Kaliteli Teknik Resmin Üç Temel Niteliği: 1 . Doğru Olmalı 2. Yeteri Kadar Hassas Olmalı

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

1

Kaliteli Teknik Resmin Üç Temel Niteliği:

1. Doğru Olmalı

2. Yeteri Kadar Hassas Olmalı

3. Montajdaki Konumu Anlatmalı

Makine imalâtında parçaların resminde verilen ölçülerinde, istenilen düzgünlükte üretilmesi mümkün

değildir. Parçaların imalâtı sonucu elde edilen değerler, esas ölçülerden ya biraz küçük yada biraz

büyük olur. Aynı parçadan çok sayıda; aynı tezgahta, aynı işçi tarafından yapıldığı halde, hepsinin aynı

ölçü aletleriyle ölçüldüğü halde her birinin ölçüsü ve şekli arasında fark olduğu görülür. Başka bir

deyişle, resim üzerindeki Resim üzerindeki ölçülerin ve şekillerin parça üzerinde elde edilmesi mümkün

değildir. Bütün bu sebeplerden dolayı resimlerde toleransların gösterilmesi zorunlu hale gelmiştir.

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

2

80±0,4

40±0,2

40±0,3

30±0,2

12±0,2

10±0,1 20±0,1

Ø 10+0,05(2 delik)

20±0,1

80±0,4

40±0,2

40±0,3

30±0,2

12±0,2

10±0,1 20±0,1

Ø 10+0,05(2 delik)

20±0,1

TEKNİK RESİM ‘YETERİ KADAR HASSAS’ OLMALI

Özellikle başka parçalarla birleşerek

bir bütün oluşturacak parçanın ne

kadar hassas olacağı teknik resimde

anlatılmalıdır. Bu da ancak uygun bir

tolerans kullanılarak sağlanabilir..

Bir parçanın fonksiyonunu iyi bir şekilde

yerine getirdiği boyutun, tekrarlanabilir ve

ekonomik sınırlarına tolerans denir.

TOLERANS Nedir?

İmal edilecek makine parçalarının amacına uygun imal edilebilmesi için, kabul edilir iki sınır değeri arasında

kalması yeterlidir. Bu iki sınır değeri arasındaki farka tolerans denir.

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

• Boyut Toleransı

• Şekil Toleransı

• Konum Toleransı

3

Toleransların büyüklüğünü ve sıfır çizgisine uzaklığını tayin eden en modern sistem ISO sistemidir.

ISO sisteminde tolerans büyüklükleri imalat kalitelerine bağlı olarak 01, 0, 1, 2,.,18 olmak üzere 20

kalite sınıfına ayrılmıştır. Bu kalitelere karşılık gelen toleranslar temel toleranslardır.

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

4

TOLERANSLAR

Boyut Toleransı

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

5

Boyut Toleransı

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

6

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

7

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

8

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

9

TOLERANSLARÖrnek bir mil çizimi

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

10

GEOMETRİK TOLERANS SEMBOLLERİ

11Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

Şekil ve konum toleranslarında gerekli göstermeler, iki veya bazen üç göze ayrılmış bir

dikdörtgen çerçeve içine yazılır gözler içine soldan sağa doğru sırasıyla, Tolerans uygulanması

için gerekli özelliğin sembolü, tolerans değeri, Gerektiğinde referans eleman veya elemanlarını

belirtmeye yarayan harf veya harfler yazılır.

12Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

13Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

14Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

15Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

16Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

17Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

18

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

19

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

20

TOLERANSLAR

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

21

Yüzey DurumlarıMakine imalâtında talaşlı veya talaşsız şekillendirme ile elde edilen yüzeylerde yapımdan dolayı pürüzler

kalır. Bu pürüzler uygulanan yapım çeşidine göre gözle görülebilir ve elle hissedilebilir şekilde olabileceği

gibi bazı hassas kontrol cihazlar ile görülebilecek ve ölçülebilecek büyüklüklerde olabilir. Makine

parçalarında, aşınmanın azalması için bu pürüzlerin belli değerlerde olması gerekmektedir.

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

22

Yüzey Durumları

En büyük profil yüksekliği (Rz): Örnekleme boyu içinde en büyük profil tepe nokta yüksekliği

Zp ve profilin en çukur nokta derinliği Zv değerlerinin toplamıdır.

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

23

Yüzey DurumlarıDeğerlendirilen profilin aritmetik ortalama sapması (Ra ): Örnekleme boyu

içinde, mutlak ordinat değerlerinin aritmetik ortalaması alınarak ortalama yüzey pürüzlülük

değeri bulunur.

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

24

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

25

YÜZEY DURUMU GRAFİK SEMBOLLERİ VE PARAMETRELERİN YAZILMASI

Yüzey Durumları

Talaş Kaldırılma gerekli olduğunda Talaş kaldırmaya izin verilmediğinde

Tam grafik sembol

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

26

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

27

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

28

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

29

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

30

Yüzey Durumları

Gümüşhane Üniversitesi, Makine Mühendisliği

31

Yüzey Durumları