YOU ARE DOWNLOADING DOCUMENT

Please tick the box to continue:

Transcript
Page 1: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótów AQAP Allied Quality Assurance

Publications

Publikacje państw

sprzymierzonych w zakresie

zapewnienia jakości

AQL Acceptance Quality Level Akceptowany poziom jakości

cp, cpk Wskaźnik zdolności

(wydolności) jakościowej

procesu

CCP Critical Control Point Krytyczny punkt kontroli

CE Conformity European Znak zgodności (europejski)

CEN Comite Europeen de

Normalisation (franc.)

Europejski Komitet

Normalizacyjny

CENELEC Comite Europeen de

Normalisation

Electrotechnique (franc.)

Europejski Komitet

Normalizacji

Elektrotechnicznej

CSI Customer Satisfaction

Index

Indeks satysfakcji klienta

DLK Dolna linia kontrolna

DLT Dolna linia tolerancji

Page 2: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

DMADV Define-Measure-Analyze-

Design-Verify

Definiuj-mierz-analizuj-

projektuj-weryfikuj

DMAIC Define-Measure-Analyze-

Improve-Control

Definiuj-mierz-analizuj-

doskonal-nadzoruj

DOE Design of Experiments Projektowanie eksperymentów

DPMO Defects per Million

Opportunities

Ilość wad (niezgodności) na

million możliwych

DPU Defects per Unit Ilość wad (niezgodności) na

jednostkę

EFQM European Foundation for

Quality Management

Europejska Fundacja

Zarządzania Jakością

FMEA Failure Mode and Effects

Analysis

Analiza przyczyn i skutków

wad

GMP Good Manufacturing Practice Dobra Praktyka Produkcyjna

GHP Good Hygienic Practice Dobra Praktyka Higieniczna

GLK Górna linia kontrolna

GLT Górna linia tolerancji

Page 3: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

HACCP Hazard Analysis Critical Control

Points

Analiza punktów krytycznych

zagrożeń

IEC International Electronical

Commission

Międzynarodowa Komisja

Elektrotechniczna

ISO International Standards

Organization

Międzynarodowa Organizacja

Normalizacyjna

JIT Just In Time Dokładnie na czas

MTBF Mean Time Between Failure Średni czas między

uszkodzeniami

MTTF Mean Time To Failure Średni czas do uszkodzenia

MRT Mean Repair Time Średni czas trwania naprawy

MSA Measurement System Analysis Analiza systemów

pomiarowych

PDCA Plan-Do-Check-Act Planuj-Działaj-Sprawdzaj-

Doskonal

PCBC Polskie Centrum Badań i

Certyfikacji

PCA Polskie Centrum Akredytacji

PKN Polski Komitet Normalizacyjny

Page 4: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

QFD Quality Function

Deployment

Rozwinięcie funkcji jakości

SMED Single Minute Exchange of

Die

Skracanie Czasu Przezbrojenia

Maszyn i Urządzeń

SPC Statistical Process Control Statystyczne Sterowanie Procesem

SZJ System zarządzania jakością

TPM Total Productive

Maintenance

Kompleksowe Zarządzanie Jakością

Urządzeń

TR Technical Raport Raport Techniczny

TS Technical Specifications Specyfikacje techniczne (publikowane

przez ISO)

TQM Total Quality Management Kompleksowe zarządzanie jakością

p Frakcja niezgodności/wadliwości

R Rozstęp w próbce

s

Odchylenie standardowe obliczone z

próbki

x Średnia obliczona z próbki

Średnia

Odchylenie standardowe

Page 5: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

JAKOŚĆ … pewien stopień doskonałości Platon

... stopień jednorodności i niezawodności wyrobu przy możliwie

niskich kosztach i maksymalnym dopasowaniu do wymagań

rynku

Deming

... zgodność z wymaganiami użytkowników Ishikawa

... wszystko co można poprawić Masaaki Imai

… jest tym, czego brak, oznacza straty dla wszystkich Taguchi

… zero braków Crosby

niewidoczna, gdy jest dobra, niemożliwa do niezauważenia, gdy

jest zła

dostarczenie klientowi tego, czego on dziś potrzebuje, za cenę,

którą jest skłonny zapłacić i dostarczenie mu czegoś jeszcze

lepszego jutro

… ogół cech i właściwości wyrobu lub usługi, które decydują o

zdolności wyrobu lub usługi do zaspokajania stwierdzonych i

przewidywanych potrzeb

ISO 8402

… stopień, w jakim zbiór inherentnych cech spełnia wymagania

(naturalny, sam w sobie, jako stała właściwość, nie przypisany)

PN-EN

ISO 9000:2006

Page 6: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Od niego tak naprawdę wszystko się zaczęło. Zajmował się jakością w

Western Electric, a potem w Bell Telephone Laboratories. Był z wykształcenia

matematykiem i statystykiem. Jego metoda sterowania jakością spowodowała

rewolucję w podejściu do jakości. Od niego uczyli się dzisiejsi mistrzowie -

Deming, Juran czy Taguchi.

Osiągnięcia

Karta kontrolna.

Twórcy jakości

Walter A. Shewhart

1891-1967

Page 7: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Był pierwszym amerykańskim specjalistą, który w sposób metodyczny

przekazywał japońskim inżynierom i menedżerom wiedzę na temat

statystycznej kontroli jakości. Przybył do Japonii w 1947 roku, gdzie jako

statystyk miał pomóc władzom okupacyjnym przy dokonywaniu spisu ludności.

Od początku lat 50. zaczął prowadzić wykłady dla japońskich inżynierów

poświęcone statystycznemu sterowaniu procesami oraz statystycznemu

sterowaniu jakością. Po powrocie do USA prowadził firmę konsultingową,

jednak jego dokonania nie były szerzej znane. Dopiero w 1980 roku, po

wywiadzie dla NBC poświęconym sukcesowi gospodarczemu Japończyków,

stał się wielkim odkryciem menedżerów amerykańskich.

William Edwards Deming

1900-1993

Page 8: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

14 zasad Deminga

zasady wprowadzania nowej filozofii jakości do organizacji

Koło Deminga

cykl ciągłego doskonalenia (PDCA) Plan-Do-Check-Act

Nagroda im. Deminga

powołana przez Japończyków dla uhonorowania Deminga. Była to pierwsza

nagroda projakościowa na świecie i do dziś stanowi wzór dla wielu nagród

krajowych i międzynarodowych (Nagroda im. Malcolma Baldridge'a,

Europejska Nagroda Jakości, Polska Nagroda Jakości).

Osiągnięcia

Page 9: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

14 zasad Deminga:

1. Uporczywie i nieustannie dąż do ulepszenia produktów i usług tak, aby

były konkurencyjne, utrzymywały przedsiębiorstwo i dawały zatrudnienie.

Celem jest ciągłe kroczenie naprzód i dążenie do zachwycenia klienta.

2. Przyjmij nową filozofię odpowiadającą nowej erze gospodarczej. Nie

można dalej tolerować dotychczasowych rozmiarów opóźnień, pomyłek i

braków.

3. Przestań polegać na pełnej kontroli końcowej, eliminuj ją poprzez

stanowienie kontroli międzyoperacyjnej jakości wykonania na pierwszym

miejscu.

4. Zrezygnuj z praktyki oceniania transakcji na podstawie ceny zakupu,

żądaj natomiast wraz z ceną konkretnych pomiarów. Eliminuj z dostawców

tego samego produktu tych, którzy nie stosują metod statystycznych

Page 10: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

5. Ulepszaj ciągle i na stałe system produkcyjny i usługowy w celu

poprawienia jakości, wydajności i ciągłego zmniejszania kosztów.

6. Organizuj szkolenia w pracy.

7. Dobierz kierownictwo i przyjmij system kierowania, który będzie pomagał

ludziom (niejasne instrukcje), maszynom i urządzeniom (konieczność

konserwacji), aby wykonywały lepszą pracę oraz wprowadzały cechy

nowoczesnego nadzoru

8. Stwórz warunki do pracy bez obaw i strachu, aby każdy mógł pracować

efektywnie dla firmy.

9. Zburz bariery między poszczególnymi działami.

Page 11: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

10. Eliminuj slogany i nawoływania robotników do zlikwidowania braków

oraz do wyższego poziomu wydajności.

11. Eliminuj ilościowe normatywy wykonania na oddziale produkcyjnym,

zastąp je właściwie zorganizowanym kierownictwem

12. Usuń bariery, które pozbawiają pracowników ich prawa do dumy z

wykonywanej pracy.

13. Ustal żywy i skuteczny program dokształcający związany z pracą i

służący także rozwojowi osobistemu.

14. Zapewnij warunki do realizacji powyższych wskazówek

Page 12: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

W 1954 roku został zaproszony do wygłoszenia serii wykładów dla japońskich

inżynierów. Okazały się one dużym sukcesem. Juran pozostał w Japonii, gdzie

popularyzował idee jakości. Jednym z jego pomysłów było prowadzenie audycji

radiowych poświęconych jakości. Przyczynił się także do ustanowienia dnia

jakości. W 1979 roku powołał Instytut Jurana, który ma na celu popularyzację i

rozwijanie jego metod.

O ile Deming skupiał się w swoich wskazówkach na sterowaniu, o tyle Juran

mówi głównie o planowaniu, jako pierwotnym źródle dobrej jakości produktu.

Niektórzy autorzy wskazują, że Juran był pomysłodawcą kół jakości

wdrożonych przez Kaoru Ishikawę.

Joseph Juran

1904 - 28.02.2008 Jakość nie jest dziełem przypadku - musi być

zaplanowana!

Page 13: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Trylogia jakości

(planowanie, sterowanie i doskonalenie).

Jak planować jakość (9 kroków)

10 kroków do TQM

Osiągnięcia

Page 14: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

TRYLOGIA JAKOŚCI JURANA

Page 15: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Jako pierwszy autor, wskazywał na istotne różnice

pomiędzy kulturą zachodnią i japońską. Uwzględniał przy

tym nie tylko wzorce zachowań społecznych, ale także

zachowania i zwyczaje korporacyjne.

Kaoru Ishikawa

1915-1989

Koła jakości Ishikawa, zachęcany przez J. Jurana wdrożył ideę kół jakości w japońskich

przedsiębiorstwach. Metoda ta rozprzestrzeniła się również poza Japonię. Dziś koła jakości

są obecne w ponad 50 krajach, a w samej Japonii uczestniczy w nich ponad 20 milionów

ludzi

Wykres Ishikawy Ishikawa opracował diagram przyczynowo-skutkowy, w którym analiza rozpoczynana jest

od stwierdzenia wystąpienia skutku (np. braku, awarii lub innego niepożądanego stanu) i

prowadzona w kierunku identyfikacji wszystkich możliwych przyczyn, które go

spowodowały.

Osiągnięcia

Page 16: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Pracował nad jakością przez 40 lat, w tym 14 spędził w ITT,

która tylko jednego roku dzięki zastosowaniu TQM

zaoszczędziła 720 milionów dolarów. Wiedzę zdobył

pokonując kolejne stopnie hierarchii zawodowej od inspektora

aż do wiceprezesa zarządu

Jego najsłynniejsza książka "Quality is free" (Jakość nic nie

kosztuje) osiągnęła ponad milionowy nakład.

Philip Crosby

1926-2001

Page 17: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasada zero defektów zastosowana została po raz pierwszy w przemyśle

zbrojeniowym, gdzie doskonale się sprawdziła. Później została

spopularyzowana w cywilnych gałęziach przemysłu. Dała początek

szeregowi metod łączących zasady zarządzania i statystykę.

Crosby nie przez wszystkich był postrzegany jako guru jakości. W. E.

Deming wielokrotnie negował jego osiągnięcia.

Osiągnięcia

Zero defektów

Zasada zakładająca, że można dążyć do całkowitego wyeliminowania

braków poprzez właściwą organizację procesów, kształcenie personelu,

utrzymywanie infrastruktury

Page 18: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Japoński inżynier i statystyk, który wprowadził

metody statystyczne do przemysłu w celu

poprawy jakości produktów.

Genichi Taguchi

1924-

Osiągnięcia

Projektowanie eksperymentów

Funkcja strat jakości Metoda, której główna idea polega na takim dopasowaniu procesów

produkcyjnych i produktów do tzw. krzywych jakości, aby straty były jak

najmniejsze.

Sterowanie jakością off-line Takie zaprojektowanie i przygotowanie systemu produkcyjnego, które

zapewni niezawodność procesów (projektowanie systemu, parametrów i

tolerancji maszyn)

Page 19: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Markiz Vilfredo Federico Damaso

PARETO

1848-1923

Włoski ekonomista i socjolog. Współtwórca „lozańskiej szkoły w

ekonomii”. Wykorzystując dane statystyczne, analizował rozkłady

dochodów ludności w wyznaczonych przedziałach. Zauważył, że około

20% ludzi posiada około 80% zasobów.

Podobną prawidłowość obserwuje się w innych zjawiskach.

20% przyczyn daje 80% skutków, np. strat, wad

20% wyrobów daje 80% kwoty sprzedaży.

20% przyczyn jest powodem 80% czasu postoju.

20% operacji technologicznych daje 80% kosztów.

Osiągnięcia

Analiza Pareto (diagram Pareto)

Page 20: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

ROZWÓJ PODEJŚCIA DO JAKOŚCI

1.Bezpośredni kontakt

2.Ford – kontrola jakości

3.Sterowanie jakością

4.Zapewnienie jakości

5.Zarządzanie

Page 21: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kontrola jakości - sprawdzanie, mierzenie lub testowanie jednej lub

więcej charakterystyk produktu i odnoszenie wyników

do wyspecyfikowanych wymagań w celu potwierdzenia

zgodności. Zadanie to wykonywane jest zwykle przez

wyspecjalizowany personel i nie wchodzi w zakres

obowiązków pracowników produkcyjnych. Produkty

niezgodne ze specyfikacjami są odrzucane lub

przekazywane do poprawienia

Sterowanie

jakością

- położenie takiego samego nacisku na kontrolę, ale

włączenie dodatkowo do systemu pracowników

produkcyjnych i stworzenie sprzężeń zwrotnych

pomiędzy wynikami kontroli a linią produkcyjną. Na

podstawie wyników kontroli proces produkcyjny jest

modyfikowany w celu otrzymania produktów zgodnych

ze specyfikacjami

Page 22: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zapewnienie

jakości

- prowadzenie systematycznych i zaplanowanych

działań prowadzących do wytwarzania produktów

zgodnych ze specyfikacjami. Wykonywanie regularnych

inspekcji, przeglądów, auditów i zewnętrznych ocen w

celu zapewnienia jakości w sposób ciągły. System

zapewnienia jakości jest formalnie opisany i stosowany,

a jego skuteczność jest stale monitorowana

Zarządzanie przez

jakość

- zastosowanie procedur zarządzania jakością do

wszystkich zagadnień związanych z zarządzaniem, w

tym także do ustalania polityki, strategii, struktury

organizacyjnej i formowania kultury pracy

Page 23: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

TQM

Podwaliny TQM zostały stworzone na początku lat 40.

ubiegłego stulecia. Powstały dzięki współpracy

amerykańskich naukowców: W.E. Deminga (TQM jest

oparte między innymi na cyklu Deminga - PDCA) i J.

Jurana ze Związkiem Japońskich Naukowców i

Inżynierów.

TQM

Sposób zarządzania organizacją skoncentrowany na

jakości, oparty na udziale wszystkich członków organizacji

i nakierowany na osiągnięcie długotrwałego sukcesu dzięki

zadowoleniu klienta oraz korzyściom dla wszystkich

członków organizacji i dla społeczeństwa

Page 24: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Model TQM

Page 25: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Filozofia TQM opiera się na 5 zasadach (pięć ścian piramidy TQM):

1) zaangażowanie kierownictwa (przywództwo)

2) koncentracja na kliencie i pracowniku

3) koncentracja na faktach

4) ciągłe doskonalenie (KAIZEN)

5) powszechne uczestnictwo.

Opracowano szereg technik, metod oraz narzędzi, które pozwalają skutecznie stosować

zasady TQM w przedsiębiorstwie. Do najbardziej popularnych należą:

KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA, 5S, SPC, SIX SIGMA, PARETO,

ABC, KARTY KONTROLNE, POKA YOKE

Page 26: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zaangażowanie kierownictwa

Zadania kierownictwa:

-cele jakości,

-polityka jakości,

-plan jakości.

Zgodnie z czterema stronami piramidy TQM

Koncentracja na kliencie i pracowniku

W celu uzyskania zadowolenia klienta nie wystarczy poprzestawać na spełnianiu

oczekiwań samych klientów.

Rozszerzone pojęcie jakości – Noriaki Kano

-jakość oczekiwana lub konieczna,

-jakość proporcjonalna,

-jakość wartości dodanej (zaskakująca lub czarująca),

-jakość neutralna,

-jakość odwrotna.

W uzupełnieniu orientacji na zewnętrznych klientów, konieczne jest zwrócenie

uwagi na relacje tzw. klientów wewnętrznych i ich dostawców

Page 27: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Koncentracja na faktach

„Ustal gdzie jesteś zanim rozpoczniesz cokolwiek zmieniać”

„Proces jakości zaczyna się od pomiarów.”

„Jeden pomiar jest więcej wart niż dziesięć opinii.”

Pomiary:

-CSI – Customer Satisfaction Index (zadowolenie klientów zewnętrznych)

-ESI – Employee Satisfaction Index (zadowolenie klientów wewnętrznych)

-inne pomiary jakości wewnętrznych procesów firmy, zwane zwykle punktami

sprawdzania jakości (checkpoint) i punktami kontroli jakości

Page 28: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

KAIZEN

Słowo KAIZEN oznacza nieustanne poprawianie,

ulepszanie, doskonalenie. Kaizen jest wywodzącą się z Japonii

filozofią zarządzania. Ma ona na celu ciągłe ulepszanie miejsca

pracy, procesu pracy i życia codziennego. Kaizen jest ściśle

związane z kulturą japońską dlatego ciężko jest określić

początki funkcjonowania tej filozofii. W firmach takich jak

Toyota, Honda, Sony stosowanie Kaizen jest długoletnia

praktyką.

Za mistrza i guru tej filozofii uznawany jest japończyk

Masaaki Ima, który w 1986 roku wydał książkę pt. Kaizen.

Page 29: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kaizen w przedsiębiorstwie ma za zadanie włączyć całą kadrę w

proces doskonalenia. Wszyscy pracownicy mają za zadanie

ciągłą analizę procesów, zasad postępowania, sposobów i

standardów pracy. Pozwala to na odnalezienie i wyeliminowanie

błędów i niedoskonałości w działaniu przedsiębiorstwa.

Zadaniem kadry menedżerskiej jest prowadzenie polityki

ciągłego doskonalenia organizacji za pomocą „małych kroków”.

To właśnie kadra menedżerska w największym stopniu zajmuje

się doskonaleniem. Proces ten jednak przebiega na każdym

szczeblu firmy i nawet szeregowi pracownicy w nim uczestniczą

(np. poprzez propozycje usprawnienia ich stanowiska pracy,

które właśnie oni znają najlepiej). Doskonalenie metodą

"małych kroków" powoduje, iż jego rezultaty nie są zauważalne

od razu, lecz po upływie pewnego czasu.

Page 30: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Tzw. "zachodni" sposób zarządzania uwzględnia dwie

funkcje:

-utrzymanie status quo - zachowanie obecnego stanu procedur,

standardów, zasad postępowania, technologii,

-innowacje - działania i inicjatywy kadry zarządzającej, mające

przełomowe znaczenie dla funkcjonowania organizacji, jej

procesów, technologii i wyposażenia. Do innowacji należy

zaliczyć także pozyskanie nowych rynków zbytu, nowych

odbiorców, zmianę strategii przedsiębiorstwa.

Japoński sposób zarządzania jest bogatszy od "zachodniego"

o dodatkową funkcję :

-kaizen - małe kroki robione w celu ciągłego, systematycznego

doskonalenia organizacji inspirowane przez działania

kierownictwa wyższego szczebla, a wdrażane przez niżej

postawionych w hierarchii pracowników.

Page 31: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Filozofia Kaizen jest nierozerwalnie związana z takimi pojęciami jak:

JIT, 5S, TQM, Lean Manufacturing, Toyota Production System.

Page 32: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 33: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Powszechne uczestnictwo

W ciągłym doskonaleniu powinni uczestniczyć wszyscy pracownicy.

Kierownictwo musi zapewnić takie funkcjonowanie systemu, by każdy pracownik

firmy uczestniczył aktywnie w zespole (zespół roboczy, koło jakości).

Osiągnięcie powszechnego uczestnictwa wymaga szkolenia i motywacji

kierownictwa jak i pracowników na każdym szczeblu organizacji.

Page 34: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Cechy tradycyjnego podejścia do

zagadnienia jakości

Cechy nowoczesnego podejścia opartego

na ZPJ

odpowiedzialność za jakość jest

nałożona na wydzielone komórki

organizacyjne

zaangażowani są wszyscy pracownicy

zarządzanie jakością jest

wyodrębnione jako oddzielna sfera

działalności

kontrola jakości, wykrywanie i usuwanie

wad są działaniami nieefektywnymi,

kosztownymi i oznaczają stratę czasu

główny nacisk jest kładziony na

wykrywanie wad

główny nacisk położony jest na

zapobieganie problemom

wysmukła struktura organizacyjna

wprowadza podział na niezależne

wydziały i sekcje o wyodrębnionych

zadaniach

liczba poziomów w strukturach

organizacyjnych przedsiębiorstwa jest

ograniczona

wszystkie decyzje są podejmowane

przez kadrę kierowniczą, a nie przez

pracowników operacyjnych

kadra kierownicza inicjuje, wspiera i

organizuje działania na rzecz podniesienia

jakości

płaca, a nie satysfakcja z wykonanej

pracy, stanowi główny czynnik

motywujący

zaangażowanie i poczucie

współodpowiedzialności dostarczają

satysfakcji z pracy i zwiększają motywację

panuje przekonanie, że rynki zbytu są

bezpieczne, a jakość odpowiednia

zbierana jest obszerna wiedza o

oczekiwaniach i wymaganiach klientów

Page 35: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Normalizacja

Terminologia Normalizacja – działalność zmierzająca do uzyskania optymalnego,w danych

okolicznościach, stopnia uporządkowania w określonym zakresie, poprzez

ustalenie postanowień przeznaczonych do powszechnego i wielokrotnego

stosowania, dotyczących istniejących lub mogących wystąpić problemów

Norma – dokument przyjęty na zasadzie konsensu i zatwierdzony przez

upoważnioną jednostkę organizacyjną, ustalający – do powszechnego i

wielokrotnego stosowania – zasady, wytyczne lub charakterystyki

Konsens – porozumienie charakteryzujące się brakiem trwałego sprzeciwu

znaczącej części zainteresowanych w odniesieniu do istotnych zagadnień,

osiągnięte w procesie rozpatrywania poglądów wszystkich zainteresowanych i

zbliżenia przeciwstawnych stanowisk

Dokumenty związane

- Polska Norma PN-EN 45020:2000/Ap1:2006: „Normalizacja i dziedziny

związane”

- Ustawa z dnia 12 września 2002 r. o normalizacji

- Instrukcja R1-14: „Numeracja Polskiej Normy oraz oznaczenie identyfikujące

normę wprowadzoną do PN i stopień zgodności”

Page 36: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Cele normalizacji

Normalizacja może być ukierunkowana na osiągnięcie jednego lub

kilku celów szczegółowych, związanych z zapewnieniem

funkcjonalności wyrobu, procesu lub usługi.

Celami tymi mogą być regulowanie różnorodności, użyteczność,

kompatybilność, zamienność, ochrona zdrowia, bezpieczeństwo,

ochrona środowiska, ochrona wyrobu, wzajemne rozumienie,

efektywność ekonomiczna, ułatwianie handlu.

Działalność normalizacyjna polega na opracowywaniu,

publikowaniu i stosowaniu norm, prenorm, specyfikacji

technicznych, przepisów w celu poprawy przydatności wyrobów,

procesów i usług, zapobieganiu powstawania barier w handlu oraz

ułatwieniu współpracy technicznej.

Page 37: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Normalizacja międzynarodowa – normalizacja, w której

mogą uczestniczyć odpowiednie jednostki organizacyjne

wszystkich krajów

System normalizacji międzynarodowej tworzą następujące

organizacje normalizacyjne:

ISO – International Organization for Standardization

Międzynarodowa Organizacja Normalizacyjna

1947r – Londyn, siedziba – Genewa

IEC – International Electrotechnical Commission

Międzynarodowa Organizacja Elektrotechniczna

ITU – International Telecommunication Union

Międzynarodowa Unia Telekomunikacyjna

Normalizacja obejmuje trzy poziomy:

-normalizację międzynarodową,

-normalizację regionalną,

-normalizację krajową

Page 38: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wynik działalności normalizacyjnej ISO

ISO – norma międzynarodowa – podstawowy dokument, który

może być dobrowolnie wprowadzany do norm krajowych

TR – raport końcowy – publikacje o charakterze

informacyjnym wydawane w przypadku braku jednomyślności

przy głosowaniu; przyjęcie tych raportów nie nakłada żadnych

zobowiązań w kwestii ich wprowadzenia

GUIDE – przewodnik – zawiera wytyczne do realizacji

określonych działań

Działalność normalizacyjna w obszarze ISO jest realizowana przez:

-komitety techniczne (TC),

-podkomitety techniczne (SC),

-grupy robocze (WG).

Page 39: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Normalizacja regionalna – normalizacja, w której mogą

uczestniczyć odpowiednie jednostki organizacyjne z krajów tylko

jednego geograficznego, politycznego lub ekonomicznego regionu

świata

System normalizacji regionalnej (europejskiej), obejmujące region

UE i krajów EFTA (Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu)

tworzą następujące organizacje normalizacyjne:

CEN – European Committee for Standardization

Europejski Komitet Normalizacyjny

1974 - Bruksela

CENELEC – European Committee for Electrotechnical

Standardization

Europejski Komitet Normalizacyjny do Spraw

Elektrotechniki

ETSI – European Telecommunication Standards Institute

Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych

Page 40: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Działalność normalizacyjna w obszarze europejskim jest realizowana

(podobnie jak w strukturze ISO) przez:

-komitety techniczne (TC),

-podkomitety techniczne (SC),

-grupy robocze (WG).

Wynik działalności normalizacyjnej CEN i CENELEC

EN – norma europejska – podstawowy dokument, który powinien być

wprowadzony bez zmian do systemów krajów członków.

Normy krajowe niezgodne z EN powinny być unieważnione lub

dostosowane do EN. Stosowanie ich jest dobrowolne

HD – dokument harmonizacyjny – opracowywany analogicznie jak EN.

Wprowadzenie go do systemu krajowego jest bardziej elastyczne

(możliwe jest uwzględnienie aspektów technicznych lub prawnych)

EV – prenorma (norma wyprzedzająca) – do tymczasowego

wykorzystania w dziedzinach innowacyjnych, w których istnieje potrzeba

zebrania doświadczeń przed opracowaniem EN

Page 41: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Normalizacja krajowa – normalizacja, która jest prowadzona

na szczeblu danego kraju

System normalizacji w Polsce tworzy organizacja normalizacyjna:

PKN – Polski Komitet Normalizacyjny

1924

1945 reaktywacja

Przy PKN działa Rada Normalizacyjna oraz Komitety Techniczne

Wynikiem działalności PKN są Polskie Normy oznaczone PN.

Polska Norma jest normą krajową przyjętą w drodze konsensu i

zatwierdzoną przez krajową jednostkę normalizacyjną, powszechnie

dostępną – oznaczoną na zasadzie wyłączności – symbolem PN.

Stosowanie Polskich Norm jest dobrowolne

Page 42: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Porównanie wybranych koncepcji zarządzania jakością Kryterium

Koncepcja

Trwałość

Zasięg

Dominująca

cecha

Przestrzeganie

standardów –

wymagań norm

serii ISO 9000

Stosowana od lat

osiemdziesiątych

XX w. do dzisiaj

Stosowana w

organizacjach ze

wszystkich sfer

działalności

człowieka. Nie

zna granic

geograficznych,

politycznych i

kulturowych

Formalnie i

zbiurokratyzowa

ne, ale

dopuszczające

znaczną swobodę

w interpretacji i

stosowaniu

Przestrzeganie

standardów –

wymagań norm

branżowych

Stosowana od lat

osiemdziesiątych

XX w. do dzisiaj

Zasięg

ograniczony do

organizacji z

branży, dla

których została

opracowana

Formalnie i

zbiurokratyzowa

ne; mało

elastyczne

TQM

Znana od lat

osiemdziesiątych

XX w. do dzisiaj

Znana i

wprowadzana

(przynajmniej w

warstwie

werbalnej) w

organizacjach na

całym świecie

Zwraca się do

świadomości,

apeluje o

powszechne

zaangażowanie i

doskonalenie

Page 43: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kaizen

Znana od lat

osiemdziesiątych

XX w. do dzisiaj

Opracowana

przede

wszystkim z

myślą o

organizacjach, w

których

akceptowana jest

japońska kultura

pracy

Podobnie jak

TQM

Six Sigma

Znana od lat

osiemdziesiątych

XX w., ale

dopiero w

ostatnim

dziesięcioleciu

szerzej

upowszechniona

Na razie

ograniczony;

przede

wszystkim w

dużych

organizacjach

Zwraca się do

świadomości, ale

opiera się na

ścisłym

planowaniu

przedsięwzięć,

których celem

jest pomiar

skuteczności

działań

SPC (Statistical

Process Control,

statystyczne

sterowanie

procesami)

Zaczątki już w

latach

trzydziestych XX

w. (Shewhart);

apogeum

przypadło na lata

siedemdziesiąte i

osiemdziesiąte

minionego

stulecia

Przede

wszystkim w

organizacjach

prowadzących

produkcję

masową; dzisiaj

stały element

standardów

branżowych w

przemyśle

motoryzacyjnym

Opiera się na

narzędziach i

metodach

statystycznych

Page 44: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Historia standardów zarządzania jakością

Rozwój norm z zakresu zarządzania jakością przed opracowaniem ISO 9000:

•1900 - Inspekcja wyrobu (brakarze)

•1930 - Kontrola statystyczna - opracowana przez Shewharta

•1959 - Departament Obrony USA wydał normę MIL-Q-9858

•1962 - NASA wydała Quality System Requirements dla swoich dostawców

•1968 - NATO przyjeło AQAP (Allied Quality Assurance Procedures)

•1970 - Pierwsze przepisy dot. systemów jakości - Atomic Energy

Commission

•1971 - ANSI-N45-2 "Quality Assurance Program Requirements for Nuclear

Power Plants"

•1971 - BS 9000 - zalecenia dla przemysłu elektronicznego we Wielkiej

Brytanii

•1974 - BS 5179 - Guidelines for Quality Assurance (Wielka Brytania)

•1979 - BS 5750 - oparta o BS5179 i wymagania Ministerstwa Obrony

(MoD) Wielkiej Brytanii

Page 45: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Historia norm z serii ISO 9000

•1987 - Pierwsze wydanie norm, głównie oparte o BS5750

•1994 - Drugie wydanie norm

•1996 - Normy z serii ISO 9000 wydane w Polsce - PN-ISO 9000:1996

•2000 - Trzecie wydanie oparte o tzw. "podejście procesowe

•2005 - Aktualizacja normy ISO 9000 (Podstawy i terminologia)

Page 46: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasady zarządzania jakością

Zasad nie należy rozpatrywać indywidualnie, jednej w oderwaniu od pozostałych.

Page 47: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

1. Orientacja na klienta

Organizacja jest zależna od swoich Klientów, dlatego bardzo ważne jest

aby rozpoznawać i spełniać potrzeby Klientów a nawet starać się te

wymagania przekraczać. Tylko wtedy organizacja może poprawnie

funkcjonować i wzrastać

2. Przywództwo

Kierownictwo ustala jasne cele i kierunek działania organizacji. Aby cele

były realizowane Kierownictwo dba o właściwą atmosferę, zapewnia

odpowiednie zasoby i swoim przykładem motywuje pracowników.

3. Zaangażowanie ludzi

Pracownicy poprzez możliwość zwiększania swoich kompetencji, wiedzy i

doświadczenia czują się odpowiedzialni za swoje działania. Dzielą się

wiedzą i doświadczeniem, czym przyczyniają się do ciągłego

doskonalenia.

4. Podejście procesowe

Zarządzanie poprzez podejście procesowe pozwala na rozpoznawanie

obszarów wzajemnych zależności między procesami, jasne zasady

monitorowania i oceny procesów. Pozwala to na efektywne i skuteczne

realizowanie celów.

Page 48: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

5. Podejście systemowe do zarządzania

System składający się z powiązanych ze sobą procesów, celów i metod

monitorowania wraz z regularnym przeglądem skuteczności (realizacji

celów) pozwala tak stabilny rozwój i doskonalenie organizacji.

6. Ciągłe doskonalenie

Stały cel firmy - ciągłe doskonalenie - pozwalający na konkurencyjność na

rynku.

7. Podejmowanie decyzji na podstawie faktów

Skuteczne i sprawne decyzje powstają na podstawie analizy danych

zebranych z poszczególnych procesów. To pozwala na zmniejszenie

ryzyka podjęcia błędnych decyzji.

8. Wzajemnie korzystne relacje z dostawcami

Korzystne relacje z Dostawcami pozwalają na elastyczną i szybką reakcje

na zmiany na rynku, optymalizacje kosztów i zasobów i przez to

zwiększenie zadowolenia Klienta

Page 49: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Nazwa normy lub

innego zbioru

wymagań

Zakres

zastosowania

Charakterystyka

ISO 9000

International

Standards

Organization

Bez ograniczeń

Powszechnie uznawane za

podstawę do budowania systemów

zarządzania jakością. Do

stosowania przez wszystkie

organizacje bez względu na rodzaj,

wielkość i dostarczane przez nie

wyroby.

Normy i wymagania wyznaczające standardy

systemów zarządzania jakością

Page 50: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

•QS-9000 - standard

motoryzacyjny dla

rynku brytyjskiego.

•VDA 6.1 - standard

niemiecki w branży

motoryzacyjnej

•EAQF - standard

francuski w branży

motoryzacyjnej

•AVSQ - standard włoski

w branży

motoryzacyjnej

•TS 16949 - standard

uwzględniający

wymagania dostawców

w branży

motoryzacyjnej dla

rynku francuskiego,

niemieckiego i

włoskiego.

Stosowane w

przemyśle

motoryzacyjnym

Opracowane przez zrzeszenia

producentów samochodów (grupa

Chrysler Corporation, Ford Motor

Company oraz General Motors

Corporation). Zbiór wymagań

adresowany przede wszystkim do

bezpośrednich lub pośrednich

dostawców części do produkcji,

części zamiennych oraz materiałów.

Uznane przez niektóre organizacje

jako oficjalny zbiór wymagań

dotyczących systemów zarządzania

jakością dla dostawców. Są

zdecydowanie bardziej restrykcyjne

niż normy ISO. Szczególny nacisk

jest w nich położony na:

-planowanie jakości procesów i

wyrobów

-stosowanie metod statystycznych

-prowadzenie analizy FMEA

-przeprowadzania analizy systemów

pomiarowych (MSA).

Page 51: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

ISO/TS 16949:2002

Technical Specyfications

nowy standard na rynku

motoryzacyjnym oparty

na normach ISO (ma

zastąpić wyżej

wymienione)

Stosowane w

przemyśle

motoryzacyjnym

Opracowanie w celu ujednolicenia

wymagań w zakresie zarządzania

jakością dla przemysłu

motoryzacyjnego. Zachowana została

struktura wymagań jak w ISO 9001-

2000; uzupełniona jedynie o

wymagania specyficzne dla branży

motoryzacyjnej wg QS 9000.

AS 9100:2001 Aeorospace

Systems

Stosowane w

przemyśle lotniczym

Stanowi uzupełnienie wymagań

normy ISO 9001-2000. Ze względu na

specyfikę wyrobów przemysłu

lotniczego podkreśla wymagania w

zakresie:

Zarządzania konfiguracją

Niezawodności

Bezpieczeństwa

Konserwacji

Walidacji procesów

Badania pierwszej sztuki

Kontroli pracy wykonywanych poza

organizacją

Page 52: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

AQAP

Allied Quality

Assurance

Publication

Stosowane przez

organizacje

dostarczające

produkty (lub

ubiegające się) dla

klientów będących w

strukturach NATO

Wymagania serii AQAP są

stosowane w odniesieniu do

konkretnego kontraktu. Wymagania

dotyczą przede wszystkim :

Zarządzania konfiguracja zgodnie z

normą ISO 10007:2003

Zarządzania ryzykiem

ISO 10007:2003

Zarządzanie

konfiguracją

Dotyczy

projektujących

produkty;

wymagane

bezwzględnie przez

normę AQAP

Celem zarządzania konfiguracją

jest zapewnienie zgodności

własności funkcjonalnych i cech

fizycznych wyrobu z ustaloną dla

tego wyrobu dokumentacja

odniesienia oraz wyeliminowanie

możliwości wprowadzania w

wyrobach nie nadzorowanych zmian

Page 53: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

HACCP

Hazard Analysis

Critical Control

Points

GMP+

GMH

Stosowana w branży

spożywczej; celem

jest

zagwarantowanie

bezpieczeństwa

produktu

Uzupełnia wymagania norm ISO

9000 o tzw. analizę zagrożeń i

krytycznych punktów kontrolnych.

W systemie należy zidentyfikować

wszystkie zasadnicze procesy,

podczas których może dojść do

zagrożenia zarówno walorów

jakościowych, jak i bezpieczeństwa

produktów. W procesach tych należy

wskazać tzw. krytyczne punkty,

które musza być poddane

szczególnemu nadzorowi. Z

wymaganiami HACCP są związane

zasady GMP (Good Manufacturing

Practise – Dobra Praktyka

Produkcyjna). Opisują one działania,

które muszą być podjęte, i warunki,

które muszą być spełnione, aby

produkcja żywności oraz materiałów

i wyrobów przeznaczonych do

kontaktu z żywnością odbywały się w

sposób zapewniający właściwą

jakość zdrowotną żywności

Page 54: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

ISO/IEC 17025

Zarządzanie jakością w

laboratorium

Ogólne wymagania

dotyczące

kompetencji

laboratoriów

badawczych i

wzorcujących

Celem normy jest stworzenie

wytycznych dotyczących zarówno

zarządzania jakością, jak i

wymagań technicznych,

przestrzeganie których zapewnia

prawidłowe funkcjonowanie

laboratoriów. W szczególności

odnosi się do:

Organizacji laboratorium

Dokumentacji systemu jakości

Obsługi klienta

Wymagań technicznych

dotyczących np. kompetencji

personelu, warunków lokalowych i

środowiskowych, metod badań,

wyposażenia, pobierania próbek,

przedstawiania wyników

Page 55: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Podstawowe normy z rodziny ISO 9000:2000

ISO 9000:2005 – norma terminologiczna, stanowi wprowadzenie

do norm dotyczących zarządzania jakością.Opisuje podstawy

systemów zarządzania jakością oraz definiuje podstawowe terminy dla

systemów stosowane w tych normach

ISO 9001:2000 – zawiera wymagania dla systemu zarządzania

jakością mające zastosowanie dla każdej organizacji, niezależnie od

jej wielkości i rodzaju, która potrzebuje wykazać zdolność do ciągłego

dostarczania wyrobów zgodnych z wymaganiami klienta. Może być

stosowana do oceny (łącznie z jednostkami certyfikującymi) zdolności

organizacji do spełniania wymagań klientów, wymagań wynikających

z przepisów oraz własnych wymagań organizacji – przeznaczona jest

do celów certyfikacji

ISO 9004:2000 – zawiera wytyczne dotyczące zarówno

doskonalenia systemu zarządzania jakością, jak również

doskonalenia całej organizacji; nie zawiera wymagań, nie jest

przeznaczona do celów certyfikacji, podaje wytyczne do samooceny

oraz ciągłego doskonalenia organizacji

Page 56: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Norma ISO 9001:2000 Punkt

normy

Wymagania

Komentarz

0

Wprowadzenie Omówienie podejścia procesowego

1

Zakres normy

2

Norma powołana

3

Terminy i definicje

4

4.1

4.2

System zarządzania jakością

Wymagania ogólne

Wymagania dotyczące dokumentacji

Wymagania dotyczące systemu

zarządzania jakością, podejścia

procesowego do zarządzania, jego

dokumentowania, prowadzenia

zapisów itp.

5

5.1

5.2

5.3

5.4

5.5

5.6

Odpowiedzialność kierownictwa

Zaangażowanie kierownictwa

Orientacja na klienta

Polityka jakości

Planowanie

Odpowiedzialność, uprawnienia i komunikacja

Przegląd zarządzania

Wymagania w stosunku do

kierownictwa przedsiębiorstwa.

Podkreślono znaczenie

zaangażowania kierownictwa,

niezbędnego dla skutecznego i

efektywnego funkcjonowania

systemu zarządzania jakością

Page 57: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

6

6.1

6.2

6.3

6.4

Zarządzanie zasobami

Zapewnienie zasobów

Zasoby ludzkie

Infrastruktura

Środowisko pracy

Wymagania dotyczące

zarządzania zasobami

organizacji. Uwzględniono

zasoby materialne i ludzkie

7

7.1

7.2

7.3

7.4

7.5

7.6

Realizacja wyrobu

Planowanie realizacji wyrobu

Procesy związane z klientem

Projektowanie i rozwój

Zakupy

Produkcja i dostarczanie usługi

Nadzorowanie wyposażenia do

monitorowania i pomiarów

Wymagania dotyczące

procesów związanych z

realizacją wyrobów.

Wymagania obejmują ciąg

działań od identyfikacji

wymagań klienta do

dostarczenia wyrobów

klientowi

8

8.1

8.2

8.3

8.4

8.5

Pomiary, analiza i doskonalenie

Postanowienia ogólne

Monitorowanie i pomiary

Nadzór nad wyrobem niezgodnym

Analiza danych

Doskonalenie

Wymagania dotyczące

prowadzenia pomiarów, analiz

oraz działań doskonalących,

które dotyczą wyrobów,

klientów, skuteczności i

efektywności systemu

zarządzania jakością

Page 58: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Model systemu zarządzania jakością w oparciu o podejście procesowe

Page 59: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

MODEL PROCESU - zbiór zadań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które

przekształącają wejście w wyjście

CIĄGŁA POPRAWA PROCESU

KL

IEN

T K

LIE

NT

ZARZĄDZANIE ZASOBAMI - zapewnienie dostępności odpowiednich zasobów, takich jak ludzie, infrastruktura, środowisko pracy, informacje, dostawcy i partenrzy, zasoby materialne i finansowe

ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA - zapewnienie stałego i widocznego zaangażowania najwyższego kierownictwa

POMIAR, ANALIZA I POPRAWA -zapewnienie skutecznego i efektywnego pomiaru oraz gromadzenia i walidowania danych do doskonalenia

WY

MA

GA

NIA

– p

otr

zeb

y lu

b o

cze

kiw

an

ia, k

tóre

zo

sta

ły

us

talo

ne

, lu

b o

bo

wią

zko

wo

prz

yję

te z

wyc

zje

m

ZA

DO

WO

LE

NIE

– in

form

acje

od

Klie

nta

do

tyczą

ce

sto

pn

ia w

jakim

jeg

o w

yma

ga

nia

zos

tały s

pe

łnio

ne

REALIZACJA PRODUKTU Transformacja elementów wejściowych do procesu. Aktualizacja działań organizacji w celu osiągnięcia pożadanych wyników.

wynik Usługi

Serwis

wejście

Page 60: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Porównanie etapów doskonalenia z wymaganiami normy ISO 9001:2000

Page 61: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Do najważniejszych korzyści płynących ze stosowania

systemu należą :

-wzrost wydajności,

-stabilizacja i poprawa jakości,

-zmniejszenie liczby usterek maszyn i urządzeń,

-poprawa bezpieczeństwa i higieny pracy

Page 62: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Koncepcje pomocne w zarządzaniu jakością

Koncepcja

Związek z zarządzaniem jakością

Lean Management

Istotą koncepcji Lean Management jest

uproszczenie organizacji i zarządzania

poprzez budowanie prostych, w miarę płaskich

i zrozumiałych struktur, eliminowanie z

procesów czynności, które nie tworzą wartości

dodanej (przekształcanie materiału, poprawa

jakości, skracanie czasu dostawy).

Oznacza:

-standaryzację pracy,

-stosowanie kontroli wizualnej w postaci

etykiet, oznakowań, sygnałów alarmowych,

tablic produkcyjnych, kart kontrolnych,

-redukcję czasu ustawiania maszyn i urządzeń,

-zapewnienie ciągłości przepływów produkcji

w toku przez minimalizacje opóźnień,

ograniczanie kolejek, racjonalizację

transportu, wariantowanie liczebności partii,

-przestrzeganie praktyk 5S.

Upraszcza ścieżki postępowania, ogranicza

liczbę „interfejsów” między procesami,

dzięki czemu zmniejsza ryzyko

powstawania niezgodności.

Page 63: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Reengineering

Przedmiotem jest zmiana usprawniająca

procesy wewnętrzne organizacji. Polega na

fundamentalnym przemyśleniu od nowa i

radykalnym przeprojektowaniu procesów,

prowadzącym do przełomowej poprawy

osiąganych wyników w zakresie jakości,

kosztów, efektywności itp.

Wprowadzenie w życie reengineringu

powoduje znaczne przeobrażenia we

wszystkich sferach działalności, w

szczególności organizacyjnej, motywacyjnej,

kierowniczej.

Daje dodatkowy impuls procesom

doskonalenia. Poprowadzony w kierunku

Lean Management ma podobny do niego

wpływ na jakość.

Page 64: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Benchmarking

Polega na porównywaniu procesów i praktyk

biznesowych stosowanych przez własne

przedsiębiorstwo ze stosowanymi w

przedsiębiorstwach uważanych za najlepsze w

analizowanej dziedzinie. Analiza służy jako

podstawa doskonalenia procesów biznesowych.

Przedmiotem badań mogą być procesy,

produkty, sposoby rozwiązywania problemów,

itp.

Celem benchmarkingu jest pobudzenie

innowacji poprzez:

-porównanie z najlepszymi, dorównanie im,

-orientacja na najlepszą klasę wyrobów lub

usług,

-uczenie się od konkurentów.

Benchmarking może być:

-Wewnętrzny – przeprowadzany w ramach

własnej organizacji,

-Zorientowany na konkurencję,

-Funkcjonalny – odnoszący się do firm spoza

branży.

Pozwala czerpać wzorce od najlepszych , co

ma decydujące znaczenie dla klientów.

Może jednakże prowadzić do

naśladownictwa, co może mieć negatywny

wpływ na różnorodność oferty.

Page 65: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Outsourcing

Przedsięwzięcie polegające na wydzieleniu ze

struktury organizacji działań powtarzalnych i

przekazanie ich do wykonania podmiotom

zewnętrznym. Głównym celem jest

skoncentrowanie się przedsiębiorstwa na

procesach kluczowych, decydujących o jego

pozycji i perspektywach rozwoju.

Pozwala skoncentrować się na procesach

podstawowych i tych, w których ma się

najwyższe kompetencje.

Page 66: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

JIT (Just in Time) i KANBAN

Istotą JIT jest takie planowanie i sterowanie

ruchem materiałów oraz części, aby

zminimalizować czas oczekiwania, by

dostarczyć je w odpowiednie miejsce w

„ostatnim momencie”.

Celem jest całkowite zaspokojenie wymagań

klienta (wewnętrznego luz zewnętrznego) w

momencie, gdy one powstaną. Możliwe to jest

wówczas, gdy prowadzących do tego

procesach nie powstają odpady , unika się

marnotrawstwa i przestojów.

Osiągnięciu celów JIT sprzyja stosowanie

metody KABAN, polegającej na sterowaniu

ilością i czasem przepływu materiałów

poprzez dwa rodzaje kart: kartę produkcji

(zlecenie produkcji – KAN) i kartę

zapotrzebowania (zlecenie przepływu – BAN).

Motywuje do robienia tylko „dobrych

rzeczy” i to „za pierwszym razem dobrze”

(do the right things for the first time).

Page 67: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

TPM (Total Preventive Maintenance)

Celem TPM jest optymalne wykorzystanie

urządzeń produkcyjnych przez zapobieganie

ich awariom i ciągłe poprawianie ich

dyspozycyjności. Uzyskuje się to poprzez

przestrzeganie praktyk 5S oraz:

-usuwanie źródeł marnotrawstwa

powstającego w wyniku: awarii, czasów

przezbrajania, czasów jałowych, braków i ich

poprawiania,

-przejęcie przez każdego pracownika

odpowiedzialności za swoje stanowisko,

-prowadzenie stałych i okresowych

przeglądów, w tym prowadzenie diagnostyki

urządzeń produkcyjnych,

-zaangażowanie w te działania wszystkich

pracowników, np. poprzez szkolenie i

„trenowanie” pracowników oraz udział w

kołach jakości.

Wpływa pozytywnie na stan techniczny

infrastruktury, co wprost przekłada się

na utrzymywanie stabilnej zdolności

jakościowej procesów, a ponadto

zmniejsza możliwość powstawania

opóźnień w realizacji zobowiązań wobec

klientów.

Page 68: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Instrumentarium zarządzania jakością

-zasady

-metody

-narzędzia

Page 69: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasady zarządzania jakością

-Oddziaływanie długotrwałe – określają strategię rozwoju firmy

-Wykraczają poza ramy przedsiębiorstwa

-Nie dają wytycznych operacyjnych

-Rezultaty stosowania są trudne do oceny bieżącej

Page 70: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

-zasada Deminga (PDCA),

-zasada „ciągłego doskonalenia procesów” (KAIZEN),

-zasada „zera defektów”,

-zasada pracy zespołowej (koła jakości, burza mózgów),

-zasada „unikania błędów” Poka - Yoke

Zasady zarządzania jakością

Page 71: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasada Deminga (PDCA)

Page 72: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

KOŁO DEMINGA CYKL DEMINGA

CYKL PDCA

Page 73: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

1. Planowanie (PLAN) - Planuj poprawę swoich działań.

Należy się skoncentrować nad tym co nie funkcjonuje

prawidłowo (co jest problemem). Opracuj pomysły, które

mogą ten problem rozwiązać

2. Wykonanie (DO) - Wprowadź zaplanowane zmiany na

małą skalę (eksperyment). To pozwoli na późniejsze

przetestowanie pomysłu bez wprowadzania zaburzeń w

całej organizacji jeżeli pomysł nie będzie dobry

3. Sprawdzenie (CHECK) - w tym etapie bada się wyniki

wcześniej podjętych działań. Sprawdza się stopień

wykonania celów zawartych w planie.

4. Poprawienie (ACT) - Wprowadź zmiany na pełną skalę

jeżeli eksperyment się udał. Podziel się także pomysłem z

innymi osobami w organizacji, które mogą na tej zmianie

skorzystać i czegoś się nauczyć

Page 74: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 75: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasada ciągłego doskonalenia procesów

KAIZEN

„Nawet największy głupiec jest w stanie zwiększyć wydajność

pracy, jeśli poświęci na to odpowiednią ilość środków.

Prawdziwą sztuką jest zwiększenie efektywności bez

dodatkowych inwestycji w nowe urządzenia i technologie”

Massaki Ima

Filary kaizen: standaryzacja, organizacja miejsca pracy,

usunięcie marnotrawstwa

Page 76: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kaizen w języku japońskim oznacza ciągłe doskonalenie,

czyli filozofię wprowadzania prostych, niewielkich zmian za

pomocą małych kroków.

Sukcesu kaizen należy upatrywać w tym, że nie wiąże się on z

wprowadzaniem drogich technologii czy okrzykniętych

"przebojem miesiąca" nowych metod zarządzania, a jednak

pozwala na obniżenie kosztów i zwiększenie wydajności pracy

W ramach kaizen inicjatywa zmian wychodzi nie "z góry",

ale z samego miejsca pracy – gemba.

Page 77: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

W języku japońskim gemba oznacza "miejsce akcji".

W kontekście firmy oraz procesu zarządzania gemba

oznacza miejsce, gdzie tworzy się produkt oraz wytwarza

nowa wartość.

W przemyśle gemba oznacza zwykle fabrykę lub

laboratorium. W dziedzinie usług gemba jest miejscem

kontaktu klientów z wykonawcą usługi. Na przykład w

hotelu będzie to hol, pokoje recepcja lub inne

pomieszczenie, w którym goście stykają się z obsługą

hotelową

Page 78: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

produkcja bezusterkowa, bez braków i konieczności poprawiania

Działania, pozwalające na osiągnięcie tego celu :

- pomiar jakości i przedstawienie wyników w postaci pozwalającej na

obiektywną ocenę i podejmowanie działań korekcyjnych,

- zachęcanie pracowników do pracy w małych grupach i do formułowania w

ich ramach własnych lub grupowych celów poprawy jakości i podkreślenie,

że program doskonalenia praktycznie nie ma końca,

- stworzenie systemu komunikacji pozwalającego pracownikom na łatwe

komunikowanie się między sobą i z przełożonymi.

Praktyczna realizacja zasady jest możliwa, gdy eliminowane są przyczyny

niezgodności, a nie tylko ich skutki

Zasada „zero defektów” (Crosby’ego)

Page 79: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zasada pracy zespołowej

Do zalet pracy zespołowej zaliczamy:

•większą efektywność grupy niż pojedynczo pracujących

jednostek,

•sprzyjanie lepszemu wykrywaniu błędów w grupie,

•występowanie większej obiektywizacji wyników w grupie,

•sprzyjanie większej twórczości,

•większy stopień humanizacji pracy w grupie,

•nauka współpracy i współdziałania uczestników grupy.

Formy pracy zespołowej:

- „burza mózgów”

- koła jakości (Quality Circles)

Page 80: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

BURZA MÓZGÓW (brainstorming lub brainstorm

session)

niekonwencjonalny sposób zespołowego poszukiwania nowych

pomysłów dotyczących metod rozwiązywania problemów

Myśl przewodni burzy mózgów - pobudzanie uczestników sesji

(zebrania), aby swobodnie zgłaszali dużą liczbę pomysłów.

Podstawowe założenie - duża liczba pomysłów zawiera

przynajmniej kilka dobrych.

Statystycznie 12-15% zgłoszonych pomysłów ma wartość

praktyczną, pomysły zakwalifikowane do realizacji stanowią 2-3%.

Page 81: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Podstawowe zasady Burzy mózgów:

1.Niczym nie skrępowana wyobraźnia.

2.Podanie możliwie dużej liczby pomysłów.

3.Zero krytyki.

Page 82: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

W burzy mózgów uczestniczą dwa zespoły:

1. Zespół pomysłowości (twórczy),

2. Zadaniowy zespół oceniający

Funkcje uczestników:

PRZEWODNICZĄCY – jego zadaniem jest przygotowanie:

-spotkania,

-pomieszczenia, w którym odbywa się sesja,

-przedstawienie problemu członkom zespołu,

-prowadzenie sesji twórczej w sposób sprawny i efektywny,

-przypomnienie zasad burzy mózgów oraz pilnowanie przestrzegania ich,

-zachęcanie biernych uczestników do aktywności twórczej np. przez

zadawanie

pytań stymulujących (np. jak inaczej zastosować, a może coś dostosować,

zmniejszyć, zwiększyć, połączyć, zastąpić coś czymś innym, odwrócić).

Page 83: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SEKRETARZ – do jego obowiązków należy:

-bieżące notowanie zgłaszanych pomysłów w sposób czytelny dla

wszystkich członków zespołu twórczego,

-ewidencjonowanie zgłaszanych pomysłów, tzn. przeniesienie

pomysłów z tablic na odpowiednie formularze,

-ewidencjonowanie pomysłów zgłaszanych po sesji twórczej,

-zgłaszanie własnych pomysłów.

CZŁONKOWIE – ich zadaniem jest zgłaszanie jak największej liczby

pomysłów

Page 84: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zadaniowy zespól oceniający powinien składać się z około 3

osób. Ich zadaniem jest ocena pomysłów wypracowanych przez

zespół pomysłowości. Osoby te powinny być specjalistami -

powinny się doskonale orientować w problemie. Ponadto

członkowie tego zespołu powinni bardzo dobrze znać organizację,

jej możliwości techniczne, finansowe i organizacyjne. Pomysły

wykorzystywane dalej nie mogą być sprzeczne z możliwościami

firmy, jak również jej celami i strategią. Członkowie zespołu

oceniającego powinni charakteryzować się otwartością na nowe

pomysły; umiejętnością odróżnienia pomysłów nowatorskich od

tradycyjnych, możliwych do zastosowania od niemożliwych.

Page 85: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Przebieg „burzy mózgów”

1.Faza przygotowawcza

-sprecyzowanie problemu,

-zebranie i posegregowanie informacji o problemie,

-ustalenie składu osobowego zespołu

W skład zespołu w czasie pierwszej sesji powinno wchodzić ok.12

osób, w tym 1/3 stanowić powinni laicy. Nie może być osób

pozostających w związkach przełożony-podwładny. Należy

zapewnić, aby poziom inteligencji i zdolności komunikacyjnych był

jednakowy. Sesja nie powinna trwać dłużej niż godzinę. W drugiej

sesji uczestniczą 3 osoby, które znają strategię firmy, potencjał

branży i nie są zbyt konserwatywne

-przygotowanie pomieszczenia i środków materialnych do sesji

twórczej

Page 86: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

2.Faza tworzenia

-spotkanie nieformalne – stworzenie klimatu dla pracy twórczej,

-sesja twórcza: przedstawienie problemu, przypomnienie zasad

burzy mózgów, generowanie pomysłów,

-podsumowanie sesji twórczej: przeniesienie pomysłów na

specjalne karty, przypisanie im znaków ewidencyjnych,

-ewentualnie uzupełniająca sesja twórcza; zgłaszanie pomysłów

powstałych po zakończeniu sesji

Page 87: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

3.Faza oceny

-ustalanie kryteriów oceny,

-analiza i ocena zebranych pomysłów,

-wybór pomysłów do szczegółowego rozwinięcia projektowego

4.Przekazanie wybranych pomysłów do dalszego projektowania

przez zespoły projektowe

Page 88: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Koła jakości

Koło jakości( (ang. quality circles) - grupa pracowników różnych szczebli

hierarchicznych, których celem jest analizowanie procesów produkcyjnych

ze względu na kryterium jakości; także cały proces grupowania - tworzenia

ww. kół jako metody podnoszenia jakości w organizacji.

Koła jakości to małe zespoły pracowników (5-8 osób) odbywające regularne

spotkania w celu analizowania metod i organizacji swojej pracy oraz

poszukiwania dróg ich poprawy. To właśnie koła jakości realizują w

praktyce zasadą ciągłego doskonalenia.

W japońskich fabrykach firmy Nissan istnieje 3 tys. kół. Każde z nich

rozwiązuje średnio 3 problemy rocznie. W japońskich fabrykach firmy

Toyota działa 6,8 tys. kół. W roku 1997 zgłosiły one ponad 700 tys.

wniosków naprawczych (średnio 10,3 na pracownika), z czego 98 proc.

wniosków zostało wdrożonych. Obecnie wprowadza się koła jakości w 12

tys. japońskich szpitali, stwierdzono bowiem, że połowa złych wyników

leczenia ma swoje źródło w błędach popełnianych przez lekarzy.

Page 89: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

O czym myślisz kiedy kierujesz samochodem?

Czy przez cały czas jesteś skupiony na prowadzeniu

samochodu i bacznie zwracasz uwagę na innych

uczestników ruchu drogowego?

Podobnie jest z pracownikiem (operatorem) na linii

produkcyjnej. Nie jest możliwe aby był on przez cały

czas pracy skupiony na tym co robi i nie popełniał

błędów.

Błędy ludzkie – wina pracownika (operatora) a nie menadżera???

NIC BARDZIEJ MYLNEGO

Przyczyna błędów nie tkwi w ludziach a w SYSTEMIE (metodzie pracy, narzędziach, procedurach postępowania)

Zasada Poka Yoke

- unikania błędów (ang. mistake-proofing)

Page 90: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Twórca

Japoński inżynier Shigeo Shingo (1909-1990)

W 1960r zastosował pierwsze rozwiązanie

Poka Yoke przy montażu wyłącznika elektrycznego

w fabryce Yamada Electric

Urządzenia Poka-Yoke

Służą do tego, aby wykryć pomyłkę operatora i przez to zapobiec powstaniu wady

lub jak najwcześniej ostrzec operatora jeżeli taka wada już powstała.

Rodzaje urządzeń Poka Yoke

Funkcje regulacyjne ("regulatory functions")

•Metody kontroli / sterowania ("control methods")

•Metody ostrzegania ("warning methods")

Funkcje ustawiające ("setting functions")

•Metody kontaktu ("contact methods")

•Metody ustalonej wartości ("value methods")

•Metody koniecznego kroku ("motion step methods")

Page 91: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Metody kontroli / sterowania

Metoda kontroli / sterowania polega na zatrzymaniu maszyny / procesu w przypadku

wystąpienia wady. Wadliwy element należy następnie poprawić (lub usunąć) i ponownie

uruchomić maszynę. Najczęściej spotykamy taki system gdy maszyna która wykonuje

jakąś operacje ma wbudowane funkcje kontrolne i zatrzymuje się jeżeli stwierdzi wadę

w wyrobie / procesie. Taki system jest efektywny z punktu widzenia eliminacji wad, ale

czasem zatrzymywanie procesu może mieć negatywny wpływ na wydajność (bo

ponowne uruchomienie maszyny jest czasochłonne itp.) Wtedy należy rozważyć inne

rozwiązania

Metody ostrzegania

Ta metoda polega na ostrzeganiu operatora, że wystąpiła wada za pomocą alarmu

dźwiękowego, świetlnego itp. Wadą tej metody jest to, że jeżeli operator nie będzie

reagował na alarm to wady będą nadal powstawały. Tą metodę należy stosować wtedy

gdy nie możemy użyć pozostałych rozwiązań.

Page 92: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Metody kontaktu

Ta metoda polega na wykrywaniu określonych nieprawidłowości (zmian kształtu, koloru,

wagi, temperatury itp.). Detekcja jest realizowana przez czujnik lub inny mechaniczny

element urządzenia Poka-Yoke. Przykładowo może to być odpowiednio zaprojektowane

oprzyrządowanie, w którym są zamontowane elementy mechaniczne (wypustki, bolce,

itp.) uniemożliwiające niepoprawne założenie elementu. Mogą być także wykorzystane

różnego rodzaju czujniki (wyłączniki krańcowe, czujniki zbliżeniowe, fotokomórki,

detektory metalu, koloru itp.), które uniemożliwiają wykonanie przez operatora błędnych

działań

Metody ustalonej wartości

Ta metoda polega na wykrywaniu błędów przez sprawdzenie ilości ruchów i/lub

elementów w operacjach gdzie jest wymagane aby wykonać odpowiednią ilość ruchów lub

użycia określonej ilości elementów. W tym celu stosuje się różnego rodzaju liczniki

wykonanych ruchów (np. ilości wywierconych otworów) lub przekazuje się do danej

operacji określoną (wyliczoną) liczbę elementów (np. ilość śrub do wkręcenia do wyrobu)

Page 93: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Metody koniecznego kroku

Ta metoda polega na wykrywaniu nieprawidłowości w przypadku gdy dany ruch ma być

wykonany w określonym czasie lub określonej kolejności względem kolejnych operacji.

Przykładowo załóżmy, że wymagane jest aby operator pobrał element z pojemnika w

określonym czasie (lub w określonej sekwencji) i zamontował go w wyrobie zanim

wyrób opuści jego stanowisko pracy (na linii montażowej o wspólnym transporcie). W

takim przypadku można wstawić czujnik pobrania elementu (fotokomórka, licznik, waga

itp.) i jeżeli element nie zostanie pobrany od momentu wjazdu wyrobu na stanowisko aż

do jego wyjazdu (w określonym czasie) to włącza się alarm i zatrzymuje transport.

Podsumowanie

Urządzenia Poka-Yoke pozwalają na znaczącą poprawę jakości procesów produkcyjnych

i eliminacje błędów. Ta metoda jest o wiele bardziej efektywna niż jakakolwiek kontrola

wyrobu lub SPC.

Należy tak projektować proces, aby operacje poprawne były wykonywane łatwo a

wykonanie operacji błędnej było utrudnione.

Page 94: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 95: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 96: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 97: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 98: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 99: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 100: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Andon - Wizualny sposób komunikacji przy użyciu sygnałów świetlnych

Jidoka - System powodujący automatyczne zatrzymanie maszyny jeżeli

został wyprodukowany wadliwy produkt

Page 101: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

-Oddziaływanie „średnioterminowe” ,

-Pozwalają kształtować jakość projektową i jakość wykonania,

-Opierają się na ogólnie przyjętych algorytmach postępowania

Metody zarządzania jakością

Page 102: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Metody zarządzania jakością

-metoda FMEA wyrobu/konstrukcji,

-metoda FMEA procesu,

-metoda QFD,

-metoda Just in Time

-metoda 5S

-metoda DOE (Taguchi’ego)

Page 103: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

5 „S”

Nazwa pochodzi od 5 japońskich wyrazów:

-seiri,

-seiton,

-seiso,

-seiketsu,

-shitsuke

Page 104: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

-seiri - oznacza uporządkowanie przez odróżnienie

przedmiotów koniecznych od zbędnych i pozbycie się tych

ostatnich;

-seiton – odnosi się do ułożenia koniecznych przedmiotów

w sposób uporządkowany tak, aby zezwalał on na łatwy do

nich dostęp. Umieszczenie i położenie przedmiotu jest

zależne od częstotliwości jego używania i musi jednocześnie

umożliwić łatwość ułożenia na swoim miejscu;

-seiso - utrzymanie czystości. Dotyczy to zarówno maszyn i

urządzeń, jak też podłogi i otoczenia;

-seiketsu - utrzymanie poziomu higieny, zapewnienie

właściwych warunków zdrowotnych na stanowisku pracy;

-shitsuke – dyscyplina pracowników w realizacji zadań

ujetych czteroma „S”

Page 105: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Technika 5 „S” najczęściej jest stosowana do :

-przedmiotów podlegających procesowi, a więc: materiałów

zaopatrzeniowych, półproduktów, produktów gotowych;

-przedmiotów będących pozostałością poprocesową, takich

jak: odrzuty, braki, wióry, nieużyty materiał itp.;

-fizycznych środków produkcji, jak: maszyny, obrabiarki,

urządzenia transportowe, przyrządy i uchwyty, narzędzia, regały

i pojemniki do przechowywania części i zespołów, stoły

warsztatowe, skrzynie narzędziowe itp.;

-materiałów i przedmiotów szybko zużywalnych: oleje

smarujące, ciecze chłodzące, rękawice ochronne itp.;

-budynków (ścian, sufitów, okien, podłóg, toalet), których

dotyczy zwłaszcza utrzymanie czystości i właściwych

warunków zdrowotnych;

-przyborów i urządzeń biurowych;

-rzeczy osobistych

Page 106: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

JIT (Just in Time) i KANBAN

Istotą JIT jest takie planowanie i sterowanie ruchem materiałów

oraz części, aby zminimalizować czas oczekiwania, by dostarczyć je

w odpowiednie miejsce w „ostatnim momencie”.

Celem jest całkowite zaspokojenie wymagań klienta (wewnętrznego

lub zewnętrznego) w momencie, gdy one powstaną. Możliwe to jest

wówczas, gdy w prowadzących do tego procesach nie powstają

odpady , unika się marnotrawstwa i przestojów.

Osiągnięciu celów JIT sprzyja stosowanie metody KANBAN,

polegającej na sterowaniu ilością i czasem przepływu materiałów

Page 107: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kanban (z jęz. jap. Kan - widoczny, Ban - kartka papieru)

Kanban jest to opracowana w Japonii w latach 50 ubiegłego stulecia metoda

zarządzania produkcją. Słowo Kanban pochodzi z języka japońskiego i

oznacza kartkę papieru. W wolnym tłumaczeniu znaczy "widoczny opis”

Cele systemu Kanban można przedstawić za pomocą hasła "7 x żadnych":

1. - żadnych braków,

2. - żadnych opóźnień,

3. - żadnych zapasów,

4. - żadnych kolejek - gdziekolwiek i po cokolwiek,

5. - żadnych bezczynności,

6. - żadnych zbędnych operacji technologicznych i kontrolnych,

7. - żadnych przemieszczeń.

Page 108: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Podstawowym elementem systemu są karty Kanban. Karta Kanban pełni rolę

zlecenia produkcyjnego i dokumentu opisującego zawartość pojemników. Jej

głównym zadaniem jest przekazywanie informacji o potrzebie przepływu materiału

podczas produkcji.

FIFO (ang. First In First Out - np. materiał który jako pierwszy przybył do

magazynu, jako pierwszy go opuszcza)

Page 109: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Narzędzia zarządzania jakością

-Krótkotrwałe (operacyjne),

-Wyniki stosowania widoczne „prawie” natychmiast, ale

efektywne,

-Wykorzystanie wymaga połączenia z metodami zarządzania

jakością

Page 110: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Narzędzia zarządzania jakością

Narzędzia tradycyjne:

-schemat blokowy,

-arkusze kontrolne

-diagram Ishikawy,

-diagram Pareto,

-histogram,

-diagram rozproszenia (wykresy korelacji)

-karty kontrolne Shewharta

„Nowe narzędzia”

Page 111: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 112: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Schemat blokowy Przedstawia w sposób graficzny ciąg

działań realizowanych w danym procesie,

przepływy informacji, materiałów (schemat

przepływu, algorytm)

Stanowi punkt wyjścia do analizy procesu.

Pozwala uchwycić zależności pomiędzy jego

składowymi i wskazać słabe punkty

Przejrzystość schematu zapewniają ogólnie

przyjęte symbole

Page 113: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Arkusze kontrolne

Pomagają w zbieraniu i porządkowaniu informacji dotyczących

konkretnego wyrobu lub procesu. Na arkusze nanosi się dane o zdarzeniach

związanych z rozpatrywanym wyrobem lub procesem, w szczególności o

częstości i miejscu ich występowania

Page 114: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Diagram Ishikawy

Pozwala rozpoznać wpływ czynników składowych na ostateczny wynik procesu.

Wskazane jest tworzenie go w zespole wykorzystując burzę mózgów, jako jedną

z zasad pracy zespołowej

Page 115: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Diagram Pareto

Przedstawia nierównomierność

rozkładu skutek-przyczyna,

wskazując, że stosunkowo

niewielka liczba przyczyn decyduje

o znacznym udziale skutków.

Pozwala skupić się na

najważniejszych problemach.

Page 116: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Histogram

Stanowi graficzne przedstawienie

częstości występowania mierzonej

cechy w określonych przedziałach

wartości. Ilustruje postać rozkładu

i jego usytuowania w stosunku do

wartości nominalnej i tolerancji

Page 117: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wykresy korelacji

Stanowią graficzną ilustrację

związku między dwoma zmiennymi

Page 118: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Karty kontrolne Shewharta

Karty kontrolne są podstawowym

narzędziem w statystycznym

nadzorowaniu i sterowaniu

procesów.

Obrazują zmienność wartości

wybranych parametrów rozkładu

badanej cechy. Pozwalają oceniać

stabilność procesu oraz zdolność do

spełniania jakościowych wymagań

Page 119: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 120: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 121: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SIX SIGMA

Bazująca na realnych danych metodologia

eliminacji defektów, strat i wszelkich

problemów jakościowych

Page 122: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SIX SIGMA

7060504030

USL

Process Data

Sample N 60

StDev (Ov erall) 10,6236

LSL *

Target *

USL 24,09

Sample Mean 48,1001

Ov erall Capability

Cpm *

Pp *

PPL *

PPU -0,75

Ppk -0,75

Observ ed Perf ormance

PPM < LSL *

PPM > USL 1000000,00

PPM Total 1000000,00

Exp. Ov erall Perf ormance

PPM < LSL *

PPM > USL 988091,31

PPM Total 988091,31

Process Capability of Downtime [%]

HO

UR

S

Pe

rce

nt

SPECYFICATION

Count 0,0

Percent 34,8 20,9 10,0 9,1 8,1 6,9 6,7 3,5

76,5

0,0

Cum % 34,8 55,7 65,7 74,8 82,9 89,8 96,5 100,0

45,8

100,0

22,0 20,0 17,7 15,2 14,7 7,7

Other

LACK S

PARE

PAR

TS

ELECTR

ICAN P

AUS

E

LACK S

TOCK

WORK O

N OTH

ER MAC

HINE

WAIT

ING F

OR T

APE

TECHNIC

AL PA

USE

MECH

ANICAL

PAUS

E

SET-UP

TIM

E

250

200

150

100

50

0

100

80

60

40

20

0

PARETO ANALYSIS (MARCH 2006) W-4 LINE

Techniki statystyczne Systematyczne szkolenie

całego personelu

Residual

Pe

rce

nt

10-1

99

90

50

10

1

Fitted Value

Re

sid

ua

l

2,952,902,852,802,75

1

0

-1

Residual

Fre

qu

en

cy

1,51,00,50,0-0,5-1,0

8

6

4

2

0

Observ ation Order

Re

sid

ua

l

302520151051

1

0

-1

Normal Probability Plot of the Residuals Residuals Versus the Fitted Values

Histogram of the Residuals Residuals Versus the Order of the Data

Residual Plots for data

Page 123: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SIX SIGMA

Zmiany kultury i strategii w celu

przyspieszania procesów

poprawy. Stosowanie DIMAC

dla poprawy kosztów, jakości

i czasów cyklu.

Rozwiązywanie problemów Przedsiębiorstwo Lean

Inżynieria wartości Globalna jakość

-Mapowanie procesów

-Wykres przyczyn i skutków

-Analiza Pareto

-Analiza przyczyn

-5 x dlaczego

Zdyscyplinowane rozwiązywanie

problemów, skierowanie na

doskonalenie produktu.

Działania zorientowane na zespoły

wielofunkcyjne

-Organizacja stanowisk pracy wg 5S

-Fabryka z przejrzystym przepływem

-Eliminacja marnotrawstwa

-Standaryzacja pracy

-Przepływ pojedynczego elementu

-Powszechna strategia

-Standardowe systemy mierzenia

-Ujednolicone systemy raportowania

-Rozpowszechnianie najlepszych

praktyk

Page 124: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Poziom 6 Sigma

• Wykres 6 sigma (zdolność procesu)

Page 125: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Strategia 6 Sigma proponuje nowatorską,

odmienną od dotychczasowych koncepcji

rozwoju – trwające kilka miesięcy projekty

doskonalenia uruchamiane kolejno

w kluczowych obszarach (procesach)

organizacji.

METODOLOGIA

PODNOSZENIA

JAKOŚCI

Page 126: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SIX SIGMA SYSTEMY JAKOŚCI

PLAN

PRACA

KONTROLA

DZIAŁANIE

DEFINIUJ

MIERZ

ANALIZUJ

POPRAWIAJ

SPRAWDZAJ

Page 127: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZY SIX SIGMA

DEFINIUJ (DEFINE) MIERZ (MEASURE)

ANALIZUJ (ANALYZE) POPRAWIAJ (IMPROVE) KONTROLA (CONTROL)

Page 128: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA DEFINICJI

Primary Metric: Example

0

20

40

60

80

100

120

140

160

Jan-

04

Feb-

04

Mar-

04

Apr-

04

May-

04

Jun-

04

Jul-

04

Aug-

04

Exam

ple

Baseline

Target

Actual

Example

- Zdefiniowanie projektu

- Metryka procesu

Page 129: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA DEFINICJI

- Ustalenie poziomu trudności

i wpływu na proces

- Mapa procesu

Page 130: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA POMIARÓW

Co

un

t

Pe

rce

nt

Process_1Count

76,6 92,0 100,0

29476 5928 3089

Percent 76,6 15,4 8,0

Cum %

ElectricalSupplierSMT

40000

30000

20000

10000

0

100

80

60

40

20

0

Pareto Chart of Process_1

- Wykresy Pareto

- Analiza Zdolności Procesu

- Diagram YX

Page 131: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA POMIARÓW

- Analiza Systemu Pomiarowego

- MSA – dane atrybutowe

Page 132: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA ANALIZY

- Wykresy Multi Vari

- Analiza wariancji

Page 133: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA ANALIZY

- Testowanie hipotez

Page 134: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA POPRAWY Te

rm

Standardized Effect

E

D

B

C

AD

A

6543210

2.018Factor

weld hold time

E off time

Name

A air pressure

B squeeze time

C weld current

D

Pareto Chart of the Standardized Effects(response is torque, Alpha = .05)

Me

an

of

to

rq

ue

6.04.53.0

45

40

35

30

25

2.01.51.0 333027

1.41.21.0

45

40

35

30

25

1.41.21.0

air pressure squeeze time weld current

weld hold time off time

Point Type

Corner

Center

Main Effects Plot (data means) for torque

1.4

1

1.41

33

27

2

1

63

off time

weld hold time

weld current

squeeze time

air pressure

41.0000

20.6667

37.0000

29.6667

44.6667

21.6667

45.6667

20.0000

52.3333

29.0000

44.3333

33.6667

54.0000

8.0000

48.3333

21.3333

39.0000

Centerpoint

Factorial Point

Cube Plot (data means) for torque

- Planowanie i przeprowadzenie eksperymentów

Page 135: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FAZA KONTROLI

- Korelacja i Regresja

Sample

EWM

A

28252219161310741

31,0

30,5

30,0

29,5

29,0

__X=29,984

UCL=30,898

LCL=29,069

EWMA Chart of C1

- Karty SPC

Page 136: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

ZNAJOMOŚĆ STATYSTYCZNYCH

NARZĘDZI SIX SIGMA

Page 137: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

STOSOWANIE SIX SIGMA

OSZCZĘDNOŚCI W WYNIKU

WYŻSZEGO POZIOMU JAKOŚCI

SKRACA DŁUGOŚĆ CYKLU

PROCESU

Page 138: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

INFRASTRUKTURA SIX SIGMA

• Naczelne kierownictwo

• Champion

• Master Black Belt

• Black Belt

• Green Belt

Page 139: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Diagram Ishikawy - diagram przyczynowo-skutkowy (ang. cause-effect diagram)

- diagram „rybiej ości" (ang. fishbone diagram)

-służy do badania przyczyn wadliwego przebiegu procesu lub

zjawisk towarzyszących defektom produktów

-pozwala zgromadzić i usystematyzować wiedzę, która umożliwia

rozważenie potencjalnych przyczyn występowania problemu

-w oparciu o wiedzę ekspercką prowadzi do uporządkowania

potencjalnych przyczyn i sformułowania roboczych hipotez na

temat związków przyczynowo-skutkowych

-poprzedza planowe zbieranie danych i ich analizę, która ma

doprowadzić do wykrycia rzeczywistych przyczyn

Page 140: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Diagram Ishikawy, zwany jest również wykresem rybiej ości,

dlatego też każda jego cześć służy do innych celów, a mianowicie:

-„głowa” - analizowany problem,

-„kręgosłup” - skupia promieniście rozmieszczone ości,

-„ości” - grupy przyczyn powodujące daną niedogodność.

Page 141: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Etapy budowania diagramu Ishikawy

Sporządzenie diagramu wymaga pracy zespołowej

-precyzyjne określenie rozważanego zagadnienia – SKUTEK (PROBLEM)

-objaśnienie reguł prowadzenia dyskusji

-wyznaczenie sekretarza - notuje kolejne wersje diagramu

-swoboda wprowadzania nowych propozycji – PRZYCZYNA

-systematyzacja propozycji na bieżąco

-wyczerpanie wszystkich pomysłów

-dyskusja i podsumowanie

Page 142: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 143: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 144: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 145: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 146: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Najczęstsze kategorie przyczyn

5M + M + E Maszyna

Method

Metoda

Material

Materiał

Management

Zarządzanie

Kierownictwo

Man

Człowiek

Environment

Otoczenie

Idea diagramu Ishikawy

Machine

Measurement

Pomiar

Page 147: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

SKUTEK

Maszyny Materiały Metody

Otoczenie Ludzie Mierniki

*- kolejność kategorii

jest związana z ich

ważnością

Zarządzanie

Page 148: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 149: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 150: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 151: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wykorzystanie wyników

Wykres Ishikawy można wykorzystać jako

dane wejściowe do metod:

FMEA

QFD

Page 152: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

FMEA Failure Mode and Effects Analysis

Analiza przyczyn i skutków wad

Metodologia FMEA oficjalnie została opracowana w USA i wydana 9 listopada 1949 roku jako

procedura MIL-P 1629 „Procedure for Performing a Failure Mode, Effects and Criticality

Analysis”.

Analiza FMEA stosowana była w przemyśle zbrojeniowym, podczas opracowywania i budowy

rakiet.

Także NASA stosowała FMEA w swoich programach kosmicznych, miedzy innymi w programie

Apollo (lądowania człowieka na Księżycu).

W późnych latach 70-tych firma Ford zastosowała pierwszy raz FMEA do analizy swych

samochodów pod kątem bezpieczeństwa i wymogów prawnych.

Procedura MIL-P 1629 oczywiście z biegiem lat ewoluowała i stała się podstawą do opracowania

przez Departament Obrony USA kolejnego już, bardziej znanego standardu MIL-STD 1629 (w

1974 roku) oraz jego kolejnego wydania MIL-STD 1629A w 1980 roku

Page 153: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 154: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Poza aspektem militarnym jednocześnie w wielu innych sektorach przemysłu

oraz ośrodkach akademickich dyskutowano nad zastosowaniami FMEA.

powstało wiele standardów

Powstało wiele standardów FMEA dopasowanych do różnych gałęzi

przemysłu:

SAEJ-1739 - Standard opracowany przez Society of Automotive Engineers

(SAE) w 1994 roku, opisujący zasady prowadzenia analizy FMEA projektu,

procesu i maszyn. Zawiera także zalecany format formularzy do

dokumentowania tych analiz.

IEC 60812 - Standard opublikowany w 1985 roku przez International

Electrotechnical Commission, opisuje metody prowadzenia analizy FMEA i

FMCA (C - Criticality), definiuje zalecane formularze do analiz itp. Ten

standard jest czasem stosowany podczas analiz FMEA dla oprogramowania –

SWFMEA (SW –Software).

Page 155: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

W 1994 producenci z branży samochodowej (Ford, Chrysler, GM), zwani

potocznie „The Big Three”, opracowali standard QS9000 określający, jakie

wymagania muszą spełniać dostawcy komponentów do fabryk „Wielkiej Trójki”.

Wraz ze standardem QS-9000 wydano też kilka podręczników referencyjnych:

-APQP - Advanced Product Quality Planning

-FMEA - Failure Mode and Effect Analysis

-SPC - Statistical Process Control

-PPAP - Production Part Approval Process

-MSA - Measurement System Analysis

Page 156: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

W ramach APQP wymaga się przeprowadzenia dwóch rodzajów analizy.

FMEA projektu (w fazie projektowania wyrobu i budowy prototypu) oraz

FMEA procesu (w fazie uruchomienia produkcji partii próbnej).

Page 157: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Przeprowadzanie FMEA wyrobu/konstrukcji jest zalecane w sytuacjach:

- wprowadzania nowego wyrobu,

- wprowadzania nowych lub w dużym stopniu zmienionych części lub

podzespołów,

- wprowadzania nowych materiałów,

- zastosowania nowych technologii,

- otwarcia się nowych możliwości zastosowania wyrobu,

- dużego zagrożenia dla człowieka lub otoczenia w przypadku wystąpienia

awarii wyrobu (nie jest dopuszczalne wystąpienie jakichkolwiek wad),

- eksploatacji wyrobu w szczególnie trudnych warunkach,

-znacznych inwestycji

FMEA procesu jest stosowana:

- w początkowej fazie projektowania procesów technologicznych,

- przed uruchomieniem produkcji seryjnej,

w produkcji seryjnej w celu doskonalenia procesów, które są niestabilne lub

nie zapewniają uzyskania wymaganej wydajności.

Page 158: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Etapy analizy FMEA:

- planowanie i przygotowanie,

- analiza potencjalnych błędów ,

- określenie ryzyka ,

- planowanie działań zapobiegawczych,

- oszacowanie ryzyka dla poprawionej konstrukcji,

- wdrożenie działań zapobiegawczych i badanie ich skuteczności.

Page 159: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Planowanie i przygotowanie FMEA:

Wdrożenie metody FMEA wymaga przeszkolenia zespołu, który

takie analizy ma przeprowadzić. Zespół powinien składać się z 2

– 3 osób, najczęściej przedstawicieli działów : konstrukcyjnego,

przygotowania produkcji i zapewnienia jakości, uzupełnionych

ewentualnie odpowiednimi ekspertami.

Dysponując odpowiednim zespołem należy wybrać cel analizy.

Źródłem problemów mogą być uwagi klientów, reklamacje,

zestawienia braków. W pierwszej kolejności powinny być

analizowane problemy będące źródłem największych strat,

problemy w których występują wysokie wymagania jakościowe,

a także problemy dotyczące nie w pełni opanowanych procesów.

Do prac przygotowawczych należy także opracowanie

harmonogramu działań i sposobu dokumentowania wyników.

Page 160: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Grupa robocza

1)moderator FMEA

2)pracownik produkcji (operator)

3)technolog (inżynier produktu, inżynier procesu)

4)projektant

5)kupiec (logistyk)

6)dostawca

Page 161: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Analiza potencjalnych błędów :

W zależności od tego, czy analiza dotyczy konstrukcji czy

procesu wykonania, jej przedmiotem jest funkcja części lub cel

operacji. Dla nich określa się możliwe :

-rodzaje błędów,

-skutki błędów,

-przyczyny błędów.

W określeniu możliwych rodzajów błędów mogą być

pomocne informacje klientów, reklamacje, karty braków,

protokoły badań, katalogi wad, doświadczenie zdobyte przy

produkcji podobnych wyrobów, intuicja członków zespołu, itp.

Dla każdego rodzaju wady określa się jej skutki i przyczyny.

Wyniki tej analizy notuje się najczęściej w odpowiednich

tabelach.

Page 162: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Określenie ryzyka:

Dla każdego błędu, jego przyczyny i skutku określa się w

skali 1 – 10:

-prawdopodobieństwo wystąpienia błędu W,

-znaczenie błędu dla klienta Z,

-prawdopodobieństwo wykrycia błędu O.

Wartości W, Z oraz O określają członkowie zespołu kierując

się dostępnymi informacjami i własnym doświadczeniem.

Iloczyn tych liczb zwany jest liczbą ryzyka R:

R = W* Z* O

Page 163: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Skala

Kryteria

Punkty

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Występowanie

W

nie występuje występuje

Znaczenie

Z

Niewielkie bardzo poważne

Wykrywalność

O

wykrywa się nie wykrywa się

Page 164: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Prawdopodobieństwo

wystąpienia

W (LPW)

Kryteria

0cena

Bardzo słabe

Bardzo słabe prawdopodobieństwo wystąpienia

błędu, który dotychczas nie wystąpił

Współczynnik zdolności (Cpk>lub=1,33)

1 - 2

Słabe

Może wystąpić w skali roku, incydentalnie

Współczynnik zdolności (1<lub=Cpk<lub=1,33)

3 - 4

Umiarkowane

Może wystąpić w miesiącu

Współczynnik zdolności (0,83<lub=Cpk<lub=1)

5 - 6

Silne

Błąd częsty, może wystąpić w tygodniu

Współczynnik zdolności (0,66<lub=Cpk<lub=8,83)

7 - 8

Bardzo silne

Prawie pewne występowanie, może wystąpić

codziennie

Współczynnik zdolności (0,66<lub=Cpk<lub=0,83

9 - 10

Page 165: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Prawdopodobieństwo

nie wykrycia

O (LPO)

Kryteria

Ocena

Bardzo słabe

Bardzo słabe prawdopodobieństwo przedostania się

błędu do klienta

Kontrola automatyczna lub systematyczna w 100%

1 - 2

Słabe

Słabe prawdopodobieństwo przedostania się błędu

do klienta

Błąd ewidentny. Czasem błąd może się prześlizgnąć”

kontroli

3 - 4

Umiarkowane

Umiarkowane prawdopodobieństwo nie wykrycia na

linii lub przedostania się błędu do klienta

Kontrola trudna lub wyrywkowa

5 - 6

Silne

Duże prawdopodobieństwo przedostania się błędu do

klienta

Kontrola subiektywna lub niewłaściwa

7 - 8

Bardzo silne

Bardzo duże prawdopodobieństwo niewykrycia

błędu przed wysłaniem do klienta

Brak kontroli lub błąd niewidoczny

9 - 10

Page 166: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Znaczenie dla klienta

(ważność)

Z (LPZ)

Kryteria

Ocena

Bardzo małe

Wpływ zerowy lub bardzo mały

Brak uwag ze strony klienta

1 - 2

Słabe

Mało przeszkadza klientowi

Rzadkie uwagi ze strony klienta

Rzadko wywołuje konsekwencje

3 - 4

Umiarkowane

Niezadowolenie klienta

Perturbacje u klienta

Krótki postój u klienta

5 - 6

Silne

Negatywny obraz naszej marki

Brak u klienta, odszkodowanie

Przerwa w zaopatrywaniu się u nas

7 - 8

Bardzo silne

Wywołuje konsekwencje prawne

Błąd ma wpływ na bezpieczeństwo wyrobu i

wiarygodność klienta

wobec swoich odbiorców

postój u klienta może opóźnić realizację zamówień

9 - 10

Page 167: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Planowanie działań zapobiegawczych:

Dla błędów o największej liczbie ryzyka, proponuje się działania

zapobiegawcze opierając się na doświadczeniu i ewentualnie

przeprowadzonych badaniach. Określa się również realizatorów i

szacuje skuteczność działań przez ponowne wyznaczenie liczby

ryzyka.

Page 168: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wdrożenie działań zapobiegawczych i badanie ich

skuteczności:

- sprecyzowanie działań,

- określenie odpowiedzialności,

- opracowanie harmonogramu wdrożenia,

- określenie kosztów,

- realizację działań,

- sprawdzenie skuteczności osiągnięcia celu

Page 169: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 170: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 171: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 172: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 173: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 174: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

ANALIZA PARETO ABC

DIAGRAM PARETO-LORENZA

20/80

Pozwala zidentyfikować czynniki (zdarzenia i przyczyny) mające największy wpływ

na wybrane wielkości opisujące wynik procesu lub charakterystykę produktu.

Ilustruje nierównomierność rozkładu skutek – czynnik, wskazując, że stosunkowo

niewielka ilość czynników decyduje o znacznym udziale skutków

Opiera się na stwierdzonej empirycznie prawidłowości, że 20-30% czynników

(przyczyn) decyduje o około 70-80% skutków

Pomaga w określeniu 20% przyczyn, odpowiedzialnych za 80% skutków.

Pomaga w ukierunkowaniu działań korygujących i zapobiegawczych

Page 175: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wytyczne do tworzenia diagram Pareto-Lorenza

1)Zebrać całkowite dane o badanym zjawisku jako jego charakterystyki

2)Uszeregować przyczyny od najbardziej do najmniej znaczącej

3)Wyznaczyć skumulowane wartości każdej przyczyny, tj udziały procentowe w

stosunku do całości zjawiska

4)Narysować lewą oś pionową i oznaczyć od 0 do wysokości ogólnej sumy (lub nieco

wyżej)

5)Narysować i oznaczyć oś poziomą. Nanieść na niej od lewej do prawej strony

składniki od największego do najmniejszego.

6)Narysować prawą oś pionową i oznaczyć ją od 0 do 100%. Ustawić 100% na

poziomie ogólnej sumy zaznaczonej uprzednio na lewej osi.

7)Narysować wykresy słupkowe (histogramy) dla każdej przyczyny – tzw. wykres

Pareto

8)Narysować procentowy udział ogólnej sumy w postaci wykresu liniowego – tzw.

krzywa Lorenza

9)Przeanalizować wykres. Poszukać punktu przełomu na wykresie procentowego

udziału ogólnej sumy

10)Sformułować wnioski dotyczące poprawy badanego zjawiska. W miarę potrzeby

wprowadzić działania korygujące

Page 176: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 177: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

L.p Przyczyna

usterki

Liczba

usterek

(na

1000

aut)

Udział

usterki w

ogólnej

liczbie

usterek

[%]

Skumulowana

liczba usterek

Skumulowany

udział usterek

[%]

1 Zawieszenie 477 48.14 477 48.14

2 Hamulce 269 27.14 746 75.28

3 Oświetlenie 92 9.28 838 84.56

4 Układ

wydechowy 69 6.96 907 91.52

5 Układ

kierowniczy 40 4.04 947 95.56

6 Napęd 23 2.32 970 97.88

7 Silnik 21 2.12 991 100

Page 178: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

48,14

27,14

9,28 6,964,04 2,32 2,12

48,14

75,28

84,56

91,5295,56 97,88 100

0

20

40

60

80

100

120

1 2 3 4 5 6 7

Przyczyny

Usz

ko

dze

nia

[%]n

ia

Page 179: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Zadanie

Lp. Rodzaj wady Ilość

Liczba względna

[%]

Liczba

względna

skumulowana

[%]

1 Pękanie w złączu podczas

operacji produkcyjnych 6378

2 Opiłki wewnątrz rury, brak

ogratowania 6223

3 Rury, zaoliwione,

zanieczyszczone wiórami,

pozagniatane krawędzie 3016

4 Niezgodne wymiary rury 2921

5 Zła perforacja 1596

6 Niezgodna ilość 1095

7 Pękanie w materiale 416

8 Nadmierna owalizacja rur 13

9 Nieszczelność rur 8

10 Prążki po gięciu 7

Page 180: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Siedem narzędzi tradycyjnych

Page 181: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Siedem nowych narzędzi

Page 182: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Siedem narzędzi statystycznych

Page 183: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Kryteria podziału narzędzi

1.Cel stosowania

2.Charakter narzędzia ze względu na:

a)rodzaj danych wyjściowych

-jakościowe – werbalne,

-ilościowe – liczbowe

b)sposób przetwarzania danych wejściowych

-opisowe – opisujące stan obiektu (procesu, zjawiska, populacji)

-kreatywne – poszukujące i opisujące skojarzenia oraz związki między

właściwościami obiektu,

-statystyczne – opisujące związki ilościowe z uwzględnieniem

czynnika niepewności (prawdopodobieństwa i poziomu istotności)

Page 184: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,
Page 185: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Narzędzia jakościowe ilościowe

Page 186: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Prezentowanie danych Spisywanie danych w rzędzie

6, 5, 7, 4, 8, 11, 8, 6, 9, 7, 6, 7, 4, 6, 7, 10, 8, 7, 6, 5, 7, 8, 9, 5, 9, 7, 8, 5, 8,

7, 6, 5, 9, 10,

Tabela częstości wystąpień (liczności)

Tabela jest łatwa do narysowania, a daje dużo informacji na temat

zebranych danych. Osoba dokonująca pomiaru zamiast zapisywać

zmierzoną wartość, stawia kreskę w odpowiednim wierszu.

Z tabeli takiej łatwo odczytać:

-ile pomiarów o danej wartości zarejestrowano,

-która wartość powtarza się najczęściej

-w jakim zakresie pojawiają się dane (wartość minimalna i maksymalna)

Takie informacje mogą już posłużyć do wyciągania wniosków o tym, co

dzieje się na stanowisku pracy, w jaki sposób przebiega analizowany proces

Page 187: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Wartość

danej

Wystąpienia

danej

Liczba

wystąpień

3

0

4

III

3

5

IIII I

5

6

IIII II

6

7

IIII III

7

8

IIII II

6

9

IIII

4

10

II

2

11

I

1

12

0

Page 188: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Histogram Histogram można uznać za pewne rozwinięcie tabeli liczności

Jest to bardzo dobre narzędzie szczególnie do prezentowania dużej ilości danych

liczbowych lub kategorialnych

Procedura rysowania histogramu

1.Posortowanie danych w porządku od najmniejszej do największej

2.Wyznaczenie wartości najmniejszej i największej

3.Obliczenie szerokości zakresu, w jakim pojawiają się dane (tzw. rozstępu)

R=xmax - xmin

4.Wyznaczenie liczby przedziałów

-obliczenie pierwiastka kwadratowego z liczby zebranych pomiarów

Zasadniczo liczba przedziałów powinna się zawierać w przedziale <6, 12>

5.Ustalenie granic przedziałów

Na początku należy ustalić szerokość każdego przedziału:

Szerokość przedziału=rozstęp/liczba przedziałów

6.Rozpisanie przedziałów i obliczenie ile w każdym z nich znajduje się

wyników

7.Narysowanie wykresu

Page 189: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Z histogramu łatwo można „przeczytać”:

-które wyniki powtarzają się najczęściej,

-jak wygląda ich rozkład,

-czy wszystkie wyniki mieszczą się w założonej tolerancji (po naniesieniu na

histogram granic tolerancji)

Page 190: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

1

31,82

31,82

13

35,62

33,79

25

34,72

34,96

2

33,1

32,01

14

36,68

33,79

26

34,92

35,53

3

33,78

32,01

15

32,01

33,82

27

35,79

35,62

4

34,65

32,05

16

33,26

34,65

28

36,85

35,78

5

34,87

32,23

17

33,79

34,69

29

32,23

35,79

6

35,53

33,1

18

34,69

34,69

30

33,28

35,86

7

36,75

33,12

19

34,9

34,72

31

33,82

36,68

8

32,01

33,26

20

35,78

34,72

32

34,72

36,75

9

33,12

33,26

21

36,78

34,87

33

34,96

36,78

10

33,79

33,28

22

32,05

34,88

34

35,86

36,85

11

34,69

33,78

23

33,26

34,9

35

38,52

38,52

12

34,88

33,79

24

33,79

34,92

Page 191: Wykaz ważniejszych oznaczeń i skrótówwmn-pip.agh.edu.pl/wp-content/uploads/Zarządzanie... ·  · 2014-03-17Filozofia TQM opiera si ... KAIZEN, KANBAN, JUST IN TIME, QFD, FMEA,

Related Documents