nitithorn-arti3314-101-final project

ประวตขาวโพด

แหลงปลกขาวโพด

ขาวโพดสามารถปลกไดอยางกวางขวางทวโลกตงแตละตจดท ๕๘ องศา ในประเทศแคนนาดา ผาน

เขตโซนรอนลงมาจนถงเขตตอนใตประมาณละตจดท ๓๕-๔๐ ขาวโพดสามารถเจรญเตบโตไดด

บนพนทซงมระดบ เดยวกบน าทะเลไปจนถงพนทระดบสงกวาน าทะเล ๓,๐๐๐-๓,๙๐๐ เมตร ใน

ประเทศเปรและเมกซโก แหลงผลตขาวโพดส าคญ ๆ เรยงตามปรมาณการผลตมากไปหานอย คอ

สหรฐอเมรกา สหภาพโซเวยตรสเซย เมกซโก สหภาพแอฟรกาใต อารเจนตนารมาเนย ยโกสลาเวย

อนเดย อตาล ฝรงเศษ และอนโดนเซย

ส าหรบในประเทศไทยอาจกลาวไดวา ขาวโพดสามารถปลกไดดทกภาค จงหวดทผลตขาวโพดมาก

ในแตละภาค เรยงตามปรมาณการผลตมากไปหานอย ดงน

ภาคกลาง ม เพชรบรณ ลพบร นครสวรรค สระบร พษณโลก พจตร สโขทย และปราจนบร

ภาคเหนอ ม แพร นาน เชยงราย และเชยงใหม

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ม นครราชสมา ศรสะเกษ อบลราชธาน ขอนแกน และชยภม

ภาคใต ปลกมากท สงขลา สราษฎรธาน และ นครศรธรรมราช

ประวตและถนฐานดงเดมของขาวโพด

พนธขาวโพดทใชปลกในปจจบนน เปนพชทไมสามารถขนเองไดถามนษยไมใหการปฏบตรกษา

เทาทควร ไมมใครทราบเกยวกบรากฐานดงเดมวา พชนเปลยนจากพชปามาเปนพชเลยงเมอใด แตคง

เปนเวลานบพน ๆ ปมาแลว นกภมศาสตรและนกโบราณคดหลายทานสนนษฐานวา มนษยรจกปลก

ขาวโพดกนมากกวา ๔,๕๐๐ และในขอเทจจรงเกยวกบประวตความเปนมาและถนฐานดงเดมของ

ขาวโพดนน ในปจจบนนยงไมมผใดทราบแนชด ถงแมวาไดมนกคนควาหลายทานไดท าการศกษา

และใหขอสนนษฐานตาง ๆ มานาน แตกยงมเหตผลหลายประการทขดแยงกนอยบางทานสนนษฐาน

วา ขาวโพดอาจมถนฐานในแถวทราบสงซงเปนทตงของประเทศเปร โบลเวย และ เอกวาตอร ใน

ทวปอเมรกาใต เนองจากมผพบขาวโพดพนธพนเมองหลายพนธมความปรวนแปรในดานกรรมพนธ

และมลกษณะตาง ๆ ผดแผกกนมาก นอกจากนขาวโพด บางชนดทมลกษณะคลายขาวโพดปายงพบ

ขนในแถบนนอกดวย แตบางทานกใหขอคดวา ในแถบอเมรกากลางและตอนใตของประเทศเมกซโก

นาจะเปนแหลงก าเนดขาวโพดมากกวา เพราะมหญาพนเมองขงบรเวณน ๒ ชนด คอ หญาทรพซาคม

(Trip saxum) และหญาทโอซนเท (Teosinte) ซงมลกษณะทางพฤกษาศาสตรหลายประการคลายคลง

กบขาวโพดมาก นอกจากน ยงมนกโบราณคด ไดขดพบซากซงของขาวโพดปนกนอยกบซากของ

โบราณวตถตาง ๆ ซงฝงอยใตดนลกถง ๒๘ เมตร บรเวณเมองหลวงของประเทศเมกซโกในบรเวณ

ถ าและสสานหลายแหงจากการพสจนตามหลกวทยาศาสตรท าใหทราบวาซากสงของเหลานมอาย

นานกวา ๔,๐๐๐ ป ซงแสดงวามขาวโพดปลกอยในแถบนเปนเวลานานนบพนปมาแลว นอกจากน

บางทานไดใหความเหนอกวา ขาวโพดบานดอาจมรากฐานอยในเอเซยกได เพราะพชพนเมองหลาย

อยางในแถบนจะมลกษณะทางพฤกษศาสตรคลายขาวโพดมาก เชน ลกเดอยและออน า แตอยางไรก

ตาม ทงหมดนเปนขอสนนษฐานและเหตผลของแตละทาน ยงไมมประจกษพยานยนยนแนชดคง

จะตองถกเถยงและคนควาหาความจรงกนตอไปอก

ส าหรบพชดงเดมของขาวโพดนน ไดมนกพฤกษศาสตรและนกพนธศาสตร ตงสมมตฐานขนตาง ๆ

กน เนองจากขาวโพดมสวนใกลเคยงกบหญาทรพซาคม และทโอซนเทมาก บางทานจงเชอวา หญา

พวกนเปนบรรพบรษของขาวโพด อยางไรกตาม จากการทดลองผสมพนธระหวางขาวโพดกบหญาท

รพซาคม ปรากฏวา ไดลกผสมออกมาเปนหญาทโอซนเท นอกจากนน ความแตกตางทางพนธกรรม

ของขาวโพดกบหญาทงสองชนดนท าใหหลายทานสรปไดวาหญาทง ๒ ชนด นนไมไดเปนพชดงเดม

ของขาวโพด ขาวโพดทปลกอยทกวนน คงจะววฒนาการมาจากขาวโพดพนธปา (pod maize) อยาง

แนนอน ดงนน หญาทรพซาคม และ ทโอซนเท กควรเปนพชดงเดมเดยวกบขาวโพด หากแตได

ววฒนาการมาคนละสาย จงมลกษณะแตกตางกนในปจจบน

ประวตของขาวโพดในประเทศไทย

ปจจบนนไมอาจทราบแนชดวาบรรพบรษของไทยเรา รจกปลกขาวโพดกนมาตงแตเมอใด ถงแมจะม

นกคนควาบางทานกลาววา ชนชาตไทยอาจรจกปลกขาวโพดกนมากอนทจะอพยพมาตงถนฐานอยใน

แหลมทองเสยอก บางทานสนนษฐานวาไดรบขาวโพดมาจากอนเดย แตทงนไมมหลกฐานยนยนได

แนชดเอกสารเกาแกทพบเปนจดหมายเหตของลแบร (Monsieur De La Loubere) ชาวฝรงเศสทเขามา

เมองไทยในสมยแผนดนสมเดจพระนารายณมหาราชระหวางป พ.ศ. ๒๒๓๐-๒๒๓๑ โดยไดเขยนไว

วา "คนไทยปลกขาวโพดแตในสวนเทานน และตมกนหรอเผากนทงฝกโดยมไดปอกเปลอกหรอ

กะเทาะเมลดเสยกอน" เขายงไดอธบายถงขาวโพดสาล (kaou-possali) วา เปนอาหารเฉพาะพระเจา

แผนดน จดหมายเหตฉบบนท าใหพอทราบวาขาวโพดมปลกในประเทศไทยมาตงแตสมยนนแลว

หากแตปลกกนไมมากนกคงจะปลกกนอยางพชหายาก หรอพชแปลกทน ามาจากทอน

ขาวโพดในสมยโบราณของไทย อาจเปนพชหลวงหรอพชหายากดงกลาวมาแลว ราษฎรสามญอาจ

ไมไดปลกกนมาก แตเนองจากขาวโพดเปนพชทมความเหมาะสมกบสภาพดนฟาอากาศของไทย และ

ปรบตวใหเขากบสงแวดลอมไดงาย ฉะนน ในระยะตอมาจงไดขยายพนธออกไปในหมประชาชน

อยางแพรหลายแตกคงมการปลกกนไมมากนก เพราะไมใชเปนอาหารหลกเหมอนขาวเจา สวนมากคง

ปลกในสวนในทดอน หรอในททน าไมทวม เพอรบประทานแทนขาวบางในยามเกดทพภกขภยเมอ

ท านาไมไดผล การปลกขาวโพดในสมยกอน ๆนนจงไมสมความส าคญตอเศรษฐกจของประเทศ

เทาใดนก

ในสมยหลงสงครามโลกครงท ๑ นบวาเปนยคตน ๆของการกสกรรมมยใหมของประเทศไทยหรอท

เรยกกนวา "การกสกรรมบนดอน" โดยทไดมนกเกษตรรนแรกหลายทานทไดไปศกษาการเกษตรแผน

ใหมมาจากตางประเทศ และไดเลงเหนความส าคญของการปลกพชไรหรอพชดอน เพอใชเปนอาหาร

สตวและเพอการท าไรนาผสม อนเปนการบกเบกแนวใหมของการกสกรรมในประเทศไทย ซงแตเดม

เคยยดมนอยแตขาวเพยงอยางเดยว ใหขนอยกบพชอน ๆ อกหลายชนด ในบรรดาพชไรเหลานกม

ขาวโพดรวมอยดวย แตเดมขาวโพดทมปลกกนในประเทศไทยขณะนน เปนชนดหวแขง (flint corn)

และมสเหลองเขมแตเมลดมขนาดเลกมาก เปนพนธทน ามาจากอนโดจนตอมา ม.จ. สทธพร กฤดากร

อดตอธบดกรมเพาะปลก (กรมวชาการเกษตรในปจจบน) ซงไดลาออกไปท าฟารมสวนตวทต าบลบาง

เบด อ าเภอสะพานใหญ จงหวดประจวบครขนธ เมอประมาณป พ.ศ. ๒๔๖๓ ไดทดลองสงพนธ

ขาวโพดไรชนดหวบบ (dent corn) มาจากสหรฐอเมรกา และทดลองปลกเปนครงแรกในประเทศไทย

จ านวน ๒ พนธ คอ พนธนโคลสนยลโลเดนต (nicholson's yellow dent) ซงมเมลดสเหลอง และพนธ

เมกซกนจน (mexican june) ซงมเมลดสขาว โดยไดทดลองปลกทฟารมบางเบด เมอประมาณป พ.ศ.

๒๔๖๗ เพอใชเมลดเลยงไกไขขายสงตลาดกรงเทพฯและเลยงสกรขายตลาดปนง นอกจากน ทานยง

ไดสงไปขายเปนอาหารไกในประเทศญปนอกดวย และไดรายงานไววาขาวโพดทง ๒ พนธนขนไดด

มาก

ตอมาเมอป พ.ศ. ๒๔๖๙ โรงเรยนฝกหดครประถมกสกรรมของกระทรวงศกษาธการ ภายใตการ

ควบคมของพระยาเทพศาสตรสถตย ซงตงอยต าบลบางสะพานใหญ จงหวดประจวบครขนธ ไดน าไป

ทดลองปลกทโรงเรยนกไดผลดมาก ครนเมอโรงเรยนยายมาอยทบกวาง ไดน าขาวโพดทง ๒ พนธมา

ปลกแบบการคาเปนการใหญ โดยใชเครองมอทนแรงตาง ๆ ปรากฏวา ไดฝกใหญและงามดมาก

เพราะดนเปนดนใหมหลวงชณหกสกรไดรายงานวา ขาวโพดพนธเมกวกนจน ซงทดลองปลกท

โรงเรยนฝกหดครกสกรรทบกวางไดผลเฉลย ๒,๓๐๐ ฝก/ไร หรอเมลดแก ๘๒๕ ปอนด/ไร โดยพชท

ปลกระหวางหลมขาวโพดมถวฝกยาว สวนระหวางแถวมถวลสงและพรกขหน ดนทปลกไมไดรบการ

บ ารงจากปยอะไรเลย และขณะนน ขายไดราคาปอนดละ ๑๐ สตางค ปรากฏวาไดก าไรไรละ ๓๐ บาท

ตอมาโรงเรยนฝกหดครกสกรรมแหงนไดท าการปลกขาวโพดทง ๒ พนธเปนการคาเรอยมาเปนเวลา

หลายปและเมลดพนธกไดแพรหลายไปในหมกสกรจงหวดใกลเคยง เชน ลพบร สระบร นครราชสมา

โดยกสกรไดคดเลอกและเกบเมลดพนธไวใชเอง และไดรจดชกกนในนามของขาวโพดฟนมาบาง

หรอขาวโพดพนธปากชองบาง ซงตอมาไดแพรหลายไปตามแหลงตาง ๆ

ลกษณะทว ๆ ไปและลกษณะทางพฤกษศาสตร

ราก รากแรกทออกมาจากคพภะ (embryo) เปนรากชวคราวเรยกวา ไพรมาร (primary) หรอ เซมนล

(seminal) หลงจากขาวโพดเจรญเตบโตไดประมาณ ๗-๑๐ วน รากถาวรจะงอกขนรอบ ๆ ขอปลาย ๆ

ในระดบใตพนดนประมาณ ๑-๒ นว รากถาวรน เมอเจรญเตบโตเตมทจะแผออกไปโดยรอบประมาณ

๑๐๐ เซนตเมตร และแทงลกลงไปในดนแนวดงยาวมากซงอาจยาวถง ๓๐๐ เซนตเมตร รากของ

ขาวโพดเปนระบบรากฝอย (fibrous root system) นอกจากรากทอยใตดนแลว ยงมรากยดเหนยว

(bracer root) ซงเกดขนรอบ ๆ ขอทอยใกลผวดน และบางครงรากพวกนยงชวยหยงยดพนดนอกดวย

ล าตน ขาวโพดมล าตนแขง ไสแนนไมกลวง มความยาวตงแต ๓๐ เซนตเมตร จนถง ๘ เมตร แลวแต

ชนดของพนธ ตามล าตนมขอ (node) และปลอง (internode) ปลองทอยในดนและใกลผวดนสน และ

จะคอย ๆ ยาวขนไปทางดานปลาย ปลองเหนอพนดนจะมจ านวนประมาณ ๘-๒๐ ปลอง พนธขาวโพด

สวนมากล าตนสดมสเขยว แตบางพนธมสมวง

ขาวโพดแตกกอไมมากนก สวนมากไมแตกกอทงน แลวแตชนดพนธและสงแวดลอม ขาวโพดทแตก

กอได ๓-๔ ตน เชน ขาวโพดหวาน ขาวโพดทปลกในทสงกวาระดบน าทะเลมาก ๆ อาจแตกกอไดตงแต

๗-๑๐ ตน

ใบ ขาวโพดมใบลกษณะยาวร คลายพชตระกลหญาทวไป ประกอบดวยตวใบ กาบใบ และเขยวใบ

ลกษณะของใบรวมทงสของใบแตกตางกนไป แลวแตชนดของพนธ บางพนธใบสเขยว บางพนธใบส

มวงและบางพนธใบลายจ านวนใบกเชนเดยวกนอาจมตงแต ๘-๔๘ ใบ

ดอก ขาวโพดจดเปนพวกโมโนอเซยส (monoecious) คอ มดอกตวผและดอกตวเมยแยกอยในตน

เดยวกน ชอดอกตวผ (tassel) อยตอนบนสดของล าตน ดอกตวผดอกหนงจะมอบเกสร (anther) ๓ อบ

แตละอบจะมเรณเกสร (pollen grain) ประมาณ ๒,๕๐๐ เมด ดงนนขาวโพดตนหนง จงมเรณเกสรอย

เปนจ านวนหลายลาน และสามารถปลวไปไดไกลกวา ๒,๐๐๐ เมตร สวนดอกตวเมยอยรวมกนเปนชอ

เกดขนตอนขอกลาง ๆ ล าตน ตนหนงอาจมหลายชอแลวแตชนดพนธ ดอกตวเมยแตละดอก

ประกอบดวยรงไข (ovary) และเสนไหม (silk หรอ style) ซงมความยาวประมาณ ๕-๑๕ เซนตเมตร

และยนปลายโผลออกไปรวมกนเปนกระจกอยตรงปลายชอดอกซงมเปลอกหมอย ดอกพวกนพรอมท

จะผสมพนธ หรอรบละอองเกสรไดเมอเสนไหมโผลออกมา หลงจากไดรบการผสมเสนไหมจะแหง

เหยวและรงไขเจรญเตบโตเปนเมลด ชอดอกตวเมยทรบการผสมแลวเรยกวา ฝก (ear) แตละฝกอาจม

เมลดมากถง ๑,๐๐๐ เมลด แกนกลางของฝกเรยกวา ซง (cob)

การเจรญเตบโตของขาวโพด

เมลดขาวโพดจดเปนพวกไมมระยะการฟดตว (seed dormancy) เมอเมลดแกเกบเกยวแลว สามารถ

น าไปปลกไดเลย เมอเมลดแกเกบเกยวแลว สามารถน าไปปลกไดเลย เมอฝงเมลดลงไปในดน เมลดจะ

งอกโผลพนผวดน และใบแรกคลออกใหเหนภายในประมาณ ๔-๖ วน (ระยะท ๑-๒ ในภาพ) หลงจาก

ผสมเกสร

ชนดของขาวโพด

ขาวโพดอาจจ าแนกออกไดเปน ๒ แบบ คอ

๑. การจ าแนกทางพฤกษศาสตร การจ าแนกแบบนถอเอาลกษณะของแปงและเปลอกหมเมลดเปน

หลก จ าแนกออกเปน ๗ ชนด คอ

(๑) ขาวโพดหวบบ (dent corn) มชอทางวทยาศาสตรวา ซ เมยส อนเดนทาทา (Zea mays indentata)

เมลดตอนบนมรอยบม เนองจากตอนบนมแปงออนและตอนขาง ๆ เปนแปงชนดแขง เมอตากเมลด

ใหแหงแปงออนจะยบหดตวลง จงเกดลกษณะหวบบดงกลาว ขนาดของล าตน ความสง เหมอนขาว

ไรทว ๆ ไป สของเมลดอาจเปนสขาว สเหลอง หรอสอน ๆ แลวแตพนธ นยมปลกกนมากใน

สหรฐอเมรกา

(๒) ขาวโพดหวแขง (flint corn) มชอทางวทยาศาสตรวา ซ เมยส อนดราทา (Zea mays in durata)

เมลดมแปงแขงหอหมโดยรอบ หวเรยบไมบบเมลดคอนขางกลม มปลกกนมากในเอเชยและอเมรกา

ใต ขาวโพดไรของคนไทยมนยมปลกกยอยเปนชนดนทงสนสของเมลดอาจเปนสขาว สเหลอง ส

มวง หรอสอนแลวแตชนดของพนธ

(๓) ขาวโพดหวาน (sweet corn) มชอวทยาศาสตรวา ซ เมยส แซคคาราทา (Zea mays saccharata)

นยมปลกกนอยางแพรหลาย เพอรบประทานฝกสด เพราะฝกมน าตาลมาก ท าใหมรสหวาน เมอแก

เตมทหรอแหงเมลดจะหดตวเหยวยน (รายละเอยดอานเรองขาวโพดหวานและขาวโพดฝกออน)

(๔) ขาวโพดคว (pop corn) มชอวทยาศาสตรวา ซ เมยส อเวอรทา (Zea mays everta) เมลดมขนาด

คอนขางเลก มแปงประเภทแขงอยใน ภายนอกหอหมดวยเยอทเหนยวและยดตวได เมลดมความชน

ภายในอยพอสมควร เมอถกความรอนจะเกดแรงดนภายในเมลดระเบดตวออกมา เมลดอาจมลกษณะ

กลมหรอหวแหลมกได มสตาง ๆ กน เชน เหลอง ขาว มวง

(๕) ขาวโพดขาวเหนยว (waxy corn) ชอวทยาศาสตรวา ซ เมยส เซอราทนา (Zea maysceratina)

เมลดมแปงออนคลายแปงมนส าปะหลงนยมปลกเพอรบประทานฝกสดคลายขาวโพดหวานแมจะไม

หวานมาก แตเมลดนม รสอรอย ไมตดฟน เมลดมสตาง ๆ กน เหลอง ขาว สม มวง หรอมหลายสใน

ฝกเดยวกน

(๖) ขาวโพดแปง (flour corn) มชอวทยาศาสตรวา ซ เมยส อะมโลเซย (Zea mays amylocea) เมลด

ประกอบดวยแปงชนดออนมาก เมลดคอนขางกามหวไมบบ หรอบบเลกนอย นยมปลกในอเมรกาใต

อเมรกากลาง และสหรฐอเมรกา ชาวอนเดยนแดงนยมปลกไวรบประทานเปนอาหาร

(๗) ขาวโพดปา (pod corn) มชอทางวทยาศาสตรวา ซ เมยส ทนกา (Zea mays tunica) มลกษณะ

ใกลเคยงขาวโพดพนธปา มล าตน และฝกเลกกวาขาวโพดธรรมดา ขนาดเมลดคอนขางเลกเทา ๆกบ

เมลดขาวโพดมขวเปลอกหมทกเมลด และยงมเปลอกหมฝกอกชนหนงเหมอนขาวโพดธรรมดาทว ๆ

ไป เมลดมลกษณะตาง ๆ กน (ดรปขาวโพดพนธปาใน หนา ๖๔a) ขาวโพดชนดนไมมความส าคญ

ทางเศรษฐกจ ปลกไวเพอการศกษาเทานน

๒.การจ าแนกตามวตถประสงคของการปลก อาจจ าแนกออกไดเปน ๔ ชนด คอ

(๑) ขาวโพดใชเมลด (grain corn) ปลกเพอเกบเมลดแกใชเปนอาหารสตวและมนษย หรอท า

อตสาหกรรมอยางอน

(๒) ขาวโพดหมก (silage corn) ปลกเพอตดตนสดมาหมกใชเปนอาหารสตว

(๓) ขาวโพดอาหารสตว (fodder corn) ปลกเพอตดตนสดไปใชเลยงสตว

(๔) ขาวโพดฝกออน (baby corn) ในประเทศไทยนยมปลกเพอเกบฝกออนไปใชในการปรงอาหาร

(รายละเอยดอานเรองขาวโพดฝกออน)

พนธขาวโพดทปลกเพอวตถประสงคแตละอยางมลกษณะไมเหมอนกน พวกปลกเพอใชเมลดตองใช

พนธทมผลตผลของเมลดสง แตพวกทปลกเพอตดตนสดไปหมก หรอใหสตวกนโดยตรง มกจะใช

พนธทมล าตนสงหรอพนธทมการแตกกอมาก เพอจะไดปรมาณตนและใบมาก สวนขาวโพดฝกออน

นน นยมใชพนธทมหลายฝกตอตน เชน ขาวโพดหวาน

พนธขาวโพด

ขาวโพดทนยมปลกกนอยทว ๆ ไป อาจจ าแนกพนธไดเปน ๒ พวกใหญ ๆ คอ

๑. พนธลกผสม (hybrids) นยมปลกในประเทศทวทยาการทางการเกษตรเจรญมากแลว ทงนเนองจาก

ขาวโพดพวกนมการปรบตวเขากบสงแวดลอมไมด หรอเปลยนแปรไปตามสงแวดลอม เชน ไมไดใส

ปยเพยงพอ ไมก าจดวชพช มน าไมพอ ขาวโพดพวกนจะใหผลตผลไมด นอกจากนน การใชขาวโพด

ลกผสมจะตองซอเมลดใหมมาปลกทกป เพราะถาใชเมลดเกาเกบจากไรจะกลายพนธไป

๒. พนธผสมปลอย (open-pollinated variety) พนธขาวโพดชนดน หากไดรบการปรบปรงพนธอยางด

อาจใหผลตผลไดไมแพพนธลกผสม นอกจากนนพนธพวกนยงปรบตวเขากบสภาพแวดลอมไดอยาง

กวางขวาง แมดนฟาอากาศจะเปลยนแปรไป กยงใหผลตผลพอใชได นอกจากนน ชาวไรยงสามารถเกบ

เมลดไวท าพนธตอไปไดอกอยางนอย ๒-๓ ป หรอถารจกคดเลอกพนธเอง อาจไมตองซอเมลดพนธ

ใหมอกกได พนธขาวโพดพวกน อาจแยกไดเปน ๒ ชนด คอ

(๑) พนผสมรวม (composite) เปนการรวมพนธหรอสายพนธตาง ๆ เขาดวยกน วธรวมงาย ๆกโดยเอา

เมลดจ านวนเทา ๆ กน จากแตละพนธหรอสายพนธมารวมกนเขา แลวน าไปปลกในแปลงอสระ

หางไกลจากขาวโพดพนธอน ๆ ปลอยใหผสมกนเองตามธรรมชาตแลวเกบเกยวเมลดไวปลกเปนพนธ

ตอไป

การเกบเกยวและการเกบรกษา

ฝกขาวโพดจะแกจดและเกบเกยวไดเมอเปลอกหมฝกเรมมสฟางทางทดควรปลอยขาวโพด

ทงไวในแปลงใหแหงดเสยกอน เพอทนเวลาในการตากและสะดวกในการเกบรกษา โดย

เฉลยแลวขาวโพดไรพนธทใชปลกอยในประเทศไทย มอายตงแตปลกถงเกบเกยวประมาร

๙๐-๑๒๐ วน

ในการเกบเกยวขาวโพด ชาวไรทว ๆไปยงใชแรงคนเกบ โดยหกฝกทแหงแลวออกจากตน

แกะเปลอกหมฝกออกหรอจะเอาไวแกะเปลอกทหลงกได การใชเครองทนแรงเกบเกยว

ขาวโพดยงมนอยมากในประเทศไทย ทงนเนองจากเครองมอมราคาแพง และม

ประสทธภาพในการท างานต า เพราะพนธทชาวไรปลกมความสงของล าตนและฝกไม

เทากน นอกจากนนตนยงหกลมมากอกดวย

หลงจากเกบฝกขาวโพดและปอกเปลอกออกแลวควรตามฝดไวภายในโรงเรอน หรอท า

แครเตย ๆ กลางแจง มโครงไมส าหรบใชแฝกหรอผาพลาสตกคลมเวลา ฝนตกได ถาม

ขาวโพดเปนจ านวนมากควรสรางฉางขนาดกวางพอสมควร ยกพนสงไมต าวา ๕๐

เซนตเมตร พนเปนไมระแนงดานขางกรดวยลวดตาขายหรอไมระแนงเชนเดยวกบพน

ทงนเพอใหลมโกรกผานเขาออกได ดานบนเปนหลงคากนฝน

เมอฝกขาวโพดแหงดแลว จงท าการกะเทาะเมลดไมควรกะเทาะเมลดเมอความชนยงสงอย

จะท าใหเมลดแตกมาก เครองกะเทาะเมลดขาวโพดในปจจบน มทงแบบมอหมน และแบบ

ทหมนดวยเครองยนต เครองกะเทาะเมลดเหลานสรางในประเทศ ราคาจงไมแพงนก เครอง

กะเทาะใหญ ๆ อาจกะเทาะไดถง ๑,๐๐๐ ตน/ชวโมง

เมลดทกะเทาะออกจากฝกแลว ถายงแหงไมสนทควรตากตอใหแหงกอนเกบเขากระสอบ

ควรมความชนในเมลดไมเกน ๑๕% จากนนอาจน าไปจ าหนายหรอเกบในยงฉางตอไป ถา

จะเกบไวนานโดยเฉพาะอยางยงสวนของเมลดทเอาไวพนธ ควรคลกยากนเชอราออโท

โซด ๗๕ หรอ ซเรแซนเอม ในอตราประมาณ ๑ กรม/เมลดขาวโพด ๑ กโลกรม และใชยา

ปองกนและก าจดแมลงดดทผงชนด ๗๕% ในอตรา ๑ กรม/เมลดขาวโพด ๑๐ กโลกรม

คลกไปดวย ส าหรบขาวโพดเมลดทเกบไวเลยงสตวหรอเกบไวจ าหนายนาน ๆ ควรรมยา

พวกเมทลโบรไมดเดอนละครง

(๒) พนธสงเคราะห (synthetics) เปนพนธทไดจากการรวมสายพนธทไดรบการทดสอบการรวมตว

(combining abillity) มาแลว วธการรวมสายพนธอาจท าไดเชนเดยวกบพนธผสมรวม

การใชประโยชน

เมลดขาวโพดและสวนตาง ๆ ของขาวโพดสามารถน าไปใชประโยชนไดหลายอยาง อาจแบงการ

ใชออกเปน ๓ ประเภท คอ

๑. ใชเปนอาหารมนษย

ในประเทศไทย ประชาชนนยมรบประทานฝกสดของขาวโพดหวาน ขาวโพดขาวเหนยวและ

ขาวโพดไรโดยการตมหรอเผาใหสกเสยกอน นอกจากนน ฝกออนของขาวโพดยงนยมรบประทาน

กนอยางแพรหลายนบเปนผกชนดหนงทน ามาปรงอาหาร นอกจากจะรบประทานในประเทศแลว

ยงบรรจกระปองสงไปจ าหนายยงตางประเทศเปนอตสาหกรรมชนดหนงดวย

ประชาชนในบางประเทศ อาศยบรโภคขาวโพดเปนอาหารหลกในรปตาง ๆ กน เชน ในอเมรกา

กลางและอเมรกาใต ใชแปงบดจากเมลดแกมาท าเปนแผนนงหรอยางใหสก รบประทานกบอาหาร

อนคลายกบการรบประทานขนมปง ในฟลปปนสนยมต าเมลดขาวโพดแกใหแตกเปนชนเลกเทา ๆ

เมลดขาว แลวตมรบประทานแทนขาว

๒. ใชเปนวตถดบในอตสาหกรรม

เมลดและผลตผลจากเมลดขาวโพด สามารถน าไปใชในการอตสาหกรรมไดหลายประเภท เชน ท า

แอลกอฮอล แปง น าตาลชนดตาง ๆ น าเชอมและน ามนผลตผลเหลาน อาจน าไปใชท า

ผลตภณฑอตสาหกรรมอน ๆ ไดอกตอหนง เชน ยารกษาโรค กระดาษ กระดาษแกว ผาสงเคราะห

กรด น าหอม น ามนใสผม และ แบตเตอร นอกจากเมลดแลว พวกฝก ใบ และล าตน อาจน าไปใชท า

ผลตภณฑไดหลายชนด เชน กระดาษ ปย และฉนวนไฟฟา

๓. ใชเปนอาหารสตว

ขาวโพดนบเปนพชทใชเปนอาหารสตวไดดชนดหนง การใชขาวโพดเลยงสตวอาจท าไดหลาย

อยาง เชน ใชเมลด กากน าตาล กากแปงทเหลอจากสกดน ามน ตดตนสดใหสตวกนโดยตรง ตดตน

สดหมก และใชตนแกหลงเกบเกยวฝกแลว ในตางประเทศนยมใชขาวโพดเลยงสตวกนมาก แตใน

ประเทศไทยยงใชกนนอย ทงนเนองจากราคายงสงอย ถาสามารถลดตนทนการผลตลง และราคา

ขาวโพดอยในระดบพอสมควร อาจมการใชเลยงสตวเพมขน

ลกษณะการแปรรปของสนคาขาวโพด

ขาวโพดเลยงสตวเปนพชเศรษฐกจทมความส าคญตออตสาหกรรมอาหารสตว พบวาประมาณรอยละ

94 ของผลผลตขาวโพดใชในอตสาหกรรมอาหารสตวของประเทศ (กรมวชาการเกษตร 2552) และม

แนวโนมความตองการเพมขนทกป ขาวโพดเลยงสตวในประเทศมแนวโนมเพมสงขนมากหลงจากท

มการขยายการเลยงสตวตงแตป 2535 เปนผลใหการสงออกลดลงตามล าดบ ปจจบนการผลตขาวโพด

เลยงสตวมไมเพยงพอตอความตองการใชภายในและมปรมาณไมแนนอนเนองจากการผลตขนกบดน

ฟาอากาศ ท าใหมความเสยงตอความเสยหายจากความแหงแลงมาก และพนทปลกตองแขงขนกบพช

เศรษฐกจอนทใหผลตอบแทนทดกวา สงผลใหในระยะ 4-5 ปทผานมา ประเทศไทยจ าเปนตองน าเขา

ขาวโพดเลยงสตวเพอใหเพยงพอกบความตองการการใชภายในประเทศ ทงๆ ทในอดตไทยเคยเปน

ประเทศผสงออกรายใหญรายหนงของโลกและไทยมศกยภาพดานการผลตการตลาดทสามารถแขงขน

กบตางประเทศได ดงนนจงควรเรงการผลตภายในประเทศใหเพมขนทนกบความตองการใชและม

เหลอสงออก โดยลกษณะการแปรรปของขาวโพดเลยงสตว มดงน

การแปรรปเปนอาหารสตว

เมลดขาวโพดเปนธญพชทมคณคาอาหารสง เปนทนยมใชในอตสาหกรรมเลยงสตวในหลายประเทศ

เชน อเมรกา ออสเตรเลย เดนมารก ส าหรบประเทศทมพลเมองหนาแนนท าใหไมมพนทวางพอทจะ

ปลกขาวโพด แตตองการเนอสตวมากจงจ าเปนตองสงเมลดขาวโพดจากประเทศทปลกขาวโพดได

มากเพอเอาไปเลยงสตวประเทศเหลาน ไดแก ญปน สงคโปร ไตหวน และประเทศทางตะวนออก

กลาง เปนตน ส าหรบประเทศทปลกขาวโพดเองสามารถใชขาวโพดเลยงสตวในรปแบบตาง ๆ กนคอ

เมลด ซง ตนสด ตนแก และผลพลอยไดอน ๆ จากโรงงานอตสาหกรรมขาวโพด ไดแก เปลอกเมลด

กาก และร า เปนตน ในประเทศไทยปจจบนมโรงงานอาหารสตวไดใชขาวโพดเปนสวนประกอบสวน

ใหญของอาหารสตว ฉะนน ความตองการขาวโพดของโรงงานเหลานจงมปรมาณสงมาก

การแปรรปในอตสาหกรรมแปง

แปงขาวโพดเปนแปงทมคณภาพดและนยมใชเปนอตสาหกรรมในการประกอบอาหารในรปแบบตาง

ๆ ไดมากมายหลายชนด ส าหรบผลพลอยไดจากเมลดขาวโพดไดถกน าไปใชในอตสาหกรรมตาง ๆ

เชน อาหารกระปอง อาหารแหง น ามน น าตาล น าเชอม แอลกอฮอล น าสม เวชภณฑ น าหอม น ามน

ใสผม แบตเตอรอปกรณกนความรอน เครองเคลอบ สยอมหมก พรม น ามนน ายาชกเงา สารแทนพวก

ยาง สารเคม สารระเบด อตสาหกรรมกระดาษแผนใยอดแนน ซงใชท าจกกอกและกลองสบยา วตถ

ฉนวนไฟฟา

ผลตเปนเชอเพลง

แหลงเชอเพลงทส าคญในอดตจนถงปจจบน คอ ปโตรเลยม ทน ามาใชเปนเชอเพลงในยานพาหนะ แต

ในระยะ 20 ปทผานมา มแหลงเชอเพลงใหมทมนษยเรมน ามาใช คอ เอทานอล โดยน ามาใชเปน

สวนผสมของน ามนเชอเพลงในอตราต ารอยละ 5-10 หรอในอตราสงรอยละ 85 (อาจมใชในบาง

ประเทศ) เอทานอลท าใหเครองยนตเผาไหมไดด มคารบอนมอนนอกไซดนอย มควนนอย

ประสทธภาพเครองยนตดขน ใชแทนเบนซนซงเปนสวนประกอบของน ามนเชอเพลงทอนตราย

ขาวโพดสามารถน ามาท าเอทานอลไดโดยบดเมลดใหละเอยดเปนแปง เตมเอนไซมเพอเปลยนแปลง

แปงเปนน าตาล แลวหมกน าตาลทไดดวยยสตเพอเปลยนน าตาลเปนเอทานอลและ

คารบอนไดออกไซด นอกจากการน าไปผลตเปนอาทานอลแลว ยงใชน ามนขาวโพดผสมโดยตรงกบ

น ามนเชอเพลง เพอใชกบเครองยนต เนองจากคณสมบตทางดานอณหภมและความหนดด ลดการสก

หรอและยดอายของเครองยนต ลดมลภาวะและสลายไดในธรรมชาต

การแปรรปเปนสบขดผวขาวโพด

เมลดขาวโพดเลยงสตวทผลตได นอกจากจะน าไปใชในอตสาหกรรมตาง ๆแลว เกษตรกรยงสามารถ

น ามาสรางมลคาเพมเพอเสรมรายไดใหแก ครอบครวไดโดยตรง เชน การน าขาวโพดมาท าเปนสบขด

ผว ในปจจบน กระแสของผบรโภคทกลบมานยมใชผลตภณฑเพอรกษาสขภาพและสงแวดลอมม

เพมขน ศนยวจยพชไรนครสวรรค ไดเลงเหนความเปนไปไดในการน าเมลดขาวโพด เลยงสตวมาแปร

รปเปนสวนผสมในการท าสบ ซงเปนผลตภณฑทยงไมเปนท รจกแพรหลายภายในประเทศ จงเปน

โอกาสดในการแนะน าผลตภณฑใหมทแปลกแตกตางไปจากสบทมจ าหนายอยในทองตลาด รวมทง

ยงเปนการใชวตถดบขาวโพดทมอยยางมากมายใหเกดประโยชนอกดวย สบขาวโพดไดจากการท า

ปฏกรยาระหวางน ามนพชกบน าดางโซดาไฟ ผลของปฏกรยานอกจากจะไดสบแลวยงเกดกลเซอรน

ซงไมเปนอนตรายตอผวหนง ชวยใหผวชมชน และมสวนผสมทส าคญคอเมลดขาวโพดทบดละเอยด

ผสมลงไปในเนอสบในอตราทเหมาะสมท าใหสบมเนอสากขน มคณสมบตใน การขดผว ก าจดสงอด

ตนรขมขน ดดซบความมนเหมาะส าหรบผทมผวมน ส าหรบสตรทไดคดคนนยงไดผสมงาบด ซง

เมลดงามวตามนอชวยชะลอ ผวเหยวยน นอกจากนยงไดเพมกลเซอรนและวตามนอเพอใหความชม

ชน และถนอมผวมากยงขน สบขาวโพดสามารถท าไดในครวเรอน เปนสบทผลตจากวตถดบ

ธรรมชาต แตกตางจากสบทจ าหนายในทองตลาดซงผลตในระบบอตสาหกรรมไมมการใสสารเพม

ฟอง ส หรอสารกนบด ทอาจระคายเคองตอผว จงเหมาะส าหรบผทมกมผวแพงาย และจะใสเฉพาะ

สารเคมบางชนดทจ าเปนเทานน ไดแก น าหอม เนองจากผใช โดยทวไปมกตดในกลนของสบทจะตอง

หอม แตสบทไดจากปฏกรยา โดยตรงนนจะมกลนเฉพาะตวทผใชทวไปมกไมชอบ อยางไรกตามจะ

เหน ไดวาวตถดบทน ามาผลตเปนวตถดบธรรมชาตเปนสวนใหญ การใชสบชนดน จงเทากบเปนการ

รกษาสภาพแวดลอม ลดการใชสารเคม ใชทรพยากร ทมอยใหเกดประโยชนสงสด และยงสามารถ

สรางรายไดใหกบผผลตอกดวย

สงหนงทท าใหขาวโพดเปนธญพชทนยมน ามาแปรรปเปนอาหารนานาชนดกเนองจากเปนพช

ทใหพลงงานสง เพราะมคารโบไฮเดรตเปนสวนประกอบหลก แถมยงมโปรตน ไขมน เกลอแร และ

วตามนทมประโยชนอกมากมาย เชนวตามนซ เอในรปเบตาแคโรทน อซงเปนสารตานอนมลอสระ

ชะลอความเสอมของเซลล ลเทยน และซแซนทน ซงเปนสารคาโรตนอย ชวยปองกนตาเสอมสภาพ

สวนประโยชนดานอน ๆคงหนไมพนสรรพคณทางยา ทคนโบราณคนพบและน ามาใชกน

อยางแพรหลาย เชนเมลดของมนใชทานเพอบ ารงรางกาย หวใจ ปอดขบปสสาวะ และน ามาบดพอก

สบสมนไพรน านมขาวผสมน านมขาวโพด (Mix milk, rice milk, corn)

ลดความหยาบกรานของผว กระตนการไหลเวยนของเลอดเพราะสามารถดดซบไดด

ทางผวหนง สามารถตานอนมลอสระและรงสยวได บ ารงผวใหเนยนนมชมชนและชวยให

ผวแลดออนเยาว

น านมขาว milk, rice

มธาตเหลก ไฟเบอร บหนง บสอง วตามนอ สถาบนอาหารทางมหาวทยาลย

เกษตรศาสตร ไดท าการวจยวามสารเอนโทรไซยานน ซงปองกนการกอเกดมะเรงในล า

รกษาแผล นอกเหนอจากนยงใชซงขาวโพดตมน าน ามาดมแกบด ทองรวง ขบปสสาวะ ตน ราก และ

ไหมขาวโพด รสจดหวาน ตมเอาน าดม ขบปสสาวะไดดวย

สารอาหารในเมลดขาวโพด 100 กรมนน ประกอบดวยคารโบไฮเดรต 8.2 กรม โปรตน 11.1

กรม เกลอแร 1.7 กรม ไขมน 4.9 กรม และเสนไยหยาบอก 2.1 กรม แนะซกนด ส าหรบผทชอบการ

รบประทานขาวโพดเปนชวตจตใจวา หากจะรบประทานขาวโพดเมอใดกควรลางน าเปลาใหสะอาด

เสยกอน หากซอจากรานคากควรเลอกชนดทไมฟอกหรอขดมากจนเกนไป เพราะจะเสยคณคาทาง

อาหารและอาจมสารขดสตกคางเปนของแถม โดยเฉพาะอยางยงผลตภณฑแปรรปตาง ๆทควรเลอก

แตสนคาทไดมาตรฐานและไดรบการรบรองแลวเทานน

เหนกนแลววาการรบประทานขาวโพดเพยงชนดเดยวกไดรบประโยชนอนมหาศาล ดงนนถา

บานใครมพนทวางพอทจะปลกไดละกอยารรอกนอยเลย เพราะวธการปลกนนงายนดเดยว เพยงหยอด

เมลดพนธขาวโพดลงในหลมดนรวนทขดไว 3-5 เมลด เมอตนกลางอกใหถอนออกเหลอหลมละ 1 ตน

เทานกจะไดขาวโพดทเปนไดทงอาหารและยาไวรบประทานกนในบานโดยไม ตองกงวลกบเรอง

สารพษตกคางอกดว

ไสได ยงมสรรพคณอนๆ อก เชน ปองกนโรคภมแพ แกระบบขบถายไมสะดวก

Iron Fiber One B Two B Vitamin Food Institute, Kasetsart University.

Conducted research that contains N as AirTouch call site. Which prevents the

formation of colon cancer. There are other properties such as anti-allergy

Incontinence is not easy to solve.

นมขาวโพด milk, corn

คณประโยชนทไดรบประกอบดวยไขมนและโซเดยมต า ซงไมเปนอนตรายตอผปวย

โรคไต มเบตาแคโรทนชวยบ ารงผวและสายตา มแคลเซยมชวยกระตนการเจรญ

ของกระดก ผม และฟนในเดกวยเรยน นอกจากนน คารโบไฮเดรต โปรตน แมกนเซยม

โพแตสเซยม เมไธโอนน วตามน เอ บ

Your benefits include lower fat and sodium. Which is not harmful to kidney

patients. With beta carotene to help nourish the skin and eyes. Calcium

stimulates the growth of my bones and teeth among school children in addition

to the carbohydrates, protein, magnesium, potassium, but low post Ah, B

vitamins, methionine.

......จากขอมลของกรมเศรษฐกจการพาณชยพบวา ประเทศไทยมการสงออกผลตภณฑจากขาวโพดฝกออน และขาวโพดหวาน ในรปขาวโพดออนสด ขาวโพดออนกระปอง ขาวโพดหวานแชแขง และขาวโพดหวานกระปอง โดยในป พ.ศ.2536 มการสงออกประมาณ 36,000 ตน คดเปนมลคา 840 ลานบาท และเพมขนมาเปน 82,000 ตน

ตนขาวโพด

มลคา 2,100 ลานบาท ในป พ.ศ.2540 ......จากการสงออกทเพมขนน จงตองมการผลตขาวโพดฝกออน และขาวโพดหวานเพมมากขน เพอใหพอเพยงตอการน าไปท าผลตภณฑตางๆ มผลท าใหมเศษวสดเหลอจากขาวโพด เชน ตนเปลอกฝกไหม และซงเหลออยมาก ซงเศษวสดฯเหลาน สามารถน ามาใชประโยชนในรปเปนอาหารสตวได

ข า ว โ พ ด ฝ ก อ อ น (Baby corn) ปลกกนมากในเกอบทกภาคของประเทศ ภาคเหนอ จะปลกมากในจงหวดเชยงใหม เชยงราย ล าปาง ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดหนองคาย นครราชสมา และภาคกลาง ในพนทจงหวดนครปฐม สมทรสาคร ราชบร ระยะเวลาปลกจนถงเกบเกยวประมาณ 40-45 วน ปลกไดดในชวงฤดฝน แตถาเปนพนทในเขตชลประทานสามารถปลกไดตลอดป (4 ครง/ป) ดงนน เศษเหลอจากการผลตขาวโพดฝกออน เชน ตนขาวโพด เปลอกฝกขาวโพด และไหม จงมมากในเกอบทกภาคของประเทศ และเกอบตลอดทงป โดยเฉพาะในเขตชลประทาน ขาวโพดฝกออนจะถกเกบเกยวในขณะทตนยงมสเขยว (อาย 40-45 วน) คณคาทางอาหารของตนขาวโพดฝกออน จงสงมโปรตนอยในชวง 8.5-9.7% เยอใยหยาบ 26-27% สวนเปลอกฝก และไหม ทเหลอทงจากอตสาหกรรมการท าขาวโพดออนกระปอง และขาวโพดออนสด จะมปรมาณมาก สภาพของเปลอก และไหมจะยงคงมสเขยว ลกษณะออนนม รสหวาน สตวชอบกน มคณคาทางอาหารสตวด โปรตนอยในชวง 12.6-17.0% เยอใยหยาบ 9.5-21.0% ตนเปลอก และไหมของขาวโพดฝกออน เกษตรกรสามารถน าไปใชเลยงโคนมแทนหญาสดไดด ท าใหโคใหผลผลตน านมมากกวา เมอเปรยบเทยบกบการเลยงโคนมดวยฟางขาว หรอหญาธรรมชาต เปลอกฝกขาวโพดออน นอกจากน ามาใชเปนอาหารหยาบสดไดดแลว ยงสามารถน ามาหมกเพอเกบไวใชในยามขาดแคลนหญาสดไดเชนเดยวกน

ตารางแสดง สวนประกอบทางเคมของเศษเหลอจากการผลตขาวโพดฝกออน (% วตถแหง)

สวนประกอบ ตนขาวโพด เปลอกฝก ไหม

วตถแหง (dry matter) 25.3 18.0 12.4

โปรตน (crude protein)

8.8 - 9.7 12.6 - 13.5 17.1

เยอใยหยาบ (crude 26.8 21.0 - 21.5 9.7

fiber)

ไขมน (ether extract) 0.9 1.0 - 1.8 2.6

เถา (Ash) 7.5 - 8.5 5.2 - 5.7 5.9

Nitrogen free extract 55.0 58.3 - 59.4 64.7

ADF 37.2 - 37.4 27.3 -28.7 13.9

NDF 61.7 - 63.6 60.6 - 61.5 38.4

ลกนน 3.8 - 4.3 1.6 - 2.5 1.9

แคลเซยม 0.4 0.1 -

ฟอสฟอรส 0.2 0.4 -

หมายเหต (-) หมายถง ไมมขอมล

การน าไปใช ........โคนม โคเนอ และแกะ สามารถใชตน หรอเปลอกขาวโพดฝกออน หรอใชเปลอกขาวโพดฝกออนรวมกบหญาสดเปนอาหารหยาบได หรอใชเปลอกขาวโพดฝกออนหมกรวมกบขาวโพดบดเปนอาหารหยาบในโคเนอ จะชวยใหโคเนอมอตราการเจรญเตบโตเพมขน กระตาย ใชเปลอกขาวโพดฝกออนเปนอาหารหยาบได แตตองใหอาหารขนเตมท และลกกระตายทมน าหนกตวมากกวา 1 ก.ก. สามารถใชเปลอกขาวโพดฝกออนทดแทนอาหารขนได 25% ของระดบทกนไดเตมท ขาวโพดหวาน (Sweet corn) ........ปลกกนมากในแถบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ จงหวดนครราชสมา บรรมย มหาสารคาม และทางตะวนตกของประเทศไทย ไดแก จงหวดกาญจนบร ราชบร นครปฐม เพชรบร สมทรสาคร อายเกบเกยวสน เกบฝกสดเมออาย 65-80 วน (ขนอยกบพนธ) ปลกไดดในชวงฤดฝน และสามารถปลกไดตลอดป ถามแหลงน า และดนอดมสมบรณด ขาวโพดหวาน สวนใหญจะเกบเกยวฝกสด เพอน าไปแปรรปเปนขาวโพดหวานกระปอง เชน ซปขาวโพด และเมลดขาวโพดในน าเกลอ ตนทเหลออยหลงจากเกบเกยวฝก แลวจะยงคงมใบและล าตนเปนสเขยวอยมาก สวนของฝกทน าไปแปรรปกจะมเศษเหลอพวกเปลอก ฝก ไหม และซงเปนจ านวนมาก เศษวสดเหลอใชของขาวโพดหวานเหลาน สามารถน ามาใชเปนอาหารสตวได ........ตนขาวโพดหวานมกจะมคณภาพดอยกวาตนขาวโพดฝกออน เพราะอายการเกบเกยวนานกวา คณภาพจะอยในชวงปาน กลาง-ต า มโปรตนอยในชวง 6.5-9.1% เยอใยหยาบ 30.5-36% มแรธาตแคลเซยม และฟอสฟอรสอยในเกณฑปกต คอ 0.4% และ0.3% เปลอกฝกจะมโปรตน 6.5-7.5% ธาตแคลเซยมมแนวโนมคอนขางต า คอ 0.09-0.4% อาจไมเพยงพอตอความตองการของสตว สวนซงขาวโพดทเหลอทงจาก

โรงงานผลตซปขาวโพด ซงจะมสวนของเมลดตดหลงเหลออย มโปรตนประมาณ 7-8% เยอใยหยาบ 23.5% แคลเซยมต า 0.04-0.11% นอกจากน ยงมเศษเหลอพวกยอด และชอดอกตวผของขาวโพดหวานทตองตดออกกอนชอดอกจะบาน หรอ7-10 วน กอนเกบเกยวฝก เพอเรงใหฝกโตเรวขน และลดการแยงอาหาร ซงสวนนจะมคณคาทางอาหารสง มโปรตนประมาณ 11% เยอใยหยาบ 21% การน าไปใช ........ตนขาวโพดหวานใชเปนอาหารหยาบทดแทนหญาสดส าหรบโคเนอ-โคนมได ซงขาวโพดหวานทเหลอทงจากการน าไปท าซปขาวโพดกระปอง ใชเปนอาหารหยาบส าหรบโครดนมในชวงฤดแลงได แตซงขาวโพดเหลานจะมความชนสง และเกดเชอราไดงาย ซงอาจเปนอนตรายตอสตว การน าไปใชเลยงสตวจงควรใชซงขาวโพดหวานทสด และใหม ........ในกรณตองการเกบถนอมตนขาวโพดหวานไว ส าหรบใชในยามขาดแคลนอาหารหยาบ สามารถน าไปหมกไดเชนเดยวกบการท าหญาหมก และอาจเตมร าละเอยด หรอเมลดขาวโพดบด ในปรมาณ 10% ของน าหนกตนขาวโพดสด ซงจะชวยใหตนขาวโพดหมกมคณภาพดขน

ตารางแสดงสวนประกอบทางเคมของเศษเหลอจากการผลตขาวโพดหวาน (% วตถแหง)

สวนประกอบ ตน เปลอกฝก ยอดและชอดอกตวผ

ซง

วตถแหง (dry matter) 22.8 28.0 - 27.5

โปรตน (crude protein) 6.5 - 9.1 6.53 11.3 7.1 - 8.01

ไขมน (ether extract) 1.0 - 3.2 1.01 1.63 2.2 - 2.24

เยอใยหยาบ(crude fiber) 30.5 - 36.2

36.25 21.4 23.57

Nitrogen free extract (NFE) 47.6 - 40.5 -

เถา (Ash) 9.7 - 5.5 -

NDF 68.2 - 69.3

68.19 - 69.3 - 71.8

NDS - 31.81 - 30.74

ADF 38.2 - 48.1

48.13 - 28.20 - 33.6

ลกนน 5.3 - - 5.6

แคลเซยม 0.4 0.4 - 0.04 - 0.11

ฟอสฟอรส 0.3 0.33 - 0.3 - 0.33 การผลตสบขาวโพด ขาวโพดเปนพชเศรษฐกจทส าคญพชหนงของประเทศไทย ผลผลตทไดสวนใหญน าไปใชเปนอาหารสตว ซงราคาทเกษตรกรจ าหนายได คอนขางต าและไมแนนอน ศนยวจยพชไรนครสวรรค ซงรบผดชอบในการ ท างานวจยขาวโพดแบบครบวงจร จงไดน าเมลดขาวโพดมาทดลองแปรรปใน รปแบบตาง ๆ และพบวาวธการหนงทท าไดส าเรจ และไดผลดในการน าไป ทดลองใช คอ สบขาวโพด สบขาวโพดทไดนเปนลกษณะของ สบขดผว เพราะ ขาวโพดบดทผสมในเนอสบชวยขจดสงอดตนรขมขนและสวนผสมของงาบด กลเซอรนและวตามนอ ชวยใหผวหนงชมชน ชะลอการเหยวยนของผวหนงได 1. หมอเคลอบ 1 ใบ 2. เทอรโมมเตอร อณหภม 100 องศาเซลเซยส 2 อน 3. ไมพาย 1 อน 4. ทพพส าหรบตกสบ 1 อน 5. กระบอกแกวตวง 500 มล. ส าหรบผสมสารละลายโซดาไฟ 1 ใบ 6. ถาดใสน า ส าหรบหลอทใสสารละลายโซดาไฟใหอณหภม ลดลง 1 ใบ 7. เหยอกส าหรบใสสารละลายโซดาไฟทอนลงแลว 1 ใบ อปกรณทใช 8. แทงแกวส าหรบกวนโซดาไฟ 9. เตาไฟฟา หรอเตาแกส 10. เครองชงขนาด 1 – 2 กโลกรม 11. ถงมอ แวนตา เสอคลม ทปดจมก 12. พมพพลาสตก เลอกแบบตามทชอบ

13. อน ๆ เชน ผาเชดมอ กระดาษทชช กระดาษหนงสอพมพ ใชแลว 1. น ามนมะพราว 220 กรม 2. น ามนมะกอก 100 กรม 3. น ามนปาลม 80 กรม 4. โซดาไฟ 75 กรม 5. น า 140 กรม 6. ขาวโพดบด 20 กรม 7. งาบด 2.5 กรม 8. กลเซอรน 2.5 กรม 9. วตามนอ 2 กรม 10. น าหอม ( มากหรอนอยตามชอบ ) 3 กรม สวนผสมของสบ 1. คอย ๆ ใสโซดาไฟลงในน าทเตรยมไว กวนใหละลายเปนเนอ เดยวกน ตงทงไวจนอณหภมลดลงเหลอ 42 องศาเซลเซยส 2. ผสมน ามนมะพราว น ามนมะกอก น ามนปาลม ใสหมอเคลอบ ตงไฟคนใหเขากนจนไดอณหภม 42 องศาเซลเซยส แลวยกลงจากเตา 3. ใสสารละลายโซดาไฟ ( ในขอ 1 ) ลงในน ามนผสม (ในขอ 2 ) ทละนอยแลวคนใหเขากนจนสารละลายโซดาไฟหมด 4. คนไปเรอย ๆ จนสบจบตวเหนยวขน ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง หากอณหภมลดลงระหวางกวน ใหยกหมอขนตงบนเตา จนอณหภมเพมขนเทา เดม คอ 42 องศาเซลเซยส ใสกลเซอรน วตามนอ ขาวโพดบด งาบด คนให เขากน กวนตอไปอก 10 นาท แลวจงใสน าหอมกวนตออก 5 นาท แลวจงใช ทพพตกใสแมพมพทเตรยมไว 5. ตงทงไวประมาณ 4 – 6 ชวโมง หรอขามคนจนสบจบตวเปน กอนแขง ลองใชนวมอกดดแลวจงน าออกจากแมพมพ 6. แกะสบออกจากแมพมพ แลวผงในทรม อากาศถายเทไดด เพอใหกอนสบแหง ทงไวประมาณ 1 เดอน เพอใหคลายฤทธดางของโซดาไฟ จงน าไปใชได ขอเสนอแนะ 1. เมลดขาวโพดบด ควรบดใหละเอยดมากมฉะนนอาจรสกระคาย ผว ( อาจเพมหรอลดปรมาณไดตามใจชอบ )

2. เมลดงา ควรสบใหละเอยดหากใชเครองบดละเอยดมากจะจบ ตวเปนกอน เพราะน ามนในงาจะออกมาผสมกบเนองา ( อาจเพมหรอลดปรมาณ ไดตามใจชอบ )กลม 3.ผท าสบควรสวมเสอกนเปอน สวมถงมอ มผาปดจมก และม แวนตากนอบตเหตทอาจเกดจากโซดาไฟกระเดน เพราะโซดาไฟมฤทธเปน ดางรนแรง หามสมผสและเมอใชแลวตองเกบใสภาชนะปดมดชด หามปลอยให ชน เกบใหพนมอเดก 4. บรเวณทท าสบควรมอากาศถายเทไดดและมอางน า / กอกน า เพอปองกนหากมอบตเหตขน นอกจากนยงควรใชกระดาษหนงสอพมพป บรเวณปฏบตงาน เพอปองกนโซดาไฟกระเดนและกดพนผวโตะ และเมอเท โซดาไฟลงในน าจะมควน หามสดดม 5. อปกรณส าหรบกวนสบหามใชโลหะหรออลมเนยมเพราะ โซดาไฟจะท าปฏกรยา ควรใชประเภทหมอเคลอบสแตนเลส หรอแกวทนไฟ 6. โซดาไฟทผสมน า ควรกวนใหละลายใหหมด มฉะนนจะจบตว เปนกอน เมอเทโซดาไฟลงในน า อณหภมจะสงขนมาก ควรใชถาดใสน าแลว แชกระบอกแกวตวงทใชผสมสารละลายโซดาไฟ เพอใหอณหภมลดลงและเมอ อณหภมลดลงแลว เทสารละลายโซดาไฟลงในเหยอกพลาสตกมหจบ เพอ สะดวกในการเทสารละลาย 7. อณหภมของโซดาไฟและน ามนตองเทากนระหวางเทโซดาไฟ ลงในน ามน 8. น าทใชผสมโซดาไฟควรเปนน าทสะอาด 9. พมพสบไมควรเปนวสดจ าพวกโลหะหรออลมเนยม เพราะจะท า ปฏกรยากบโซดาไฟ ควรเปนวสดทท าจากพลาสตกยดหยนไดพอควร เพอให แกะสบออกจากพมพไดงาย 10. เมอแกะสบออกจากพมพแลว หามตากบนกระดาษทมหมก พมพเพราะหมกจะตดเนอสบ กลบสบบางเพอใหแหงสม าเสมอกน

เปลอกขาวโพดทถกทงไวเกลอนกลาดมาเพมคณคา สรางเปนประดษฐผลตภณฑไดมากมาย อาทเชน ดอกไม พานแหวนหมน กระทง ตกตา พานพม ฯลฯ

วธการคอ น าเปลอกขาวโพดมาแชน าประมาณ 2-3 ชวโมง จากนนตมน าใหเดอด และใสส น าเปลอกขาวโพดแชลงไปโดยสทใชอาจจะเปนสบาตกหรอสผสมอาหารกได การตมจะท าใหสซมเขาไปในเปลอกขาวโพดไดดกวาน าปกต โดยตมประมาณ 2-3 ชวโมง จากนนน าไปผงแดดใหแหง และน ามาคลออกใหเปนแผน โดยตากแดดออนๆ จนแหงสนท

เพอเปนการปองกนเชอราจะน าผลตภณฑไปอบก ามะถนประมาณ 1-2 ชวโมง หลงจากนนพนแลกเกอรทบอกครง

ปญหาอปสรรคในการน าเปลอกขาวโพดประดษฐผลตภณฑตาง ๆไมสามารถท ากลบดอกไมไดเนองจากเปลอกขาวโพดจะคนตวอยเสมอ ดงนน ในการออกแบบสวนใหญจะเปนการน าไปเยบแบบกอนแลวประกอบเปนรปตางๆ ตามตองการ

ราคาตนทนในการผลตไมเกน 150 บาทตอชน นบวาสนคาสวยตนทนต า อกทงยงสามารถพฒนาเทคนคในการประดษฐผลตภณฑได

เปลอกขาวโพด เปนเศษวสดธรรมชาตเหลอใชทมอยทวไปทวทกภาคของประเทศไทย เมอน ามาแปรสภาพ

หรอประยกตใชใหเกดประโยชน เชนประดษฐเปนดอกไม

สรางงานสรางราคา

อธบดกรมการคาภายใน กลาววาไดตงเปาหมายผลกดนราคาสนคาเกษตรปการผลต 52/53 ใน 8 รายการ ไดแก ขาว มนส าปะหลง กาแฟ ปาลมน ามน ขาวโพดเลยงสตว ถวเหลอง สกร และไกเนอ ใหมมลคาเพมขนอก 30% จากป 51/52 เพอชวยเพมรายไดใหเกษตรกร เพอพฒนาสนคาเกษตร และลดปญหาผลตลนตลาด

ขาวโพดเปนสนคาเกษตรทปลกกนทวทกภาคของประเทศไทย แตจากขาวขางตนจะเหนวาราคาของพชเกษตร เชนขาวโพด มราคาตกต า ท าใหเกษตรกร มรายไดนอย เพอเปนการเพมรายไดสรางงานสรางคน จงควรน าเปลอก ขาวโพดทเปนเศษวสดเหลอใชทคนสวนใหญมองไมเหนคณคาน าไปเผาทง มาแปรสภาพหรอประยกตใชท าใหเกดประโยชน เชนประดษฐเปนดอกไม ประดษฐตกตาและของประดบตกแตงอนๆอกมากมาย เปนการชวยลดภาวะ โลกรอย ชวยอนรกษสงแวดลอม อนรกษภมปญญาไทย สรางงาน และสรางรายไดใหกบครอบครวไดอกทางหนง

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย ชวงชนท 2 การคดเลอกเปลอกขาวโพด เปลอกขาวโพดทใชจะตองอยในสภาพด ไมฉกขาด ไมขนรา หรอแมลงกดแทะ พนธทนยมน ามาใชในงานประดษฐจะเปนพนธสวรรณ 1 เพราะมลกษณะกลาบเปลอกยาว มความเหนยวไมฉกขาดงาย รวมทงสามารถตานทานน าคาง และเชอราในทอบชนไดดกวาเปลอขาวโพดพนธอน

การเตรยมเปลอกขาวโพด ลอกเปลอกชนนอกสดทงเพราะมลกษณะแขงแตกงาย น าเปลอกขาวโพดทดมาลางน าผงแดดประมาณ 3-4 วนจนแหงสนทถาไมมแดดใหใชวธการรดกบเตาดกได

การฟอกเปลอกขาวโพด ใชสารฟอกสชวยฟอกเปลอกขาวโพดใหขาวเพอชวยใหเปลอกขาวโพดตดสไดงายขน ซงมวธการฟอกดงน 1. ใชผงฟอกส 1 สวน ผสมน า 2.สวนในอางพลาสตกคนใหเขากน 2. น าเปลอกขาวโพดทเตรยมไวแชใหจม แชทงไว 1 วน 3. ใชทหนบน าเปลอกขาวโพดขนจากอาง 4. น าเปลอกขาวโพดมาลางน าหลายๆครง 5. น าไปผงแดดใหแหงสนทประมาณ 3-4 วน

การยอมสเปลอกขาวโพด(ใชสยอมผาหรอสผสมอาหารกได) 1. เตรยมส 1สวน ตอน า 2สวน(ใชสท ากลบดอกตามชอบและใชสเขยวส าหรบท าใบ) 2. ตมน าใหเดอดเตรยมไวผสมส 3. น าสทเตรยมไวส าหรบยอมกลบดอกผสมน าคนใหละลายกอนแลวเทลงไปในน าเดอดจากนนคนใหสละลายเปนเนอเดยวกน 4. น าเปลอกขาวโพดทฟอกสแลวแชลงไปตมในน าสประมาณ 30นาท สงเกตวาสตดเปลอกขาวโพดดแลว 5. น าไปผงแดดใหแหงสนทประมาณ 3-4 วน 6. น าไปรดใหเรยบ

7. การยอมเปลอกขาวโพดส าหรบท าใบใชวธเดยวกบยอมสกลบดอกแตใชสยอมสเขยว

ขนตอนการเตรยมกลบดอกไมและใบ 1. ตดเปลอกขาวโพดส าหรบท าเปนกลบดอก 54 ชน 2. ตดเปลอกขาวสเขยวส าหรบท าใบ ใบเลก 12 ชน และใบใหญ 7 ชน 3. ตดลวดเบอร 30 สเดยวกบกลบดอกใชส าหรบตามกลบดอก ยาว 3.5 นว จ านวน 54 เสน 4. น าลวดมาทากาวตดเสนกลางของกลบดอกตามความยาวของกลบ 5. ตดลวดเบอร 30 สเขยวใชส าหรบตามใบเลก ยาว 4.5 นว จ านวน 12 เสน 6. น าลวดมาทากาวตดเสนกลางของใบเลกตามความยาวของใบ 7. ตดลวดเบอร 30 สเขยวใชส าหรบตามใบใหญ ยาว 5 นว จ านวน 7 เสน 8. น าลวดมาทากาวตดเสนกลางของใบใหญตามความยาวของใบ

ขนตอนการเขาดอก 1. น าเกสรส าเรจแบบตมเลกมาตดแบงครง แลวมดเขากบลวดเบอร 30 โดยใชดายมดใหแนน 2. เขากลบดอกชนท 1 โดยน ากลบดอกไมทตามลวดแลว 3 กลบ เขากลบรอบดอกเกสร 3. เขากลบดอกชนท 2 โดยน ากลบดอกไมทตามลวดแลว 3 กลบ เขากลบดอกสบหวางกบกลบ ชนท 1 ใชดายมดใหแนน 4. ใชฟลอราเทปพนกานลวดตงแตโคนกานดอกยาวลวดมาตลอดเสนลวด

ขนตอนการท าใบ 1. น าใบเลกทดามลวดแลวมาเขากบกานของใบใหญขนาบซาย-ขวาโดยวดจากโคนใบใหญลงมา 1 นว พนดวยฟลอราเทป 2. เขาใบเลกอก 1 ค โดยวดจากโคนใบคแรกลงมา 1 นวใชดายมดใหแนนพนดวยฟลอราเทป

ขนตอนการเขาชอ 1. น าชอใบทเตรยมไวมาพนรวมเขากบกลบดอก โดยวดจากโคนดอกลงมาประมาณ 1 1/2 นว 2. น าดอกทประกอบใบเรยบรอยแลว น ามาเขาชอรวมกลมหลายๆชอพนดวยฟลอราเทป จะไดดอกไมจากเปลอกขาวโพดตามตองการ

ชวยกนหาค าตอบ 1. ควรเลอกเปลอกขาวโพดลกษระใดทเหมาะส าหรบน ามาประดษฐดอกไม

2. สทใชยอมเปลอกขาวโพดควรใชสอะไรถงจะดเปนธรรมชาต 3. เปลอกขาวโพดนอกจากใชประดษฐดอกไมไดแลวนกเรยนคดวานาจะท าอะไรไดอก

ขอเสนอแนะ 1. การท าสดอกไมจากเปลอกขาวโพดสามารถใชสสเปรพนกลบดอกกได ขอดคอสะดวก รวดเรว สวนขอเสยคอ กลบดอกแขงไมเปนธรรมชาต ท าลายสงแวดลอม และเปนอนตรายจากสสเปร 2. เปลอกขาวโพดสามารถน าไปประดษฐเปนผลตตางๆไดหลายอยางเชน ของประดบตกแตงและใชเปนวสดถกทอ หรอสานได

การศกษาขอมลในการท าฟองน าขดตว

แบบเดมทมตามทองตลาด

สวนใหญตามททองตลาดจะไมมโลโก ไมมขนาดบอกไมมวธการใช บรรจภณฑกจะเปนถงพลาสตกธรรมดาไมมลวดลายใดๆ

แบบบรรจภณฑ

แบบรางโลโก

บรรณานกรม

ขอมล : กรมวชาการเกษตร.2545.เอกสารค าแนะน าการผลตสบขาวโพด. กรงเทพฯ:ฝายถายทอดเทคโนโลย สถาบนวจยพชไร จดท าและเผยแพรทางเวบไซด : กลมสอสงเสรมการเกษตร ส านกพฒนาการถายทอดเทคโนโลย กรมสงเสรมการเกษตร

http://www.ryt9.com

http://gotoknow.org

http://learners.in.th/blog/wanwisa-edu3204/176479

http://www.rvsd.ac.th

http://gotoknow.org/blog/mmmmm52 http://www.rvsd.ac.th/jobs/capital/ocupations/50.html http://learners.in.th/blog/wanwisa-edu3204/176479

ส าหรบผทสนใจขอมลเพมเตม ตดตอสอบถามรายละเอยดไดท ศนยวจยพชไรนครสวรรค

สถาบนวจยพชไร กรมวชาการเกษตร โทร 056-241019 หรอทกรมวชาการเกษตร เขตจตจกร

กรงเทพฯ 10900 โทร.02-5612825 หรอเขาไปดขอมลในเวบไซต http//www.doa.go.th