Best interest of the child

1

Best interest of the child

INTERNATIONAL STANDARDS AND ALBANIAN EFFORTS TO APPROXIMATE ITS LEGAL FRAME

AND JURISPRUDENCE WITH THEM. CHALLENGES OF THE PRINCIPLE OF THE BEST

INTEREST OF THE CHILD

PREPARED BY Prof.Dr. Arta MANDRO-BALILI

2

• Albania is a small country • 1/3 of the population is under 18 years old

3

Flag, population

• Albanian Institute of Statistics estimated it at 3,152,600 on 1 January 2007, at 3,170,048 on 1 January 2008 and at 3,195,000 on 1 January 2010

4

The capital of the countryTirana

5

Berat, one of the ancient cities

6

Why I have selected this topic?

• Albania is a small country• Children 0-18 years

compose 40% of the population

• Children 0-14 compose 23.6%

• The justice system and legal frame are improved but still there are a lot of difficulties for their implementation

• 20% of the albanians live abroad as migrants

• Presence of Albanian children abroad, is significant

Objektiv duhet të mbetet: përmes të drejtës dhe kontributit të

juristëve të realizohen të drejtat e fëmijëve kudoqofshin!

7

In order to have a clear overview lets have a look on

Legal frame

•Interesi më i lartë•Të drejtat e fëmijëve në emigracion

Të drejtët e të miturve janë të shpërndara në shumë ligje dhe akte normative dhe nuk ekziston një lloj “KODI” që të përmbledhe gjithë të drejtat e të miturve.

Fokusi - fusha familjare

Legal practice

Cfarë duhet të mbajë parasyshQëndrime të GJEDNJSfidat dhe vështirësitë

Fokusi – fusha familjare

8

Actors/components that are contributing in child interest evaluation

1. Legal frame.Haw is the law “for the child”

What is the content and what is lacking

2. Which are the responsabile

Structures?Are they adequate?

3. Human resources Are they trained are

they properly qualified

Internationalinstruments.Standards

Albanian legal frame

How is the infrastructureIs it appropriate

One or not?

ParentsChild

AuthorityEvery one (LI)

9

To consider children a priority....To consider children a priority....

Principles and Standards

Asks that all the actors

+ + + / - - -

Have deeper knowledge of the

law and socila context

Correct implementation

of the law

Best Interst

Total

Professionalism

, responsability

Professionalism

, responsability

Offering the best solution for the child interest

Offering the best solution for the child interest

Realisation of the best

interest of the child

10

Kuptimi i interesit të fëmijës si konsideratë parësore në çdo vendimmarrje

• Çdo autoritet duhet që– Çdo të mitur ta trajtojë dhe vlerësojë në mënyrë të

veçantë, prioritare. Parimet e unitetit dhe diversitetit– Të zgjedhë alternativën sa më pranë ideales për

fëmijën– Të zgjidhë shpejt e pa vonesa një cështje ku zvarritjet

rrezikojnë apo cenojnë interesat e të miturit• Në çështjen Schaal kundër. Luksemburgut (1999)• Covezzi dhe Morselli kundër. Italisë (1999)

– Çdo autoritet përfshi atë gjyqësor të marrë një vendim përfundimtar jo me emergjencë por të operojë me vendime të ndërmjetme duke i lënë kohë fëmijës të ambjentohet me gjendjen e re, dhe duke i lënë kohë të rriturve që të reflektojnë.

11

The mission of the judiciary and of other actors for the

realization of the best interest of the child

• It is not an easy and simple issue,• Remains a delicate one,• It is a challenge,• The court have to estimate in an vlerësim gjithëpërfshirës të

nevojave fizical, emotional, education, health, economic, needs of the child.

• The court must made an actual and perspective assessment – Kutzner kundër. Gjermanisë (2002)– P., C. dhe S. kundër. Mbretërisë së Bashkuar (2002)– Venema kundër. Holandës (2002)

12

(Kushdo) Gjykata duhet të bëjë vlerësimin e pasojave që do të

shkaktojë çdo ndryshim i ri në jetën e fëmijës.

(Kushdo) Gjykata duhet të bëjë vlerësimin e mundësisë konkrete të

ekzekutimit të vendimit të dhënë nga ana e saj në mënyrë që interesi

i fëmijës të bëhet realitet.

13

Vlerësimi i interesit më të lartë të fëmijës nga vet fëmija. E drejta e çdo fëmije për t’u dëgjuar

• Marrja në konsideratë e mendimit të të miturit;• Marrja në konsideratë e ndjenjave të të miturit;• Kërkimi i dhënies së pëlqimit prej të miturit;• Bërja e ndërhyrjeve gjatë një procesi;• Qenia i pranishëm i të miturit;• Ligjësimi i tij si një kërkues i drejtpërdrejtë në një

proces gjyqësor.

14

“Aleksi të cilit po i flet ti, është në Rodos”

• Vlerësimi i thënieve (mendimeve e ndjenjave, qëndrimeve) të të miturit nga psikologu me qëllim realizimin e interesit më të lartë të fëmijës. Prania e detyrueshme e psikologut në çdo procedurë me të miturit.

15

Roli edukativ dhe ndërgjegjësues i ligjit dhe autoriteteve

• Një vendim ka impakt shumë më të gjerë se palët që përfshihen në të

• Një nen apo klauzolë e ligjit përbën një proces edukues– Fëmijët janë të gjithë të barabartë

• Pla dhe Puncernau kundër .Andorra (2004) &Haas kundër. Holandës; Merger dhe Cros kundër. Francës

• Görgülü kunder. Gjermanisë (2004) - (trashegimia); – Procesi edukativ I prindërve (Marrëveshja e prindërve)– Mbiemri pas zgjidhjes së martesës (deri në delikatesë)– Marrdheniet me fëmijët (e drejta e prindit jo kujdestar dhe

kufizimi ose heqja e lirisë së prindit)• Zawadka kundër. Polonisë (05), Siemianowski kundër. Polonisë

(05); Bove kundër. Italisë dhe Reigado Ramos kundër. Portugalisë (05), Bajramaj kundër Shqiperise

• Sabouk dhe Pîrcălab kundër. Rumanisë (05)– E Drejta e banimit (vendimi i GJ.Kushtetuese Itali)

16

Fëmijët agjentë të ndryshimit pozitiv (emigracioni)

• Në një shtet të huaj dhe në një mjedis juridik të huaj apo në një shtet të huaj e në një mjedis juridik jo të huaj- kjo është cështja!

• Përmes së drejtës të lehtësohet jetesa e të miturve dhe familjeve të tyre që shpesh herë për kushte që nuk varen nga ta gjenden në një terren juridik të huaj

• Që fëmijët të jenë agjentët e ndryshimit pozitiv• Fëmijët në Emigracion -Emigracioni - ana tjetër

17

Emigracioni dhe të Miturit shqiptarët që jetojnë jashtë burimi: qeveria

shqiptare 2005

Shteti Viti 1999 Viti 2005Greqia 500.000 600.000Italia 200,000 250,000USA 12,000 150,000UK 5,000 50,000Gjermani 12,000 15,000Kanada 5,000 11,500Belgjik 2,500 5,000Turqi 1,000 5,000Francë 2,000 2,000TOTAL 742,500 1,093,000

18

Si ndryshon

• Sipas ISTAT, Zyra Italiane e Statistikave Itali, për vitin 2006, numri i shqiptarëve në Itali është 348.813.

• Burimi: Popolazione straniera residente per area geografica e principali paesi di cittadinanza, al 1 Gennaio 2007.

19

Unifikimi dhe harmonizimi. Një ius commune për të miturit

• Vihet re tendenca për të tkurrur karakterin shteto-centrist të rregullave të së drejtës familjare dhe të të miturve.

• Është rritur kujdesi për lehtësimin e integrimit të shteteve jo anëtare të BE në BE

• Vështrimi krahasimor tregon se kemi më shumë ngjashmëri ndërmjet legjislacioneve të shteteve të ndryshme

20

Unifikimi dhe harmonizimi• Në kuadrin e Këshillit të Evropës

– KEDNJ (neni 8 dhe 12); etj– Jurisprudenca e GJEDNJ– Komiteti i ekspertëve të së drejtës famijare (CJFA)– Takime shkencore– Rekomandime

• Në kuadrin e BE– Direktivat, regulloreve (Bruksel I dhe II) dhe rekomandimet– Tendenca e influencës me soft laë (code of conduct)

• Në kuadrin e OKB– KDF, protokollet, guidat– Komiteti për të drejtat e Fëmijëve

• Në kuadrin e Konventave të Hagës– Instrument tepër efektiv në kuadrin e PIL

21

Pse janë të rëndësishme Konventat?

– Unifikojnë qëndrimi dhe ligjet e shteteve që i kanë ratifikuar. – Zbatohen drejtpërdrejtë për tu mënjanuar rregulli kombëtar i

një vlere më të ulët, për të mbushur një zbrazi të legjislacionit kombëtar (shih nenin 122/2 të Kushtetutës së RSH);

– Lehtësojnë interpretimin e së drejtës kombëtare në dritën e së drejtës ndërkombëtare.

– Krijimin e një parimi nga një gjykatës (shih vendimet njësuese të gjykatës së lartë dhe natyrën e tyre), i frymëzuar nga e drejta ndërkombëtare. Përballë zbrazëtisë ose pasaktësisë të së drejtës së shkruar kombëtare, gjykatësi frymëzohet nga një normë ndërkombëtare (përgjithësisht e ratifikuar) për të iniciuar ekzistencën e një rregulle të jurisprudencës, për të zgjidhur çështjet gjyqësore.

– Referimin e së drejtës ndërkombëtare për të mbështetur një zgjidhje të bazuar në të drejtën kombëtare.

22

Të miturit shqiptarë jashtë• Të miturit prezent jashtë mund të jenë:• “Të shoqëruar”, të mitur të besuar me masa formale të

afërmve deri në shkallë të tretë dhe me qëndrim të rregullt; – Këta kanë të drejtë: për arsim, për asistencë shëndetësore, për

punë (nëse!!); etj• “ Të pashoqëruar”, të mitur që gjenden pa prindërit ose

pa të rritur të tjerë ligjërisht përgjegjës për asistencën apo përfaqësimin e tyre. – Kanë të drejtë: për mbrojtje dhe asistencë (vendosja nën

kujdestari); për të mos u përjashtuar, për leje qëndrimi, për azil etj.

• Rreziqet: Shih Siliadin kundër. Francës (2005)

23

Bashkimi familjar dhe e drejta e lëvizjes. Neni 9 dhe 10 i KDF

• Neni 16 i Kushtetutës si garanci për të huajt apo personat pa shtetësi në territorin e R.Sh.

• Neni 38-40 i Kushtetutës R.Sh• Shih nga Ligji nr.8492/27.5.1999 “Për të huajt”

(neni 6,9,14,15,56,77) në Ligjin nr. Nr.9959, datë 17.7.2008

• Shih nga Ligji nr.7939/25.5.1995 “Për migracionin” (neni 6.c.i “parandalimi i largimit ilegal te femijeve te mitur) në Ligjin nr.9668/18.12.2006 “Për emigrimin e shtetasve shqiptarë për motive punësimi”

• Ligji 8432, dt.14.12.1998 “Për azilin në R.Sh” ndryshuar (neni 6 bashkimi familjar), konventa per statusin e refugjateve dhe Protokolli

24

Cfarë konstatohet• Mungesa e marrëveshjeve dypalësh (kemi me Greqine,

Rep. Ceke, Bullgari, Turqi & ne proces me Rusine• Është rritur fluksi i kërkesave të gjykatave shqiptare për

ndihmë juridike në cështjet civile dhe anasjelltas• Dhe baza e rendesishme mbetet HCC

– Fëmijët ndodhen janë jashtë shtetit, martesa zgjidhet në Shqipëri. Si do të pyeten ata? Si do të merret mendimi ose pëlqimi i të miturit?

– Kur fëmijët i lihen njërit prind dhe tjetri është jashtë, si do të realizohet e drejta e vizitës dhe e takimeve, mbikqyrja e ushtrimit të përgjegjësisë prindërore

– Vështirësitë e përcaktimt të detyrimit për ushqim – Vështirësitë në ekzekutimi i vendimeve gjyqësore

25

Kuadri Institucional i Sistemit të administrimit të DM në Shqipëri

Stukturat e DM

Policia e shtetit

Policia gjyqësore

Prokuroria

Mbrojtja, avokatiaAsistenca psikologjike

Sistemi gjyqësor

Paraburgimi dhe burgjet

Ministria e Drejtësisë

KLD

Shkolla Magjistraturës dhe Fakultetet

Avokati i Popullit

Shërbimi social• Analiza e gjendjes aktuale

Baza ligjore e veprimtarisëStrukturat, njësitë për të mitur

• Renditja e standartet ndërkombëtare të kërkuara

• Probleme të evidentuara nga analiza e bazësligjore, strukturave, infrastrukturës

dhe veprimtarisë së institucionit dhe (jo) përputhshmërisë me standartet

26

Të vëmë mbi gjithcka fëmijët ....Të vëmë mbi gjithcka fëmijët ....

Parimet dhe Standardet

Kërkon prej të gjithë aktorëve

+ + + / - - -Njohuri të thella të ligjit njohje të kontekstit social

Qëndrimi korrekt ndaj

ligjit

Intersi më i lartë

Totali

Profesionalizëm, përg

jegjsh

mëri

Profesionalizëm, përgjegjsh

mëri

Ofrimin e më të mirës zgjidhje për fëmijët

Ofrimin e më të mirës zgjidhje për fëmijët

Realizim i interesit të

fëmijës

27

Fëmijët nuk janë kukulla që vetëm të lozim me ta. Ndonëse duhet të të

mos kujtojmë se humbasim kohë duke lozur me ta!

28

JU FALEMINDERIT