Brabant buiten: verbindingen versterken!
Post on 11-Jan-2017
223 Views
Preview:
Transcript
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
Brabants Landschap ◆ Jan Baan, directeur
ZLTO◆ Herman van Ham, portefeuillehouder
ruimtelijke ontwikkeling
Brabantse Milieufederatie◆ Nol Verdaasdonk, directeur
ANWB◆ Janique Huijbregts, regiomanager zuid
/ algemeen ledenbelang
Brabants Particulier Grondbezit◆ Jan Hak, voorzitter
Waterschap Aa en Maas◆ Lambert Verheijen, dijkgraaf
Waterschap de Dommel◆ Peter Glas, watergraaf
Waterschap Brabantse Delta◆ Carla Moonen, dijkgraaf
Waterschap Rivierenland◆ Roelof Bleker, dijkgraaf
Natuurmonumenten◆ Christ Rijnen, directeur regio
Noord-Brabant – Limburg
TOP Brabant (Toeristisch OndernemersPlatform Brabant)
◆ Harrie Nuijten, voorzitter
Staatsbosbeheer ◆ Ad van Hees, districtshoofd
Manifest Brabant Buiten, Verbindingen Versterken!
Colofon ˘ Fotografie ˘ Huub Smeding, Marco Renes, Henk Pijnenburg, Dick Klees, Brabants Landschap, ZLTO, Water-schap Aa en Maas, Shutterstock, TOP Brabant Ontwerp ˘ Linda van Eijndhoven, x-hoogte, Tilburg Druk ˘ Dekkers van Gerwen
Inhoud
18 maart 2015
Zet in uw agenda
Inleiding
Economische ontwikkeling gebruiken voor meer welzijn en gezondheid
Onze ambities
◆ Vrijetijdseconomie
◆ Landbouw
◆ Natuur en Landschap
◆ Water
◆ Energie & Klimaat
3
4
6
6
8
10
12
13
2
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
Inleiding
Op 18 maart 2015 kunnen Brabanders hun stem uit-
brengen voor de verkiezingen voor Provinciale Staten.
Wij, organisaties die in Brabant werken aan een aantrek-
kelijk en economisch sterk buitengebied, grijpen dit
moment aan om een aantal onderwerpen onder de aan-
dacht te brengen van u als Brabantse politieke partijen.
Dit doen wij uiteraard met het verzoek om deze onder-
werpen in de komende bestuursperiode op te pakken.
Vier jaar geleden hebben we een concreet aanbod gedaan, door als
gezamenlijke manifestpartners 160 miljoen euro te investeren in de
Brabantse natuur. De Provincie heeft het bedrag meer dan verdub-
beld en heeft daarmee het Groen Ontwikkelfonds Brabant opgericht.
Die gezamenlijke investeringen maken Brabant een provincie om
trots op te zijn. We zijn nu gestart met de uitvoering . We blijven
samenwerken om de komende jaren duizenden hectares nieuwe Bra-
bantse natuur met verbeterde waterhuishouding te realiseren. Vele
tienduizenden Brabanders genieten daar nu al dagelijks van en veel
ondernemers verdienen hieraan hun boterham. Over de transitie van
de veehouderij is veel gediscussieerd en de opvattingen over de in-
vulling daarvan lopen wel eens uiteen. Maar er wordt ook samenge-
werkt om de beleefde overlast in de veehouderij terug te dringen. Via
het urgentieteam worden burgers, boeren en gemeenten onder-
steund om op een gelijkwaardig niveau het gesprek aan te gaan en
samen naar oplossingen te zoeken. We willen deze werkwijze van
onderaf continueren.
Bovenstaande resultaten zijn voorbeelden van ontwikkelingen die
goed zijn voor het leefklimaat, voor de economie, voor het landelijk
gebied, voor de steden en voor het vestigingsklimaat in Brabant. Er is
al veel bereikt, maar er liggen nog vele uitdagingen voor ons. Als
belangwekkende ontwikkelingen voor de komende jaren zien wij
naast bovengenoemde thema’s: hoe om te gaan met de vrijkomende
agrarische bedrijfsgebouwen, verbetering van toezicht en handha-
ving in het buitengebieden, investeringen van de vrijetijdseconomie.
Met dit Manifest vragen wij u de komende jaren de gezamenlijke
werkwijze vast te houden en de nieuwe thema’s op te pakken. Wij
nemen daarbij graag verantwoordelijkheid vanuit de overtuiging dat
goede en gedragen oplossingen vooral tot stand komen als burgers,
maatschappelijk middenveld en overheid goed samenwerken.
3
Economische ontwikkeling
gebruiken voor meer welzijn
en gezondheid
De kracht van Brabant zit in de sterke verwevenheid van functies,
tussen stad en platteland, economie, water en natuur en in de verbin-
ding tussen mensen onderling en hun maatschappelijke organisaties;
het mozaïek van Brabant.
De verbeeldende aandacht voor Brabant in de Internationale Architec-
tuur Biënnale Rotterdam (IABR) voor het bekende ruimtelijk mozaïek-
model versterken we dan ook graag. In deze structuur schuilt de
cultuur van het Brabantse landschap, van zijn bewoners, van zijn
ondernemingen en organisaties. Het biedt ook het grootste poten-
tieel voor een welvarende regio, een mooi landschap en een aantrek-
kelijke woonomgeving die uitzonderlijk is in Nederland.
Om de kwaliteiten en het potentieel van het landschap te versterken
moet er ingezet worden op verdere ontwikkeling daarvan. Hiervoor is
het nodig nieuwe economische dragers rond kwalitatief wonen, land-
schappelijk recreëren en innovatief ondernemen te verbinden met de
water- en natuuropgave. De ruimtelijke ordening van Brabant heeft
zich tot nog toe vooral ingezet op de versterking en verbetering van
de stedelijke omgeving, het watersysteem, de ecologische hoofdstruc-
tuur en het agrarisch gebied als gescheiden werelden. Wij pleiten
ervoor de ruimtelijke en economische dynamiek zo in te richten dat er
meer samenhang ontstaat tussen deze systemen met aandacht voor
onze rijke cultuurhistorie. Onze gezamenlijke wens om stad en plat-
teland nadrukkelijker te verbinden, moet leiden tot een versterking
van het mozaïek, en niet tot een vervlakking ervan.
Tegelijkertijd en hiermee in lijn wordt voor de uitvoering gezocht naar
nieuwe sturing en samenwerking met verbindingen op lokale en re-
gionale schaal. De uitdaging is om thema’s op het juiste schaalniveau
te organiseren. De energie die ontstaat uit het traject Veerkrachtig
Bestuur kan daarbij helpen. Veel partijen ontmoeten elkaar, en ook de
Provincie, in regionaal overleg. De recente studie over Brabantse net-
werken beschrijft naast de trend van zich krachtig ontwikkelende ste-
delijke relaties, juist ook het versterken van de relaties op regionaal
niveau. Aanbevolen wordt om het provinciaal beleid op deze auto-
nome ontwikkeling af te stemmen.
4
Als vertegenwoordigers van het buitengebied zijn we dan ook blij dat de B5 ge-
meenten het voorliggende manifest van de partijen van het buitengebied onder-
steunen. B5 en Provincie constateren dat de kracht van stad en de regio’s elkaar
aanvullen. En dat de groei van de Brabantse steden niet door uitbreiding moet
plaatsvinden, maar door intensivering van functionele relaties. Dat kan door betere
interne verbindingen, en betere verbindingen met andere regio’s, die gebruik maken
van elkaars massa (borrowed size) of sterkten benutten (borrowed qualities). Deze
metropoolvorming draagt bij aan de agglomeratiekracht en het concurrerend ver-
mogen en vraagt om integrale en integrerende strategieën en beleid waarvoor rijk,
provincie, regio en steden gezamenlijk aan de lat staan. Deze aanpak biedt ook kan-
sen van oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen in het landelijk gebied.
De uitdaging voor de komende jaren is om te sturen op meer welzijn en gezondheid
voor de inwoners van Brabant. Dit is ons grootste goed, maar complex om te rela-
teren aan andere beleidsvelden. In Brabant worstelen we met onze kijk op gezond-
heid. We worden regelmatig geconfronteerd met de negatieve blik op gezondheid
zoals gezondheidsrisico’s vanuit de veehouderij. Anderzijds is bewezen dat wonen,
werken en recreëren in een groene leefomgeving en omgang met dieren positieve
effecten op gezondheid heeft. Ook in de vrijetijdseconomie blijkt de markt van een
gezond lichaam en een gezonde geest een groeimarkt te zijn. Laten we in Noord-
Brabant de positieve kijk op welzijn en gezondheid versterken en hier een inte-
grale “One Health” opgave van maken. Die slaagt alleen als de economie
hieraan dienstbaar is en als verdere ontwikkeling leidt tot meer welbe-
vinden van onze inwoners. Het sluit ook aan bij de ontwikkelingen in
het bedrijfsleven dat enkelvoudige oplossingen niet automatisch
meer voldoen. Nieuwe ontwikkelingen moeten naast hun econo-
mische waarde ook iets toevoegen aan kwaliteit van leven. We wil-
len naar een volhoudbare economische ontwikkeling.
De opgaven en uitdagingen van Brabant kunnen niet losgezien worden van
de internationale positie van Brabant: nieuwe en meer intensieve verbindingen
met andere delen van de wereld, nieuwe inwoners en arbeidskrachten (kenniswer-
kers), meer toeristen, maar ook versterking van innovatie en kennis.
De rol van de Provincie verandert, dat onderkent u ook in uw beleid. Het gaat erom
dit in de praktijk waar te maken. Loslaten en faciliteren waar dat mogelijk is. Vol-
doende ruimte geven aan goede initiatieven van onderop. Wij zien de werkwijze
met het ‘Urgentieteam’ bij het veehouderijdossier en de ‘Werkeenheid’ van het
Groenontwikkelfonds, waarbij partijen met hun achterban nauw samenwerken, als
goede voorbeelden hiervan. Maar niet bij elke opgave komt deze gezamenlijke aan-
pak goed van de grond. Juist daar is er vanuit de Brabantse samenleving behoefte
aan regie, bijvoorbeeld bij de Natura2000 gebieden. Die rol kan de Provincie als
middenbestuur uitstekend vervullen om ontwikkelingen in goede banen te leiden.
De bestaande provinciale fondsen van (bijvoorbeeld) groen en innovatie kunnen
deze regierol een belangrijke impuls geven.
Als Brabantse manifestpartners willen we de geschetste uitdagingen graag samen
met u oppakken. Op verschillende onderdelen zien wij mogelijkheden om zelf ook
concreet bij te dragen. Via dit manifest presenteren we per thema onze ambities
voor de komende jaren.
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
5
Vrijetijds-economie
De huidige Provinciale Staten heeft de vrijetijdsecono-
mie omarmd als speerpunt van de Brabantse economie.
Dat is terug te zien in de versterking van Visit Brabant.
Daarmee zetten we Brabant als toeristisch-recreatieve
bestemming stevig op de kaart, zowel nationaal als in-
ternationaal. Het is zaak hierop ook in de komende
Statenperiode door te pakken. Voor de vrijetijdssector
liggen er groeikansen voor de werkgelegenheid met
specifieke kwaliteiten: een geografische spreiding in
zowel de steden als de kleinste kernen; veel instroom
van lager en middelbaar opgeleid personeel; niet ver-
plaatsbaar naar andere (lage lonen-) landen. De kunst is
om de sector beter te verbinden met andere thema’s als
natuur, cultuur(-historie), water, landschap, leefbaarheid
en techniek, die leiden tot een (nog) beter woon- en
leefklimaat in Brabant. Wij willen onze expertise en
netwerk hiervoor samen met de andere manifestpart-
ners inzetten. Essentieel voor het succes is draagvlak
van onderop met aanhaking door het midden- en klein-
bedrijf. De majeure thema’s op het gebied van product-
ontwikkeling, marketing en innovatie waaraan Visit
Brabant wil werken en die mede door de provincie en de
beschikbare (Europese) fondsen worden geïnitieerd zijn
immers pas echt succesvol als naast de grote ook deze
bedrijven participeren. Naast de vernieuwende thema’s
blijft investeren in een goed wandel- en fietsnetwerk
cruciaal. Dat netwerk vormt het fundament onder de
recreatie-economie.
Onze ambities:
6
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
7
Landbouw
8
De Brabantse agro- en foodsector heeft de ambitie
toonaangevend te zijn op het vlak van efficiënte, duur-
zame en zorgvuldige voedselproductie. Dat kan alleen
met een robuuste primaire sector en sterke bedrijven
binnen de keten van het complex. Ze hebben elkaar
nodig. Ruimte voor vernieuwing en een betere samen-
werking binnen de keten met cross-overs buiten de
keten leiden tot innovaties met toegevoegde waarde
op niet alleen economisch, maar ook sociaal- en ecolo-
gisch vlak. Goede voorbeelden daarvan zijn precisie-
landbouw en innovatieve stalsystemen in de veehou-
derij. Naast primaire agrarische productie richten
steeds meer bedrijven zich op de maatschappelijke
vraag naar nieuwe producten en diensten uit de groe-
ne ruimte. Het ontwikkelen van nieuwe verdienmodel-
len is daarbij de grote uitdaging. Activiteiten die eer-
der tot het publieke domein behoorden zoals
natuur- en waterbeheer, energie, recreatie en ook zorg
blijken zich beter dan verwacht profijtelijk te combine-
ren met de agrarische bedrijfsvoering. Dit zijn hoop-
volle eerste stappen in de richting van een duurzaam
landbouwsysteem. De Provincie kan die beweging
helpen faciliteren en daarmee aansluiten bij de inge-
zette lijn in het Brabantberaad.
Door de behoefte naar waardebehoud van grondstof-
fen en het terugdringen van afvalstoffen zal een
transitie plaatsvinden van een lineair- naar een meer
circulaire economie. Het is de uitdaging langs deze
weg de concurrentiepositie en economische betekenis
van de Brabantse agro- en foodsector te versterken.
Ook op het gebied van zorgvuldigheid willen we voor-
op lopen. Door het verminderen van emissies naar
omwonenden en het milieu, het verbeteren van de
bodemvruchtbaarheid en het gesprek aan te gaan
met de omgeving versterken we het draagvlak voor
de Brabantse boeren en tuinders.
Een belangrijke bestuurlijke opgave voor de komende jaren zal zijn hoe om te gaan met de
vrijkomende agrarische bedrijfsgebouwen. Voorkomen moet worden dat het buitengebied
verrommelt. Anderzijds moet de blijvers een ontwikkelingsperspectief worden geboden. Naast
hergebruik voor nieuwe bij het buitengebied passende economische activiteiten lijkt sanering
van deze locaties, voor een deel met publieke middelen, onafwendbaar. Deels kunnen er ook
andere, in het buitengebied passende functies mogelijk zijn. Deze locaties kunnen een kraam-
kamerfunctie bieden voor MKB-bedrijven. Er liggen ook kansen op toeristisch recreatief gebied
al is enige terughoudendheid geboden. Alleen initiatieven die voldoende onderscheidend en
robuust zijn en kunnen bijdragen aan een landschappelijke kwaliteitsimpuls en de vergro-
ting van de recreatieve toegankelijkheid in het buitengebied zijn van toegevoegde waarde.
Locaties die nu en straks vrijkomen zijn steeds groter en het wordt daarmee moeilijker om ze
te saneren of een passende andere functie te vinden. Vaak past een enkelvoudige oplossing
niet en zijn er nieuwe transformaties nodig. Interessant is te onderzoeken of integratie van
meerdere enkelvoudige thema’s nieuw perspectief biedt. Een VAB zou zo maar kunnen worden
getransformeerd naar een lokale duurzame energieproductielocatie, coöperatief geëxploiteerd
en functioneel ruimtelijk gevestigd.
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
9
De Provincie nodigt partijen uit om de Eco-
logische Hoofdstructuur, het Brabantse na-
tuurnetwerk, te voltooien. Aaneengesloten
natuurgebieden met rijke natuur en beleef-
bare rust is ook waar wij voor staan. Hierbij
ligt prioriteit bij de opgaven die bijdragen
aan Natura2000- en Kaderrichtlijn Water-
doelen. Wij zijn verheugd dat door de instel-
ling van het Groenontwikkelfonds Brabant
er ruime mogelijkheden zijn voor particulie-
ren, landgoedeigenaren, agrariërs en andere
partijen om bij te dragen aan de doelstelling
van het Brabantse natuurnetwerk inclusief
de bijbehorende waterhuishouding. Wij als
manifestpartners zullen de initiatiefnemers
de helpende hand bieden.
Robuuste, maar tegelijk ook bereikbare en
toegankelijke natuur in de nabijheid van
dorpen en steden is belangrijk voor de inwo-
ners van Brabant. Dit brengt echter ook ver-
antwoordelijkheden met zich mee. Plaatse-
lijk ontstaan problemen door dumpingen
van (drugs)afval, of de overschrijding van
draagkracht van gebieden. Stevige aanpak
van de criminaliteit door samenwerking tus-
sen overheden en beschikbaarstelling van
voldoende opsporingscapaciteit, toezicht en
handhaving, maar ook goede zonering zijn
cruciaal om de functie van deze gebieden
ook in de toekomst te kunnen waarborgen.
Een belangrijke opgave voor de komende
jaren ligt in het verder versterken van pas-
sende mogelijkheden voor natuurbeleving en
–educatie, met daarbij speciale aandacht voor
de jeugd. Het doel hiervan is het versterken
van de binding tussen mensen en de natuur,
met positieve effecten op hun gezondheid als
gevolg. Wij willen ons inspannen om in goede
samenwerking tussen de natuursector en het
toeristisch-recreatief bedrijfsleven bij te dra-
gen aan deze ontwikkeling.
10
Natuur & Landschap
Landschappelijke waarden staan onder druk
door de hoge dynamiek, hoge verstedelij-
kingsgraad en een intensieve agrarische
sector. Tegelijkertijd is er een breed ge-
deeld besef dat een aantrekkelijk en toe-
gankelijk landschap van grote betekenis is
voor het welzijn van de Brabanders en voor
het vestigingsklimaat. Een fraai landelijk
gebied kan letterlijk de brug vormen tussen
stad en de dorpen. Brabant heeft veel erva-
ring opgedaan met de versterking van het
landschap met stimuleringsregelingen. Er is
een actieve samenwerking tussen (agrari-
sche natuurverenigingen, natuurorganisa-
ties, landgoedeigenaren en vrijwilligers.
Aangetoond is dat investeren in akkerran-
den en kleine landschapselementen een
belangrijke ecologische meerwaarde heeft.
Hierdoor ontstaat een fijnmazige doorade-
ring die aansluit op de Ecologische Hoofd-
structuur. Via wandelpaden en ommetjes
wordt dit gecombineerd met een goede
recreatieve toegankelijkheid. De komende
jaren willen we hiermee doorgaan. Via het
Stimuleringskader is een provinciedek-
kende gemeentelijke investering in het
landschap opgebouwd. Voor de continue-
ring hiervan is blijvende provinciale cofi-
nanciering essentieel.
Bijzondere aandacht vragen wij voor ons
cultureel erfgoed dat teruggaat tot de 12e
eeuw. Op veel plaatsen in het buitengebied
getuigen buitenplaatsen, landgoederen en
boerderijen van een bijzondere historie en
geven zij vorm aan het landschap. Het be-
lang van het cultureel erfgoed voor de leef-
omgeving en het welzijn mag niet worden
onderschat. Bij de te maken keuzes pleiten
wij daarom voor meer oog zijn voor de
waarde van het cultuurhistorisch erfgoed.
Dat houdt in dat bij alle activiteiten die de
provincie ontplooit, oog moet zijn voor ver-
sterking van het cultuurhistorisch erfgoed.
11
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
Water
Water is een belangrijke basisvoorwaarde
voor prettig wonen, werken en recreëren in
Brabant. Schoon, veilig en voldoende water
lijken vanzelfsprekend te zijn. In de toekomst
krijgen we vaker te maken met extreme neer-
slag en hoge waterstanden. Bij extreme
hoosbuien kan het riool vaak de watervloed
niet aan en kan wateroverlast ontstaan. Aan
de rivieren zijn maatregelen noodzakelijk en
de dijken moeten op sterkte worden gehou-
den. Op de hoge zandgronden kan het in de
zomer door watergebrek wel eens veel te
droog worden. Daar wordt juist het waterpeil
verhoogd en worden maatregelen getroffen
om het water langer vast te houden. Het
Brabantse grondwater is van topkwaliteit en
daarmee een belangrijke bron voor ons
drinkwater en een belangrijke economische
factor voor landbouw en industrie. Goede
bescherming van deze voorraad en goed
beheer is voor onze gezondheid, economie
en leefomgeving van grote waarde.
Een forse opgave ligt er op het vlak van de
kwaliteit van het oppervlaktewater. Het wa-
ter wordt gereinigd en er worden waterlopen
onderhouden en aangepast om de kwaliteit
ervan te verbeteren. De waterhuishouding
op orde is een belangrijke voorwaarde voor
het behoud en de ontwikkeling van de natuur
in onze provincie. De afgelopen jaren is een
hoog rendement gehaald uit de gezamenlijke
uitvoering van projecten op gebiedsniveau.
Deze werkwijze willen we de komende jaren
continueren. De waterschappen willen graag
doorgaan met de gezamenlijke investeringen
in waterprojecten.
12
Het klimaat verandert. Om de gevolgen binnen de perken te houden is
het onze opdracht de CO2 uitstoot te verminderen. Door het herstel-
vermogen van de natuur te vergroten kan klimaatadaptatie plaatsvin-
den. Ook is er een energietransitie nodig. Vanuit geopolitieke overwe-
gingen is het noodzakelijk minder afhankelijk te worden van fossiele
brandstoffen. Investeer in energiebesparing en investeer in duurzame
energie en geef ook de ruimte aan lokale initiatieven en coöperaties
waarin burgers zelf het initiatief nemen de transitie vorm te geven.
Wij zijn er van overtuigd dat de energievoorziening meer uit lokale en
regionale bronnen moet komen.
Wij vragen u bovenstaande boodschap te omarmen. Het voortzetten
van onze samenwerking en daarbij streven naar het bereiken van
meerwaarde voor alle Brabanders is waar we voor willen gaan. Wij
gaan graag met u het gesprek aan over de verdere uitwerking hiervan.
Energie & Klimaat
13
Verbindingen Versterken!
Brabant buiten:
top related