บทที่ 5 ตัวแบบการรณรงค์หาเสียงเลือกตั้ง

ตั�วแบบการรณรงค์� : หาเสี�ยงเลื�อกตั��งของ

ไทย

การเลื�อกตั้งเป็ นกระบวนการทางการเมื�องท��สำ�าคัญยิ่��งในการป็กคัรองระบอบป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ ผู้"#เช��ยิ่วชาญเร��องการเลื�อกตั้งขององกฤษ ซึ่(�งเป็ นป็ระเทศตั้วแบบของป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ในระบบรฐสำภาคั�อ Vemon Bogdanor แลืะ David Butler ได้#กลื.าวว.า การเลื�อกตั้งเป็ นหัวใจของกระบวนการทางการเมื�องแบบป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ เน��องจากการออกเสำ�ยิ่งตั้งใหั#หัลืกป็ระกนในเร��องการป็กคัรองโด้ยิ่คัวามืยิ่�นยิ่อมืของป็ระชาชน เช.นเด้�ยิ่วกบนกว�ชาการของไทยิ่ ซึ่(�งเช��ยิ่วชาญในการศ(กษาว�เคัราะหั2การเลื�อกตั้งของไทยิ่สำองท.านคั�อ สำ3จ�ตั้ บ3ญบงการ แลืะพรศกด้�5 ผู้.องแผู้#ว ก6ได้#มื�ทศนะในท�านองเด้�ยิ่วกน พร#อมืกบเสำร�มืว.า ไมื.ว.าจะเป็ นการเลื�อกตั้งท��ไหันหัร�อแบบใด้ จ3ด้ร.วมืกนท��สำ�าคัญของการเลื�อกตั้ง ได้#แก. การระด้มืมืตั้�มืหัาชนเพ��อสำร#างคัวามืชอบธิรรมืของการป็กคัรอง การเลื�อกตั้งเป็ นว�ธิ�การอยิ่.างหัน(�งในการเลื�อกสำรรผู้"#ป็กคัรอง เลื�อกแนวนโยิ่บายิ่ท��ใช#สำร#างสำรรคั2การเร�ยิ่นร" #ทางการเมื�อง แลืะการสำร#างบ"รณาการของชาตั้�

1.สีภาพปั�ญหาของการรณรงค์�หาเสี�ยงเลื�อกตั��งของไทยสำ�าหัรบสำงคัมืไทยิ่โด้ยิ่ท�วไป็ตั้ามืคัวามืเข#าใจของคันธิรรมืด้าๆ แลื#ว การ

รณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง หัมืายิ่ถึ(ง การท��บ3คัคัลืท��สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง ซึ่(�งอาจจะสำงกด้พรรคัการเมื�องหัร�อไมื.ก6ตั้ามื ได้#ใช#กลืว�ธิ�ตั้.างๆ จนในท��สำ3ด้สำามืารถึท�าใหั#บ3คัคัลืนนได้#รบคัะแนนน�ยิ่มืจนได้#รบชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้ง ด้#วยิ่เหัตั้3น�เอง ในการเลื�อกตั้งในป็ระเทศไทยิ่ นบตั้งแตั้. พ.ศ.2476 เป็ นตั้#นมืา ไมื.ว.าจะเป็ นการเลื�อกตั้งในระบบใด้ กลืว�ธิ�ตั้.างๆ มืากมืายิ่ไมื.ว.า ถึ"กตั้#องตั้ามืท�านองคัรองธิรรมื หัร�อกฎหัมืายิ่การเลื�อกตั้งหัร�อไมื.ก6ตั้ามื ได้#มื�การน�า มืาใช#ท3กร"ป็แบบในก ร ะ บ ว น ก า ร ร ณ ร ง คั2 หั า เ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง

ในงานการศ(กษาท��ได้#จากป็ระสำบการณ2โด้ยิ่ตั้รง เศรษฐพร คั"ศร�พ�ทกษ2 ซึ่(�งได้#รวบรวมืกลืว�ธิ�ในการแสำวงหัาชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้งของไทยิ่มืาตั้งแตั้. พ.ศ.2512 เศรษฐพร ได้#พยิ่ายิ่ามืรวมืกลืว�ธิ�ทงท��ถึ"กตั้#องแลืะไมื.ถึ"กตั้#องไว#อยิ่.างมืากมืายิ่ โด้ยิ่สำ.วนหัน(�ง จะเป็ นกลืว�ธิ�ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโ ด้ ยิ่ ตั้ ร ง ซึ่(� ง อ า จ สำ ร3 ป็ ไ ด้# 2 ป็ ร ะ เ ภ ท ใ หั ญ. ๆ คั� อ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 1

5

1. ก า ร ร ณ ร ง ค์� ห า เ สี� ย ง เ ลื� อ ก ตั�� ง ท�� ถู! ก ตั" อ ง แ ลื ะ เ ปั$ ด เ ผ ยในขนตั้อนแรกของการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ถึ"กตั้#องแลืะเป็<ด้

เผู้ยิ่นน ผู้"#สำมืคัรจะตั้#องจด้ตั้งศ"นยิ่2การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งข(นก.อน หัลืงจากนนก6แสำวงหัาบรรด้าผู้"#สำนบสำน3นในเขตั้เลื�อกตั้ง เพ��อใหั#ท�าหัน#าท��หัวคัะแนน ซึ่(�งก6คั�อบรรด้าผู้"#น�าในท#องถึ��นป็ระเภทตั้.างๆ อาท� คัร" ก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน พ.อคั#า แลืะผู้"#มื�อ�ทธิ�พลืในท#องถึ��น ทงน�เพ��อใหั#บ3คัคัลืเหัลื.าน�เป็ นสำ��อในการชกชวนใหั#ป็ ร ะ ช า ช น ท� ว ไ ป็ ใ น ท# อ ง ถึ�� น สำ น บ สำ น3 น ตั้ ว ผู้"# สำ มื คั ร

นอกจากน�แลื#ว การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ด้� ตั้#องมื�การหัยิ่�งเสำ�ยิ่งคัวามืน�ยิ่มืของผู้"#สำมืคัรเพ��อก�าหันด้แผู้นการหัาเสำ�ยิ่งได้#ถึ"กตั้#องว.า คัวรเร��มืจากกลื3.มืป็ระชาชนเป็=าหัมืายิ่ใด้ก.อน พร#อมืกบการจด้ตั้งหัวคัะแนน ผู้"#สำมืคัรอาจจะตั้#องตั้งสำ�านกงานผู้"#สำมืคัรในท#องท��บางแหั.ง ซึ่(�งพ�จารณาเหั6นว.าคัะแนนน�ยิ่มืของตั้ น ยิ่ ง ไ มื. มื า ก พ อ อ� ก ด้# ว ยิ่

หัลืงจากจด้ตั้งศ"นยิ่2รณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง หัวคัะแนน แลืะสำ�า นกงานตั้วแทนผู้"#สำมืคัร (บางท#องท��) แลื#ว ขนตั้อนตั้.อไป็ก6คั�อ การออกเยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นป็ระชาชนในเขตั้เลื�อกตั้งพร#อมืกบการป็ราศยิ่หัาเสำ�ยิ่งในเขตั้เลื�อกตั้ง โด้ยิ่จะมื�การใช#มืหัรสำพเป็ นเคัร��องมื�อจ"งใจใหั#ป็ระชาชนมืาฟั?งการหัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง อาท�เช.น งานแตั้.งงาน งานบวช งานข(น-บ#านใหัมื. แลืะงานพ�ธิ�กรรมืทางศาสำนาตั้ามืวด้ตั้.างๆ ซึ่(�งจะมื�ป็ระชาชนจ�านวนมืากไป็ร.วมืพ�ธิ� ท�าใหั#ผู้"#สำมืคัรเป็ นท��ร" #จกแลืะคั3#นเ คั ยิ่ ก บ ป็ ร ะ ช า ช น ใ น เ ข ตั้ เ ลื� อ ก ตั้ ง ไ ด้# มื า ก ข( น

2. การรณรงค์�หาเสี�ยงเลื�อกตั��งท�� ไม่(ถู!กตั"องแลืะไม่( เปั$ดเผยสำ�าหัรบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.ถึ"กตั้#องตั้ามืท�านองคัรอง

ธิรรมื หัร�อกฎหัมืายิ่เลื�อกตั้ง แลืะไมื.อาจแสำด้งออกเป็ นท��เป็<ด้เผู้ยิ่ได้#นน โด้ยิ่ภาพแลื#วอาจเร�ยิ่กได้#ว.าเป็ นการ ใหั#สำ��งตั้อบแทน“ ” เพ��อแลืกกบคัวามืสำนบสำน3นหัร�อคัะแนนเสำ�ยิ่ง ว�ธิ�เหัลื.าน�ได้#แก. การตั้�ด้สำ�นบน หัร�อตั้งเง�นเด้�อนใหั#กบข#าราชการในเขตั้การเลื�อกตั้ง เช.น นายิ่อ�าเภอ ก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน ทงน�เพ��อใหั#ท�าคันเป็ นหัวคัะแนนของตั้น โด้ยิ่ได้#รบผู้ลืป็ระโยิ่ชน2ตั้อบแทนเป็ นตั้วเง�นหัร�อสำ��งของ นอกจากน�แลื#วยิ่งมื�การใช#ว�ธิ�การซึ่�อกรรมืการตั้รวจนบคัะแนนป็ระจ�าหัน.วยิ่เลื�อกตั้งใหั#เป็ นพรรคัพวกของตั้นอ�กด้#วยิ่ ทงน�เพ��อใหั#การนบคัะแนนหัร�อการลืงผู้ลืคัะแนนเป็ นไป็ในทางท��เอ� อป็ระโยิ่ชน2ตั้.อตั้นเอง สำ�าหัรบป็ระชาชนท�วไป็ การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งไมื.ถึ"กตั้#องอาจแสำด้งออกมืาในลืกษณะของการซึ่� อบตั้รป็ระชาชนเพ��อน�ามืาใหั#ผู้"#อ��นลืงคัะแนนเสำ�ยิ่งแทนหัร�อเพ��อตั้ด้คัะแนนเสำ�ยิ่งของผู้"#สำมืคัรคันอ��น ทงน�โด้ยิ่การซึ่�อบตั้รป็ระจ�าตั้วป็ระชาชนท��สำนบสำน3นผู้"#สำมืคัรอ��นๆ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 2

มืาเก6บไว#เฉยิ่ๆ แลื#วคั�นใหั#ภายิ่หัลืงการเลื�อกตั้ง นอกจากการซึ่�อบตั้รป็ระจ�าตั้วป็ระชาชนแลื#ว การใหั#เง�นตั้อบแทนเฉยิ่ๆ เพ�ยิ่งอยิ่.างเด้�ยิ่ว หัร�อการใหั#สำ��งของตั้.างๆ แก.ป็ระชาชนเพ��อใหั#ไป็ลืงคัะแนนใหั#ตั้นก6เป็ นว�ธิ�การซึ่�อคัะแนนเสำ�ยิ่งอ�กอยิ่.างหัน(�งซึ่(�งน�ยิ่มืท�ากนอยิ่.างแพร.หัลืายิ่ โด้ยิ่เฉพาะในเขตั้เลื�อกตั้งท��เป็ นชนบทหั. า ง ไ ก ลื แ ลื ะ ป็ ร ะ ช า ช น ยิ่ า ก จ น

นอกจากการซึ่�อคัะแนนโด้ยิ่ว�ธิ�การตั้.างๆ ข#างตั้#นแลื#ว การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.ถึ"กตั้#องแลืะไมื.เป็<ด้เผู้ยิ่ อาจกระท�าในร"ป็ของการช.วยิ่เหัลื�อชาวบ#านในร"ป็แบบตั้.างๆ เช.น ช.วยิ่ซึ่�อข#าวเป็ลื�อก ใหั#เง�นอ3ป็การคั3ณแก.วด้แลืะโรงเร�ยิ่น หัร�อสำถึาบนทางสำงคัมื ท�สำ�าคัญในเขตั้เลื�อกตั้งในลืกษณะของนกสำงคัมืสำงเคัราะหั2หัร�อนกบ3ญอ�กด้#วยิ่ พร#อมืกนน�ก6จด้ใหั#มื�การเลื�ยิ่งอาหัารแลืะเหัลื#า ณ บ#านพกของผู้"#สำมืคัรเป็ นป็ระจ�า เพ��อใหั#ป็ระชาชนท��สำนบสำน3นหัร�อหัวคัะแนนมืาร.วมืสำงสำรรคั2 แลืะน�าข#าวป็ลืาอาหัารแลืะเหัลื#ากลืบไป็รบป็ระทานตั้.อท��บ# า น หั ร� อ น�า ไ ป็ ฝ า ก สำ มื า ช� ก ใ น คั ร อ บ คั ร ว ไ ด้# อ� ก ด้# ว ยิ่

จากพฤตั้�กรรมืการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ มื�ทงลืกษณะท��ถึ"กตั้#องแลืะไมื.ถึ"กตั้#องด้งกลื.าวช#างตั้#น นบว.าเป็ นป็?ญหัาสำ�าคัญป็ระการหัน(�งของระบบการเลื�อกตั้งของไทยิ่ กลื.าวคั�อ ในกรณ�การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.ถึ"กตั้#องแลืะไมื.เป็<ด้เผู้ยิ่นน จะท�าใหั#มื�การใช#เง�นแลืะสำ��งของเข#าแลืกกบคัะแนนเสำ�ยิ่งเป็ นจ�านวนมืาก แลืะจากข#อเท6จจร�งท��ป็รากฎในผู้ลืการเลื�อกตั้งท3กคัรงท��ผู้.านมืาในการเลื�อกตั้งสำมืาช�กสำภาผู้"#แทนราษฎรก6พบว.า ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งท��ได้#รบชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้งสำ.วนใหัญ.จะใช#เง�นเป็ นจ�านวนมืากในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ทงน�ยิ่�นยิ่นได้#ว.าจากข#อมื"ลืการว�จยิ่การเลื�อกตั้งซึ่.อมืสำมืาช�กสำภาผู้"#แทนราษฎรจงหัวด้บ3ร�รมืยิ่2 เมื�� อวนท�� 28 สำ�งหัาคัมื 2526 ของ พรศกด้�5 ผู้.องแผู้#ว แลืะจร"ญ สำ3ภาพ ซึ่(�งพบว.า ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งท3กพรรคัการเมื�องมื�การแจกเง�นในการซึ่�อคัะแนนเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งจากป็ระชาชนอยิ่.างกว#างขวาง คั�ด้เป็ นเง�นป็ระมืาณหัวลืะ 10-200 บาท ท�าใหั#การเลื�อกตั้งตั้กอยิ่".ภายิ่ใตั้#อ�ทธิ�พบของผู้"#มื�เง�นเป็ นอยิ่.างมืาก แลืะมื�ผู้ลืตั้.อคัวามืได้#เป็ร�ยิ่บ เสำ�ยิ่เป็ร�ยิ่บกนเป็ นอยิ่.างมืากระหัว.างผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งท��ร ��ารวยิ่ แลืะผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งท��ยิ่ากจน คัวามืจร�งแลื#วการใช#เง�นเป็ นจ�านวนมืากในการเลื�อกตั้งได้#มื�กฎหัมืายิ่ เลื�อกตั้งรองรบไว#แลื#วว.า จะใช#จ.ายิ่ได้#ไมื.เก�นคันลืะ 1,000,000 บาท ทงน�ก6เพ��อใหั#ผู้"#สำมืคัรได้#ใช#จ.ายิ่เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งอยิ่.างถึ"กตั้#อง เช.น การอภ�ป็รายิ่ หัาเสำ�ยิ่ง การจด้ท�าโป็สำเตั้อร2 แลืะการโฆษณาผู้.านสำ��อมืวลืชนป็ระเภทตั้.างๆ แตั้.เน��องจากการใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่ง ในการเลื�อกตั้งของไทยิ่ ท�าใหั#การใช#เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 3

เลื�อกตั้งในคัวามืเป็ นจร�งของผู้"#สำมืคัรท��ได้#รบเลื�อกตั้งของสำ.วนใหัญ.เก�นวงเง�นท��ก�าหันด้ไว#ในกฎหัมืายิ่ทงสำ�น แลืะป็?ญหัาน�เป็ นป็?ญหัาสำ�าคัญท��เก�ด้ข(นในระบบการเลื�อกตั้ง แมื#ทางราชการคั�อ กระทรวงมืหัาด้ไทยิ่ ซึ่(�งรบผู้�ด้ชอบในการเลื�อกตั้งเองก6ตั้ระหันกในป็?ญหัาน� จากากรว�จยิ่เบ�องตั้#นของฝCายิ่พฒนาการเมื�องแลืะการป็กคัรอง สำ�านกงานนโยิ่บายิ่แลืะแผู้นมืหัาด้ไทยิ่ ก6พบว.า มื�การใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งอยิ่.างกว#างขวาง โด้ยิ่ผู้.านก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน แลืะหัวคัะแนนอ��นๆ โด้ยิ่ว�ธิ�การตั้.างๆ กน คัลื#ายิ่กบงานการศ(กษาของเศรษฐพร ข#อเสำนอแนะของกระทรวงมืหัาด้ไทยิ่ในการแก#ไขป็?ญหัาน�มื�อยิ่". 4 ป็ระเภทด้#วยิ่กน ได้#แก. ป็ระการแรก แก#ไขวฒนธิรรมืทางการเมื�องของป็ระชาชนท��เป็ นอ�านาจน�ยิ่มื ยิ่(ด้ถึ�อตั้วบ3คัคัลืแลืะเหั6นแก.อามื�สำ สำ�นจ#าง ใหั#มื�ลืกษณะเป็ นวฒนธิรรมืทางการเมื�องแบบป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่มืากข(น ป็ระการท��สำอง ตั้#องสำ.งเสำร�มืใหั#ป็ระชาชนมื�สำ.วนร.วมืทางการเมื�องมืากข(น เพราะถึ#าป็ระชาชนมื�สำ�าน(กทางการเมื�อง โด้ยิ่การเข#าร.วมืทางการเมื�องสำ"งแลื#ว ก6อาจป็=องกนการซึ่�อเสำ�ยิ่งได้# ในป็ระการท��สำามื จะตั้#องแก#ไขป็รบป็ร3งระบบการเลื�อกตั้งแลืะว�ธิ�การเลื�อกตั้งใหั#เหัมืาะสำมืยิ่��งข(น โด้ยิ่จะตั้#องแสำงหัาระบบการเลื�อกตั้งแลืะว�ธิ�การเลื�อกตั้งใหัมื.ๆ เข#ามืาแทนท��ระบบป็?จจ3บน ซึ่(�งเอ� ออ�านวยิ่ตั้.อการซึ่�อเสำ�ยิ่ง แลืะในป็ระการสำ3ด้ท#ายิ่ จะตั้#องมื�การรณรงคั2ใหั#ป็ระชาชนออกมืาใช#สำ�ทธิ�เลื�อกตั้งมืากข(น โด้ยิ่การใหั#ข#อมื"ลืข.าวสำารท��ถึ"กตั้#องเก��ยิ่วกบการเลื�อกตั้งแลืะผู้"#สำมืคัรท3กคันท��ลืงแข.งขนในการเลื�อกตั้ง ซึ่(�งจะท�าใหั#ป็ระชาชนมืาลืงคัะแนนตั้ามืคัวามืคั�ด้เหั6นของตั้นอยิ่.างมื�สำ�าน(กมืากกว.าการลืงคัะแนนตั้ามืการจ"งใจด้#วยิ่อามื�สำสำ�นจ#าง คั�อเง�นแลืะสำ��งของ ตั้ลือด้จนคั ว า มื เ ก ร ง ใ จ ตั้. อ ผู้"# มื� บ3 ญ คั3 ณ ช. ว ยิ่ เ หั ลื� อ

การแก#ป็?ญหัาการใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งในการเลื�อกตั้งของไทยิ่น� นบว.าเป็ นว�ธิ�การหัน(�งในการลืด้คั.าใช#จ.ายิ่ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.ถึ"กตั้#อง แตั้.อยิ่.างไรก6ตั้ามื การใช#เง�นจ�านวนมืาก แมื#จะเป็ นการใช#ด้#วยิ่ว�ธิ�การท��ถึ"กตั้#อง ก6เป็ นภาระตั้.อผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งท��มื�ท3นทรพยิ่2น#อยิ่เป็ นอยิ่.างมืาก เพราะเง�นเป็ นทรพยิ่ากรสำ�าคัญท��สำ3ด้ท��จะเป็ นสำาเหัตั้3ใหั#ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งได้#รบการเลื�อกตั้งได้#ป็ระการหัน(�ง โด้ยิ่เฉพาะผู้"#สำมืคัรท��ไมื.มื�ช��อเสำ�ยิ่งหัร�อคันร" #จกน#อยิ่ เพราะสำามืารถึน�า ไป็ใช#ในการโฆษณาป็ระชาสำมืพนธิ2ตั้วผู้"#สำมืคัรท��มื�ลืกษณะด้งกลื.าวได้#

ด้งนนป็?ญหัาสำ�าคัญของกระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่จ(งอยิ่".ท��ว.า ท�าอยิ่.างไรจ(งจะลืด้คั.าใช#จ.ายิ่ตั้.างๆ ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ไมื.ว.าจะเป็ นคั.าใช#จ.ายิ่ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งทงป็ระเภทท��ถึ"กตั้#องหัร�อไมื.ถึ"กตั้#องก6ตั้ามื โด้ยิ่เฉพาะการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งสำ�าหัรบผู้"#สำมืคัรท��ท3นทรพยิ่2

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 4

น#อยิ่ แตั้.เป็ นคันด้�มื�คัวามืสำามืารถึ เราจะช.วยิ่เหัลื�อคันเหัลื.าน�ได้#อยิ่.างไร ด้งนนตั้วแบบในอ3ด้มืคัตั้�ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ท��อาศยิ่การใช#เง�น หัร�อทรพยิ่ากรจ�านวนน#อยิ่ของผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง จ(งน.าท��จะได้#การคั�ด้คั#นข(นสำ�าหัรบสำงคัมืการเมื�องไทยิ่ โด้ยิ่จะตั้#องอาศยิ่ป็ระสำบการณ2แลืะสำภาพคัวามืเป็ นไป็ในป็ระเทศอ�� นๆ ท��มื�คัวามืเป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่สำ"งเป็ นตั้วอยิ่.าง อยิ่.างไรก6ตั้ามื ก.อนท��จะสำร#างตั้วแบบด้งกลื.าว เราจะตั้#องเข#าใจถึ(งธิรรมืชาตั้�หัร�อแก.นสำาระท��แท#จร�งของกระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง โด้ยิ่อาศยิ่แนวคัวามืคั�ด้เช�งทฤษฎ�มืาว�เคัราะหั2เสำ�ยิ่ก.อน เพ��อใหั#การสำร#างตั้วแบบด้งกลื.าวมื�พ�นฐานทางท ฤ ษ ฎ� ท�� ถึ" ก ตั้# อ ง ตั้ า มื หั ลื ก ว� ช า ก า ร

2. กรอบค์วาม่ค์)ดในการว)เค์ราะห�พฤตั)กรรม่การรณรงค์�หาเสี�ยงเ ลื� อ ก ตั�� ง

โด้ยิ่แท#จร�งแลื#ว กระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งเป็ นกระบวนการท��เป็ นเวท�การแสำด้งออกอยิ่.างหัลืากหัลืายิ่ของก�จกรรมืด้#านการสำ��อสำารทางการเมื�อ (Political Communication) ทศนะด้งกลื.าวเก�ด้ข(นจากการมืองพฤตั้�กรรมืการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งว.า เป็ นกระบวนการตั้�ด้ตั้.อสำ�� อสำารระหัว.างผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งกบผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ทงน�เพ��อใช#การสำ��อสำารร"ป็แบบตั้.างๆ เพ��อชกชวนใหั#ผู้"#ออกเสำ�ยิ่งลืงคัะแนนใหั#แก.ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง ซึ่(�งในทางทฤษฎ�การสำ��อสำารแลื#วจะเร�ยิ่กกระบวนการสำ��อสำารในลืกษณะน�ว.า การสำ��อสำารเ พ�� อ ช ก ช ว น (Persuasive Communication)

นกว�ชาการชาวอเมืร�กน คั�อ McBath แลืะ Fisher ใหั#ข#อสำงเกตั้ว.า การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโด้ยิ่แก.นสำาระแลื#วก6คั�อ กระบวนการสำ��อสำาร แลืะมื�ลืกษณะเป็ นกระบวนการชกชวนใหั#คัลื#อยิ่ตั้ามื (Persuasive Process)

เช.นเด้�ยิ่วกบทศนะข#างตั้#น นกว�ชาการอเมืร�กนผู้"#เช��ยิ่วชาญด้#านการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งคั�อ Trent แลืะ Friedenberg ก6ใหั#สำงเกตั้ว.า การสำ��อสำารมื�ฐานะเป็ นธิรรมืชาตั้�พ�นฐานของการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งทางการเมื�อง

ด้#วยิ่เหัตั้3น�เอง ในกระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง การสำ��อสำารเพ��อการชกชวน จ(งได้#รบการน�ามืาใช# โด้ยิ่อาศยิ่ร"ป็แบบการสำ��อสำารตั้.างๆ มืาป็ระสำานกน ได้#แก. การสำ��อสำารระหัว.างบ3คัคัลื (Interpersonal Communication)

การสำ��อสำารด้#วยิ่สำ��งพ�มืพ2 (Print Media) แลืะการสำ��อสำารด้#วยิ่สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั (Electronic Media)

ในการว�จยิ่ด้#านการสำ��อสำารทางการเมื�องในสำหัรฐอเมืร�กา โด้ยิ่ Denton

แลืะ Woodward ได้#ช�ใหั#เหั6นว.า การสำ��อสำารคั�อหัลืกการพ�นฐานทางการเมื�อง

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 5

สำาระสำ�าคัญของการเมื�องก6คั�อ การพ"ด้“ ” หัร�อ ป็ฏิ�สำมืพนธิ2ระหัว.างมืน3ษยิ่2“ ” ซึ่(�งมื�ลืกษณะเป็ นทางการแลืะไมื.เป็ นทางการ แตั้.อยิ่.างไรก6ตั้ามื ก6มื�ลืกษณะการชกชวนในธิรรมืชาตั้�ของมืน ซึ่(�งท�าใหั#เราตั้#องตั้�คัวามืป็ระเมื�นแลืะป็ฏิ�บตั้�ตั้ามื การสำ��อสำารป็รากฎในหัลืายิ่บร�บท ได้#แก. การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง สำ��อมืวลืชน สำถึาบนป็ระธิานาธิ�บด้� แลืะระบบราชการ ตั้ลือด้จนรฐสำภา ในท�านองเด้�ยิ่วกน การศ(กษาผู้ลืกระทบของสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัตั้.อพฤตั้�กรรมืทางสำงคัมืของ Meyrowitz ก6พบว.าในสำงคัมือเมืร�กน ผู้ลืกระทบจากสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมื�อยิ่".ในท3กสำ.วนว�ถึ�ช�ว�ตั้ของชาวอเมืร�กน โด้ยิ่เฉพาะในเร��องการเมื�องแลืะกลื.าวว.า โทรทศน2เป็ นสำ��อท��มื�อ�ทธิ�พลืคัรอบง�า ซึ่(�งก.อใหั#เก�ด้การเป็ลื��ยิ่นแป็ลืงพ�นฐานในทางการเมื�องกลื.าวคั�อ ช.วยิ่ใหั#ป็ระชาชนตั้�ด้ตั้.อสำ�� อสำารกนได้#โด้ยิ่ไมื.ตั้#องเผู้ช�ญหัน#ากนโด้ยิ่ตั้รง

จากท��กลื.าวมืาข#างตั้#นโด้ยิ่สำงเขป็พอสำร3ป็ได้#ว.า ในแง.มื3มืทางว�ชาการด้#านการสำ��อสำารทางการเมื�องแลื#ว การสำ��อสำารเพ��อการชกชวนเป็ นเร��องหัลืกของการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งทางการเมื�อง หัร�ออาจกลื.าวได้#อ�กนยิ่หัน(� งว.า กระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโด้ยิ่แท#จร�งแลื#ว ก6คั�อร"ป็แบบหัน(�งของ

ก า ร ช ก ช ว น ท า ง ก า ร เ มื� อ ง“ ” (Political Persuation) น� น เ อ งด้งนนในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง เราสำามืารถึว�เคัราะหั2กระบวนการ

ด้งกลื.าวได้#ในแง.มื3มืของการสำ��อสำารเพ��อการชกชวน ระหัว.างตั้วผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง ซึ่(�งมื�ฐานะเป็ นผู้"#สำ.งสำาร (Sender) สำ.งสำาร (Message) อนได้#แก. ข#อมื"ลืเก��ยิ่วกบตั้วเอง นโยิ่บายิ่ทางการเมื�องแลืะข.าวสำารทางการเมื�องอ��นๆ โด้ยิ่ผู้.านช.องทางการสำ�� อสำารตั้.างๆ (Channels) ไป็ยิ่งตั้วผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง (Voter) ซึ่(�งก6คั�อป็ระชาชนท�วไป็ในเขตั้เลื�อกตั้ง แลืะมื�ฐานะเป็ นผู้"#ร บสำาร (Receiver) ในกระบวนการสำ��อสำารทงน�เพ��อใหั#มื�ผู้ลื (Effect) ตั้.อผู้"#ร บสำารหัร�อผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งก6คั�อ ใหั#เก�ด้คัวามืน�ยิ่มืชมืชอบแลืะศรทธิาในตั้วผู้"#ร บเลื�อกตั้ง ซึ่(�งเป็ นผู้"#สำ.งข.าวสำารมืาใหั# แลืะจะมื�การตั้อบสำนองกลืบ (Feedback)

โด้ยิ่การลืงคัะแนนเสำ�ยิ่งสำนบสำน3นในวนเลื�อกตั้ง หัร�อชกชวนบ3คัคัลือ�� นๆ ใหั#สำ น บ สำ น3 น ผู้"# สำ มื คั ร ร บ เ ลื� อ ก ตั้ ง ท�� พ ว ก ตั้ น เ ลื�� อ มื ใ สำ ศ ร ท ธิ า

ลืกษณะด้งกลื.าวข#างตั้#นในกระบวนการสำ��อสำารเพ��อการชกชวนในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง สำามืารถึสำร#างเป็ นแผู้นภาพป็ระกอบการอธิ�บายิ่ได้#ด้ ง น� (โ ป็ ร ด้ ด้" แ ผู้ น ภ า พ ท�� 1)

สำาร / ข.าวสำาร สำ า ร / ข. า ว สำ า ร

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 6

ช.องทางการ

คัะแนนเสำ�ยิ่ง เ ลื�� อ มื ใ สำ ศ รท ธิ า

แผนภาพท�� 1 กระบวนการสี��อสีารเพ��อการชั�กชัวนในการรณรงค์�หาเสี�ยงเ ลื� อ ก ตั�� ง

จากแผู้นภาพท�� 1 ข#างตั้#น จะเหั6นได้#สำอด้คัลื#องกบกระบวนการสำ��อสำารท�วไป็ ในทฤษฎ�ทางการสำ�� อสำารพ� นฐาน ซึ่(�ง Lasswell ได้#เสำนอไว#กลื.าวคั�อ กระบวนการสำ��อสำารจะป็ระกอบด้#วยิ่ ผู้"#สำ.งสำาร ตั้วสำาร ช.องทางการสำ��อสำาร ผู้"#ร บสำาร แลืะผู้ลืจากการสำ��อสำาร (Sender-Message-Channels-Receiver-

Effect) ซึ่(�งนกว�ชาการด้#านการสำ��อสำาร เร�ยิ่กตั้วแบบการสำ��อสำารชน�ด้น�ว.า “S-

M-C-R-E Model“ ซึ่(�งมื�ลืกษณะของการสำ�� อสำารเพ�� อการชกชวนสำ"งมืาก เพราะตั้#องการใหั#เก�ด้ผู้ลืกบผู้"#ร บสำารอยิ่.างแท#จร�งแลืะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพ กลื.าวคั�อ คัลื#อยิ่ตั้ามืหัร�อเหั6นด้#วยิ่กบข.าวสำารท��ผู้"#สำ.งสำารผู้.านสำ��อหัร�อช.องทางการสำ��อสำารตั้. า ง ๆ ไ ป็ ใ หั# ผู้"# ร บ สำ า ร

อยิ่.างไรก6ตั้ามื เมื��อว�เคัราะหั2ลื(กลืงไป็ในกระบวนการสำ��อสำารร"ป็แบบตั้.างๆ ซึ่(�งแตั้กตั้.างกนตั้ามืลืกษณะช.อง ทางการสำ��อสำารท��แตั้กตั้.างกนแลื#ว เราอาจแบ.งร"ป็แบบการสำ��อสำารในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งได้# 3 ร"ป็แบบใหัญ.ๆ คั�อ

1. ก า ร สำ�� อ สำ า ร ร ะ หั ว. า ง บ3 คั คั ลื (Interpersonal

Communication) กลื.าวคั�อ การใช#ตั้วบ3คัคัลื อนได้#แก. ตั้วผู้"#สำมืคัรเอง แลืะ ตั้วบ3คัคัลืท��เป็ นหัวคัะแนน เป็ นช.องทางในการสำ��อสำาร การสำ��อสำารในลืกษณะน�จะมื�ลืกษณะเหั6นหัน#าคั.าตั้ากนโด้ยิ่ตั้รง เช.น การป็ราศรยิ่หัาเสำ�ยิ่ง การเยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นตั้ า มื บ# า น แ ลื ะ ก า ร พ บ ป็ ะ พ" ด้ คั3 ยิ่ ก น โ ด้ ยิ่ ตั้ ร ง

2. ก า ร สำ�� อ สำ า ร ผู้. า น สำ�� อ สำ�� ง พ� มื พ2 (Print Media

Communication) จะเป็ นการสำ.งสำาร/ข.าวสำารจากตั้วผู้"#สำมืคัรไป็ยิ่งผู้"#ออกเสำ�ยิ่งโด้ยิ่การใช#สำ��อสำ��งพ�มืพ2ตั้.างๆ เช.น โป็สำเตั้อร2 แผู้.นป็=ายิ่หัาเสำ�ยิ่ง การโฆษณาหั า เ สำ� ยิ่ ง ท า ง หั น ง สำ� อพ�มื พ2 แ ลื ะ สำ�� ง พ�มื พ2 ร" ป็ แ บ บ ตั้. าง ๆ อ� ก มื า ก มื า ยิ่

3. ก า ร สำ�� อ สำ า ร ผู้. า น อ� เ ลื คั โ ท ร น� คั (Electronic Media

Communication) การสำ�� อสำารลืกษณะน�จะมื�การใช#เทคัโนโลืยิ่�ระด้บสำ"ง

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 7

ผู้"#สำมืคัร / ผู้"#สำ.ง

ลืงคัะแนน

ผู้"#ออกเสำ�ยิ่ง /

(High-technology) ทางการสำ��อสำารเข#ามืาใช#เป็ นช.องทางในการสำ��อสำาร อาท� ว�ทยิ่3กระจายิ่เสำ�ยิ่ง ว�ทยิ่3โทรทศน2 ว�ด้�โอ เทป็ เคัเบ�ลืท�ว� (Cable T.V.) ตั้ลือด้จนคัอมืพ�วเตั้อร2 (ป็=ายิ่โฆษณาท��คัวบคั3มืด้#วยิ่คัอมืพ�วเตั้อร2แสำด้งข#อคัวามืตั้.างๆ หั มื3 น เ ว� ยิ่ น ก น ไ ป็ )

เราจะเหั6นได้#ว.า เมื��อกระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งมื�ลืกษณะของกระบวนการสำ��อสำาร โด้ยิ่อาศยิ่ช.องทางการสำ��อสำารร"ป็แบบตั้.างๆ นน ป็?ญหัาตั้.อมืาท��ตั้#องว�เคัราะหั2ในทางว�ชาการก6คั�อ ร"ป็แบบการสำ��อสำารโด้ยิ่ผู้.านสำ��อแบบใด้จะมื�อ�ทธิ�พลืหัร�อผู้ลืตั้.อผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งมืากท��สำ3ด้ หัร�อกลื.าวอ�กนยิ่หัน(�งก6คั�อว.า สำ�� อป็ระเภทใด้จะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพมืากท��สำ3ด้ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง

คั�าตั้อบน�อาจพ�จารณาได้#จากการศ(กษาว�จยิ่ในสำหัรฐอเมืร�กา ป็ระเทศท��มื�คัวามืเป็ นป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่สำ"ง แลืะมื�คัวามืเจร�ญก#าวหัน#าในเร��องเทคัโนโลืยิ่�การสำ��อสำาร ในแวด้วงว�ชาการอเมืร�กนพบว.า ในช.วงทศวรรษ คั.ศ.1950 แลืะตั้#น คั.ศ.1960 อ�ทธิ�พลืของสำ��อมืวลืชนป็ระเภทสำ��อสำ��งพ�มืพ2แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมื�อ�ทธิ�พลื หัร�อผู้ลืคั.อนข#างจ�า กด้ตั้.อพฤตั้�กรรมื การออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในอเมืร�กนช.วงนน นกว�ชาการอเมืร�กนสำร3ป็ด้#วยิ่ทศนะท��ว.า สำ��อมืวลืชนข#างตั้#นเป็ นเ พ� ยิ่ ง แ ร ง เ สำ ร�มื เ ท. า น น ไ มื. ใ ช. ตั้ ว ก า ร ท�า ใ หั# เ ก� ด้ ก า ร เ ป็ ลื�� ยิ่ น แ ป็ ลื ง (Reinforcement not change) ผู้ลืงานท��ยิ่�นยิ่นสำภาพด้งกลื.าวในอเมืร�กาช.วงนน ได้#แก. งานว�จยิ่ของ Klapper ในป็F คั.ศ.1960 อยิ่.างไรก6ตั้ามื เมื��อเวลืาผู้.านไป็เก�อบ 40 ป็F สำภาพแวด้ลื#อมืทางการเมื�องป็?จจ3บน คั�อ คั.ศ.1996

ของสำหัรฐอเมืร�กาแตั้กตั้.างจากเมื�� อ 40 ป็Fก.อนในแง.ท��ว.าอ�ทธิ�พลืของพรรคัการเมื�องตั้.อผู้"#ออกเสำ�ยิ่งในด้#านคัวามืจงรกภกด้� หัร�อผู้"กพนกบพรรคัได้#ลืด้น#อยิ่ลืง สำด้สำ.วนของผู้"#ออกเสำ�ยิ่งท��สำงกด้พรรคัใหัญ.ทงสำองได้#ลืด้น#อยิ่ลืงเป็ นอยิ่.างมืาก แลืะผู้"#ออกเสำ�ยิ่งท��เป็ นอ�สำระมื�อยิ่".เป็ นจ�านวนมืาก ซึ่(�งเร�ยิ่กท�วไป็ว.า เสำ�“

ยิ่งอ�สำระ” (Free Vote) ด้#วยิ่เหัตั้3น�เองจ(งพบว.า ในช.วงตั้งแตั้. คั.ศ.1970

เป็ นตั้#นมืา อ�ทธิ�พลืของสำ��อมืวลืชนในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งได้#มื�เพ��มืมืากข( น ข# อสำร3 ป็ทาง ว�ช าการก6 ไ ด้# เ ป็ลื�� ยิ่ น ไ ป็ ด้# ว ยิ่ เ หั ตั้3ผู้ ลื 4 ป็ระกา ร คั� อ

1.สำ��อมืวลืชน (หันงสำ�อพ�มืพ2 ว�ทยิ่3 โทรทศน2) จะมื�คัวามืสำ�าคัญมืากข(น เมื��อคัวามืจงรกภกด้�ตั้.อพรรคัการเมื�องได้#ลืด้น#อยิ่ลืงหัร�อเสำ��อมืลืง ซึ่(�งเป็ นป็รากฎการณ2ในป็ระเทศโลืกตั้ะวนตั้กร.วมืกนมืาตั้งแตั้.ทศวรรษ ป็F คั.ศ.1960

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 8

2.สำ��อมืวลืชนจะมื�คัวามืสำ�าคัญมืากข(น เมื��อเร��องราวทางการเมื�องใหัมื.ๆ ได้# กลืายิ่เป็ นข.าวข(น ซึ่(�งป็รากฏิการณ2เช.นน�เก�ด้ข(นในโลืกตั้ะวนตั้กตั้งแตั้.ท ศ ว ร ร ษ ป็F คั .ศ .1960 เ ช. น เ ด้� ยิ่ ว ก น

3.สำ��อมืวลืชนจะมื�คัวามืสำ�าคัญมืากข(น เมื��อมื�การเสำนอข.าวท��มื�คัวามืน.าเช��อถึ�อมืากข(นจากการเสำนอข.าวทางโทรทศน2ท��มื�การพฒนาร"ป็แบบใหั#ทนสำมืยิ่แลืะรวด้เร6วข(นแลืะเสำนอโด้ยิ่ตั้รงตั้.อสำายิ่ตั้าผู้"#ชมื ท�าใหั#ผู้"#ชมืเช��อในคัวามืเป็ นกลืางทางการเมื�อง แลืะใหั#คัวามืเช��อถึ�อตั้.อสำ��อมืวลืชนมืากข(นโด้ยิ่เฉพาะโ ท ร ท ศ น2

4.สำ��อมืวลืชนจะมื�คัวามืสำ�าคัญมืากข(น เมื��อป็ระชาชนมืกไมื.สำนใจท��จะพ"ด้คั3ยิ่ถึกเถึ�ยิ่งกนในทางการเมื�อง สำ�� อมืวลืชน เช.น โทรทศน2 ไมื.เพ�ยิ่งแตั้.สำนบสำน3นใหั#เก�ด้การสำนทนาทางการเมื�องในฐานะช.องทางการสำ��อสำารทางการเมื�องท��สำ�าคัญเท.านน แตั้.ในป็?จจ3บนได้#เสำนอป็ระเด้6นตั้.างๆ เป็ นหัวข#อในการท�าใหั#เก�ด้การพ"ด้คั3ยิ่ถึกเถึ�ยิ่งในหัมื".ป็ระชาชน ผู้"#ด้"รายิ่การอ�กด้#วยิ่ โด้ยิ่เฉพาะพวกท��ไมื.คั. อ ยิ่ เ ข# า ไ ป็ เ ก�� ยิ่ ว ข# อ ง ก บ ก า ร เ มื� อ ง

อยิ่.างไรก6ตั้ามืข#อสำร3ป็ข#างตั้#น นกทฤษฎ�ทางการสำ��อสำารบางสำ.วนก6ยิ่งไมื.เหั6นด้#วยิ่ทงหัมืด้ แลืะยิ่งคังยิ่อมืรบแนวคัวามืคั�ด้เก.าท��ว.า สำ��อมืวลืชนมื�อ�ทธิ�พลืจ�า ก ด้ หั ร�อ น# อ ยิ่ ตั้. อ พ ฤ ตั้� ก ร ร มื ก า ร อ อ ก เ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง โ ด้ ยิ่ ท� ว ไ ป็

แตั้.กระนนก6ตั้ามื ไมื.ว.าในแวด้วงว�ชาการด้#านรฐศาสำตั้ร2แลืะการสำ��อสำารจะยิ่อมืรบข#อสำร3ป็ด้งกลื.าวข#างตั้#นหัร�อไมื.ก6ตั้ามื คัวามืเป็ นจร�งท��ป็รากฏิอยิ่.างหัน(�งในการใช#สำ��อมืวลืชนในทางการเมื�อง โด้ยิ่เฉพาะในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งก6คั�อ ป็ระเทศป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่สำ.วนใหัญ.เป็<ด้โอกาสำใหั#พรรคัการเมื�องแลืะผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งใช#การสำ��อสำารผู้.านสำ��อมืวลืชนป็ระเภทว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ได้#ฟัร�โด้ยิ่ไมื.ตั้#องเสำ�ยิ่คั.าใช#จ.ายิ่เป็ นสำ.วนใหัญ. จากตั้ารางแผู้นภาพท�� 2 ซึ่(�งแสำด้งถึ(งลืกษณะการใช#สำ��อมืวลืชนในป็ระเทศเสำร�ป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่พบว.า มื�อยิ่". 2 ป็ระเทศเท.านนในบรรด้า 17 ป็ระเทศ คั�อ นอร2เวยิ่2 แลืะสำหัรฐอเมืร�กาท��หั#ามืการใช#ฟัร�โด้ยิ่ไมื.เสำ�ยิ่คั.าใช#จ.ายิ่ โด้ยิ่เฉพาะนอร2เวยิ่2นนหั#ามืใช#ไมื.ว.ากรณ�ใด้ๆ ในขณะท��สำหัรฐอเมืร�กาใช#ระบบการซึ่�อเวลืาออกอากาศ คั�อ ตั้#องเสำ�ยิ่เง�นเท.านน แลืะสำ��งหัน(�งท��พบแลืะสำงเกตั้ก6คั�อ ป็ระเทศตั้.างๆ สำ.วนใหัญ.ถึ(ง 13 ป็ระเทศจาก 17 ป็ระเทศ หั#ามืการซึ่�อเวลืาออกอากาศทางสำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2 ซึ่(�งอาจตั้�คัวามืได้#ว.า ตั้#องการใหั#เก�ด้คัวามืเป็ นธิรรมืแก.ผู้"#สำมืคัรท3กพรรคัใหั#ได้#ใช#เวลืาออกอากาศเท.าๆ กน โด้ยิ่การใหั#ออกอ า ก า ศ ฟั ร� เ ท. า น น

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 9

ตัารางท�� 2 แสีดงลื�กษณะการใชั"สี��อม่วลืชันในปัระเทศเสีร�ปัระชัาธิ)ปัไตัย (The mass media in Liberal demolcracles)

Papers / 1000

TV / 1000 TV-Year

Party political

broadcasis1965 1982 1965 1982 Paid Free

Australia 327 337 172 428 1958 yes yes

Austria 249 320 - 306* 1956 no yes

Belgium 284 224 162* 304* - no yes

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 10

Canada 217 226 270 460 1953 yes yes

Denmark 347 356 228* 366* - no yes

Finland - 515 160* 415 - no yes

France 247 191 133* 369 1962 no yes

West Germany

326 408 193* 354* 1961 no yes

Ireland 244 229 114 241 1965 no yes

Italy 112 82 116* 405 - no yes

Japan 450 575 183* 560 - yes yes

Netherlands 291 322 171* 305* - no yes

Norway 384 483 132* 315* 1961 no no

Sweden 505 524 270* 387* - no yes

Switzerland 377 381 106* 370 1955 no yes

United Kingdom

479 421 248* 457 1951 no yes

United States

311 269 362 646 1952 yes no

NOTES :(1) Papers / 1000 – Daily newspaper

circulationper 1000 inhabitants : TV / 1000 – television sets per 1000 inhabitants : TV-Year-first election in which TV played a major role : Paid party political broadcasts-paid party political broadcasts (i.e. advertisement) on TV : Free party political broadcasts-free TV time for political parties.

(2) * based on licenses issued (always lower than sets in use)

(3) –not ascertained(4) Occasionally figures are from closest year

for which information is available.

SOURCES : Smith (1981) and UNESCO Statistical Yearbook 1984.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 11

จากลืกษณะการใช#สำ�� อมืวลืชนป็ระเภทว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ในป็ระเทศป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ตั้ะวนตั้กข#างตั้#น Harrop แลืะ Miller ได้#เสำนอว.า มื�ตั้วแบบในก า ร ใ ช# สำ�� อ ป็ ร ะ เ ภ ท ด้ ง ก ลื. า ว 3 ตั้ ว แ บ บ ด้# ว ยิ่ ก น คั� อ

1. ตั้ ว แ บ บ ท�� ไ มื. มื� ก ฎ เ ก ณ ฑ์2 ข# อ บ ง คั บ (Unregulated)

2. ตั้ ว แ บ บ ท�� ร ฐ คั ว บ คั3 มื (State-regulated)

3. ตั้ ว แ บ บ ท�� พ ร ร คั คั ร อ บ ง�า (Party-dominated)

ในตั้วแบบแรก นกการเมื�องจะรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งผู้.านสำ��อมืวลืชนป็ระเภทหันงสำ�อพ�มืพ2เป็ นหัลืก เน��องจากรฐไมื.ใหั#เวลืาออกอากาศฟัร� แตั้.จะใช#ได้#เหัมื�อนกนโด้ยิ่การใช#เง�นซึ่�อเวลืาออกอากาศ เพ��อโฆษณาพรรคัหัร�อผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งของตั้น ตั้วอยิ่.างป็ระเทศในตั้วแบบน�ได้#แก. สำหัรฐอเมืร�กา ด้งนน การจะใช#โฆษณาทางโทรทศน2จ(งเป็ นเร��องของพรรคัการเมื�องใหัญ.ๆ เท.านนท��สำ า มื า ร ถึ จ ะ ท�า ไ ด้# เ น�� อ ง จ า ก มื� เ ง� น ซึ่� อ เ ว ลื า ไ ด้# มื า ก ก ว. า พ ร ร คั เ ลื6 ก ๆ

ในตั้วแบบท��สำอง การเสำนอข.าวเพ��อรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งได้#รบการคัวบคั3มืด้"แลืด้#วยิ่กฎหัมืายิ่หัร�อข#อบงคับพ�เศษเพ��อใหั#หัลืกป็ระกนคัวามืเท.าเท�ยิ่มืกนในการเสำนอข.าว / รายิ่การโฆษณาระหัว.างพรรคัการเมื�อง / ผู้"#สำมืคัรท��แข.งขนกน กฎเกณฑ์2ด้#านกฎหัมืายิ่หัร�อข#อบงคับเหัลื.าน�บางคัรงก.อใหั#เก�ด้ข#อจ�า กด้บางป็ระการเก��ยิ่วกบเสำร�ภาพในการเสำนอข.าวการเลื�อกตั้งของหันงสำ�อพ�มืพ2ด้#วยิ่ ในตั้วแบบน�พรรคัการเมื�องตั้.างๆ จะได้#รบการจด้สำรรเวลืาออกอากาศ เพ�� อโฆษณาทางการเมื�องเป็ นพ�เศษของพรรคัใด้พรรคัหัน(�ง ป็ ร ะ เ ท ศ ท�� เ ป็ น ตั้ ว อ ยิ่. า ง ข อ ง ตั้ ว แ บ บ น� ไ ด้# แ ก. อ ง ก ฤ ษ

สำ�าหัรบตั้วแบบท��สำามื จะมื�ลืกษณะใหั#รฐบาลืของพรรคัการเมื�องท��มื�อ�านาจในขณะนนเข#าแทรกแซึ่งแลืะใช#ป็ระโยิ่ชน2โด้ยิ่ตั้รงจากการคัวบคั3มืการออกอากาศของสำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2 ซึ่(�งสำ.วนใหัญ.เป็ นสำถึาน�ของรฐ ลืกษณะเช.นน�เก�ด้ในป็ระเทศสำ.วนใหัญ.ในยิ่3โรป็ตั้ะวนตั้ก ฝร�งเศสำ แลืะอ�ตั้าลื�เป็ นตั้วอยิ่.างของตั้วแบบน� พรรคัการเมื�องท��เป็ นรฐบาลืจ(งใช#ป็ระโยิ่ชน2จากสำ��อมืวลืชนว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ได้#มืากกว.าพรรคัอ��นๆ ท��ไมื.ใช.รฐบาลื เน��องจากสำามืารถึใช#เวลืาของทางราชการเสำนอข.าวของรฐบาลืได้#มืากกว.า อยิ่.างไรก6ตั้ามื ในสำองป็ระเทศน�ป็?จจ3บนได้#มื�คัวามืพยิ่ายิ่ามืป็ฏิ�ร"ป็ใหั#การใช#สำ��อมืวลืชนว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2 เป็ลื��ยิ่นไป็สำ". ตั้ ว แ บ บ ท�� สำ อ ง มื า ก ข( น

ด้งจะเหั6นได้#ว.า สำ�าหัรบในป็ระเทศป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ตั้ะวนตั้กแลื#ว การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโด้ยิ่อาศยิ่การสำ��อสำารผู้.านสำ��อมืวลืชนป็ระเภทว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2นนเป็ นเร��องธิรรมืด้ามืากแลืะน�ยิ่มืใช#กนท�วไป็ แลืะสำ.วนใหัญ.ในป็ระเทศเหัลื.าน� ผู้"#

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 12

สำมืคัรหัร�อพรรคัการเมื�อง ไมื.ตั้#องเสำ�ยิ่เง�นซึ่�อเวลืาหัาเสำ�ยิ่งในร"ป็การโฆษณาทางการเมื�องแตั้.อยิ่.างใด้ เน��องจากมื�กฎหัมืายิ่หัร�อข#อบงคับใหั#มื�การจด้สำรรเวลืาออกอากาศใหั#เท.าเท�ยิ่มืกนท3กคันหัร�อท3กพรรคั แตั้.ในบางป็ระเทศพรรคัรฐบาลืจะได้#เป็ร�ยิ่บมืากกว.า ถึ#าสำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2เป็ นสำถึาน�ของรฐบาลืโ ด้ ยิ่ ตั้ ร ง

3. ว)เค์ราะห�พฤตั)กรรม่การรณรงค์�หาเสี�ยงเลื�อกตั��งของไทย โ ด ย อ า ศ� ย ท ฤ ษ ฎี� ก า ร สี�� อ สี า ร ใ น ก า ร เ ลื� อ ก ตั�� ง

แนวคัวามืคั�ด้ หัร�อทฤษฎ�การสำ��อสำารในการเลื�อกตั้งท��จะน�ามืาใช#ว�เคัราะหั2พฤตั้�กรรมืการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่น� จะมื�พ�นฐานในแนวคัวามืคั�ด้เร��องการสำ��อสำารเพ��อการชกชวน เพ��อใหั#ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งซึ่(�งเป็ นผู้"#สำ.งสำาร สำามืารถึใช#ช.องทางการสำ��อสำารตั้.างๆ ท��สำ�าคัญได้#แก. สำ��อบ3คัคัลื สำ��อสำ��งพ�มืพ2 แลืะอ�เลืคัโทรน�คัในการโน#มืน#าวชกจ"งใจใหั#ผู้"#ออกเสำ�ยิ่งซึ่(�งเป็ นผู้"#ร บสำารได้#เก�ด้คัวามืร" #สำ(กเลื��อมืใสำศรทธิา หัร�อมื�ข#อมื"ลืท��ถึ"กตั้#องเก��ยิ่วกบตั้วผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง โด้ยิ่จะว�เคัราะหั2ลื(กลืงไป็ในร"ป็แบบการสำ��อสำารท��แบ.งตั้ามืลืกษณะช.องทางการสำ��อสำาร 3 ป็ระเภทใหัญ.ๆ ข#างตั้#น ได้#แก. สำ��อบ3คัคัลื สำ��อสำ��งพ�มืพ2 แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คั โด้ยิ่มื� ร า ยิ่ ลื ะ เ อ� ยิ่ ด้ ด้ ง ตั้. อ ไ ป็ น�

3.1 ก า ร ร ณ ร ง ค์� ห า เ สี� ย ง เ ลื� อ ก ตั�� ง โ ด ย สี�� อ บ3 ค์ ค์ ลืการสำ�� อสำารในการเลื�อกตั้งโด้ยิ่อาศยิ่สำ�� อบ3คัคัลื จะมื�ลืกษณะการ

สำ��อสำารระหัว.างบ3คัคัลืโด้ยิ่ตั้รง ในลืกษณะการพบป็ะเหั6นหัน#าคั.าตั้ากนโด้ยิ่ตั้รง ในป็ระเทศไทยิ่นบตั้งแตั้. พ.ศ.2476 ซึ่(�งมื�การเลื�อกตั้งคัรงแรกเป็ นตั้#นมืา ร"ป็แบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งท��อาศยิ่ลืกษณะการสำ��อสำารแบบน�ได้#แก. การป็ราศรยิ่หัาเสำ�ยิ่งของผู้"#สำมืคัร การออกเยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นชาวบ#าน แลืะการใช#หัวคัะแนนช.วยิ่หัาเ สำ� ยิ่ ง

การป็ราศรยิ่ของผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง สำามืารถึจด้ได้#ในท��สำาธิารณะในเขตั้เลื�อกตั้งของตั้น จะมื�ลืกษณะของ การพ"ด้หัาเสำ�ยิ่ง“ ” โด้ยิ่ผู้"#สำมืคัรแตั้.ลืะคันหัร�อแตั้.ลืะพรรคั พรรคัการเมื�องตั้.างๆ ของไทยิ่จะน�ยิ่มืใช#มืากในการแนะน�าตั้วผู้"#สำมืคัรอยิ่.างเป็ นทางการ โด้ยิ่ใหั#ผู้"#สำมืคัรได้#แนะน�าตั้นเองในเร��องของป็ระวตั้� ผู้ลืงาน แลืะแนวนโยิ่บายิ่ของตั้นเองเป็ นหัลืก การป็ราศรยิ่ถึ#าจด้ได้#ด้�จะมื�ผู้"#ฟั?งจ�านวนมืากเช.นกน ถึ#าเลื�อกจด้ในสำถึานท��หัร�อช3มืชนท��มื�ป็ระชาชนเด้�นผู้.านไป็มืาจ�านวนมืาก ตั้วอยิ่.างเช.น จด้ป็ราศรยิ่ท��ท#องสำนามืหัลืวง หัร�อสำนามืหัญ#าศาลืากลืางจงหัวด้ หัน#าท��ว.าการอ�าเภอ เป็ นตั้#น การป็ราศรยิ่หัาเสำ�ยิ่งเป็ นการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งร"ป็แบบพ�นฐานท��ผู้"#สำมืคัรท3กคันหัร�อท3กพรรคัตั้#องจด้เสำมือ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 13

เพราะเป็ นการเป็<ด้ตั้วตั้.อสำาธิารณชนในวงกว#าง แลืะสำร#างคัวามืตั้�� นตั้วแก.ป็ระชาชนผู้"#มืาฟั?งการป็ราศรยิ่ได้#มืากกว.าสำ��ออ��นๆ เน��องจากเป็ นการพบป็ะกบผู้"#สำมืคัรได้#โด้ยิ่ตั้รง ได้#เหั6นตั้วจร�ง แลืะสำามืารถึแสำด้งอาการสำนบสำน3นการป็ราศรยิ่ของผู้"#สำมืคัรได้#โด้ยิ่ตั้รง โด้ยิ่การป็รบมื�อหัร�อโหั.ร#องแสำด้งคัวามืสำนบสำน3นแก.ผู้"#สำ มื คั ร

สำ.วนการออกเยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นชาวบ#านในเขตั้เลื�อกตั้งนน เป็ นการเข#าถึ(งตั้วผู้"#มื�สำ�ทธิ�ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโด้ยิ่ตั้รงแลืะน�ยิ่มืเร�ยิ่กกนโด้ยิ่ท�วไป็ว.า การเคัาะ“

ป็ระตั้"บ#าน” ซึ่(�งก6คั�อการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งโด้ยิ่การเด้�นหัาเสำ�ยิ่งตั้ามืบ#าน (Door

to Door Campaign) น�นเอง ว�ธิ�การน�เหัมืาะสำมืกบผู้"#สำมืคัรหัน#าใหัมื. แลืะใช#ได้#ด้�ในเขตั้เลื�อกตั้งท��เป็ นช3มืชนท��มื�ผู้"#คันอาศยิ่อยิ่".หันาแน.น เช.น ในเขตั้ช3มืชน ตั้ลืาด้ แลืะเขตั้เมื�อง ว�ธิ�การน�จะได้#ผู้ลืด้�ถึ#าเป็ นการออกไป็เยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นผู้"#น�าช3มืชน/ท#องถึ��น เพราะจะช.วยิ่ป็ระหัยิ่ด้เวลืาแลืะการเด้�นทาง เน�� องจากผู้"#น�าช3มืชน/ท#องถึ��นจะช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งใหั# ถึ#าเขาสำนบสำน3นผู้"#สำมืคัรคันด้งกลื.าวท��ออกไป็เยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่น ข#อด้�ของร"ป็แบบการหัาเสำ�ยิ่งแบบน�ก6คั�อ ผู้"#สำมืคัรได้#มื�โอกาสำใกลื#ช�ด้กบป็ระชาชน แลืะป็ระชาชนสำามืารถึซึ่กถึามืข#อข#องใจแลืะตั้อบโตั้#กบผู้"#เข#ามืาหัาเ สำ� ยิ่ ง ไ ด้# โ ด้ ยิ่ ตั้ ร ง มื� ลื ก ษ ณ ะ เ ป็ น ก า ร สำ�� อ สำ า ร สำ อ ง ท า ง (Two-Way-

Communication) ตั้ า มื ท ฤ ษ ฎ� ก า ร สำ�� อ สำ า ร ท� ว ไ ป็สำ�าหัรบการใช#หัวคัะแนนช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งนน หัมืายิ่ถึ(ง การท��ผู้"#สำมืคัรรบ

เลื�อกตั้งได้#อาศยิ่บ3คัคัลืหัร�อกลื3.มืบ3คัคัลืซึ่(�งมื�คัวามืสำามืารถึหัร�ออ�ทธิ�พลืในการชกจ"งใจใหั#ป็ระชาชนในท#องถึ��นของผู้"#สำมืคัร ซึ่(�งเป็ นเขตั้เลื�อกตั้งใหั#มืาสำนบสำน3นแก.ผู้"#สำมืคัรคันด้งกลื.าวนน หัวคัะแนนจ(งเป็ นช.องทางการสำ��อสำารของาผู้"#สำมืคัรท��เป็ นสำ��อบ3คัคัลื ซึ่(�งโด้ยิ่มืากสำ�าหัรบสำงคัมืไทยิ่แลื#ว ได้#แก. บรรด้าผู้"#น�าท#องถึ��น อาท� ก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน คัร"ใหัมื. ตั้ลือด้จนพระสำงฆ2ท��เป็ นท��เคัารพของป็ระชาชนในเขตั้เ ลื� อ ก ตั้ ง

การใช#หัวคัะแนนในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ เป็ นว�ธิ�การท��คั.อนข#างได้#ผู้ลืมืาก เพราะวฒนธิรรมืทางการเมื�องของคันไทยิ่มื�ลืกษณะเช��อฟั?งผู้"#ใหัญ. หัร�อบ3คัคัลืท��ตั้นใหั#คัวามืเคัารพยิ่�า เกรง แลืะขาด้ข#อมื"ลืข.าวสำารทางการเมื�องจากแหัลื.งอ��นๆ โด้ยิ่เฉพาะในเขตั้ชนบทเก�ด้จากการใช#หัวคัะแนนน��เอง อยิ่.างไรก6ตั้ามื การใช#หัวคัะแนนช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งแมื#จะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพ แตั้.ก6เป็ นช.องทางของการใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งเป็ นอยิ่.างมืาก เพราะเป็ นการตั้�ด้ตั้.อผู้.านตั้วบ3คัคัลื ซึ่(�งเป็<ด้โอกาสำใหั#มื�การเร�ยิ่กร#องผู้ลืป็ระโยิ่ชน2เป็ นการตั้อบแทนได้# ในการช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งของบรรด้าหัวคัะแนนบางกลื3.มืบางพวก ซึ่(�งข#อยิ่�นยิ่นในเร��องน�

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 14

พ�สำ"จน2ได้#จากมื�การว�จยิ่ของกระทรวงมืหัาด้ไทยิ่ในเร��องการซึ่�อเสำ�ยิ่ง ซึ่(�งพบว.าผู้"#ท��ท�าหัน#าท��หัวคัะแนนของผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งแลืะรบเง�นจากผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งนน สำ.วนใหัญ.ได้#แก. ก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน น�นเอง นอกจากน� จากการว�จยิ่ป็?ญหัาการเลื�อกตั้งสำมืาช�กสำภาผู้"#แทนราษฎรของจงหัวด้สำงขลืา เมื��อ พ.ศ.2529 โด้ยิ่คัณาจารยิ่2ของมืหัาว�ทยิ่าลืยิ่สำงขลืานคัร�นทร2ก6คั#นพบในท�านองเด้�ยิ่วกนว.า คัวามืตั้#องการหัวคัะแนนท�าใหั#ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งตั้#องใช#เง�นในการบร�จาคั.ใหั#กบวด้หัร�อมืสำยิ่�ด้ตั้.างๆ เพ��ออาศยิ่ผู้"#น�าทางศาสำนาในการหัาเสำ�ยิ่งคัะแนนน�ยิ่มืใหั#กบตั้น ด้งนน จ(งอาจกลื.าวได้#ว.า แมื#ว.าในป็?จจ3บนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่จะยิ่งน�ยิ่มืใช#หัวคัะแนน เพราะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพในการได้#รบชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้ง โด้ยิ่เฉพาะในชนบทก6ตั้ามื แตั้.ก6เป็ นสำาเหัตั้3สำ�าคัญของการซึ่�อเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ซึ่(�งเป็ นป็?ญหัาสำ�าคัญในการบ.อนท�าลืายิ่ระบอบป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่ของไทยิ่ขณะน� จ(งน.าจะได้#มื�การแสำวงหัาว�ธิ�การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งในร"ป็แบบอ�� นๆ ท��จะลืด้คัวามืสำ�าคัญของหัวคัะแนนในการเลื�อกตั้งของไทยิ่ลืด้ลืง อนจะน�าไป็สำ".การแก#ไขป็? ญ หั า ก า ร ใ ช# เ ง� น ซึ่� อ เ สำ� ยิ่ ง ไ ด้# ใ น ท�� สำ3 ด้

3.2 ก า ร ร ณ ร ง ค์� ห า เ สี� ย ง เ ลื� อ ก ตั�� ง โ ด ย สี�� อ สี)� ง พ) ม่ พ�สำ��อสำ��งพ�มืพ2ท��ได้#รบการน�ามืาใช#ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งใน

ป็ระเทศไทยิ่ท��พบเหั6นกนอยิ่.างแพร.หัลืายิ่ได้#แก. โป็สำเตั้อร2ภาพผู้"#สำมืคัรพร#อมืหัมืายิ่เลืข แลืะใบป็ลื�วแนะน�าผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�อง นอกจากน� อาจมื�การใช#จด้หัมืายิ่เป็<ด้ผู้น(กของบรรด้าผู้"#สำมืคัรสำ.งตั้รงไป็ยิ่งผู้"#ออกเสำ�ยิ่งในเขตั้เลื�อกตั้งอ� ก ด้# ว ยิ่

สำ�าหัรบโป็สำเตั้อร2หัาเสำ�ยิ่งน� สำมืยิ่ก.อนมืกจะมื�การพ�มืพ2กนด้#วยิ่ว�ธิ�ง.ายิ่ๆ เช.น การแกะบลื6อกแลืะเร�ยิ่งพ�มืพ2เพ�ยิ่งสำ�เด้�ยิ่ว ตั้ลือด้จนมื�ขนาด้เลื6ก แตั้.ในป็?จจ3บนเมื�� อมื�การแข.งขนในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเพ��มืมืากข(น การพ�มืพ2โป็สำเตั้อร2แลืะใบป็ลื�วหัาเสำ�ยิ่งจะพ�มืพ2ด้#วยิ่ว�ธิ�การทนสำมืยิ่แบบออฟัเซึ่ท 4 สำ� ใช#กระด้าศอยิ่.างด้�แลืะมื�ขนาด้ใหัญ.เพ��มืมืากข(น ทงน�เพ��อสำร#างคัวามืน.าเช��อถึ�อแลืะด้(งด้"ด้ใจป็ระชาชนใหั#มืาสำนบสำน3นมืากข(น อยิ่.างไรก6ตั้ามื ท�าใหั#คั.าใช#จ.ายิ่ในการพ�มืพ2มืากข(น ท�าใหั#ผู้"#สำมืคัรท��มื�เง�นคั.าพ�มืพ2มืากกว.าได้#เป็ร�ยิ่บผู้"#สำมืคัรท��มื�คั.าพ�มืพ2น#อยิ่กว.า จ3ด้เด้.นหัร�อข#อด้�ของการใช#โป็สำเตั้อร2แลืะใบป็ลื�วก6คั�อ แจกง.ายิ่ สำะด้วกในการเผู้ยิ่แพร. แลืะป็ระชาชนใหั#คัวามืสำนใจคั.อนข#างสำ"ง แตั้.ข#อด้#อยิ่ในป็?จจ3บนท��สำ�าคัญก6คั�อ ตั้#นท3นในการผู้ลื�ตั้แพงข(น โด้ยิ่เฉพาะการพ�มืพ2ออฟัเซึ่ตั้ 4 สำ�ขนาด้ใ หั ญ.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 15

สำ�าหัรบการใช#จด้หัมืายิ่เป็<ด้ผู้น(กสำ.งโด้ยิ่ตั้รงจากผู้"#สำมืคัรไป็ยิ่งผู้"#ออกเสำ�ยิ่งได้#มื�การน�ามืาใช#ในการเลื�อกตั้งช.วงหัลืงๆ กลื.าวคั�อ ตั้งแตั้. พ.ศ.2528

เป็ นตั้#นมืา ในคัราวการเลื�อกตั้งผู้"#ว.าราชการกร3งเทพมืหัานคัร การใช#สำ��อสำ��งพ�มืพ2ในร"ป็จด้หัมืายิ่เป็<ด้ผู้น(กน�จะมื�ลืกษณะการใช#ภายิ่ใตั้#ร"ป็แบบจด้หัมืายิ่สำ.วนตั้ว (Direct Mail) จ.าหัน#าถึ(งผู้"#ร บโด้ยิ่ตั้รง โด้ยิ่การแสำวงหัารายิ่ช��อแลืะท��อยิ่".ของผู้"#รบจากรายิ่ช��อผู้"#มื�สำ�ทธิ�ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในหัน.วยิ่เลื�อกตั้งตั้.างๆ เน� อหัาจด้หัมืายิ่ป็ระเภทน�จะเป็ นการแนะน�าตั้วผู้"#สำมืคัรแลืะเร�ยิ่นเช�ญใหั#ไป็เลื�อกตั้ง พร#อมืกบระบ3ถึ(งสำถึานท��ตั้ งของหัน.วยิ่เลื�อกตั้งท��ผู้"#ร บจด้หัมืายิ่จะตั้#องไป็ใช#สำ�ทธิ� ซึ่(�งเป็ นการอ�านวยิ่คัวามืสำะด้วกใหั#แก.ผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งอ�กด้#วยิ่ ข#อด้�ของการใช#สำ��อสำ��งพ�มืพ2แบบน�ก6คั�อ สำามืารถึเข#าถึ(งตั้วป็ระชาชนกลื3.มืเป็=าหัมืายิ่ได้#โด้ยิ่ตั้รงแลืะไมื.จ�าเป็ นตั้#องไป็เด้�นสำ.งเอง แตั้.ใช#บร�การทางไป็รษณ�ยิ่2ช.วยิ่สำ.งใหั# ซึ่(�งจะรวด้เร6วแลืะสำ.งได้#ถึ"กตั้#องตั้ามืท��จ.าหัน#าซึ่องได้#ด้�กว.า แตั้.อยิ่.างไรก6ตั้ามื ข#อด้#อยิ่ของว�ธิ�การน�ก6คั�อ ตั้#องเสำ�ยิ่คั.าใช#จ.ายิ่เป็ นคั.าบร�การสำ.งทางไป็รษณ�ยิ่2 จ(งไมื.เหัมืาะสำ มื ก บ ผู้"# สำ มื คั ร ท�� มื� ท3 น ท ร พ ยิ่2 น# อ ยิ่

อน(�ง สำ��อสำ��งพ�มืพ2อ�กบางป็ระเภท เช.น หันงสำ�อพ�มืพ2รายิ่วนนน แมื#ว.าจะมื�การน�ามืาใช#บ#างก6ตั้ามื แตั้.ก6ไมื.เป็ นท��น�ยิ่มื เน��องจากการโฆษณาหัาเสำ�ยิ่งทางหัน#าหันงสำ�อพ�มืพ2รายิ่วนฉบบใหัญ. เช.น ไทยิ่รฐ เด้ลื�น�วสำ2 หัร�อ มืตั้�ชน นน ตั้#องเสำ�ยิ่คั.าใช#จ.ายิ่สำ"งมืากไมื.เหัมืาะท��จะใช#ลืงโฆษณาเป็ นรายิ่บ3คัคัลื แตั้.อาจเหัมืาะท��จะลืงโฆษณาเป็ นพรรคั เพราะสำามืารถึใช#ได้#กว#างท�วป็ระเทศ จ3ด้ด้#อยิ่ของสำ��อสำ��งพ�มืพ2ป็ระเภทหันงสำ�อพ�มืพ2ก6คั�อป็ระชาชนตั้#องเสำ�ยิ่เง�นซึ่�อ แลืะป็ระชาชนสำ.วนใหัญ.มืกไมื.ชอบอ.านหันงสำ�อพ�มืพ2 โด้ยิ่เฉพาะชาวบ#านในชนบทหั.างไกลืท��หันงสำ�อพ�มืพ2เข#าไป็ไมื.ถึ(ง ทงน�ป็ระกอบกบการท��ป็ระชาชนอ.านหันงสำ�อไมื.คั.อยิ่ออก ตั้ลือด้จนไมื.อยิ่ากเสำ�ยิ่เง�นซึ่�อด้#วยิ่เพราะคัวามืยิ่ากจน ด้งนน การใช#สำ��อป็ระเภทหันงสำ�อพ�มืพ2รายิ่วนจ(งน.าจะใช#กบผู้"#สำมืคัรในเขตั้เมื�องใหัญ.ๆ มืากกว.า เช.น กร3งเทพมืหัานคัร เช�ยิ่งใหัมื. แลืะนคัรราชสำ�มืา เป็ นตั้#น ทงน�อาจจะรวมืถึ(งหันงสำ�อพ�มืพ2ท#องถึ��นด้#วยิ่ก6ได้# เพราะป็ระชาชนมื�ก�าลืงซึ่�อได้#เน��องจากเศรษฐก�จด้� แลืะตั้วหันงสำ�อพ�มืพ2 ชอบเสำนอข.าวสำารเลื�อกตั้งของจงหัวด้ใหัญ.มืากกว.าอ�กด้# ว ยิ่

3.3 ก า ร ร ณ ร ง ค์� ห า เ สี� ย ง เ ลื� อ ก ตั�� ง ด" ว ย สี�� อ อ) เ ลื ค์ โ ท ร น) ค์สำ�า หัรบการใช#อ� เลืคัโทรน�คัในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งใน

ป็ระเทศไทยิ่นน อาจกลื.าวได้#ว.า ได้#มื�การเสำนอแนวคัวามืคั�ด้ท��จะน�าว�ทยิ่3แลืะ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 16

โทรทศน2เข#ามืาใช#เมื��อไมื.นานมืาน�เองคั�อป็ระมืาณ พ.ศ.2522 จ(งถึ�อได้#ว.าเร��มืใ ช# ไ ด้# ไ มื. มื า ก น ก

สำ��อป็ระเภทว�ทยิ่3 ไมื.ว.าจะเป็ นเขตั้เมื�องหัร�อเขตั้ชนบทจะพบว.า ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งหัลืายิ่รายิ่ใช#ว�ธิ� การว.าจ#างนกจด้รายิ่การว�ทยิ่3ท��ด้งๆ หัร�อมื�ช��อเสำ�ยิ่งใหั#ช.วยิ่ออกอากาศเช�ยิ่ร2ฝCายิ่ตั้นแลืะโจมืตั้�ฝCายิ่ตั้รงข#ามืมืากกว.าการใช#สำป็อร2ตั้โฆษณานโยิ่บายิ่หัร�อตั้วผู้"#สำมืคัร ซึ่(�งน.าจะกระท�ามืากกว.า เน��องจากนโยิ่บายิ่ของสำถึาน�ว�ทยิ่3ของไทยิ่ซึ่(�งเป็ นของทางราชการทงหัมืด้ไมื.อน3ญาตั้ใหั#พรรคัการเมื�องซึ่�อเวลืาออกอากาศได้#มืากนก แลืะการซึ่�อเวลืาออกอากาศมื�ราคัาแพงมืาก ผู้"#สำมืคัรจ(งใช#ว�ธิ�การจ#างวานนกจด้รายิ่งานว�ทยิ่3ใหั#ช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งแทรกในรายิ่การบนเท�งท�วๆ ไป็มืากกว.า นอกจากน� บางสำถึาน�ยิ่งไมื.อน3ญาตั้ใหั#มื�การซึ่�อเวลืาออกอากาศได้#โด้ยิ่ตั้รงอ�กด้#วยิ่ ข#อเด้.นของของการใช#ว�ทยิ่3ก6คั�อ สำามืารถึหัาเสำ�ยิ่งในวงกว#างได้# แลืะป็ระชาชนสำามืารถึรบฟั?งได้#สำะด้วกแมื#ว.าก�าลืงท�างานอยิ่". เพราะว.าไมื.ตั้#อง ใช#สำายิ่ตั้าเพ�ยิ่งรบฟั?งอยิ่.างเท.านน นอกจากน� เคัร��องรบว�ทยิ่3ก6มื�ราคัาไมื.แพงนกเมื��อเท�ยิ่บกบโทรทศน2 แตั้.ข#อด้#อยิ่ของว�ทยิ่3ก6มื�อยิ่".เช.นกน กลื.าวคั�อ ผู้"#ฟั?งไมื.คั.อยิ่ใหั#คัวามืเช��อถึ�อมืากนก เน��องจากไมื.เหั6นภาพแลืะการหัาเสำ�ยิ่งของผู้"#จด้ร า ยิ่ ก า ร มื ก ใ ช# ว� ธิ� ก า ร เ ช� ยิ่ ร2 แ ลื ะ โ จ มื ตั้� ก น มื า ก เ ก� น ไ ป็

สำ.วนสำ��อป็ระเภทโทรทศน2นน อาจกลื.าวได้#ว.า เร��มืน�ามืาใช#อยิ่.างจร�งจง โด้ยิ่เป็<ด้โอกาสำใหั#ผู้"#สำมืคัรมืาหัาเสำ�ยิ่งได้#โด้ยิ่ตั้รงนน เมื��อคัราวการเลื�อกตั้งผู้"#ว.าราชการกร3งเทพมืหัานคัร เมื��อ พ.ศ.2528 ทงน�ด้#วยิ่การใหั#เวลืาแก.ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งตั้�าแหัน.งผู้"#ว.าราชการกร3งเทพมืหัานคัรคันลืะ 30 นาท� ออกอากาศเผู้ยิ่แพร. แตั้.จะตั้#องอาศยิ่การบนท(กเทป็โทรทศน2ก.อน เพ��อป็=องกนการใช#ถึ#อยิ่คั�าท��ไ มื. สำ3 ภ า พ แ ลื ะ โ จ มื ตั้� บ3 คั คั ลื อ�� น ใ น ลื ก ษ ณ ะ หั มื�� น ป็ ร ะ มื า ท

สำ�า หัรบ ในการ เ ลื� อกตั้ง ท� ว ไ ป็ เมื�� อ พ .ศ .2529 ก6ป็ราก ฏิว. า พรรคัการเมื�องหัลืายิ่พรรคั เช.น พรรคัป็ระชากรไทยิ่ได้#ลืงท3นซึ่�อเวลืาออกอากาศเองนอกเหัน�อจากเวลืาท��ได้#รบจด้สำรรฟัร�จากทางสำถึาน�โทรทศน2ช.อง 3

โด้ยิ่ใหั#หัวหัน#าพรรคัเป็ นผู้"#ป็ราศรยิ่คั�นลืะ 1 ช�วโมืงตั้�ด้ตั้.อกน ระหัว.างวนท�� 22-

24 กรกฎาคัมื 2529 สำ.วนพรรคัป็ระชาธิ�ป็?ตั้ยิ่2ก6ท�าในลืกษณะท�านองเด้�ยิ่วกน คั�อซึ่�อเวลืาของสำถึาน�โทรทศน2ช.อง 3 แลืะช.อง 9 แลืะสำถึาน�เคัร�อข.ายิ่ของกรมืป็ระชาสำมืพนธิ2ออกอากาศท�วป็ระเทศในคั�นวนท�� 24 กรกฎาคัมื 2529 พร#อมืทงมื�สำป็อทตั้2 โฆษณาพรรคั 2 เร��อง ๆ ลืะ 1 นาท� ออกอากาศทางสำถึาน�โทรทศน2ช.อง 9 หัลืงรายิ่การข.าวภาคัคั��า เป็ นเวลืา 3 คั�นตั้�ด้ตั้.อกนเหัมื�อนกนอ�กด้# ว ยิ่

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 17

สำ.วนในการเลื�อกตั้งท�วไป็เมื�� อวนท�� 24 กรกฎาคัมื 2531 สำถึาน�โทรทศน2ของทางราชการก6เป็<ด้โอกาสำในท�านองข#างตั้#นแก.ผู้"#สำมืคัรพรรคัตั้.างๆ โด้ยิ่หัวหัน#าพรรคัท3กพรรคัได้#มื�โอกาสำแถึลืงนโยิ่บายิ่ของพรรคัใหั#ป็ระชาชนได้#รบทราบ พรรคัลืะ 30 นาท�เท.าเท�ยิ่มืกนท3กพรรคั โด้ยิ่มื�การบนท(กเทป็โทรทศน2ลื.วงหัน#าเช.นกน นอกจากน�พรรคัชาตั้�ไทยิ่แลืะพรรคัป็ระชากรไทยิ่ได้#ลืงท3นซึ่�อเวลืาเพ��มืเตั้�มืเป็ นพ�เศษ เพ�� อออกอากาศสำป็อทตั้2โฆษณาคัราวลืะ 30 นาท� ตั้� ด้ ตั้. อ ก น ก ลื า ยิ่ ว น อ� ก ด้# ว ยิ่ ท�า ใ หั# ไ ด้# เ ป็ ร� ยิ่ บ พ ร ร คั อ�� น ๆ มื า ก ข( น

จ3ด้เด้.นของการใช#สำ��อโทรทศน2ก6คั�อ เข#าถึ(งผู้"#ชมืในวงกว#างได้# ผู้"#ชมืสำะด้วกในการรบชมืแลืะใหั#คัวามืเช��อถึ�อมืากกว.าว�ทยิ่3 เพราะผู้"#ชมืสำามืารถึมืองเหั6นแลืะรบฟั?งได้#พร#อมืกนเหัมื�อนกบการไป็ฟั?งการป็ราศรยิ่หัาเสำ�ยิ่งด้#วยิ่ตั้นเอง

อยิ่.างไรก6ตั้ามื จ3ด้ด้#อยิ่ของการใช#สำ��อโทรทศน2ก6คั�อ การซึ่�อเวลืาออกอากาศมื�ราคัาแพงมืาก แลืะทางราชการมื�นโยิ่บายิ่จด้สำรรเวลืาออกอากาศฟัร�ใหั#กบพรรคัตั้.างๆ น#อยิ่เก�นไป็ โด้ยิ่เฉพาะเวลืาการออกอากาศสำป็อทตั้2โฆษณาสำนๆ จะไมื.ใหั#ฟัร� แตั้.ตั้#องซึ่�อเวลืาเอง ซึ่(�งก6เป็ นสำาเหัตั้3ใหั#พรรคัการเมื�องท��มื�ท3นทรพยิ่2มืากได้#เป็ร�ยิ่บพรรคัการเมื�องท��มื�ท3นทรพยิ่2น#อยิ่กว.า นอกจากน� ราคัาเคัร��องรบโทรทศน2คั.อนข#างแพงเมื��อเท�ยิ่บกบว�ทยิ่3 ป็ระชาชนท��ยิ่ากจนในชนบทท��ไมื.มื�เ คั ร�� อ ง รบ โ ท ร ท ศ น2 จ ะ ไ มื. มื� โ อ ก า สำ ไ ด้# ร บ ช มื หั ร�อ รบ ช มื ไ ด้# ลื�า บ า ก

จากท��กลื.าวมืาข#างตั้#นพอสำงเขป็ จะเหั6นได้#ว.า ในกระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่จะมื�ลืกษณะของกระบวนการสำ��อสำารเพ��อการชกชวนโด้ยิ่อาศยิ่สำ�� อป็ระเภทหัลืกๆ ทง 3 สำ�� อเป็ นสำ�า คัญ ซึ่(�งช.วยิ่ใหั#ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องได้#รบคัวามืสำ�าเร6จในการได้#รบชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้งได้#ตั้ามืคัวามืสำามืารถึในการใช#สำ��อป็ระเภทข#างตั้#น อยิ่.างไรก6ตั้ามื สำ��งหัน(�งท��พบในการศ(กษาข#างตั้#นก6คั�อ การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งนนไมื.ว.าจะมื�การใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งหัร�อไมื.ก6ตั้ามื คั.าใช#จ.ายิ่ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งก6ตั้#องมื�อยิ่".เสำมือ แลืะมื�แนวโน#มืจะตั้#องใช#จ.ายิ่สำ"งข(น เน��องจากการแข.งขนในการใช#สำ��อป็ระเภทตั้.างๆ มืากข(น โด้ยิ่เฉพาะสำ��อป็ระเภทอ�เลืคัโทรน�คั ด้งนน เราจ(งน.าท��จะสำร#างหัร�อแสำวงหัาตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง โด้ยิ่อาศยิ่กระบวนการสำ��อสำารเพ��อการชกชวนท��ไมื.จ�าเป็ นตั้#องใช#ท3นทรพยิ่2มืากนก แลืะเก�ด้คัวามืเป็ นธิรรมืแก.ผู้"#สำมืคัรท3กพรรคั พ ร#อ มื ท ง เ ป็ น ก า ร ร ณ ร ง คั2 หั า เ สำ� ยิ่ ง ท�� ถึ" ก ตั้# อ ง แ ลื ะ เ ป็< ด้ เ ผู้ ยิ่ อ� ก ด้# ว ยิ่

4. ตั�วแบบการรณรงค์�หาเสี�ยงเลื�อกตั��งของไทยในอ3ดม่ค์ตั)จากท��กลื.าวมืาแลื#วในหัวข#อแรก ในเร��องการใช#เง�นจ�านวนมืากในการ

รณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ จากอด้�ตั้จนถึ(งป็?จจ3บนซึ่(�งมื�ลืกษณะของการ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 18

ใช#เง�นท��ไมื.ถึ"กตั้#องแลืะไมื.เป็<ด้เผู้ยิ่ คั�อการซึ่�อเสำ�ยิ่งเป็ นสำ.วนใหัญ.นน เป็ นข#อพ�จารณาป็ระการท�� 1 ท��เราจะน�ามืาสำร#างตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งท��จะสำร#างข(น เพ�� อมื�ใหั#เก�ด้การซึ่� อเสำ�ยิ่งได้#ง. ายิ่ข(น แลืะจากหัวข#อท�� 2 ซึ่(�งเสำนอว.า กระบวนการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งนน เป็ นกระบวนการสำ�� อสำารเพ�� อการชกชวน แลืะตั้#องอาศยิ่ร"ป็แบบของสำ��อป็ระเภทหัลืก 3 ป็ระการคั�อ สำ��อบ3คัคัลื สำ��อสำ��งพ�มืพ2 แลืะสำ�� ออ�เลืคัโทรน�คันน เราจะพบว.าแมื#ว.าสำ�� อบ3คัคัลืจะเป็ นว�ธิ�การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งท��มื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพสำอด้คัลื#องกบคั.าน�ยิ่มืของชาวไทยิ่สำ.วนใหัญ.ก6ตั้ามื แตั้.สำ��อด้งกลื.าวเป็ นช.องทางใหั#มื�การซึ่�อเสำ�ยิ่งได้#ง.ายิ่ ในขณะเด้�ยิ่วกนสำ��อป็ระเภทสำ��งพ�มืพ2ก6มื�ลืกษณะด้#อยิ่ กลื.าวคั�อ ตั้#องมื�การใช#เง�นจ�านวนมืาก ตั้ลือด้จนมื�ราคัาแพงเพ��มืมืากข(น ท�าใหั#คั.าใช#จ.ายิ่เพ��มืมืากข(นเช.นเด้�ยิ่วกน กลื.าวคั�อ ตั้#องใช#เง�นจ�านวนมืากอยิ่".ด้� แมื#จะไมื.มื�การซึ่�อเสำ�ยิ่งก6ตั้ามื ด้งนน สำ�� อท��คัวรพ�จารณาในการน�ามืาสำร#างเป็ นตั้วแบบ การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ก6คั�อ สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั ได้#แก. ว�ทยิ่3 แลืะโทรทศน2 ซึ่(�งแมื#ว.าคั.าใช#จ.ายิ่จะมื�ราคัาแพงากว.าสำ��อสำ��งพ�มืพ2ก6ตั้ามื แตั้.สำ�าหัรบสำงคัมืการเมื�องไทยิ่แลื#ว สำ��อป็ระเภทน�อยิ่".ภายิ่ใตั้#การด้"แลืแลืะเป็ นเจ#าของโด้ยิ่รฐ ด้งนน การใช#สำ��อป็ระเภทน�โด้ยิ่ท��ผู้"#สำมืคัรหัร�อพรรคัการเมื�องตั้.างๆ จะใช#เง�นเป็ นคั.าใช#จ.ายิ่ในการใช#สำ��อป็ระเภทน�ลืด้น#อยิ่ลืง ก6อาจสำามืารถึกระท�าได้# โด้ยิ่รฐเป็<ด้โอกาสำใหั#ใช#ฟัร� หัร�อลืด้ราคัาการซึ่�อเวลืาออกอากาศลืงได้# เพ��อเป็ นการช.วยิ่เหัลื�อ ด้งนน ลืกษณะของการใช#สำ��อป็ระเภทอ�เลืคัโทรน�คั จ(งเป็ นข#อพ�จารณาป็ระการท�� 2 ท��จะน�ามืาสำร#างเป็ นตั้วแบบการรณรงคั2หั า เ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง ข อ ง ไ ท ยิ่ ใ น อ น า คั ตั้

ด้งนน ตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ด้งกลื.าว อาจสำร#างข(นได้#จากการน�าข#อพ�จารณาป็ระการท�� 1 แลืะ 2 มืาพ�จารณาร.วมืกน ด้งตั้ารางแ ผู้ น ภ า พ ท�� 3 ด้ ง ตั้. อ ไ ป็ น�

ตั า ร า ง ท�� 3 ตั� ว แ บ บ ก า ร ร ณ ร ง ค์� ห า เ สี� ย ง 4 แ บ บ

การใช#เง�น การใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมืาก น#อยิ่

มืาก

ตั้วแบบซึ่�อสำ��อ(Buy

Electronic Media)

ตั้วแบบซึ่�อเสำ�ยิ่ง(Buy Votes)

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 19

น#อยิ่

ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3น(Free

Electronic Media)

ตั้วแบบป็ระชาศรทธิา

(Popular Votes)

จากการใช#เกณฑ์2พ�จารณาในเร��องการใช#สำ�� ออ�เลืคัโทรน�คัในลืกษณะป็ร�มืาณมืากหัร�อน#อยิ่แตั้กตั้.างกน ร.วมืกบการพ�จารณาเกณฑ์2การใช#เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งในป็ร�มืาณมืากหัร�อน#อยิ่เช.นเด้�ยิ่วกน เราสำามืารถึสำร#างตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งท��มื�ลืกษณะด้งท��เป็ นอยิ่".ในป็?จจ3บน แลืะตั้วแบบท��อาจจะเป็ นไ ป็ ไ ด้# ใ น อ น า คั ตั้ ด้ ง ตั้. อ ไ ป็ น�

1. ตั้ ว แ บ บ ซึ่� อ เ สำ� ยิ่ ง (Buy Votes)

2. ตั้ ว แ บ บ ซึ่� อ สำ�� อ (Buy Electronic Media)

3. ตั้ ว แ บ บ ร ฐ อ3 ด้ หั น3 น 4. ตั้ ว แ บ บ ป็ ร ะ ช า ศ ร ท ธิ า (Popular Votes)

จากตั้วแบบทง 4 ข#างตั้#น เราสำามืารถึน�ามืาว�เคัราะหั2ในรายิ่ลืะเอ�ยิ่ด้ เพ��อใ หั# เ ก� ด้ คั ว า มื เ ข# า ใ จ ใ น ตั้ ว แ บ บ ตั้. า ง ๆ ด้ ง ก ลื. า ว ด้ ง น�

1. ตั� ว แ บ บ ซื้�� อ เ สี� ย ง (Buy Votes)

ตั้วแบบซึ่�อเสำ�ยิ่ง เป็ นตั้วแบบพ�นฐานของการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่ตั้งแตั้.อด้�ตั้จนถึ(งป็?จจ3บน ลืกษณะของการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งจะใช#กระบวนการสำ��อสำาร เพ��อการชกชวนโด้ยิ่อาศยิ่ร"ป็แบบสำ��อบ3คัคัลื จ(งเป็ นการสำ��อสำารระหัว.างบ3คัคัลืเป็ นหัลืก ลืกษณะเด้.นของตั้วแบบน�จะใช#การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งผู้.านหัวคัะแนนเป็ นสำ.วนใหัญ. แลืะเป็ นยิ่3ทธิว�ธิ�หัลืกของการใหั#ได้#ชยิ่ชนะในการเลื�อกตั้งของไทยิ่ในตั้วแบบน� อาจจะมื�การอภ�ป็รายิ่หัร�อป็ราศรยิ่หัาเสำ�ยิ่ง แลืะการออกเยิ่��ยิ่มืเยิ่�ยิ่นป็ระชาชนในเขตั้เลื�อกตั้งป็ระกอบบ#าง แตั้.ก6มื�วตั้ถึ3ป็ระสำงคั2เพ��อหัาหัวคัะแนนเป็ นสำ�าคัญ การใช#สำ��อร"ป็แบบอ�� นๆ เช.น สำ��อสำ��งพ�มืพ2แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัพอมื�บ#างแตั้.ก6น#อยิ่มืาก โด้ยิ่เฉพาะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัในตั้วแบบน�จะมื�การใช#เง�นเป็ นจ�านวนมืากในการตั้อบแทนแก.หัวคัะแนน แลืะการฝากเง�นแก.หัวคัะแนนในการน�าไป็ซึ่�อเสำ�ยิ่ง ตั้วแบบน�จ(งเป็ นช.องทางใหั#มื�การซึ่�อเสำ�ยิ่งในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งได้#ง.ายิ่ท��สำ3ด้ การท��ตั้วแบบน�ไมื.ได้#ใหั#คัวามืสำ�าคัญกบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งด้#วยิ่สำ��อป็ระเภทอ��นเมื��อเท�ยิ่บกบการใช#หัวคัะแนนนน เน��องจากคั.าใช#จ.ายิ่ในการใช#สำ��อป็ระเภทอ��นๆ ก6มื�ราคัาแพง ไมื.ว.าจะเป็ นสำ��อสำ��งพ�มืพ2หัร�อสำ��ออ�เลืคัโทรน�คั โด้ยิ่เฉพาะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คันนไมื.ว.าจะเป็ นว�ทยิ่3หัร�อโทรทศน2นน รฐเป็ นเจ#าของแลืะคัวบคั3มืการใช#อยิ่.างเข#มืงวด้ ท�าใหั#ผู้"#สำมืคัรแลืะ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 20

พรรคัการเมื�องตั้.างๆ ไมื.แน.ใจว.าสำ��อป็ระเภทด้งกลื.าวจะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพเท.ากบการใช#หัวคัะแนนหัร�อไมื. ในตั้วแบบน�รฐจะไมื.ใหั#คัวามืช.วยิ่เหัลื�อแก.ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัในการใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คัของรฐ แลืะถึ(งแมื#จะช.วยิ่เหัลื�อบ#างก6น#อยิ่มืากในการใหั#เวลืาออกอากาศ เน��องจากรฐไมื.ใหั#คัวามืสำ�าคัญกบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง โ ด้ ยิ่ ว� ธิ� ก า ร น� แ ลื ะ คั� ด้ ว. า เ ป็ น ก า ร สำ� น เ ป็ ลื� อ ง โ ด้ ยิ่ ใ ช. เ หั ตั้3

เราอาจสำร3ป็ลืกษณะสำ�า คัญของตั้วแบบซึ่� อเสำ�ยิ่งได้# เป็ นข#อๆ ด้งน�1. มื�ลืกษณะการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งโด้ยิ่อาศยิ่สำ��อบ3คัคัลื หัร�อการ

ใ ช# หั ว คั ะ แ น น เ ป็ น หั ลื ก2. มื�การใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งผู้.านหัวคัะแนน ท�าใหั#มื�การใช#เง�นในการเลื�อกตั้ง

สำ" ง มื า ก3. ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ ไมื.ใหั#คัวามืเช��อถึ�อในสำ��อป็ระเภท

อ�� น ๆ โ ด้ ยิ่ เ ฉ พ า ะ สำ�� อ อ� เ ลื คั โ ท ร น� คั4. รฐไมื.สำนบสำน3น หัร�อสำนบสำน3นน#อยิ่มืากในการใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั เช.น

ว�ทยิ่3 แลืะโทรทศน2 เน��องจากรฐเป็ นเจ#าของแลืะรฐเหั6นว.าเป็ นการสำ�นเ ป็ ลื� อ ง ท�� จ ะ น�า มื า ใ ช# ใ น ก า ร หั า เ สำ� ยิ่ ง

2. ตั� ว แ บ บ ซื้�� อ สี�� อ (Buy Electronic Media)

ตั้วแบบซึ่�อสำ��อน�เป็ นตั้วแบบในอ3ด้มืคัตั้�ท��ยิ่งไมื.เก�ด้ข(นในสำงคัมืไทยิ่ แตั้.อาจมื�การใช#แลื#วในบางป็ระเทศ เช.น สำหัรฐอเมืร�กา การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในตั้วแบบน� จะเป็ นการใหั#คัวามืสำ�าคัญกบสำ��อป็ระเภทสำ��งพ�มืพ2 แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมืากกว.าสำ��อบ3คัคัลื หัมืายิ่คัวามืว.า การใช#หัวคัะแนนจะไมื.น�ยิ่มืในตั้วแบบน� ขณะเด้�ยิ่วกน เมื��อเท�ยิ่บกนระหัว.างสำ��อสำ��งพ�มืพ2กบสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัแลื#ว จะมื�การใหั#คัวามืสำ�าคัญกบสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมืากกว.า เน��องจากมื�คัวามืเช��อของบรรด้าผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องว.า สำ��ออ�เลืคัโทรน�คัป็ระเภทว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2จะมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพในการชกชวนป็ระชาชนใหั#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งใหั#กบตั้นได้#มืากกว.าการใช#สำ��อป็ระเภทอ��นๆ อยิ่.างไรก6ตั้ามื ตั้วแบบน�การใช#เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งก6ยิ่งคังสำ"งมืากเช.นกน แตั้.ไมื.ใช.ในลืกษณะการซึ่�อเสำ�ยิ่งหัร�อตั้�ด้สำ�นบนใหั#กบหัวคัะแนนใหั#น�าเง�นไป็ใหั#ผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเพ��อเป็ นการซึ่�อเสำ�ยิ่งอ�กตั้.อหัน(�ง แตั้.การใช#เง�นจะเป็ นไป็ในการซึ่�อเวลืาออกอากาศผู้.านสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัในจ�านวนมืหัาศาลื เน��องจากในตั้วแบบน�รฐจะไมื.ได้#เป็ นเจ#าของสำ��อป็ระเภทน� บรรด้าสำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ทงหัมืด้จะเป็ นของเอกชน ซึ่(�งยิ่�นด้�ขายิ่เวลืาออกอากาศในการหัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งใหั#แก.ผู้"#สำมืคัรท3กคัน แลืะท3กพรรคัการเมื�องท��สำามืารถึจ.ายิ่คั.าเวลืาสำถึาน�

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 21

ได้# ด้งนน ในตั้วแบบน�ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�อง ท��มื�เง�นท3นทรพยิ่2สำ"งเท.านน จ(งมื�โอกาสำได้#ใช#แลืะก.อใหั#เก�ด้คัวามืไมื.เป็ นธิรรมืแก.ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องท��ไมื.มื�เง�น ซึ่(�งเป็ นผู้"#สำมืคัรท��ยิ่ากจน แลืะสำงกด้พรรคัการเมื�องเลื6กได้#เหัมื�อนตั้วแ บ บ แ ร ก เ ช. น ก น

เ ร า อ า จ สำ ร3 ป็ ลื ก ษ ณ ะ สำ�า คั ญ ข อ ง ตั้ ว แ บ บ ซึ่� อ สำ�� อ ไ ด้# ด้ ง น�1. มื�ลืกษณะการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง โด้ยิ่อาศยิ่สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั

เ ป็ น หั ลื ก2. มื�การใช#เง�นซึ่�อสำ��อป็ระเภทอ�เลืคัโทรน�คัสำ"งมืากท�าใหั#การใช#เง�นใน

ก า ร เ ลื� อ ก ตั้ ง สำ" ง3. ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ ไมื.ใหั#คัวามืเช��อถึ�อในสำ��อป็ระเภท

อ�� น ๆ โ ด้ ยิ่ เ ฉ พ า ะ สำ�� อ บ3 คั คั ลื4. รฐไมื.เข#ามืายิ่3.งเก��ยิ่วในการใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั เพราะเอกชนเป็ น

เจ#าของแลืะไมื.เข#มืงวด้ในการใช#สำ��อป็ระเภทน� ในการรณรงคั2หัาเ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง

3. ตั� ว แ บ บ ร� ฐ อ3 ด ห น3 น (Free Electronic Media)

ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3นน�เป็ นตั้วแบบในอ3ด้มืคัตั้�ท��ยิ่งไมื.เก�ด้ในสำงคัมืไทยิ่เช.นกน แตั้.อาจกลื.าวได้#ว.า ได้#มื�การใช#กนบ#างแลื#วในบางป็ระเทศ เช.น องกฤษ การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในตั้วแบบน�จะใหั#คัวามืสำ�าคัญกบสำ��อป็ระเภทสำ��งพ�มืพ2แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมืากกว.าสำ��อบ3คัคัลืเหัมื�อนกบตั้วแบบท�� 2 ซึ่(�งก6คั�อไมื.ใหั#คัวามืสำ�าคัญกบหัวคัะแนน แลืะไมื.เป็<ด้โอกาสำใหั#มื�การซึ่�อเสำ�ยิ่งโด้ยิ่ผู้.านหัวคัะแนนเช.นตั้วแบบแรกเช.นกน อยิ่.างไรก6ตั้ามื ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ ก6เช��อว.าสำ��อป็ระเภทอ�เลืคัโทรน�คัมื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งได้#มืากกว.าสำ�� อสำ��งพ�มืพ2 ด้งนน จ(งพยิ่ายิ่ามืใช#สำ�� อป็ระเภทน�มืากท��สำ3ด้ ในขณะเด้�ยิ่วกน รฐซึ่(�งเป็ นเจ#าของสำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ทงหัมืด้หัร�อบางสำ.วน ก6มื�แนวนโยิ่บายิ่สำนบสำน3นการใข#สำ��อป็ระเภทด้งกลื.าวด้#วยิ่การใหั#คัวามืสำนบสำน3นหัร�ออ3ด้หัน3นใหั#สำถึาน�ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2ตั้.างๆ ได้#ใช#เวลืาของสำถึาน�ได้#อยิ่.างเตั้6มืท�� โด้ยิ่ไมื.ถึ�อว.าเป็ นการสำ�นเป็ลื�องแตั้.อยิ่.างใด้ รฐอาจใหั#สำถึาน�ว�ทยิ่3หัร�อโทรทศน2ในคัวามืด้"แลืของตั้น หัร�อท��ตั้นเป็ นเจ#าของไมื.เก6บคั.าเวลืาท��ใช#ในการออกอากาศ ซึ่(�งก6คั�อ การใหั#การใหั#ใช#ฟัร�น�นเอง หัร�ออาจจะเก6บคั.าใช#จ.ายิ่บ#างแตั้.น#อยิ่มืากเป็ นเพ�ยิ่งคั.าธิรรมืเน�ยิ่มืการใช#เท.านน ภายิ่ใตั้#ตั้วแบบน� รฐจะตั้#องเข#ามืาจด้สำรรเวลืาออกอากาศใหั#เท.าเท�ยิ่มืกนระหัว.างผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องท��มื�ท3นทรพยิ่2มืากกบพรรคัการเมื�องท��มื�ท3นทรพยิ่2น#อยิ่ ด้งนน ในตั้วแบบน�รฐจะตั้#องออกกฎหัมืายิ่

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 22

หัร�อวางระเบ�ยิ่บในการใช#สำ��อป็ระเภทน�ในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งไว#ใหั#รด้ก3มื ด้#วยิ่เหัตั้3น�เอง จ(งถึ�อได้#ว.าตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งจะช.วยิ่ลืด้คั.าใช#จ.ายิ่ในการหัาเสำ�ยิ่งได้#มืาก ท�าใหั#การใช#เง�นในการเลื�อกตั้งมื�น#อยิ่เมื��อเท�ยิ่บกบตั้วแบบสำ อ ง ป็ ร ะ เ ภ ท แ ร ก

เ ร า อ า จ สำ ร3 ป็ ลื ก ษ ณ ะ สำ�า คั ญ ข อ ง ตั้ ว แ บ บ รฐ อ3 ด้ หั น3 น ไ ด้# ด้ ง น�1.มื�ลืกษณะการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง โด้ยิ่อาศยิ่สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั

เ ป็ น หั ลื ก2.ผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ ใหั#คัวามืสำ�าคัญกบสำ��อป็ระเภทน�

มื า ก แ ลื ะ เ ช�� อ มื� น ใ น ป็ ร ะ สำ� ท ธิ� ภ า พ มื า ก ก ว. า สำ�� อ บ3 คั คั ลื3.รฐใหั#คัวามืช.วยิ่เหัลื�ออ3ด้หัน3นหัร�อสำนบสำน3นใหั#มื�การใช#สำ��อป็ระเภทน�

โ ด้ ยิ่ ไ มื. คั� ด้ คั. า ใ ช# จ. า ยิ่ หั ร� อ คั� ด้ ใ น ร า คั า ท�� ถึ" ก มื า ก4.มื�การจด้สำรรเวลืาใหั#กบผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ อยิ่.าง

เท.าเท�ยิ่มืกน ไมื.เป็<ด้โอกาสำใหั#มื�การท3.มืซึ่�อสำ��อป็ระเภทน� จนก.อใหั#เก�ด้คัวามืไมื.เป็ นธิ ร ร มื

5.รฐจะตั้#องออกกฎหัมืายิ่หัร�อข#อบงคับในการใช#สำ��อป็ระเภทน� ในการร ณ ร ง คั2 หั า เ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง

4. ตั� ว แ บ บ ปั ร ะ ชั า ศ ร� ท ธิ า (Popular Votes)

ตั้วแบบป็ระชาศรทธิา เป็ นตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในอ3ด้มืคัตั้�อ�กตั้วหัน(�งซึ่(�งเก�ด้ข(นได้#ยิ่ากมืาก เน��องจากเป็ นการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.จ�าเป็ นตั้#องใช#สำ��อป็ระเภทใด้มืากเป็ นพ�เศษ กลื.าวคั�อ เป็ นตั้วแบบท��ไมื.เน#นร"ป็แบบการใช#สำ��อ ไมื.ว.าจะเป็ นสำ��อบ3คัคัลื (หัวคัะแนน) สำ��อสำ��งพ�มืพ2 แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คั (ว�ทยิ่3แลืะโทรทศน2) แตั้.จะเน#นคัวามืสำ�าคัญของการจด้องคั2การของผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งเป็ นสำ�าคัญ กลื.าวคั�อ เน#นคัวามืผู้"กพนของป็ระชาชนแลืะสำมืาช�กพรรคัการเมื�องท��หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งเป็ นสำ�าคัญโด้ยิ่อาศยิ่คัวามืเลื��อมืใสำศรทธิาท��ป็ระชาชนมือบใหั# โด้ยิ่จะอาศยิ่การสำ��อสำารภายิ่ในองคั2การของผู้"#สำมืคัร ซึ่(�งอาจจะเป็ นกลื3.มืผู้"#สำนบสำน3นแลืะพรรคัการเมื�องท��สำงกด้ได้#ช.วยิ่เผู้ยิ่แพร.ช��อเสำ�ยิ่งคั3ณสำมืบตั้�ของผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้ง โด้ยิ่ผู้.านองคั2กรจด้ตั้งในร"ป็แบบตั้.างๆ เช.น สำ�านกงานสำาขากลื3.มื แลืะสำาขาพรรคัการเมื�อง เป็ นตั้#น ซึ่(�งกระจายิ่อยิ่.างกว#างขวางท�วป็ระเทศ โด้ยิ่มื�สำมืาช�กสำงกด้จ�านวนมืากท��จะคัอยิ่สำนบสำน3น เมื��อถึ(งคัราวมื�การเลื�อกตั้ง ด้งนน เมื��อถึ(งฤด้"กาลืการหัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ผู้"#สำมืคัรหัร�อพรรคัการเมื�องท��มื�การจด้ตั้งองคั2การท�� เข#มืแข6ง แลืะมื�การสำ�� อสำารภายิ่ในองคั2การระหัว.างสำาขาพรรคัการเมื�องตั้.างๆ กบตั้วป็ระชาชนผู้"#ออกเสำ�ยิ่ง จ(งไมื.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 23

จ�าเป็ นตั้#องใช#สำ��อป็ระเภทใด้มืากนกในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง ลืกษณะของการสำ��อสำารในองคั2การของผู้"#สำมืคัร ซึ่(�งอาจเป็ นกลื3.มืหัร�อพรรคัการเมื�องจะมื�ร"ป็แบบง.ายิ่ๆ เช.น การป็ระช3มืสำมืาช�กกลื3.มื/พรรคัอยิ่.างสำมื��าเสำมือ มื�ก�จกรรมืภายิ่ในกลื3.มื/พรรคับ.อยิ่คัรง มื�การขยิ่ายิ่สำาขากลื3.มื/พรรคัออกไป็เร��อยิ่ๆ กลื.าวโด้ยิ่สำร3ป็ก6คั�อ ตั้วแบบน�มื�ลืกษณะท��จะใช#การสำ��อสำารระหัว.างบ3คัคัลืภายิ่ในองคั2การซึ่(�งมื�คัวามืศรทธิาเข#าเป็ นสำมืาช�กเป็ นหัลืกการรณรงคั2ท��จะใช#เง�นผู้.านหัวคัะแนนจ(งไมื.เก�ด้ข(นด้#วยิ่ไมื.ตั้#องใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่ง เพราะสำมืาช�กกลื3.มื/พรรคัการเมื�อง ท��ศรทธิาเลื�� อมืใสำจะเป็ นผู้"#ออกเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งสำ.วนใหัญ.น�นเอง ด้งนน ตั้วแบบน�จ(งไมื.จ�า เ ป็ น ตั้# อ ง ใ ช# เ ง� น มื า ก ใ น ก า ร เ ลื� อ ก ตั้ ง แ ตั้. ป็ ร ะ ก า ร ใ ด้

เราอาจสำร3ป็ลืกษณะสำ�า คัญของตั้ วแบบป็ระชาศรทธิา ได้#ด้ งน�1. ไมื.เน#นการใช#สำ��อป็ระเภทใด้เป็ นพ�เศษ ในช.วงการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง

เ ลื� อ ก ตั้ ง2.อาศยิ่คัวามืเลื��อมืใสำศรทธิาท��สำมืาช�กกลื3.มื/พรรคัการเมื�องของผู้"#

สำ มื คั ร เ ป็ น เ คั ร�� อ ง มื� อ สำ�า คั ญ ภ า ยิ่ ใ ตั้# ก า ร สำ�� อ สำ า ร ภ า ยิ่ ใ น อ ง คั2 ก า ร3. ไมื.มื�การใช#หัวคัะแนนในการซึ่�อเสำ�ยิ่ง แตั้.จะเน#นการขยิ่ายิ่สำาขา

กลื3.มื /พรรคัการเมื�องเพ�� อ เพ��มืจ�า นวนสำมืาช�กกลื3.มื /พรรคัใหั#มืากท�� สำ3ด้4.คัวามืสำ�าเร6จในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งข(นอยิ่".กบคัวามืเข#มื

แ ข6 ง แ ลื ะ ก า ร ข ยิ่ า ยิ่ อ ง คั2 ก า ร ข อ ง ผู้"# สำ มื คั ร /พ ร ร คั ก า ร เ มื� อ งจากตั้วแบบทง 4 ข#างตั้#น เมื��อน�ากลืบมืาพ�จารณาสำภาพการรณรงคั2หัา

เสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่แลื#ว สำ��งท��นกว�ชาการแลืะนกการเมื�องไทยิ่ท�วไป็ตั้#องการก6คั�อ การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งท��ไมื.จ�าเป็ นตั้#องใช#เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งมื า ก น ก แ ลื ะ ไ มื. มื� ก า ร ซึ่� อ เ สำ� ยิ่ ง ไ มื. ว. า จ ะ เ ป็ น ร" ป็ แ บ บ ใ ด้ ๆ

ด้งนน ตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งแบบท�� 3 แลืะ 4 คั�อตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3น (ในการใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั) แลืะตั้วแบบป็ระชาศรทธิา จ(งน.าท��จะน�ามืาใช#ในสำงคัมืไทยิ่ ในกรณ�การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ตั้วแบบทงสำองเป็ นตั้วแบบในอ3ด้มืคัตั้�ท��แมื#ว.าจะเก�ด้ข(นได้#ยิ่ากก6ตั้ามื แตั้.จะสำามืารถึคั.อยิ่ๆ ป็รบป็ร3งใหั#ไป็สำ".ตั้วแบบทงสำองได้#ซึ่(�งในทศนะของผู้"#เสำนอตั้วแบบ คั�ด้ว.าตั้วแบบท�� 3 คั�อ ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3นน.าจะกระท�าใหั#เก�ด้ข(นได้#ก.อน เพราะป็?จจ3บนสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัไมื.ว.าจะเป็ นว�ทยิ่3หัร�อโทรทศน2 เป็ นของรฐบาลืท3กสำถึาน�ในทางกฎหัมืายิ่อยิ่".แลื#ว แมื#ว.าจะใหั#เอกชนด้�าเน�นการบร�หัารก6ตั้ามื แตั้.ก6เป็ นเพ�ยิ่งบางสำ.วนเท.านน แลืะเมื��อเราสำามืารถึใหั#การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งมื�ลืกษณะเป็ นตั้วแบบท�� 3 ได้#แลื#ว การ

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 24

พฒนาไป็สำ".ตั้วแบบท�� 4 ก6จะเก�ด้ข(นได้#ไมื.ยิ่าก แลืะน.าจะเป็ นตั้วแบบท��เหัมืาะสำมืท�� สำ3 ด้ ข อ ง ไ ท ยิ่ ใ น อ น า คั ตั้ ท�� หั. า ง ไ ก ลื

5. สี ร3 ปั แ ลื ะ ข" อ เ สี น อ แ น ะป็?ญหัาการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในป็ระเทศไทยิ่ จากอด้�ตั้จนถึ(ง

ป็?จจ3บนก6คั�อ ป็?ญหัาการใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่งในการหัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง โด้ยิ่ผู้.านทางหัวคัะแนน ซึ่(�งเป็ นร"ป็แบบหัน(�งในการใช#สำ��อป็ระเภทบ3คัคัลืในกระบวนการสำ��อสำารเพ��อการชกชวนในการหัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ตั้ามืทฤษฎ�หัร�อกรอบแนวคัวามืคั�ด้ทางว�ชาการด้#านการสำ��อสำารทางการเมื�อง การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่ง เลื�อกตั้งเป็ นกระบวนการสำ��อสำารป็ระเภทหัน(�งด้งได้#กลื.าวมืาแลื#วข#างตั้#น ซึ่(�งมื�ร"ป็แบบหัลืกของการใช#สำ�� อสำ�า คัญ 3 ป็ระการคั�อ สำ�� อบ3คัคัลื สำ�� อสำ�� งพ�มืพ2 แลืะสำ�� ออ� เลืคัโทรน�คั

พฤตั้�กรรมืการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งของไทยิ่เมื��อว�เคัราะหั2ด้#วยิ่กรอบคัวามืคั�ด้ข#างตั้#นแลื#ว จด้ได้#ว.าเน#นในการใช#สำ��อบ3คัคัลืเป็ นหัลืก โด้ยิ่เฉพาะการใช#หัวคัะแนนช.วยิ่หัาเสำ�ยิ่งอนเป็ นช.องทางน�าไป็สำ".การใช#เง�นซึ่�อเสำ�ยิ่ง อยิ่.างไรก6ตั้ามื การใช#สำ��อสำ��งพ�มืพ2แลืะสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัเข#ามืาในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งก6มื�การใช#อยิ่".บ#าง แตั้.ไมื.ใช.ว�ธิ�การหัลืกเน��องจากเป็ นสำ��อท��มื�ราคัาแพง โด้ยิ่เฉพาะสำ��อสำ��งพ�มืพ2ตั้#องใช#ในจ�านวนมืาก แลืะมื�ข#อจ�ากด้ในการใช#เก��ยิ่วกบคัวามืน.าเช��อถึ�อ สำ.วนสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัแมื#ว.าจะน.าเช��อถึ�อมืากกว.า แตั้.ก6มื�คั.าใช#จ.ายิ่แพงมืากเช.นกน ในเร��องการเช.าเวลืาออกอากาศ แลืะในป็?จจ3บนรฐเป็ นเจ#าของสำ�� อด้งกลื.าว ยิ่งไมื.มื�นโยิ่บายิ่สำนบสำน3นในการใหั#ใช#สำ��อป็ระเภทด้งกลื.าวอยิ่.างกว#างขวางในการรณรงคั2หั า เ สำ� ยิ่ ง เ ลื� อ ก ตั้ ง เ น�� อ ง จ า ก เ หั6น ว. า เ ป็ น ก า ร สำ� น เ ป็ ลื� อ ง โ ด้ ยิ่ ใ ช. เ หั ตั้3

เมื��อพ�จารณาลืกษณะการใช#สำ��อป็ระเภทตั้.างๆ ข#างตั้#น ตั้ลือด้จนป็?ญหัาการใช#เง�นในการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเป็ นจ�านวนมืากแลื#ว ผู้"#ศ(กษาได้#ทด้ลืองน�าเกณฑ์2เร��องการใช#เง�นแลืะเกณฑ์2การใช#สำ��อท��มื�ป็ระสำ�ทธิ�ภาพ คั�อ สำ��ออ�เลืคัโทรน�คัมืาเป็ นแนวในการสำร#างตั้วแบบการรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้ง ซึ่(�งสำร#างได้# 4 ตั้วแบบคั�อ ตั้วแบบซึ่�อเสำ�ยิ่ง ตั้วแบบซึ่�อสำ��อ ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3น แลืะตั้วแบบป็ระชาศรทธิา ซึ่(�ง 2 ตั้วแบบแรกเป็ นตั้วแบบท��ใช#เง�นในการรณรงคั2 หัาเสำ�ยิ่งเป็ นจ�านวนมืาก สำ.วนอ�ก 2 ตั้วแบบคั�อ ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3น แลืะตั้วแบบป็ระชาศรทธิา เป็ นตั้วแบบในอ3ด้มืคัตั้�ท��ผู้"#ศ(กษาคั�ด้ว.า น.าจะเป็ นตั้วแบบท��น.าจะน�ามืาใช#ได้#ในอนาคัตั้ โด้ยิ่เร��มืจากการเป็ลื��ยิ่นไป็สำ".ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3นก.อน เพ��อลืด้บทบาทของการใช#สำ��อบ3คัคัลืป็ระเภทหัวคัะแนนแลืะการซึ่�อเสำ�ยิ่ง โด้ยิ่หันมืาใช#สำ��ออ�เลืคัโทรน�คั แลืะเมื��อเข#าสำ".ตั้วแบบรฐอ3ด้หัน3นแลื#ว จ(งคั.อยิ่ๆ ลืด้บทบาทการใช#สำ��อด้งกลื.าวลืง

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 25

เน��องจากตั้#องเสำ�ยิ่คั.าใช#จ.ายิ่แพงมืาก แลืะน�าตั้วแบบป็ระชาศรทธิามืาแทน ซึ่(�งจะไ ด้# ง. า ยิ่ ก ว. า เ ป็ น ผู้. า น ตั้ ว แ บ บ ท�� 3 มื า แ ลื# ว

ข#อเสำนอแนะท��จะด้�าเน�นการเพ��อใหั#มื�การเป็ลื��ยิ่นแป็ลืงข#างตั้#น ในขนตั้อนแรก รฐจะตั้#องใหั#คัวามือ3ด้หัน3น/สำนบสำน3นในการใช#สำ��อของรฐป็ระเภทสำ��ออ�เลืคัโทรน�คัในการหัาเสำ�ยิ่งของผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ อยิ่.างเท.าเท�ยิ่มืกนก.อน โด้ยิ่ออกกฎหัมืายิ่หัร�อข#อบงคับในเร��องน�ใหั#เด้.นชด้ ในขณะเด้�ยิ่วกนจะตั้#องพยิ่ายิ่ามืลืด้การใช#สำ��อบ3คัคัลืป็ระเภทหัวคัะแนนท��มื�การซึ่�อเสำ�ยิ่งลืง โด้ยิ่การเข#มืงวด้ในการลืงโทษการซึ่�อเสำ�ยิ่งมืากข(น โด้ยิ่เฉพาะหัวคัะแนนท��เป็ นก�านน ผู้"#ใหัญ.บ#าน ในขนตั้อนตั้.อมืาผู้"#สำมืคัรแลืะพรรคัการเมื�องตั้.างๆ จะตั้#องพฒนาองคั2การของกลื3.มื/พรรคัของตั้นใหั#เข#มืแข6งในลืกษณะการขยิ่ายิ่สำาขากลื3.มื/พรรคัออกไป็ท�วป็ระเทศอยิ่.างกว#างขวางบนพ�นฐานของคัวามืเลื��อมืใสำ ศรทธิาของสำมืาช�กในองคั2การของกลื3.มื/พรรคัด้งกลื.าว ทงน�เพ��อใหั#การรณรงคั2หัาเสำ�ยิ่งเลื�อกตั้งในอนาคัตั้ เข#าสำ".ตั้วแบบสำ3ด้ท#ายิ่ท��เสำนอ คั�อ ตั้วแบบป็ระชาศรทธิา แมื#ว.าจะตั้#องใช#เ ว ลื า ยิ่ า ว น า น เ พ� ยิ่ ง ใ ด้ ก6 ตั้ า มื

บรรณาน3กรม่

ภ า ษ า ไ ท ย

1 กระมืลื ทองธิรรมืชาตั้� แลืะคัณะ การเลื�อกตั��งพรรค์การเม่�องแลืะเสีถู�ยรภาพของร�ฐบาลื. กร3งเทพฯ : ฝCายิ่ว�จยิ่ คัณะรฐศาสำตั้ร2 จ3 ฬ า ลื ง ก ร ณ2 มื หั า ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ , 2531.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 26

2.ธิ�ระชยิ่ ภ".ไพบ"ลืยิ่2 แลืะคัณะ รายงานการว)จั�ยเร��องปั�ญหาแลืะอ3ปัสีรรค์การเลื�อกตั��งสีม่าชั)กสีภาผ!"แทนราษฎีร จั�งหว�ดสีงขลืา พ.ศ.2529.

สำ ง ข ลื า : มื หั า ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ สำ ง ข ลื า น คั ร� น ท ร2 , 2531.

3.ฝCายิ่พฒนาการเมื�องแลืะการป็กคัรอง สำ�านกนโยิ่บายิ่แลืะแผู้นมืหัาด้ไทยิ่.

รายงานการว)จั�ยเร��อง การซื้��อเสี�ยงเลื�อกตั��งท��เปั7นอ�นตัรายตั(อค์วาม่ม่��นค์งของปัระเทศชัาตั) : บทสี8ารวจัเอกสีาร. กร3งเทพฯ ก ร ะ ท ร ว ง มื หั า ด้ ไ ท ยิ่ , 2532.

4.พ�ทยิ่า เศรษฐพ�ทยิ่าก3ลื. “กระบวนการแลืะพฤตั้�กรรมืการเลื�อกตั้ง : กรณ�การเลื�อกตั้งผู้"#ว.าราชการกร3งเทพมืหัานคัร พ.ศ.2528” สีารน)พนธิ�ร�ฐศาสีตัรม่หาบ�ณฑิ)ตั สีาขาการปักค์รอง คัณะรฐศาสำตั้ร2 มื หั า ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ ธิ ร ร มื ศ า สำ ตั้ ร2 , 2530.

5.เพ��มืพงษ2 เชาวลื�ตั้ แลืะศร�สำมืภพ จ�ตั้รภ�รมืยิ่2ศร� หาค์ะแนนอย(างไรให"เปั7น สี สี . ก ร3 ง เ ท พ ฯ : สำ�า น ก พ� มื พ2 น� ตั้� ธิ ร ร มื , 2531.

6.เศรษฐพร คั"ศร�พ�ทกษ2 . ถู"าอยากเปั7นผ!"แทน. กร3งเทพฯ : สำมืาคัมืสำ ง คั มื ศ า สำ ตั้ ร2 แ หั. ง ป็ ร ะ เ ท ศ ไ ท ยิ่ , 2531.

7.สำมืบตั้� จนทรวงศ2. การเม่�องเร��องการเลื�อกตั��ง : ศ:กษาเฉพาะกรณ�การเลื�อกตั��งท��วไปั พ.ศ.2529. กร3งเทพฯ : มื"ลืน�ธิ�เพ�� อการศ(กษาป็ ร ะ ช า ธิ� ป็ ไ ตั้ ยิ่ แ ลื ะ ก า ร พ ฒ น า , 2530.

8.เสำน�ยิ่2 คั�า สำ3ข การศ(กษากรณ�ผู้"#สำมืคัรรบเลื�อกตั้งไมื.ได้#รบเลื�อกตั้ง“ .”

ว)ทยาน)พนธิ�ร�ฐศาสีตัร�ม่หาบ�ณฑิ)ตั ภาคัว�ชาการป็กคัรอง บณฑ์�ตั้ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ จ3 ฬ า ลื ง ก ร ณ2 มื หั า ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ , 2532.

9.สำ3จ�ตั้ บ3ญบงการ แลืะพรศกด้�5 ผู้.องแผู้#ว. พฤตั)กรรม่การลืงค์ะแนนเสี�ยงเลื�อกตั�� งของ ค์นไทย . กร3 ง เทพฯ : โ รงพ�มืพ2จ3 ฬาลืงกร ณ2มื หั า ว� ท ยิ่ า ลื ยิ่ , 2527.

10. สำ3รพงษ2 โสำธินะเสำถึ�ยิ่ร. สี)�งพ)ม่พ�ก�บการเลื�อกตั��งท��วไปั (2529).

กร3งเทพฯ : มื"ลืน�ธิ�เพ�� อการศ(กษาป็ระชาธิ�ป็ไตั้ยิ่แลืะการพฒนา, 2531.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 27

ภ า ษ า อ� ง ก ฤ ษ1.Bogdanor, Vermon and Butler, David (ed.) Democracy

and Elections. Cambridge : Cambridge University Press, 1983.

2.Denton, Jr., Robert E. and Woodward, G.C. Political Communication in America. New York : Praeger Publisher, 1985.

3.Harrop, Martin and Miller, William L. Election and Voting : A Comparative Introduction. London : Macmillan Education, 1987.

4.Klapper, Joseph T. The Effects of Mass Communication. Glencoe, lllinois : The Free Press, 1960.

5.Lasswell, Harold D. “The Structure and Function of Communication in Societry.” in The Communication of Idea. By Rryson, L. (ed.) New York : Harper & Brother, 1948.

6.McBath, James H. and Fisher, Walter R. “The Persuation in Presidential Campaign Communication.” Quarterly Journal of Speech. Vol. 55 (1985.)

7.Meyrowitz, Joshua. No Sense of Place : The Impact of Electronic Media on Social Behavior. New York : Oxford University Press, 1985.

8.O’Keefe, Garrett. J. and Atwood, L’Erwin. “Communication and Election Campaigns.” In Handbook of Political Communication. Ed. By Nimmo, Dan D. and Sanders, Keith R. Berverly Hill : SAGE Publication, 1981.

9.Peau. Michael. “The Mass Media and Americal Politics.” Western Political Science Quarterly. Vol. 42 No. 1 (March, 1989).

10. Trent, Judith S. and Friendenberg, Robert V. Political Campaign Communication. New York : Praeger Publishers, 1983.

ตั้วแบบการรณรงคั2ฯ 28