Ho bieu chanh no tinh

tình 1 www.hobieuchanh.com

TÌNH Bi u Chánh

Ch ng m t: SAO L I T HÔN

Con ng i có khi bu n mà c ng có khi vui, ch ng khác nào Tr i có b a m a mà c ng cóa n ng. Cây c nh có m a r i có n ng m i s n s t i t t mà k t qu m hoa. Con ng i

có bu n r i có vui thay i m i n nh n mà s ng lâu, ch b t bu n luôn luôn hoài, Tr i l i sng i ta say mê dâm d t mà ch t y u, r i thành ma thành qu càng h i h n n a.

Có l vì nh lu t nh v y nên m t lúc n b u Tr i ng thanh b ch tình c mây engi ng mù m t, m t bi n ng l ng trang thình lình n i sóng gió ào.

Con ng i d u bu n d u vui mà th y quang c nh i thay b t ng thì ai c ng gi t mình,ng ng n, r i ph n nhi u ch n r n l ng x ng, u n y tìm ch ng n thân, u n v ch ngcho ti n b c. H ng thanh niên tân ti n kh p trên a c u u b hoàn c nh lôi cu n, nên tinhth n r n r c, tâm chí lung lay, b i v y nhi u ng i chung trong m t nhà mà c ng h t ng ý

ng tình, hu ng chi s ng kh p n i ngoài b n bi n làm sao mà c nh t tâm nh t c.Gi a lúc xôn xao chen l n, d u hay d u d nào ai có ch u nh n ch u thua. M i ng i u

lo v ch ng v ch l i mà i cho h p v i chí h ng c a mình, t ông qua Tây âu ó uch m nom b i móc sách x a truy n m i mà d xem ý t c a ti n nh n ng noi theo, b i v ynhi u h c thuy t l lùng, nhi u ch ngh a k quái m i phát hi n ra l x nh n m m c trong

ng, nh m gieo ngoài ru ng.c ti u thuy t HÔN (vi t và xu t b n n m 1937, nhà xu t b n L A H NG tái b n

m 1952) nhi u b n ã th y lúc ó Sàigòn g n ch Thái Bình, có ba c u thanh niên h c th c chung m t nhà, mà m t c u thì th ch ngh a "Vô vi vô t ", m t c u l i bày ch ngh a "T

tr ng t cao", còn m t c u gi n d nên theo ch ngh a "Vô kh vô b t kh ". ch khác còn cónhi u ch ngh a khác n a, nào là "Xã h i nh n sanh", nào là "Gia ình dân t c", nào là "Túng

c t t ", nào là "An m ng l c thiên ", nào là "Bác ái t bi", nào là "Xá sanh th ngh a"có th h t, không th k cho xi t.

Hôm nay chúng tôi t c m ch gi i thi u v i các b n m t c u thanh niên trí th c khác. C uy c ng s ng ng th i v i ba c u trong quy n ti u thuy t T HÔN. C u n y c ng g n ó,

bên phía V nh H i, ngang ch C u Kho. Vì b n tánh l c quan nh ng khiêm nh ng nên c u l yhai ch "Th Tiên" mà t bút hi u.

u Th Tiên nghe ng i ta tuyên b ch ngh a n y ch ngh a n l ng x ng, c u tr môimà nói thiên h khéo bày t cho r n ràng, h c i tr i, h vong b n, nên h m i i sái ng l c

i. Theo ý c u thì trên i ch ng có ch ngh a nào cao quí, áng ph ng th cho b ng ch ngh a"Ái Tình". Ch ngh a Ái tình là m t ch ngh a thiên nhiên k c u, ch ngh a c a t o hóa t ra

khi m i có loài ng i phát hi n trong th gian. S d t o hóa t ra ch ngh a y là vì t o hóaphân nh có âm có d ng, có àn bà có àn ông, có cái có c, có mái có tr ng, trên m t a

u t c th ph i có ái tình cho muôn loài th ng yêu nhau ng s ng chung cho êm m, ngsanh s n thêm cho ông o mà giúp c y nh nhau. C u c m th y cái ch ngh a thiêng liêng

a t o hóa ó là ch ngh a c n thi t c a loài ng i h n các ch ngh a khác h t th y.i con ng i có tánh h ng h , th gì mà c th ng th c h ng ngày thì hay khinh

th ng, r i l i thêm nhàm chán. H n n a cái p mà tr i qua nhi u i, l p thì b nh n tâm bi nchuy n, l p thì t n hoá y a, v p l n l n ph i l t phai. B i v y Ái tình là cây tr c t thiênnhiên c a xã h i loài ng i, là c ng l c m nh m c a nh n sanh ch ng t c mà b ng i taquên l ng, không c ng i ph ng th quí tr ng n a, nó m i l c m t chánh ngh a thiêng liêng

a nó. Mãi n th k hai m i n y ng i ta l i còn khinh th Ái tình n n i xem Ái tình là

t th tình t i t là m t ch ng b nh hi m nguy. Ng i ta d n tích vua Ki t, vua Tr , vua U, vua, mà d y con em ph i xa lánh Ái tình, nói r ng nó s làm cho ng i ta m t n c, s p nhà, nh

danh, táng m ng. Bây gi còn có m y ng i nh m nhí ho c tham lam h c y Ái tình mà l a g t h th a mãn nh c d c hay là h m u l i c u danh mà thôi.

i nh v y mà Ái tình là m t m i tình cao c , áng tôn sùng, b ng i i làm l c ngh anó hóa ra th p hèn, r i ch u khinh b . ã bi t con ng i n tu i nào và thu c b c nào c ng cómang Ái tình ng m ng m trong thâm tâm, nh ng vì thiên h cho Ái tình là t t x u xa, ho c b nhnguy hi m, b i v y ai c ng gi u di m, nhi u khi l a Ái tình h ng h c trong lòng mà c ng khôngdám h môi hay m mi ng.

u Th Tiên không ph i có óc th c u hay là ý mu n l p d , nên trái v i thiên h , c ung lên làm tông cho ch ngh a Ái tình không úng ngh a, làm cho tình cao th ng hoá ra

tình th p hèn nên c u c ng quy t ph i nh ngh a Ái tình l i cho chánh áng cho h p v i ý c ao hóa. C u h ng hái hi n thân phá tan thành ki n t i t làm cho Ái tình lem lu c th p hèn

và nâng Ái tình mà t lên l i a v t i cao, d u ph i th t công t n c a bao nhiêu c u c ngkhông n .

Mu n i theo ch ngh a ph ng s Ái tình cho c l c, c u Th Tiên lãnh vi t bàiphóng s cho m t t nh t báo l n Sài gòn ng th a ch c v y c u u tra ch hi u l m, c ugi ng gi i chánh ngh a cao quí cho già tr hay gái trai u sáng su t mà nh n nh Ái tình, n ubi t nuôi cho thành thi t ch n chánh v i ý trí thanh tao thì nó giúp cho con ng i qu ng i tâmchí, vuông tròn ngh a v giúp cho th gi i an l c hòa bình, giúp cho gia ình êm m mà h ngmùi h nh ph c n c n ng, n m tình thân yêu lai láng không h n gi n oán thù, không hi m nguyau kh .

Thi t trót m y tháng c u Th Tiên ho t ng r t m nh m . C u vi t bài mà ng báo tán d ng c tánh cao th ng c a Ái tình. C u i t ng xóm mà tuyên b ch ngh a Ái tình làch ngh a c n ích cho nh n sanh. ã m y l n r i c u có lên di n àn mà gi ng gi i tâm lý c a Áitình, c u khuyên nam n ng bào ch ng nên khinh th ng Ái tình, ph i dùng nó mà xây d nggia ình tr m n m, ch ng c y nó mà giúp vui trong m t lúc. Nghe c p tình duyên nào yêunhau r i l i l ng l mu n r i rã, ho c h ng hái toan ph i hi p mà b thân t c c n ng n, thì c uch u khó giúp k giúp l i phá tan tr ng i. Hay nhà nào s p ng l i cáo phó lên m t báo chothân t c xa g n hay bi t r i c u còn thí công n d ti c c i ng tán t ng Ái tình là n n t ngthiên nhiên c a gia ình và chúc m ng cho hai h tr m n m v ng b n t tóc.

Tuy c u t n tâm n l c ph ng s và p b i Ái tình không k m t m i, song m t tay khó cho kêu, l i nói hay mà nói ra gi a bãi sa m c mênh mông làm sao mà có ti ng d i. B i v yc d u ho t ng ráo ri t mà b i p Ái tình, l n sóng phá ho i c tràn t i nh n c b b ,

u ch n c n u n y, nó tràn vào u n , c u ch y ch t l ng x ng mà coi l i không có hi u qugì h t. Trong kho ng vài ba b a, có khi m i ngày, các t báo c ng v n còn ng tin c p vch ng n y ã n p n xin phân ly, c p v ch ng kia ã c án phá ôn thú. Ch àn bà n y vìghen t ng nên t t , ho c ch d u mà t ch ng ho c tra thu c c mà gi t ch ng. Anh àn ôngkia vì y m c u nghinh tân nên b v con b v nghèo kh . C u trai n y g t gái gieo tình, làmcho lem lu c ti t trinh, r i ng nh m t i tìm ch khác mà gây tai h i n a. Cô gái n ã n ng l inguy n c v i chung tình r i th y ng i khác giàu sang h n thì ph tình c mà g y duyên m i.

u Th Tiên ng tr c nh ng tình c nh trái ng c v i ch ngh a c a c u nh v y thì c u b cc h t s c, b c t c nh ng không chán n n. Trái l i c u càng h ng hái mà i t i, c u c ng

quy t làm hoài, làm cho thiên h th u hi u chánh ngh a c a Ái tình ng tôn sùng Ái tình màem l i m t c thu n phong cho an nhà l i n c.

u h ng hái i theo ch ngh a n n i ngày thiên h ngh ng i mà c u c ng không n m nhà.Sáng chúa nh t c u Th Tiên thay t t r i xu ng ghe ò i qua ch C u Kho ki m xe

xích lô ra B n Thành ng chung ch v i n tú nam thanh mà gi i bày ch ngh a. i ngang quatr ng " L u h c hi u" c u th y cô C m H ng là Hi u tr ng ng ng ngoài c a tr ngmà ngó thiên h l i qua, c u chào cô và h i:

- Cô m nh kh e h cô c?

- Cám n. M nh luôn, m nh nên m i ra ng ây mà ch i c ch .- Th y cô ng ó t nhiên tôi bi t cô m nh. Nh ng theo u xã giao l ch s h g p

nhau ph i h i th m s c kh e v y mà. Th cô ã ch n ch ngh a "tr trêu" mà th haysao nên cô tr l i tr c tr o nh v y h ?

- Còn nói ch ngh a n a! Thi t m y ông n y sanh ch ng bày t nhi u chuy n quá !- Không ph i sanh ch ng. i n y ph i ch n m t ch ngh a có d n ng l i mà i

cho h p v i tâm chí c a mình. Tôi ph i làm theo ng i ta, tôi ch n ch ngh a ph ng Ái tình, là ch ngh a thiên nhiên, k c u, h u ích cho i h n các ch ngh a khác.

Tôi t ng cô c ng ph i có ch ngh a r i ch .- Tôi do l ng tâm, do l ph i mà làm, không c n ch ngh a gì h t.- y ch không ph i cô th chung m t ch ngh a v i tôi hay sao?- Ch ngh a gì mà th chung?- Ch ngh a Ái tình.- Cha ch ! Bây gi ông th dê n t i sân c a tôi n a hay sao?- Không. Tôi nói thi t ch âu ph i ch c gh o. Tôi có v mà. L i cô tu i l n áng ch

tôi. Tôi th ch ngh a Ái tình. Tôi là tông c a ch ngh a ó. Có l nào tôi gây Áitình b y b nh h hay sao mà cô nghi. Tôi t ng cô th chung m t ch ngh a v i tôi,là vì hôm tr c cô g p tôi, cô cho tôi hay s p có ám c i và cô h a cô s g i h ngthi p m i tôi. Ch ng nào m i c i? H m nay tôi có ý trông, sao ch a th y thi p?Còn ch gì n a? H gây Ái tình thì c i ph t cho r i? Ngày nào c ng là ngày tr i,có ngày nào t t h n ngày nào âu mà ch n l a.

- ! ám c i tôi nói v i ông hôm tr c ó h r i.- Sao v y?- t hôn r i.- Ai t hôn? Cô t hay là àng trai t ?- Không ph i ám c i c a tôi. ám c i tôi nói ó là ám c i cô b n h c trò c a tôi.

Tôi ng làm mai mà thôi.- Làm mai gì d v y? Sao l i h ng i? Mà àng gái t hôn hay là àng trai?- àng trai.- a! Trai gì mà kh v y? Gái không ch y sao trai l i ch y i? Th khi chàng không

yêu nàng mà t i cô d d nên chàng ch u, r i chàng nghe l i ho c tánh h nh nàngkhông t t ho c cha m nàng không x ng áng, nên chàng tháo trúc ch gì.

- Không ph i v y. Nàng có s c p, l i con bà Huy n giàu có n a. Nàng yêu chàngm i. Chàng c ng yêu nàng h t s c n a. Nh ng chàng vi t th mà nói t i hai

àng thành thi t yêu nhau ó nên chàng h th n mà t hôn.- Cái gì k v y? Yêu nhau thì c i, có ch nào qu y âu mà h th n nên t hôn?- i ông vô nhà ch i, vô ng i ng tôi nói h t công vi c cho ông nghe. Tôi s cho

ông c b c th t hôn n a.u Th Tiên theo cô C m H ng vô phòng khách. Cô C m H ng m i khách ng i, kêu

ng i nhà bi u rót b ng ra hai tách trà r i cô ng i ngang m t th Tiên mà nói:- Vi c n y làm cho tôi b c t c ba b n b a r i n ng không c.- Tôi ch a hi u duyên c , mà v a nghe s qua tôi c ng gi n. Yêu nhau sao l i không

ch u c i?- y m i trái i. Ng c ng o quá ! Tôi làm mai tôi th t công g n c tháng, mà tôi l i

còn ph i xu t ti n nhà mà cho m n ng may áo qu n, s m giày v , mua l v t, trti n xe, t n hao tôi g n b c ngàn ch ít sao. Ch ng àng gái ng i ta bi u ch n ngày

i thì vi t th lén g i mà t hôn r i tr n i m t, không cho tôi hay bi t gì h t! Ôngngh coi áng t c hay không?

- Cô b m g t cô ng s m vi ki n1 r i nó dông ch gì.- Có ph i m âu. m gì mà kh quá v y. Thi t ban u m i hay tin tôi c ng ngh

nh v y. Nh ng tôi xét k l i, v yêu mà m v c ng c ng quá, n u m thì làmám c i ri t ng v ó n m ch ng c ng mà n, s ng nh tiên, d i gì l i t hôn b

mà tr n.- Mà ai âu k c c v y. Cô nói thi t cho tôi bi t ng tôi ki m mà u tra coi t i

duyên c nào mà tr n. Tôi em ch ngh a c a tôi ra tôi gi ng cho c u ta nghe, r i tôit c u ta v ng làm ám c i.

- Cha ch ! Ông làm c nh v y con B ch Y n nó mang n ông l m. T i nghi pm nay nó th ng nh , nó khóc không ráo n c m t. Mà tôi ây c ng cám n ônga. Ch tôi t n b c ngàn mà vô l i thi t tôi t c tôi quá.

- Mà ai âu xin cô nói cho rành r ng tôi biên r i tôi i ki m dùm cho.u Th Tiên l y cu n s tay v i cây vi t máy ra mà ch nghe ng biên.

Cô C m H ng m i nói: "Tôi có quen v i c u Châu T t c là con c a ông Ph ào h i tr c i Long Xuyên! H i nh c u h c t i Sài gòn ây c m y n m cha m g i nhà tôi, vì v y

nên tôi coi c u c ng nh em cháu". Lúc ó ông Ph có ti n m i cho c u qua Tây mà h c chomau. C u i c n m sáu n m gì ó thì ông Ph m t, bà Ph ánh giây thép kêu c u v . C u có

ng Tú Tài k nh t qua k nhì c u thi r t nên ph i ti p h c l i ng có thi n a. Té ra ch a k pthi mà cha m kêu v , nên c u ph i b mà v . Vì không có anh em, l i lúc y gia o khi mkhuy t không th h c thêm n a c. V nhà ch ng vài n m thì bà già c u m t n a. Còn trtr i m t mình, c u bu n, nên bán h t c mà tr n cho m , còn d chút nh c u b túi i lênSài gòn. Tuy ch a có b ng Tú Tài toàn ph n, song theo h c l c c a c u thì c u i làm vi cmà nuôi s ng có l không khó. Ng t tâm trí v i u óc c a c u không gi ng ng i ta. V i b ngTú Tài ph n th nh t t nhiên làm vi c l ng b ng ít h n ng i có b ng toàn ph n. C u b tbình, c u nói c u có h c toán g n hai n m, c u không ch u n l ng thua m y ng i may mà thi

u. Câ không thèm làm vi c s nào h t. C u làm quen v i hai th y g n ch Thái Bình r i haith y m i c u chung trong m t c n ph ch t h p, thi u v sinh, thi u ti n nghi, v t gì c ng thi u

. Hai th y ó m t th y làm giáo s trong m t tr ng t th c, còn m t th y làm vi c cho m thãng buôn mà l i ham t p vi t v n. Ông Giáo s thì ki m m y h c sanh giàu mà mu n h c riêngtoán pháp cho c u T t c d y. Còn th y làm vi c hãng buôn thì xúi c u vi t bài r i th y emcho m y nhà báo ng, h tr ti n bút phí cho c u xài. C ba ng i không có v con, không có

i b p, mà chung s ng v i nhau nh v y coi b c ng vui. Lúc có ti n nhi u thì d t nhau l i ti mi quán mà n c m. B a nào thi u ti n mua bánh mì l p x ng v nhà n v i nhau r i u ng

c l nh c ng c, c thì không có gì l m ã ành, mà áo qu n thì c ng lôi thôi ch cót b n , trong ba ng i mà ng i nào c n ph i i ám ti c thì l y mà b n. ó ba ng i

chung s ng c nh i k c c nh v y ó, mà ai c ng vui, ch không bi t bu n. Tuy h ng tâmchí v i nhau, song u óc h l i khác h n. M i ng i có m t ch ngh a riêng, ai th ch ngh a

y, không ai ch u ph c ai".u Th Tiên bèn ch n cô C m H ng l i mà nói: " ! Có ch ngh a riêng! Xin cô ch m

ch m mà nói tên h v i ch ngh a c a m i ng i cho tôi biên ng tôi nh ."Cô C m H ng nói:- u Châu T t c quen v i tôi, c u th ch ngh a "Vô vi " b i v y c u không ch u

c xác, không a m t trí.- Cha ch . Nhi m h c thuy t c a Lão T , Trang T ch gì. Còn hai c u kia?- Có vi c làm mai cho c u T t c c i v tôi t i lui tôi m i quen v i hai c u kia. C u

Giáo s tên Võ L , c u th ch ngh a "Vô kh vô b t kh ".- Mu n làm "Thánh chi hoà", nên b t ch c c Liêu H Hu h i i x a.

1 vi cánh

- Còn c u làm vi c hãng buôn tên Nguy n T Cao c u theo ch ngh a " cao ttr ng".

- Ch n ch ngh a nh v y cho h p v i tên c a cha m t, mà có l ý c ng mu n làm"Thánh chi thanh" nh Bá Di Thúc T không thèm n thóc c a nhà Châu. N u ba c u

u thành th t mà ch t s ng v i ch ngh a thì tôi không dám chê m c d u c ba chngh a ó th p h n ch ngh a Ái tình c a tôi, th p h n nhi u. Mà thôi, cô nói ti p chotôi nghe coi t i sao có vi c làm mai r i l i có vi c t hôn n a.

Cô C m H ng nói:- Hôm Sài gòn t ch c cu c h i ch , tôi có d n m t gian hàng trong ó mà ch ng bánh

t. M t bu i t i tôi g p c u T t c vô xem h i ch . Tôi m i c u t i gian hàng c atôi mà u ng trà. Bà Huy n H n, là m t góa ph giàu sang trên Tân nh, có bi tth , có ph xá, có ru ng t, mà ch có m t a con gái tên là B ch Y n, v n h c trò

c a tôi. Cô B ch Y n m i h n hai m i tu i, có n t na, có s c p, mà ch a cóch ng; hai m con m c qu n áo thi t p. B ch Y n eo xoàn thi t l n, m con c ng

t nhau i xem h i ch , r i c ng ghé gian hàng tôi mà ch i. Tôi gi i thi u c u T tc b a ó b n b n xám coi c ng thi t sang tr ng. Tôi ch ng c u là Bác V t,

ch ng nh u cho c u oai. Hai àng làm quen v i nhau r i ng i n bánh u ng trà màlu n th t c. C u T t c x ra nh ng lý lu n nghiêng tr i ng t theo ch ngh avô vi, vô t l c a c u, làm cho m con cô B ch Y n c i ng t nga ng t ngh o, vui

i khen c u nói nh m lý, ch không ph i khinh ng o chê c u nói iên nói khùng.ch Y n c eo theo ch c cho c u nói r i bi u tôi d t i xem cho các gian hàngng có d p mà nghe c u nói chuy n thêm n a. i ch i v i nhau kh p h t, th y ã

khuya nên bà Huy n m i tính t bi t mà v , nh ng b m con còn ti c nên m i tôii c u T t c b a nào có d p i lên phía Tân nh thì ghé mà u ng trà nói chuy n

ch i n a. Tôi hi u bi t m con bà Huy n có thi n c m v i c u T t c r i, b i v ych ng m con bà i xa, tôi m i u m th b ng c u, tôi h i c u nh mu n c i B ch

n thì tôi làm mai giùm cho. C u tr môi l c u mà nói c i v r i có con lòngthòng ph i làm m t nh c mà nuôi. Vi c ó trái v i ch ngh a c a c u nên không baogi c u có ngh t i vi c c i v . C u nói r i c u t tôi mà i li n. Sáng b a sau B ch

n xu ng tr ng th m tôi mà nói bà Huy n bi u h i coi c u T t c h i hôm ó làcon c a ai âu, c u có bà con v i tôi hay không. Tình thi t tôi nói c u là con c aông Ph ào h i tr c Long xuyên. Lúc c u còn nh cha m g i nhà tôi mà i

c nên tôi th ng c ng nh em cháu ch không có bà con. Sau c u có qua Pháo màc n m sáu n m, vì cha m l n l t ch t h t nên c u ph i tr v x . "

u Th Tiên nghe nói t i ó thì c u c i mà nói:- u T t c tuyên truy n ch ngh a ã có hi u qu r i. Nh ch ngh a mà c u s ng

kh i c nh c, bây gi s p có v p và giàu n a, hèn chi c u th ch ngh a c a c u làph i l m.

- y mà c u không ch u m i k ch ! M con bà Huy n có c m tình v i c u ã th y rõràng. V quan ph h i tr c thanh liêm nên ông qua i không có s s n gì cho vcon h t. Th y c u T t c v t v tôi th ng, b i v y b a sau tôi qua ch Thái Bìnhki m c u tôi h i g t l i nh c u b ng lòng c i cô B ch Y n thì tôi làm mai giùm cho

u có ch n ng d a kh i c c kh t m thân. Tôi g p ba c u nhà h t. Nghe tôinói chuy n làm mai thì c u T t c li n ch ng ch ngh a mà b t b , không ch u có

mà ph i làm c c kh ng nuôi v con. Tôi nói ng i ta giàu có, ng i ta s nuôiu, ch ai c u c u nuôi. C u T cao m i bài ch ngh a c u mà cãi v i tôi, c u nói

làm trai ph i gi nh n ph m, ai ành mong àn bà nuôi mà nói chuy n v giàu. N uhúng hính ra vô cho v nuôi, nh nó nuôi mèo nuôi chó trong nhà thì còn m t m inào mà ngó thiên h . May có c u Võ L em ch ngh a "Vô kh vô b t kh " c a c umà ti p tôi. C u c t ngh a ch u c i v hay là không ch u hai l y, mu n l nào t ý,

nào c ng có cái hay l n v i cái d . Ch còn mình ph i nuôi v hay là v s n lòng

nuôi mình, vi c ó không thành v n . V ch ng thì nuôi nhau. V có ti n còn mìnhkhông có thì nó nuôi mình. Ch ng mình có ti n còn nó không có thì mình nuôi nó l i.

u v giàu nó có ti n nhi u nó bi u mình ng làm gì h t c n no r i n m ch i cho nó nuôi có ph i nó d i nó ch u l âu. Nó nuôi c m n c t n hao có bao nhiêu.Mình út c m cho nó cái ó m i quí giá ch . N u nó không bi t sanh con thì l i vph n nó, l nó ph i ch u, nó có trách mình c âu.

- Võ L c t ngh a nh v y thì úng theo ch ngh a c a c u thi t.- , nh c t ngh a k c c nh v y c u T t c m i ch u c i cô B ch Y n. Nh ng c u

than n u ng i ta h i c u làm s nào, c u không có làm gì h t s ng i ta chê hkhông g thì c u m t th di n. Tôi nói tôi b o lãnh vi c ó ng lo h chê. Vì êmtrong h i ch tôi ã gi i thi u c u là Bác V t. V y c u c khoe c u có b ng c p Bác

t thu c v h m m , có h i i tìm m vàng m b c trên Lèo n n n c u giúp s c.u ã h a l i. Ng i thay m t cho h i ã vi t th v tr s bên Pháp r i ch còn i

ban Qu n tr c a h i tr l i thì c u i lên Lèo tìm m .- Dùng ch c nh v y mà c i v giàu thì h p lý l m. Sau có b thì thi t là ào m

ch âu ph i d i.- y ch sao. Có v y m i trúng theo trong kinh nói: "Cái gi ó là thi t, cái thi t l i là

gi ". Nh ng có b âu mà lo. Tôi bi t bà Huy n giàu có, mà bà có m t a con. bà ch u g thì bà có cho i lên Lèo âu mà s , m i tháng có l ng b c muôn bàng không ham. C u T t c l i than không có áo qu n cho t t, mà c ng không có

ti n b c làm sao c i v cho c. Tôi h a tôi bao cho c u h t th y, d u t n m yngàn tôi c ng xu t cho. Nh ng tôi giao ch ng c i B ch Y n c r i thì òn v i vki m tr l i cho tôi hai ngàn mà thôi. C u ch u, nh ng c u bu c tôi l i, n u c ikhông c thì hu , c u kh i tr gì h t. C u vi t t giao k t cho tôi c m. Tôi m i d t

u i may m y b Tây thi t b nh, s m giày nón b v n h t, r i tôi lên nói v ibà Huy n. Bà s n lòng ch u g , nh ng c ng quy t b t r v i bà, không ch u cho iLèo.

- y thì trúng k r i.- Trúng ngay. Bà Huy n ch n ngày v i tôi r i d t c u lên n c m. Bà có m i khách ít

ng i nh i l c u thân. Ch khách u quí tr ng c u T t c, ai c ng g i c u làBác V t ngon lành. Gi a ám ông bà Huy n l i nói công khai bà không cho c u lênLèo mà tìm m tìm m ng gì h t. Bà bi u vi t th mà rút l i h a l i. n c m t i r ikhách àn ông v h t, còn m y bà l i ánh bài ch i v i tôi. T t c v i B ch Y n

t nhau ra v n hoa mà trò chuy n coi b mùi l m. Hai ng i h n hò v i nhau r ii ch nh t hai ng i xu ng nhà tôi mà nói chuy n ng nh ngày c i. Tôi tính

ch c i Sài gòn cho hai ng i nói chuy n thong th c m t bu i s m m i. V ymà v r i b a sau T t c vi t th g i cho B ch Y n mà t hôn, thi t không bi t saomà nói c. B ch Y n ti p c th l t t lên xe em xu ng cho tôi c. Cô khóc

c t i thi t t i nghi p h t s c. Tôi gi n quá, tôi d t B ch Y n lên ch Thái Bình màki m, thì hai c u T Cao v i Võ L nói T t t tom góp áo qu n vô hoa ly mà i h ikhuya, không cho bi t i âu ch nói không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t c ngkhông tr v ây. B ch Y n nghe nh v y cô t i t m mày m t mu n x u. Tôi ph i cô lên xe dìu d t cô v tr ng ng an i cô. Cô n m khóc hoài, cô nói n u có ai ch u

i ki m T t c mà em v cho cô thì t n hao bao nhiêu cô c ng ch u. Tôi c ngphi n quá. Tôi ã t n g n b c ngàn ch ng nói làm chi. C u T t c báo h i cho tôi

t lòng tin c y m con bà Huy n, cái ó m i kh cho tôi lung l m. Tôi an i r i ach Y n v ng tôi xin l i v i bà Huy n. Tôi ph i h a tôi ki m. Ng t tôi làm sao tr ng mà i ki m cho c.

- Trong b c th vi t l i mà i, C u T t c có nói rõ t i c nào mà c u t hôn haykhông?

- Có ch . C u thú thi t c u là th ng m c u dùng ch c gi d i g t tôi mà c y tôi làmmai ng c i B ch Y n, ch thi t c u không có b ng Bác V t, mà c ng không ai

y lên Lèo mà tìm m gì h t; ch chi m con bà Huy n là ng i háo danh háo l i thìu g t luôn " ào m " nh thiên h cho có v p mà âu y m, cho có m v giàu

mà c y nh . Ch ng dè c g n g i m y l n, c u nh n th y bà Huy n là ng i úngn thành th t th ng yêu c u. Còn B ch Y n lãng m n a tình, say mê l i d d mà

yêu c u m t cách mù quáng, t i v y nên c u h i tâm b t nh n, không n mang m t nmà th c hành ch c gi d i c. T i B ch Y n yêu c u mê m n, mà bây gi c u

ng yêu cô m i n a, nên c u kính tr ng tình yêu r i c u h th n v cách gii, c u ph i d t tình mà t hôn ng xa lánh cho kh i th n v i ng i yêu.

- u v y thì c u n y bi t nâng cao Ái tình, c u c ng th m t ch ngh a v i tôi mà. Tôiph i tìm cho c c u ng tôi nói chuy n r i l p th bi n tình gi ra tình thi t chohai àng sum hi p tr m n m mà vui thú gia ình. Ch chi tôi c xem b c th thôn, tôi xem xét ý t châu áo, thì tìm g p tôi nói chuy n m i d .

- Tôi có chép m t b n tôi c t ây. tôi l y cho ông xem. B n chánh cô B ch Y ngi .

Cô C m H ng m t l y b n sao trao cho Th Tiên. C u xem s qua r i c u xin chon em v c u chép m t b n n a, h a b a sau c u s tr b n n y l i cho cô. Cô C m H ng

th y ý Th Tiên s t s ng mu n ki m giùm T t c thì cô tính làm vui lòng khách nên cô nói:- Ông c t luôn b n ó mà i ki m dùm luôn c ng c, kh i chép th t công. tôi

bi u B ch Y n chép m t b n khác cho tôi. M y b a rày tôi t c quá nên c i c l ihoài nên g n thu c lòng. Ông ki m c T t c thì tôi cám n ông l m.

- Tôi ph i ki m cho c tôi m i nghe. Ngay bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bìnhng làm quen v i hai c u T Cao v i Võ L mà nói chuy n. V i cô thì h gi u, còni tôi ch c có l h nói thi t. Mà tôi có cách nói chuy n tôi d h l n l n làm cho h

tin r i vi c gì kín cho m y i n a h c ng nói h t.- , ông rán nói giùm. Ông mu n g p cô B ch Y n hay không?- u tôi c nói chuy n v i cô B ch Y n và bà Huy n H n thì càng hay. Tôi d tình

ý hai m con ng tôi u tra cho d .- a nay chúa nh t tôi r nh. Tôi mu n m i ông chi u nay l i 4 gi , tr i mát ông i

i tôi lên Tân nh ng th m hai m con bà Huy n.- c, úng 4 gi tôi s qua ây. Bây gi tôi ph i i qua ch Thái Bình.

u Th Tiên cáo t mà i. Cô C m H ng a khách ra c a, trong lòng m ng th m,ng có ng i s t s ng giúp mình mà tìm T t c.

CH NG HAI: D GÌ TÌM KI M

Ng i i ban êm t m t i, may có tr i ch p hay là g p vài con ôm m c ng kh ítnhi u.

t c i m t. Cô C m H ng b i r i, không bi t c u i ngã nào mà tìm. Tình c cóng i vì ch ngh a, vì nhi m v , quy t i ki m T t c ng d d tr v c i B ch Y n, không

i cô c y m n, C m H ng m ng quá, m ng ch c cu c tình duyên c a B ch Y n kh i hng, mình kh i h ng i v i m con bà Huy n, mà s ti n mình ã ra r i c ng s òi l i c,i v y cô hân hoan vô cùng.

Th Tiên i r i thì C m H ng thay áo và lên xe i Tân nh ng thông tin cho m conbà Huy n H n hay li n, hay có ng i s t s ng lãnh i ki m T t c giùm cho, l i hay chi u nay

ng i y s n nhà nói chuy n cho hi u rõ tình ý ng tìm g p T t c thì d phân tr n v i c umà em c u tr v cho loan ph ng ôi, cho s c c m hòa nh p.

con cô B ch Y n ng bu n r u, con th t tình c n m trong phòng mà khóc th m,khóc vì duyên ph n l làng, mà c ng vì l a tình v a m i cháy ph ng r i l i t t m t. Còn m l i

m chèo queo ngoài ván, phi n vì cái m m ng g con cho ng i t t , khôn ngoan, h c r ng,ã tan v , l i còn bu n không bi t ph i n nói làm sao v i bà con quy n thu c bây gi .

Thình lình cô C m H ng x ng x m b c vô, th y bà Huy n n m dàu dàu, cô li n nói:"Th a bà có ng i th ch ngh a Ái Tình, hay chuy n c u T t c t hôn thì b t bình, nên h nghái ch u lãnh i ki m mà d t c u v . "

Bà Huy n nghe nh v y thì l m c m ng i d y, cô B ch Y n nghe ti ng cô C m H ngnghi có tin t c v T t c nên cô c ng l t t b c ra.

Bà Huy n h i cô C m H ng :- lãnh i ki m T t c h có nh ti n th ng là bao nhiêu hay không v y cô c?- Không, không. Ông n y là m t nhà v n lãnh m c kh o c u ng vi t bài phóng s

cho nhà báo. Vì ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" c g ng k t tóc xe t cho namthanh n tú. Ông hay T t c v i B ch Y n ã yêu nhau mà vì m t chuy n gi u c tmà ch i không áng k , l i l y ó làm h th n mà rã r i. Ông t c gi n ông quy t hàn

n l i không cho g ng b , ch không ph i là ng i làm m n mà tính ti n công.Ông vì ch ngh a ch không ph i vì ti n b c.

- Ch ngh a! Ch ngh a! T i sao bây gi ai c ng bày ch ngh a nh v y không bi t.u T t c c ng vì ch ngh a nên sanh chuy n r c r i ó. Nh ông n y vì ch ngh a

ông không tính ti n công thì tôi c ng ph i ch u ti n xe cho ng i ki m ch . Cô cnói v i ng rán ki m cho c T t c mà em v ây ng tôi nói ba u b nchuy n cho c u nghe r i c u s i ch sao l i tr n mà i m t, không kèn không tr ngchi h t v y.

Cô B ch Y n nói:- Thôi má à! N u ng i ta tr v thì thôi, ch má còn b t l i b t ph i cho sanh chuy n

a làm chi.- Bà Huy n nói:- Con ng có nói d i nh v y. i nay b ch ngh a l n x n làm r i lo n u óc c a

u T t c. C u lính quýnh i b y b nên l m l r i c u h th n. Má làm m má l ntu i, má có kinh nghi m v ng i. Má ph i làm cho c u nh trí yên lòng ng

u b t h ng i, r i c u m i bình t nh mà s ng theo i c ch . N u má l ngthinh thì c u c ái ng i trong lòng, s ng mà không vui thì s ng làm sao c.

Cô C m H ng nói:- i bà Huy n nói r t ph i l m. Em B ch Y n ch ng nên cãi v i bà. Em ph i bình t nh

cho bà v i cô lo cho. Ch ng ki m c c u T t c em v ây em c ng ng nóigì h t. Bà v i cô l i mà nói chuy n ph i qu y v i c u mà.

ch Y n nói:- Chuy n s p tr i mà bình t nh sao c cô. Em mu n g p ông nào lãnh i ki m anh

t c ó, ng em nh n ít l i.Cô C m H ng c i mà h i:- , em mu n g p ông Th Tiên h ? Chi u nay em s g p. Hi n gi ng ng i th m

hai c u T Cao v i Võ L ng d h i coi c u T t c i ngã nào ng ng theo.ng t ý c ng mu n i th m bà v i em ng d tình ý mà nói chuy n v i c u T tc cho d . Cô có h n v i ng 4 gi chi u nay ng l i nhà cô r i cô a ng lên âyng ng nói chuy n. Ch ng 4 gi m t kh c thì cô v i ng s lên t i.

Bà Huy n nói:- c chi u ng lên thì tôi s t ý c a tôi cho ng hi u. Còn con B ch Y n, con nói

con mu n nh n v i ng ít l i, nh n sao ó con?

ch Y n nói:- Con s d n ng n u ki m g p anh T t c mà nh c n không ch u tr v , thì ng

ph i nói cho nh bi t r ng má ã nh g con cho nh r i thì con ch bi t nh là ch ngmà thôi. N u nh không v thì con c thân mà ch nh mãn i, con th không l ych ng nào khác.

Cô C m H ng ngó bà Huy n mà c i. Bà Huy n nói- m nay nó c nói nh v y hoài. Ph i làm sao mà ki m cho c ch .Cô C m H ng nói:- Tôi s c y ông Th Tiên c g ng tìm cho c. chi u tôi a ng lên ây r i bà

nói thêm n a cho ng vui lòng mà giúp mình.Cô C m H ng bi u B ch Y n chép b c th c a T t c mà cho cô m t b n khác vì b n

a hôm n cô ã giao cho ông Th Tiên r i. B ch Y n h a chi u cô s a cho. Cô C mng cáo t mà v .

i ba gi r i chi u mà cô C m H ng ã s a so n r i h t, ch c u Th Tiên qua t ithì i li n, k o m con bà Huy n trông. Tuy h i s m m i bà Huy n nói kín áo mà cô hi u, bàmong cho T t c tr v ng bà nói cho c u bi t bà xoá b chuy n Bác V t gi là chuy n gi u

t không k làm chi, nói rõ cho c u yên lòng mà c i B ch Y n cho cô h t bu n, bà ã giao k ty b vi c i lên Lèo mà ki m h m m , bao nhiêu ó không th y bà k con ng i ch

không k b ng c p hay sao mà s , h th n nên b i m t.úng gi h n, c u Th Tiên qua t i. Không i cô C m H ng h i, v a b c vô thì c u

nói h i s m m i c u ki m c ch c a T Cao và Võ L r i, nh ng chúa nh t hai c u khóaa i m t, nên ch a g p c. V y t i nay ho c t i mai c u s qua Thái Bình mà ki m n a.

Cô C m H ng bèn bi u ng i nhà kêu hai chi c xích lô r i m i khách ra i li n.Bà Huy n H n hay tr c nên s p t s n sàng, bà sai ng i i ch mua bánh ng t và bi u ch

p n u tr c m t m n c sôi bà d n B ch Y n bình t nh và dè d t cho bà li u mà i ãii khách, b i v y cô C m H ng b c vô gi i thi u ông Th Tiên là nhà v n kh o c u phongc nâng cao Ái tình thì bà Huy n v i cô B ch Y n vui v ti p chào, m i khách ng i t i sa

lông, ông Th Tiên ng i m t bên, cô C m H ng ng i m t bên, bà Huy n ng i gh dài phíatrong, còn B ch Y n thì ra vô thôi thúc và ch bi u cho gia d ch b ng n c b ng bánh.

Cô C m H ng kh i u nói:- Th a bà Huy n, ông Th Tiên ây là ng i sùng bái Ái tình. Ông hay c u T t c là

con c a m t ông Ph quá c , s p thành hôn em B ch Y n là con c a m t ông Huy nng quá c , v y là ng môn h i, v a l a x ng ôi, mà r i ông l i nghe c u T tc th i thoát t hôn b i m t, ông l y làm b t mãn. Ông m i c y tôi ti n d n ng

ông h u chuy n v i bà Huy n, tìm hi u nguyên do s th i thóat ó ng h u ông theou c u T t c mà khuyên gi i cho c u h i tâm tr v tác thành cu c nh n duyên

kh i u ã t t p, ai nghe c ng khen ng i.u Th Tiên ti p n i li n:

- Cháu xin l i v i bà Huy n vi c nhà c a bà Huy n mà cháu xen vô bàn lu n ho c h ihan thì thi t cháu vô l l m v y. S d cháu b o gan n ây không ph i cháu có ý t c

ch, chánh là vì thu nay c m cây vi t cháu c thành tâm nâng cao Ái tình là m ti tình thiên nhiên k c u, do T o Hóa t ra t khi m i có loài ng i. T i tr i qua

muôn ngàn i, con ng i h ng h phai l t tình thiêng liêng cao c ó i, tình c nph i c ng c muôn loài m i phát tri n. Mãi n m y i sau n y ái tình l c m t chánhngh a hóa ra m i tình nh m nhí, nguy hi m, th p hèn. Cháu th y v y, b c t c ch ukhông c, nên m y n m nay cháu hi n thân ph ng s ái tình, quy t nâng cao tìnhy, quy t làm cho thiên h hi u chánh ngh a cao c c a nó, ng nh nó mà t o an vui

cho gia ình, xây phú c ng cho t n c. Hay bà Huy n ã nh cu c hôn nh n t tp cho cô em, mà t i c u T t c vì cái liêm s l i th i c u ý hi m nghi hóa ra

tr c tr . V y cháu quy t tìm cho c c u ng cu c tình duyên có th y có chung,ch không nên b d cho k bu n ng i i. Nh ng tr c khi i ki m, cháu mu n

hi u ý c a bà Huy n v i cô em i v i c u T t c, ng g p c u cháu nói chuy ni c u m i m nh mi ng. T i nh v y nên cháu m i c y cô c d t cháu n ây,

ch cháu không có ý gì khác.Bà Huy n chúm chím c i. Bà m i ông Th Tiên n bánh u ng trà. Cô B ch Y n b ng

a bánh mà m i khách r i cô ng i m t bên m mà nghe nói chuy n.Bà Huy n m i nói:- Ông lo là lo vi c l n, lo ch n h ng m t c cho xã h i. Nh ng vi c ó nó l i liên h

n vi c nhà c a tôi bây gi . V y m con tôi cám n ông h t s c. tôi t gia oa tôi cho ông hi u. Tôi góa b a, l i không có con trai, ch có m t chút gái ây mà

thôi. T ngày cha nó qua i thì m con tôi h h v i nhau. Tôi ch m nom cho conc ch vi t v y thôi, r i t p cho nó bi t n công n h nh ng sau nó hi u ph n c a ng i n i tr . Tôi không có cái tham v ng tr t v c nh ng i ta. N m nay con

tôi l n r i. Tôi tính ki m ng i côi cút tôi g nó ng v ch ng nó v i tôi, ch gcho ng i có cha m thì nó ph i v nhà ch ng làm dâu, tôi s ng hiu qu nh ch u sao

c. Cô c h c ây là th y c c a con nh tôi. Cô hi u ý tôi, cô m i làm mai connh tôi cho c u T t c. C u úng v i u ki n c a tôi mu n: câ m côi c cha m ,

i không có anh em chi h t. H n n a c u v n là con nhà quan, t nhiên có gia ìnhgiáo d c. C u có qua Pháp mà h c n m sáu n m, t nhiên ki n th c r ng rãi, h c l c

dùng. Có g p c u c vài l n tôi nh n th y tánh tình vui v b t thi p, tuy a phang gi u c t, song l i nói nho nhã d th ng. Tôi ngh nhà tôi không ph i giàu sang

gì. Tr i cho m con tôi có c m n v y thôi. Con nh tôi không có tài ngh , c ngkhông có nhan s c. Nó làm b n nh c u T t c v y thì v a, mong g nó cho Bác

t hay Bác S làm chi. Tôi l y chi mà n p c a h i môn nên mong g cho b c caoth ng. T i nh v y nên tôi ch u g con B ch Y n cho c u T t c. Ngh vì c u côicút mà con tôi c ng v y, tôi mu n tính v i cô c l c i g không nên làm rìnhrang. Tôi nh ngày r i m i bà con ít ng i t i n c m ch i cho c u T t c làm l ra

t thân t c, t c g i là l c u thân ho c l S V n, th cho ám h i, r i ch n ngàytháng t t s làm l c i. Mà l c i tôi c ng tính làm cho gi n ti n. C u chung ch

i anh em b n ch t h p không nên nhóm h r c dâu rình rang. H àng trai t i làm r i nh p phòng àng gái c ng c. Tôi v i cô c tính d l m. ã th ng nên

i g , còn tính làm khó n i gì. Hôm n con nh tôi i ch , s n d p nó i luôn vôu Kho, mà th m cô c. Tình c nó g p c u T t c c ng xu ng ó ch i. Hai

àng nói chuy n v i nhau, bàn tính ngày c i. C u có tánh a gi u c t, l i qua ti ngi có l con nh tôi thi t thà kh kh o, nó nói tr ng tr i sao ó, làm ng ch m lòng ái c a c u mà nó không dè. C u bu n nên b a sau c u m i g i th t hôn r i b it. Tôi xem th r i tôi r y con nh tôi. Tôi h i nó có khinh ng o c u, hay gi u c t

u ào m ào m ng gì hay sao mà c u phi n. Nó nói nó không có nói chuy n kc nh v y h i nào h t. Tôi c th k l i thì c u không có ý phi n m con tôi. Tráii, c u nói c u kính tôi, c u yêu con B ch Y n, nh ng vì kính vì yêu ó nên c u h

th n v s gi d i, không có b ng c p mà c u x ng là Bác V t h m m , b i v y c uc c không mu n cho B ch Y n th y m t c u n a. Cu c hôn nh n s p thành, mà

i vì chút ó, t i hi u l m, nên ph i tan v , ch không có gì h t.u Th Tiên nói:

- Th a bà, cô c có trao b n sao b c th t hôn ó cho cháu xem. Cháu c i c l it k , thì ch có cái m ó mà c u T t c, vì c u gi liêm s thái quá, nên c u ái

ng i, ch không ph i c u phi n bà hay là chê cô em v ch nào h t.Trái l i, c u t xét ph n c u mà c u t hôn, ch không có trách ai. Th thì c ng d c tngh a cho c u hi u. Nh ng tr c khi g p c u, cháu mu n bi t coi ý bà v i cô em cóch p trách cái vi c mà c u g i là "t i gi d i" và "m u m àng" ó hay không, r icháu s i ki m mà gi i hoà cho tóc t kh i phân r .

Bà Huy n b t c i l n và nói:

- Tr i Ph t i! L i nói gi u c t v i nhau nghe ch i cho vui, b a m i g p nhau l nu trong h i ch , có ai l u ý làm chi mà ch p trách. Vi c ó nh v y tôi thu t l i

cho ông nghe. Lúc h i ch tôi v i con nh tôi vô xem ch i. n gian hàng bánh m ta cô c ây hai m con tôi g p c u T t c. Cô c gi i thi u ng làm quen r i

cô m i h t n bánh u ng trà nói chuy n ch i. C u T t c có tánh vui v nên c uki m chuy n ch c cô c ng c i ch i. Cô c c ng vui mi ng cô nói gi u l i. Côkêu ông là Bác V t, Bác V t ào m , nói ch i cho vui ch có gì âu. Tôi c ng nhcon B ch Y n, m con tôi không ý. Cách ít b a cô c lên th m tôi. Cô nóichuy n làm mai. Tôi h i th m gia ình g c gác c a c u. Tôi h i ý con tôi. Tôi nh nth y c u có m y u ki n kén r mà tôi mong c theo nh l i tôi nói v i ông h inãy ó, vì v y nên tôi ch u g ch nào ph i m con tôi l m t ng c u có b ng Bác

t nên m i ham g ó hay sao mà c u h th n. C u ngh tôi l m té ra c u khinh rtôi quá, khi tôi mê ch c Bác V t ch không bi t nh n ngh a chi h t. Tuy tôi àn bà

t nát song tôi c ng bi t giá tr con ng i cao hay th p u tùy tâm chí, tùy giáoc, tùy phong , ch ph i tùy h c nhi u hay ít, tùy b ng c p l n hay nh âu. C ut c nói c u h th n mà c u không dè nói nh v y là c u khi tôi, c u làm cho tôi

phi n. Thi t h m nay tôi phi n c u lung l m, phi n v ch ó, ch không ph i phi nu g t g m.

Th Tiên nói:- Bà nói nh v y cháu m i hi u. L i nói ch i mà c u T t c nh tánh c u d c m d

u quá nên sanh ái ng i r i h th n, cháu ki m ng cháu c t ngh a cho c u hi u.- , ông có g p c u ông làm n nói giùm cho c u bi t m con tôi không có t ng c u

là Bác V t h i nào âu mà c u nói g t r i c u m c c . Trái l i c th c a c u tôiphi n nhi u, phi n c u khinh khi tôi, c u ã cho tôi mù quáng, mà t hôn, c u c ngkhông thèm n nói tr c m t tôi. C u b i m t làm cho bà con ng i ta t ng con

ch Y n h hèn, ho c h t ng tôi kh c b c, nên g thiên h hay h t, mà g n c iu chê nên c u b , không thèm c i. C u làm nh v y m con tôi x u h v i bà con

chòm xóm ch , ph i hôn ông?- Th a ph i, bà nói úng l m. cháu ki m cháu nói h t cho c u bi t, r i cháu ép c u

ph i tr v mà ch u l i v i bà. C u tr tu i nên v t ch c, làm vi c chi c do tình c mmà làm ùa, không thèm ngó nh h ng vi c mình làm.

- Mà ví d u c u có óc m àng, c y ch c Bác V t mà g t tôi i n a, bây gi c u bi tn n n h i h n thì tôi c ng h x .

- Bà qu ng i quá! c bà nh c m u nh bà thì quí bi t ch ng nào.- Làm m g con l y ch ng thì mong cho chàng r bi t th ng con mình ch mu n s

gì n a. C u T t c m t hai nói c u yêu con B ch Y n, yêu nó thì r i. Tôi có òii u chi n a âu. Nào ph i ng i có b ng Bác V t m i bi t yêu v còn ng i

không có thì không yêu hay sao. C u không có b ng Bác V t mà c u có b ng liêm s .c th c u vi t ó là b ng liêm s c a c u, theo tôi thì nó quí giá h n các v n b ng

khác h t.- Th a bà nói r t úng. N u m àng thì có liêm s âu nên h th n mà vi t th t

hôn.- y c ng là c u g c con nhà quan, có gia ình giáo d c y , nên c u m i bi t liêm

.- Ph i l m. Cháu r t cám n bà. Nh c h u chuy n v i bà, cháu m trí thêm nhi u

m. Bây gi cháu có l i l mà thuy t ph c c u T t c d dàng. Thôi cháu xinphép cháu v ng ki m hai ông b n Võ L và T Cao chung m t nhà v i c u T t

c mà d h i cho bi t c u i ngã nào ng cháu theo mà b t tr l i.- Th a khoan, xin ông ng i thêm m t chút ng tôi hi n chút nh ti n l phí cho ông

i xe mà ki m.

- Th a kh i. Cháu vì ch ngh a, vì công ích mà làm vi c ch không ph i vì ti n b c màth ti n c a bà.

- Mà vi c ông làm ó nó liên h n vi c riêng c a tôi, thì tôi ph i góp s c v i ôngch .

Bà Huy n bi u B ch Y n vô bu ng m t l y cái bóp tay em ra cho bà. Bà l y ba t mgi y s ng trao cho Th Tiên xin c u thâu nh n m n xe i ki m T t c. Th Tiên c t ch ikhông ch u l y. Cô C m H ng c m ph c cách nói chuy n khôn ngoan c a bà Huy n quá,nh ng mu n bi t ý Th Tiên và tính h i thúc c u b t tay vào vi c li n, nên cô c ng t giã mcon bà Huy n mà v v i Th Tiên.

Cô B ch Y n a khách ra t i c a rào, cô trao m t b n sao b c th t hôn cho C mng r i cô nói v i Th Tiên:

- m nay má em bu n l m. Ông rán ki m giùm mà em v cho má em h t phi n. Ôngem c anh T t c tr v ây em mang n ông l m. Em s n n x ng áng.

Th Tiên nói:- Tôi làm thì ph i c. Cô em c bình an n ng cho kh e. Lâu l m là vài tu n n a s

làm ám c i. Tôi c d l c i thì cho tôi vui lòng r i. Cô kh i n n chia.

Nói d t l i r i, hai xe em l i. Th Tiên i v i cô C m H ng. d c ng cô C m H ng nh t cách àng hoàng c a bà Huy n h i nãy, nh t là nh

i nói khôn khéo, khoan h ng, ôn hoà, gi n d , mà ý ngh a sâu xa, thì cô chúm chím c i hoài.Còn c u Th Tiên g p bà Huy n khác h n v i ng i c u t ng t ng trong trí t h i s m

i, sau khi nghe câu chuy n t hôn, b i v y h i nãy thì c u ng c nhiên, kính n r i bây gi c ulo ng i; bâng khuâng, li u coi ph i làm sao mà tìm cho c T t c em v , tr c cho x ng

i lòng tín nhi m c a ng i úng n, sau kh i h v i ch ngh a mình ã khoe khoang cao cnên mình t n tâm ph c v .

Vì c u quá lo nên v t i C u Kho c u t bi t cô C m H ng xu ng ò mà v luôn bênnh H i, nói v ngh ng i ng t i i th m Võ L v i T Cao.

n nhà c u Th Tiên n m không yên. Hình dáng c a m con bà Huy n c v n vtr c m t, l i bà Huy n nói c v ng v ng bên tai, l i thêm m y tr m ng b c xe c u lãnh l y

a ng i ta nó c nh c nh c u ph i s t s ng không c phép dãi ãi, b i v y n c m t i r iu thay i li n, i qua ch Thái Bình.

n c n ph cô C m H ng ã ch cho c u mà h i s m m i c u th y c a óng bì b t, l icó ng khóa, khóa ngoài, bây gi c a m bét có t ng n èn d u loe lét trên bàn. M t th y,ng i trên cái gh ngoài c a kh y cây n guy-ta, còn m t th y ng i g n ng n èn trong nhà mà

c sách.Th Tiên b c vô chào. Ng i kh y n bèn ng ng n ng d y h i:- Ông mu n ki m ai?- Xin ông tha l i cho tôi h i th m m t chút. Ph i ông Châu T t c ây hay không?- Ph i. Mà nh không còn ây n a. nh ã i ch khác b n n m b a r i.- Tôi không hay. Mà ng i song hai ông b n c a ng là ông T Cao v i ông Võ L

còn ây ch ?- Ph i, còn ây. T Cao là tôi, còn anh Võ L ng c sách kia. Ông bi t hai anh

em tôi hay sao?- Tôi có nghe danh hai ông, nh ng ch a có hân h nh c g p m t. Hôm nay c

nh tôi n xin phép mà h u chuy n v i hai ông, không bi t hai ông có vui lòng màti p tôi ch ng?

- c. Chúng tôi l y làm vinh h nh mà c ông chi u c m i n t xá c a chúngtôi. V y tôi m i ông vô.

Cao a Th Tiên vô c a, v a i v a kêu Võ L ng i trong mà nói: "Anh Võ L , cóông khách mu n th m anh em mình ây ".

Võ L b sách ng d y cúi u chào khách.Th Tiên ng ngó hai c u ch nhà mà nói:- Tôi xin phép mà gi i thi u tôi v i hai ông. Tôi là Th Tiên, t p vi t phóng s ng

báo. Tôi có nghe danh ba ông chung v i nhau trong c n nhà n y, tuy m i ông tht ch ngh a riêng song c ng c vui trong c nh thân yêu m m. Tôi xin thú

thi t, tôi c ng có ch ngh a mà c ng chung v i nhau c thì tôi ng c nhiên chútnh. Vì v y nên tôi n ây kh o c u coi ba ông nuôi trí cao th ng th nào mà chí

ng khác nhau l i không mích nhau nh v y c.c Cao v i Võ L c i. T Cao vui v kéo gh m i Th Tiên ng i, còn Võ L thì d n

p l n x n trên bàn th , r i hai ng i ch nhà ng i m t bên, i di n v i khách hàngng d nói chuy n.

Võ L m i nói:- Theo th tình thì ông b n nghe ba anh em tôi khác ý mà chung m t nhà c, ông

n ng c nhiên ph i l m. Nh ng n u ông b n c bi t tâm trí c a chúng tôi thì ôngn s nhìn nh n cách c x c a chúng tôi không c y pháp thu t huy n bí nào h t, chn c trên hai nguyên t c n y: m t là thành tâm dung th cho nhau, hai là sùng bái do c a ng i. Ông b n ngh mà coi. T o hóa sanh loài ng i hi n theo nh n s

trên m t a c u k n s t , vì ph i phân tán kh p n i, t p nh m ch l nh, t p nh m ch nóng, b i v y b phong th nh h ng nên màu da có vàng, có tr ng, có ,có en. Nh ng ng i màu nào c ng u có m t, có tay, có ch n, c ng i, c ng ng,

ng ng , c ng n, nh nhau c th y. Mà t o hóa l i tr trêu, không cho lòng dgi ng nhau, b i v y ng i thì ham mu n th n y, k thì a thích cách khác, th m chícha con hay anh em trong nhà mà tánh ý c ng không ng nhau. N u ch ng v i lýthiên nhiên, cha ép con hay anh ép em ph i theo ý mình thì m t ni m hòa khí, d u conem ngoài m t ph i v ng, song trong lòng c ng bu n c ng t c. V y i ph i nh ngnh n nhau, ph i dung ch cho nhau, thì m i vui mà s ng, ch khác ý thì c cãi c , r yrà v i nhau hoài, m t h t ý ngh a c a s s ng. Hu ng chi t u th k hai m i n ykh p c hoàn c u âu âu c ng th th n T do. Mình ph i làm nh ng i ta ch . Màmình th theo ph n mình, thì c ng nên b n mình th theo ph n b n, cãi l y làmchi. Có m t u c n y u là mình h ng t do c a ph n mình thì ch ng nên ph m tdo n ph n b n. Ví nh tôi v i anh T Cao chung m t nhà tôi bu n ng tôi mu n

c an t nh mà ng , còn anh T Cao c m h ng nh mu n ca hát cho vui, ã bi t nhcó quy n t do ca hát, tôi không c phép c n. Song tôi có quy n t do ng yên, nhhát om sòm nh ph m quy n t do ng c a tôi, v y ph i nh n nh ng nhau, ho c tôiph i b ng gi c ng mà i ch i, ho c anh T Cao ph i i ch khác mà ca hát, êmcho tôi ng . Nh ba anh em tôi bi t r ng dung nh n nh ng và bi t tôn kính t doriêng c a m i ng i nên tuy khác ý song c ng thu n hoà mà chung v i nhau m y

m nay, không bi t xích mích.Th Tiên s ng i ta nghi r i gi u di m nên c u ch a dám h i g p vi c T t c, ã nghe

Võ L àm lu n r i. C u mu n gây cho T Cao nói chuy n nên c u ngó T Cao mà h i:- Tôi mu n bi t ch ngh a riêng c a hai ông, v y ch hai ông có vui lòng nói cho tôi

hi u hay không?Võ L ph i áp:- Ch ngh a c a anh em tôi ch ng có chi cao k mà không dám gi i. Anh T Cao thì

chí quy t n cho h p v i tên c a cha m t cho anh, ng kh i mang h danh; còntôi g c gác B c Liêu, tôi quen cách n xính xái2 nên tôi l p ch ngh a "Vô kh vô

t kh " mà i.Th Tiên c i mà nói:- Hai ch ngh a d ng nh trái ng c v i nhau quá.

2 n gi n

- Không. Theo tôi thì d u th nào c ng c, b i v y tôi có ngh ch v i ai âu, anh b ntôi ây mu n t cao thì m c nh. Còn n u ai mu n t th p, thì c ng tùy thích, tôikhông c n. Tôi không cãi v i ai, thì ai l y c gì mà cãi v i tôi c, nên nói tráing c.

- Còn ông T t c ây ng th ch ngh a nào?- ! Anh T t c! Ch ngh a c a nh khác, song c ng không trái v i ch ngh a c a

tôi.Tôi r t ti c không g p anh T t c nhà ng tôi ph ng v n luôn mà bi t ch ngh a c a

ông n a.- Anh T t c th ch ngh a "Vô vi, vô t l ". Ba ch ngh a c a ba anh em tôi tuy

hình th c và danh t khác nhau song c ba u c n c theo h c thuy t c a Lão T ,ch không l p d , không c u k chi h t.

- Tôi xin thú thi t v i hai ông, tôi ch a bi t h c thuy t c a Lão T .- Ông b n mu n làm phóng s viên cho úng n, ông b n c n ph i bi t Tam Giáo

ng xét tâm lý c a s c a v t hi u vi c n y b i âu mà sanh ra v y, ng i n t isao mà làm nh v y. Ông b n ch a bi t h c thuy t c a Lão T thì ch u khó kh o c uthì t nhiên s bi t.

- Cám n ông, tôi s kh o c u. Nh ng tôi mu n hi u tr c u n y. Ông nói ông T tc th ch ngh a "Vô vi" ngh a là không thèm làm gì h t. V i ph i làm m i có

mà n. Ông T t c không ch u làm r i ông m i l y chi n mà s ng?Bây gi T Cao m i c i mà nói:- i ông ch a kh o c u h c thuy t c a Lão T nên ông hi u l m. Xin ông tha l i, tôi

không dám gi ng gi i h c thuy t Lão T v i ông. Ph i b c th ng trí có h c th c caosiêu m i gi ng n i. Tôi nói ông hi u l m là vì ngày tôi m i g p anh b n T t c, tôinghe nh nói nh th ch ngh a "Vô vi", tôi c ng bát b nh ông m i nói ó v y. Anh

t c c ng nói tôi hi u l m, r i nh c t ngh a cho tôi nghe. Theo l i nh nói thì tr it sanh v n v t th gì c ng có nguyên nh n, có l t nhiên c a nó h t. Nó bi n

chuy n t nhiên mà âu ó u hoàn b , không c n ai sai khi n hay giúp . Nó tlàm l y mà m i vi c u hoàn h o công bình. N u mình chen vô mà thúc y hay s a

i, làm m t l t nhiên thì ph i h h i. B i v y hai ch "Vô vi"c a Lão T ngh a làng làm sái l t nhiên c a T o Hóa ch không ph i ng làm gì h t. Vi c gì c ng

ph i làm h t ch . Nh ng ph i làm khi vi c còn nh ch ng ch nó l n. Ph i làmkhi vi c còn d ch ng ch nó khó. i nó l n nó khó r i m i làm thì t c nhiênlàm không n i ph i h h ng.

Th Tiên nói:- Th c m c khó hi u quá. Ch có ông T t c ng tôi c y ng gi ng gi i rành ch

ngh a c a ng cho tôi hi u. Không bi t ông vào gi nào ng m i v ? Cao li c m t ngó Võ L mà áp:

- nh i nh không nói i âu mà c ng không h n ngày v . Anh ch nói không thèm t Sài gòn n y n a mà t rày cho n ch t nh c ng không tr v ây.

- Th Tiên ng c nhiên h i:- a ! Sao l v y. Hai ông có bi t t i sao mà ng quy t nh b bi t t Sài gòn hay

không?Võ L c i mà áp r ng:- i nãy tôi có nói v i ông b n r ng, ba anh em tôi k nh quy n t do c a m i ng i,

i v y ai làm vi c chi hay ai mu n i âu, chúng tôi không xúi, không c n, khôngi, s xâm ph m t do c a ng i ta.

- chung v i nhau r i m t ng i r t ra mà i, có l mình c ng ph i h i t i duyên cnào mà i, i âu, i ch ng nào r i v ch .

- Chúng tôi s ng v i ch ngh a, ch không ph i s ng v i th tình. Mà ông b n có vi cchi nên mu n g p anh T t c hay sao?

- Có. Ng i ta c y nói m t chút chuy n v i ng. Hai ông bi t ng i âu xin làm nch giùm cho tôi ng tôi i ki m ng.

- Cái ó thi t chúng tôi không bi t. Cao ng d y mà ngâm:

"Ngh u tr i th m v c sâu,"Bóng chim, t m cá, bi t âu mà nhìn"Th Tiên c i mà nói v i Võ L :- Tôi có nghe ông T t c g c gác Long Xuyên, không bi t ng có v ó hay không.Võ L nói:- i tr c ông thân bà thân nh Long Xuyên. Nh ng hai ông bà khu t h t, nh m i

bán nhà c a lên ây m y n m r i, không hi u nh có bà con d i hay không. N ucó vi c c n thì ông ch u khó xu ng Long Xuyên ki m th coi.

Cao nói:- Ông nói ông vi t bài phóng s cho m y t báo, t nhiên ông quen v i m y ông ch

nhi m. V y ông vi t ít hàng c y báo ng giùm mà ki m anh T t c. Anh th y tnhiên nh v , Ông kh i m t công i t i Long Xuyên xa quá.

Võ L l i nói:- Ông có th c y ài Phát thanh kêu g i anh T t c giùm cho và bi u nh tr v , kêu

hoài m i b a có l th u t i tai nh. Cao nói:

- Hay là ông xin xâm, ho c c y th y bói ch coi nh i h ng nào m i bi t mà i ki mch .

Võ L nói:- Còn cách n y hay nh t mà l i mau l n a là ông n bót cáo anh T t c v t i gì ó,

i tín, ho c sang t, ho c tr m c p, thì nhà ch c trách s ki m mà gi i v .- Th Tiên v i vã nói:- Ý ! làm cách ó không c. Mích lòng l m;

Cao nói:- Còn m t cách n y n a, ông vi t qu ng cáo mà ng báo, h a ai bi t anh T t c

âu thông tin cho ông bi t, ông s th ng m t s ti n l n.- Th Tiên nói:- Cách ó có l làm c.Th Tiên bi t hai c u n y gi u di m không ch u nói thi t, ng i lâu n a vô ích, nên c u

ng d y cáo t mà v .c ra ng c u th y k lên ng i xu ng c u l l ng không bi t i t i âu. M t chi c

xe xích lô ch m ch p p r m t bên mà c u không thèm ngó. H i nãy n ây c u th y c n nhà c a c u mang y m t b ng hy v ng mà b c vào, tin ch c r ng cô C m H ng là àn bà

không quen nói chuy n v i nam nhi lãng m n nên b h pha l ng r i r i trí không tìm ra l i mà d m, ch c u là trai tân ti n, c u t ng ti p xúc v i các giai c p, t ng lên di n àn mà nói

chuy n tr c n m b y tr m c p m t chong nhìn c u mà c u không khi p s , c u có lanh l i, khôn ngoan mà tráo tr ng x m i ng i ta mà d t i. C u s bi t ch T t c n trú d

dàng trong vài b a, ho c sáng mai ây, c u s n m tay T t c mà d t v cho cô C m H ngkinh h n, không bi t ch ng a luôn lên nhà bà Huy n mà òi cô B ch Y n ph i ãi m t b a

m t n Ông T s t s ng. H i nãy b c vào hy v ng bao nhiêu, bây gi tr ra c ng th t v ngy nhiêu. C u phú cho hai ch n c u mu n a c u i ngã nào t ý, c u không thèm k , c cúit xu ng t th ng th ng l n b c mà suy ngh .

Th Tiên i m t h i lâu r i c u ng c lên, té ra c u i g n t i ng Galliéni, nh n cnhà c l p nên m i c i tên mà g i là i l Tr n H ng o. Th y ti n ng i xu ng

u kho, c u m i tính ghé nói chuy n v i cô C m H ng.Nhà cô C m H ng còn m c a, èn n cháy sáng tr ng. Th Tiên b c vô g c a. Cô

m H ng trong i ra. Th Tiên không i m i xông vô kéo gh ng i li n, ng i th m t cáikhì, b nh ng i m t m i nên c n ng i mà ngh .

Cô C m H ng ng c nhiên, không hi u t i sao h i chi u i th m m con bà Huy n v thì c u l c quan nên h ng hái, mà bây gi c u l i bí s u o i bu n hiu. Cô m i h i c u bên nhà

qua ch i hay là i âu v ghé.Th Tiên nói:- Tôi i qua ch Thái Bình r i v ây. Cô bi u ng i nhà i mua cho tôi m t ly cà phê

m ng tôi u ng r i tôi s nói chuy n cho cô nghe.Cô C m H ng kêu ch b p a ti n mà bi u ch l y ly i mua cà phê d n ch cho thi t

m r i ng i mà h i Th Tiên:- Ông qua Thái Bình có g p T Cao hay Võ L hay không?- p hai ng i h t.- Sao? Ông h i có ra manh m i c u n i âu hay không?- Không ra kh gì h t. Tôi t ng hai ng i ó àng hoàng t t , tôi ch c h s nói thi t

u T t c i âu ng tôi theo mà gi ng u h s thi t r i tôi em v . Té ra tôip t i tr i i t h i gì âu, h bày chuy n nói minh mông mà không ch u ch , h

làm cho tôi th t v ng c c m. Tôi có h a v i bà Huy n và cô B ch Y n trong ít b atôi s em c u T t c v . Bây gi công vi c mù m t nh v y tôi làm sao mà gi l i

a cho c, b i v y tôi bu n quá.- Tôi ã nói v i ông, hai cha ó tr trêu khó ch u l m mà, ch có ph i nh ng i ta

âu.- Khó ch u thi t. H bày ch ngh a r i gi ng gi i h c thuy t c a Lão T , nói trên tr i

i t minh mông, làm cho tôi r i trí mu n iên, ch không hi u gì h t.Ch b p b ng ly cà phê v . Cô C m H ng bi u ch b p l y bình ng và m i khách

ng th nh không c ng t thì thêm ng. Cô i khách u ng ít h p cà phê m và nóngng nh th n l i r i cô m i h i:

- Ông có than phi n v i hai ng i ó v s T t c báo h i ng i ta c ám haykhông? C y mai m i nói v , ng i ta ch u g , r i l i vi t th t hôn và b tr n m tlàm k quá.

- Không, không, tôi bi t cách nói chuy n l m mà. chung m t nhà, T t c nói v có nào hai ng i ó không hay, r i b mà tr n, có l nào l i không bi t. Tôi mu n

cho hai ng i em chuy n ó ra mà nói, ch tôi nói tr c h nghi tôi là ng i c a côho c c a bà Huy n c y i ki m, r i h nói d i tôi tìm sao ra. Tôi làm b không haybi t chuy n hôn nh n c a T t c. Tôi x ng tôi là phóng viên c a nhà báo chí, tôinghe ba c u th ba ch ngh a khác nhau l i chung m t nhà, tôi n ph ng v n. Võ

v i T Cao ch p gi i luôn ch ngh a c a hai c u cho tôi nghe, r i gi i luôn chngh a "Vô vi "c a T t c n a, nói minh mông v o Lão T . Tôi làm b khônghi u tôi mu n g p T t c ng xin c u gi i cho rành. Hai ng i m i nói T t c i

t không tr v Sàigòn n a âu mà trông. Tôi bi t h gi u nên tôi d h i coi i âung tôi theo mà ki m. H c nói không bi t. Tôi li u h i không ra nên tôi v .

- Tôi có h i r i, h không ch u nói mà.- mu n gi u thì cho h gi u. Tôi v i cô góp s c mà ki m c ng c, ng thèm

u ai h t. Tôi xin h i cô u n y, cô bi t T t c có ti n b c nhi u hay không?- Không có nhi u. Áo qu n qu n t may thì tôi tr ti n. B a lên nhà B ch Y n n

m, làm nh l c u thân ó, thì tôi có a cho c u 100 mà b túi v y thôi. Tôi ch c

u ra i, trong mình c u không có t i hai tr m ng b c. Hai ng i kia có giúp chou b t quá thêm vài tr m n a mà thôi.

- y thì c u không th i xa c. Bây gi tôi tính nh v y, tôi b t u l c ki m vùngSàigòn, Ch l n, Gia nh tr c. Nh không có tôi s l n ra m y t nh chung quanhây nh Biên hoà, Th D u M t, Gò công, Tân an, M tho. Trong lúc tôi r o i ki mó, tôi c y cô ch u khó vô L ng Ông Th ng trong Bà Chi u cô em tên h và tu ia T t c mà vái ng xin m t cây xâm coi c u coi c u i h ng nào và mình có

th tìm c c u hay không. N u cô nghe th y bói ho c xác ng nào nói gi i thì côlàm n n coi th cho bi t ng mình trì trí mà ki m. Ví nh xâm v i xác u khôngth tìm c, thôi thì mình ch u l i v i bà Huy n mà b , khuyên bà ch n ng i khácmà g cô B ch Y n, ch tìm ki m làm chi n a cho th t công;

- c. Ông i d ki m i. Tôi lãnh ph n xin xâm và coi bói cho. Tôi mu n làm n màbáo cho tôi t n c ngàn r i b i m t thi t t c tôi quá.

- Cô có g p bà Huy n hay cô B ch Y n cô nói cách ch em mình s p t nh v y cho con bà Huy n hay ng kh i trách mình nói dóc r i b qua. Cô làm liên l c giùmt chút ch ki m ch a c tôi ng ngàng quá, tôi không mu n g p m con bà

Huy n.Hai ng i th a thu n v i nhau nh v y r i Th Tiên m i i v .

ó vì danh d , vì l i h a, vì ch ngh a mà c ng vì b c ti n n a, nên c u Th Tiên v icô C m H ng m i ng i m t ng , h r nh thì lo làm ph n vi c c a mình. Cô C m H ng xinxâm thì xâm nói v ph n s khi n Ng u Lang ph i lìa Ch c N , k bên Tây bôn ba, ng i bên

ông ch i, nh ng n n m t Mùi m i nghe tin t c, r i qua tháng D u tháng H i s chi p hòa m t c a vui v y. C m H ng cho Th Tiên hay tin y. M c d u xâm nói rành r nh

y, Th Tiên cho là chuy n xa v i không th tin c nên c u c ng n l c tìm ki m.Cách ít b a cô C m H ng lên th m m con bà Huy n, thu t cách s p t tìm ki m cho

con bà nghe r i a lá xâm ra mà c l i l i c a ng i bàn giùm. Cô B ch Y n nói ch b pcó d t cô i coi xác ng trên Phú nhu n, ng i ta n xác nói hay l m. Xác h i tu i r i nói haitu i có duyên n v i nhau không th gì b nhau c. Tuy m ng s khi n nh n duyên ban uph i tr c tr nh ng trong ít n m r i s sum hi p, trai tài ph chí, gái s c ph tình. B ch Y n

ng vui v l i nghe l i xâm c ng nói nh v y n a thì cô càng thêm h n h , nên cô nói tr ct bà Huy n v i cô C m H ng r ng d u ph i ch n già r ng r ng tóc b c cô c ng ch , ch

cô không ng ch ng nào khác d u giàu sang n b c nào cô c ng không ham.Trong m y tháng Th Tiên r o kh p Sài gòn, Ch l n, Bà Chi u và m y t nh chung

quanh n a, mà d h i h t s c c ng không ai bi t T t c âu mà ch . C u c y hai t báo nggiùm l i rao xin T t c ch nào thì vi t th v toà so n cho c u bi t ng c u n th ng

ng v cu c làm n. L i rao ng m i t báo n a tháng mà không có hi u qu gì h t. C u tý mu n xu ng Long xuyên mà ki m.

Cô C m H ng lên thu t công phu c a Th Tiên nh v y cho bà Huy n nghe. Bà Huy nm n h t s c và bà a thêm cho C m H ng 200 ng b c n a, c y trao cho Th Tiên mà

giúp ti n xe. Th Tiên c ti n thêm c u tính bà Huy n mu n cho c u i Long xuyên, b i v yu i xu ng hai b a r i c ng vô ích.

Nghe ng i ta n bên ng Hàng Sanh có cô xác coi hay l m, cô C m H ng tìm quay coi, tu i T t c v i tu i B ch Y n có th sum hi p c hay không. Cô xác n y c ng nói

hai tu i có duyên n , vì yêu nhau m t cách cao th ng nên xa nhau, ch không ph i chê hayghét. Không s m thì mu n th nào c ng c sum hi p.

Th Tiên cùng ng r i c u tr l i th m T Cao v i Võ L n a mà h i T t c có vhay là có cho bi t bây gi âu hay không. Hai c u n y c ng nói không có tin t c gì h t, r i l inói n u ki m T t c không g p thôi thì hai c u gi i s giùm h c thuy t c a Lão T cho mànghe , Th Tiên ã chán r i nên l t t ng d y t ch i:

- Tôi r t c m th nh tình c a hai ông. B a nay tôi nh c u l i còn có h n l v i m tông b n khác, nên ng i lâu không c. V y xin b a khác r nh r i tôi s h uchuy n và bày t ch ngh a thiên nhiên c a tôi cho hai ông nghe.

Võ L nói:- Ch ngh a thiên nhiên ó c ng thu c v h c thuy t c a Lão T a. N u v y chúng ta

u chung m t phái h t mà.Th Tiên không mu n gây chuy n ra dài, nên c u c i r i cáo bi t mà i li n.

Th Tiên ngh ã cùng ng r i, không còn bi t ngã nào mà i n a, nên m t b a chúa nh t c u cô C m H ng i th m bà Huy n H n ng c u cáo l i v s c u b t tài nên tìm không ra T tc.

Bà Huy n ni m n ti p r c. Bà thành thi t t l i cám n Th Tiên ã dày công b n chímà lo giùm vi c tr m n m cho con bà. D u tìm c hay không c y là do l tr i, ch bà bi tcông n c a c u thi t là nhi u, không bao gi m con bà quên c.

Cô B ch Y n c ng ti p mà cám n Th Tiên v i cô C m H ng. Và m t l n n a công quy t mà nói r ng d u Bác v t hay không Bác v t, Châu T t c c ng là ch ng c a cô mà

thôi. V y cô ch T t c cho t i mãn i c ng c.Ch ng i v d c ng c u Th Tiên m i nói v i cô C m H ng:- Tình c a cô B ch Y n ó m i g i là Ái tình. S m sét không v , m a n ng không

phai. V y m i áng cho ng i i kính th ch .

CH NG BA: TÌNH C MÀ G P

n n m sau.c Vi t nam c hoàn toàn c l p v i chánh th C ng Hoà.

Ngày 26 tháng 10 n m y là n m 1955, nh m n m t Mùi, ô thành Sài gòn tr n thi t ltuyên b Vi t nam C ng Hoà c l p t ng b ng. Nhà ph u th ng qu c k r c r t t t i,

ng non n c Vi t nam tr v v i dân t c Vi t nam, sau m t th i gian dài n 96 n m au khi ách ngo i bang ô h . Trót ngày y nh n dân nam n tr già h n h kéo nhau i yng, chào m ng c l p qu c gia hoan hô T ng Th ng sáng su t.

n 3 gi chi u mà thiên h c ng còn i ch i ch t ng ch t ph , xe ph i i r r chkhông th ch y mau nh ngày th ng.

u Th Tiên làm phóng s viên nên t h i t ng sáng c u r o b c kh p n o ng. ngi n y c u còn ng l n th n trên l ng Gia long, theo l n sóng ng i a y. D ilòng tàu l thì xe h i chi c l i chi c qua không ng t.

Tình c m t chi c xe h i ng r r i g n t i Th Tiên, r i m t thi u ph ng i trong xemi ng kêu tên c u, tay l i a ra mà ngo c c u. Th Tiên th y thi u ph gi ng B ch Y n, l i có

t c u trai l ng i m t bên không bi t là ai. Chi c xe ng ng sát l ng và c a m ra. ThTiên tránh k qua ng i l i mà i l i ó coi ai kêu và mu n nói chuy n chi. Thi t qu cô B ch

n xu ng xe, r i ti p theo cô có m t thanh niên m c b n en, c ng xu ng xe n a. ThTiên i t i, c u cúi u chào cô B ch Y n.

ch Y n c ng cúi u áp l r i cô a tay ch ng i i v i cô v a c i v a nói:- Em xin phép gi i thi u cho ông bi t ng i i v i em ây là v hôn phu c a em, tên là

Châu T t c bên Pháp i máy bay m i v t i h i 11 gi r i tr a n y.Th Tiên ng c nhiên ng ng ngáo.

ch Y n day l i nói v i T t c:- Em c ng xin gi i thi u cho anh bi t ông ây là m t phóng s viên c a báo chí, v i

bút hi u Th Tiên. Nh ngòi vi t c ng c i nh ng thanh tao nên ông có tên tu i tronglàng v n tân ti n. Ông th ch ngh a "nâng cao Ái tình" nên ông ra công trót b y tám

tháng và dùng cách mà tìm ki m anh ng khuyên gi i cho anh tr v . Ông làng i ân c a mình. Má c ng quí tr ng ông l m.

t c b c t i a tay ra n m tay Th Tiên si t ch t mà nói:- Tôi ra i tôi t ng bu n cho em B ch Y n và phi n cho ch C m H ng mà

thôi. Tôi không dè tôi còn làm th t công và nh c trí cho ông b n n a. Tôi xin ông b ntha t i cho tôi, vì ông b n mong c nâng cao Ái tình, v y tôi s g ng s c ti p tayông b n cho ông b n kh i th t v ng mà tôi c ng tr n ân c.

Th Tiên h i:- Té ra ông i qua bên Pháp l n hay sao?- Ph i. Tôi i qua bên Pháp.- Hai ông T Cao và Võ L bi t hay không?- Không. Khi ra i tôi có nói cho hai b n tôi bi t tôi i âu. Mà thi t ngày ó tôi c ng

không bi t tôi ph i i âu mà nói.u v y thì hai ông ó nói thi t mà, v y mà tôi t ng hai ng mu n phá tôi nên c gi u

mà nói không bi t ông i âu. Ông v ây mà hai ông ó hay r i ch a?- Ch a. Bây gi i th m hai nh ây.- Còn cô C m H ng c hay ch a?- Ch C m H ng hay r i. Tôi v t i thì bà già tôi sai ng i xu ng cho ch hay. Ch lên

li n. Ch g p tôi r i.- Ch c c m ng d h ?- Ng i m c n tr n m y n m. Tình c g p l i, t nhiên ch n m ng l m. ó là l

th ng.Cô B ch Y n nói:- i g n 2 gi cô C m H ng v tr c d i nhà cô, nói v ng cho ông hay và d n

ti c trà ng ch ng 4 gi chúng tôi i th m anh Võ L v i anh T Cao r i r c h txu ng nhà cô C m H ng u ng trà nói chuy n ch i. May g p ông ây em xin m iông ây lên xe i gom anh em xu ng C u Kho r i s nói chuy n.

- Th Tiên h ng hái lên xe, không t ch i. Cô B ch Y n d n anh s p ph ch y vô chThái Bình.

Th Tiên nói:- i ki m mà h i th m chuy n ông T t c, tôi g p ông T Cao v i ông Võ L thi t

tôi ch y ngay. Hai ông nói chuy n gì âu không thèm nói chuy n mình mu n bi t,gi i ch ngh a thì ph i r i, mà còn b t qua gi ng h c thuy t c a Lão T n a, làm chotôi mu n iên u lo n óc. Cách m y tháng sau tôi tr l i h i coi có nghe tin t c ông

t c âu hay không. Hai ông nói không nghe r i b t tôi ng i ng gi ng gi io Lão T . Tôi ch y, tôi ki m c cáo t mà i li n.

t c c i mà nói:- i ông ch a quen nên ông khó ch u. Hai ông ó vui l m. N u ông t i lui th ng,

ông quen tánh ý r i, ông s th y l i ngh lu n c a hai ng có nhi u thú v l lùng. Vìy nên h i tr c ba anh em tôi m i vui mà chung m t nhà v i nhau ch .

Xe vô t i Thái Bình. T t c ch ch cho anh s p ph ng ng. Trong nhà Võ L v i TCao b n àng hoàng d ng nh s a so n i ch i. Hai c u nghe xe ng ng ng ng thì ngó ra,th y T t c ng m c a xe b c ra thì la l n:

- Ê ! Anh T t c tr v kia kìa !. . . V y mà nói n ch t c ng không tr v Sàigònch !.

t c v a x ng x m i vô v a nói:- Ph i tôi v ây. Hai anh m nh gi i h ?Võ L v i T Cao i ra c a mà ti p b n. Võ L th y có hai ng i i theo sau T t c thì

nói:- a ! Có cô B ch Y n v i ông Th Tiên n a mà. Ki m âu mà gi i v y?

Th Tiên c i mà nói:- Hai ông th y ngh c a tôi hay ch a h ? Hai ông c gi u tôi mà tôi c ng tìm c

y. Cao nói:

- Thi t chúng tôi không bi t i âu mà ch ch gi u làm chi. Cao l i v vai T t c mà h i:

- Khi ra i anh nói anh không thèm t Sài gòn n a, mà n ch t anh c ng không trây. Sao bây gi anh tr v ? T i anh không th ch ngh a "T cao" nên anh không

bi t t tr ng.t c c i mà nói:

- Tôi tr v ây là t i n tình, bi t hôn? . . . êm nào c ng v y tôi n m nghe n tìnhkêu réo chèo ch o, òi ph i tr cho d t. Tôi ch u không n i nên ph i tr v ch sao;Tôi nh l i c Nguy n Du nói: tình ch a tr cho ai,

Kh i tình mang xu ng Tuy n ài ch a tan.Tôi nh hai câu ó thì tôi gi t mình. M c n tình không lo tr cho d t, ch t ph i mangtheo xu ng âm ph m t túi kè kè. M y cha Qu s gác c a Diêm chúa h xét g p, h s n

ng, r i h ph t n ng ch ph i ch i sao.Th Tiên c i mà nói:- Anh n y nh th chung m t ch ngh a v i tôi mà. V y mà anh Võ L v i anh T Cao

bày chuy n nói nh th ch ngh a "Vô vi". Anh h u vi quá, ch âu ph i vô vi, nh l quá, ch âu ph i vô t l .

ch Y n v nh vai T t c mà nói:- úng 4 gi r i, v y m i h t m y anh xu ng nhà cô C m H ng r i s nói chuy n

ti p. Bày cãi ch ngh a r i xu ng tr cô C m H ng trông.t c bi u Võ L v i T Cao khoá c a ng lên xe i xu ng nhà cô C m H ng n

bánh u ng trà r i s nói chuy n ti p.Võ L khép c a ng khóa l i.

Cao nói:- Cô C m H ng không có m i, mà tôi n nhà cô thì trái v i ch ngh a c a tôi quá.

ch Y n nói:- Em m i ây. Em thay m t cho cô C m H ng em xe m i và r c khách ch ph i

khi không mà anh n hay sao nên ái ng i.- Cao nói :- Cô m i thì c. Tôi kh i trái v i ch ngh a.Võ L khóa c a r i m y ng i lên xe i h t xu ng C u Kho.Cô C m H ng t ch c ti c trà mà ti p khách ã xong lâu r i. Cô bi t s ch khách c

th y là 6 ng i; hai cô ng i gh canabê trong, còn b n c u thì ng i b n gh phô t i, ch ng c nph i ki m thêm gh nh . Trên cái bàn chính gi a thì hai d a bánh m n, hai d a bánh ng t v i 6cái ly. Còn n c cam, la ve, c nhác, sô a thì trên cái bàn riêng d a vách, ai mu n dùng thgì nào thì l i ó l y mà rót.

Cô d n ch b p h th y khách ng i thì ch ch t n c á b ng ra, mà ph i n u n c sôicho s n ng ai có òi u ng trà thì ch bình trà em ra mà ãi.

Cô r a m t thay c ng r i. Nghe ng h gõ 4 gi mà khách ch a n nên cô ra vô màngó ch ng. H i trên Tân nh m i v cô có sai a nh qua V nh h i m i Th Tiên mà ng inhà nói c u i t t ng sáng ch a v , nên cô ch c thi u c u, cô tính t i r i s cho ng i qua

a mà báo tin T t c v cho c u hay.Cô v a ngh t i kh an ó thì xe ng ng. Th Tiên ng i trên xe kêu cô om sòm mà khoe ã

c c anh T t c v cho cô ây. Cô C m H ng th y có m t h t thì cô vui m ng nêncô c i ng t.

Khách m c a xe b c ra, r i m nh ai n y nói om sòm, làm cho quang c nh náo nhi t,ti ng c i pha l n v i l i gi u. Thi t là vui.

ch Y n vui nhi u h n h t, cô vui n n i eo theo m t bên T t c luôn luôn khôngch u r i xa mà l i khi n m tay khi níu áo chàng, d ng nh s chàng vu t i m t n a. Ph n gáimà i v i ng i trai ch a c i l i t hôn b i bi t m y n m, nh ng v a m i tái ng cô bi u lcái c ch dan díu g n nh l l i mà cô không th n thùa ái ng i chút nào h t, thi t là k .

Mà cô C m H ng c ng nh b n c u trai ai c ng m c vui m ng, ai c ng lo ki m l i phang, nên không ai ý bình ph m thái c a ai, ai c ng quên c dè d t, quên c hi m nghi,ng nh B ch Y n quên thói m m c a Võ L và T Cao i v i cô, khi cô hay T t c tr n

i, cô n nhà khóc mà h i ng tìm ki m, bây gi cô l i thân thi n, không phi n không gi n.Gi a lúc t ng b ng ch n r n ó, may có cô C m H ng l n tu i h n h t, nên cô bình

nh l i mau h n, cô nói l n:- Thôi ch , tôi m i d ti c trà thì ph i ng i l i n u ng mà nói chuy n ch ng gi u

t hoài bánh nó thiu, r u nó l t h t còn gì.Ai n y m i rà l i bàn mà ng i. B ch Y n kéo T t c bi u ng i chung cái gh ca na bê

phía trong v i cô ng day m t ra nói chuy n v i m i ng i cho ti n. B ch Y n làm xáo tr nch ng trình c a cô C m H ng ã s p tr c, nh ng cô C m H ng li n l trí cô li n s p l i cô

i Võ L v i T Cao ng i m t bên còn bên n y cô ng i v i Th Tiên thành th cô c ng ng in T t c c.

Cô C m H ng kêu ch b p bi u em n c á. Cô nói có bánh m n bánh ng t, có c -nhác m nhcó n c cam nh , khách mu n dùng th nào thì t ý mà t li u, cô không dám ép.

Võ L nói:- Tôi trung thành v i ch ngh a c a tôi, tôi vô kh vô b t kh , nên th nào c ng c

t.u nói v y r i b ng ly l i bàn d a vách mà rót c nhác và pha sô a;

Th Tiên nói:- Theo ch ngh a c a tôi thì làm vi c gì c ng ph i gi tr t t , xa r i m i g n, quen r i

i yêu, yêu r i ph i hi p. Ng i ta nói " n u ng " ch không ai nói "u ng n ". V ytôi n tr c r i u ng sau. Hu ng chi tôi i xem l t h i t ng sáng n gi , h i tr ati m nào quán nào ng i ta c ng n u ng ch t n t, ông không có ch tr ng. Tôi ph ing i trên l ng nít m t tô h ti u d n bao t v y thôi. Bây gi g p s n uých v iba tê ây, tôi ph i lo cho cái bao t êm r i s u ng. C u v a nói v a n s n uých.

Cô C m H ng th y T Cao ng i t nh queo, cô bèn h i:- u mu n dùng r u nào?- Cao t ch nh áp:- Ch nhà mu n ãi r u nào thì tu ý ch nhà, ch tôi mu n sao c. N u tôi mu n

ng sâm banh hay uých ki mà ch nhà không có r i làm sao.t c c i mà nói:

- Anh T Cao c eo ch t ch ngh a nên nh khó l m. Anh i m i. Thôi tôi m i anhng la ve v i tôi.

u c y B ch Y n a giùm m t chai la ve. C m H ng b ng m t d a bánh m i TCao, c u m i ch u l y m t cái mà n, ch không ph i nh Võ L n u ng tha h , không i m iép.

ch Y n khui m t chai la ve em l i, cô rót m t ly mà m i T Cao r i m i rót cho T tc.

Th Tiên n hai ba cái s n uých, chêm thêm m t cái ba tê n a, r i vu t b ng mà nói:- Bao t th a mãn r i, bây gi ph i n c cam vô cho mát ng d tiêu.

u l y m t chai n c cam khui mà u ng.ch Y n c ng rót n c cam cho C m H ng v i cô.

Bây gi C m H ng m i h i Th Tiên g p T t c âu mà lên xe i l i ây.Th Tiên nói:

- Nh th n Ái tình mách b o cho tôi hay b a nay nh n l c l p anh T t c s vng phu thê sum hi p nên tôi m i bi t mà ón ch .

Ai n y u c i.m H ng nói:

- m tr c tôi xin xâm trong L ng Ông Th ng, xâm nói n m t Mùi s có tin t c,i trong tháng D u, tháng H i s hi p hoà. N m nay là n m t Mùi tháng 10 ây là

tháng H i, v y thì xâm nói trúng ngay th y hôn các c u?ch Y n nói:

- m ó em i coi m t cô xác trên Phú nhu n, r i sau có coi m t cô xác khác âubên Th Nghè. Mà hai cô xác c ng nói nh nhau, nói em là duyên n c a anh T t

c, tuy ban u phân r , ng i ông ch i, ng i Tây bôn ba, nh ng th nàongày sau c ng ph i hòa hi p. Lúc ó em không dám nói ra, nh ng em nghi nh i quaPháp mà h c thêm n a. Vì v y nên em c ng quy t ch nh, thi t qu không sai.

t c nói:- Tôi c ng b n tình ó nên tôi m i i qua Pháp. Hôm tháng 8 tôi thi u r i, tôi mu n

li n. B ông i s Vi t nam c m tôi l i ng bàn tính công vi c ki n thi t qu cgia, nên t i tháng 10 ây tôi m i v c;

Cô C m H ng nói:- Tháng 8 là tháng D u còn tháng 10 là tháng H i. H i tháng D u c u ã tính v , rõ

ràng xâm ã nói trúng quá, th y hôn?Võ L h i T t c:- i nãy b n nói hôm tháng 8 b n thi u v ngành nào?

t c nói:- u Bác v t v khoán s n.

Cao h i:- Thi t hay ch i? N y, anh g t ph n lên ru t m t l n r i, ng có báo h i lên ru t

t l n n a, h t vui a.t c nói:

- n n y Bác v t thi t ch không ph i Bác v t gi n a âu. Có v n b ng h n hòi. Tôi trong hoa ly l n. mai tôi ra tr s c a hãng máy bay tôi lãnh hoa ly r i tôi trìnhn b ng Bác v t cho mà coi.

ch Y n nói:- Bác v y hay không Bác v t c ng v y. Em không c n.Cô C m H ng nói:- i tr a n c m, bà Huy n c ng nói nh em v y. C u T t c nói vì c u l x ng là

Bác v t, nên c u h th n, c u ph i t hôn mà tr n. Vì n tình lôi kéo; l i c ng vìng tr i xui khi n, nên c u ph i tr qua Pháp mà l y cho c b ng c p Bác v t

m m thi t c u m i ch u tr v . C u nói nh v y mà coi b bà Huy n không vui gìm. Bà ch m ng c u v ng c i em B ch Y n cho em h t trông h t i mà thôi.

Mà có u n y ng quá, là h i c u T t c gi x ng Bác v t l i bày nói h i bên Tâyn i Lèo mà tìm m vàng m b c, thì bà Huy n không b ng lòng, bà c bi u vi t

th mà xin h y l i h a, ng có i Lèo làm chi. Bây gi c u T t c có b ng Bác v tchánh th c ch không ph i gi d i nh h i tr c. C u nói thi u r i có h i c ang i Pháp c y c u giúp i xu ng Phi Châu mà tìm m d u l a, h a ch u cho l ng

ng r t h u, mà c u t ch i, quy t tr v ng n u B ch Y n ch a l y ch ng khácthì c u xin c i em cho v n th chung. L i thêm i s Vi t nam m i c u n mà bàn

cu c ki n thi t qu c gia, v s khuy ch tr ng kinh t cho n c nhà ã c cp, vì v y nên c u s t s ng tr v , tr c cho th a tình, sau có giúp n c. C u nói h

i v r i c u ph i i ra mi t Trung ph n Vi t nam nh t là lên vùng Cao nguyên màtìm h m m cho nhà n c. C u T t c nói c u s i xa, mà bà Huy n coi b khôngbu n r i em B ch Y n nói c u i em s i theo ng bi t t n c thì bà Huy n c ngkhông c n. Cái ó m i l k ch .

ch Y n nói:- Má em không bu n không c n n a, là vì h i tr c d i ch th c dân, mình làm

tay sai cho h , ph i xông pha trong r ng trong núi ch u hi m nguy c c kh cho h h tti n b c mà làm tri u phú, nên má em không b ng lòng. Má em nói bây gi Vi t namã c l p r i, con dân nam n tr già u ph i n l c mà ph ng s qu c gia, không

c th i thoát.Võ L nói:- Bà Huy n có lòng ái qu c, nhà có c m ti n nó , l i có m t chút gái, mà bà s n sàng

hy sinh s vui s ng riêng giúp cho cu c l i ích chung, l i ích cho n c cho dân.Tuy tôi mang ch ngh a "Vô kh vô b t kh ", song tôi c ng ph i kính ph c ý chí c abà. Có l chúng ta là b n thanh niên tân ti n, chúng ta ph i r a g i u óc l i, ph i bcác ch ngh a m m ng, lãng m n vu v , k quái, mà th m t ch ngh a chung là chngh a "Ph ng s qu c gia, th ng yêu ch ng t c" m i kh i l i th i, m i x ng danhph n tu mi nam t .

Cao nói:- u i ch ngh a c ng ng quên t p tánh t tr ng t cao, ch mu n giúp n c giúp

dân mà c mang cái thói hèn h , b trên, bóc l t d i, nh ch th c dâni tr c, thì h i ch không ph i giúp.

Th Tiên m i nói:- Nãy gi tôi ng i lóng nghe nói chuy n, nghe ng i n y nói qua, ng i kia nói l i, tôi

nh n cu c tình duyên c a anh T t c v i cô B ch Y n nó hàm xúc l m vi c ly k ,nó bi n chuy n m t cách b t ng quá. Vi c qu y hoá ra ph i, vi c h hoá ra nên, vi cbu n hóa ra vui, vi c gi u c t hóa ra thành thi t. Cu c tình duyên n y nó còn gâynhi u nh h ng l lùng khác n a. Nó i tâm h n m m ng vu v ra tâm h n th c

h p th i. Mà nó con ch cho chúng ta th y mình làm trai g p i h h ng r i, n umình bi t kiên tâm trì chí, mình c ng có th bi n i i s ng m c thúi ra i s ngthanh cao, i h h ng ra c d ng c. N m tr c tôi nh cô C m H ng thanphi n v i tôi v s anh T t c t hôn mà i m t, anh th t v ng cho cô B ch Y n,anh gây bu n t c cho bà Huy n v i cô c. Tôi vì ch ngh a "Nâng cao Ái tình" nênlãnh i tìm anh T t c em v ng tròn ch ngh a thiên nhiên k c u c a T o hoá.Tôi c c nh c i ki m n b y tám tháng, mà không có hi u qu gì h t.Hôm nay tình c mà l i g p g , l i sum hi p, g p g ly k , mà hoà hi p c ng ly k .Tôi h t ti c công tôi tìm ki m kh p n i h i n m tr c mà tôi l i m ng có d p l m l t

c nhi u tài li u quí giá dùng mà vi t thành m t thiên phóng s y c y ,tôi c n còn ph ng v n anh T t c cho bi t rõ n m tr c thi t t i lý do nào mà anh thôn, g i th cho cô B ch Y n mà tr n tình r i anh i âu m t ki m không c, ra isao anh không ch u nói cho anh em trong nhà bi t, ã l n h p trong i s ng v t v ,không có nghi p ngh , không có b c ti n, anh làm th nào mà i qua Pháp c vàlàm sao có c m n mà h c ti p ng l y b ng Bác v t khoáng s n cho c, lúc Pháp mà h c ó anh có cho cô B ch Y n bi t hay không, sao khi h c thành công r ianh không cho anh Võ L v i anh T Cao hay, nh t là sao không cho cô C m H ngbi t và d h i coi cô B ch Y n còn th ti t mà ch anh hay không, t i sao anh bi t cô

ch Y n không ch u b anh mà i l y ch ng khác nên v t i Sài gòn anh i ngay vônhà bà Huy n? ó là nh ng m tôi c n ph i h i anh T t c.Tôi vi t t c ký l làng. Anh c nói cho tôi biên ng tôi chép ngay l i l do mi nganh th t ra mà ghi vào thiên phóng s . H i anh r i tôi s xin phép mà ph ng v n luôncô B ch Y n n a ng tôi bi t coi, t i sao cô v i bà Huy n bi t anh T t c dùng

ch c m àng gi danh Bác v t mà ào m , nh ng bà v i cô c ng v n còn yêunh, t i sao nh vi t th nói d t khoát mà t hôn, nh ng cô c ng v n nong nã tìm

ki m, mà tìm không c, cô còn c ng quy t ch i m c d u anh Võ L v i anh Cao có cho bi t anh T t c nói n ch t anh c ng không tr v Sài gòn n a, t i

sao h i tr c bà Huy n không ch u cho anh lên Lèo, mà bây gi bà l i b ng lòng choanh i ra vùng r ng núi Trung ph n Vi t nam và cô B ch Y n òi i theo bà c ngkhông c m c n. ó là nh ng m tôi s c y cô B ch Y n nói cho tôi biên n a. Ph icó hai bài ph ng v n do nh ng ng s nói ngay cho tôi chép thì thiên phóng s c atôi m i có giá tr t t p.

t c nói:- Tôi v t i tôi ghé th m bà gia tôi v i em B ch Y n m t chút r i tôi mu n xin i C u

kho th m ch c h c và tr lên Thái bình th m hai anh b n tôi. Còn b n tôi c nph i có ch yên mà làm vi c li n. Tôi tính ho c v Thái Bình mà n a ho c xin

i ch c mà u ít ngày. Bà gia tôi không cho, bà nói i máy bay m y ngàyã m t tôi c n ó mà ngh ít gi . Bà sai ng i xu ng r c ch c lên ng ch em

ng nhau. n c m tr a r i ch c v tr c mà lo d n ti c trà. Tôi ngh n 3 gii hai a tôi kêu xe lô i xu ng ch Thái Bình, r c hai b n tôi xu ng ây h i hi pi nhau cho vui. i d c ng em B ch Y n may g p anh Th Tiên nên ng ng m i

anh i luôn. Còn b n thì bà gia tôi d y nh v y, n u tôi c n làm vi c li n thì nhà trên Tân nh r ng rãi l i yên t nh. Tôi nên luôn trên ó mà làm vi c, có ng i lo áoqu n c m n c cho. Bà riêng cho tôi m t cái phòng êm l m. ã bi t v ch ngch a c i mà chung m t nhà thì trái m t thiên h . Nh ng mình s ng cho mình chkhông ph i s ng cho thiên h . Hu ng chi bà gia tôi ã bi t tâm chí tôi nên bà khôngái ng i âu mà lo. R i ây hai a tôi ph i r c bà mai tr lên Tân nh n c m v ibà gia tôi và vài ng i trong thân t c ng bàn tính l c i cho xong. M i v t i côngvi c c a tôi còn b n r n l m. Sáng mai tôi ph i i lãnh hành lý và gi y t .Bu i chi u tôi ph i ti p xúc v i nh ng nhà ch c trách có th m quy n v ngành khaithác h m m ng lãnh h s v nhà mà nghiên c u. V y tôi s n lòng cho anh ThTiên ph ng v n tôi, nh ng tôi xin anh ch vài b a cho tôi r nh và anh lên Tân nhlúc ban êm tôi m i có thì gi mà ti p chuy n v i anh c.

ch Y n nói:- Em c ng vui lòng cho anh Th Tiên ph ng v n. H anh h i xong anh T t c r i,

anh mu n h i em u chi em s nói ngay cho anh biên, ý em th nào em s nói y choanh vi t, em không gi u gi m chi h t.

Th Tiên cám n và h n trong 3 ngày n a bu i t i c u s b t u lên Tân nh mà ph ngn.

Ti c trà ã mãn. Cu c vui tái h i c ng ã v a r i. Tr i s m t i, èn n ngoài ng ut cháy. Th Tiên nói ngày nay i m t m i nên cáo t v tr c. T t c m i Võ L v i T Cao

ch cô C m H ng s a so n ng s n có xe h i a hai b n v ch Thái Bình r i xe s r vTân nh.

Th Tiên, suy ngh mà vi t tr c m y câu h i s n, r i cách ba êm sau c u m i lênph ng v n T t c v i B ch Y n mà biên, h i riêng t ng ng i và biên y theo l i áp, không

a i m t câu ho c m t ch nào h t.

CH NG B N : L I ÁP C A T T C

i: N m tr c vì o nhà b i r i, cha m khu t hét, b c ti n không có, cái m ng h c ng l pthân c a anh ph i tan v . Anh th t chí không mu n làm vi c chi h t, thà th trôi t m thân v t vtheo phong tr n cho qua ngày, ch không ch u làm tay sai cho nh ng k không x ng áng. May

p bà Huy n giàu sang mà có m t ái n bà em lòng quí tr ng anh, l i cô B ch Y n không ph iu xa hay h hèn gì, cô c ng th ng yêu anh n a. Anh vào nhà ó, anh c i v ó, v i h c

th c dùng và v i tính tình khéo x c a anh, ch c ch n anh kh i lo gì h t, mà thân anh c ngc sung s ng tr n i. T i sao g n ngày c i v , l c i ng i ta lo cho anh h t, mà anh l i

vi t th t hôn r i tr n i m t bi t?

áp: T i tôi c u vui, tôi nghe l i ch C m H ng khuy n d , tôi gi danh Bác v t h m m .Ch ng tôi c bi t rõ nhà bà Huy n r i, bi t bà là ng i ch n ch t úng n thành thi t yêu quítôi, l i bi t em B ch Y n thi t thà trong s ch tha thi t trìu m n tôi nên tôi h i tâm, tôi b t nh n,tôi n n n cái t i gi d i mà g t ng i, b i v y tôi ph i t hôn mà tr n lánh cho kh i h , ch cóchi âu.

i: Bà Huy n v i cô B ch Y n u ép bu c anh ng lên Lèo mà tìm h m m , n u anh c i vi anh húng hính nhà, anh c nói t i bà m v không mu n cho anh i làm vi c mà ph i tuôngng leo núi c c kh t m thân, thì ai bi t anh Bác v t thi t hay Bác v t gi gì âu mà anh h

th n?Ðáp: Mình là ng i có giáo d c, n u mình gian x o gi d i mình h v i l ng tâm c a mình thìch u không n i r i, i t i ng i ta v ch m t mà chê c i khinh r thì còn gì mà k . Hu ng chiem B ch Y n khêu g i làm l a tình ph ng d y trong lòng tôi n a. Tôi nói chuy n v i em l nchót t i nhà ch C m H ng, tôi có h i th em v y ch em yêu tôi có ph i t i ch c Bác v t haykhông. Ví nh tôi là m t ng i vô gia tr , vô nghi p ngh , không ph i Bác v t gì h t, thì em yêutôi hay không. Em tr l i em th ng anh T t c ch không thèm k anh T t c nào h t. M tcâu tr l i ó cho tôi ph i b t Sàigòn mà tr n i m t. Vì tôi yêu quí em B ch Y n, tôi emgi d i c a tôi mà áp v i thành thi t c a em, thì tôi h th n quá, ph i t hôn ch không th làmch ng em c. Khi em B ch Y n v r i tôi cò than th n i lòng c a tôi i v i ch C m H ng.Ch không hi u u óc c a tôi, b i v y tôi ph i vi t th ngay cho em B ch Y n mà t bi t.

i: Ra i anh có nói cho anh Võ L v i anh T Cao bi t t i c nào mà anh ph i b t Sài gònvà có nói anh i âu hay không?

áp: Không. Nói ra ch c hai nh c ng không hi u n i lòng c a tôi, ch ng khác nào ch C mng, mà còn s hai nh em ch ngh a ra mà lý lu n dông dài làm nh c lòng thêm n a ch

ích gì, l i tôi quy t b bi t t Sài gòn n ch t c ng không tr v ó n a, thì nói cho hai nhbi t làm chi. Tôi ã tính lánh em B ch Y n n u nói i ch nào cho ng i ta bi t té ra tôi mu ncho em B ch y n h i th m r i i theo ng yêu c u tôi tr v hay sao.

i : R i anh i t nh nào mà tôi tìm không ra?áp: Khi trong kêu xích lô ch hoa ly ra i, thì tôi quy t tránh Sài gòn ch thi t tôi ch a tính

coi ph i i âu, b i v y ra t i b n xe ò3 tôi b c xu ng xe m y anh l b t m i áp l i giành xáchhoa ly và h i tôi i âu. Tôi n m ch t hoa ly không cho l y và nói ch a bi t i âu. M y nh ngngáo ngó nhau mà c i, b h t ng tôi khùng. Tôi m i xách hoa ly l i quán mà ng i, bi u anhbán quán làm cho tôi ly cà phê nóng, tính ng i u ng ng quy t nh ph ng h ng. Tr c h ttrí tôi ngh mãi xu t d ng i ra ngo i qu c, có cách ó m i kh i s g p B ch Y n. L i vùi thân

i c nh l quê ng i, d u v t v c ng không ai bi t. Ng t trong lúc không có t i ba tr m ngc, làm sao mà xu t d ng i xa. i m y t nh chung quanh Sài gòn thì g n quá, té ra còn gii n a, gi tr n ng ng i ta ki m em v hay sao. Tôi bi t B ch Y n gi n th nào em c ng

ti n b c b n v i tôi có l nào ch ch u b . Long Xuyên là ch cha m tôi h i tr c, n m iy n m nên tôi có quen bi t nhi u ng i. Ng t ch c m H ng bi t g c gác tôi ó, th nào

ch c ng xu ng ó mà tìm ki m tr c h t, thì làm sao mà n giúp cho yên c. H n n a nh ntình d u x nào c ng v y h giàu sang thì ng i ta ân c n b , còn nghèo hèn thì ng i ta b

3 xe ch khách

c khinh khi. Ch chi tôi v c h ng mà trong túi có b c muôn ng i xe huê k l ng l y, có ku ng i h r n r n thì vui l m, ch v x mà lang thang ki m ch tr n tránh nh k ph m t i

thì ai thèm ch a, ai v tình. Ngh t i tình c nh ó thì tôi l nh ng t trong lòng, u óc m i sanhchán n n. Trong lúc y có m t hành khách vô quán th y có vài anh s p ph ng n h ti u,ng i m i h i th m b n xe i Nam Vang ch nào. M t anh s p ph nói t i Ch l n m i. Tôichi p trong b ng mu n i Nam Vang, vì x Cao Miên b y gi c ng là ngo i qu c, ti n xe lên ókhông t n hao bao nhiêu ng sá cách tr ít ai i, l i ng i Vi t ki u c ó không ai bi t g cgác tôi, ch tr v Long Xuyên mà lang bang thì tôi gieo ti ng không t t cho vong linh c a cha

tôi, thi t ch c tôi ph i au n l m. Tôi bèn làm quen v i ng i hành khách ó, h i ra m ibi t ng i là ch ti m Tân Vi t bán hàng v i t i ch M Tho, ng i lên Nam Vang d giá lãnh

ng mua s em v mà bán. Tôi bèn hi p v i ng i ra i l Tr n H ng o ón xe lô vô Chn m i, r i lên xe i Nam Vang v i nhau. i d c ng ch ti m Tân Vi t h i tôi lên Nam

Vang ch i hay có vi c chi. Tôi c ng còn ph i gi d i n a. Tôi nói tôi th t nghi p, Sài gòn xinkhông c s làm, nên lên Nam Vang ki m ch d y h c riêng, ng có c m mà nuôi s ng.Ng i nghe tôi nói th t nghi p thì em lòng th ng tôi, nên m i tôi n u lên t i mà ki m ch a

c ch ng thì chung m t phòng trong khách s n v i ng i ng anh em có b n cho vui.Ng i l i nói ng i ph i c tu n ng quan sát coi có th gì mua v bán c thì ng i mua

i ch tàu em v mà bán. Xe ch y vo vo gió ph t mát mát, tôi ng i nh m m t lim dim, nghnh i mà c i th m. Gi d i thì c lòng m i ng i hèn chi thiên h m i ua nhau mà gii. Lên t i Nam Vang, ch ti m Tân Vi t c theo nài n , nên tôi ph i theo ng i l i khách s n

chung m t phòng v i ng i. B a u anh em d t nhau i ch i cho bi t ng sá. n b a c mthì ki m ti m mà n. n u ng th gì ng i c ng giành tr ti n, c ng quy t không ch u tôitr , ng i nói tôi th t nghi p mà ãi khách n i gì, ch ng i i mua bán i sanh l i, t nhiênph i t n s phí. Ng i khuyên tôi ng ái ng i chi h t. B a sau hai anh em tôi làm quen v i m tng i Vi t có ti m buôn bán t i ch Nam Vang. Ng i y lãnh d t b n tôi i d giá hàng, tôikh i theo n a. Tôi th i ch i m t mình, ki m xem m y xóm Vi t ki u, chi u mát ra c u tàu ng ingó sông l n. Nh m mùa n c n i nên gi t n c xu ng cu n cu n, m t n c tràn tr g n t i

ng. Ng i trí th nh th i c th ng th c quang c nh nh v y ch c ai c ng vui l m. H inh tôi Long xuyên tôi a n c n i, b i v y ng i ngó mông tôi c m xúc vô cùng. Tôi nhkho ng i d vãng thì tôi ph i ph i trong lòng, mà r i nh t i cha m thì tôi a n c m t. Ngh

vãng ã bâng khuâng, mà nhìn hi n t i l i thêm b t r t khó ch u. Tôi bi t hi n nay d i Sàigòn có hai ng i phi n tôi lung l m. M t là ch C m H ng b tôi g t làm cho ch t n hao g n

c ngàn, hai là cô B ch Y n b tôi d t tình yêu làm cho cô i th ng ra gi n. Nh ng ch C mng có ti n d nhi u d u m t m t ngàn không n i ch kh . Còn B ch Y n có gi n thì

trong m t th i gian r i em s quên mà l y ch ng khác. Ng i có a v nh em thi u gì k mu ni mà lo ch ng. Mà ngh t i B ch Y n có ch ng khác, thì trong lòng tôi nao nao khó ch u.

Tôi nh g p nhau l n chót, B ch Y n nói em yêu T t c ch em không k Bác v t, thì tôi ch yc m t ròng ròng. Tôi mu n xách hoa ly tr v t thi t n i lòng c a tôi cho bà Huy n nghe, r i

tôi xin bà tha h t t i l i mà cho tôi c i B ch Y n ng cho tôi h t au kh vì tôi ã yêu B chn l m r i, n u xa em thì tôi không th nào vui mà s ng c. Nh ng mà t i tôi n m im lìm

mà suy ngh l i. Tôi t h i trong trí v y ch bà Huy n t t mà bà ành quên cái t i gi d i ng con cho th ng m hay sao? B ch Y n th ng yêu n hi n thân cho b m b i l n sao?

Không ch c. Tôi ã thú thi t t i l i r i, bây gi tôi ló m t v , ng i ta xô tôi ra ng ch ai chovô nhà mà mong tha l i. Ngh t i tình c nh y tôi càng bu n h n n a. T n th i l ng nan. Tôi n

n s tôi d i nên g i th mà t hôn. Tôi khóc ngay.

i: gi d i bây gi thi t B ch Y n yêu anh mà c ng thi t anh yêu B ch Y n n a, hai àngthành thi t thi t tha yêu nhau m i mà b cái th y Bác v t ma nó n m c n ngang không choph i hi p v i nhau c, d u v t nó qua m t bên mà ph i hi p, anh c ngó th y nó ó hoài, thìanh c ng không c h ng h nh phúc hoàn toàn; Ngh t i tr ng h p ó anh b c t c. V y màcó gi phút nào anh n n chí th t tình n mu n quyên sinh cho h t au kh hay không?

áp: Không, không. Th t trí th t tình mà t t ó là thói quen c a ám àn bà non trí, ho c c ang àn ông thi u h c. Con ng i nuôi trí dõng y , rèn tâm chí v ng vàng, g p giông gió

không lung lay, th y ho n n n không s s t, d u còn m t t c h i c ng tranh u, d u té qu c ngng d y mà c i r i l y h i s c l i mà tranh u n a, ch có bi t s âu nên c y cái ch t

kh a l p th t b i hay là che y t i l i. N u tôi bi t nhìn nh n t i gi d i c a tôi, thì tôi ph i s ngmà n cái t i y cho xong ch . N u tôi thành thi t yêu B ch Y n thì tôi ph i s ng mà vui v itình yêu y ch ch t âu cho u ng. N u t i gi d i ng n c n không cho ph i hi p làm v ch ng,thì tôi t ng hình dung, tôi nh gi ng nói, tôi vui v i tình yêu trong gi c m ng c ng c, có

n gì ph i chung ch n g i m i g i là yêu. Cái yêu ôm p là cái yêu th ng tình, cái yêu tinhth n m i là cái yêu c a tình cao th ng, cái yêu ó m i b n dai, m i quí giá, m i áng ph ng s .

i: N u v y thì anh c ng th m t ch ngh a v i tôi, nên anh m i bi t ng4 cao Ái tình. Màkhông c th ng theo th ng tình thì anh yêu theo tình cao th ng, tho ng nh cô B ch Y nphi n anh cô lây ch ng khác thì anh làm sao?

áp: N u em B ch Y n gi n mà l y ch ng khác thì tình yêu c a em t m th ng quá, có quí giágì âu mà áng k . Tôi ã có vi t trong b c th t hôn và cáo bi t, tôi mong c em quên tôi mà

y ch ng khác. Ch có cách ó m i phá tan ái tình c a tôi c. Mà bao gi tôi không hay emi giá, thì ái tình c a tôi nó còn tri u tri u5 trong lòng hoài, trí tôi t ng nh em không có gì c n

c, mà s t ng nh ó không t i l i, b i v y tôi không lo. Tôi ch lo s có m t u là s emnon trí, mà em không gi n em b tôi ng l y ch ng khác, em l i dùng c d c mà quyên sinhnh nhi u cô gái khác cái ó m i gieo au kh cho tôi mãn i, h t ng nh thì than khóc, chkhông ph i vui s ng.

i: R i t i sao anh qua t Pháp mà h c ti p? Anh làm sao có ti n b c mà i?áp: ó là vi c tình c . Có l vì tôi có duyên n v i em B ch Y n nên tr i không cho em l y

ch ng khác mà c ng không xui khi n em t t , r i Tr i s p t mà i cái gi d i c a tôi ra thi tng tôi h t h th n mà tr n tránh ng i yêu c a tôi n a. Chuy n n y có tánh cách ly k nh

ti u thuy t. tôi thu t h t cho anh biên. Tôi khách s n v i ông ch ti m Tân Vi t c baa. Qua ngày th ba ông b n n c m chi u v i tôi r i ông than i xem x ng d t lãnh c ngàyt m i nên ông tính i ngh s m ng sang b a sau ng i ta a ông i xem h i kh u ng t

ch c t i V ng Som. Nam Vang c ng nh m y t nh mi n H u Giang ta g i là c n c, khóng l m. Tôi m i cho ông b n tôi ngh , tôi b n áo ra c u tàu ng i ng có gió mát m t chút.

ã có vài ng i ra ng i ó tr c r i. Tôi ng i ngó tr i ngó n c mà suy ngh vi c tôi ã làm.Tôi nh c Lão T có d y r ng m i vi c trong i u do T o hoá s p t s n h t. M i vi c ubi n chuy n t nhiên theo nh lu t c a nó, ch ng khác nào gu ng máy t ng nó quay tnhiên, ch ng c n ph i ai xô y. N u con ng i làm khôn mó tay vào mà ch s a thì tánh cáchthiên nhiên sai l c, gu ng máy quay b y r i công vi c h h ng. ó là h c thuy t "vô vi" c a Lão

, tôi l y ó làm ch ngh a mà có ng i không hi u h t ng tôi không làm gì h t, r i h chotôi bi ng nhác không ch u c n lao. Vô vi là không nên làm sai cãi thiên nhiên, ch cái gì c ngph i làm, nh ng ph i làm h i vi c còn nh , còn d , ch vi c ã l n, ã khó, r i l i mó tay vàomà làm thì t nhiên ph i th t b i. N u tôi có duyên n v i em B ch Y n tôi t nhiên cho tìnhyêu c u k t, tôi ng dùng ch c gi d i mà khuy n d thì s m mu n gì B ch Y n c ng s làng i v thân yêu c a tôi, mà tôi kh i h th n nh v y. T i tôi ham vui quên l ng l i c a c Lão

d y, mó tay vào gu ng máy thiên nhiên, nên vi c h h ng mà còn n lung tung, n tôi g tch C m H ng mà làm cho ch t n hao l i mang ti ng. Mà n ti n b c có l m t ngày kia tôi

c l tôi s tr c, d u không tr ch c ng không ói khát gì. Khó là khó m i n tình tôi gâyra v i em B ch Y n, tôi không bi t làm sao mà tr c. Tôi ng th trí bình b ng mà nghng i, thình lình có m t bà ng i h ng gió chung m t b ng v i tôi, song ng i u kia, bà c t ti ng

i tôi xóm nào và làm vi c s nào. Tôi day l i, nh m y ng n èn trên c u tàu cháy sáng, nên

4 ch ng cao lên b ng n ng5 ng

tôi th y bà m c en, tai eo ôi bông xoàn nh p nhoáng, tu i l i 45 ho c 50, l i có m t c utrai m c qu n s t xám, áo s mi xanh, c 15 ho c 16 tu i, ng i m t bên.Tôi tr l i v i bà r ng tôi không ph i ây. Tôi Sài gòn lên ây ki m s xin làm ho c d y h c,ng t ch a quen v i ai, nên không bi t ch nào c n dùng ng i giúp vi c mà xin. Bà h i tôi lênbao gi , ng t i nhà ai và có em v con hay không. Tôi nói tôi lên ã c 3 b a r i, tôi m nphòng khách s n m t mình, vì tôi ch a có v con chi h t. Bà vui v nói chuy n v i tôi m tchút thì tôi bi t bà là goá ph , cha m g c Hà tiên lên ây buôn bán làm n, sanh bà t i ây. Bàch có m t ng i con. Con trai l n c a bà ã co v có con, hi n ng qu n lý hãng xu t nh p

ng c a ch ng bà l i t i ch Nam Vang. a con gái thì bà ã g l y ch ng thu c con nhàphú th ng trong t Tâm B ng6. Hi n gi bà trong m t bi t th , bà mua n m tr c ngangxóm Chui chàn Hoa, mà cho thanh t nh v i a con trai út i ch i v i bà ó. Bà nghe tôi ki mch d y h c coi b bà m ng. Bà h i tôi h c l c t i b c nào. Tôi nói tôi ã có b ng tú tài k nh t

bên x Pháp và ch a k p thi k nhì thì cha m t nên tôi ph i b mà v , r i k m tôi m t n anên tôi ph i b luôn. Bà suy ngh m t chút r i bà nói bà có hãng xu t nh p c ng cho con trai

n bà coi, mà nó bi t ch vi t và nói ti ng th gi i, song không bi t ch Pháp và ch Anh nêngiao d ch nhi u khi b t ti n. Con bà th ng nói ph i cho th ng em nó h c ch Anh ch Pháprành ng sau anh em chung nhau mà m r ng ngành xu t nh p c ng m i có l i l n. Vì vâ nênbà cho con út c a bà tên Khai 15 tu i, h c tr ng trung h c Nam Vang n m n y ng ng i l p

. Vì nghe tôi mu n ki m ch d y h c bà mu n r c tôi v nuôi ng ban êm và chúa nh ty riêng c u Khai h c cho mau tinh t n, ch nhà tr ng không Giáo s nên s d y d không

c c n m n l m. Tôi ng ki m n i n ng náu cho qua ngày, nghe bà nói nh v y t nhiêntôi m ng nên tôi ch u li n. Bà m i m i tôi lên xe ng bà em v cho tôi bi t nhà bà r i s tính.Tôi theo m con bà vô mé sông thì có chi c xe h i l ng l y u ó mà ch bà. Bà m i tôi lên xe

i d y s p ph , ng i th , ch y vô hãng. Xe ng ng bà d t tôi vô hãng chi m hai c n l u tr ccó g n b ng hi u:THI N CHÍ Xu t nh p c ng

Bà gi i thi u tôi v i con trai l n c a bà là ch h ng, tên Hai Qu ng tu i l i 25-26, vui v b tthi p. C u Hai Qu ng nghe m nói tôi có h c bên Pháp n m sáu n m, u b ng Tú tài nên tính

y tôi v ng d y riêng Khai thì c u b ng lòng l m. C u l i tính nh v y: ban ngày Khai m ci tr ng mà h c, tôi r nh rang thì giúp cho hãng. N u có th t b ng ch Pháp thì c t ngh a

cho c u v i nh n viên trong hãng hi u. S m m i xe h i a Khai i h c thì tôi theo xe ra hãng ch i, nh có gi y t thì coi giùm. Tr a xe r c Khai thì tôi theo mà v ; Bu i chi u tôi trongnhà mà ngh . N u có th t chi g p thì s cho xe vô r c tôi ho c sai ng i em vô cho tôi coi.

u Hai Qu ng h i tôi v a d y em c u h c v a giúp cho hãng nh v y tôi mu n s l ng thángbao nhiêu. Tôi khiêm nh ng nói r ng tôi là ng i m côi l u l c ng ki m ch an toàn màdung thân. Tôi không bi t u ng r u, không bi t hút thu c, c ng không ham vui ch i. B i v ybà v i c u n u tin c y mà xin tôi giúp thì mi n bao c m n c áo qu n cho tôi no m thì , còn

ng b ng thì tr bao nhiêu c ng c, tôi không có v có con, l i không ph i vi c mua bánnên tôi òi hay chê ít mà ng i. M con c u nghe tôi nói d dãi nh v y thì r t vui lòng, nên nói

con c u làm n l n bi t công n c a ng i giúp s c, bà khuyên tôi yên lòng mà ph giúp, mcon bà bi t x ph i qu y ch không ph i h ng b c n b i ngh a âu. R i ó bà ch tôi v bi tth cho bi t ch bà ng sáng b a sau em hành lý vô li n.Bà ch nhà cùng c u Khai a tôi i xem h t các phòng trong bi t th , t i cái phòng l n, chKhai ng , bà nói sáng b a sau bà s d n d p l i mà hai cái gi ng, hai cái t , m t bàn vi tcho th y trò chung ng th y d y trò h c cho ti n. Chung quanh bi t th có cây mát m , phíatr c có ng l n m d c theo mé r ch l n, ng ngoài c a th y sông C u Long. y là m tch d ng nhàn d ng trí êm m th n tiên không có ch chê c.

6 Thành ph l n Campuchia

Tôi ngh Tr i th ng tôi l m nên m i s p t có ng i h o tâm c u v t tôi và có ch an n chotôi n ng náu. Tôi cám n bà ch và xin phép vô khách s n thâu x p hành lý r i b a sau tôi svô mà . Bà bi u s p ph em xe ra a tôi cho bi t ch ng . Bà d n tôi b a sau c khách s nmà ch , xe a Khai i h c r i s tr l i ó r c tôi.

i v d c ng tôi h i anh s p ph tôi m i bi t bà ch n y là Ba Hòa, ng i Vi t giàu nh t nhìt Chùa Tháp, bà nh n c, t t , r ng rãi, bi t th ng k th t th i suy s p.

t i khách s n tôi thu t chuy n g p g may m n c a tôi cho ông ch ti m Tân Vi t nghe ngsáng b a sau tôi t bi t ông. Ông m ng giùm cho tôi có ch dung thân. Ông t ý mu n giúp tôi

t s ti n n xài cho t i cu i tháng r i m i lãnh l ng. Tôi cám n th nh tình c a ông vànói tôi còn ti n dùng, h m nay tôi làm hao t n c a ông nhi u r i, tôi không dám th n thêm

a.Th là t ó ã an thân r i. Tôi quy t cho gu ng máy thiên nhiên t ng, tôi lo làm ph n s

a tôi cho vuông tròn mà thôi, không dám mó tay mà ch s a gì n a. Vô h i s m mai thì tôit u d y c u Khai h c li n.

Tôi s p t ch ng trình làm vi c. Bu i s m mai tôi theo xe ra hãng Thi n Chí mà coi ch ngcho nh n viên làm s sách và n u có th t ch Pháp thì tôi vi t ho c c cho c u Hai Qu ng.Bu i chi u tôi so n bài v d y c u Khai. B a nào tr i t t c u Khai i h c v tôi d t c u i bch i ng gi i trí. Sáu gi r i v n c m. B y gi c t ngh a bài c a tr ng ra cho c u hi u vàch cách cho c u làm r i ti p d y bài riêng c a tôi thêm n a cho t i 9 gi s cho c u ngh .

êm u thì bà Ba Hòa a cho tôi 200 ng b c, bi u tôi c t mu n mua v t chi thì s n cóti n mà mua. Tôi nói tôi còn ti n tôi không ch u thâu nh n. Bà nài ép quá tôi không dám t ch i

a.Cách ít b a sau ông b n c a tôi là ch ti m Tân Vi t l i hãng Thi n Chí ki m tôi mà t giã ng

M Tho. Tôi gi i thi u ông v i c u Hai Qu ng ch hãng. Hai àng nói chuy n buôn bán v inhau, r i th a thu n cùng nhau trao i hàng hóa, nh M Tho thì c n ph i có cá khô, u kh u,tiêu s , hàng l a Nam Vang, còn Nam Vang c n dùng mu i h t, chén d a, lu mái c a Nam Vi tthì h i nhau mà ch u giá.Vì m i bu i chi u tôi thu ng i ch i v i c u Khai, khi i xe khi i b , nên trong vài tu n nh ngng i giàu có trong vùng h hay bà Ba Hòa nuôi tôi trong nhà ng d y riêng con bà lúc banêm. Ông Lái Hi n ng i Vi t v i ông Kim Sung ng i Th 7 làm quan trong Hoàng cung, c

hai u giàu có g n ó và có con h c m t l p v i Khai, hai ông n c y bà Ba Hòa nói v i tôiy luôn giùm con c a hai ông ng m t tu i v i Khai, con ông Hi n tên L ng, còn con ông

Kim Sung tên Kim Yum. Bà Ba ch u cho tôi d y giúp thì tôi d y luôn 3 trò c ng nh m t nênkhông có gì mà t ch i. Bà Ba nói m i tháng bà n n cho tôi 200. Hai ông kia h a s làm ynh bà và lãnh ch u qu n áo cho tôi b n.Tôi ây trong 3 tháng bà Ba Hòa yêu tôi c ng nh em cháu ru t th t trong nhà, c u Hai Qu ngnh có tôi nên c u mua bán m nh m d dàng, còn 3 em nh nh tôi d y riêng nên trong l p 3em v t lên h c gi i h n chúng b n h t th y. Tôi c c m c i làm ph n s , ban êm n m t ngnh t i B ch Y n ng may có g p em trong gi c m ng v y thôi, tôi cho th i gian trôi ch y

do, mà c ng cho máy thiên nhiên m c d u t ng, tôi không mu n toan tính hay s a igì h t. Th mà m i ng i g n ai c ng vui lòng nên ai c ng yêu quí tôi, nên ng i ch m nom locho tôi m c àng hoàng. Còn ng i xa tôi không hi u h th ng ghét l nào, ch th m vái chong i ta quên cái thói m àng gi d i c a tôi l m l i.Qua n m sau phong trào qu c gia c l p ti n tri n kh p trong n c Cao Miên. Nh ng ng iTh có c m ti n u ua nhau cho con trai xu t d ng du h c ng un úc tài ngh mà giúp

c. Ph n nhi u thì qua n c Pháp ã quen bi t r i. Ba c u nh h c trò c a tôi r n r c òi i, l c c h c trong n c ngày sau thua sút chúng b n v m t tài trí.

Bà Ba Hòa th ng l ng v i hai ông kia r i c ba ng i hi p ý nhau mà c y tôi dìu d t ba c unh qua Pháp ch m nom ch bi u cho chúng nó n h c. Ti n n h c c a ba c u nh thì con c a

7 ng i Khmer, ng i Cam-pu-chia

ai n y ch u riêng. Còn tôi n mà dìu d t trông nom thì m i ng i ch u cho tôi m i tháng m tngàn c ng chung là ba ngàn ng b c Cao Miên tính ra 30 ch c ngàn quan ti n Pháp, ti n máybay b n i c ng nh b n v thì ba ng i chung u mà ch u cho tôi. M i n m bãi tr ng bang i c ng chung u s ti n mà g i cho tôi ng d t ba c u nh i ngh hè, ho c i du l ch.Thiên c t ng bi n chuy n qua th n y tôi c cho nó quay luôn, tôi không dám thò tay màch n l i. Vì v y nên không tính tr c mà tôi ph i tr qua Paris v i ba c u Khai, L ng và Yum.Tôi m n hai phòng v i ba c u, em ba c u vào tr ng Trung h c mà h c ti p l p ba, banêm tôi d y ba c u h c riêng, ban ngày tôi r nh tôi h c toán pháp. Cu i niên khóa ó ba c u thiu b ng Trung h c nh t c p h t c ba. Cha m vui lòng g i ti m thêm mà th ng công tôi.

Tôi c ng thi u Tú tài toàn ph n v môn toán n a. C ng nh m m t mà thiên c t ng,ch ng khai tr ng tôi em ba c u nh h c l p nhì. Còn tôi thì tôi thi u c h c tr ng i

c v ngành khoáng s n, tôi nh t i c nên tôi n l c mà h c ho c may có trúng câu l ng githành ch n mà i Bác v t gi ra Bác v t thi t hay ch ng.Thi t nh có kinh nghi m, tôi c lo nhi m v không dám mó tay vào cái máy thiên nhiên c a

o hóa n a, b i v y ba n m sau ba h c trò c a tôi u l y c b ng Tú tài toàn ph n c ba.Còn tôi c ng l y c b ng Bác v t h m m nên tr v ây. Ba trò c a tôi ã l n tu i và l chlãm ng i n c b c r i không c n tôi dìu d t n a. L ng v i Yum thì luôn bên Pháp chkhai tr ng vào tr ng i h c mà h c ti p. Còn Khai thì m nh nên c u v th m m vài tháng

i g n khai tr ng c u s tr qua. T i sân máy bay có m v i anh ch c r c c u i luôn v NamVang tôi m i r mà v ây.

i: Trong lúc anh qua Pháp h c m y n m ó anh có g i th cho cô B ch Y n bi t haykhông?

áp: Không dám. Khi ra i tôi ch a có Tú tài toàn ph n, tôi âu dám mong h c tr ng khoángn c mà g i th . Ch ng c vào h c tr ng y tôi c ng không dám mong ch c thi u Báct h m m mà khoe khoang. Tôi th t kinh m t l n r i, không dám l i d ng ch ngh a "vô vi "a, cho máy thiên nhiên t ng th nào thì th .

i: Sao thi u b ng Bác v t r i, anh không vi t th cho cô B ch Y n ho c cho anh Võ L hay Cao mà h i th m coi cô B ch Y n ã l y ch ng khác hay không, mà v t i Sài gòn anh dám

i ngay vô nhà cô.áp: Có h i gì âu mà ng i vi c ó. Vì tr c kia tôi d i v i bà Huy n và em B ch Y n, bây git d i r i, tôi ph i ghé mà cho hay và xin tha l i c . D u em B ch Y n có ch ng tôi c ng c

phép th m em v y ch .

i: Anh làm nh v y, anh không s cô B ch Y n, n u cô có ch ng khác, thì cô bu n cô h th nhay sao?

áp: Tôi không có ác ý n ch c cho em B ch Y n bu n hay h th n ng c i em. Tôi khôngcó u óc ti u nh n nh v y c. Vì tr c kia tôi yêu em quá, tôi m i n n n cái t i gi d i màvi t th t hôn. Tôi tha thi t yêu c u em quên tôi, gi n tôi là th ng m mà l y ch ng khác, ngng i th ng ngay trong s ch cho x ng v i tình yêu n ng nhi t c a em. Trót m y n m tôi th mmong c em có ch ng khác ng tôi d t m i n tình. Tôi ã có nói tình yêu ôm p là tình yêu

m th ng, tình yêu t ng nh là tình yêu cao th ng. N u tôi bi t em ã có ch ng khác thì tôigi tình yêu cao th ng càng quí, c n gì có b ng Bác v t thi t r i tôi còn l t t i v i cái ý trêu

o ng ho c làm cho em th ng ti c ho c phá cho em l i o cang th ng c a em. S d tôi vi tôi nh n ti n ng tôi ghé nhà em tr c h t mà th m bà Huy n và em ng tôi xin tha thi gi d i tr c c a tôi, là vì tôi hay em B ch Y n kiên tâm th ti t mà ch tôi, em không l y

ch ng khác. Tôi kính m n ái tình c a em mà thâu ng n th i gi ch i c a em càng s m cànghay.

i: Té ra anh có d h i tr c nên anh bi t cô B ch Y n ch anh hay sao?

áp: ó là vi c tình c mà tôi bi t ch không ph i tôi d h i. S là lúc tôi g n thi ra tr ng, m ta c u Khai là h c trò c a tôi và ng chung m t phòng v i tôi c u d t v m t ng i b n h c

chung m t l p v i c u mà ti n d n cho tôi b t. C u nói b n c u tên là Th ng ng i Sài gòn, vìm nay c u qua Pháp h c toán l i mà thi. C u Th ng mu n c y tôi d y toán cho c u ít b ang c u vào thi cho ch c ý. Tôi h i c u Th ng là con c a ai, Sài gòn mà mé nào; C u

Th ng nói c u là con ông Phán Qui Tân nh, c u m i qua ây h c ti p l p toán m y thángnay.Tôi nh n m tr c b a làm l c u thân t i nhà bà Huy n thì có v ch ng ông Phán Qui dti c. Tôi h i th m bà Huy n H n. C u Th ng nói chuy n v i tôi m t h i thì không c n ph i h i

nhiên tôi c bi t con gái c a bà Huy n ã h a hôn r i, nh ng ch a c i mà ng i ch ng l i hôn nên cô gi n cô th v y mà nuôi m , cô không thèm ng ai n a. Rõ ràng ó là cái máy

thiên nhiên T o hóa s p t cho nó qu y nh v y. Tôi cho nó quay, tôi không dám ng ch mi nó n a.

i: Hôm n anh nói b ng Bác v t khoáng s n, r i ây anh lên vùng cao nguyên Trung ph n màtìm m . C i v r i anh l i vui lòng mà i và bà Huy n c ng b ng lòng mà cho anh i haysao?

áp: Ph ng s qu c gia là m t ngh a v không ai c phép th i thoát. D u tùng quân làm binhnhì mà xông tên l t n c ng không t , ch ng lu n mà i tìm h m m giúp cho nhà n cki n thi t n n kinh t . Lo vi c chung cho n c có ai mà không vui lòng.

i: Tôi h i r i. Tôi cám n anh. Khuya r i tôi v cho anh ngh . Bu i chi u mai s tr lênmà ph ng v n cô B ch Y n.

CH NG N M:L I ÁP C A B CH Y N

i: Tôi xin phép h i cô. V y ch ngày cô C m H ng làm mai yêu c u bà Huy n g cô choanh T t c cô v i bà Huy n có tin ch c anh T t c là m t v Bác v t h m m hay không?

áp: Ph i tin, ch có lý gì mà nghi.

i: T i tin Bác v t thi t nên bà Huy n m i ch u g và cô m i ch u ng ph i không?áp: Không ph i v y. Má em ã tính tr c má em l a ng i m côi có h c th c dùng, bi t l

ngh a, có giáo d c, mà g em ng v ch ng em h h v i má em, ch không c n ng i giàusang hay có b ng c p l n. Vì anh T t c úng v i m y u ki n má em mong c nên má emch u g . Còn em nghe anh nói chuy n vui v , ngh nh là con quan ch c có gia ình giáo d c, l inh có i Tây, t nhiên anh có h c th c dùng, nên em ng.

i: i úng u ki n nh v y nên cô ng và nói chuy n i lên Lèo mà ki m h m m thì bà v icô u c n. S c n tr ó ch ng lòng d c a bà v i cô không màng ch c Bác v t. Nh ngmà khi c b c th t hôn bà v i cô hay Bác v t gi bà v i cô có bu n có gi n hay không?

áp: N u nói không bu n, không gi n, thì không úng v i s th t. C ng bu n c ng gi n v ych . Nh ng má em bu n là vì anh T t c l bày chuy n gi d i r i tình yêu ch n chánh khi ncho anh n n n h th n sao nh không phân tr n ngay v i má em ng má em h x cho. Còn emgi n là vì g p nhau mà nói chuy n l n chót t i nhà cô c C m H ng em ã có nói em yêu anh

t c ch không ph i yêu ch c Bác v t, t i sao anh không thú thi t ngay v i em, nh l i vi tth t hôn r i b tr n i m t.

i: Lúc tôi lãnh i ki m giùm anh T t c ng khuyên nh tr v , cô có hy v ng nh s táihi p v i cô hay không?

Ðáp: Ông có lòng t t h ng hái i ki m giùm cho em, không l em c n, nh ng em không có hyng cho l m. Theo l i anh Võ L v i anh T Cao thì khi ra i anh T t c có nói n ch t nhng không tr v Sài gòn. H n n a, em c i c l i b c th c a nh nhi u l n em thu c lòng,

em c m th y nh mang m t kh i tình v a n ng n , v a thành thi t, nh ng vì nh có giáo d c y, b i v y liêm s b t bu c nh h th n, nh ph i ôm lòng au kh d t tình yêu m i mà i.

Con ng i bi t vì liêm s vì l ng tâm, dám hy sinh tình yêu v i t t c vui s ng mà i có lý nàoch u i l n qu n chung quanh ây cho ng i ta ki m em v mà mong. Em ch c nh i xa, i xa

m. Nh ng nghe cô c nói nh không có b c ti n bao nhiêu, nên em không ngh nh xu tng i ra ngo i qu c c. Té ra nh lên Cao Miên c ng là ngo i qu c r i tr i khi n có nhi u

ng i giúp nh nên nh qua Pháp mà h c ti p. Cái ó thi t em không dè.

i: nh ã c ng quy t không tr v . nh l i yêu c u cô) quên nh, gi n nh mà l y ch ngkhác. Cô c ng không dè tr i khi n nh c tr qua Pháp h c ti p mà l y cho c b ng Bác

t h m m chánh th c, v y mà sao cô quy t ch nh mãn i không thèm l y ch ng khác?Ðáp: Ng i ta nói i ra bi n l n r i coi m y con sông h p quá. ã quen xem mây trên núi Vu

n r i thì nh ng mây khác không có gì p mà xem. Em ã n m c mùi ái tình cao quí, emã th y c thái liêm s viên m n r i, em sá gì ái tình t m th ng, v i thái th p th i mà

còn mu n l y ch ng khác.

i: V y ch không ph i cô tin l i xâm c a L ng Ông Th ng v i l i hai cô xác bói, c ba unói cô là duyên n c a anh T t c, th nào hai àng c ng không ph i hi p t i v y nên cô chnh hay sao?

Ðáp: ã bi t bói xâm là vi c thiêng liêng huy n bí, không ai dám tin ch c. Nh ng xâm ã nóinh v y, r i hai cô xác cách xa nhau mà c ng nói y m t th n a, t nhiên c tin c a em ph irung ng, d u tâm h n c ng c i cho m y i n a c ng ph i tin t ng ít nhi u. Em th ng nghechuy n i x a có m t bà t m u sanh con là b c thánh hi n, em nh mày m y không dám ch ccó ph i m con c M nh T hay không.Ngày n bà t m u nhà ng d t l a, (thi u) còn con bà là b c hi n, không th sát nh n, b i

y bà không tin, c ti p t c d t l a, không thèm k t i. M t lát n a có ng i th nhì n báo tin nh v y n a. Bà c ng không tin. n ng i th ba báo n a c tin c a bà ph i lay chuy n

rúng ng bà ph i b i ki m con. Té ra ng i ta mu n thí nghi m c tin c a bà m i v i conbà m t v thánh hi n, ch không có gì h t. R t i bà m c a ông Á Thánh nghe ba ng i nóicòn ph i tin thay hu ng chi em là m t gái thô t c lòng ng bu n r u trông ngóng, làm sao màkhông tin cho c.Nh ng không ph i t i xâm v i bói mà em không ch u l y ch ng khác, quy t th ti t mà ch nh.Còn nhi u m khác n a mách cho em bi t không th nào anh T t c quên em c. Không

m thì mu n, d u sao nh c ng tr v v i em. nh là ng i có h c th c có gia giáo, nên nhnâng cao liêm s , nh h th n d i gian. Mà i v i em, nh v a mang m t tình yêu n ng o n, v acao v i. Trong th nh nói: " c k m t âu môi v i em r i thì lòng d s t á c a qua nó ingay l i lòng d a c m a tình, nó khi n cho qua th ng em, yêu em, mà c ng tr ng em, không

y gì mà ví cho v a. ". . . nh l i nói "Thôi h nh phúc trong i c a qua ch có m y gi ng hi s m mai ó mà thôi. Qua không dám ti c, mà qua c ng xin em ng ti c ". . . Sau r t nh

nói: "B ch Y n em ôi, qua t bi t em và qua khuyên em h y quên th ng m t h i".Ng i bi t liêm s l m nên m i h cái thói gi d i, ph i có can m l n m i t x ng là th ng

m n n n, ph i có gia giáo m i li u thân au kh mà r t tình yêu ng n ng nhi t c.Ng i vi t c m y câu tha thi t em m i c l i ó ph i mang m t n tình n ng l m, th nào

ng ph i tr ch không th tr n tránh hoài c. Vì v y em ch c nh ph i v mà tr n tình,ch không, bao lâu em c ng ch . Nh ng l i khuyên em ph i gi n, ph i quên mà l y ch ng kháclà u t quá nên ph i nói mà thôi, b i v y em xem nh ng l i y v i b trái: Em hi u ý nh khuyênem c yêu nh, nh nh, ch nh là ng i ch ng th ng em, tr ng em và x ng v i tình yêu c aem h n thiên h h t th y.

i: C u Th ng là con ông Phán Qui qua Pháp mà h c m y tháng nay c u có g i th cho côhay không?Ðáp: Không.

i: V ch ng ông Phán Qui l i nhà cô ch i không có nói chuy n c u Th ng có g p anh T tc Paris hay sao?

Ðáp: Lâu r i bà Phán có nói v i má em r ng bà s p cho ng i con út qua Pháp mà h c v y thôi,ch không có nói gì khác.

i: N u v y thì hôm ó tình c anh T t c vô nhà cô không hay tr c?Ðáp: âu mà hay. Em ng n m c nh t báo trong phòng, em nghe má em kêu mà nói. Em l t

t ch y ra th y nh em ch ng h ng.

i: Cô m ng hay không?Ðáp: M ng ch sao mà không m ng.

i: Còn bà Huy n?Ðáp: C ng v y.

i: ám c i r i anh T t c ph i lên vùng Cao nguyên mà ki m khoáng s n. Cô i theo haylà nh i m t mình, cô nhà v i bà Huy n?Ðáp: Em i v i nh ch , i ng lo c m n c áo qu n cho nh, em ã t may r i, may Âu Ph c ng i r ng i núi cho g n.

i: Bà Huy n vui lòng cho cô i hay sao?Ðáp: Má em nói h xu t giá thì ph i tùng phu8. y là o Tam Tùng c a ng òi Vi t mình, o

truy n không c phép b . Anh T t c h a m i tháng nh s v th m m t l n, v ngphúc trình cho s và lãnh l ng th c. Ý nh mu n em nhà vì nh s em i c c kh l i b máem nhà má em bu n. Má em không ch u. Má em nói nh làm trai thì nh ph i ph c v qu cgia. Em làm v thì em ph i lo cho ch ng. Má em ch a già c gì l m nhà thì có gia d ch lo c m

c, au m s n có bác s s n sóc. Má em không phép trìu m n mà làm cho con r l i o.

Th Tiên c i. C u cám n B ch Y n giúp cho c u m t bài ph ng v n y r i c u cáo t mà, h a thiên phóng s c a c u xu t b n r i c u s k nh t ng bà Huy n v i v ch ng cô m i

ng i m t quy n.

CH NG SÁU:LÊN NG H NH PHÚC

ngày Châu T t c g i th t hôn r i c u tr n i m t, làm cho cu c tình duyên c a côch y n h h ng, thì quang c nh nhà bà Huy n H n có v bu n hiu, v ng v , im lìm. M i b a

ho c n a tháng ng i ta m i th y bà Huy n m c a rào ra ng kêu xích lô mà i xu ng SàiGòn mua m t l n, ho c cô c h c C m H ng lên th m, ch ít khi có khách nào khác.

Còn cô B ch Y n thì cô c x n b n trong nhà ho c nói chuy n v i m , ho c c báoc ti u thuy t cho m nghe, ch cô ch ng h i ch i. Ng i ta ch th y s m m i v i chi u mát

cô ra s n sóc hai ám hoa cô tr ng, m t ám tr c sân, m t ám d c theo t ng, cô vô phân t ic sâm si d ng nh cô t t t c tâm chí vào bông hoa, cô không mu n bi t t i th s .

8 theo ch ng. Tam tùng theo Kh ng t : T i gia tùng ph , xu t giá tùng phu, phu t tùng t

êm tr ng mát m , ánh èn ng r i vô sân làm cho màu hoa r c r t i c i, thì cônh c gh d i th m m i m ra ng i cùng cô mà xem th ng hoa th ng nguy t, m con vui

i c nh thú nhàn l c thanh cao, m c d u ngoài ng h ng ng i i vô ra d p dìu, các thxe ch y qua l i r n r , m con không h ý t i.

Th mà trót h n m t tu n nay quanh c nh im lìm ó bi n ra quang c nh náo nhi t, h ngngày c a nào c ng m cho ng i ta ra vô không ng t. B a nào bà Huy n v i cô B ch Y n c ng

i bày b y, i s m m i, r i i bu i chi u, i mua c r i i s m áo qu n ng làm l c i, màcô B ch Y n l i còn t may y ph c g n gàng c i r i cô theo ch ng mà lên vùng Caonguyên.

Cô C m H ng c ng lên h ng ngày, lên bàn tính v i m con bà Huy n coi l c i nênp t cách nào, ph i m i ai, ph i ãi ti c t i âu.

Võ L c ng lên ng giúp v i T t c v s ng b cáo bát nh t và nh ngày gi l phôn thú, vì T t c y9 c u ng ch ng giùm cho h hàng àng trai.

Mà Th Tiên ã lên m y l n ng ph ng v n T t c v i B ch Y n r i nh ng c u c ngcòn l o o lên n a, lên d cho ch c ngày ám c i ng c u thông cáo trong nh t báo và vi tbài mà chúc m ng cho c p trai tài gái s c gây cu c t tóc tr m n m, ng th i c u tán t ng bi u

ng cái ch ngh a thiên nhiên c a T o hoá, là ch ngh a Ái tình, nói r ng con ng i bi t nângcao Ái tình lên m c thanh cao ng nó sà sà ch th p hèn nh m nhí, thì nó có th giúp chotrai thành anh hùng, quân t , chí s , tài hoa, giúp cho gái thành li t n , trinh ph , thành con th o,thành v hi n, trai v i gái u làm r ng r cho tông môn, mà l i còn làm l i ích cho t n c.

Còn T t c thì m i ngày hai bu i c u c ng i l ng x ng, b a i xu ng s khai tháckhoáng s n mà kh o c u a l p ch ng trình v cu c i d ki m h m m . C u còn ph iti p m y nh n viên c a s n y ch n ng i theo ph trách v i c u, s m d ng c c bi t c angh và xin binh h t ng ng gìn gi an ninh mà làm vi c.

ám c i thì T t c xin bà Huy n t ch c l thân m t trong gia ình v y thôi, khôngnên làm rình rang mà ãi khách linh ình r n r . L p hôn thú thì c u c y giáo s Lê Võ L ngch ng cho àng trai. C u xin bà Huy n c y ông Phán Qui ng ch ng giám cho àng gái, còn cô

m H ng ng làm mai nh n. B a c i thì m i thân quy n hai bên n ch ng ki n cho dâu làm l ra m t ông bà r i ãi h t i nhà c ng ãi m y ng i ó, ch ng c n m i ông mà ãi

trên cao l u hay trong nhà hàng t ng b ng r n r . Bên trai thì c u nh m i Võ L , T Cao, ThTiên và C m H ng mà thôi, còn bên gái thì m i ông Phán Qui v i vài ng i n a thì , ngh vìth i bu i n y là th i bu i m i ng i d u già d u tr , d u trai d u gái, u ph i góp s c vào côngvi c ki n thi t qu c gia, m mang t n c, c i thi n phong hóa, nâng cao i s ng cho ngbào, t p chí h ng th ng ngay và h p th i cho xã h i, ch không ph i th i bu i ch i vô ích, hãm

i ng i, nh h i tr c n a.Bà Huy n công nh n ý ki n c a T t c h p th i. Cô C m H ng tuy mu n làm cho rình

rang ng khoe khoang, song cô không dám cãi, b i v y l c i làm trong vòng thân m t y nh ýa T t c. Nh ng vì Th Tiên có thông báo tr c trong hai t báo b i v y tr c gi làm l

i có ba chi c xe h i l ng l y trên Nam Vang xu ng t i u m t d c tr c nhà bà Huy n.Ng i nhà th y khách l không bi t là ai m i ch y vô trong cho T t c hay. T t c v i

ch Y n b c ra c a mà xem. Bà Ba Hòa v i con là c u Khai i vô tr c, ti p theo sau l i cóông Kim Sung v i ông Lái Hi n n a.

t c chào m ng ti n d n B ch Y n v i khách r i m i khách vô nhà. C u d t h t l imà gi i thi u v i bà Huy n mà nói r ng ây là ba ân nh n c a c u trên Nam Vang, c u nh

y ông bà th ng giúp cho c u qua Pháp h c ti p, giúp ti n b c cho c u n h c 4 n m nên c ui thành công chu c t i gi d i.

Bà Ba Hòa cãi l i:- u là ân nh n c a ba bà con tôi ch âu ph i chúng tôi là ân nh n c a c u. Nh n

u d y d dìu d t nên ba a con c a chúng tôi h c c thành công r ràng h t c

9 nh giúp

ba. n ó d u c u không k , nh ng chúng tôi làm sao mà quên c. Hôm nay c ui v c u không cho chúng tôi hay. May th ng con tôi c báo nó ngó th y. Tôi

li n cho hai ông ây hay r i chúng tôi hi p nhau i xu ng mà chúc m ng cho c uthang mây nh b c, c hoa r ng ng i.

Bà Huy n vui v m i bà Ba Hòa ng i v i khách àn bà. T t c m i ông Kim Sung, ôngLái Hi n v i c u Khai, là môn , l i sa lông ng i v i khách àn ông. Th Tiên nh l i ph ng

n nên c u bi t tông tích c a khách Nam Vang, thì c u khâm ph c h t s c, ph c lòng trungthành tri ân háo ngh a.

Ba anh s p ph b ng xách l v t vô m t bàn r i c u Khai v i hai ông ng d y. ÔngKim Sung nói:

- Ngày ông th y làm l thành hôn, t nhiên m y trò ph i chung u mà s m chút l v tn m ng cho th y. Nay có m t mình Khai v th m nhà còn L ng v i Yum m c

bên Pháp. V y tôi v i ông Lái thay th cho hai a con v ng m t hi p v i Khai emít v t m n n m ng, vì hay tin g p quá nên không ki m c v t chi quí giá. Chúngtôi mong ông Bác v t vui lòng nh n l c a t còn n ng tình s h n n a chkhông ph i n i l v t bao nhiêu ây mà tr ngh a n n.

t c xúc ng nên nh nh cám n. Bên kia bà Ba Hòa m i cô B ch Y n l i, bà móctúi l y ra m t h p bao l a mà a cho cô và nói:

- Còn th ng con l n c a tôi, ch hãng xu t nh p c ng "Thi n Chí " nó i không c,nên c y tôi thay m t em xu ng bi u cho cô dâu m t chi c cà rá eo ch i mà kni m n ông Bác v t ch bi u trót m t n m làm cho hãng kh i b i r i.

Cô B ch Y n c ng c m xúc, có t l i cám n và m l y chi c cà rá eo li n vô tay, cà rácó nh n h t xoàn l n.

Th Tiên k mi ng vào tai c a Võ L mà nói nh :- Trong bài phóng s c a tôi v ám c i n y tôi s v ch rõ nhi u m ang làm

nh ng bài h c quí giá cho ng i i v m t tình ngh a và v cách x s . Tôi s làmcho ng i ta th y h làm ph i thì g p ph i, ng i ta càng yêu m n Ki u bào xchùa Tháp, ng i ta có thi n c m v i ng i Cao Miên, tuy khác ch ng t c, khác ngônng , khác phong t c, song c ng bi t nh n ngh a nh ai v y.

Võ L g t u và c i chúm chím.Bây gi ông Phán Qui m i b c l i bàn th lên èn cho T t c v i B ch Y n làm l

ông bà, có bà Huy n ng phía trong mà ch ng ki n cho con r l y. Vi c r i cô C m H ng m ibà Huy n ng i cho con r l y ra m t. Bà Huy n m t mày hân hoan nói:

- Thôi, ã bi t nhau lâu r i, bi t m t mà còn bi t t i tâm h n, bi t t i tính tình ý chía, ch có xa l gì hay sao mà ph i ra m t. Má tha th h t, má khuyên hai con c

ti p t c nâng cao Ái tình, ch ng tr n o làm ch ng, v tr n o làm v , cho gia ìnhm êm b n v ng. ó là u má mu n mong h n h t, mà má ch c m y ng i d i

u tuy n c ng mong mu n có bao nhiêu ó Thôi hai con lo d n ti c mà ãi khách,vì ã tr a r i.

i ó ch khách m i nh p ti c, àn ông ng i m t bàn, àn bà ng i m t bàn. V ch ngt c ng i m i bàn m t lát ng m i khách cho kh i khinh bàn nào tr ng bàn nào. Ti c mãni ông Phán Qui là ng i cao niên, ông ng d y chúc m ng hai h . T t c cám n r i thôi,

ch không ai c di n v n hay chúc t gì h t. Th Tiên nói báo s ng bài t ng thu t c a c u l c i, r i ít tu n n a s có quy n phóng s y c a c u v cu c tình duyên cao th ngy, công chúng s th y rõ nâng cao Ái tình là ch ngh a hay nh t và bi t i theo ch ngh a y

thì bao gi c ng c h nh phúc m mãn.Khách Nam Vang cáo t mà v . M y ng i l n tu i Sàigòn c ng v h t, ch còn C m

ng v i ba c u thanh niên tân ti n l i àm lu n ch i v i v ch ng T t c mà thôi. Cao bèn h i cô C m H ng:

- y ông bà Nam Vang không c thi p m i, nh ng th y l i m ng c a nhà báomà ng i ta r n r n chúc m ng cho anh T t c, em l v t th , l i t ng cho cô

dâu m t chi c cà rá k ni m n a. Cô c làm mai l i g n, cô có tính cho vch ng m i v t chi hay không. S n còn em út m t ây cô trình l v t cho rõ ràng.

Cô C m H ng c i mà áp:- Có ch . Tôi có em m t v t i ám c i chung t t r i tôi s t ng cho c u T t c

i em B ch Y n c t dành làm v t k ni m quí giá.Nói r i cô b c l i t r u l y cái bóp m ra, rút m t mi ng gi y a cho T t c mà

nói:- Tôi bi u c u cái gi y c u làm cho tôi n m tr c ó. C u v i em B ch Y n dành

làm v t k ni m áng l m.t c xem s r i ngó cô v a c i v a nói:

- c a em thi u ch m y n m nay em v n nh hoài không bao gi em quên. Nh ngem mang m i n tình n ng quá nên em m c lo n ó tr c. Nay em tr c r i. V yem xin ch hoãn cho em thêm ít tháng, em làm vi c có l ng r i em s tr n li n choch .

- Không. Tôi có òi n c u âu. N m ó tôi ép c u làm gi y cho tôi c m là vì tôi bi ttánh c u b c r i, tôi s c u g t tôi r i c u b d cho tôi mang ti ng, nên tôi mu n níuch n c u. Tôi c n th n nên th th nh v y mà c ng không kh i c u th i thoát i m t

tôi h th n v i bà Huy n và em B ch Y n tôi r u mu n ch t. Nay vi c xong r i tôitr gi y l i cho c u ch òi ti n làm chi.

Bà Huy n b c l i h i gi y gì v y. T t c trao cho B ch Y n và bi u c l n cho bàHuy n v i m y anh em nghe. B ch Y n m i c:

- Tôi ký tên d i ây là Châu T t c, 26 tu i làm t n y mà giao k t v i cô C mng, 35 tu i, c h c tr ng t "N l u h c hi u" t i ch C u kho, nh v y: N u

tôi c i c cô B ch Y n mà làm v thì tôi s th ng công làm mai cho cô C mng m t s b c hai ngàn ng. S b c y tôi a l n l n, sau khi c i v , a

ch ng nào s 2000 thì thôi không có ti n l i. Mu n cho b ng c nên tôi làm ty cho cô C m H ng c m. N u tôi không gi l i giao k t trên ây thì cô C m

ng c em t n y n Toà h ki n tôi mà òi cho s b c 2000.Ký tên: Châu T t c."G nh thêm. - N u tôi không c i c cô B ch Y n, b t lu n t i c nào, thì t n y

b . "Bà Huy n nghe c d t r i bà c i:- Cô c bu c làm t mà cô s ý, cô không giao n u n a ch ng mà Bác v t t hôn b

tr n m t thì ph i th ng công cho cô m i ngàn. Ph i bu c nh v y m i ch c ch .Cô C m H ng c i mà nói:- Thi t tôi s ý. Mà tôi có dè c u t hôn mà tr n âu.Th Tiên nói:- Cái t n y mà c dính vào thiên phóng s c a tôi luôn m i quí. Anh T t c cho

chép hay không.t c ch u cho và bi u B ch Y n trao cho anh chép.

Võ L v i T Cao nói t y vi t tr c m t hai ng i. T Cao l i nói c u g nh thêm ó lài ý c u mu n thêm nh v y ng n u b n c a c u có vì ch ngh a "Vô vi " mà th i thoát n a

ch ng thì kh i tr n .Th Tiên chép r i c u tr t y l i cho cô B ch Y n, cùng v i Võ L và T Cao, c u t

mà v , h a h n b a nào v ch ng T t c i lên Cao Nguyên thì s t u nhau l i mà ti n hành.Qua tu n sau m t bu i s m mai xán l n, nhà bà Huy n H n Tân nh t ng b ng náo

nhi t. Ngoài ng ba chi c xe h i u m t d c, xe Jeep u tr c, hai cam nhông10 u sau.Trong nhà khách n u ng nói c i không ng t, có Th Tiên, Võ L , T Cao và cô C m H ng

10 xe hàng, xe t i

t c v i cô B ch Y n u m c Âu ph c, nai n t g n gàng, ng n u ng v i kháchi t bi t lên xe ng tr c ch ra vùng Cao nguyên mà tìm h m m . Bà Huy n c ng ng i nng chung v i khách và con r , tuy ngoài m t bà ph i g ng làm vui cho con r yên lòng mà

làm nhi m v cho vuông tròn, song trong b ng bà ch ng kh i nao nao nhi u ít. Cao nói:

- Ngày tr c anh T t c không thích c n lao, mà bây gi nh c n lao h n t i mìnht. Thi t là k .

t c c i mà nói:- Có k gì âu anh. Th Tr i s p t, t i không cho mình bi t tr c nên mình t ng là

, ch cái máy c a T o hóa chuy n ng t nhiên, nó ch y u u, mình c chonó ch y thì m i vi c xong xuôi h t. T i mình làm tài khôn, mó tay vào mà ch s anên máy m i ch y b y làm cho mình b i r i ch . Nh tôi ây khi Tr i t c u t o tôithành hình làm trai Vi t Nam có l T o hóa ã s p s n cho tôi i tìm h m m màkhai thác làm giàu cho qu c gia, giúp ích cho qu n chúng. L n lên tôi qua Phápmà h c thì ph i r i. T i ông thân bà thân tôi vô ý r nhau ch t h t i, làm cho tôikhông có b c ti n mà h c ti p, cái máy c a T o hóa ph i t m ng ng. Ng ng chkhông ph i h , tôi bi t nh v y tôi m i vu v mà ch cho máy T o hóa phát ch y l i.Tôi theo ch nhg a "Vô vi " ch âu ph i không c n lao. N u tôi t nhiên, thì tôi

c i em B ch Y n, r i bà gia tôi giúp ti n cho v ch ng tôi qua Pháp mà h c ti pch có gì âu. T i tôi nghe l i ch C m H ng mó tay vô y máy T o, bày chuy nBác v t gi mà ào m nên h h t công vi c. Mà m ng s c a tôi T o hóa ã nh r inên, cái máy không th ng ng luôn c, m i xô y tôi lên Nam Vang cho có ng i

o tâm giùp tôi h c ti p, mà làm Bác v t cho úng ý Tr i s p t. Ngày nay vch ng tôi ph i m nhà m t mình, d t nhau ra i ây là vì chúng tôi ph i chomáy T o chuy n ng t nhiên, không dám mó tay vào mà s a i, ch nào ph i ýchúng tôi mu n b m mà i. Anh Th Tiên anh vi t phóng s anh nên nh n m nh

u n y, con ng i i d u th t v n c ng ng th i chí, c ti p t c mà làm, nh ngng làm b y, làm ri t r i máy T o hóa xây theo cái nh s c a th Tr i ã s p t.

n u ng xong r i T t c v i B ch Y n m i t bi t m và chúng b n mà lên ng. Cth y u a v ch ng T t c ra xe. Th Tiên m máy ch p hình mà ch p v ch ng T t c

ng n m tay nhau b c lên chi c xe Jeep u u r i ch p chung oàn xe ba chi c, chi ccam nhông k ó ch m t ti u i có võ trang y theo h t ng và chi c cam nhông chót chhai nh n viên ph trách, v i b i b p hành lý và l ng th c.

Ba xe t t rút ch y, trên xe ng i i a tay chúc m nh kho , bên ng k c ng uatay chúc thành công. C th y u ng ngó theo ng m ngùi.

Th Tiên nói:- Thu nay trong tu n tr ng m t, ng i ta th ng lên à l t ho c ra Long h i tìm thú

vui ch i ng h ng h nh phúc tân hôn. Anh T t c v i cô B ch Y n khác h nthiên h , mu n h ng h nh phúc tân hôn l i i lên ch n non cao r ng r m mà vui v i

nh thú im lìm t ch m ch.Cô C m H ng nói:- Trong tu n tr ng m t thiên h n ch phi n hà là ý h mu n tìm cái thú vui riêng

cho h . Còn v ch ng c u T t c i lên ch n non cao r ng r m là t i mu n tìm cáivui chung cho qu c gia, cho dân t c.

Bà Huy n c i mà bà a n c m t.Th Tiên, Võ L , v i T Cao t bi t bà Huy n mà v luôn.Cô C m H ng theo l i bà Huy n tr vô nhà ki m chuy n nói cho bà khuây lãng.

Phú Nhu n ngày 3-4 1957T

ngu n : Vnthuquan.net g i t nga l i chính t : hobieuchanh.com

Ho bieu chanh no tinh

Documents

Ho bieu chanh song thac voi tinh

Ho bieu chanh ngon co gio dua - quyen thu 4

Ho bieu chanh doan tinh

Ho bieu chanh to hong vuong van

Ho bieu chanh nang ganh cang thuong

Ho bieu chanh ke lam nguoi chiu

Ho bieu chanh dai nghia diet than

Ho bieu chanh ai tinh mieu

Ho bieu chanh cha con nghia nang

Ho bieu chanh cu kinh

Ho bieu chanh tinh mong

Ho bieu chanh doa hoa tan

Ho bieu chanh y va tinh

Ho bieu chanh tu hon

Ho bieu chanh buc tho hoi han

Ho bieu chanh cay dang mui doi