การให้บริการตรวจโรคพิษสุนัขบ้า...

การให้�บร�การตรวจโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าศู�นัย์�ว�จ�ย์และพิ�ฒนัาการ

สุ�ตวแพิทย์�ภาคตะว�นัออกจ�งห้ว�ดชลบ�ร#

23 มกราคม 2556

Rabies : The old foe

โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�า โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�า (Rabies)(Rabies)

โรคติ�ดติอจากสั�ติว์�สั�คนร�ายแรง พบใน 150 ประเทศท� ว์โลก ม"ผู้��ป$ว์ยเสั"ยชี"ว์�ติกว์า 55000 ในแติละป& สัว์นใหญ่เป)นประชีากรใน

ทว์"ปเอเชี"ยและแอฟร�กา ผู้��ถู�กก�ดโดยสั�ติว์�ท" สังสั�ยว์าจะเป)นโรคพ�ษสั-น�ขบ�า กว์า 40% เป)นแด/

กอาย-ติ0 ากว์า 15 ป& ผู้��ป$ว์ยเสั"ยชี"ว์�ติสัว์นใหญ่เก�ดการจากการถู�กสั-น�ขท" ป$ว์ยด�ว์ยโรคพ�ษ

สั-น�ขบ�าก�ด การล�างแผู้ลและให�ภู�ม�ค-�มก�นอยางท�นทว์งท" ชีว์ยป2องก�นการเก�ดโรค

ได� ผู้��ได�ร�บการฉี"ดว์�คซี"นกระติ-�นภู�ม�หล�งถู�กก�ดป&ละ 15 ล�านคน และว์�คซี"น

ชีว์ยป2องก�นร�กษาชี"ว์�ติผู้��สั�มผู้�สัเชี67อโรคพ�ษสั-น�ขบ�าได�ป&ละน�บแสันคน

Source : http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs099/en/

Bat rabies in South America

Desmodus rotundus

Source : http://www.promedmail.org

ค�างคาวด�ดเล&อด

พบในภู�ม�ภูาค อเมซีอน เขติประเทศบราซี�ล เปร� และบางสัว์นของโคลอมเบ"ย

ค�างคาว์แว์มไพร�พบเฉีพาะในลาติ�นอเมร�กา ม" 3 species ได�แก Diphylla ecaudata, Diaemus youngi, and Desmodus rotundus (the common vampire)

ในป& 2547, เฉีพาะในอเมร�กาใติ�ม"ผู้��ติ�ดเชี67อพ�ษสั-น�ขบ�าจากสั�ติว์�ป$ามากกว์าจากสั-น�ข

ในป& 2553 ม"ผู้��ป$ว์ยติายจากโรคพ�ษสั-น�ขบ�าในเขติอเมซีอนอยางน�อย 20 คน ท�7งเด/กและผู้��ใหญ่ติ�ดเชี67อจากค�างคาว์

Source : http://www.promedmail.org

Rabies in US since 2010

Source: http://www.cdc.gov/rabies/exposure/animals/wildlife_reservoirs.html

ท" มา : สั0าน�กระบาดว์�ทยา กระทรว์งสัาธารณสั-ข

ผู้��ป่)วย์โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�า ป่* พิ.ศู . 2546-2550

ท" มา : สั0าน�กระบาดว์�ทยา กระทรว์งสัาธารณสั-ข

Rabies Situation in Thailand. J Med Assoc Thai 2005; 88 (9): 1319-22

อ�ตราผู้ลบวกในัสุ�ตว�จากต�วอย์+างสุ+งตรวจ ป่* พิ.ศู . 2538-2547

Rabies Situation in Thailand. J Med Assoc Thai 2005; 88 (9): 1319-22

การตรวจพิบเช&,อโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าภาคตะว�นัออกระห้ว+างป่*งบป่ระมาณ พิ.ศู -. 2545 พิ.ค.2555

การตรวจพิบเช&,อโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าภาคตะว�นัออกระห้ว+างป่*งบป่ระมาณ พิ.ศู -. 2545 พิ.ค.2555

จ�งห้ว�ด ป่*งบป่ระมาณ 2545 – ก.ย์ . 2555

ป่* 25

45

ป่* 25

46

ป่* 25

47

ป่* 25

48

ป่* 25

49

ป่* 255

0

ป่* 25

51

ป่* 25

52

ป่* 25

53

ป่* 25

54

ป่* 25

55 รวมฉีะเชี�งเทรา 8 4 2 6 6 4 9 3 9 6 13 70

ปราจ"นบ-ร" 8 2 1 0 0 0 0 2 1 0 1 15

สัระแก�ว์ 7 6 2 5 7 4 2 1 3 3 0 40

ระยอง 4 5 1 2 13 5 5 2 2 5 4 48

สัม-ทรปราการ 2 0 0 1  0 2 2 3 6 3 3 22

นครนายก 0 0 0 0 1 2 2 2 1 0 0 8

ชีลบ-ร" 6 6 9 8 16 17 10 3 1 3 8 87

จ�นทบ-ร" 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 3

ติราด 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1

กร-งเทพฯ 0 0 1 0 0 0 1 0 1 0 0 3

รวม 3523162243 34 3117262030

29

7

ท" มา : สั0าน�กงานปศ-สั�ติว์�เขติ 2

การตรวจพิบเช&,อโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าในัภาคตะว�นัออก

แทนัสุ�ญล�กษณ� สุ�นั�ขแทนัสุ�ญล�กษณ� แมวแทนัสุ�ญล�กษณ� โคนัมแทนัสุ�ญล�กษณ� โคเนั&,อแทนัสุ�ญล�กษณ� ห้ม#ควาย์

297

Cases 297+Cases

แทนัสุ�ญล�กษณ�จ�งห้ว�ดแทนัสุ�ญล�กษณ�อ2าเภอ

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

การตรวจพิบเช&,อโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าภาคตะว�นัออกระห้ว+างป่*งบป่ระมาณ พิ.ศู -. 2545 พิ.ค.2555

ท" มา : สั0าน�กงานปศ-สั�ติว์�เขติ 2

การเก3บต�วอย์+างสุ+งตรวจการเก3บต�วอย์+างสุ+งตรวจและว�ธี#การตรวจว�นั�จฉั�ย์และว�ธี#การตรวจว�นั�จฉั�ย์

โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าVRDC-ERVRDC-ER

การเก/บติ�ว์อยางเพ6 อสังติรว์จการเก/บติ�ว์อยางเพ6 อสังติรว์จ

ว�ธี#การสุ+งต�วอย์+างว�ธี#การสุ+งต�วอย์+าง

สั�ติว์�เล/กสังได�ท�7งติ�ว์สั�ติว์�เล/กสังได�ท�7งติ�ว์ สั�ติว์�ใหญ่ติ�ดสังเฉีพาะสัว์นห�ว์ติ�ดท�ายทอยสั�ติว์�ใหญ่ติ�ดสังเฉีพาะสัว์นห�ว์ติ�ดท�ายทอย

ว�ธี#การสุ+งต�วอย์+างว�ธี#การสุ+งต�วอย์+าง

น0าสั�ติว์�หร6อห�ว์สั�ติว์�ใสัถู-งพลาสัติ�กหนาหลายๆน0าสั�ติว์�หร6อห�ว์สั�ติว์�ใสัถู-งพลาสัติ�กหนาหลายๆชี�7นชี�7น

รว์บปากถู-ง ม�ดให�แนนรว์บปากถู-ง ม�ดให�แนน

ว�ธี#การสุ+งต�วอย์+างว�ธี#การสุ+งต�วอย์+าง

แชีในน07าแข/งแล�ว์บรรจ-ในกระติ�กหร6อกลองแชีในน07าแข/งแล�ว์บรรจ-ในกระติ�กหร6อกลองโฟม โฟม

ว�ธี#การสุ+งต�วอย์+างว�ธี#การสุ+งต�วอย์+าง

กรอกข�อม�ลในใบน0าสังติ�ว์อยางเพ6 อประกอบกรอกข�อม�ลในใบน0าสังติ�ว์อยางเพ6 อประกอบการติรว์จว์�น�จฉี�ยการติรว์จว์�น�จฉี�ย– ชี6 อท" อย�เจ�าของสั�ติว์� ชีน�ดสั�ติว์� อาย- ประว์�ติ�การฉี"ดชี6 อท" อย�เจ�าของสั�ติว์� ชีน�ดสั�ติว์� อาย- ประว์�ติ�การฉี"ด

ว์�คซี"นว์�คซี"น– ประว์�ติ�การสั�มผู้�สัสั�ติว์�ป$ว์ย อาการสั�ติว์�ป$ว์ยประว์�ติ�การสั�มผู้�สัสั�ติว์�ป$ว์ย อาการสั�ติว์�ป$ว์ย

ห้�องป่ฏิ�บ�ต�การตรวจโรคพิ�ษสุ�นั�ขห้�องป่ฏิ�บ�ต�การตรวจโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าบ�า หนว์ยโรคพ�ษสั-น�ขบ�า สัถูานเสัาว์ภูา ห�องปฏิ�บ�ติ�การโรคพ�ษสั-น�ขบ�า กรมปศ-สั�ติว์� หนว์ยชี�นสั�ติรโรคสั�ติว์� คณะสั�ติว์แพทยศาสัติร� ห�องปฏิ�บ�ติ�การในสั�งก�ดกรมว์�ทยาศาสัติร�การ

แพทย� โรงพยาบาลในสั�งก�ดกระทรว์งสัาธารณสั-ข และ

คณะแพทยศาสัติร�

ห�องปฏิ�บ�ติ�การโรคพ�ษสั-น�ขบ�า กรมปศ-สั�ติว์�

• สัถูาบ�นสั-ขภูาพสั�ติว์�แหงชีาติ� บางเขน กทม.• ศ�นย�ว์�จ�ยและพ�ฒนาการสั�ติว์แพทย�ประจ0าภู�ม�ภูาค• สั0าน�กงานปศ-สั�ติว์�เขติ และสั0าน�กงานปศ-สั�ติว์�จ�งหว์�ด

ว�ธี#การตรวจว�นั�จฉั�ย์โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าว�ธี#การตรวจว�นั�จฉั�ย์โรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�า

VRDC-ERVRDC-ER

ห�องปฏิ�บ�ติ�การไว์ร�สั ศ�นย�ว์�จ�ยและพ�ฒนาการสั�ติว์แพทย�ภูาคติะว์�นออก

ว�ธี# Fluorescent Antibody Test ( FAT )

ว�ธี# Mouse Inoculation Test ( MIT ) ว�ธี# จ�ลพิย์าธี�ว�ทย์า (Histopathology) ว�ธี# RRT-PCR

VRDC-ERVRDC-ER

VRDC-ERVRDC-ER

การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# FATFAT

VRDC-ERVRDC-ERผู้+าห้�วสุ�นั�ขเพิ&7อเก3บต�วอย์+างจากสุมอง

VRDC-ERVRDC-ER

VRDC-ERVRDC-ERน0าติ�ว์อยางสัมองมาเกล" ยลงบนสัไลด�แก�ว์

VRDC-ERVRDC-ERน0าสัไลด�มาแชีในน07ายา Acetone 10-15 นาท"

VRDC-ERVRDC-ERหยด conjugate

VRDC-ERVRDC-ERน0าไปอบท" อ-ณหภู�ม� 37 องศาเซีลเซี"ยสั นาน 30 นาท"

VRDC-ERVRDC-ERน0าสัไลด�มาล�างด�ว์ย PBS

VRDC-ERVRDC-ERน0าสัไลด�มาสัองด�ว์ยกล�อง Fluorescent

VRDC-ERVRDC-ERผู้ลลบจะไมพบจ-ดเร6องแสังสั"เข"ยว์

VRDC-ERVRDC-ERผู้ลบว์กจะเห/นจ-ดเร6องแสังสั"เข"ยว์

การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# MITMIT

VRDC-ERVRDC-ER

VRDC-ERVRDC-ERเติร"ยมติ�ว์อยางสัมอง

VRDC-ERVRDC-ERบดเน67อสัมอง เติ�ม PBS และยาปฏิ�ชี"ว์นะ

VRDC-ERVRDC-ERป? นเหว์" ยงติ�ว์อยาง 15 นาท" ติ�7งท�7งไว์�นาน 30 นาท"

VRDC-ERVRDC-ERน0าสัว์นใสัท" แยกติะกอนออกฉี"ดเข�าสัมองหน�

VRDC-ERVRDC-ERน0าหน�ท" ฉี"ดเชี67อแล�ว์ไปเล"7ยงด�อาการ 28 ว์�น

VRDC-ERVRDC-ERถู�าม"หน�ติายให�น0าสัมองไปติรว์จอ"กคร�7งด�ว์ยว์�ธ" FAT

การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี#การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี#ทางจ�ลพิย์าธี�ว�ทย์าทางจ�ลพิย์าธี�ว�ทย์า

VRDC-ERVRDC-ER

VRDC-ERVRDC-ER

VRDC-ERVRDC-ER

การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# การช�นัสุ�ตรโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�าโดย์ว�ธี# RRT-PCRRRT-PCR

VRDC-ERVRDC-ERสุก�ด RNA จากต�วอย์+างสุมอง และ Swab จากนั2,าลาย์

VRDC-ERVRDC-ERเตร#ย์ม master mix

VRDC-ERVRDC-ERต�วอย์+างเข�าเคร&7อง Light Cycler

VRDC-ERVRDC-ER Real Time – PCR running

VRDC-ERVRDC-ERอานผู้ล

กรมปศ-สั�ติว์� กระทรว์งเกษติรและสัหกรณ�

กรมคว์บค-มโรค กระทรว์งสัาธารณสั-ข

กรมสังเสัร�มการปกครองสัว์นท�องถู� น กระทรว์งมหาดไทย

องค�กรเอกชีน

การบ�รณาการแผู้นัย์�ทธีศูาสุตร�เพิ&7อสุร�างพิ&,นัท#7ป่ลอดโรคพิ�ษสุ�นั�ขบ�า

ป่*55

ป่* ป่* 61-6361-63 ท�กจ�งห้ว�ดท�กจ�งห้ว�ด

ป่ลอดโรคพิ�ษสุ�นั�ข

บ�า

ป่* ป่* 61-6361-63 ท�กจ�งห้ว�ดท�กจ�งห้ว�ด

ป่ลอดโรคพิ�ษสุ�นั�ข

บ�า

การข�บเคล&7อนั 1) พบสั�ติว์�สังสั�ยให�คว์บค-มโรคท�นท" 2) ก�กสั�ติว์�ท" ก�ดคนด�อาการ 10 ว์�น 3 ) ท0าทะเบ"ยนได� 80% 4 ) ฉี"ดว์�คซี"นได� 80% 5) ท0าหม�น

การข�บเคล&7อนั 1) พบสั�ติว์�สังสั�ยให�คว์บค-มโรคท�นท" 2) ก�กสั�ติว์�ท" ก�ดคนด�อาการ 10 ว์�น 3 ) ท0าทะเบ"ยนได� 100 % 4 ) ฉี"ดว์�คซี"นได� 100 % 5) ท0าหม�น

BB AA RFZRFZ

ป่*5640%อ

ป่ท3,110 แห้+ง

80%อป่ท6,220 แห้+ง

100%อป่ท

7,775 แห้+ง

ป่*55

ป่*56

ป่*5740%อป่ท3,110 แห้+ง

80%อป่ท6,220 แห้+ง

100%อป่ท

7,775 แห้+ง

ป่*6040%อป่ท3,110 แห้+ง

80%อป่ท6,220 แห้+ง

ป่*58

ป่*59 100%

อป่ท7,775

แห้+ง

ป่*6340%อป่ท3,110 แห้+ง

80%อป่ท6,220 แห้+ง

ป่*61

ป่*62

การข�บเคล&7อนั 1) สั-มเก/บติ�ว์อยางติรว์จ 001. % 2 ) ท0าทะเบ"ยนได� 100% 3) ฉี"ดว์�คซี"นได� 100% 4) ท0าหม�น 5) ไมม"สั-น�ขจรจ�ดในท" สัาธารณะ 6 ) ม"การเฝ้2าระว์�งการเคล6 อนย�าย สั-น�ขเข�าออกในพ67นท"

Veterinary Research and Development Center (Eastern Region) Chonburi ,ThailandDepartment of Livestock Development

Rabies free in 2020 : Key to success

Participation & Collaboration