Karıncalar depremi haber verebilir mi?

2004 DOHAD - Doa Hareketleri Aratrma Dernei www.dohad.org info@dohad.org


Karncalar

depremi haber

verebilir mi? zcan Cabbar*, Blent Doruker **

* zcan CABBAR (Eczac), DOHAD Ynetim Kurulu yesi,Karnca Gzlem Grubu

Sorumlusu

** Blent DORUKER (Bilgisayar Mhendisi), DOHAD Ynetim Kurulu Bakan



NDEKLER:

1. GR

2. KARINCALARIN DOAL HAYATINA BAKI

3. KARINCA TRLERNE AT LGN RNEKLER

4. KARINCALARDA BESLENME

5. SAVUNMA VE SAVA

6. KARINCALARDA LETM

7. DEPREMLERDEN NCE KARINCALARDA TESPT EDLEN TEPKME BMLER

8. KARINCA DAVRANILARI ANOMALS VE TAHMN EDLEN DEPREMLER

9. CANLILARDA DEPREM HABERCS ETKLEMLER

10. SONU

11. KAYNAKA

1. Giri

Deprem, zellikle kentsel yerleim alanlarna yaknl ile doru orantl olarak ciddi

riskler tayan bir doa olaydr. zellikle Trkiye gibi bina kalitesinin ok dk olduu

bir ok yerleimi bulunan ve bu yerleimlerinin ounluunun deprem riski bulunan

blgelerde olmasna ramen deprem olgusu zerinde yeterli sayda amatr veya bilimsel

alma yaplmad veya olmas gereken sonuca ulalamam grlmektedir. Gelimi

lkeler arasnda saylan Amerika ve Japonyada ise aratrmalarn byk ksm deprem

ncesi ve sonras zararlar azaltmaya ynelik almalara odaklanmtr. Trkiyenin

depremsellik asndan durumu gz nne alndnda blge zerinde ok daha fazla

aratrmaya imkan salayacak potansiyeli olduu aktr. Topraklarnn %90nn aktif

deprem kua iinde olan Trkiyenin ylda bykl 6.0nn zerinde olan en az bir

deprem yaad bir gerektir.

17 Austos 1999da meydana gelen 7.4 byklndeki zmit depremi 20,000in

zerindeki l says ve milyarlarca dolarlk ekonomik kayp ile birlikte Trkiyenin deprem

tarihine gemi en nemli depremlerinden biridir. Bu deprem ncesinde gerek basnda

gerekse internet gruplarnda paylalan bilgilere gre doada sra d olarak nitelendirilen

bir ok olay gzlemlenmitir. Hatta bu olaylar bir bilimsel almaya da konu olmutur.

Hacettepe niversitesi Fizik Blmnden Do.Dr.lk Ulusoy ile Osaka niversitesinden

Prof.Motoji Ikeyann yapt alma Deprem Habercisi Olaylar ve Bilimsel Yorumlar

ismi ile Kltr Bakanl tarafndan kitaplatrlmtr. Bu almada deprem ncesinde

hayvanlarda, gkyznde, kuyularda, termallerde ,denizde ve hatta insanlarda dahi baz

etkileimlerin gzlendii ortaya koyulmutur.

http://www.sismikhaber.org/kitaplar.asp



Deprem habercisi olan bu sra d olaylara ek olarak gzlemlenen bir olay da

karncalar ile ilgili ihbarlardr. Depremden bir gn nce sabah saatlerinde faya ok yakn

olan Bykadadaki gzlemcimizin evinin bahesinin binlerce karnca tarafndan adeta

istila edildii ve karncalarn byk bir hzla evin iine girdii gzlemlenmitir. Dier bir

ok vakada ise stanbul ve zmit ehir merkezlerindeki bir ok evin zellikle st katlarnda

anormal younlukta karncalar grld ve mecburen ilalama yoluyla temizlenmeye

alld yaanan olaylardan bazlardr.

Bu amala Doa Hareketleri Aratrma Dernei bnyesinde 2001 ylndan itibaren

bir gzlem grubu oluturulmu ve gnlllerin dzenli olarak yakn evredeki karnca

yuvalarn gzlem altna almalar ve www.sismikaktivite.org sitesine bildirimde

bulunmalar tevik edilmitir. Hava artlarnn msait olduu gnlerde gnde 3 veya 4

kez ve baz zel durumlarda birer saat aralklarla yaplan gzlemler sonucunda ok nemli

veriler elde edilmitir. Bu makalede karncalarn doal yaamlar hakknda temel bilgiler

ile birlikte yakn evrelerdeki tm M4.5 zeri depremler ncesinde grlen bir takm sra

d davranlara ilikin bilgiler verilmektedir.

2. Karncalarn Doal Hayatna Bak:

Karncalar yeryznde en kalabalk nfusa sahip olan, ok iyi rgtlenmi bir

dzen iinde koloniler halinde yayan canllardr. Kurduklar sosyal dzene kast sistemi

ad verilmitir. Sistem kendi iinde 3 blme ayrlr:

1. reme yeteneine sahip kralie ve erkekler

2. Askerler

3. iler

http://www.sismikaktivite.org/



Karncalar koloni iinde stlendikleri grevlere gre fiziksel farkllklara sahiptirler.

rnein ; yuva girilerini koruyan beki karncalar byk kafa yaplaryla tannrlar ki

bunlar gerektiinde yuva azlarn balaryla bile kapayabilirler.

Karnca Kolonilerinin Oluumu

Erkek ve dii kanatl karncalar belirli dnemlerde yuvadan

ayrlarak yeni bir yuva kurma almasna balarlar.Dier

yuvalardan gelen kanatllar da eklenince bir iftleme uuu

balar,iftleme baz trlerde havada bazlarnda yerde

gerekleir.Erkek karncalar btn spermlerini kralieye

naklederek iftlemeden ksa bir sre sonra lrler.Kralie spermleri vcudundaki bir

kesede saklayarak btn mr boyunca yumurtlarken kullanmaktadr.Dllenmi kralie

karnca kendine uygun bir yuva yeri saptayarak topran altnda kk bir yuva

aar,kanatlarn kaybeder ve ilk yumurtalarn brakr.Bu sre iinde kopard kanatlarn

yiyerek beslenmektedir. Yuvann ilk iileri olan bu yavrular kendi salglaryla besler.

Yavrular bydnde kralienin bakm ve beslenmesiyle ilgilenirken yeni yavrular

sayesinde ii says hzla artar.

Kralie yuvann alt katlarnda ina edilen kendi odasna yerleir ve orada

yaamaya balar. Kralienin her trl ihtiyac iiler tarafndan salanr,beslenme

srasnda ii karncalar feromenler sayesinde yuvadaki durumla ilgili bilgileri kralieye

iletirler. Kralie bu bilgiler sayesinde, rnein sava srasnda ok sayda asker kayb

olduysa yeni yavrularn asker karnca olmalarn salayacak bir kimyasalla ynlendirir.

Kralie karnca dier karncalarn 8-10 kat byklnde olup trlere gre 10-20 yl

yaayabilir.

Kanatl karncalar,kralieden sonra reme yeteneine sahip dier karncalardr.

Erkek ve dii cinsiyete sahip olan bu karncalar zel bir blmede tutulur ve beslenir.Bir

karkla neden olmamalar iin yuva iinde dolamalarna izin verilmez.Belirli

dnemlerde yeni yuva ama zaman geldiinde yine zel galeriler alarak iiler eliinde

yuvadan karlrlar.Bu srada izlenen davranlar adeta bir dn trenine

benzemektedir.



i karncalar, yuvann her trl ihtiyacyla ilgilenen kralienin ksr kz

yavrulardr. Yuvann bytlmesi, yeni odalar al, yiyecek temin edilmesi, yavrularn

bakm, yuvann korunmas gibi her trl ile ilgilenirler. Gen ve deneyimsiz olanlar

yavru bakm ve yuva ileriyle ilgilenirken,daha yal ve tecrbeli olanlar yiyecek arama,

savunma gibi ileri stlenmektedir.

Yumurtalar zel kuluka odalarnda saklanr.Bakmlar yine ii karncalardan

oluan bakclar sayesinde kre tipi zel odalarda yaplr. Bakclar tarafndan zenle

baklan yumurta ve larvalar karncalarn en nemli hazineleridir ve bir tehlike

sezinlediklerinde derhal daha gvenli alanlara tanmaktadrlar. Yumurta ve larvalar

uygun scaklk ve nem ieren odalarda saklanrlarken Kralie bazen sadece yavrularn

beslenmesine ynelik yumurtalar da brakr,bakclar yavrular bu yumurtalarla besler.

3. KARINCA TRLERNE AT LGN RNEKLER

LEJYONER KARINCALAR

6-12mm boyundaki bu kk canllar etoburdurlar ve ok sayda

askeri olan dzenli bir ordu halinde hareket ederler. Tamamen kr olmalar ve

direkt gne ndan etkilenip lmeleri yznden geceleri yada glgede

hareket ederler. lerleyileri gl ene yaplar sayesinde toprakta atklar

tnellerin iinden olur.

Lejyoner karncalarn srekli bir yuvalar

yoktur, durmalar gerektiinde birbirlerine

ayaklaryla tutunarak tmyle karncalardan

oluan yuvalar ina ederler. 200-750.000 aras

karncadan oluan bu yuvalarn ortasnda kralie ve

yumurtalar bulunur, daha sonra yuva zlr ve yeniden

ilerlemeye balarlar.

Karncalarn gleri ve durmalar kralienin yumurtlama dnemlerine gre

ayarlanr. Kralie karnca ayda 2 gn ,gnde ortalama 25-35bin yumurta retir.

Yumurtlamadan birka gn nce durup yuvay oluturan karncalar,20 gn kadar sren

bu dinlenme dneminde evrelerine aknlar dzenleyerek avlanrlar. Her aknda artc

ekilde ynlerini ortalama 123 derece deitirerek ayni yeri taramaktan kurtulurlar.



ATE KARINCALARI

Son derece saldrgan olan kk krmz bir karnca cinsidir. Byk koloniler

halinde yaarlar,dllenmi bir tek kralie karnca 240bin iilik bir koloni yaratabilir.

Srngenleri yada kk hayvanlar zehirli ineleriyle sokarak ldrebilirler,insanlarda

alerjik oklara neden olabilirler. Gney Amerika da ortaya kan bir istilada,gl ene

yaplaryla elektrik kablolarn paralayp kesintilere,atklar tnellerle yol

ve asfaltlarda kmelere, ekin tarlalarnda byk zararlara neden

olmulardr.

Ate karncalarnn zararlarn engelleyebilmek iin bir ok yntem

deneyen uzmanlar,yedikleri sineklere mikrop vererek yuva iinde hastalk

oluturmaya alm ama karncalarn mikroptan etkilenmedikleri

grlmtr. Yaplan incelemelerde bu karncalarn boazlarnda

mikroplarn giriini engelleyici bir yap saptanmtr.

Ate karncalarnn dier bir savunma yntemi, zehir keselerinde

rettikleri anti-mikrobik bir svy yuva evresine ve larvalarn

zerine pskrterek yuvay dezenfekte etmeleridir.

Ate karncalarnn en nemli dman Solenopsis davgeri adl asalak bir karnca

cinsidir.Bu karnca yuvaya girmeyi baarrsa derhal kralie karncann boazna kenetlenir

ve onun feromenini taklit eder,asala kendi kralieleri sanan karncalar onu beslemeye

balar ve kendi kralieleri lr.

YAPRAK KESEN KARINCALAR (ATTA)

Attalar ,yapraklardan kestikleri paralar balarnn

zerinde tayarak yuvalarna getirirler.Yapraklar

beslenme amacyla kullanlmaz, nk karncalarda

bitkilerde bulunan sellozu sindirebilecek enzimler yoktur.

Attalar yaprak paralarn ineyerek lapa haline

getirirler ve zel hazrlanm odalarda kuru yapraklar

zerine sererek mantar yetitirirler.Proteince zengin

mantar tomurcuklarn yiyerek beslenmektedirler.

Yaprak tayan karncalar tadklar yapran

zerine daha kk bir karnca yerletirirler,bunun

nedeni kendilerine dman olan bir sinein

saldrlarndan korunmaktr.Sinek, yumurtasn

karncann bana brakr ve larva beyne ulaarak

karncann lmesine neden olur.Gl ene yapsyla

bu sinei kolayca uzaklatran attalar,azlarnda

yaprak varken savunmasz kalrlar.Yaprak zerinde

tanan ikinci karnca bu amala sinein saldrlarna kar dier karncay korur.



BAL KARINCALARI

Bal karncalar yaprak bitlerinden elde ettikleri ekerli sv ve bitki nektarlaryla

beslenirler.Bir ok karnca tr yaprak bitlerinin bitki zsuyundan sindirim art olarak

ortaya kardklar ekerli svy besin olarak kullanmaktadr.Bal karncalarnn dier

karncalardan bir fark vardr.iler bal

yuvalarna gtrrler ve vcutlarnn alt

ksmlarn iirerek bal kesesi haline gelmi

karncalarn azna boaltrlar.

Adeta bir bal fs haline gelen bu

karncalar ayaklaryla tavana tutunarak

yuvada asl dururlar.Kendi arlnn 8 kat

bal tayabilen karncalar,kn yada

yiyecein az olduu zamanlarda bir besin

deposu olarak kullanlrlar.Ackan karnca

gelip azyla dokunduunda bir damla bal onun azna boaltan bal fs karncalar

yaklak bir zm tanesi kadar olabilirler.

HASATI KARINCALAR

Hasat karncalar topladklar tohumlar yuvadaki zel

ambarlara tarlar,dier karnca trleri topladklar tohumlar

yiyecek olarak kullanrken,hasat karncalarda bir grup ii

karnca tohum zlerini ineyerek bir eit karnca ekmei

hazrlarlar ve tkrklerinde bulunan enzimler sayesinde

niastadan eker elde ederler.Kuru mevsimlerde larvalarn ve

dier karncalarn beslenmesi bu ekerle yaplr.



DOKUMACI KARINCALAR

Dokumac karncalar aalarda yapraklardan

oluturduklar yuvalarn iinde

yaarlar.Yuvalarn yapm aamas ok

ilgintir.Yuva yeri seildikten sonra bir karnca

yapran ucunu kvrmaya balar ,dier iiler

de gelip ayni yerden yapra ekitirerek

kvrmaya yardmc olurlar.Eer yuva

yapmnda fazla sayda yaprak kullanlacaksa

yapraklar arasnda karncalardan canl zincirler

oluturulup yapraklar birbirine balanr.

Daha sonra zel olarak yetitirilmi dierlerine gre daha

kk boyutlarda olan larvalar buraya getirilir ve yapran

birbirine tutturulmas gereken yerlere larvalar srtlr.Larvalar

azlarnn altndaki bir blmden ipek salglamaya

balarlar.Bylece diki makinesi gibi kullanlan larvalar sayesinde

yuva hazrlanm olur.

4. KARINCALARDA BESLENME

Karncalar beslenme konusunda da bireysel deil,sistemli bir alma srdrrler.

Besinler toplanr ve ortak tketilir. Sv besinleri sadece tamakla

kalmazlar,kursaklarndan kararak yuvada birbirleriyle paylarlar.Kat besinler yuvaya

tanp ortak paylama sunulur.

Karncalar tek balarna tayabilecekleri besinleri

yuvalarna kendileri tarlar,byk paralar dier

arkadalarndan yardm alarak birlikte tarlar. Karncalar bitki

tohumlar,nektarlar,bcek paralar vs gibi birok besinle

beslenirler. Ayrca tarm ve hayvanclk da yaparlar.

Yuvalarda hazrladklar zel odalarda mantar

yetitirirken,yaprak bitlerini(Apid)besleyerek onlardan ekerli bir sv elde ederler.Bunun

karlnda da Apidlere ok iyi bakar ve onlar dmanlarna kar korurlar.Sonbaharda

Apid yumurtalarn yuvalarna tayp yumurtadan kana kadar bakarlar ve gen apidleri

tekrar bitki kklerine yerletirirler.



5. SAVUNMA VE SAVALAR

Karncalarn saldr ve savunmalarnda kullandklar en nemli iki madde zehir

keselerinde retilen zehir ve formik asittir.

Baz trlerde zehir keseleri ok gelimitir ve burada sakladklar zehiri zor durumlarda

salg bezlerini paralayarak dmana pskrtrler,bu intihar saldrs sonucunda karnca

lr ama kolonilerini korumak amacyla kendilerini feda ederler.

Dier zekice sava tekniklerinden biri kle avdr.Formica gibi trlerde bir koloni dier

koloniyi zayf bulursa yuvalarna bir saldr dzenlerler.

Bu srada o koloninin alarm feromenini taklit edip ok fazla miktarda salglamakta

ve koloni askerleri de yuvalarn savunmak yerine panie kaplp kamaktadr.Daha sonra

kralieyi ldrp onun kulukadaki larva ve yumurtalarn alarlar.Kendi yuvalarna

gtrdkleri bu larvalar bydklerinde koloninin kleleri olarak onlara hizmet etmeye

balarlar.Saldr srasnda sava ganimeti olarak bal fs karncalar da yuvalarna

tarlar.

Baz karnca trleri ise btn ilerini klelere yaptrrlar. Amazon karncalarnn hepsi

askerdir ve ene yaplar besin toplamaya ve yavru beslemeye uygun deildir. Amazonlar

dier karncalarn larvalarn alarak onlar yetitirir ve ii olarak kullanrlar.

Savalarda kafa says yaptklar belirlenen karncalar,eer kendi askerleri dman

askerlerine gre fazla saydaysa byk bir gle saldrrken,sayca azlarsa geri ekilmeyi

tercih etmektedirler.

Koloni savalar genellikle iki nedenden kmaktadr.

1- Besinlerin paylalamamas

2- Koloni snrlarna girilmesi.

Kaif karncalar bulduklar besin kaynaklarnn etrafn evirerek dier kolonilerin

gelip iz brakmasn engellerler.Daha sonra yuvadan arlan dier karncalarn bir ksm

kuatmaya katlrken dier ksm da savunmayla ilgilenir.

Kolonilerin herbirinin ayr kokusu vardr ve yuva etraf bu feromenle iaretlenir.Baka bir

koloni bu feromeni alglayp o blgeye yerlemez eer yerleirse bu bir sava nedeni olur.



6. KARINCALARDA LETM

Karncalarda iletiim; koku, grme, ses, titreim

alglama ve tat gibi sralansa da, bunlarn iinde en etkilisi

KMYASAL LETM dir. Vcutlarnda 6 ayr salg bezinde

retilen yar-kimyasal yapya sahip bu salglar iki gruba

ayrlr:

1-ALOMENLER cinsler aras iletiimde kullanlr.

2-FEROMENLER ounlukla bir cins arasnda

kullanlan,bir karnca tarafndan salglandnda dieri

tarafndan alglanan kimyasal sinyallerdir.

Karncalarn iletiiminde antenler , dokunma fonksiyonu

nedeniyle ok nemlidir. Antenleriyle birbirine dokunan

karncalar bu srada kimyasal sinyallerle bilgi alveriinde bulunurlar, yiyecee davet ,

ayni koloniden olanlar tanma,yemek sinyalleri hep bu ekilde iletilir.

Karncalar yiyecek aramaya ktklarnda getikleri yol zerine uucu bir koku olan bu

feromenlerden brakrlar. Yiyecek bulunduunda ilk giden nc karncalar yine feromenler

sayesinde yiyecein uzakl bykl ile bilgileri dierlerine iletirler. Yeterli sayda

karnca yiyecee ulatnda daha fazla karncann gelmesi yine bu kimyasallarla

snrlanr.

Karncalarn yuvalarn yollarn armadan bulmasnda da etkili olan

feromenlerdir. Yiyecee giden en ksa yolu bulabilirler, bu yoldan gecen her karnca

kendi kokusunu da brakt iin yol zerinde bir feromen younluu oluturulur, bunu

alglayan dier karncalarda ayni yolu kullanmaya balarlar.

Feromenler yeni yuva yeri ararken, saldr veya tehlike durumlarnda alarm

verirken ksaca iletiimin gerektii herzaman kullanlrlar.

Her koloninin kendine ait bir kokusu vardr,karncalar kendi kolonilerine ait

olmayan bir karncay bu koku sayesinde tanyarak yuvaya girmesine izin vermezler,

koloni kokularnn farkl hidrokarbon zellikleri olduu saptanmtr.

Ses ile iletiim de sk kullanlan bir yntemdir,bu amala iki yntem kullanrlar ya

vcutlarn yere vurarak kan vuru sesi veya titreimlerden faydalanrlar yada

vcutlarnn belirli ksmlarn birbirine srterek oluturduklar tiz bir sesten faydalanrlar.

Karncalar bacak yaplarndaki hassas duyu sinirleri sayesinde maddeden gecen

titreimleri ok iyi alglarlar. rnein yaprak kesen karncalar yuvann herhangi bir

yerindeki odann kmesi nedeniyle mahsur kaldklarnda bu yntemle arkadalarna

haber verirler ve dierleri tarafndan kurtarlrlar



7. DEPREMLERDEN NCE KARINCALARDA TESPT EDLEN

TEPKME BMLER

Kaslma; Kvrlp bklme tarz bir harekettir

Havale; Ani bir srama,refleks tipi bir harekettir

Danklk,kararsz ve akn yryler,koordinasyon

bozukluu

Ate zerindeymi gibi yrmek; Yrylerde

dengesizlik,bozukluk,yere basamyormu hissi

Yrrken saa yada sola devrilme,dme

Dzgn zincir oluturamamak, zincir iinde yn tayininde

zorlanmak,yuva yolunu armak

Yukarlara trmanmaya almak,zellikle

evlerin st katlarnda istilalar

Arlk, Uyuukluk, Hareketsizlik

Evlerde duvar diplerinde,banyolarda

kmeleme ve lm

Yiyecee ilgisizlik

Panik,tela,irritasyon,saldrgan tavrlar

Yuva az kmelemesi; Yuvann giriini ve

etrafn tmden kaplayacak ekilde hareketsiz

kalabalk grnm

Yuva terki; hzl bir ekilde yavrular dahil

btn karncalarn yuvay boaltmas

Toplu lmler;Yuva dnda l karncalarn

bol miktarda grlmesi,byk

kmelemelerden sonra kmelerin lmesi

iek tipi kmeleme; 5-10 adet karncann

oluturduu iek yada yldz tipi grnm

Byk kmeleme; ay posas dklm

gibi ok fazla sayda karncann stste

ylmas



Yukarda sralanan anomaliler depremlerden nce yaplan gzlemlerle

saptadmz davran bozukluklardr. Bu hareketlerin bazlar deprem d nedenlerle de

ortaya kabilir. Aada bununla ilgili aklamalar bulunmaktadr:

Karncalar iddetli ya nceleri ,yamurun geleceini de

hissederek baz benzer davranlar iine girebilirler. Yuvalarn

bozulmasn nlemek ve su basknlarndan kutulmak iin nceden

nlem almaya alrlar.Yamur beklentisine bal anomalilerle deprem

ncesi anomalileri sklkla birbirine karabilir.

Yuva azlarnn kltlmesi ve hatta kapatlmas,yuva etrafnn

ykseltilmesi gibi yuvaya su giriini nleme abalar olup ayrc tan

olarak kullanabilecek verilerdendir. Ayrca deprem ncesi tepkimeler

yuvadan darya doru olurken yamur ncesi tepkimeler ters

yndedir.

lmler ; yuva iinde hastalk grlmesi, zehirlenme, ilalama

faaliyetleri, koloni savalar nedeniyle de oluabilir. Savalar srasnda

byk kmelemeler de grlr, bu kmelerdeki karncalar dikkatli

izlendiinde saldrgan tavrlar birbirini srma abalar gibi davranlar

ayrt edilebilir.

Yuvadan darya yiyecek tanyor grnm genellikle yanllkla

yuvaya gtrlen kullanlamaz paralarn atlmas yada i ksmlar

alnan tohumlarn kabuklarnn darya karlmasdr.



8. KARINCA DAVRANILARI ANOMALS VE TAHMN

EDLEN DEPREMLER

www.sismikaktivite.org sitemize iletilen sra d doa olaylarnn meydana

gelen depremler ile ilikisellii

hbarlarn

balangc

Deprem ncesi

Yaynlanan

Rapor Tarihi Meydana Gelen Deprem

17 gn nce 16.Mays 2003 21.Mays.2003 DZCE 4.5

7 gn nce 4.Haziran.2003 09.Haziran.2003 BANDIRMA 5.1

4 gn nce 29.Haziran.2003 06.Temmuz.2003 SAROS 5.3

5 gn nce 28.Austos.2003 31.Austos.2003 SAROS 4.2

9 gn nce 12.Nisan.2004 14.Nisan.2004 BOLU 4.6

2 gn nce 17.Nisan.2004 19.Nisan.2004 MARMARA DENZ 4.5

25 gn nce 21.Nisan.2004 16.Mays.2004 YALOVA AIKLARI 4.2

2 gn nce 13.Haziran.2004 15.Haziran.2004 GKCEADA-ANAKKALE 5.2

9 gn nce 18.Haziran.2004 27.Haziran.2004 TRKYE-YUNANSTAN SINIRI 4.5

Yukardaki depremler 2003-2005 yllar arasnda stanbula yakn merkezlerde

meydana gelmitir. Gzlemcilerimizin %90 da bata stanbul olmak zere Marmara

blgesindeki illerden ihbar gndermektedir. Tm bu depremlerin ncesinde yaygn ve

kuvvetli olarak karnca davranlarnda anomaliler gzlenmitir. Yaplan tahmin

raporlarnn hepsi bata karnca gzlemleri olmak zere , ev aletlerinde, mobil

telefonlardaki alma bozukluklar, insanlardaki biyolojik etkiler gibi farkl ihbarlara

dayanmaktadr.

Deprem ncesi anomalileri ani balayan tepkimeler ekilde geliebilecei gibi,

hissedilir depremlerden 7-10 gn ncesinde grlmeye balayabilmektedir. Genellikle son

72 saat iinde tepkime iddetinin artt gzlenmitir.

Tepkime iddetinde kastedilen; gzlem yaplan yerin deprem merkezine uzakl

ve depremin byklyle orantl olarak deien ,o blgede hissedilen tepkime

kuvvetidir. Tepkime iddeti oluabilecek depremin bykl demek deildir, deprem

merkezine yakn blgelerde deprem iddetiyle birebir rtrken, uzaklk arttka tepkime

iddetinin dt gzlenmitir.

http://www.sismikaktivite.org/



Zincir yn (yiyecek zinciri gibi doal nedenler dnda oluanlar), yuvadan

uzaklama nedeniyle oluan kalabalk klarda, zincir ynnden oluabilecek depremin

ynn tayin etmekte faydalanlabilir. Genel gr, zincir ynnn ters istikamette

olduudur.

Sonuta farkl blgelerden alnan tepkime iddetlerinin kyaslanmas kanlmazdr.

nk deprem merkezine yaknlatka tepkime iddetinin artt grlmektedir.

9. CANLILARDA DEPREM HABERCS ETKLEMLER

Yaplan saha gzlemlerinde ve kontroll laboratuvar deneylerinde saptanan temel

bulgu, byk depremler ncesinde , fayn son dnem gerilmesinden krlmasna kadar

geen srete canllar zerinde gzle saptabilen bir etkileim meydana geldiidir. Bir

alma kapsamnda drt ktada 36 depremden elde edilen verilerle varlan sonular ilgi

ekicidir: Buna gre hayvanlardaki davran anomalilerinin depremin merkez ssne

yaknlatka artan belirginlikte haftalar ncesinden balad saptanmtr. Dier yandan

1976 Tangshan (M=7.8, 28 Temmuz 1976) depreminden iki ay ncesinden balayan

balklar, kemirgenler ve kurtlarla ilgili anomaliler olduu da literatrde yer almaktadr.

NASA Ames Aratrma merkezinden Friedemann Freudun 13 Aralk 2001 tarihli

basn aklamasnda byk depremlerin hazrlk aamasnda ortaya kan anormal elektrik

ve manyetik sinyallerin dalarn tepelerinde akan ve Deprem Iklar adn verdiimiz

bu olaylara ve anormal hayvan davranlarna neden olduunu aklayarak doann

yeterince sinyal verdiini aka kabul etmitir.

Biyolojik parametreleri deprem tahmininde ilk defa kullanan lke indir. in; ilk

biyolojik gzlem projesini 1968 ylnda Hsingtaide balatmtr. Tarm ve hayvanclkla

uraan kesimin nfusunun %80ini kapsamas nedeniyle hayvanlardaki deprem ncesi

davran anomalileri ok daha rahat ekilde gzlenmi ve meydana gelen 2 byk

deprem bu verilerin de iinde bulunduu nc parametrelere dayanlarak tahmin

edilmitir.

RUTH E. BUSKIRK, CLIFF FROHLICH, GARY V. LATHAM

* George Pararas Carayannis,Earthquake Precursor study in China



10. SONU:

Deprem tahmini maalesef hala tam olarak modellenememi bir bilinmezdir. Ortada

bir ok model bulunmasna ramen bu modellere dayanlarak yaplan kestirim

almalarnda bilimsel anlamda tmyle kabul gren bir sonuca ulalamamtr. Her ne

kadar yaplan tm deneylerde ayn sonucun alnmas gereklilii ile almalar srdrlse

de depremin insan hayatn dorudan etkileyen bir tehlike olmas nedeniyle mutlaka ok

disiplinli olarak aratrlmas gereken bir konudur.

DOHAD olarak yrttmz Ulusal Gzlem A erevesinde topladmz veriler

ile bu bulgularn salamas yapma imkan da bulmu olduk. Ulusal Gzlem Ana ye olan

binlerce gnllnn evrelerinde yapt gzlemlere ve ilettikleri ihbarlarn

deerlendirilmesiyle yakn evrelerdeki M4.5 ve zeri tm depremlerin nceden iaretleri

alnmtr. Bu depremler ncesinde iletilen ihbarlara dayanlarak yazlan raporlarda

tahmin yaplmamakla beraber sadece sismik riskin artt tespit edilmitir. Deprem

tahmininde gerekli olan 3 parametrenin yani yer,zaman ve byklk bilgilerinin tespiti

ayr bir aratrma konusu olmaldr.

Sra D Doa Olaylar gzlemleri ile yolunda gitmeyen bir eylerin olduu ve

hatta bunun en fazla bir ka ay iinde iinde hissedilir bir depremle sonulanaca

bulunabilir. Keza yaptmz almalar bunu dorular niteliktedir. Bundan sonra yer ve

zaman parametreleri iin sismik risk analizi yaplmal, yakn blgelerde vadesi gelmi

faylar listelenmeli ve bu faylar zerinde mmkn olan tm metodlarla hassas jeofizik

lmler yaplmaldr. Bu lmlerin ayn anda meteorolojik , elektrik ve manyetik

lmlerle de desteklenmesi gereklidir.

Yer bilimleri, Meteoroloji , Fizik, Elektrik-Elektronik , Biyoloji, Zooloji gibi konuyla

ilgili tm dallardaki uzmanlarn koordinasyon iinde ortak bir alma iinde olacaklar bir

proje gelitirilmesi ve bu projede, veri destei olmas asndan Sra d doa olaylarnn

izlendii DOHAD Ulusal Gzlem Ann mutlaka yer almas gerekmektedir.



11. KAYNAKA:

*Dohad ; Ulusal Gzlem A hbar Veri Taban 2002-2004

*RUTH E. BUSKIRK, CLIFF FROHLICH, GARY V. LATHAM, Hayvan Davranlarnda Grlen

Deprem ncesi Anomaliler, Muhtemel Alg Mekanizmalarnn Gzden Geirilmesi , (Texas

niversitesi Tp Bilimleri, Psikiyatri ve Davran Bilimleri Blm)

* Gakken's Photo Encyclopedia "Ants,Copyright by Gakushu Kenkyusha, 1979

* Ants, Canadian Museum of Nature, www.nature.ca

* John R B Lighton, Shaken not stirred: Of ants and earthquakes; Sable Systems

International and University of Nevada Las Vegas, Research and Development/

Department of Biological Science.

* Bert Hlldobler-Edward O.Wilson, The Ants, Harvard University Press, 1990.

* Bilim ve Teknik Dergisi (Journal of Science and Technics)

* Bilim ve Teknik Dergisi (Journal of Science and Technics), 127

* Focus Dergisi (Focus Magazine), October 1996.

* The Insects, Peter Farb and the Editors of Time-Life Books, p. 164.

* National Geographic, July 1995

* National Geographic, June 1984

* Encyclopaedia of Animals, Maurice-Robert Burton, C.P.B.C Publishing Ltd.

* New Scientist, November 4, 1995, p. 29.

* Science, Vol.263, 18 March 1994.

* Harun Yahya, Karnca Mucizesi

* Motoji Ikeya, Shunji Takaki and Dan Takashimizu, Electric Shocks Resulting in Seismic

Animal Anomalous Behaviors (SAABs) ,Osaka University, Toyonaka,

* Ikeya, M., Komatsu, T., Y. Kinoshita, Takaki, S., Teramoto, K., Inoue, K., Gondou, M.

and Yamamoto, T. (1997): Seismically-induced anomalous animal behavior (SAAB):

Electric field before earthquakes at Kobe-Oji Zoo and Izu-Atagawa Tropical Banana-

Alligator Garden. Episodes 20, No.4, 253-260 .

* K. Wadatsumi: Witnesses 1519 Prior to Earthquake (Tokyo Publisher, Tokyo, 1995) [in

Japanese]

* Prof. Dr. lyas ALAR, DEPREMLERN HABERCLER VE JEOFZK,Haberci Canllar ve

Jeofizik iaretler

* Friedemann Freud , NASA AMES Research Center

* Dr. John S. Derr (U.S. Geological Survey),Dr. Michael A. Persinger(Laurentian

University),Tuhaf Ik Olaylar ve Depremler

* George Pararas Carayannis,Earthquake Precursor study in China

* David Alexander, Kluwer Publishers, Earthquake Precursors in general

http://www.nature.ca/

*RUTH E. BUSKIRK, CLIFF FROHLICH, GARY V. LATHAM, Hayvan Davranlarnda Grlen Deprem ncesi Anomaliler, Muhtemel Alg Mekanizmalarnn Gzden Geirilmesi , (Texas niversitesi Tp Bilimleri, Psikiyatri ve Davran Bilimleri Blm)

Karıncalar depremi haber verebilir mi?

Documents

Karıncalar depremi haber verebilir mi?