NOAMOCHTLAJKUILOL - POBLACION NAHUATL; … Hérnandez Lina Moisés H. Sanjuan Refugio M. San Román Guillermo Bautista H. Cándido Valdés Bautista Desarrollo de contenidos Laura L.

Post on 04-Apr-2018

215 Views

Category:

Documents

1 Downloads

Preview:

Click to see full reader

Transcript

NOAMOCHTLAJKUILOLCuaderno de Ejercicios

Población Náhuatl

Delegaciones Hidalgo y San Luis Potosí

Instituto Nacional para la Educación de los Adultos

NOAMOCHTLAJKUILOL

Cuaderno de Ejercicios

SECRETARÍA DE EDUCACIÓN PÚBLICAINSTITUTO NACIONAL PARA LA EDUCACIÓN DE LOS ADULTOS

Secretaría deEducación PúblicaMiguel Limón Rojas

Director General delINEAJosé Antonio Carranza

Dirección de operacióny servicios educativosPorfirio Soriano Morales

Unidad de producciónde mediosClaudia Giménez Mercado

Delegación estatalFederico Mejía HernándezJuan Vargas SierraJorge Cervantes Pérez

Departamento técnico-pedagógicoJuan M. Grimaldo Carreón

Coordinación estataldel proyectoRefugio M. San RománBulmaro Cortés H.

Asesoría lingüísticaOtto Schumann GálvezAgustín Reyes AntonioClemente Hérnandez LinaMoisés H. SanjuanRefugio M. San RománGuillermo Bautista H.Cándido Valdés Bautista

Desarrollo de contenidosLaura L. Flores EstañolBulmaro Cortés H.Cándido Valdés BautistaAgustín Reyes AntonioGuillermo Bautista H.Refugio M. San Román

Producción editorialJ. Alberto Rivera Sánchez

Diseño gráficoMa. Engracia MartínezAndrea Muñoz AlmanzaAngélica Anaya AcevedoCarlos Ramírez BenítezRicardo Osorio JiménezNorma Gpe. García ManzanoGuillermo Ruiz ContrerasSonia T. Ruiz ContrerasPilar Rodríguez López

CorrecciónEliseo Brena Becerril

FotografíaHéctor G. Silva Alvizo

Cuidado de la ediciónJavier García ManzanoJulio C. Tovar HernándezGuillermo Campos Nava

© 1997 Instituto Nacional para laEducación de los Adultos.ISBN 968-29-5042-2 (Obra General)ISBN 968-29-5044-9

Derechos Reservados conforme a la ley.Prohibida su reproducción parcial o totalpor cualquier medio.Impreso y hecho en México.

1ra. reimpresión corregida 2002

NoamochtlajkuilolTlamachiotijketl

Se nechikoltlamachtilistli

TochinankoNikan tijpeualtiaj, TosenyelisSe tlapoualistliOme tlapoualistliEyi tlapoualistliNaui tlapoualistli

Ome nechikoltlamachtilistli

Tlen tijchiuaj uan kentijchiuajMakuili tlapoualistliChikuase tlapoualistliChikome tlapoualistliChikueyi tlapoualistliChiknaui tlapoualistli

Eyi nechikoltlamachtilistli

Ma tikualtilika tonemilisMajtlaktli tlapoualistliMajtlaktli uan se tlapoualistliMajtlaktli uan ome tlapoualistli

Introducción del Español

Majtlaktli uan eyi tlapoualistliMajtlaktli uan naui tlapoualistliKaxtoli tlapoualistliKaxtoli uan se tlapoualistli

amaisuatl

5

57

13213339

53

535563697581

85

85879397

101

101105115119

Se Nechikoltlamachtilistli

Tochinanko

5

Nikan tijpeualtiajMa timoixmatika

Tosenyelis

7

Na notokaj:

Nouampoyoua momachtiyane inintokaj:

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

6.-

7.-

8.-

9.-

10.-

8

Ma tikixkopinaka:

9

10

Ma tikixkopinaka:

Ma tikixkopinaka:

11

Se tlapoualistliMa tikixkopinaka:

13

Ma tikaxitika tlajtoli ika "a":

14

Ma tikixkopinaka.

15

Ma tikaxitika tlajtoli ika "i".

16

Ma tikixkopinaka

17

Ma tikixkopinaka.

18

Ma tijsenkauaka tlajtoli ika ni ome machiopamitl.

19

Xikijkuilo tlajtoli tlen kinamiki sesen tlaixkopinali:

20

Ome tlapoualistliMa tikixkopinaka.

21

Ma tikaxitika tlajtoli ika "e"

22

Ma tikixkopinaka.

23

24

Ma tikaxitika tlajtoli ika "o".

Ma tikixkopinaka.

25

Ma tikixkopinaka.

26

Xikijkuilo tlajtoli tlen kinamiki sesen tlaixkopinali.

27

Xikijkuilo tlajtoli tlen kinamiki sesen tlaixkopinali.

28

Ma tikaxitika tlajtoli ika machiotl:

pe

te

me

29

po

to

mo

Ma tikijkuiloka tlajtoli ika machiotl tlen ixnesi ipan sese tlauasantekpantli.

30

Xikijkuilo tlajtoli tlen mitsijlis motlamachtijka:

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

6.-

31

12.-

11.-.

10.-

9.-

8.-

7.-

Eyi tlapoualistliMa tikixkopinaka.

33

Ma tikaxitika tlajtoli ika ni machiotl:

kua ua ue

kua uatl

Xikinijkuilo tlajtoli tlen tijsenkajki.

34

Xikijkuilo tlajtoli tlen kinamiki sesen tlaixkopinali.

35

Ma tikixkopinaka.

36

Xijsenkaua tlajtolpamitl ika ni tlajtoli:

ni

komitl

nakatlnanakatl

nakastli

konetl

koneme

ne

nektli

tlanamakanopa

neletl

37

Xijsenkaua tlajkuilolpamitl ika ni tlajtoli:

38

Naui tlapoualistliMa tikixkopinaka:

39

Ma tikixkopinaka:

40

Ma tijsenkauaka tlajtolpamiti ika ni tlajtoli:

chili

sesek

sakatl

kiteki

imimi

kikuito

nokone

chacha

kiuikachokasoli

nopipi

sintli

monana

selik

sitlalikiitasosoltikchocholoka

kikoua

41

Ika sesen tlen ni tlajtoli xijsenkaua se tlajtolpamitl uan teipa xikixkopinaka.

42

Xikijkuilo tlen mitsijlis motlamachtijka.

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

6.-

43

Ma tikixkopinaka:

44

Ma tikixkopinaka:

45

Xikaxiti san ken kinamiki ika: "xi uan xij".

46

Xijsenkaua tlajtolpamitl ika ni tlajtoli uan amo xikintekiui ompa.

47

Ma tijsenkauaka tlajtolpamitl ika se tlauasantli uan teipa xikixkopina.

ne ayatl

moiya

ni kayochi

noyoyomi

ne ayojtli

ikoyol

yamanik

kokojtok

koyontok

selik

sosoltik

ajuiyak

48

Ma tijsenkauaka tlajtolpamitl ika tlajtoli san ken moneki.

49

Senpa ma tijchiuaka machiopouali.

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

7 8

50

1 2 3 4 5 9

Ma tijuikaltika machiopouali ika tlaixkopinali.

7

51

4

2

9

Ma tijpouaka tlaixkopinali uan ma tikijkuiloka keski onka:

52

Ome Nechikoltlamachtilistli

TIen tijchiuaj uan kenijki tijchiuaj

53

Makuili tlapoualistli

Ueyi machiome.

A CH E I J K L M N O P

S T TL TS U X Y

55

Ma tikijkuiloka nauamachiopamitl ika ome iuexka.

Silmachiome

a c h e i j k l m n o p

s t ti ts u x y

Ma tikaxitika tlajtoli ika silmachiotl.

56

Naman ika ueyi rnachiotl.

57

Xikijkuilo motokaj uan mouanpoyoua inintokaj.

58

Nikan ixnesi se ome altepetokajyotl.

Naman xikijkuilo sekinok altepetokajyotl

NOTA: Amo xikilkaua nochi neltokajyotl peua ika uejueyi machiotl.

59

Xijpoua uan xikijkuilo tlen tlajtoli ixnesi.

Naman xikaxiti ika sekinok tlajtoli.

60

Ma tijpouaka tlajtoli.

Naman xijsenkaua tlajtolpamitl ken mochiua tekitsitsi.

61

Chikuase tlapoualistli

Ma tikaxitika tlajtolpamitl ika ni tlajtoli.

63

Ma tikaxitika tlajtolpamitl ika ni se ome tlajtoli.

64

Xijpoua tlajtoli uan xijsenkaua tlajtolpamitl.

Amalia

ouamili

lalax

kakauatl

etl

kimeua

kieliltia

kiteki

kisaka

kiuatsa

apasotl

Nicolás

ne Matlapa

Moisés

Emilio

65

Naman xikijkuilo tlen mitsijlis motlamachtijka:

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

6.-

66

Matitlapiuika:

63

71

31

41

35

81

7 + 1 =

5 + 4 =

3 +

4 +

= 5

= 7

67

Chikome tlapoualistli

Ma tijpouaka ni tlajkuiloli.

Naman ma tikaxitika ni seki tlajtolpamitl.

2.- toaui

4.- Lilia

5.- siuapil

6.- ichpokatl

sintli

tlapoyajka

kualkan

ijnalok

ika tiotlak69

ipan metlatl1.-Xochitl

3.- notiona

Ma tijpouaka ni tlajkuiloli.

Naman ma tikaxitika ni seki tlajtolpamitl.

eyi siuame

naname

Eulalia uan Lina

ateno

kalixpa

iIjuitipa

sansejko

amelteno

tlalkamojtliokichpilme

70

siuapilme

toauiua

Naman xijpoua se ome tlajtoli, teipa xikijkuilo makuili tlajtolpamitl.

2.-

3.-

4.-

5.-

71

1.-

Ma titlapiuika:

8 94

5 7 3

0 + 6 = 1 + 0 =

+ 0 = 4 + 0 = 8

2 + = 2

72

Xisenkaua tlapiuilistli:

1.- Manuel tekitik chikueiya makuili tonati,naman tekitik eyi tonati panpa mokokojki ¿keskitonati tekitik?.

2.- Ana tlachikuenia ipan atlajtIi, kichikuenik ometlakemitl, se kotomitl uan ome kueyitl ¿keski yoyomitlkinchikuenik?

73

3.- Lino kipixkak eyi koxtali sintli uan se koxtali etl¿keski koxtali kitemitijtok?

74

Chikueyi tlapoualistliMatitlapouaka:

Xantolo

Ueyi pakilistli onka keman iIjuichiuaj ipanxantolo, uajkaya tlachijchiuaj ikasenpoalxochitl, mopaxalouaj,moteixmatkatlamakaj, tlatsotsonaj uan, mijtotiaj;koneme, telpokame, ichpokame uan nochimaseualme kinijlamiki iteixmatkaua mijkatsitsiika yolpakilistli.

Naman ma tikijkuiloka:

75

Xikijkuilo tlen mitsijlis motlamachtijkaj:

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

76

Ma tijpouaka tlaixkopinali uan ma tikijkuiloka keski onka:

77

Ma titsontika tlapouali uan tlajkuiloli:

Tijsenkauase tlapoualistli:

0

14

8

16

3

11

18

5

13

78

Ma titlapiuika.

123

162

79

11

15 143

13

Chiknaui tlapoualistli

Ma titlakijkixtilika:

53

93 2

96

83

72

Ni tlakijkixtilistli no ueli mochiuaj kejni.

8 - 6 =

6 - 3 =

9 - 5 =

7 - 1 =

81

Ma tisentokilika tlapiuilistli:

+

20

1

21

2

22

3

23

4

24

5

25 26

7

27

8

28

9

29

10

30

161228

1511

1415

1113

82

Xikaxiti machiopouali tlen poliui:

30

40

50

60

70

80

90

100

41

81

52

92

63

34

74

94

45

85

56

76

96

67

87

39

89

83

Xisentokili tlapiuilistli:

84

18 3117

6118

6316

6532

2642

4532

2462

3365

Eyi Nechikoltlamachtilistli

Ma tikualtilika tonemilis

85

Majtlaktli tlapoualistliXikijkuilo tlen mitsijiis motlamachtijka.

1.-

2.-.

3.-.

4.-

5.-

6.-87

Naman xikijkuilo tlen mitsjlis motlamachtijka.

2.-

3.-

4.-

5.-

1.-

88

Xikijkuilo tlen mitsijlis motlamachtijka.

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

89

10 30 40

70 90

160

120

180

140

200

210 220

270 290

250

310

360

330380

340

400

420470 480

440 450

50090

Ma tikaxitika machiopoualtekpantli:

Ma tikaxitika machiopoualtekpantli:

520 540560 580 600

610 630

670

650

710 720 730

790

750

810880 890

850

910 920

980 1000

700

770 800

860840

950

91

Majtlaktli uan se tlapoualistliXikijkuilo tlen mitsijlis motlamachtijka.

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

93

Ma tijpouaka se tlalnamikilistli.

Ximokuitlaui ameli

Toamel kualtsin eltos tlan amo tisokiuise, tlan amotikinkalakise tekontini tlen sokiyojke uan kemantitlapakase uan timaltise, moneki ma tijchiuakaachi uejkatsi tlen ameli; san ijkino kena nochipaeltos kuali uan tsalantik atl tlen toamel.

94

Ma tikaxitika se tlalnamikilistli.

95

Ma tisentokilika tlapiuilistli:

96

821165

474223

537422

18613

73564

872126

52134211521

43222310242

366631

421553

686313

33112421032102

Majtlaktli uan ome tlapoualistliXikijkuilo tlen mitsijlis motalmachtijka.

1.-

2.-

3.-

4.-

5.-

97

Naman panpa kuali tijmatkiaj tlapoualistli, xitlanankili tlen mitstlajtlaniliatlajtolpamitl.

98

Naman san ta xijchiua se amatetlamatiltsin.

99

Ma tisentokilika tlakijkixtilistli:

100

520510

167123

776433

896541

647523

956724

495335

567315

871621

Introducción al EspañolMajtlaktli uan eyi tlapoualistli

Xikijkuilo kaxtiltekamachiopamitl.

aA bB cC dD eE f F gG hH i I

jJ kK lL l l L l mM nN ñ Ñ oO pP

q Q r R s S t T u U v V w W x X y Y

z Z

101

Xikijkuilo tlajtoli tlen tijmelauas kanpa tinemi: ojtli, kanpa tlanamakaj,tlamachtiloyan uan kanpaueli.

102

Naman xijsenkaua tlajtolpamitl ika

Ma tikaxitika tlajtolpamitl.

103

Majtlaktli uan naui tlapoualistliMa tiuasanika tlaixkopinali ika tlajkuiloli.

la botella

el burro

la cubeta

el bocol

105

Ma tijsenkauaka tlajtolpamitl.

Naman xikijkuilo asitok nochi tlajkuilolpamitl.

106

Ma tiuasanika tlaixkopinali ika tlajkuiloli.

una escoba

una calabaza

un caballo

un conejo

107

Ma tijsenkauaka tlajtolpamitl ika tlajtoli tlen nika ixnesi.

Ma tijsenkauaka uan tikijkuiloka tlajtolpamitl.

108

Ma tijtlachilika tlaixkopinali uan ma tiuikaltika ika tlajtoli ika se tlauasantli.

una cebolla

unos luceros

unas medicinas

una cocina

109

Ma tikaxitika tlajtoli ika .

Naman xikijkuilo kenijki moijtoua miyak.

110

Ma tiuikaltika tlaixkopinali uan tlajtoli ika se tlauasantli.

Queta

quelite

queso

chiquihuite

111

Ma tikaxitika tlajtolpamitl ika:

112

Ma tisenkauaka tlajtolpamitl.

Naman xikijkuilo asitok nochi tlajkuilolpamitl.

113

Ma titlaaxitika ika machiotl

Ma tikijkuiloka tlajtoli ika machiotl.

foco falda

114

Kaxtoli tlapoualistliMa tikijkuiloka machiome kanpa poliuij.

115

Ma tijpouaka uan ma tikijkuiloka kanpa monekis ni ome tlajtoli.

Naman ika ni seki tlajtoli.

116

Xikinyektekpana ni tlajtolpamitl.

117

Ma tijsenkauaka tlajtolpamitl.

118

Kaxtoli uan se tlapoualistliMa tijpouaka ni tlajtoli:

Ramón verdura

moler ratón

mercado parcela

Ma tikijkuiloka sekinok tlajtoli.

río rueda

119

Xikaxiti tlajtolpamtekpantli uan teipa xikijkuilo tlajtolpamitl.

Esta es la receta es de Rita

Rubén manda la ropa

El vestido rojo para el riñon

Rosa remienda un recado al rancho

120

Ma tijpouaka ni tlajtoli:

pared arena

curar madera

naranja flores

Ma tikijkuiloka sekinok tlajtoli ika r.

víbora cántaro

121

Ma tisenkauaka tlajtoli ika rr.

Xikijkuilo sekinok tlajtoli ika rr.

122

Ma titlapouaka:

María barre el corral

Los perros ladran muy fuerte.

En mi terreno siembro rábanos.

Rosa corre junto al arroyo.

Ma tikixkopinaka tlajtolpamitl.

123

Ma tijyektekpanaka tlajtoli uan ma tijsenkauaka tlajtolpamitl.

124

Ma tijpouaka ni tlajtoli uan ma tikijkuiloka kanpa kinamiki.

125

Xijpoua tlajtoli uan xijsenkaua tlajtolpamitl.

En la cazuela

Los zapatos llevan azahares son azules

Las muchachas en su cabeza

La fiesta de Zenaida el zacahuil

126

está

de la plaza empieza temprano

Ma titlapouaka uan titlajkuiloka.

Xitlanankili tlen mitstlajtania.

127

Xikijkuilo tlajtoli tlen kinamiki: uan xikijkuilo nochi tlajtolpamitl yajmaxtik.

128

Xikinyektekpana ni tlajtolpamitl.

129

130

131

132

133

NoamochtlajkuilolCuaderno de Ejercicios

México, enero 2002

akatla tlikoli

kalatl ikpali

kili kilitla

akali kakalotl

atli tlaika

metlatl memetlapili

epatl telpokatl

emekatl tetl

aItepetl

tekoko

totoli

komitl

tekomitl

kolotl

olotl

omitl

tokatl

papalotl

pipiloli tamali

chichiltik okichpil

pochotl

chikiuitl

kuatochi

chimali

sitlali

chichik

xalxokotl

chakali

sesek

sakatl

selik sinolotl

sosoltik

onka

kostik

ajoli

kuamomojtli

nijkoua

nijnamaka

nepa

sintli

ojtli

pajtli

pesojtli

tenanpiyo

niya

tlajkuilouaj ipan

michi ejeka

seseka lalax

xilotl xoxouik

xikali Xilitla

xijualika xonakatl

tlaxkali tepamitl

kipia

yankuik

yoltok

ajuiyak

ayojtli

yoyomitl

kayochi

yamanik koyontok

piyokua

kinamaka

atlajko

koyoli

iyatl

koyochichi chipauak

chokoxtik

alauak

tsopilotl

uetsi

tsana

miktok

itstok

etsatl

tsotsoltik tlatsotsona

tsapotl

uitstli

pitsotl ne konetl

ni siuatl

auakatl

ni piyo

uetski

kitsakania

nopa

ne pitsotl

kitsoyonia

kixaua

kikua

nakatl ika

na

ni

cha

chi

cha

chi

sa

ne

no

che

cho

che

cho

se

si

si

++

so

se

so

++

pa

pa

ta

ti

ta

pe

pi po

pe

pi po

te

to

te

ti

ma

mi

ma

mi

na

ni

to

me

mo

me

mo

ne

no

pachtli

istatl

isa

estli

ostotl

ijuitl

kojki

tisi

istitl

soli

siuatl

ajauili

pejki

ojtli

tomi

etl

kokotl

lemeni

tepetl

momoloka

mamali

teemi

okotl

tlaso

ilama

papalaka

kakaltik

mili

xexeloua

xolontok

uexotl

uexketl

na

ya

imojuanti

xichtli

uaxi

paxaloua

xoxolochtik

ta

tojuanti

inijuanti

chapoli

choka

pachani

ichpokatl

ochonijtli

chichijtl

choka

chamani

chili

ichtli

achtli

chichi

chachapali

kochi

paaki miki

matlatl

tomatl

kuauit

kuaneluatl

uilili

temo

petlatl

auaktl

uapali

ualol

ueue nanakatl

pano nemi

nopa

tlameua

tlani

kueponi

kuesoua

kuali

kamanali

konetl

kualani

uala

uejka chacha

mijki

ejekatl

ayotl

yaloua

ayatl

mejki

pojpoua

eyi

youali

yayauik

yeua piyo

chayojtli ayakachtli

tsoyoni

tsikatl

tsopelik

tejtemi

tlajki

xochitl

tsayani

tsikijyak

tsitsitl

mojmostla

ajkopa

xomo

paxaloua xamitl

kalatl

akatl

tlatla

kali

tlaki

alaktik

moli

atl

tlakatl

kilitl

liklik

tlali

tlitl

pepe

++

++

Secretaría de Educación Pública

El INEA EDITÓ ESTE LIBRO

PARA SU DISTRIBUCIÓN GRATUITA

EN APOYO A LA EDUCACIÓN DE LOS ADULTOS

top related