Palenie tytoniu - Strona główna ma Pan/Pani trudności z powstrzymaniem się od palenia w miejscach, w których jest to zakazane? tak - 1 nie - 0 Z którego papierosa jest Panu/Pani
Post on 27-Mar-2018
218 Views
Preview:
Transcript
Palenie tytoniu
Statystyki Według WHO, papierosy pali 1,3 miliarda ludzi:
25% całej populacji na świecie. Palenie
zabija co roku ponad 4 mln. ludzi.
Na choroby, będące wynikiem palenia tytoniu, co 8 min. umiera
człowiek.
każdego roku na choroby spowodowane paleniem tytoniu umiera
w Polsce przedwcześnie około 100 tysięcy ludzi.
Ok.10 mln Polaków pali regularnie 15-20 sztuk papierosów
dziennie. Prawie 5 mln. spośród tych osób pali dłużej niż 20 lat.
w Polsce codziennie zaczyna palić około 500 nieletnich chłopców i
dziewcząt, a rocznie próbuje palenia około 180.000 dzieci.
Papierosy są jedynym legalnie sprzedawanym środkiem
rakotwórczym na świecie.
Męska część społeczeństwa polskiego zajmuje w Europie 3 miejsce (41% palaczy – 20 papierosów/dzień) ). Wyprzedzają nas tylko Grecy (49% palących) i Hiszpanie (45% amatorów nikotyny).
W pozostałych krajach procent palaczy wynosi od 29 do 40. Ten najniższy wskaźnik osiągnęli mieszkańcy Wielkiej Brytanii.
Polki, zajmując czwarte miejsce
od końca (22% palących 14
papierosów/dzień), dzieląc je z
Francuzkami i Belgijkami.
Mniejszy procent palących
kobiet mieszka tylko w Finlandii
(20%) i w Niemczech (21%).
W pozostałych krajach procent
palących kobiet jest wyższy i
wynosi od 24 do 31.
Według badań Światowej Organizacji Zdrowia w 2020 roku
palenie tytoniu stanie się najpoważniejszym problemem
zdrowotnym.
Najwięcej palących żyje w krajach Azji Wschodniej i Europie.
Najczęściej pali się w krajach wysoko rozwiniętych, mimo iż od
lat 70. obserwuje się tu tendencję spadkową. W tym samym
czasie w krajach średnio rozwiniętych zaobserwowano prawie
50% wzrost konsumpcji produktów tytoniowych, a w krajach
nisko rozwiniętych spożycie papierosów nie zmieniło się
zasadniczo w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat.
Wiek… sięgnięcie po pierwszego papierosa następuje nierzadko w bardzo wczesnym wieku. Szacuje się, że pierwsze próby palenia mają miejsce w wieku 7 - 8 lat w przypadku chłopców i w wieku 12 - 13 lat w przypadku dziewcząt.
dzieci, których rodzice palą, wcześniej sięgają po tą używkę
szacuje się, iż dzieci w Polsce wypalają rocznie 3-4 mld sztuk papierosów.
Przeciętny Polak powyżej piętnastego roku życia wypala średnio 3620 papierosów.
Konwencja WHO dla
ograniczenia zdrowotnych
następstw palenia tytoniu
Państwa, które podpisały traktat zobowiązane są m.in. do:
wprowadzenia zakazu reklam tytoniu, jeżeli nie ma takiego zapisu w
prawie danego państwa
nakłonienia producentów papierosów do zwiększenia ostrzeżeń
zdrowotnych na paczkach, tak aby zajmowały one co najmniej 30%
jednej strony opakowania
ograniczenia albo zakazu palenia w wielu typach miejsc publicznych
oraz proszone o:
zwiększenie podatków na tytoń
Statystyki
Tendencja spadkowa:
Mężczyźni ↓ o 9 %
Kobiety ↓ o 1 %
Osoby mocno uzależnione
(20 papierosów dziennie):
60 % palących mężczyzn
30 % palących kobiet
Statystyki
Osoby młode (15 – 29 lat):
15 % kobiet
26 % mężczyźni
Najpopularniejsza grupa wiekowa: 30 – 49 lat:
29 % kobiet
44 % mężczyzn
Osoby ok. 70 roku życia:
co 6 mężczyzna
co 30 kobieta
Odsetek dziewcząt w Polsce w
wieku 13 i 15 lat palących tytoń
Statystyki
.
Liczba (w tysiącach) przedwczesnych (w wieku 35–69 lat) zgonów na
choroby odtytoniowe populacji mężczyzn i kobiet w Polsce, 1955–2000.
Wydatki na papierosy
palacz traci (w PLN):
po 6 miesiącach 900 wieża hi-fi
po roku 1.825 telewizor
po 2 latach 3.650 wczasy
zagraniczne
po 3 latach 5.475 nowe meble
po 10 latach 18.250 samochód
miejski
po 20 latach 36.500 domek
letniskowy
Dlaczego palimy?
przyczyny psychosocjologiczne
nawiązywanie kontaktu z
innymi
przezwyciężenie dystansu
wspólna towarzyska rozrywka
przyczyny farmakologiczne
uspokaja
zwiększenie koncentracji
uczucie relaksu i odprężenia
Zespół uzależnienia od tytoniu
Uzależnienie od tytoniu to przewlekła, nawracająca choroba, wymieniona w międzynarodowej klasyfikacji chorób jako zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane paleniem
Mechanizm uzależniania
W ciągu 8 sekund od momentu "zaciągnięcia się" dymem,
nikotyna trafia do mózgu palącej osoby, pobudzając
wydzielanie dopaminy - substancji odpowiedzialnej za
doznawanie "przyjemności" związanej z paleniem i
oddziałując na noradrenalinę, mającą wpływ na krótkotrwałe
ożywienie i pobudzenie aktywności organizmu. Mózg z
czasem przyzwyczaja się do działania nikotyny, a jej brak
powoduje przykre objawy abstynencji, spowodowane
spadkiem poziomu dopaminy i noradrenaliny. Aby złagodzić
uczucie owego głodu, rozdrażnienia, sięga się po kolejnego
papierosa…
Najważniejsze składniki dymu tytoniowego:
nikotyna – odpowiedzialna za uzależnienie
farmakologiczne
tlenek węgla – (2-6%) zmniejsza zawartość tlenu
we krwi, utrudniając pracę serca
substancje kancerogenne – powodujące
mutacje materiału genetycznego, inicjują oraz
pobudzą rozwój nowotworów, m.in.: nitrozaminy,
metale ciężkie, estry kwasów tłuszczowych,
promieniotwórcze pierwiastki, czy węglowodory
aromatyczne.
substancje drażniące – niszczą rzęski nabłonka
wyściełającego oskrzela, m.in.: fenol i krezol
Nikotyna (i nawet mucha nie
siada )
substancja silnie uzależniająca (porównywana do kokainy i heroiny)
przyspiesza akcję serca, zaburza jego rytm
powoduje nadciśnienie krwi
działa obkurczająco na ściany naczyń krwionośnych
stosuje się ją m.in. w mieszankach z innymi związkami jako środek owadobójczy
zmienia działanie genu P53 chroniącego przed powstawaniem nowotworów
Nikotyna – działanie „pozytywne”
w małych dawkach działa stymulująco
powoduje wzmożone wydzielanie
adrenaliny (min. zanik bólu i głodu,
rozszerzone źrenice)
uczucie lekkości
zmiana percepcji, zmiana
postrzegania otoczenia.
Tlenek węgla powoduje pojawienie się
karboksyhemoglobiny
u osób niepalących wynosi około 1%,
u umiarkowanych palaczy około 5%,
do 15% u osób wypalających duże ilości tytoniu (około 1/6 hemoglobiny jest niezdolna do transportu tlenu)
poraża układ enzymów oddechowych, otaczających każdą żywą komórkę (utrudnia jej lub uniemożliwia oddychanie i wymianę gazową)
utrudnia dopływ tlenu i składników odżywczych do mięśnia sercowego,
doprowadza do: zawału,
choroby niedokrwiennej serca
miażdżycy naczyń tętniczych
nadciśnienia
Wpływ na organizm
Wpływ na organizm - rak płuc
ponad 90% przypadków związanych
jest z kancerogennym działaniem
dymu tytoniowego
palenie bierne
ryzyko jest zależne od liczby
wypalanych papierosów w ciągu doby i
czasu trwania nałogu
Odsetek palących i chorych na raka płuc
35 – 69 lat 70 lat + Wszyscy
Mężczyźni 93,9 % 90,3 % 92,5 %
Kobiety 68,8 % 68,9 % 68,8 %
Wszyscy 88,7 % 84,3 % 86,8 %
Rak krtani i jamy ustnej
rak krtani
głównie u mężczyzn między 50 a
70 rokiem życia
znacznie częściej występuje
wśród palaczy niż osób
niepalących
rak jamy ustnej
rozwija się na języku, w jamie
ustnej, na policzku, w dziąśle, na
podniebieniu
występowaniu sprzyja palenie
tytoniu, nadużywanie alkoholu,
próchnica zębów
Rak pęcherza moczowego i nerek
ryzyko jest przeciętnie 5 razy większe niż u osób niepalących
zależy od ilości wypalanych papierosów
50% przypadków raka pęcherza moczowego u mężczyzn, a 25% u kobiet
Układ krążenia
palenie tytoniu wywiera silny miażdżyco rodny wpływ na tętnice
substancje zawarte w dymie tytoniowym dostając się do płuc, dalej do krążenia, powodują uszkodzenie śródbłonka tętnic i zwiększoną gotowość zakrzepową krwi
bierne palenie papierosów przyczynia się do powstania miażdżycy
u mężczyzn, którzy zaczęli palić przed 15 rokiem życia i palili 15-24 papierosów dziennie, ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej jest 10-krotnie większe
Układ oddechowy
Układ oddechowy - przewlekła obturacyjna
choroba płuc Substancje chemiczne zawarte w
dymie działają toksycznie oraz drażniąco na nabłonek oddechowy, utrudniając czynności oczyszczania oskrzelików i oskrzeli oraz powoduje zaleganie wydzieliny z następowym przewlekłym zapaleniem oskrzeli
wielkość dawki = większe narażenie
palenie fajek czy cygar - mniejszą chorobowość i umieralność niż u palaczy papierosów, ale istotnie wyższą niż u populacji niepalącej
Zwiększone ryzyko wystąpienia POChP → bierne palenie tytoniu
Rozedma płuc
Choroba wrzodowa
składniki dymu tytoniowego mają bezpośredni wpływ na powstawanie wrzodów.
częstsze nawroty, trudniejsze gojenie wrzodu
w 70% częściej niż osoby niepalące
Impotencja u mężczyzn zwiększone ryzyko impotencji o
ponad 50% w przedziale wieku 30-49
lat
problem ok. 115 tys. Polaków w
wieku 30-49
U ponad 20% zbyt niskie ciśnienie
krwi w naczyniach krwionośnych =
zmniejszenie ilości krwi
dopływającej do prącia
zmniejszenie objętości nasienia
zmniejszenie liczby plemników
nieprawidłowości kształtu
plemników
upośledzenie ruchliwości plemników
Ciąża i rozwój płodu
utrudnienie zapłodnienia
zwiększenie ryzyka samoistnego poronienia
zwiększenie ryzyka obumarcia płodu i zgonu dziecka w okresie okołoporodowym
niedorozwój płodu (mniejsza masę urodzeniową)
wpływ na późniejszy rozwój fizyczny i intelektualny dziecka
Efekty palenia kobiety w ciąży
dziecko nie otrzymuje
wystarczającej ilości tlenu,
który jest potrzebny do
prawidłowego wzrostu i
rozwoju,
kontakt z 4.000 substancji
chemicznych, w tym 40
rakotwórczymi
niższa waga urodzeniowa
dziecka
obniżenie odporności
dziecka
Efekty palenia kobiety w ciąży
Zwiększone ryzyko:
samoistnego poronienia,
porodu przedwczesnego,
krwawień z dróg rodnych, łożyska przodującego,
przedwczesnego odklejenia łożyska pęknięcia błon płodowych
ciąży pozamacicznej
urodzenia martwego dziecka,
wczesnej śmierci noworodka
zespołu nagłej śmierci niemowlęcia (tzw. śmierci łóżeczkowej).
Bierne palenie
Bierne palenie - występuje,
gdy dym z wyrobu
tytoniowego używanego
przez jedną osobę oraz
dym przez nią
wydychany zostaje
wdychany przez innych.
"second hand smoker",
co dosłownie oznacza:
"palacz z drugiej ręki".
Bierne palenie
rocznie umiera w Polsce 1000 osób, natomiast w Stanach Zjednoczonych 53000
wypalany papieros wydziela 2 razy więcej dymu ze strumienia bocznego niż głównego
w dymie znajduje się ponad 3000 trujących substancji chemicznych (wchłaniane w małych dawkach, po dłuższym czasie kumulują się)
boczny strumień dymu tytoniowego zawiera 35 razy więcej dwutlenku węgla i 4 razy więcej nikotyny niż dym wdychany przez aktywnych palaczy.
Skutki zdrowotne biernego palenia
zwiększone ryzyko wystąpienia raka płuc i chorób serca u osób niepalących
łzawienie oczu, podrażnienie błony śluzowej nosa,
kaszel, nawracające zakażenia układu oddechowego,
uczulenia i w konsekwencji astmę
nieżyt oskrzeli, zapalenie płuc,
zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie zatok obocznych nosa,
obturacyjne zapalenie oskrzeli i astmę oskrzelową
Korzyści zdrowotne po rzuceniu
palenia
Po rzuceniu palenia w
ciągu kilku dni odzyskasz
smak i węch.
Po rzuceniu palenia
odzyskasz bardziej
regularny i naturalny
oddech.
Po rzuceniu palenia
odzyskasz bardziej
miarowy rytm życia,
prawdziwie ożywczy sen
Kwestionariusz Fagerströma
określany także jako
kwestionariusz uzależnienia
od nikotyny
pozwala ocenić stopień
uzależnienia od nikotyny na
podstawie wywiadu
składa się z 6 pytań, za
każdą z odpowiedzi można
otrzymać od 0 do 3 punktów.
Maksymalna liczba punktów
wynosi 10.
Kwestionariusz Fagerströma Jak szybko po przebudzeniu zapala Pan/Pani pierwszego papierosa?
do 5 minut - 3 punkty
6 - 30 minut - 2
31 - 60 - 1
powyżej 60 minut - 0
Czy ma Pan/Pani trudności z powstrzymaniem się od palenia w miejscach, w których jest to zakazane? tak - 1
nie - 0
Z którego papierosa jest Panu/Pani najtrudniej zrezygnować? Z pierwszego - 1
Z każdego innego - 0
Ile papierosów wypala Pan/Pani w ciągu dnia? mniej niż 11 - 0
11 - 20 - 1
21-30 - 2
powyżej 31 -3
Czy częściej pali Pan/Pani papierosy w ciągu pierwszych godzin po przebudzeniu, niż w pozostałej części dnia? tak - 1
nie - 0
Czy pali Pan/Pani papierosy nawet wtedy, kiedy jest Pan/Pani tak chory/a że musi Pan/Pani leżeć w łóżku przez większość dnia? tak - 1
nie – 0
Interpretacja wyników:
suma punktów 0 - 3 świadczy o niskim stopniu uzależnienia od nikotyny
suma punktów 4 - 6 świadczy o średnim stopniu uzależnienia od nikotyny
suma punktów powyżej 6 punktów świadczy o silnym stopniu uzależnienia od nikotyny.
Dzień Bez Papierosa
święto obchodzone 31 maja
obchodzony od 1988 roku
od 1991 roku jest
obchodzony również w
Polsce
co roku z tej okazji odbywają
się festyny
dzień ten jest elementem
planu Europy wolnej od
dymu tytoniowego, który to
plan został przyjęty na
Konferencji WHO w 1988
roku.
Dzień Bez Papierosa uświadomienie ryzyka jakie
wiąże się z paleniem tytoniu
poruszane są aspekty:
zdrowotne
społeczne
ekonomiczne
prezentacja najnowszych osiągnięć i metody w dziedzinie walki z nałogiem nikotynowym.
pokazanie modelu życia bez papierosa
metody walki tytoniem
Międzynarodowy Dzień Rzucania
Palenia Tytoniu
obchodzony co roku w trzeci czwartek listopada
w Polsce obchodzony jest on od 1991 roku
organizacja akcji promujących rzucanie palenia - bezpłatne porady lekarzy czy festyny w dużych miastach
Międzynarodowy Dzień Rzucania
Palenia Tytoniu
uruchomiono stronę internetową www.ileprzepalasz.pl
kalkulator przeliczający ile pieniędzy palacz wydaje na papierosy w ciągu dnia, miesiąca lub roku.
przeliczenie po jakim czasie od rzucenia palenia palacz będzie mógł kupić np. nowy telefon, telewizor, samochód
Leczenie farmakologiczne - Nikotynowa terapia
zastępcza (NTZ)
w Polsce dostępna jest pod postacią: gumy do żucia zawierającej
nikotynę
plastra przyklejanego na skórę zawierających nikotynę
Celem NTZ jest: złagodzenie głodu nikotyny
zapobieganie wystąpieniu objawów odstawienia, przy stosowaniu małych nie wywołujących uzależnienia dawek nikotyny.
NTZ zwiększa szansę rzucenia palenia około dwukrotnie, skuteczność zwiększyć można stosując dwa produkty jednocześnie
Leczenie farmakologiczne - leki antydepresyjne
BUPROPION
podnosi poziom dopaminy i noradrenaliny w mózgu
działa w mózgu podobnie jak nikotyna
dopuszczono do jego stosowania w USA, Kanadzie i Meksyku a także w Polsce
Jak rzucić palenie? – metody
niekonwencjonalne
hipnoza
akupunktura
środki pomocnicze: atrapy papierosów,
specjalne filtry,
płyny do płukania ust pogarszające smak papierosów
Dziękujemy za uwagę
•
Wiktoria Brześcińska kl 1 a
top related