Eilífðarvélin - University of Iceland · 2012. 9. 13. · Fjármál hins opinbera – aðrar leiðir færar (Viðskiptaráð, desember 2009, s. 11) • Við mótun skakerfisins

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Eilífðarvélin:Uppgjörviðnýfrjálshyggjuna

•  GiorgioBaruchello•  KolbeinnStefánsson•  MiaVabø•  PärGustafsson•  SalvörNordal•  StefánÓlafsson•  SveinbjörnÞórðarson•  ÞorgerðurEinarsdóVr

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Stuðningsaðilar

•  ÞjóðmálastofnunHáskólaÍslands•  Rannís•  REASSESS–Norræntöndvegisseturásviðivelferðarrannsókna

•  EDDAöndvegissetur

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Tengdefni

•  Sjálfgengissamfélagið–samfélagángilda•  Frjálshyggjaoglýðræði

•  Tengslfrjálshyggjuogáhrifamikillaskólainnanhagfræðinnar

•  Frjálshyggjaognýfrjálshyggja•  Blæbrigðifrjálshyggju

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Hvaðfórúrskeiðis?

Ummálsvörnfrjálshyggjunnar

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Kerfiðeðakapítalistanir?

•  “Kapítalisminn snýst ekki um kapítalistana, heldur árangur sjálfs kerfisins” – Hannes Hólmsteinn Gissurarson íviðtaliíMorgunblaðinu4.10.2008 

•  Grunngildi Sjálfstæðisflokksins brugðust ekki, heldur fólk” – Endureisnarskýrsla Sjálfstæðisflokksins, bls. 29

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Einstaklings‐ogkerfisskýringar

•  Kerfislægskýring:Nýfrjálshyggjanerígrundvallaratriðumgallaðkerfisemleiddiafsérbankahrunið

•  Einstaklingsskýring:Nokkriróreiðumennfóruóvarlegameðskelfilegumafleiðingum

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Hinnnýfrjálsieinstaklingur

Umhugmyndirnýfrjálshyggjunnarummannlegteðliogaeerli

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Sýnnýfrjálshyggjuámanneskjuna(forsendurnar)

•  Einstaklingurinner– Frjáls(stjórnastekkiafumhverfisínu)

– Sjálfselskur(geriralltfyrirsjálfansig)– Ásælinn(hámarkareiginhag)– Neytandi(fókusátekjur/efnisleglífsgæði)

– Skynsamur(velurhagkvæmustuleiðinaaðmarkmiðumsínum/samkvæmursjálfumsér)

– Eróbrigðullvarðandieiginhagogvelferð

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Fjármálhinsopinbera–aðrarleiðirfærar(Viðskiptaráð,desember2009,s.11)

•  Viðmótunskalkerfisinserekkisístmikilvægtaðhafahugfastaðákvarðanireinstaklingamótastájaðrinum.Meðþvíerálviðaðþegareinstaklingarvegaogmetakos0oggallaákveðinnavalmöguleikahugsaþeirútfrájaðaráhrifumþeirra.Semdæmiumþelamánefnaaðþegareinstaklingurtekurákvörðunumhvortborgisigaðmenntasigfrekarmeturhannjaðaráhrifmenntunarinnar.Ába0nnerfólginnívæntrilaunahækkunogbæ>umstarfskjörumsemfylgjaaukinnimenntunenkostnaðurinnerfólginníþeim?maog@ármunumsemlagðireruíaðaflamenntunarinnar.Þegarlaunaábamnnermemnnhafajaðarskalarlaunateknamikiláhrif,þ.e.hvaðviðkomandifæríeiginvasaafviðbótartekjunum.Séujaðarska>arnirofháirgæ0niðurstaðanveriðsúaðekkiborgisigaðmenntasigfrekar.

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Námsvalogóvissa

•  Áreiðanlegarupplýsingarumhverstarfskjöroglauneruímlteknumstörfum

•  Óvissaumþróunvinnumarkaða

•  Óvissaumlaunaþróun

•  Óvissaumþróunskalheimtu

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Afhverjufrjálshyggjunnieraldreifylgtmlhinsítrasta

•  Nýfrjálshyggjanbyggiráóraunsæjumhugmyndumummannlegteðliogaeerli– Fólkhegðarsérekkieinsoghinnhagrænimaður– Hæpiðaðfólkgemhegðaðséreinsoghinnhagrænimaður

– Myndiekkivirkaþófólkhegðaðiséreinsoghinnhagrænimaður

•  Fullkominfrjálshyggjaerstaðleysa(utopia)semerógerlegtaðhrindaíframkvæmd

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Nýfrjálshyggjaníframkvæmd

•  Forsendurmarkaðsvæðingar–  Hagstælviðskiptaumhverfi

•  Skalar•  Vinnumarkaðslöggjöf•  Mengunarvarnir•  Félagslegurstöðugleiki

–  Trúverðugleikihag‐ognármálakerfisins•  Ríkisábyrgðir•  Seðlabankarsemlánveitendurmlþrautavara•  Innistæðurtryggingar

•  Frjálshyggjaíframkvæmdeinkennistafþjónkunstjórnvaldaviðhagsmuninármagnseigendaogatvinnurekenda

•  Pilsfaldakapítalismiernýfrjálshyggjaníframkvæmd

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Ábyrgðkapítalistaeðakapítalisma?

Raunverulegarandstæður

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Kapítalismiánkapítalista?

•  Öllhugmyndafræðibyggiráforsendumummannlegteðliogaeerli

•  Allarþjóðmálastefnurhvílaáhugmyndafræði•  Öllstefnasnýstumaðbúamlrammautanumathafnirfólks

•  Efstefnanhvílirekkiáraunsæjumforsendumummannlegteðliogaeerliþágengurþaðekkiupp

•  Vandamáliðliggurekkihjáeinstaklingunumsem“brugðust”kerfinu,heldurhjákerfinusembyggðiáóraunsæjumhugmyndumoggerðióraunsæjarkröfurmleinstaklinga

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Hvaðmeðeinstaklingsábyrgð?

•  Fórunokkriróreiðumennóvarlegameðskelfilegumafleiðingum?–  Já

•  LéVrþaðábyrgðafkerfinu/nýfrjálshyggjunni?– Nei

•  Efeinstaklingarbregðast,þábregstkerfið– Annaðskipulaghefðigetaðunniðgegnþessu– NýfrjálshyggjanýVundirglæfraskap

RáðstefnaíþjóðfélagsfræðumávegumHáskólansáBifröstdagana7.–8.maí

Einstaklingsábyrgð2

•  Lélvægaðgreiningámillieinstaklings‐ogkerfisábyrgðar

•  Frjálshyggjanerhugmyndafræðihinnaefnameiriogþjónarhagsmunumþeirra

•  Sömueinstaklinglarogmisnotuðukerfiðeyddutöluverðupúðriíaðmótaþaðséríhag

•  Ábyrgðinliggurhjánármagnseigendumogmálsvörumþeirra,bæðifyriraðinnleiðahugmyndafræðinaogfyrireinstakagjörninga

•  Sekteinstaklingaliggurekkiaðeinsígjörðumþeirrainnankerfisinsheldureinnigíþvísemþeirgerðumlaðkomaþvíáogviðhalda