1 Bir önceki konuyu hatırlayalımmateryaltasarimi.weebly.com/uploads/4/8/5/0/... · 3-Materyalin tasarımı Yazılı materyallerin tasarımında dikkate alınması gereken birtakım

Bir önceki konuyu hatırlayalım

16.12.2016

1

16.12.2016

2

16.12.2016

3

Devimsel Alan: Harrow, Simpson ve Cangelosi’nin Devimsel Alan Taksonomisi

4

Neler öğreneceğiz ?

16.12.2016

5

Psiko-motor alan Harrow taksonomisi ve alan basamakları Simpson taksonomisi ve alan basamakları Cangelosi Taksonomisi Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme Öğrenci Niteliklerini belirleme Hedef Ve Hedef Davranışları Gözden Geçırme İçeriği Örgütleme Ölçme Ve Değerlendirme Etkinliklerini Planlama Öğretim Stratejileri Ve Materyallerini Seçme Öğretimi uygulama Öğretimi Değerlendirme

Psiko-motor alan nedir ?

Psiko-motor alan Zihin-kas gerektiren davranışları kapsayan bir alandır.

Bu alandaki hedeflerin aşama andırılması 1970’li yıllara kadar yeterince çalıştırılmamıştır.

Bu nedenle Psiko-motor becerilerin öğretimi ve yoklaması ile ilgili çalışmalar da yeterli değildir.

16.12.2016

6

Psiko-motor Alan

Oysa bu alandaki davranışların doğası, gerek aşamalı sınıflamanın yapılması, gerekse öğretimi ve yoklanması ile ilgili çalışmalar diğer iki alandan(bilişsel ve duyusal) daha uygundur.

Çünkü Psiko-motor becerilerin doğrudan gözlenme olanağı vardır. Ancak, bu becerilerin okul öğrenmelerindeki önemi son yıllara kadar göz ardı edilmiştir.

16.12.2016

7

Harrow Taksonomisi(1972)

Davranışlar refleksif hareketlerden başlar ve 6’ya ayrılır.

16.12.2016

8

Taksonomi* istendik davranışların aşamalı olarak sıralanması(basitten karmaşa)

DA

VR

AN

IŞLA

R

Refleksif Hareketler

Temel hareketler

Algısal Yeterlilik

Fiziksel yeterlilikler Beceri haline

gelen hareketler

Tutarlı iletişim

Harrow Taksonomisi alan basamakları

1-Refleksif Hareketler= İstem dışı hareketlerdir.

Örn. Tehlike anında göz kapaklarının kapanması.

16.12.2016

9

Harrow Taksonomisi alan basamakları

16.12.2016

10

2-Temel hareketler= Refleksif ve amaçlı davranışların kombinasyonu olan hareketlerdir. Örn. Yemek yeme, koşma vb.

16.12.2016

11

3-Algısal Yeterlilik=Uyarıcının yorumlanmasını gerektirecek etkinliklerdir. Örn. Denge aletinde yürüme, atılan bir topu yakalama.

Harrow Taksonomisi alan basamakları

Harrow Taksonomisi alan basamakları

4-Fiziksel yeterlilikler= Fiziksel dayanıklılık, güç, esneklik gerektiren etkinlikler.

Örn. Uzun mesafe bisiklet sürme, ayak parmak uçlarında durma.

16.12.2016

12

Harrow Taksonomisi alan basamakları

16.12.2016

13

5-Beceri haline gelen hareketler= Karmaşık hareketleri etkin olarak yapma etkinliğidir. Örn. Tenisi yetkin olarak oynama, Dakikada 65 sözcük yazma.

Harrow Taksonomisi alan basamakları

16.12.2016

14

6-Tutarlı iletişim=Duygusal durumlarını vücut diliyle ifade etmeyi sağlayan hareket ve davranışlardır. Örn. Dansta kareografi oluşturma.

Harrow Taksonomisi(1972)

Eğitim refleksif davranışlarla değil, öğrenme yoluyla kazandırılabilecek davranışlarla ilgilenmektedir.

Bu nedenle, bu taksonomi eğitimde psiko-motor hedeflerinin belirlenmesinde bazı sınırlılıklara sahiptir.

Bu taksonominin en uygun olduğu dönem okulöncesi dönemidir.

16.12.2016

15

Simpson Taksonomisi(1966-1972)

Bu sınıflamada, bir becerinin artan yetkinlik düzeylerinin aşamalı olarak ele alındığı görülmektedir.

Yani bir beceri başlangıcından en son haline kadar aşamalı olarak sıralanır.

16.12.2016

16

Simpson Taksonomisi alan basamakları

Algılama

Hazırlık

Kılavuzla yapma

Mekanikleşme

Beceri haline getirme

Uydurma

Yaratma

16.12.2016

17

Düzey Ürün Örnek Hedef

Algılama Beceriyle ilgili araç, gereç ve

işlemleri anlamayı kapsar.

Bir enstrümanda çıkarılan basit

bir ritmi anlayabilme

Hazırlık(kurulma) Bir beceriyi yapmak için hazır olma. Keman çalmaya isteklilik.

Kılavuzla Yapma Beceri bir kişinin rehberliği altında

yapılır.

Öğretmen rehberliğinde kalıbı

kumaşa uygulayabilme

Mekanikleşme Davranış alışkanlık haline gelmiştir.

Bu davranışları uyum içesinde

yapar.

Verilen bir durumda dikiş

makinasını düzgün

kullanabilme

Beceri Haline Getirme Karmaşık faaliyetleri düzgün arak

yapar. ol

Otomobili kurallara uygun

kullanabilme

Uydurma Beceriyi yeni bir durumda etkili

kullanma.

Verilen yeni bir modele uygun

etek kalıbı çıkarabilme

Yaratma Özgün bir ürünü meydana

getirecek yeni yollar yaratma.

Nakışta özgün bir teknik ortaya

koyabilme 16.12.2016

Simpson Taksonomisi alan basamakları

Cangelosi Taksonomisi(1990)

Cangelosi’ye göre Psiko-motor alan;

1-Dayanıklılık, güç, esneklik, çeviklik gerektiren istemli kasların kapasiteleri ile ilgilidir.

Örn. Yüksek atlama.

16.12.2016

19

Cangelosi Taksonomisi(1990)

16.12.2016

20

2-Belli bir beceriyi gösterme yeteneği ile ilgilidir. Örn. Otomobil kullanma.

Cangelosi Taksonomisi

Her iki durumda da Psiko-motor becerinin yapılması için gerekli gözlenebilir basamaklar adım adım alt alta yazıldığında hem öğretim hem de ölçme ve değerlendirme için uygun ölçüt belirler.

Bu nedenle, beceriyi oluşturan basamakların gözlenebilir olarak açıkça ifade edilmesi, hem eğitim hem eğitim durumlarının hem de ölçme durumlarının düzelmesinde önemli bir araçtır.

16.12.2016

21

Cangelosi Taksonomisi

16.12.2016

22

Örneğin:Cangelosi’nin birinci grubunda yer alan dayanıklık, güç, esneklik gerektiren psiko-motor davranışlar için şu örneği verebiliriz

Beden eğitimi dersinde eğitim durumlarını düzenleme ve ölçme değerlendirme yapmak üzere öne yuvarlanma basamakları şunlardır;

1.İstenilen nitelikte başlama duruşu ya da hız koşusu yapma.

2.Takla için başlangıç duruşunu yapma

a) Çömelik duruşta iken kolları omuz genişliğinde açıp

avuçları yere koyarak dayanma

b) Çene göğüs kemiğine, topuklar kalçaya dayalı olarak kapanma

3. Yuvarlanma hareketlerini yapma

a) Kalçayı yukarı kaldırıp ağırlığı kollara vererek enseyi yere koyma

b) Ayak uçlarından iterek öne doğru sırtta yuvarlanma

4. Takla hareketini tamamlama

a) Kalkarken kolları önde paralel uzatarak çömelik duruşa geçme

b) Dengeli bir şekilde kalkarak bitiriş duruşunu yapma

16.12.2016

23

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Gagne’ye göre beş tür öğrenme ürünü vardır ve öğretim hedefleri de bu öğrenme türlerine göre sınıflanabilir.

Bunlar:

1-Sözel bilgi (verbal information)

2-Zihinsel beceriler (intellectual skills)

3-Bilişsel stratejiler (cognitive strategies)

4-Tutumlar (attitudes)

5-Devimsel beceriler(motor skills)

16.12.2016

24

Sözel Bilgi

Sözel bilgi ifade etmeye, açıklamaya dönük bilgidir.

Örneğin; “Ankara’nın Türkiye’nin başkenti olduğunu bilmek” İsimler, kavramlar, özellikler, fonksiyonlar vs.

16.12.2016

25 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Sözel Bilgi

16.12.2016

26

Öğrenci, öğrenme alanının genel bilgi ve kavramlarını önceden bilmelidir. Konu ile ilgili gerekli yeni kelimeleri öğrenmelidir. Açık-seçik ve bütün halinde bir öğrenme ve anlatma olmalıdır. Sözel bilginin birçok temel işgörüsü vardır.

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

“

”

Sizce sözel bilgi Bloom taksonomisinin

hangi düzeyine karşılık gelir?

Sözel Bilgi Bloom taksonomisinin, bilgi düzeyine karşılık gelmektedir.

16.12.2016

27

Zihinsel Beceriler

Gagne’nin en önemli öğrenme ürünü kategorisi zihinsel becerilerdir.

Sözel bigi «şunu bilme» ile ilgili iken zihinsel beceriler «nasıl’ı bilme» ile ilgilidir.

16.12.2016

28 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Zihinsel Beceriler beş alt gruba ayrılır.

a)Ayırt etmeyi öğrenme: Algısal öğrenme olarak da adlandırılabilir. Semboller yoluyla çevreye tepkide bulunmadır. Bir nesnenin diğerinden farkını,dolayısıyla da bir sembolün diğerinden farkını ayırt etmeyi kapsar.

Örneğin: piyanoda duyduğu iki nota arasındaki farkı işitme(anlama.)

16.12.2016

29

Zihinsel Beceriler

b)Somut kavramlar: Kavram öğrenme için önkoşul, ayırt etmeyi öğrenmedir. Kavramların basit ve temel formu somut kavramlardır. Somut obje ve olayların sınıflandırılmasıdır.

Örneğin; iskemle, kabı,ağaç, masa, kedi, köpek gibi nesnelerin ortak adı öğrenilmektedir.

16.12.2016

30

Zihinsel Beceriler

c)Tanımlanmış Kavramlar: Bazı kavramlar kavramın nitelikleri ya da kavramlar arasındaki ilişkiler, objenin kendisi somut olarak gösterilerek açıklanamaz.

Örneğin: engel kavramı tanımlanarak açıklanabilir.

Çünkü pek çok şey engel oluşturabilir.

16.12.2016

31

Zihinsel Beceriler

d)Kurallar: Kuralları sözel ifade olarak biliriz. Ancak kuralın sözel olarak ifade edilmesi kuralın öğrenildiğini ifade etmez.

Örneğin: dikdörtgenin alanı, uzun ve geniş alanın çarpımıdır. Dediğimizde sözel bilgiye sahibiz demektir. Ancak herhangi bir problemde bu kuralı kullanıp sonuca ulaşabiliyorsak kural öğrenme gerçekleşmiş demektir.

16.12.2016

32

Zihinsel Beceriler

e)Çoklu Kural Uygulama: basit kurallar öğrenildikten sonra , çoklu kural uygulama gerektiğinde kurallardan çeşitli kombinasyonlar oluşturarak problem çözmede kullanılmadır.

16.12.2016

33

Tutumlar

Bir çok tutum eğitimin hedefleri arasında yer almaktadır. Örneğin; din, dil, ırk, cinsiyet farkı gözetmeksizin insanlara karşı hoşgörülü ve saygılı olmak,insanlara yardım etmek vb.tumlar, başlangıçta aile içinde, okulöncesi eğitim ve ilköğretimin ilk yıllarında kazandırılır.

16.12.2016

34 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

16.12.2016

35

İkinci düzeydeki tutumlar, çeşitli durumlarla ilgili olumlu tercihleri yansıtmaktadır. Örneğin; klasik müzik dinlemek, bilgisayar oyunu oynamak vb. Üçüncü düzey tutum grubu, vatanını sevmek, toplumun ihtiyaç ve amaçları ile ilgilenmek vb.

Tutumlar

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Bilişsel Stratejiler

Bilişsel stratejiler, öğrencinin dikkatine, öğrenmesine, hatırlamasına ve düşünmesine rehberlik eder. Bilgiyi işleme kuramı bölümünde de görüldüğü gibi, bireyin kendini izleme, kendine rehberlik etme etkinlikleri daha çok bireyin zihinsel becerileri etkili olarak kazanmasına ve kullanmasına yardım eder.

16.12.2016

36 Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Bilişsel Stratejiler

16.12.2016

37

-Bilgisayar disketlerini tasnif etmede etkili bir sistem yaratma; -İki kampus arasında öğrencilerin daha kolay ulaşımını sağlayacak ekonomik bir otobüs güzergâhı önerme.

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Devimsel Beceriler

16.12.2016

38

Devimsel beceriler, insan performansında geniş bir yer kaplamaktadır. Örneğin;otomobil kullanma,müzik aleti çalma ayrıca otomobil tamircisi,terzi makine operatörü vb. birçok meslek alanı da devimsel becerilere dayanmaktadır.

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Devimsel Beceriler

16.12.2016

39

Okullardaki öğrenmelerde, çoğu zaman devimsel beceriler, diğer öğrenmeler için temel oluşturmaktadır. Ayakkabı bağlama, bisiklete binme, araba kullanma, ev aletlerini kullanma. Gerekli bilgi ve bedensel olgunluk şarttır. Her doğru öğrenme pekiştireçlerle desteklenmelidir.

Gagne’ye Göre Öğrenme ürünleri ve Öğretim Hedefleri

Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme

Bazı yeni öğrenmeler, kendinden önce gerçekleşmiş olan öğrenmelere dayalı olarak gerçekleşir ve bu öğrenme de sonra ki öğrenmeler için hazırlık oluşturur.

Bir öğrenme biriminin öğrenilebilmesi için gerekli olan önce ki öğrenmelere önkoşul öğrenme denir.

.

16.12.2016

40

Önkoşul Öğrenmeleri Belirleme

16.12.2016

41

Önkoşul öğrenmeler, bazı durumlarda yeni öğrenmelerin oluşmasını mümkün kılar.Yeni öğrenmenin meydana gelmesi, önkoşul öğrenmenin gerçekleşmiş olmasına bağlıdır. Önkoşul öğrenmelerin bazıları da; yeni öğrenmeleri mümkün kılıcı değil, kolaylaştırıcı niteliktedir.

Öğrenci Niteliklerini belirleme

Öğretimi planlarken, öğrenciye öğretim sonunda kazandırılacak yeterlikler (hedef ve hedef-davranışlar) belirlenip, her hedef davranışın kazandırılması için gerekli olan önkoşul öğrenmeler belirlendikten sonra sıra öğrencinin niteliklerini belirlemeye gelmektedir.

16.12.2016

42

Öğrenci Niteliklerini belirleme

Öğrencinin öğrenmesini doğrudan etkileyen ve öğretimi düzenlemede dikkate alınması gereken nitelikler:

a) Öğrencinin sahip olduğu bilişsel önkoşul öğrenmelerin belirlenmesi.

b) Öğrencinin sahip olduğu devimsel nitelikteki önkoşul öğrenmelerin belirlenmesi.

c) Öğrencinin duyuşsal özelliklerinin belirlenmesi

16.12.2016

43

Hedef Ve Hedef Davranışları Gözden Geçırme

Öğrencinin öğrenme bakımından sahip olduğu özellikler ile önkoşullar arasındaki fark, saptanan hedef ve davranışların yeniden gözden geçirilmesini gerektirir. Böylece kazandırılacak hedef davranışların öğrencinin düzeyine uygun hale getirilmesi sağlanabilir.

16.12.2016

44

İçeriği Örgütleme

Eğitimde içerik seçimine, günümüz dünyasında yaşanan iki baskın özellik etkide bulunmaktadır.Bunlardan biri, yeni bilgi birikimlerinin programlara yansıtılamaması, diğeri ise bilim ve teknolojideki hızlı gelişme ve bilgi patlamasıdır.

16.12.2016

45

İçeriği Örgütleme

16.12.2016

46

Hedef ve davranışların kazandırılmasında bir araç olan içerik, öğrencilerin, kazandırılacak hedef davranışların ve konu alanının özellikleri dikkate alınarak örgütlenmelidir. İçeriğin organize edilmesinde basitten karmaşığa, somuttan soyuta, bilinenden bilinmeyene doğru bir yol izlenmelidir.

16.12.2016

47

Öğretim Stratejileri Ve Materyallerini Seçme

Öğretim stratejileri ve materyallerinin kazandırılacak hedef ve davranışlar ile öğrenci ve konu özelliklerine uygun olması gerekmektedir.

öğrencinin performansı adım adım öğrenmesini sağlayacak nitelikte olması gerekir.

seçilecek öğretim stratejisi, daha çok öğrenci merkezli, onların araştırmalarına, bulmalarına izin veren stratejiler olmalıdır.

16.12.2016

48

Öğretim Materyallerinin Seçiminde Şu Ölçütlere Uymak Gerekmektedir:

a) Materyal hedef davranışları kazandırıcı nitelikte olmalı, düzenlenen öğretim etkinliklerine uygun olmalıdır.

b) Materyal öğrencilerin özelliklerine uygun olmalıdır: Öğrencilerin psiko-sosyal, beden, psiko-motor, ve bilişsel gelişim ile öğrenme özelliklerine uygun olmalı, öğrencinin bir bütün olarak tüm gelişimlerine yardım edebilmelidir.

c) Öğretim materyali pratik olmalıdır: Kolaylıkla elde edilebilir ve kullanılabilir olmalıdır.

16.12.2016

49

Yazılı Bir Materyalin Öğretimsel Etkililiği Ise Özellikle Üç Temel Değişkene Bağlıdır

1-Materyalin okunabilirlik düzeyi.

2-Materyalin içeriği.

3-Materyalin tasarımı

Yazılı materyallerin tasarımında dikkate alınması gereken birtakım faktörler ise ; tutarlılık,sayfa düzeni,görsel materyaller,yazı türü,yazı boyutu,yazı stili ve vurgulama araçlarının kullanımıdır.

16.12.2016

50

Öğretim Etkinliklerini Planlama

Her öğretim etkinliğinde bulunması gereken ögeler şunlardır:

Öğrenciye verilecek uyarıcılar (ipuçları);

öğrencinin öğrenmesi gereken bir davranışı yapması;

yaptığı davranışın doğruluğundan ya da yanlışlığından haberdar olması;

ortaya konan davranışın niteliğine göre tamamlama etkinliklerinin yapılması ve öğrenilenlerin yeni durumlara transfer edilmesi gibi temel ögelerdir.

16.12.2016

51

Ölçme Ve Değerlendirme Etkinliklerini Planlama

Eğitimde öğrenmeyle ilgili üç tür değerlendirme yapılmaktadır. Bunlar;

a) Tanıma ve yerleştirmeye dönük değerlendirme

b) öğrenmeleri izlemeye dönük değerlendirme

c) öğrenme düzeyini belirlemeye dönük değerlendirmelerdir.

16.12.2016

52

Öğretimi uygulama

Öğretim planlandıktan sonra sıra, öğretim etkinliklerin uygulanmasına gelir. Öğretim etkinliklerinin uygulanmasını büyük ölçüde planlama etkileri belirler.

Bu aşmada, öğretimi planlarken öğrenciye, hedef davranışlara, konuya uygun olarak seçilmiş olan öğretim model ya da stratejilerinin işe koşulması söz konusudur.

Daha sonra öğrencinin öğrenmesi sağlanmaya çalışılır.

16.12.2016

53

Öğretimi Değerlendirme

Yapılan öğretim planının ve uygulanan eğitim etkinliklerinin hedef davranışları ne derecede gerçekleştirildiğinin belirlenmesidir.

16.12.2016

54

55 (UYGULAMA) Devinişsel alan hedef aşamaları

Yeni bir dans figürünün nasıl yapıldığına

dikkat ederek gözleme

Algılama

Dansı sergilemek için davranış ve

aşamalar bilgisi. Kurulma

Kendi başına bir dansı kurallarına uygun

olarak yapıp gösterme

Beceriye dönüştürme

Dansı sergileyen kişiye bakarak hareketleri

yapmaya çalışma.

Kılavuzlama

56

(UYGULAMA) Devinişsel alan hedef aşamaları

Yeni bir dans veya dans figürü, formu,

biçimi geliştirme.. Yaratma

Bir dansta elde ettiği becerileri, başka

bir dansın hareket ve figürüne uyarlama

Duruma uydurma

Kaynakça;

Gelişim, Öğrenim ve Öğretim – Kuramdan Uygulamaya Prof. Dr. Nuray

SENEMOĞLU (Ders Kitabı)

16.12.2016

57