GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN RAHATSIZLIKLAR
Post on 31-Jan-2016
100 Views
Preview:
DESCRIPTION
Transcript
GEBELİKTE SIK GEBELİKTE SIK GÖRÜLEN GÖRÜLEN RAHATSIZLIKLAR RAHATSIZLIKLAR
Öğrenme HedefleriÖğrenme Hedefleri
Gebelikte sık karşılaşılan problemleri sayabilecek
Bu sorunlarının meydana geliş sebeplerini kavrayabilecek
Gebelikte karşılaşılan sorunlara yönelik uygulamaları bilecek
Minör sorunlar olarak ele alınır
Minör değil
Çoğu, fizyolojik ve anatomik
değişikliklerin bir sonucu olarak
ortaya çıkar
Birinci Trimestir SorunlarıBirinci Trimestir Sorunları
Bulantı-Kusma
Burun Tıkanıklığı ve Burun Kanaması
Yorgunluk
Sık İdrara Çıkma
Üriner Sistem Enfeksiyonu
Göğüslerde Hassasiyet
Pityalizm
Vajinal Akıntıda Artma
Bulantı-KusmaBulantı-Kusma
%90’ınını etkiler
Nedeni tam olarak bilinmemektedir
Bulantı-Kusma Bulantı-Kusma VarsayımlarVarsayımlarHormonal değişiklikler
Fizyolojik değişiklikler
Metabolik değişiklikler
Psikolojik faktörler
yapılacaklaryapılacaklar
Rahatsız edici kokulardan veya etkileyen
diğer faktörlerden kaçınmak
Diyetin ayarlanması;
Sabahları küçük bir dilim ekmek, yağsız
tost veya tuzlu kraker yemek
Katı-sulu yiyecekleri aynı anda almaktan
kaçınmak
Kuru, yağsız, az az ve sık aralarla
beslenmek
Ağır kokulu, baharatlı ve aşırı yağlı
yiyeceklerden kaçınmak
Soda gibi karbonatlı içecekler içmek
Yatmadan önce sütlü içecekler tüketmek
Gün içerisinde zencefil tüketmek
Kusma duyusunu uyarabileceği için
yemekten hemen sonra dişleri
fırçalamamak
Gün içerisinde ani pozisyon
değişikliklerinden kaçınmak
Hipotansif duruma bağlı ortaya
çıkabilecek bulantıyı önlemek için
yataktan yavaş yavaş kalkmak,
Açık havada yürümek
Bulantı-kusma yoğun ise hekime
başvurması önerilir
Kadında günde bir defadan fazla kusma,
ağız kuruluğu, idrar konsantrasyonunda
azalma gibi dehidratasyon belirtileri
görülüyorsa en yakın sağlık kuruluşuna
başvurması önerilir.
Çok zor durumda kalmadıkça
antiemetik kullanılmamalıdır
Gastroözefagal ReflüGastroözefagal Reflü
Alt özefagal sfingterin
relaksasyonu
Midenin pozisyonun değişmesi
neden olabilmektedir
yapılacaklaryapılacaklarÇikolata, narenciye ve suları, domates ve
domates ürünleri, hardal, sirke, naneli
gıdalar, baharatlı, yağlı yiyecekler asit
yapımını artıracağı için tüketilmemelidir.
Kafein içeren içecekler (kahve, çay, kola)
kapakçık basıncını düşürür, bu yüzden
bunlardan uzak durmak gerekir.
Alkol kapakçık basıncını düşürüp reflü
oluşmasını kolaylaştırır.
Burun Tıkanıklığı ve Burun Tıkanıklığı ve Burun Kanaması Burun Kanaması (Epistaksis)(Epistaksis)
Burun mukozasının artan
östrojenin etkisiyle hiperemik ve
ödemli olması ile görülür
Bunun sonucunda burun
tıkanıklığı, burun akıntısı ve burun
kanaması gelişebilir.
YapılacaklarYapılacaklarSorunun çözümü için öncelikli olarak
yapılacak şey, yatak başını yükseltmek ve
odayı nemlendirmektir.
Serum fizyolojik ile burun temizliği
Sorunun çözümü için soğuk hava buharı,
maden tuzu, burun damlaları yardımcı olabilir
Dekonjestanlar ve burun spreylerinin
tıkanıklığını artırarak başka diğer
rahatsızlıklara neden olabileceği içim
kullanımından mümkünse kaçınılmalı
Burun kanaması olduğunda baş öne doğru eğilmeli, burun kanatları birbirine yapıştırılacak şekilde parmakla burun kanatlarına bastırılmalıdır.
Burun köküne baskı veya buz torbası uygulaması da faydalı sonuç verebilir.
Yapılan ilk yardıma rağmen durdurulamayan burun kanamalarında zaman kaybetmeden tansiyon kontrol edilmeli ve hekime başvurulmalıdır.
YorgunlukYorgunlukGenellikle ilk trimestirde olmakla
birlikte gebelik süresince devam edebilir.
Gebelikte yorgunluğun nedeni henüz tam olarak açıklanamamıştır.
Östrojen, progesteron ve hCG seviyelerindeki artış, gebeliğe olan psikolojik yanıt ve gebeliğin gerektiği fiziksel ve psikolojik adaptasyon buna neden olabilir
Yorgunluk hem bireysel hem de bütüncül bakımı gerektiren bir kavramdır.
Bu durum kadını iyi hissetme halini, günlük yaşam aktivitelerini yerine getirme durumunu, ailesi ve arkadaşlarıyla olan ilişkilerini ve gebeliğin getirdiği problemlerle baş etme düzeyini etkilemektedir.
Kuru kayısı, badem, fındık, ceviz,
şeftali, bal gibi enerji veren
besinler tüketmesi söylenmelidir.
Geceleri erken yatmalı ve
sorumlulukları aile üyeleri ile
paylaşmalıdır
Sık İdrara Sık İdrara ÇıkmaÇıkma
İntravasküler volümün ve
gromerüler filtrasyon hızının
artması gebelikte idrar üretimini
artırır.
Büyümekte olan uterusun
mesaneye yaptığı bası sonucunda
ise sık idrara çıkma görülür
Genişlemekte olan uterus, ilk
trimestirde hala pelvik bir
organdır
Bu nedenle genişleyen uterus
mesane üzerine baskı yapar ve
idrara çıkma sıklığını artırır
Bu durum ikinci trimestirde uterusun
abdominal kaviteye doğru açılarak,
abdominal bir organ olmaya
başlamasıyla azalır.
Fetus başının prezentasyonu ile son
trimestirde mesaneye olan baskı yeniden
artar, mesane kapasitesi azalır ve gebe
kadın tekrar sık idrara çıkmaya başlar.
Gebelik Öncesi Gebelik Sonrası
Gebelikte idrara çıkma sıklığının
azaltılmasına yönelik bir önlem yok
Gebelikte sık idrara çıkmayı
önlemek için sıvı alımı
kısıtlanmamalıdır; ancak yatmadan
önce sıvı kısıtlaması yapılabilir
İdrar kaçırma ve üriner enfeksiyon riskini
azaltacağından dolayı mesanenin düzenli
olarak boşaltılması (uyanıkken her iki
saatte bir), idrar kaçırma şikayeti varsa,
gün boyunca emici petler kullanılması
önerilmektedir. Başaltımın kontrolüne ve iyi bir perineal
tonüsün sürdürülmesine yardım edeceği için Kegel egzersizleri önerilebilir
Memelerde Dolgunluk ve Memelerde Dolgunluk ve HassasiyetHassasiyetMemelerde hassasiyet gebeliğin erken
dönemlerinde başlar ve gebelik
süresince devam eder
Estrojen ve progesteronunun etkisi ile
meme bezlerinin dokusunda artma,
vaskülarizasyonda artma, pigmentasyon,
meme boyutları ve meme uçlarındaki
duyarlılığının artmasına, memelerde
sızlama ve acı duygusuna neden olur
Memeleri iyi saran, sıkmayan ve
destekleyen sutyen kullanmak,
Çok ağrılı durumlarda soğuk
uygulama yapmak,
Hijyeni sürdürmek için ılık su
memeleri yıkamak,
Meme uçlarına yumuşatıcı pomatlar
sürmek bu rahatsızlıkları azaltabilir
PityalizmPityalizmGenellikle ilk 1 ayda görülürGebelikte nadiren görülen bir
durumdur. Keskin, acı ve aşırı miktarda salya
üretimi vardır. Nedeni tam olarak bilinmemekle
birlikte, artan östrojen seviyesi ya da bulantı sonucu ağza gelen salgıların farkında olarak ya da olmayarak yutulması nedeniyle görülebildiği düşünülmektedir
ağız içinin çalkalanması,
Sakız çiğneme,
Sert bir şekerlemenin emilmesi
problemi en aza indirmeye yardımcı
olur
Nişastalı yiyeceklerin kullanımının
azaltılması gerekir
İKİNCİ ve ÜÇÜNCÜ İKİNCİ ve ÜÇÜNCÜ TRİMESTİRLERTRİMESTİRLER
İkinci ve üçüncü trimestirlerde
oluşan problemleri sınıflamak
zordur
Çünkü problemlerin çoğu, gebeliğin
getirdiği fizyolojik değişimlerin bir
sonucu olarak görülmektedir
PikaPikaPika sendromu yabancı madde
yeme alışkanlığı anlamına gelir. Toprak, kil, kiremit tozu, kağıt,
buz, limon tuzu, nişasta, un, kabartma tozu, kireç, kum, boya gibi maddelerin yenmesi ile ortaya çıkan bir durumdur.
Bunun gelişme nedeni daha çok demir, bakır ve çinko eksikliğine bağlı olmaktadır.
Bu durum genelde yetersiz beslenen genç annelerde sıklıkla görülmektedir.
Pikanın bir nedeni de bulantı hissini azalttığı görüşüdür.
Gebe bu durumda hekime başvurması konusunda eğitilmelidir (1, 8, 12).
Variköz Venler ve Variköz Venler ve Ayaklarda ÖdemAyaklarda ÖdemGebeliğin ikinci ve üçüncü
trimestirlerinde alt ekstremitelerde venöz dönüşün engellenmesi, progesteronun gevşetici etkisi, ileri anne yaşı, herediter faktörler, aşırı kilo alımı, fazla ayakta durmayı gerektiren işler, çoğul gebelik, iri fetüs ve konstipasyon gebelikte vulva ya da alt ekstremitelerde variköz venlerin oluşumuna yatkınlığı artırmaktadır
Gebeliğe bağlı oluşan basit varisler, tedavi edilmezse tromboz, emboli, kronik damar yetmezliği, daha sonra da varikoz ülserlere yol açabilmektedir.
Venöz tromboembolizm maternal mortalite ve morbiditeye neden olabilen, yaygın olmayan bir hastalıktır.
Venlerin büyüyen uterus
nedeniyle baskılanması, alt
ekstremitelerde artan hidrostatik
basınca ve sonuçta ayak ve ayak
bileğinde ödeme neden
olmaktadır.
Bu problemin çözümünde amaç venöz dönüşü artırmaya yardımcı olmaktır.
Bunun için gebe kadına; yürüme, koşma, bisiklet, yüzme gibi alt bacak kaslarını çalıştıran düzenli egzersizler yapması (haftada üç gün 30-40 dakika), uzun süre oturmaktan ya da ayakta durmaktan kaçınması, venöz basıncı artıracağı için bacak bacak üstüne artmaktan kaçınması, sıkan çoraplar ve giysiler kullanmaması, destekleyici ve elastik çoraplar giymesi, otururken ya da dinlenirken bacaklarını ve kalçasını yükseltmesi önerilebilir.
Ödemi azaltmak için diyette tuz ayarlaması yapmak, sıkı jartiyer ve çorap kullanımından kaçınmak, rahat ayakkabı giyinmek ve ayak egzersizleri yapmak önerilmelidir.
Ayrıca hastalara mevcut basıyı azaltmak için yan taraflarına dönerek uyumaları söylenmelidir.
GazGaz
Gastrointestinal motilitenin azalması,
büyüyen uterusun kalın barsaklar
üzerine baskısının artması,
barsakların boşalmasının gecikmesi,
hava yutma gebelikte gaz oluşumuna
neden olan faktörlerdir
Sık sık, az az yemek, gaz yapıcı ve
asit artırıcı yiyeceklerden kaçınmak,
yiyecekleri iyice çiğnemek,
her gün düzenli egzersiz yapmak,
düzenli barsak alışkanlığı
geliştirmek önerilir
KonstipasyonKonstipasyonProgesteron düzeyindeki artışın
barsak motilitesini azaltması, büyüyen uterusun barsaklara
baskı yapması, Fe prepatratları kullanılması, yetersiz sıvı alınması, yetersiz egzersiz alışkanlığı beslenme düzensizlikleri
gebelikte konstipasyona neden olmaktadır
Günlük oral sıvı alımı –özellikle su- 2500-3000 cc’ye çıkarılmalı,
Lifli besinler tüketilmeli, Günlük düzenli egzersiz yapılmalıdırSabah aç karına bir bardak kuru erik
suyu ya da ılık içecekler de yardımcı olabilir
Kadına defekasyon hissi geldiğinde mümkün olduğunca geciktirmemesi önerilmemelidir
Konstipasyonu önlemek için
meyve ve sebze gibi lifli besinler tüketmesi, yeterli sıvı alması, dolaşımı düzenlemek için düzenli egzersiz yapması, uzun süre ayakta durmaktan kaçınması, rahatlığı sağlamak için soğuk yaş uygulama ve oturma banyoları yapması önerilebilir
hemoroidlerhemoroidler
Hemoroidler, ağrı ve yanma hissini
hafifletmek için bölgesel anestetik ve
steroidlerle tedavi edilmelidir
Hemoroid ciddi derecede ağrı ve
hassasiyete neden oluyorsa sağlık
personeli ile iletişime geçilmelidir
Cerrahi müdahale gerekiyorsa,
doğumdan sonra yapılması tercih edilir
Sırt AğrısıSırt AğrısıGebelikte büyüyen uterus ve kilo
alımına bağlı vücut ağırlık merkezinin değişmesi,
lordoz görülmesi, sarkık karın ya da karın
duvarındaki zayıflık, vücut mekaniklerinin uygun
kullanılmaması nedeniyle olur.
Gebelikte hafif derecede sırt ağrısı;
özellikle üçüncü trimestirde gebelik
nedeniyle kadının ağırlık merkezinin
değişmesine bağlı olarak yaygın bir
şekilde görülür ve sırtında dik
dururken zorlanma hissedilir
Gebelikle birlikte simfisis pubis Gebelikle birlikte simfisis pubis üzerinde, umblikus seviyesinde olan üzerinde, umblikus seviyesinde olan ağırlık merkezi, öne doğru değişir.ağırlık merkezi, öne doğru değişir.
Hafif egzersizler -özellikle gerilme
hareketi- endorfin salgılanmasına sebep olabilir ve bu da sırtta hissedilen ağrıyı hafifletir.
Hafif masaj ve yastıkla destekleme hafif ağrılarda faydalı olabilir
Uygun vücut mekaniklerini kullanması,
Pelvik taban egzersizleri uygulaması,
Vücut ağırlığının eşit dağılımını
sağlayacak yükseklikte ayakkabı
giymesi,
Yorgunluktan kaçınması önerilir.
Ağır şeyler kaldırmaktan kaçınmak,
yerden birşeyleri kaldırırken sırtı dik
tutmak ve dizleri bükmek,
mümkün olduğunca kaldırılacak
objeye yaklaşmak sırt ağrılarının
azalmasına yardımcı olacaktır.
Hareketsiz kalmaması söylenir.
Bacak KramplarıBacak Krampları
Büyüyen uterusun bacak
sinirlerine yaptığı bası,
kalsiyum yetersizliği,
bacaklarda staz ve hareketsizliğe
bağlı olabilir
Bacaklara masaj yapması,
diyetinde bol kalsiyum içeren
yiyecekler tüketmesi
hareketsiz kalmaması önerilir
Krampları önlemek için kadının hafif, topuğu yüksek olmayan ayakkabılar giymesi,
yatmadan önce bacaklarını kasıklardan ayaklarına doğru titreşim halinde sallaması
ayağın fleksiyona getirilmesi bacak kramplarında oluşan rahatsızlıkları önlemede kullanılmaktadır.
Kadına 1 litreden fazla süt içmemesi söylenmelidir.
Solunum SıkıntısıSolunum SıkıntısıNedeni gebeliğin son aylarında
büyüyen uterusun diafragma üzerine yaptığı basınç ve oksijen tüketiminin artışıdır
Sırt üstü yatma gebelerde sıkıntı hissi yaratabilir
Eğer sıkıntı hissi gebeliğin ilk aylarında rahatsızlık yaratıyorsa, kalp hastalığı yönünden araştırılmalıdır
Sırt üstü yatmaması,
Sık aralarla dinlenmesi,
Sıkıntı hissini azaltmak için gün
boyunca sandalyede otururken
esneme hareketleri yapması
Ayağa kalktığında uygun bir
postür kullanması,
Sıkıntı geceleri artıyorsa,
yatarken başının ve omuzlarının
altına birkaç yastık koyarak
desteklemesi önerilebilir
Uyuma GüçlüğüUyuma Güçlüğü
Büyüyen uterus,
Aktif bir fetus,
Sık idrara çıkma,
Solunum sıkıntısı
Bacak krampları gibi rahatsızlıklar
uyumayı güçleştirirler
Cilt ve Deri Cilt ve Deri DeğişiklikleriDeğişiklikleriDeri pigmentasyonu ilk olarak
areola, meme ucu, vulva ve
perineal alanda olmaktadır
Abdomenin ortasında umblikustan pubik alana kadar uzanan pigmente olmuş bir çizgi oluşabilir
Gebelikte yüzde, özellikle göz çevresinde halk arasında gebelik maskesi olarak bilinen klosma oluşabilir
Ayrıca abdomende, bacaklarda ya da memede stria denilen kırmızımsı, dalgalı çizgiler görülebilir.
Bazı makyaj malzemeleri, kolonya, parfümler, sabun ve nemlendiriciler gibi kozmetik ürünler de özellikle güneş temasını takiben bu tür lekelenmelere neden olabilir.
Bu nedenle bu tür ürünlerin güneşle temasından kaçınılmalıdır.
Gebelik maskesi sadece güneşe maruz kalan bölgelerde oluşur.
Bu nedenle güneş ışınlarının dik olduğu saatlerde güneşe çıkılmaması ve çıkılacağı zaman koruyucu güneş kremi kullanılması önerilmelidir.
Güneş kremleri hem UV-A, hem de UV-B içermelidir.
UV-A camdan da geçebilir, bu nedenle dışarı çıkmasa bile güneş kremi sürmesi söylenmelidir.
Gebelik maskesine bağlı Beden
İmgesinde BozulmaDış görünüşteki değişime bağlı
Durumsal Düşük Benlik SaygısıMetabolik ihtiyaçların artmasına
bağlı Beslenmede dengesizlik: Gereksiniminden fazla
Gebelikteki cilt ve deri değişikliklerine ilişkin Bilgi eksikliği
Gebelikte cinsel ilişkiye ilişkin mitlere
bağlı Cinsel örüntülerinde bozulma
Büyüyen uterus nedeniyle ağırlık
merkezinin değişmesine bağlı
Fiziksel mobilitede bozulma
Progesteronun bağırsaklar üzerindeki
gevşetici etkisine bağlı Konstipasyon
Gebeliğe bağlı Bulantı
Kusmaya bağlı Sıvı volüm
dengesizliği riski
Sık idrara çıkmaya bağlı Uyku
örüntüsünde bozulma
Gebelik nedeniyle hareket
kısıtlamasına bağlı Yorgunluk
Bel ağrısına bağlı Anksiyete
Bilgi düzeyini güçlendirmeye
hazır oluş
Kontraksiyonlara bağlı korkuyla
baş etmeye hazır oluş
top related