδευσης από χώρες εκτόςτης ΕΕmiddot

bull μείωση των κινήτρων της παράτυπης μετανάστευσης mdash με την ενίσχυση του ρόλου της Frontex ιδίως όσοναφορά τις επιστροφές μεταναστώνmiddot

bull διαχείριση των συνόρων mdash συμβολή με σκοπό την ενίσχυση της δυνατότητας των τρίτων χωρών να διαχει-ρίζονται τα σύνορά τουςmiddot

bull αρραγή κοινή πολιτική ασύλουmdash προκειμένου να εξασφαλιστεί η πλήρης και συνεκτική υλοποίηση του κοινούευρωπαϊκού συστήματος ασύλου

Η μεταναστευτική κρίση κατά το μεγαλύτερο μέρος του 2015 και το πρώτο τρίμηνο του 2016 είχε ως αποτέλεσμανα ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Μάρτιο του 2016 προτάσεις για ένα μέσο βοήθειας έκτακτης ανάγκηςεντός της ΕΕ Σύμφωνα με το σχέδιο θα διατεθεί βοήθεια ύψους περίπου 700 εκατ ευρώ (σε διάστημα τριώνετών) με σκοπό να διευκολυνθεί η αποτροπή μια ανθρωπιστικής κρίσης και να είναι εφικτή η ταχύτερη παροχήτροφής στέγασης και υγειονομικής περίθαλψης όπως ζητούν οι πρόσφυγες εντός της ΕΕ

Βλέπε επίσης

bull Population and population change statistics (στα αγγλικά)

bull Population statistics introduced (στα αγγλικά)

bull Population structure and ageing (στα αγγλικά)

Περαιτέρω πληροφορίες της Ευροστατ

Προβολή δεδομένων

bull Eurostat Statistical Atlas (Chapter 2) (στα αγγλικά)

bull Regional Statistics Illustrated (στα αγγλικά)

Εκδόσεις

bull Επετηρίδα της Eurostat για τις περιφέρειες (στα αγγλικά)

bull Demography report mdash έκδοση 2015 (στα αγγλικά)

Βασικοί πίνακες

bull Regional statistics (treg) (στα αγγλικά) βλ

Regional demographic statistics (tregdem)

bull Population (tdemopop) (στα αγγλικά) βλ

Crude rates of population change by NUTS 2 region (tgs00099)

Population on 1 January by NUTS 2 region (tgs00096)

Βάση δεδομένων

bull Regional statistics by NUTS classification (reg) (στα αγγλικά) βλ

Regional demographic statistics (regdem)

Population and area (regdempoar)Fertility (regdemfer)Mortality (regdemmor)

bull Population (demopop) (στα αγγλικά) βλ

Regional data (demopreg)

Ειδική ενότητα

bull Population (Demography Migration and Projections) (στα αγγλικά)

bull Regions (στα αγγλικά)

Μεθοδολογία Μεταδεδομένα

bull Population (στα αγγλικά) (ESMS metadata file mdash demopopesms)

Πηγή δεδομένων για γραφήματα πίνακες και χάρτες (ΜΣ Εξςελ)

bull Population at regional level (στα αγγλικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

bull Ευρωπαϊκή Επιτροπή mdash Απασχόληση Κοινωνικές Υποθέσεις amp ΄Ενταξη mdash Δημογραφική ανάλυση

rsquoΜπορείτε να συμβουλευθείτε το παρόν άρθρο ηλεκτρονικά στη διεύθυνση http ec europa eu eurostatstatistics-explained index php Population_ statistics_ at_ regional_ level el

NUTS
Πλαίσιο
Ευρώπη 2020
Περαιτέρω πληροφορίες της Eurostat
Εκδόσεις
Πηγή δεδομένων για γραφήματα πίνακες και χάρτες (MS Excel)

της Βαλτικής (καθένα από τα οποία αποτελεί ενιαία περιφέρεια σrsquo αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και οι δύο πορτογα-λικές περιφέρειες regiotildees autoacutenomas da Madeira και dos Accedilores ήταν οι μόνες περιφέρειες της ΕΕ-28 που είχανπροσδόκιμο ζωής χαμηλότερο από 780 έτηmdash όπως και το Μαυροβούνιο η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία τηςΜακεδονίας (καθένα από τα οποία αποτελεί ενιαία περιφέρεια σrsquo αυτό το επίπεδο ανάλυσης) και η Σερβία (εθνικάστοιχεία) Το 2014 το χαμηλότερο προσδόκιμο ζωής κατά τη γέννηση (στις περιφέρειες NUTS 2) ήταν 730 έτηκαι καταγράφηκε στη βουλγαρική περιφέρεια Severozapaden η οποία ήταν η φτωχότερη περιφέρεια στην ΕΕ-28(με βάση το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) ανά κάτοικο σε μονάδες αγοραστικής δύναμης (ΜΑΔ) ) Ως εκτούτου η διαφορά ως προς το προσδόκιμο ζωής μεταξύ της Severozapaden και της Comunidad de Madrid ήταν119 έτη

Γερμανίας

amp169 Scollonp

Πλαίσιο

Ευρώπη 2020

Εκδόσεις