Pitanja za usmeni ispit sa predavanjaPitanja za usmeni ispit sa predavanja GRAĐENA SREDINA • U URBANISTIU URBANISTIČKOM PROJEKTOVANJUKOM PROJEKTOVANJU polje rada je kompleksna

Urbanističko projektovanje 1p j j

Pitanja za usmeni ispit sa predavanjapredavanja

GRAĐENA SREDINA

• U URBANISTIČKOM PROJEKTOVANJU• U URBANISTIČKOM PROJEKTOVANJU polje rada je kompleksna i slojevita GRAĐENA SREDINA, koja se sastoji odGRAĐENA SREDINA, koja se sastoji od prirodne, urbane i ruralne sredine.

•• Proučavamo je kao skladnu i smišljenu

koordinaciju urbane morfologije ikoordinaciju urbane morfologije i arhitektonskih tipologija, na čiji odnos konstantno deluju raznovrsni uticaji i SILE.

ODNOS ARHITEKTURE I URBANIZMAODNOS ARHITEKTURE I URBANIZMA

Ne postoji ra lika i međ URBANIZMA I• Ne postoji razlika između URBANIZMA I ARHITEKTURE, nego se građena sredina i svi nivoi naselja misle i projektujusvi nivoi naselja misle i projektuju jednovremeno u potpunoj koordinaciji mnogobrojnih slojeva i nivoamnogobrojnih slojeva i nivoa.

OTVORENI I ZATVORENI PROSTORIPROSTORI

• Ista važnost se pridaje OTVORENIM I p jZATVORENIM urbanim prostorima, jer su zatvoreni namenjeni pretežno privatnom d d k i j idomenu, dok su otvoreni namenjeni egzistenciji društva – zajednice u celini, odslikavajući jasno nivo URBANEodslikavajući jasno nivo URBANE KULTURE.

DELOVI NASELJADELOVI NASELJA

• Termin STAMBENO NASELJE se uTermin STAMBENO NASELJE se u našem urbanizmu neprimenjuje, upotrebljavaju se reči MALI GRAD ILIupotrebljavaju se reči MALI GRAD ILI GRAD U GRADU, celina ili fragment.

• Zbog toga studenti neprojektuju izdvojene• Zbog toga studenti neprojektuju izdvojene funkcije, nego delove naselja koji mogu da egzistiraju i kao nezavisni ali i kaoegzistiraju i kao nezavisni, ali i kao integralni delovi šireg okruženja.

RELACIJE IZGRAĐENIH STRUKTURASTRUKTURA

• Ni u urbanističkom ni u arhitektonskom projektovanju nepriznajemo p j j p jSLOBODNOSTOJEĆI OBJEKAT.

• On se kao pojedinačni element misli i sagledava uvek kao integralan činilac užegsagledava uvek kao integralan činilac užeg ali i šireg okruženja i konteksta sa kojim treba da uspostavi adekvatne relacijetreba da uspostavi adekvatne relacije.

KVALITETI IZGRAĐENIH STRUKTURASTRUKTURA

• KUĆE za nas nisu lepe, jer o lepoti i ukusima ne treba raspravljati nego suukusima ne treba raspravljati, nego su vredne ako prenose ZNAČENJA, odnosno GOVORE svojom idejom formomGOVORE svojom idejom, formom, artikulacijom, materijalima, elementima, detaljima o nekim specifičnimdetaljima o nekim specifičnim informacijama.

ZAKLJUČAKZAKLJUČAK

• Mi se ovde borimo za arhitekturu shvaćenu kaoMi se ovde borimo za arhitekturu shvaćenu kao mišljenje, uređenje, oblikovanje, građenje i održavanje životne sredine, za arhitekturu smisla i humanističkih ideala, za pluralistički pogled na prostor i na egzistenciju, za istu

ž t t h ik i k lt hit kt ivažnost tehnike i kulture, za arhitekturu i urbanizam kao jednu sliku i stav o kući i o gradu, za kritičku misao ali i za radosni optimizam uza kritičku misao, ali i za radosni optimizam u susretu sa vremenom i stvarnošću.

Urbana morfologija značaj i smisaoznačaj i smisao

Ljudi su zajedno zasnovali grad da bi u njemu živeli; u njemu su njemu živeli; u njemu su ostali u nameri da žive dobar život.

Aristotel

Transformacije urbane strukture antičkog Rima

č

Rim i Verona

Forma grada na presečno je sinteznoj tački, na ključnom spoju arhitekture i planiranja, tamo gde se složeni urbanistički složeni urbanistički programi pretvaraju u konkretne prostorne celine, u kojima potom živi i postoji čovek određene ljudske zajednice.

Srednjovekovne planimetrije i razmere izgrađenih struktura

Ljudski rod je sve svoje važne misli ispisao u kamenu.Viktor Igo

Strazbur 1100 godine. Firenza i godine. Firenza i Nolijev plan Rima.

Tirgoov plan Pariza – izometrijski prikaz urbane morfologijeLuis Mamford u svojoj knjizi Grad u Istoriji ističe:''grad je najbolji organ pamćenja što ga je čovek dosad stvorio’’.

Trg – elementi i karakteristike

Slobodan prostor je genetski izvor planiranjaR. Radović

Još Vitruvije opisujući FORUME ističe njihovu sličnost sa zatvorenim, arhitektonsko obrađenim prostorom ukrašenim slikama i statuama kao neka svečana dvoranaslikama i statuama, kao neka svečana dvorana.

Ukratko FORUM je za grad isto što je za porodičnu kuću atrijum: dobro uređena nameštena bogato opremljena glavna dvoranadobro uređena, nameštena, bogato opremljena glavna dvorana.

• Trgovi mogu da imaju specifične funkcije, na primer tržnice, raskrsnice porte itd Ali njihova funkcija nikada ne određujeraskrsnice, porte itd. Ali njihova funkcija nikada ne određuje njihovu prostornu formu.

• Tipologija trgova iz knjige P Zukera Town and sqare:• Tipologija trgova iz knjige P.Zukera Town and sqare:

1. Zatvoreni trgovi, 2 T i i d d i t ih bj k t2. Trgovi ispred dominantnih objekata, 3. Trgovi raskrsnice, 4. Grupe trgova,5. Amorfni trgovi.

ELEMENTI TRGOVA:PORGRAMI i SADRŽAJI otvorenih površina, i programi i sadržaji okružujućih struktura, koordinacija, integracija, međuodnosi, interakcija,

• OBLICI TRGA: kvadrat, krug i trougao, tipologija izvedena iz ovih osnovnih oblika, razmere i odnosi OTOVRENOG PROSTORA,

• OKVIR ILI OMOTAČ, koga najćešće obrazuju OBJEKTI i njihovi odnosi na trgu: razmere, i ij it f t ij t ij li l ti č k tpozicija, ritam, fenestracija, materijali, elementi, čovekomernost...

• PARTER TRGA, materijali, kombinacije, boje, teksture, promena nivoa, prilagođenost funkciji i programima,

• PRAVICI I KOMUNIKACIJE - ULIVANJE ULICA u trgove, uglovi, veličina ulica, zatvorenost...

• PRIZEMLJA ključni nivo trgova, otvorenost, programi, vizuelna artikulacija,

• ULAZI u objekte, prelaz iz javnog u polujavni domen, predprostori, stepeništa – pijedestali, vrata kao simbol odlaska i dolaska,

• AKCENTI I ELEMENTI IDENTITETA horizontalni vertikalni linearni i tačkasti Njih obrazujuAKCENTI I ELEMENTI IDENTITETA, horizontalni, vertikalni, linearni i tačkasti. Njih obrazuju otvoreni prostor, objekti, karakter prizemlja, ulazi u objekti, stepeništa, spomenici, mobilijar, stubovi u vidu kolonada, arkada... ili razni drugi činioci,

• URBANI MOBILIJAR, pozicija i dizajn, razmera, održavanje,

• VEGETACIJA na trgovima, pozicija i karakter,

• VODA na trgovima.

PROGRAMI OTVORENIH URBANIH PROSTORAURBANIH PROSTORA

Urbana struktura je određena ne oblikom objekata po sebi, nego sadržajem života u njoj.A. Glikson

MANIFESTACIJE ISTINSKE MANIFESTACIJE ISTINSKE

URBANE KULTURE

PROGRAMI OTVORENIH URBANH PROSTORA MOGU BITI ZASNOVANI NA:

1. TRGOVINI...

2. ISTORIJSKIM DOGADJAJIMA,

3. TRADICIONALNI ŽIVOTNIM PROCESIMA,

4. SAKRALNIM SVEČANOSTIMA,

5. KULTURNIM MANIFESTACIJAMA,

6. MUZIČKIM SVEČANOSTIMA,

7. SPORTSKIM DOGADJAJIMA,

8. OBRAZOVNIM MANIFESTACIJAMA,

9. TRADICIONALNOJ ISHRANI,

Č10. POLITIČKIM MANIFESTACIJAMA,

11. ...

KONCEPT U URBANIZMUred i uređenost?red i uređenost?

‘’Grupisanje delova’’ jedini princip iz koga proizilazi lepo preneli su nam Grci i‘’Grupisanje delova’’ – jedini princip iz koga proizilazi lepo, preneli su nam Grci i Rimljani, a oni su da bi postigli lepo ‘’imitirali prirodu’’.

Blondel

Principi arhitekture se ne menjaju, nego se menjaju sredstva. Ideja razmere ili siline ostala je ista.j

P.Rudolf

V j d j d i ičk d l li i ifič i išVerujemo da je grad i umetničko delo, ali neizmerno specifično: ono integriše i povezuje lično i socijalno, prostore i aktivnosti, kuće i prirodu, izgrađeno i slobodno, tehnološko i umetničko, materijalno i duhovno, ekonomiju i sve oblike kulture staro i novo postojeće i planirano To umetničko delo ne služi da bi sekulture, staro i novo, postojeće i planirano. To umetničko delo ne služi da bi se gledalo, nego da bi se živelo kroz vreme.

R.Radović

ŠTA MOŽE DA BUDE KONCEPT U URBANIZMU?

• POSTOJEĆE STANJE – istorija, tradicija, prošlost – sile i uticaji, od geografskih i klimatskih do najmanjih detalja (dimnjak, drvo, staza, česma),

• NAMENA POVRŠINA – odnosi, kontakti, zastupljenost pojedinih funkcija,

• ULIČNI SISTEMI – tipovi hijerarhija veze i kontinuitet• ULIČNI SISTEMI – tipovi, hijerarhija, veze i kontinuitet,

• KRETANJE, PARTIJE, POTEZI, LINIJE, AKSE, postojeće i buduće, koordinacija, veze, preklapanja...

• Distribucija i pozicija značajnih URBANIH ELEMENATA,

• Oblik, forma i razmera budućih OTVORENIH PROSTORA,

• Pozicija i distribucija JAVNIH PROGRAMA• Pozicija i distribucija JAVNIH PROGRAMA,

• POPREČNI PROFILI ULICA – koncepcija, tipologije, elementi,

• TIPOLOGIJA URBANIH BLOKOVA, razmera, karakter, spratnost, funkcije,, , , p , j ,

• SILUETA, visinska regulacija u posmatranom području,

• PRIRODNI FAKTORI, vegetacija i voda,

• SAGLEDAVANJE I DOŽIVLJAVANJE, elemenata fizičke strukture i prirodnih činilaca,

• TEHNIKE I TEHNOLOGIJE...

MALI URBANI AMBIJENTI KAO NOVI IDENTITET PROSTORANOVI IDENTITET PROSTORA

Ljudska razmera je ‘’novi’’ najvažniji nivo planiranjaplaniranja

Mala razmera u urbanom prostoru?

- Najbliža korisnicima- IntimnaIntimna- Zanimljiva

Prepoznatljiva- Prepoznatljiva- Uočljiva

M t it k t j- Mesto za promenu ritma kretanja- Daje atmosferu- Upotrebljiva- Korisna- Neophodna

Jan Gehl, želimo: intenzivan, siguran, održiv i zdrav grad

Distance: intimna 0 – 45 cmintimna 0 45 cm, lična 45 – 120 cm, socijalna 1.2 - 3.7 m, javna 3.7 i više metara.