การทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมที่ ...research-system.siam.edu/images/904/05_ch2.pdf-ไวต อการร บเส ยงจ าพวก

บทท 2 การทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมทเกยวของ

2.1 การทบทวนเอกสาร/วรรณกรรมทเกยวของ รายงานผลการปฏบตการสหกจศกษาถงขนตอนและกระบวนการผลนเสยงของรายการ แซบซด ทางชอง ไทยแซบ ระหวางเดอนพฤษภาคมถงเดอนสงหาคม 2559 มง ศกษากระบวนการผลตเสยง รายการแซบ ซดใน 3 กระบวนการไดแก กระบวนการกอนการผลต (Pre-Production) กระบวนการการผลต (Production) และกระบวนการหลงการผลต (Post-Production) รวมถงการศกษาขนตอนการผลตเสยงในสตดโอ ของ บรษท ซทเอช จ ากด(มหาชน) รายงานสหกจเลมนมจดมงหมายเพอพ ฒนาศกยภาพจากบทเรยนทไดศกษามาวาสามารถน ามาประยกตใชไดจรง ในการทบทวนเอกสารและวรรณกรรมทเกยวของผศกษาในเรองตอไปนคอ 1. แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองแหลงก าเนดเสยง 2. แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองหลกการท างานในการรบเสยง 3. แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองการบนทกเสยง 4. แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองอปกรณประมวลผลสญญาณ 2.2 แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองแหลงก าเนดเสยง เสยง เปนคลนชนดหนงทเปนทคนเคยกนของมนษยเราซงมทงทเกดขนเองตามธรรมชาต เชน เสยงพดคย เสยงรองของคน และสตว เสยงน าตก เสยงฟารอง ฯลฯ และทเกดจากการสรางขน เชน เสยงสญญาณ เสยงเครองยนต เสยงดนตร ฯลฯ แหลงก าเนดเสยง - เครองดนตร - เสนเสยงของมนษย หรอ สตว - อปกรณอเลคทรอนกส เชน ล าโพง - ปรากฎการณทางธรรมชาต เชน ลมพด ฟารอง น าตก คลนทะเล - กจกรรมตางๆ เชน ตอกตะป

การเกดคลนเสยงและลกษณะของเสยง เสยง เกดจากการสนของวตถทเ ปนตนก าเนดเ สยงโดยพลงงานการสนสะเทอนน จะ

ถายทอดผานตวกลางท าใหอนภาคตวกลางสนไปมา สงผลใหเกดการเปลยนแปลงความดนในตวกลางทเสยงเคลอนทผานการเปลยนแปลงความดนในตวกลางทเสยงเคลอนทผาน ท าใหบาง

4

บรเวณภายในตวกลางมความดนสงกวาความดนทภาวะสมดล (สวนอด) และท าใหบางบรเวณภายในตวกลางมความดนต ากวาภาวะสมดล (สวนขยาย) ชนดของคลนเสยง คลนเสยง แบงตามชวงความถได 3 ชนด 1) คลนใตเสยง (Infrasonic Wave) มความถอยในช วง 0.1-20 Hz เกดจากการสนสะเทอนของวตถขนาดใหญ เชน แผนดนไหว คลนจากการสนสะเทอนในการกอสราง คลนสนสะเทอนจากการจราจร 2) คลน เสยง ทไดยน (Audible Sound Wave) มความถ 20-20,000 Hz เ ปน ค ลน เสยง ทประสาทหของคนปกตสามารถไดยน เกดจากการสนสะเทอนของวตถขนาดกลาง เชน เสยงพ ดคย (การสนของสายเสยงใน กลองล าคอ) 3) คลนเหนอเสยง (Ultrasonic Wave) มความถอยในชวงประมาณ20 kHz - 600 MHz เกดจากการสนสะเทอนของวตถขนาดเลก เช นการสนของผลกควอรตซจากการเห นยวน าดวยสนามไฟฟา การไดยนเสยง

เมอคลนเสยงตกกระทบหของมนษย หของมนษยจะเปลยนแปลงความดนทเกดขนจากคลนเสยง เปนกระแสประสาท ซงจะถกสงตอไปยงสมอง เพอตความหรอแปลความหมายของเสยงทไดยน องคประกอบส าคญของการไดยนเสยง

ม 3 ประการ คอ ตนก าเนดเสยง ตวกลาง และประสาทรบเสยง ความรสกในการไดยนเสยง ม 3 ลกษณะใหญ ๆ คอ - ความรสกทม-แหลม สมพนธกบ ความถของเสยง - ความรสกดง-คอย สมพนธกบ ความเขมของเสยง - ความไพเราะของเสยง สมพนธกบ รปแบบของคลนเสยง โดยเกดจากการผสมผสานกน

ของคลนเสยงหลายๆความถ ทมความเขมตางๆกน ระดบเสยงและความถ

ระดบเสยง คอ ลกษณะเฉพาะเกยวกบความรสกในการไดยนเสยงทท าใหผ ฟงสามารถแยกแยะไดวาเสยงทไดยนเปนเสยงสงหรอเสยงต า ส าหรบเสยงบรสทธทมความเขมเ สยงคงท ระดบเสยงจะเพมตามความถทเพมขน

5

- เสยงทมเปนเสยงทมระดบเสยงต า ความถต า (ความถต าสดทสามารถไดยนเสยงคอ 20 Hz) - เสยงแหลมเปนเสยงทมระดบเสยงสง ความถสง (ความถสงสดทสามารถไดยนเสยงคอ 20

kHz) เสยง Noise - เปนสญญาณระบบทไมตองการใหอยในระบบ อาจเกดความเสยหายตออปกรณได - เปนลกษณะของคลนเสยงทมการสมคาความถผสมกนไปมาอยางไมเ ปนระเบยบทงยาน

ความถ - มลกษณะของเสยงคลายกบเสยงซาเวลาทโทรทศนไมมภาพหรอรบคลนวทยไมได

ขอบเขตการไดยนเสยงของมนษย - ชวงความถหลกทเราสามารถไดยนเสยงคอชวงความถตงแต 20 Hz -20,000 Hz - หของเรามความไวตอเสยงทความถตางกน คอ จะไวทสดท 3,000 Hz - 4,000 Hz - ความเขมเสยงหรอยานไดนามคทหของมนษยสามารถทนไดอยท 120 เดซเบล - เพศหญงจะมความไวตอการรบเสยงความถสงไดดกวาเพศชาย - การรบรหรอสมผสความถสงจะลดลงตามอายทเปลยนไป (อาย 50 ปขนไป 10-15 kHz) - ยานไดนามคของการไดยน เสยงของมนษยอยทประ มาณ 120 เดซเบล แตถารบฟ ง

สญญาณเสยงทมความเขมเสยงมากกวา 90 เดซเบลเปนเวลานานๆ เราอาจจะสญเสยการไดยนไปแบบถาวร

ไมโครโฟนและการบนทกเสยง ไมโครโฟน คอ อปกรณหลกทใช ในการบนทกเสยงตางๆ โดยท าหนาทในการเปลยนรปแบบของพลงงานจากคลนเสยง (Sound Wave) ไปเปนพลงงานไฟฟา (Electrical) โดยจ าแนกออกไดเปน - ตามหลกการท างานในการรบเสยงเปน 3 ชนดคอ Dynamic / Ribbon / Condenser - ตามรปแบบทศทางการรบเสยง 3 ชนดคอ Omni / Unidirectional / Bi Directional - ตามลกษณะการใชงาน เชน Lavalier / Shotgun / Boundary / Wireless

(https://amfinewell.wordpress.com/2013/01/22/เสยงกบการไดยน สบคนวนท 11 สงหาคม 2559)

6

2.3 แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองหลกการท างานในการรบเสยง

Dynamic Microphone - อาศยหลกการเคลอนทของสนามแมเหลก (magneto-dynamic) เมอมคลนเสยงมากระทบ

แผน ไดอะแฟรมทท าจากเมทลลก ท าใหแผน ไดอะแฟรมซงมขดลวด ตดอยเกดการสนสะเทอน เกดการเคลอนทของขดลวดตดผานสนามแมเหลก ท าใหเกดการเหนยวน าของกระแสไฟฟา

- ขนาดของกระแสขนอยกบแรงสนสะเทอน หรอระยะสนของแผนไดอะแฟรม - ไมตองใชไฟเลยง (Phantom) ในการท างาน - มความไวในการรบเสยงไมสงเมอเ ทยบกบ Condenser Microphone - นยมใชรบเสยงทมแรงดนสงๆ เชน เสยงกระเดองกลอง หรอเสยงทม Attack สงๆ - ค าวา Dynamic หมายถง หลกการของไมคทใชการเคลอนทของแผนไดอะแฟรม

รปท 2.1 หลกการท างานของ Dynamic Microphone

Ribbon Mocrophone หลกการท างานคลายกบ Dynamic Microphone เปนการเคลอนทของแผนเหลกทท า

เปนรปรบบอนทมการสนสะเทอนตามแรงดนทเกดขนจากการสนสะเทอนของคลนเสยง โดย แบงเปน 2 แบบคอ - รบบอนแนวตง (Vertical Ribbon) เปนไมคแบบเกาซงมขนาดใหญและน าหนกมาก - รบบอนแนวนอน (Longitudinal Ribbon) เปนไมคแบบใหมทเลกลง และน าหนกเบา

7

Condenser Microphone - อาศยหลกการเกบประจของไฟ ฟา (Electromagnetic) โดยแผน ไดอะแฟรมอยใกลก บ

backplate จะมแบตเตอร ห รอแหลงจ ายไฟตอก บขวทงสอง ระยะหางระหวางแผ นไดอะแฟรมและ แผน backplate ทมการเคลอนทตามแรงสนสะเทอนของคลนเสยงทมากระทบ จะท าใหเกดศกยไฟฟาและการเกบประจขน แผนไดอะแฟรมจะท าใหเกดการคายประจซงเปนสดสวนกลบกนกบ ระยะการเคลอนทของแผนไดอะแฟรม

- มความไวในการรบเสยงสงกวา Dynamic Microphone - นยมใชในการรบเสยงทตองการรายละเอยดและความไวสง - ตองใช ไฟ เ ลยง (Phantom) แรงดน ขน าด 48 โวลตในการท างาน เพ อเ ลยงวงจรขยาย

สญญาณ

รปท 2.2 หลกการท างานของ Condenser Microphone ตามรปแบบทศทางการรบเสยง

รปแบบทศทางในการรบเสยงของไมโครโฟนส าหรบงานทตางกน แบงออกเปน 1. Omnidirectional : การรบเสยงทศทางโดยรอบ 2. Unidirectional : การรบเสยงทศทางเดยว

- cardioid : การรบเสยงเปนรปหวใจทดานหนาไมค - Supercardioid : ทศทางการรบเสยงแคบกวา Cardioid - Hypercardioid : ทศทางการรบเสยงแคบกวา Supercardioid - hemispherical : การรบเสยงเปนรปครงวงกลมทดานหนาไมค

8

- half-cardioid : - half-supercardioid :

3. Bidirectional : การรบเสยงสองทศทาง 4. ไมโครโฟนบางรนสามารถปรบทศทางรบเสยงไดมากกวา 1 แบบ

Omnidirectional - ทศทางการรบเสยงเปนแบบรอบทศทาง - นยมใชในการบนทกเสยง reverberation ของสถานท - ไมสามารถแยกเสยงรบกวนจากภายนอก (isolation) ไดมาก นอกจากจะตงไมคแบบใกล - ไวตอการรบเสยงจ าพวก Pop ไดนอย (เสยงทเกดจากลมหายใจแบบตางๆ) - ไมคมลกษณะ bass boost เมอรบเสยงใกลแหลงก าเนด - ส าหรบไมโครโฟนแบบ Condenser จะมการตอบสนองความถต านอยมาก เหมาะอยางยง

ส าหรบการบนทกเสยง pipe organ หรอ bass drum. - สวนใหญมราคาถก

รปท 2.3 ทศทางการรบเสยงของ Omnidirectional Microphone

Unidirectional - เปนไมคทมทศทางการรบเสยงเฉพาะทศทางหรอทางใดทางหนง - มทศทางการรบเสยงกระจายอยางทวถง ทดานหนาของไมโครโฟน มการตดเสยงในทศทาง

ดานหลงของไมโครโฟนไดสง

9

- ตดเ สยงจากสภ าพแวดลอมของสถาน ท (room acoustics) เ สยง รบกวนจากภ ายนอก(background noise) และเสยง รวจากแหลงก าเ นดอนๆ ทอาจเกดขน ขณะบน ทกเสยง (leakage)

- เหมาะส าหรบการบนทกเสยงหลายแหลงก าเนดพรอมๆกน เ นองจากมการตดเสยงรบกวนรอบขางไดด

- มลกษณะของ bass boost เมออยใกลแหลงก าเนด - มลกษณะของการ feedback เมอใชในระบบ sound-reinforcement ต า จงเหมาะส าหรบงาน

แสดงสด - มลกษณะการรบเสยงเหมาะส าหรบใชในการบนทกเสยงแบบ stereo mixing

Cardioid - เปนไมโครโฟนทนยมใชงานมากทสดในปจจบน - มรปแบบการรบเสยงคลายรปหวใจ - ขอดคอรบเสยง เฉพาะดานหนาแตไมรบเสยงดานหลง - นยมใชในการแสดงสดบนเวท เนองจากไมรบเสยงจากล าโพงมอนเตอร จงไมเกดการ

Feedback. - แบงยอยออกเปน 2 แบบคอ

o Supercardioid o Hypercardioid

รปท 2.4 ทศทางการรบเสยงของ Cardioid Microphone

Supercardioid - มระยะและวงในการรบเสยงระหวางรปครงวงกลมดานหนาและดานหลงตางกนมากทสด

10

- มรปแบบการรบเสยงเปนรปครงวงกลม เหมาะส าหรบการใชบนเวทแสดงสด (stage-floor) - มการตดเสยงรบกวนไดดกวารปแบบ cardioid - มการรบเสยงสภาพแวดลอมไดนอยกวารปแบบ cardioid

Hypercardioid - มการตดเสยงรบกวนดานขางของไมคไดมากกวารปแบบ unidirectional - มการตดเสยงรบกวนและเสยงรอบขางทอยรอบแหลงก าเนดเสยงไดสง

รปท 2.5 ทศทางการรบเสยงของ Supercardioid

รปท 2.6 ทศทางการรบเสยงของ Hypercardioid

11

ทง 2 แบบจะมการรบเสยงทแคบกวาปกต สามารถตดเสยง รบกวน และ Feedback จาก

รอบขางและดานหลงของ ไมโครโฟนไดดขน

Bi-Directional - มทศทางการรบเสยงเฉพาะทดานหนาและดานหลงของไมโครโฟน ,โดยสามารถตดเ สยง

ดานขางของไมโครโฟน - ลกษณะการรบเสยงคลายเลขแปด - เชน การสมภาษณทนงตรงขามกน หรอการบนทกเสยงรองกลม 2 กลม - เหมาะส าหรบการใชเปนไมโครโฟนเกบเสยงโดยรอบ (Overhead) ส าหรบวงออเครสตรา - นยมใชส าหรบการบนทกเสยงแบบ Blumlein stereo miking

รปท 2.7 ทศทางการรบเสยงของ Bi-Directional

(http://wavewave.awardspace.com/s%20kem.html แ ล ะ ร ป ภ าพ จ าก google ส บ คน ว น ท 11 สงหาคม 2559)

12

2.4 แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองการบนทกเสยง

Audio Post Production - กระบวนการในการสรางแทรคเสยง (soundtrack) ของงานหรอสอตางๆ. - ขนตอนในการควบคมและปรบปรงคณภาพเสยงทสรางขนมาทกเสยง (เสยงพ ด/ดนตร/

เอฟเฟกท ฯลฯ). - การควบคมและเพมอรรถรสของสอเหลานนตามความตองการของผก ากบและครเอทฟ - การควบคมเสยงส าหรบการออกอากาศรายการสดของโทรทศน ทตองมการบนทกเทป - สอทกสองานทกงานในปจจบนตองผานกระบวนการ Audio Post Production

ขนตอนการบนทกเสยงในสถานทระหวางการถายท า - เปนการบนทกบทสนทนาของตวแสดง เพอน าไปผสม เสยงจากขนตอนอนๆตอไป - Dialogue Editor จะตองเตรยมการอยางดทสด โดยอาจจะใชเสยงจากเทคทดทสด - ตรวจสอบการ sync (การใหภาพและเสยงตรงกน) - ก าจดสญญาณรบกวนภายนอกทเกดในการบนทกเสยง เพอใหไดเ สยงบทสนทนา

(Dialogue) ทสมบรณทสด กอนผานกระบวนการอนๆตอไป

การแกไขเสยงบทสนทนาทบนทกไวแลว ขนตอนนอาจเกดขนในกรณทมเ สยงรบกวนมากเกน ไป หรอเสยงทบนทกมาใชไมได

(อานบทไมด พดไมชดเจน มเสยงเครองบน เสยงรถวง ระหวางบทสนทนา) Dialogue Editor จะท าการ "cue" บทสนทนาน นเพอเตรยมส าหรบการ ADR. ตวแสดงจะตองมาบนทกเสยงซอมบทพดนนในสตดโอ โดยจะตอง Sync หรอ สมพนธกบภาพทเกดขน

Foley Recording - ตงชอตามผทคดคน Jack Foley, ถอเปนบดาแหงเทคนคการบนทกเสยง Foley - Foley effects คอเสยงทไดจากการบนทกการเคลอนไหวของตวละครทสอดคลองหรอซงค

กบภาพ แตกตางจาก เสยงแบคกราวนดของสงแวดลอม และ hard effects ทอาจจะเปนเสยงเอฟเฟกทประดษฐ

- ตวอยางของ Foley effects เชน เสยงฝเทาการเดน, การเคลอนไหวตางๆ, เสยงเสอผา ฯลฯ. - Foley Mixer คอคนทท าหนาทบนทกเสยง Foley

13

- Foley Walkers คอคนทท าเสยง Foley. - Foley Editor เปนผทน าเสยงทไดมาซงคกบภาพ

Sound Effects Editing and Design - เปนข น ตอน ท Sound Effects Editors และ Sound Designers ท าการ เพ มเ สยงเอฟ เฟ กท

ตางๆ - เสยงแบคกราวนตางๆ เชน : เสยงลม, แมน า,เสยงนกรอง,เสยงจราจร ฯลฯ - เสยง hard effects เชน: เสยงปน,เสยงปดประต,เสยงการชกตอยหรอตอส ฯลฯ - มการใช เทคโนโลยตางๆทาง Digital และ Analog ในการผลตเสยงเอฟเฟกทตางๆทไมเคย

ไดยนมากอน ทงนเพอเปนการสรางอารมณของภาพยนตรไปตามความตองการของผก ากบ

Music Composition แบงออกเปน 3 หมวดใหญคอ Score, Source และ Songs. - Score music คอ ดนตรประกอบในชวง on screen หรอ off screen ยก ตวอยางเชน radio

source music, phonograph records, TV show themes, when seen on a TV set in the shot - Source music อาจเปนเพลง original, ห รอลขสทธ ทอยใน Libraries แบง ตาม "generic"

ของเพลง - Contemporary films สวนใหญมกจะใช score และ source music รวมกน.

Music Editing Music Editor จะ ช วย Composer ใน การเนน ห รอย า ช วง ส าคญ ตา งๆ (dramatic) ของ

ภาพยนตร บอยครงอาจเรยกวา Music Supervisor โดยท Music Editor จะท าการก าหนดชวงส าคญตางๆของ ภาพยนตรโดยใช underscore หรอ source music ในการเวนชวง (punctuate) หรอบรรยายอารมณ (narrative) ช วงน นๆ เมอทงหมดบนทกลงไปแลว Music Editor จะเปนผทตดต อแกไขรวมถงตรวจสอบภาพรวมทงหมดระหวางดนตรประกอบและภาพใหสอดคลองกน กอนจะสงไปยงขนตอนตอไป

14

Mixing (หรอ Dubbing) Mixers มหนาทในการจดสมดลขององคประกอบ ทงหมด ไมวาจะเปน Dialogue (รวมทง

ADR), ดนตรประกอบ, เสยงเอฟเฟกท, และเสยง Foley Effects ภาพยนตรบางเรองมทม Mix เสยงหลายทม เพอใหทนก าหนดเขาฉาย

Location Sound การบนทกเสยง ambience และ dialogue ณ สถานทถายท า (นอกสถานท หรอ ในสตดโอ)

สงทส าคญส าหรบการบนทกเสยงลกษณะนคอเสยง dialogue หรอ เสยงบทสนทนา เสยงทบนทกไดตองสอดคลองกบภาพทถายท า Location sound recordist ตองบนทกเสยง ambience ของสถานทนนๆดวย เพอใชใน ขนตอนการตดตอหรอแกไข dialogue และเพอใหเกดความตอเนอง ส าหรบ scene นน

Mixing

เปนขนตอนในการผสมเสยงหรอจดระดบของเสยงตางๆ ทรวมกนใหเหมาะสม เอาทพ ทอาจเปน สเตรโอ หรอ Surround จะท าการเพมหรอใสเอฟเฟกทตางๆเชน Flanger , Delay , Chorus , Reverb หรอชดเชยความถ EQ ในข นตอนน การ Mix คอการสอให ผ ฟ ง รบรส ง ทผ ส ราง งาน ตองการ ไมมรปแบบตายตวขนกบแตละบคคลและ ประเภทของงาน (Music/TV/Radio)

ขอแนะน าในการ Mixing - ระดบของสญญาณ (Clipping / Distort) - เอฟเฟกทของเสยงไมควรมากเกนไป - ระหวางการ Mixing ควรมการหยดบาง เพอเปนการพกประสาทห ไมควรเกน

1-2 ช วโมง - ตรวจสอบซ าบอยๆ - ฝกฝนการฟงโดยเรยนรจากเพลงหรออลบมหลายๆแนว - Mixing เปนงานศลปะ ไมควรรบรอน

Monitoring

เปนขนตอนห รอระบบของการตรวจสอบงานเวลา Editing หรอ Mixing สวนประกอบส าคญ(ขนอยกบงาน)

15

- ชนดของล าโพง (Frequency Response) - ขนาดและรปรางของหองหรอสถานทท างาน (Studio / Bed Room) - ระยะหาง ความสง และต าแหนงการวางล าโพง (Near Field / Far Field) - ความดงของระดบสญญาณ (ประมาณ 85 dB)

Mastering

การท าตนฉบบของจรงกอนทจะน าไปใหโรงงานผลตหรอ ท าส าเนา - ปรบระดบและ EQ ของเพลงแตละเพลงใหเปน ทศทางเดยวกน - จดชองวางระหวางเพลง - การ Mixing และ Mastering ไมควรเปนคน เดยวกน - ไมมรปแบบตายตว ขนอยกบประสบการณของแตละคน

(https://th.wikipedia.org/wiki/การบนทกเสยง สบคนวนท 13 สงหาคม 2559)

2.5 แนวคดทฤษฎเกยวกบเรองอปกรณประมวลผลสญญาณ อปกรณประมวลผลสญญาณ คออปกรณทใช เพอการเปลยนคณลกษณะบางอยางของ

สญญาณเสยง สามารถแบงออกเปน 4 กลมคอ 1. Spectrum Processor อปกรณทมผลตอระดบความถในสเปคตรมของสญญาณ 2. Time Signal Processor อปกรณทมผลตอชวงเวลาของสญญาณและการซ าของสญญาณ

ตางๆ 3. Amplitude or Dynamic Processor อปกรณทมผลตอระดบความดงของสญญาณ 4. Noise Processor อปกรณทใชในการลดสญญาณรบกวน เพอใหสญญาณช ดเจนขนแตไมม

ผลตอลกษณะของเสยง ส าหรบอปกรณบางชนดสามารถเปลยนแปลงคณลกษณะของสญญาณไดมากกวา 1 อยาง

ในเวลาเดยวกน

1. Spectrum Processor

1.1 Equalizer (EQ) การชดเชยความถของสญญาณในชวงตางๆ แบงออกเปน Fixed-Frequency, Equalizer, Graphic Equalizer, Parametric Equalizer, Paragraphic Equalizer 1.2 Filters การลดทอนหรอกรองความถในยานทตองการ เชน Low Pass/ Hi Pass / Band

16

Pass / Band Reject 1.3 Psychoacoustic Processors การเพมความใส ความช ดเจน และคาแรคเตอรทส าคญ

ของ เสยงในเชงความถ เชน Aural Exciter หรอการเพมความเดนของเสยงรอง เปนตน

1.1 Equalizer (EQ)

อปกรณอเลกทรอนกสหรอการประมวลผลสญญาณทใชในการเปลยนแปลงสเปคตรมดวย การเพมหรอลดระดบสญญาณ ณ ยานความถทตองการ ค าศพทหรอตวแปรทส าคญซงเกยวของกบการประมวลผลของ EQ คอ - Boost : การเพมระดบสญญาณ ณ ยานความถทตองการ - Cut : การลดระดบสญญาณ ณ ยานความถทตองการ - Shelving : การเพมหรอลดระดบของสญญาณทงยาน โดยเรมจากความถทตองการ - Bell / Haystack : ลกษณะของสญญาณทเกดขนจากการ Boost หรอ Cut - Q Factor : คอคาก าหนดความกวางของชวงยานความถ

High / Low Shelf - High shelf เปนการ cut หรอ boosts ยานความถทสงกวาความถ cutoff ทก าหนดโดยผ

ใช.(ในรปเปนการลดทอนสญญาณทมความถสงกวา 8KHz ลงไป 9 dB) - Low shelf เปนการ cut หรอ boosts ยานความถทนอยกวาความถ cutoff ทก าหนดโดยผ

ใช.(ในรปเปนการเพมสญญาณทมความถต ากวา 100 Hz ขนอก 9 dB)

17

รปท 2.8 High / Low Shelf

Fixed-Frequency Equalizer อปกรณ EQ ทมหลกการท างานโดยการปรบระดบของสญญาณทยานความถทมความถ

กลางหรอ Center Frequency ตายตว สวนมากพบในสวน EQ ของอปกรณจ าพวกมกเซอร โดยอาจจะก าหนดความถกลางไวตงแต - 2 ยานความถ (High-Low) - 3 ยานความถ (High-Mid-Low) - มากกวา 3 ยานความถ (High - Mid Hi - Mid - Mid Lo - Low)

เชน Boost 350 Hz @ 18 dB หมายถงทความถกลาง 350 Hz จะมการเพมระดบสญญาณเปน 18 dB ซงอาจท าใหความถทยานตางๆ ใกลเคยงมผลไปดวย

รปท 2.9 Fixed-Frequency Equalizer

18

Graphic Equalizer อปกรณ EQ ทมลกษณะการท างานแบบ Fixed-Frequency ทหลายยานความถ (Band) โดยมลกษณะการปรบคา Boost/Cut ทใชปมเลอนสาเหตทเรยกวา Graphic เนองจากต าแหนงของปมเลอนบนหนาเครอง คลายกบภาพของการควบคมความถของสญญาณทงยานความถ ส าห รบ Graphic EQ โดยทวไป จะมขนาด 15 Band และ 31 Band

รปท 2.10 Dual 15 – Band Graphic Equalizer

Parametric Equalizer อปกรณ EQ ทมลกษณะการท างานแบบ Fixed-Frequency แตสามารถปรบคาตวแปร

(Parametric) ตางๆไดอยางตอเนอง ควบคมหรอปรบคาไดทงคาความถกลาง และของยานความถ ท าใหก าหนดความกวางและแคบของยานความถได

รปท 2.11 Fixed-Frequency Equalizer

19

Paragraphic Equalizer อปกรณทมการท างานรวมกนระหวางแบบ Parametric EQ และGraphic EQ

รปท 2.12 Paragraphic Equalizer

1.2 Filters อปกรณทใชส าหรบลดทอนระดบสญญาณของยานความถทก าหนด การลดทอนสญญาณ

ดวย EQ และ Filters จะมลกษณะของสญญาณทแตกตางกนคอ - EQ จะมการเปลยนแปลงเฉพาะชวงของยานความถทก าหนด และสามารถปรบระดบ

สญญาณท ยานความถนนๆได - Filters จะมผลกระทบตอยานดานขางของยานความถทก าหนดไปดวย และไมสามารถปรบ

ระดบสญญาณได โดยมากจะเปนลกษณะของ Preset โดยชนดของ Filters มดงน 1. High and Low Pass Filters 2. Band Pass and Band Reject Filter 3. Notch Filter - เ ปนอปกรณกรองความถทยานความถทแคบมาก เหมาะส าหรบการใช

งานบาง อยางเทานน เชน การตดสญญาณรบกวนของ AC ทอยในสญญาณ (60 Hz)

20

High Pass Filters and Low Pass Filters

รปท 2.13 High Pass Filters and Low Pass Filters

Cut Off Frequency ความถทมการCut / Boost ถง 3 dB

Band Pass/Reject Filter

Band Pass Boosting :ในรปเปนการเพมสญญาณทมความถรอบความถกลางหรอ Centre Frequency ในยานแคบๆ ขนอก 9 dBBandwidth

รปท 2.14 Band Pass Boosting

Bandwidth Bandpass(Band Reject) :ในรปเปนการยอมใหผานทงยานความถมเพยงความถ

รอบความถกลางหรอ Centre Frequency ในยานแคบๆ ทถก Cut ลงไป 6 dB

21

รปท 2.15Bandwidth Bandpass(Band Reject)

2. Time Signal Processor อปกรณทใช ในการประมวลผลเรองของเวลาทเกยวของกบสญญาณ โดยสวนใหญคอการ

หนวงของเสยง และ การยดเยอของเสยง (Reverberation และ Delay) หลกการส าคญคอ การน าสญญาณเขามารวมกบสญญาณทผานการหนวงของเวลาตางๆ ท าใหไดผลลพธของเสยงทมลกษณะของเสยงกอง เสยงสะทอน และเสยง Reverb เทคนคการหนวงเวลาของสญญาณอาจท าไดหลายวธ เชน

o การใชการสะทอนกลบไป-มาของวตถ o การใชวงจรหนวงเวลาของสญญาณ o การใชการประมวลผลแบบดจตอล

อปกรณหลกๆของการประมวลผลดงกลาวเชน o Reverberation o Delay

2.1 Reverberation การสงสญญาณทไมม Reverb (Dry Sound) เขาสระบบเพอใหไดสญญาณทม Reverb (Wet Sound) เพอสรางหรอจ าลองสญญาณทม reverb ขนมาสวนใหญแลวอปกรณดาน Reverb จะใชในการสรางมตของเสยง อปกรณ Reverb ทนยมใชมดวยกนทงหมด 3 แบบคอ

22

- Acoustic Chamber Reverberation : การใ ช กลองหรอห องจ าลองส าหรบสรางสญญาณ Reverb

- Plate Reverberation : การใช อปกรณอเลกทรอนกสทมลกษณะเปนแผนเหลกบาง หลายๆแผนทสามารถสนสะเทอนได เมอสงสญญาณเขาไปในระบบดงกลาว จะท าใหเสยงทมความซบซอนกนเกดขน

- Digital Reverberation : การใช การประมวลผลสญญาณทางดจตอลเพอสรางการหนวงเวลาทคาตางๆขนมา ท าใหไดผลลพธคอเสยงทฟงดคลายม Reverb สญญาณทไดจากการสรางแตละชนดจะไมเหมอนกน เพราะคา Reverb ในแตละความถ

ตางกน

รปท 2.16 Acoustic Chamber Reverberation

รปท 2.17 Plate Reverberation

23

รปท 2.18 Digital Reverberation

2.2 Delay มความหมายถงชวงเวลาระหวางเ สยงและสญญาณทเกดการซ ากน โดยการจ าลองเสยง Delay ท าไดโดยหนวงเวลาของสญญาณทคาตางๆ ท าใหสามารถสรางเสยง Delay ไดหลายรปแบบ นอกจากน นยงสามารถสรางเสยงกอง (Echo) ไดเชนกน ปจจบนเรานยมใชอปกรณทางดจตอลในการสรางสญญาณ Delay เนองจากใชงานไดงาย และ สามารถประยกตท าใหเกด Effect ของเสยงอนๆไดมากมาย สามารถน าไปรวมกบการประมวลผล สญญาณแบบอนๆ เพอสราง Effect ของสญญาณรปแบบใหม ๆ เชน - Doubling - Chorusing - Slap Back echo - Prereverb Delay : (Flanging / Phasing / Morphing)

Doubling การจ าลองเอฟเฟกทเสยงทเกดจากแหลงก าเนดเสยง 2 แหลงทก าเนดเสยงในเวลาเดยวกน ผลลพธ เมอคาหนวงเวลาถกตงใหอยในชวงสนๆ (ประมาณ 15-35 ms) และผสมกบสญญาณเดม (Dry Signal) จะท าใหเกดการจ าลองเสมอนกบการ ซอนทบของเสยง บางครงอาจมการเปลยนระดบเสยงและเฟส เพอการสรางอมเมจของเสยง

Chorusing เสยงทเกดจากสวนผสมของเสยงทคาหนวงเวลาตางๆกน ตงแต 20 - 45 ms โดยแตละเสยงมการจนระดบ เสยงใหแตกตางกนไปเลกนอย การสรางสญญาณ Delay เกดจากวงจร LFO (Low Frequency Oscillator) ผลลพธท าใหเกดเ สยงประสานกน เชน การเ ลยนแบบการรองประสานเสยง หรอการเลน ดนตร ชนดเดยวหลายๆชนพรอมกน (Unison)

24

Flanging คอ เอฟ เฟ กทของเสยง แบบ Time Delay ท เกดจาก การผสมสญ ญาณ เสยงเ ดมก บ

สญญาณเสยงอนเดยวกนทมคาการหนวงเวลาสนๆ การสรางสญญาณ Delay เกดจากวงจร LFO (Low Frequency Oscillator) มกมการน าคณสมบตในเรอง Phase ของเสยงมา ใชประกอบดวย Echo

การจ าลองการสะทอนของเสยงโดยมคาหนวงของ เวลาตงแต 100 มลลวนาทขนไป ในธรรมชาตระดบสญญาณเสยงหรอ Amplitude ของเสยงสะทอนจะนอยกวาเสยงเดมและลดลงไปเรอยๆ

รปท 2.19 Digital Delay Processor

3. Dynamic Signal Processor

อปกรณทใช ในการประมวลผลทางดานไดนามค หรอ แอมปลจด ของสญญาณซงมผลท าใหไดนามคของสญญาณเสยง เปลยนแปลง ดวยจดประสงคคอ - ท าใหไดนามคของสญญาณทไดเตม โดยยงอยในชวง Dynamic range ของอปกรณตางๆ - ท าให Dynamic range ของสญญาณราบรน (Smooth) โดยการเพมระดบเฉลยของสญญาณ

ใหมากขน ผลลพธคอ จะไดเสยงทมความคมชดและแนนขน - เพมยาน dynamic range ส าหรบเสยงกระแทก และเอาเสยง รบกวนทไมตองการออก การจดการทางดานไดนามคของเสยงแบบตางๆคอ

o Compressing o Limiting o De-essing o Expanding o Noise-Gating o Pitch Shifting

25

3.1 Compressing อปกรณทใชส าหรบควบคมการเปลยนแปลงทางดานไดนามคของสญญาณ โดยเฉพาะการ เปลยนแปลงของ Dynamic Range ปรบระดบของสญญาณใหสมดล ประกอบไปดวยวงจรของCompression Amplifier (วงจรขยาย) แตกตางจาก Amplifier ทวๆไป คอ - เพมสญญาณ Input วงจรจะลด gain ของสญญาณลง - ลดสญญาณ Input วงจรจะเพม Gain ของสญญาณขน - โดยทวไปแลวการใชงาน Compressor จะประกอบไปดวย 4 คาตวแปรทส าคญ

o Compression Ratio : อตราสวนการ เปลยนแปลงไดน ามคระหวาง Input ก บ Output

o Compression Threshold : ระดบสญญาณทการ Compression จะเกดขน o Attack Time : ระ ยะ เว ลา ท ส ญ ญ าณ ก าล ง จะ ถก Compressor เ ร มท า กา ร

Compression หลงจากคา Threshold o Release Time : ระยะเวลาทสญญาณทผานการ Compression แลวเรมเขาส สภาวะ

ปกต

Compression Ratio เ ป น อ ตร าส ว น ข อ ง กา รล ด ค า gain ข อ ง ส ญ ญ าณ Input ใ น อ ป ก ร ณ จ าพ ว ก

Compressor/Limiters โดยการก าหนดของผใช ในรปเปนการแสดงการ compress สญญาณ ในอตราสวน 2:1 ทจะเ รมเกดขนเมอระดบสญญาณมคามากกวา 9 dB.(อตราสวน 2:1 หมายถงคา gain จะลดลง 1 dB ต อระดบเสยงท เหนอกวา threshold 2 หนวย)

รปท 2.20 Compression Ratio

26

รปท 2.21 Compression Threshold

Soft Knee ลกษณะการกดของสญ ญาณท Threshold point ใหน มนวลกวาเปนผลใหยงคงความเปน

ธรรมชาตส าหรบ ไดนามคของสญญาณเสยง

รปท 2.22 Soft Knee

เปน ลกษณะการกดสญญาณท Threshold point โดยทนททนใด ใช ในการจ ากดระดบ

สญญาณไมใหเกดการ Clipping

รปท 2.23 Hard Knee

27

3.2 Limiters อปกรณทท าหนาทคลาย Compressor เพยงแตมการบบอดของสญญาณเอาทพ ทต ากวาสญญาณอนพทเสมอ ท าหนาทในการจ ากดระดบไดนามคของสญญาณไมใหมากกวาคาทก าหนด นยมใชในการก าหนดระดบสญญาณกอนเขาเครองสงสญญาณ เพอปองกนการเกดการบดเบอน ของสญญาณ การเกดคา Peak หรอโหลดทมากเกนไป

รปท 2.24 Limiters

3.3 De-esser อปกรณหรอเครองมอทเกดจากการรวมวงจร Compressor และ Parametric EQ ไวดวยกน

ใชส าหรบจ ากดเสยงในลกษณะ “S” “Z” “Z” “ch” “ซ” จากเสยงรองหรอเสยงพด

3.4 Expander ท าหนาทตรงขามกบ Compressor นนคอเพม Dynamic Range ใหกบสญญาณเสยงเอาทพ ท

มกนยมใชในการลดหรอขจดเสยง Noise ตางๆใหนอยลง

รปท 2.25 Expander

28

3.5 Noise Gate อปกรณทใชส าหรบก าจดเสยงรบกวนทมในสญญาณอนพท (ชวงเงยบ) เรมทคา Threshold

วงจรจะเรมท างานตามคา Envelope ของสญญาณ เสยง (Attack / Release) ทลดลงจนถงระดบของ Threshold ทก าหนดสญญาณกจะถกตดออก หรอปดโดยทนท

รปท 2.26 Noise Gate

3.6 Pitch Shifter อปกรณทใชการ Compression และการ Expansion สญญาณเพอแกไขการ Pitch ของเสยง

ส าหรบการแกไขเ รอง Pitch , การสรางเ สยง Effect หรอแกไขความยาวของบทพด บางครงเราเรยกวา Time compression / Expansion Processor

4. Noise Processors

อปกรณทใชในการลดหรอก าจดเสยงรบกวนหรอ Noise ออกจากสญญาณ Audio เรมใชในการลดสญญาณรบกวนทเกดขนเนองจากระบบการบนทกเสยงบนเทปแมเหลก เพอ ปรบปรงและเพม Dynamic Range ของสญญาณ กระบวนการลดสญญาณรบกวนหรอ Noise Reduction มดวยกนสองแบบคอ - Double-Ended Noise Reduction : ลดสญญาณรบกวนทงกอนการ Encoded เพอบนทกลง

บน เทปและหลงจากการ Decoded ออกจากเทป ระบบทนยมใชคอ

o Dolby System o dbx System

- Single-Ended Noise Reduction : ลดสญญาณรบกวนขณะเลนกลบหรอ Playback เทานน

29

Multi-Effect Signal Processor อปกรณทรวมการท างานของการ Signal Processor หลายแบบไวในตวเดยวกน สามารถปรบคาตวแปร หรอเปลยนแปลงลกษณะของสญญาณไดหลากหลาย โดยสวนใหญแลวอปกรณประเภทดงกลาวมกเปนแบบดจตอล

รปท 2.27 Multi-Effect Signal Processor Digital Signal Processor Plug-Ins เปนระบบประมวลผลทอยในรปซอฟทแวร ใช ส าหรบการท างานรวมกบระบบเสยงดจตอลบน Hard-disk Recording การประมวลผลทนยมใชสวนใหญเชน EQ,Compression และ Reverb Plug-Ins มความหมายมาจากค าวา (Plug-it-ins) เปรยบเทยบคลายกบน าโปรแกรมยอยมาตอเพมเขาไปเสมอนใชอปกรณจรงภายนอก ใชงานงายและมความยดหยนสง (การแสดงผล / Bypass / Preset)

รปท 2.28 Digital Signal Processor Plug-Ins

(http://www.audiocity2u.com/Knowledge-ความรทวไป-ดานเครองเสยง/องคประกอบระดบเสยงเสยง-Audio-system-components.html สบคนวนท 24 สงหาคม 2559)