ชุดการสอน เรื่อง พัฒนาการของไทยสมัยรัตนโกสินทร์ · 2. ท าแบบทดสอบกอนเรียน

ชดการสอน เรอง พฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (ประวตศาสตร)

ชนมธยมศกษาปท 3

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ธวชชย ยะถา คร ช านาญการ

โรงเรยนแมจนวทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 36 ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

กระทรวงศกษาธการ

ค าน า ชดการสอน เรอง พฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา

ศาสนา และวฒนธรรม (ประวตศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 3 จดท าขนเพอใชเปนแนวทาง ในการศกษาและการพฒนาการเรยนการสอน กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (ประวตศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 3 เพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรเปนไปตามล าดบขนตอนอยางมประสทธภาพ ผจดท าไดศกษาคนควาเอกสารและต าราตางๆ ทเกยวของกบการท าชดการสอน เพอใหเกดความชดเจนถกตองตามหลกวชาการ ชดการสอนมทงหมด 5 ชด ดงน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร ชดท 2 พฒนาการดานการเมองการปกครองสมยรตนโกสนทร ชดท 3 พฒนาการดานสงคมสมยรตนโกสนทร ชดท 4 พฒนาการดานเศรษฐกจสมยรตนโกสนทร ชดท 5 ความสมพนธระหวางประเทศสมยรตนโกสนทร

ในแตละชดการสอนนกเรยนสามารถน าไปศกษาไดดวยตนเอง ผจดท าขอขอบพระคณผอ านวยการโรงเรยน เพอนคร และผเชยวชาญ ทใหค าปรกษาและแนะน าในการจดท าชดการสอนชดน ผจดท าหวงเปนอยางยงวาชดการสอนชดนจะน ามาซงประโยชนในการพฒนาและสงเสรมใหนกเรยนมทกษะในรายวชาประวตศาสตรและน าความรทไดรบไปประยกตใชใหเกดประโยชนตอไป

ธวชชย ยะถา

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ก

สารบญ หนา

ค าน า …………………………………………………………………………………………………………………… ก สารบญ ………………………………………………………………………………………………………………… ข ค าชแจงส าหรบคร …………………………………………………………………………………………………. 1 ค าชแจงส าหรบนกเรยน …………………………………………………………………………………………. 2 สาระส าคญ ตวชวด จดประสงคการเรยนร ………………………………………………………………. 3 แบบทดสอบกอนเรยน …………………………………………………………………………………………… 4 บตรความร เรอง การสถาปนากรงรตนโกสนทร ……………………………………………………….. 6 บตรกจกรรมท 1 …………………………………………………………………………………………………… 25 บตรกจกรรมท 2 …………………………………………………………………………………………………… 26 บตรกจกรรมท 3 …………………………………………………………………………………………………… 27 บตรกจกรรมท 4 …………………………………………………………………………………………………… 28 แบบทดสอบหลงเรยน ……………………………………………………………………………………………. 29 ภาคผนวก …………………………………………………………………………………………………………….. 31 แนวค าตอบบตรกจกรรมท 1 ………………………………………………………………………………….. 32 เฉลยบตรกจกรรมท 2 ……………………………………………………………………………………………. 33 เฉลยบตรกจกรรมท 3 ……………………………………………………………………………………………. 34 เฉลยบตรกจกรรมท 4 ……………………………………………………………………………………………. 35 เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน ……………………………………………………………………… 36 เกณฑการประเมน ………………………………………………………………………………………………….. 37 บรรณานกรม ………………………………………………………………………………………………………… 38

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ข

ค าชแจงส าหรบคร

ชดการสอน เรอง พฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (ประวตศาสตร) ชนมธยมศกษาปท 3 มล าดบขนตอนการใชดงน 1. ใชชดการสอนประกอบการจดกระบวนการเรยนร กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 2. กอนใชชดกจกรรมใหทดสอบกอนเรยนเพอประเมนความรเบองตนของผเรยน และใหศกษาค าแนะน าในการใชกอน 3. ครตองเตรยมความพรอมกอนท ากจกรรมทงวสดอปกรณประกอบการท ากจกรรมและสถานทส าหรบท ากจกรรม 4. ใหเวลานกเรยนไดศกษาบตรความรกอนท ากจกรรม 5. นกเรยนปฏบตกจกรรมถอเปนการเรยนรระหวางเรยน 6. เมอท ากจกรรมเสรจแลว นกเรยนตองตรวจสอบและศกษาผลทไดจากการท ากจกรรมรวมกบครและเพอน 7. นกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยนเพอประเมนความรหลงจากใชชดกจกรรม

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

1

ค าชแจงส าหรบนกเรยน

กอนทนกเรยนจะศกษาชดการสอนในเลมน ใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนดงน 1. ท าความเขาใจจดประสงคการเรยนรกอนศกษาเอกสารประกอบการเรยนร

2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ ลงในกระดาษค าตอบ 3. นกเรยนตองมความซอสตยตอตนเอง ไมดเฉลยกอนท าแบบทดสอบ 4. ศกษาชดการสอนตามขนตอน และท ากจกรรมดวยความตงใจ 5. ขณะทศกษาชดการสอน หากนกเรยนมปญหาหรอขอสงสยสามารถสอบถามขอค าปรกษาครผสอนไดทนท 6. เมอศกษาชดการสอนจบแลวใหท าแบบทดสอบหลงเรยน และตรวจค าตอบจากเฉลยทายเลม 7. นกเรยนตองมความรบผดชอบ รกษาเอกสารนใหอยในสภาพด ไมขดเขยนขอความใดๆ ลงในเอกสารและใหสงคนตามเวลาทก าหนด

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

2

ชดการสอน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร 1. สาระส าคญ

การศกษาความเปนมาของการสถาปนาราชวงศจกรและการสถาปนากรงเทพมหานครเปนราชธานของไทย รวมถงเหตผลในการยายราชธานจากธนบรมาฝงทศตะวนออกของแมน าเจาพระยาปจจยทมผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทรประกอบดวยปจจย ทางดานสงคมและวฒนธรรม ซงลวนเปนปจจยส าคญตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยสมยรตนโกสนทร บทบาทของพระมหากษตรยแหงราชวงศจกรในการสรางสรรคความเจรญและความมนคงของชาตมความส าคญในการชวยฝกกระบวนการคดวเคราะหอยางมเหตผล รวมทงยงชวยท าใหเขาใจพฒนาการทางประวตศาสตรไทยสมยรตนโกสนทรอกดวย 2. ตวชวด ส 4.3 ม.3/1 วเคราะหพฒนาการของไทยสมยรตนโกสนทรในดานตางๆ ส 4.3 ม.3/2 วเคราะหปจจยทสงผลตอความมนคงและความเจรญรงเรองของไทยสมยรตนโกสนทร 3. จดประสงคการเรยนร 1. นกเรยนสามารถอธบายความเปนมาของการสถาปนาราชวงศจกรและการสถาปนากรงเทพมหานครเปนราชธานของไทยได 2. นกเรยนสามารถวเคราะหเหตผลในการยายราชธานได 3. วเคราะหและอธบายปจจยส าคญทสงผลตอความมนคงและเจรญรงเรองของไทยในสมยรตนโกสนทรได 4. นกเรยนวเคราะหและอธบายบทบาทของพระมหากษตรยในราชวงศจกรทกพระองคลวนมบทบาทส าคญตอความมนคงและความเจรญรงเรองของอาณาจกรได 5. นกเรยนปฏบตตามคณลกษณะดานความใฝเรยนร และรกชาต ศาสน กษตรย

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

3

แบบทดสอบกอนเรยน

ชดท 1 การสถาปนา ค าชแจง นกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท () ทบหนาขอทถกตองเพยงขอเดยว (10 คะแนน)

1. สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกปราบดาภเษกขนเปนปฐมกษตรยแหงราชวงศจกรเมอใด ก. 6 เมษายน 2325 ข. 5 ธนวาคม 2482 ค. 12 สงหาคม 2475

ง. 5 พฤษภาคม 2482

2. พระนามปฐมกษตรยแหงราชวงศจกรคอขอใด ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

3. เหตผลส าคญททรงยายราชธานจากกรงธนบรมาอยฝงกรงเทพมหานครคอขอใด ก. กรงธนบรไมอดมสมบรณ

ข. กรงธนบรมทราบกวางขวาง ค. กรงธนบรมแมน าไหลผานนอย ง. กรงธนบรมพนทคบแคบ ขยายเมองไมได

4. ทตงราชธานแหงใหมเดมเปนทอยอาศยของคนกลมใด ก. ชมชนชาวจน ข. ชมชนชาวลาว ค. ชมชนชาวเขมร

ง. ชมชนชาวมอญ

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

4

5. ในสมยรชกาลใดททรงเปลยนนามราชธาน “กรงเทพมหานคร บวรรตนโกสนทร มหนทรายธยา มหาดลกภพ นพรตนราชธานบรรมย อดมราชนเวศนมหาสถาน อมรพมานอวตารสถต สกกะทตตยวษณกรรมประสทธ” เปน “กรงเทพมหานคร อมรรตนโกสนทร” ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

6. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบปจจยทท าใหอาณาจกรไทยสมยรตนโกสนทรมความเจรญรงเรอง ก. การตงราชธานใกลปากแมน า

ข. มเสนทางตดตอกบตางประเทศไดสะดวก ค. อยบนเสนทางการคาระหวางจนและญปน

ง. เปนเมองทาส าคญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

7. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบรตนโกสนทรตอนตน ก. เครองเทศกลายเปนสนคาออกทส าคญ ข. สงครามไทยพมาสนสดลงเมอพมาเสยเอกราชใหฝรงเศส ค. ในสมยรตนโกสนทรตอนตนไมมการขยายอ านาจทางการเมอง

ง. สมยรตนโกสนทรตอนตนสวนใหญเปนการคากบจนในระบบบรรณาการ

8. พระมหากษตรยพระองคใดทรงจดระเบยบการปกครองสงฆสงคายนาพระไตรปฎกใหถกตอง ก. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

9. ในสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยขอใดกลาวถกตอง ก. เปนยคทองแหงวรรณกรรมและศลปกรรม ข. ฟนฟพระราชพธบรมราชาภเษก ค. ใหขนนางสวมเสอเวลาเขาเฝาฯ ง. เกดการปฏรปทางการเงน

10. ประเทศไทยเขารวมกบฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 ในรชสมยใด ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ก. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

5

บตรความร เรอง การสถาปนากรงรตนโกสนทร

การสถาปนาราชวงศจกร

ภาพพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/19489-029851/

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (รชกาลท1) ทรงไดรบการสนบสนนจากขนนางและไพรฟาประชาชนใหปราบดาภเษกขนครองราชสมบต เมอวนท 6 เมษายน 2325 ภายหลงทพระองคทรงปราบจลาจลในกรงธนบรแลวไดทรงเหนวากรงธนบรไมเหมาะสมทจะเปนราชธานอกตอไป จงโปรดเกลาฯ ใหขนนางคมชางและไพรพลไปสรางราชธานแหงใหมทางฝงตะวนออกของแมน าเจาพระยา

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

6

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชไดโปรดเกลาฯ ใหประกอบพระราชพธบรมราชาภเษกโดยสงเขปเมอวนท 10 มถนายน พ.ศ. 2325 ไดทรงสถาปนาราชวงศจกรขนเนองจากทรงเคยมบรรดาศกดเปนเจาพระยาจกรมากอน และไดสถาปนาพระราชวงศานวงศใหมอสรยศกดตามพระราชประเพณโดยทรงสถาปนาพระราชบดาเปนสมเดจพระปฐมบรมมหาชนก องคพระปฐมวงศสถาปนาสมเดจพระอนชาธราชเจาพระยาสรสหพษณวาธราช (บญมา) เปนกรมพระราชวงบวรมหาสรสงหนาทต าแหนงกรมพระราชวงบวรสถานมงคลหรอวงหนา สถาปนาสมเดจพระพนางเธอสองพระองคเปนเจาฟากรมสมเดจพระเทพสดาวดและเจาฟากรมสมเดจพระศรสดารกษ สถาปนาสมเดจพระเจาหลานเธอพระยาสรยอภย (ทองอน) เปนเจาฟากรมหลวงอนรกษเทเวศรต าแหนงกรมพระราชวงบวรสถานพมขหรอวงหลง

นอกจากนยงทรงแตงตงขนนางทประกอบความดความชอบประกอบดวย อครมหาเสนาบด 2 ต าแหนง คออกขรสนทรเสมยนตรา (สน) เปนเจาพระยารตนาพพธ สมหนายกและพระยาเพชรบรณ (ปล) เปนเจาพระยามหาเสนาสมหพระกลาโหมและจตสดมภ 4 ต าแหนง ไดโปรดเกลาฯใหหลวงอนทราธบดสหราชรองเมองเปนพระยายมราช กรมพระนครบาล เสนาบดกรมเวยง พระยาธรรมมาธกรณ (บญรอด) เปนเจาพระยาธรรมมาธกรณเสนาบดกรมวง พระยาพพฒนโกษา (สน) เปนเจาพระยาพระคลงเสนาบดกรมคลงและเจาพระยาพลเทพ (ปน) เสนาบดกรมนา รวมทงเหลาขนนางทมความดความชอบอนๆ โปรดเกลาฯ ใหด ารงต าแหนงเจาเมองหรอรบพระราชทานยศต าแหนงและบรรดาศกดสงขน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

7

การสถาปนากรงเทพมหานครเปนราชธานไทย

ภาพพระบรมมหาราชวงในอดต

http://www.trueplookpanya.com/new/cms_detail/knowledge/24496-036460/

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชเมอเสดจขนครองราชยเปนปฐมวงศจกรแลวทรงพจารณาเหนวากรงธนบรไมเหมาะสมทจะเปนราชธานอกตอไปเนองจากมพนทคบแคบและขนาบดวยวดแจง (วดอรณราชวราราม) และวดทายตลาด (วดโมลโลกยารามราชวรวหาร) ท าใหไมสามารถขยายเมองใหกวางขวางได ประกอบกบทางฝงตะวนตกของแมน าเจาพระยามน าเซาะตลงพงอยเสมอ ทงเมองธนบรมสภาพเปนเมองอกแตกเพราะมแมน าเจาพระยาไหลผานกลางเมองเวลามศกสงครามจะเสยเปรยบขาศก การระวงรกษาเมองท าไดยาก พระองคจงโปรดเกลาฯ ใหยายราชธานมาอยฝงตะวนออกของแมน าเจาพระยาเพราะมชยภมทเหมาะสมส าหรบการปองกนขาศก เนองจากบรเวณดงกลาวเปนหวแหลมมแมน าเจาพระยาเปนปราการธรรมชาตทงทศตะวนตกและทศใตหากขดคลองทางทศเหนอและทศตะวนออกจะท าใหราชธานแหงใหมมล าน าลอมรอบเปนคเมองสรางความมนคงใหราชธานได นอกจากนยงเปนบรเวณทมพนทราบกวางขวางสามารถขยายตวเมองออกไป เพอสรางราชธานใหงดงามยงใหญสมกบการเปนศนยกลางของอาณาจกรรตนโกสนทร

บรเวณทจะสรางราชธานแหงใหมน เดมเปนถนอาศยของชมชนชาวจน ภายใตการดแลของพระยาราชาเศรษฐ พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชจงโปรดเกลาฯ ใหชมชนชาวจนยายไปสรางบานเรอนในทแหงใหม ในระหวางบรเวณคลองวดสามปลมถงคลองส าเพง ตอมาบรเวณนเรยกวาส าเพง พรอมชดเชยคาเสยหายให

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

8

การสรางพระนครแหงใหม ไดยดแบบอยางของพระราชวงหลวงในกรงศรอยธยา ทงรปแบบการกอสรางพระนครและการสรางพระบรมมหาราชวง เชน สรางพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดารามไวในเขตพระบรมมหาราชวงส าหรบประดษฐานพระพทธมหามณรตนปฏมากร เชนเดยวกบวดพระศรสรรเพชญในพระราชวงกรงศรอยธยา ในการกอสรางไดใชแรงงานจากการเกณฑไพรหลวง ไพรสมจากหวเมองตางๆ รวมทงเชลยชาวเขมรและชาวลาว ในการนทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหรอปอมวไชเยนทรและก าแพงเมองธนบรทตงอยทางฝงฟากตะวนออกเพอขยายพระนครใหกวางออกไปและเพอปองกนการโจมตจากขาศกจงโปรดเกลาฯ ใหขดคลองเปนคเมองทางดานทศตะวนออกและทางทศเหนอ โดยขดคลองคพระนครตงแตบางล าพมาออกแมน าทางทศใตเหนอวดสามปลม พระราชทานนามวาคลองรอบกรง และใหขดคลองตงแตปากคลองรอบกรงทางใตไปจนถงปากคลองดานเหนอและโปรดเกลาฯ ใหขดคลองหลอด จากคลองคเมองเดม 2 คลองออกไปบรรจบคลองรอบกรงทขดใหม นอกจากนยงโปรดใหขดคลองใหญเหนอวดสระเกศอกคลองหนง พระราชทานนามวาคลองมหานาค เปนทส าหรบประชาชนชาวพระนครไดลงเรอเลนเพลงเหมอนสมยอยธยา การขดคลองดงกลาวเปนผลใหราชธานแหงใหมมล าน าลอมรอบเปนคเมองนอกจากนยงโปรดใหสรางก าแพงพระนครและปอมปราการรอบพระนครดวย

การสรางพระนครและพระบรมมหาราชวงเสรจสนใน พ.ศ. 2328 แลวไดทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหจดพระราชพธบรมราชาภเษกอยางเตมแบบแผนโบราณราชประเพณและจดพธสมโภชพระนครพรอมทงพระราชทานนามราชธานแหงใหมวา “กรงเทพมหานคร บวรรตนโกสนทร มหนทรายธยา มหาดลกภพ นพรตนราชธานบรรมย อดมราชนเวศนมหาสถาน อมรพมานอวตารสถต สกกะทตตยวษณกรรมประสทธ” ตอมาพระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวเปลยนนามราชธานเปน “กรงเทพมหานคร อมรรตนโกสนทร”

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

9

ปจจยทสงผลตอความมนคงและเจรญรงเรองของไทยสมยรตนโกสนทร

รตนโกสนทรตอนตนเปนชวงสมยทอาณาจกรไทยไดสบทอดความเจรญรงเรองมาจากสมยอยธยาและธนบร และมการเสรมสรางความมนคงและความเปนปกแผนสบตอมา ซงสงผลใหอาณาจกรไทยมความเปนเอกภาพ สามารถสรางสรรคความเจรญไดตอเนองสบถงปจจบน ปจจยส าคญทท าใหอาณาจกรไทยสมยรตนโกสนทรมความมนคงและเจรญรงเรอง ประกอบดวย

ปจจยทางภมศาสตร

อาณาจกรรตนโกสนทรตงอยในบรเวณลมแมน าเจาพระยาทอดมสมบรณผคนสามารถด ารงชวตดวยการเกษตรทงการเพาะปลก เลยงสตวและประมง เชนเดยวกบอาณาจกรอยธยา นอกจากนการตงราชธานใกลปากแมน าท าใหสามารถตดตอคาขายไดสะดวกทงการคากบดนแดนภายในซงเปนหวเมองในราชอาณาจกรและเมองประเทศราชโดยใชเสนทางทางบกและทางน าตามแมน าล าคลองตางๆ สวนการคาภายนอกนนสวนใหญเปนการคาทางทะเลเพราะมเสนทางตดตอกบตางประเทศไดสะดวก นอกจากนกรงรตนโกสนทรซงเปนศนยกลางทางการปกครองของอาณาจกรยงมฐานะเปนเมองทาส าคญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต เนองจากทตงของกรงรตนโกสนทรอยบนเสนทางการคาระหวางจนและอนเดย จงเปนศนยรวมสนคาตางๆ ท าใหมพอคาตางชาตท งชาวตะวนตกและชาวตะวนออกเขามาตดตอคาขายและตงถนฐานกนอยางหนาแนน เชน ชมชนจน ชมชนแขก ชมชนโปรตเกส กอใหเกดการแลกเปลยนวฒนธรรมและสรางสรรคความเจรญรงเรองทางดานตางๆ

นอกจากน ทตงของประเทศไทยยงมสวนในการชวยธ ารงความเปนรฐไมตองตกเปนอาณานคมของชาตตะวนตกอกดวย กลาวคอ ในชวงทไทยถกรกรานจากลทธจกรวรรดน ยมของชาตตะวนตก ทตงทางภมศาสตรไทยเปรยบเสมอนรฐกนชนระหวางองกฤษและฝรงเศส เนองจากประเทศไทยเปนรฐกงกลางระหวางเขตอ านาจขององกฤษในพมา มลาย และเขตอ านาจของฝรงเศสในเวยดนาม กมพชาและลาว ซงเปนผลดกบไทย เนองจากทงสองชาตไมใชก าลงหกหาญยดครองไทย เพราะเกรงวาอาจตองปะทะกบอกฝาย

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

10

ปจจยทางดานสงคมและวฒนธรรม

อาณาจกรรตนโกสนทรไดรบสบทอดความเจรญรงเรองมาจากอาณาจกรอยธยาและธนบร รวมทงอาณาจกรอนๆ ทเคยรงเรองอยในดนแดนทเปนประเทศไทยในปจจบนน ทงขนบธรรมเนยมประเพณ รปแบบการปกครอง ศลปกรรม เศรษฐกจและการคา โดยไดมการปรบปรงเปลยนแปลงใหเหมาะสม ประกอบกบการมก าลงไพรพลเมองจ านวนมาก เพราะบานเมองมความมนคงเปนปกแผนอยแลว ปจจยอนๆ ทางดานสงคมและวฒนธรรมทสงผลใหอาณาจกรรตนโกสนทรมความมนคงและเจรญรงเรองทส าคญ ไดแก

1. ความมนคงของสถาบนพระมหากษตรย

สถาบนพระมหากษตรยไทยในสมยรตนโกสนทรมความมนคงอยางมาก เพราะสบสนตตวงศตอมาโดยไมมการแยงชงอ านาจทางการเมองเชนในสมยอยธยาในอดต ท าใหไทยในสมยรตนโกสนทรมเอกภาพและเสถยรภาพทางการเมองการปกครอง ประกอบกบพระมหากษตรยราชวงศจกรทกพระองคทรงปกครองบานเมองโดยใชคตธรรมทางพระพทธศาสนา เชน หลกทศพธราชธรรม จกรพรรดราช และธรรมราชา รวมทงการประกอบพธกรรมตามคตศาสนาพราหมณ เชน พระราชพธบรมราชาภเษก พธถอน าพระพพฒนสตยา ซงสงเสรมสถานภาพความเปนสมมตเทพและความมนคงของสถาบนพระมหากษตรยยงขน อนเปนผลใหสามารถสรางสรรคความเจรญดานตางๆ ไดอยางตอเนองสบตอจนถงปจจบนน

2. การสงเสรมการคาระหวางประเทศ

สมยรตนโกสนทรการคาระหวางประเทศขยายตวและเจรญรงเรองมากขนในสมยรตนโกสนทรตอนตน สวนใหญเปนการคากบจนในระบบบรรณาการทงการคาของราชส านกพระราชวงศและขนนางตางๆ ดงปรากฏหลกฐานวา เรอสนคาจากไทยเดนทางไปคาขายทกวางตงเปนประจ าทกป รวมทงมเรอพอคาเอกชนจนน าสนคามาคาขายในไทยเปนจ านวนมาก

ภายหลงจากไทยท าสนธสญญาเบาวรงกบองกฤษใน พ.ศ. 2398 การคากบชาตตะวนตกไดเจรญรงเรอง ท าใหขาวกลายเปนสนคาออกทส าคญ นอกจากนยงมการปรบปรงเสนทางคมนาคม เชนขดคลอง สรางถนนและเสนทางรถไฟ ซงสงผลใหการคาขยายตวอยางกวางขวาง ท าใหเกดการปฏรปทางดานเศรษฐกจ เชน การปรบปรงระบบเงนตรา จดตงธนาคาร รวมทงปฏรปทางดานการคลงในสมยรชกาลท 5 และการพฒนาเศรษฐกจทสงเสรมการคาระหวางประเทศสบมาถงปจจบน

การสงเสรมการคาระหวางประเทศยงเปนผลใหไทยรบความเจรญทางทางวทยาการดานตางๆ เชน การแพทยและสาธารณะสข การศกษาตามแบบตะวนตก นบเปนรากฐานส าคญใหไทยสามารถปรบตวเขาสยคสมยใหมไดอยางมประสทธภาพ

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

11

3. การขยายอ านาจทางการเมองเพอเสรมสรางความมนคงของอาณาจกรและการปฏรปประเทศใหทนสมยตามแบบตะวนตกท าใหสามารถรกษาเอกราชของชาตไวได

ในสมยรตนโกสนทรตอนตน ไทยไดขยายอ านาจทางการเมองไปยงดนแดนขางเคยงและท าสงครามเพอปองกนราชอาณาจกรกบพมาหลายครงซงทพไทยสามารถขบไลทพพมาออกไปไดทกครง สงครามกบพมาสนสดลงเมอพมาเสยเอกราชใหแกองกฤษ

- ทางดานตะวนตก ไทยยกทพไปยดเมองมะรด ทวาย และตะนาวศร

- ทางเหนอ ทพไทยไดท าศกกบพมาเพอปองกนเมองเชยงใหมและล าปางไวไดและชวยใหอาณาจกรลานนาสรางบานเมองใหเขมแขงขนมาใหม

- ทางตะวนออก ไดลาวและเขมรเปนเมองประเทศราชของไทย สงครามทางดานตะวนออกนสนสดลงเมอฝรงเศสขยายอ านาจครอบคลมญวน เขมร และลาว

- ทางใต หวเมองมลายไดเปนประเทศราชของไทยจนกระทงองกฤษเขามามอทธพลใน หวเมองมลาย

การขยายอ านาจทางการเมองในสมยรตนโกสนทร เปนผลใหอาณาจกรไทยมความมนคงและเปนปกแผนสบตอมาจนถงสมยจกรวรรดนยมซงเปนชวงสมยทชาตตะวนตกขยายอ านาจเขามาครอบครองดนแดนตางๆ ในเอเชย ซงไทยตองปรบตวเพอสรางความเปนเอกภาพในอาณาจกรและปฏรปประเทศทงดานการปกครอง เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรม ท าใหไทยเปนประเทศเดยว ในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทรกษาเอกราชไวไดสบจนถงปจจบนน

4. ลกษณะของสงคมไทย

สงคมไทยเปนสงคมทมความสงบสข ผคนมน าใจเออเฟอเผอแผกน แมจะมคนหลากหลายเชอชาต ศาสนา มาอาศยอยรวมกน แตพระมหากษตรยทรงอปถมภชนทกศาสนาและทกเชอชาตอยางเทาเทยมกน จงไมมปญหาความขดแยงระหวางคนในสงคม ท า ใหสามารถพฒนาความเจรญทางดานตางๆ ไดอยางตอเนอง

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

12

บทบาทของพระมหากษตรยในราชวงศจกรตอความมนคง และเจรญรงเรองของไทย

พระมหากษตรยไทยในราชวงศจกร

http://chaoprayanews.com/blog/article/2012/07/12

พระมหากษตรยไทยไทยในราชวงศจกรทกพระองคมพระมหากรณาธคณตอบานเมองทางดานตางๆ หลายประการเพอใหบานเมองเปนปกแผนมนคงทงดานอาณาจกรและศาสนจกร รวมทงการสรางสรรคความเจรญดานศลปวฒนธรรม ซงสงผลใหประเทศไทยมความเจรญรงเรองสบมาถงปจจบนน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

13

ภาพรชกาลท 1

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi-1

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

รชกาลท 1 แหงราชวงศจกรไดทรงสถาปนากรงรตนโกสนทรขนเปนราชธานแหงใหมทงดงามดงเชนกรงศรอยธยาในอดต เปนการบ ารงขวญของราษฎรและแสดงถงความมนคงของอาณาจกรทางดานพระพทธศาสนาโปรดเกลาฯ ใหจดระเบยบวนยและการปกครองคณะสงฆใหเปนระเบยบแบบแผนยงขน มการสงคายนาพระไตรปฎกทวดมหาธาตยวราชรงสฤษฎ เปนการสงคายนาพระไตรปฎกครงท 9 ในวงการพระพทธศาสนา และโปรดเกลาฯ ใหฟนฟพระราชพธส าคญตางๆ เชน พระราชพธบรมราชาภเษก พระราชพธถอน าพพฒนสตยา ทางดานการปกครองโปรดเกลาฯ ใหรวบรวมและตรวจช าระกฎหมายทใชมาตงแตสมยอยธยา เรยกวา กฎหมายตราสามดวง ซงใชเปนหลกในการปกครองบานเมองสบตอมาจนถงรชกาลท 5

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชและสมเดจกรมพระบวรราชเจามหาสรสงหนาททรงน าทพปกปองรกษาบานเมองใหพนจากการรกรานของกองทพพมาไดทกครงและไดทรงขยายอาณาเขตใหกวางขวาง ดนแดนเขมร ลาว ลานนา และหวเมองมลายไดตกเปนประเทศราชของไทย

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

14

ภาพรชกาลท 2

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi2

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

รชกาลท 2 เมอเสดจขนครองราชย พมาไดยกทพมาตเมองตะกวปา ตะกวทงและถลาง แตกองทพไทยกสามารถขบไลพมาออกไปได พระองคทรงท านบ ารงพระพทธศาสนา โปรดเกลาฯ ใหสงคายนาบทสวดมนตแปลพระปรตรออกเปนภาษาไทย ใหจดพระราชพธวสาขบชาเปนครงแรกในสมยรตนโกสนทรและแตงตงพระสงฆไทยเปนสมณฑตไปลงกาเพอรอฟนความสมพนธทางพระพทธศาสนา

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยมพระอจฉรยภาพทางดานวรรณกรรมและ สถาปตยศลป ดงเชน พระราชนพนธบทละครเรองอเหนา ไดรบการยกยองจากวรรณคดสโมสรวา เปนยอดแหงกลอนบทละคร งานแกะสลกบานประตวหารวดสทศนเทพวราราม งานปนหนพระพกตรพระประธานในวดอรณราชวราราม ผลงานฝพระหตถเหลานนบเปนสมบตชาตททรงคณค า ในสมยของพระองคถอเปนยคทองแหงวรรณกรรมและศลปกรรมในสมยรตนโกสนทร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

15

ภาพรชกาลท 3

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi3

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหว

รชกาลท 3 ทรงสงเสรมและสนบสนนการคากบตางประเทศโดยเฉพาะจนและไดท าสนธสญญาการคากบชาตตะวนตก ท าใหการคาขยายตวเพมมากขนเศรษฐกจของไทยมความมนคง ในรชกาลนไทยตองท าสงครามกบญวนเพอแยงชงความเปนใหญในเขมรนานกวา 14 ป และโปรดเกลาฯ ใหสรางและพฒนาเรอรบและอาวธ สรางปอมปราการและขดคลองเพอใชเปนเสนทางการรบและการคมนาคม เพอความเปนปกแผนของบานเมอง

พระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอยหวทรงท านบ ารงพระพทธศาสนาอยางมาก ทรงสรางวดและบรณะวดตางๆ อยางวจตรงดงาม ทรงสงเสรมการศกษาพระปรยตธรรมให แพรหลายและ ไมขดขวางการเผยแผครสตศาสนาของพวกมชชนนาร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

16

ภาพรชกาลท 4

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi4

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

รชกาลท 4 ทรงรเรมการปรบปรงประเทศใหทนสมยตามแบบตะวนตก ทรงยกเลกประเพณลาสมยทไมเปนธรรมตอราษฎร ทรงรบแนวคดตะวนตกทจะเสรมสรางบานเมองใหเจรญกาวหนา โปรดเกลาฯ ใหขนนางสวมเสอเวลาเขาเฝาฯ ใหผทเดอดรอนถวายฎกาได พระราชทานเสรภาพ แกประชาชนในการนบถอศาสนา ทรงสงเสรมการเรยนรภาษาและวทยาการกาวหนาของชาตตะวนตก ทรงใหท าสนธสญญาเบาวรง (Bowring Treaty) กบองกฤษและอกหลายชาตในเวลาตอมา เปนการเรมตนการคาเสรของไทย เปนผลใหการคากบชาตตะวนตกรงเรองขน โปรดเกลาฯ ใหมการผลตเหรยญเงนแบบใหมแทนเงนพดดวงทใชมาแตเดม มการตดถนนในกรงเทพฯ และคลองสายตางๆ เพอประโยชนทางดานการเพาะปลกและการคมนาคม

พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหวทรงเปนกษตรยทมความคดกาวหนา ทรงมความเชยวชาญทางดานดาราศาสตร ทรงค านวณการเกดจนทรปราคาและสรยปราคาไดอยางแมนย า เปนทยอมรบของชาวตะวนตก ทรงไดรบการถวายพระราชสมญญานามวา บดาแหงวทยาศาสตรไทย

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

17

ภาพรชกาลท 5

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi5

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว

รชกาลท 5 ทรงปฏรปประเทศเพอใหไทยเปนประเทศททนสมยตามแบบตะวนตกและเพอรกษาเอกราชของประเทศ โดยทรงเรมการปฏรปทางการเงน ทรงตงหอรษฎากรพพฒนเพอจดเกบภาษใหเปนระบบ ทรงยกเลกทาสและระบบไพร เพอใหราษฎรมอสรภาพและเสรภาพในการประกอบอาชพ ทรงปฏรปการศกษาเพอใหคนไทยมความรและเปนการผลตคนเขารบราชการ ทรงปฏรป การปกครองทงสวนกลางและสวนภมภาค ปฏรปการศาลและกฏหมายเพอใหระบบกฎหมายเปนไปตามแบบสากลอนจะน าไปสการยกเลกสทธสภาพนอกอาณาเขตทไทยตองเสยใหกบประเทศมหาอ านาจตงแตสมยรชกาลท 4 ในยคสมยจกรวรรดนยมตะวนตกเรมคกคามดนแดนไทย

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวทรงด าเนนวเทโศบายหลายประการเพอรกษาเอกราชของชาต เชน การยอมเสยดนแดนสวนนอยเพอรกษาดนแดนไทยสวนใหญไว การเสดจประพาสตางประเทศ เพอแสวงหาพนธมตรเพอใหรบรองเอกราชของไทย ซงเปนผลใหประชาชนชาวไทยถวายพระราชสมญญานามวา สมเดจพระปยมหาราช

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

18

ภาพรชกาลท 6

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi-6

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

รชกาลท 6 ทรงสงเสรมใหคนไทยมส านกในเรองชาตนยม ทรงตงกองเสอปาเพอรวมสนบสนนทหารและต ารวจดแลบานเมอง ทรงน าประเทศเขารวมกบฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 เมอไดรบชยชนะไดทรงขอแกไขสนธสญญาทไทยเสยเปรยบกบชาตตะวนตก

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวทรงปรบปรงประเทศทางดานสงคมและวฒนธรรม เชน โปรดเกลาฯ ใหคนไทยมนามสกล ใชค าน าหนาเดก สตร บรษ การใชพทธศกราชและการใหเยาวชนไทยรบการศกษาภาคบงคบ

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระปรชาสามารถดานอกษรศาสตร มพระราชนพนธมากมาย พสกนกรชาวไทยจงไดถวายพระราชสมญญานามวา พระมหาธรราชเจา

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

19

ภาพรชกาลท 7

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi-7

พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

รชกาลท 7 ทรงเปนพระมหากษตรยองคสดทายในระบอบสมบรณาญาสทธราชยและเปนพระองคแรกในระบอบประชาธปไตย โดยไดทรงเตรยมการพระราชทานการปกครองระบบรฐสภา แตไดเกดการเปลยนแปลงการปกครองโดยคณะราษฎรเสยกอน ไดพระราชทานธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยเพอใหใชเปนหลกในการปกครองบานเมอง ตอมาเมอทรงเหนวาการปกครองในเวลานนไมไดเปนประชาธปไตยอยางทควรจะเปนจงทรงสละราชสมบต

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

20

ภาพรชกาลท 8

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi-8

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล

รชกาลท 8 ไดทรงปฏบตพระราชกรณยกจในประเทศไทย ภายหลงจากสงครามโลกครงท 2สนสดลง พระองคไดประกอบพระราชกรณยกจหลายดานทส าคญคอ การเสดจรบสวนสนามจากกองทพสมพนธมตร ทรงเยยมพสกนกรในจงหวดตางๆ เสดจประพาสส าเพงเพอสรางขวญก าลงใจและความสามคค

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

21

ภาพรชกาลท 9

https://sites.google.com/site/tertgyhujio/rachkal-thi-9

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ

รชกาลท 9 ไดทรงประกอบพระราชกรณยกจหลายประการเพอประโยชนสขของประชาชนและความเจรญรงเรองของประเทศชาต ไดเสดจพระราชด าเนนเยยมราษฎรทวราชอาณาจกรและไดพระราชทานโครงการอนเนองมาจากพระราชด ารในทกๆ ภาคของประเทศไทยเพอแกปญหาการประกอบอาชพของราษฎรในทกนดารตางๆ รวมทงการอนรกษธรรมชาตและสงแวดลอม ท าใหหนวยงานทงในประเทศและนอกประเทศทลเกลาฯ ถวายรางวลและประกาศเกยรตคณส าหรบผลงานทพระองคประดษฐคดคน เชน กงหนน าชยพฒนา โครงการฝนหลวง หญาแฝก ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชฯ ทรงงานเพอพฒนาคณภาพชวตของประชากรอยางตอเนอง พระองคทรงเปนศนยรวมจตใจของประชาชนชาวไทย

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

22

ภาพรชกาลท 10

http://www.innnews.co.th/shownews/show?newscode=806477

สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพวรางกร

รชกาลท 10 แหงราชวงศจกร เสดจขนทรงราชยเมอวนท 13 ตลาคม พ.ศ. 2559 จนถงปจจบน ทรงเปนพระราชโอรสพระองคเดยวในพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช และสมเดจพระนางเจาสรกต พระบรมราชนนาถ

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

23

สรปการสถาปนากรงรตนโกสนทร

ในปลายสมยธนบร เกดการจลาจลขนในเมองหลวง ท าใหสมเดจเจาพระยามหากษตรยศก ซงเปนแมทพใหญและสมหนายกในขณะนน ไดแกไขวกฤตการณในธนบรจนสงบลงแลว ขนนาง ขาราชการ และอาณาราษฎรไดพรอมกนอญเชญพระองคใหปราบดาภเษกขนเปนปฐมกษตรยแหงราชวงศจกรเมอวนท 6 เมษายน 2325 มพระนามวา พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ในระยะแรกพระองคทรงประทบในพระราชวงเดมเปนการชวคราวแตดวยราชวงเดมคบแคบและไมสามารถขยายอาณาเขตไดพระองคจงไดทรงยายราชธานจากธนบรขามไปอยฝงตะวนออกของแมน าเจาพระยา อนเปนทตงของพระบรมมหาราชวงในปจจบน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

24

บตรกจกรรมท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง นกเรยนสรปความเปนมาของการสถาปนากรงรตนโกสนทรจากบตรความร (10 คะแนน)

ภาพถายพระบรมมหาราชวงกรงรตนโกสนทร

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

25

บตรกจกรรมท 2 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง นกเรยนอธบายเหตผลของการเลอกกรงเทพมหานครเปนราชธานและปจจย ทมอทธพลตอพฒนาการดานตางๆ ในสมยรตนโกสนทร ( 10 คะแนน)

ภาพแผนผงแนวคลองและก าแพงกรงรตนโกสนทร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ปจจยทมอทธพลตอพฒนาการดานตางๆ สมยรตนโกสนทร

เหตผลของการเลอกกรงเทพมหานครเปนราชธาน

26

บตรกจกรรมท 3 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหชยภมของราชธานและผลทเกดขนลงตาราง (10 คะแนน)

1. การเลอกทตงใกลปากอาว

2. การขดคลองรอบกรง

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

สงผลตอคนสมยนนอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงผลถงคนสมยนอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงผลตอคนสมยนนอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สงผลถงคนสมยนอยางไร

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

27

บตรกจกรรมท 4 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง ใหนกเรยนจบคขอทเกยวของหรอสมพนธกบพระมหากษตรยในพระราชวงศจกกรโดย เตมตวอกษรลงในแผนภาพ (10 คะแนน)

ก. ทรงเปนศลปนผเชยวชาญศลปกรรมไทยหลายดาน ข. ทรงมพระปรชาสามารถดานการคาขายกบตางประเทศ ค. ทรงเปนศนยรวมจตใจใหประชาชนชาวไทยในขณะทตกอยในภาวะสงครามโลกครงท 2 ง. เปลยนแปลงการปกครองเปนแบบประชาธปไตย จ. พระราชทานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแกพสกนกรชาวไทย ฉ. ทรงตงกองเสอปาเพอเปนกองหนนทหารและต ารวจในยามคบขน ช. ทรงยกเลกระบบไพร เลกทาส ใหราษฎรมอสระเปนไทแกตว ซ. ท าสนธสญญาเบาวรงกบองกฤษเมอ พ.ศ. 2398 ฌ. ทรงจดระเบยบการปกครองสงฆ สงคายนาพระไตรปฎกใหถกตอง

ปจจบนนกเรยนอยในสมยพระมหากษตรยพระองคใด

………………………………………………………………………………………..

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

….. ร.1

….. ร.2

….. ร.3

….. ร.4

….. ร.5

….. ร.6

….. ร.7

….. ร.8

….. ร.9

28

แบบทดสอบหลงเรยน

ชดท 1 การสถาปนา ค าชแจง นกเรยนเลอกค าตอบทถกทสดเพยงค าตอบเดยว แลวท าเครองหมายกากบาท () ทบหนาขอทถกตองเพยงขอเดยว (10 คะแนน)

1. สมเดจเจาพระยามหากษตรยศกปราบดาภเษกขนเปนปฐมกษตรยแหงราชวงศจกรเมอใด ก. 6 เมษายน 2325 ข. 5 ธนวาคม 2482 ค. 12 สงหาคม 2475

ง. 5 พฤษภาคม 2482

2. พระนามปฐมกษตรยแหงราชวงศจกรคอขอใด ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

3. เหตผลส าคญททรงยายราชธานจากกรงธนบรมาอยฝงกรงเทพมหานครคอขอใด ก. กรงธนบรไมอดมสมบรณ

ข. กรงธนบรมทราบกวางขวาง ค. กรงธนบรมแมน าไหลผานนอย ง. กรงธนบรมพนทคบแคบ ขยายเมองไมได

4. ทตงราชธานแหงใหมเดมเปนทอยอาศยของคนกลมใด ก. ชมชนชาวจน ข. ชมชนชาวลาว ค. ชมชนชาวเขมร

ง. ชมชนชาวมอญ

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

29

5. ในสมยรชกาลใดททรงเปลยนนามราชธาน “กรงเทพมหานคร บวรรตนโกสนทร มหนทรายธยา มหาดลกภพ นพรตนราชธานบรรมย อดมราชนเวศนมหาสถาน อมรพมานอวตารสถต สกกะทตตยวษณกรรมประสทธ” เปน “กรงเทพมหานคร อมรรตนโกสนทร” ก. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว

ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

6. ขอใดกลาวไมถกตองเกยวกบปจจยทท าใหอาณาจกรไทยสมยรตนโกสนทรมความเจรญรงเรอง ก. การตงราชธานใกลปากแมน า

ข. มเสนทางตดตอกบตางประเทศไดสะดวก ค. อยบนเสนทางการคาระหวางจนและญปน

ง. เปนเมองทาส าคญในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต

7. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบรตนโกสนทรตอนตน ก. เครองเทศกลายเปนสนคาออกทส าคญ ข. สงครามไทยพมาสนสดลงเมอพมาเสยเอกราชใหฝรงเศส ค. ในสมยรตนโกสนทรตอนตนไมมการขยายอ านาจทางการเมอง

ง. สมยรตนโกสนทรตอนตนสวนใหญเปนการคากบจนในระบบบรรณาการ

8. พระมหากษตรยพระองคใดทรงจดระเบยบการปกครองสงฆสงคายนาพระไตรปฎกใหถกตอง ก. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ข. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

9. ในสมยพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลยขอใดกลาวถกตอง ก. เปนยคทองแหงวรรณกรรมและศลปกรรม ข. ฟนฟพระราชพธบรมราชาภเษก ค. ใหขนนางสวมเสอเวลาเขาเฝาฯ ง. เกดการปฏรปทางการเงน

10. ประเทศไทยเขารวมกบฝายสมพนธมตรในสงครามโลกครงท 1 ในรชสมยใด ข. พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ก. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ค. พระบาทสมเดจพระจอมเกลาเจาอยหว ง. พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

30

ภาคผนวก

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

31

แนวค าตอบ

บตรกจกรรมท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง นกเรยนสรปความเปนมาของการสถาปนากรงรตนโกสนทรจากบตรความร (10 คะแนน)

ภาพถายพระบรมมหาราชวงกรงรตนโกสนทร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

พระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช (รชกาลท 1) ทรงไดรบการสนบสนนจากขนนางและไพรฟาประชาชนใหปราบดาภเษกขนครองราชสมบต เมอวนท 6 เมษายน 2325 ภายหลงทพระองคทรงปราบจลาจล ในกรงธนบรและทรงยายราชธานจากกรงธนบรมายง ฝ งตะวนออกของแมน า เจ าพระยาซ ง เป นท ต งของ กรงรตนโกสนทรมาจนถงปจจบน

(ตามดลยพนจของครผสอน)

32

เฉลย

บตรกจกรรมท 2 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง นกเรยนอธบายเหตผลของการเลอกกรงเทพมหานครเปนราชธานและปจจย ทมอทธพลตอพฒนาการดานตางๆ ในสมยรตนโกสนทร ( 10 คะแนน)

ภาพแผนผงแนวคลองและก าแพงกรงรตนโกสนทร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ปจจยทมอทธพลตอพฒนาการดานตางๆ สมยรตนโกสนทร

เหตผลของการเลอกกรงเทพมหานครเปนราชธาน

1. ทตงของกรงรตนโกสนทรมชยภมทเหมาะสมทงทางดานยทธศาสตร 2. กรงรตนโกสนทรเปนบรเวณทราบลมอนอดมสมบรณเหมาะแกการเพาะปลก 3. กรงรตนโกสนทรตงอยใกลปากอาวไทยเหมาะสมเปนเมองทาตดตอคาขายทางทะเลกบตางชาตไดสะดวก 4. รตนโกสนทรไดสบทอดความเจรญทางดานตางๆ สบเนองมาจากสมยอยธยาและธนบร 5. พระมหากษตรยไทยทรงมพระปรชาสามารถในการปกครองดแลประเทศและราษฎรใหมความสขและรมเยน

1. พ ระราช ว ง เด มท ก ร งธน บ ร ค บ แคบ ท า ให ไมสามารถขยายพระราชวงออกไปได 2. กรงธนบรมแมน าเจาพระยาไหลผานกลางเมอง จงเปนเมองอกแตกท าใหยากตอการปองกนขาศก 3. กรงเทพมหานครมน าลอมรอบเปนคเมองมชยภมเหมาะแกการปองกนขาศกเปนอยางด

33

เฉลย

บตรกจกรรมท 3 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง ใหนกเรยนวเคราะหชยภมของราชธานและผลทเกดขนลงตาราง (10 คะแนน)

1. การเลอกทตงใกลปากอาว

2. การขดคลองรอบกรง

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

สงผลตอคนสมยนนอยางไร

คาขายทางทะเลกบตางประเทศ

สงผลถงคนสมยนอยางไร

เปนทตงของทาเรอขนสงสนคา ไปตางประเทศ

สงผลตอคนสมยนนอยางไร

1. เปนปราการปองกนขาศก มารกราน 2. ใชเดนทาง

สงผลถงคนสมยนอยางไร

1. ใชเปนเสนทางระบายน า 2. ใชเดนทางบางเสนทาง

34

เฉลย

บตรกจกรรมท 4 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ค าชแจง ใหนกเรยนจบคขอทเกยวของหรอสมพนธกบพระมหากษตรยในพระราชวงศจกกรโดย เตมตวอกษรลงในแผนภาพ (10 คะแนน) ก. ทรงเปนศลปนผเชยวชาญศลปกรรมไทยหลายดาน ข. ทรงมพระปรชาสามารถดานการคาขายกบตางประเทศ ค. ทรงเปนศนยรวมจตใจใหประชาชนชาวไทยในขณะทตกอยในภาวะสงครามโลกครงท 2 ง. เปลยนแปลงการปกครองเปนแบบประชาธปไตย จ. พระราชทานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงแกพสกนกรชาวไทย ฉ. ทรงตงกองเสอปาเพอเปนกองหนนทหารและต ารวจในยามคบขน ช. ทรงยกเลกระบบไพร เลกทาส ใหราษฎรมอสระเปนไทแกตว ซ. ท าสนธสญญาเบาวรงกบองกฤษเมอ พ.ศ. 2398 ฌ. ทรงจดระเบยบการปกครองสงฆ สงคายนาพระไตรปฎกใหถกตอง

ปจจบนนกเรยนอยในสมยพระมหากษตรยพระองคใด

สมเดจพระเจาอยหวมหาวชราลงกรณ บดนทรเทพยวรางกร

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

ฌ ร.1

ก

ร.2

ข

ร.3

ซ

ร.4

ช

ร.5

ฉ

ร.6

ง

ร.7

ค

ร.8

จ

ร.9

35

เฉลย

แบบทดสอบ การสถาปนากรงรตนโกสนทร

1. ก 2. ก 3. ง 4. ก 5. ค 6. ค 7. ง 8. ง 9. ก 10. ข

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

36

เกณฑการประเมน

เมอนกเรยนไดท าแบบทดสอบกอนเรยน ศกษาในชดการสอน ท าแบบฝกหดและท าแบบทดสอบหลงเรยนเสรจเรยบรอยแลว ใหน าผลจากการท าแบบทดสอบกอนและหลงเรยน มาเปรยบเทยบคาตามเกณฑการประเมน เพอเปนการวดพฒนาการการเรยนรของตนเอง ดงน

1. เมอท าแบบทดสอบกอนเรยนแลวไดคะแนนมากกวาการท าแบบทดสอบหลงเรยน หากยงไมเขาใจเนอหาสาระ ควรกลบไปทบทวนศกษาชดการสอนใหมอกครง 2. เมอท าแบบทดสอบหลงเรยนไดคะแนนมากกวาแบบทดสอบกอนเรยนแสดงวามความรความเขาใจในเนอหาสาระในระดบหนง แตจะมากในระดบใดตองดระดบคะแนนจากผลการประเมนและวดคาความเขาใจ ดงน ไดคะแนน 9 – 10 ผลการประเมน ผานเกณฑในระดบ ดมาก ไดคะแนน 7 – 8 ผลการประเมน ผานเกณฑในระดบ ด ไดคะแนน 5 – 6 ผลการประเมน ผานเกณฑในระดบ พอใช ไดคะแนน ต ากวา 5 ผลการประเมน ไมผานเกณฑการประเมน นกเรยนควรกลบไปศกษาชดการสอนใหมอกครง เพอจะไดเขาใจบทเรยนมากยงขน

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

37

บรรณานกรม

ณรงค พวงพศ และคนอนๆ. หนงสอเรยนประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : บรษทอกษรเจรญทศน อจท, 2555. ธระ นชเปยม. หนงสอเรยน ประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ : แมคเอดดเคชน, 2557. ฝายวชาการบรษท ส านกพมพเอมพนธ จ ากด. คมอคร ประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ : ส านกพมพเอมพนธ, 2557. ไพฑรย มกศล และคนอนๆ. หนงสอเรยนประวตศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3. กรงเทพฯ : ส านกพมพพฒนาคณภาพวชาการ (พว.), 2554. วชาการและมาตรฐานการศกษา กระทรวงศกษาธการ, ส านก. ตวชวดและสาระการเรยนร แกนกลาง กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551. การสถาปนากรงรตนโกสนทร . (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.thaigoodview.com/library/contest2553/type2/social03/28/01con. htm, สบคนเมอวนท 28 พฤษภาคม 2558. พระปฐมบรมราชวงศจกรแหงกรงรตนโกสนทร. (ออนไลน). แหลงทมา : http://www.cult.go.th/thai/index.php?option=com_content&view=article&id= 1797:2012-04-04-11-01-54&catid=37:articles&Itemid=354, สบคนเมอวนท 28 พฤษภาคม 2558.

ชดท 1 การสถาปนากรงรตนโกสนทร

38