Wspólna Polityka Rolna w nowym okresie programowania: założenia, wybrane elementy, stan prac

Wspólna Polityka Rolna w nowym okresie programowania:

założenia, wybrane elementy, stan prac

Nałęczów, 15 listopada 2012 r.

Departament Unii Europejskiej i Współpracy Międzynarodowej

Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Dotychczasowa debata nad przyszłością WPR

II poł. 2008 2009 2010 2011 2012

PREZYDENCJE: FR CZ i SE ES i BE HU i PL DK i CY

2008 – 2009

początki debaty na forum UE

2010kwiecień –

lipiec: konsultacje

publiczne KE

lipiec: rezolucja PE

(raport Lyona)

listopad: komunikat KE

w sprawie przyszłości

WPR

2011dyskusja nad

komunikatem KE w Radzie oraz Komisji

Rolnictwa PE

marzec: konkluzje Rady

maj: rezolucja PE (raport Dessa)

czerwiec: komunikat KE nt.

WRF 2014-202

październik:propozycje

legislacyjne KE

2012prace nad projektami

rozporządzeń KE

w Radzie i PE (ustalanie stanowisk)

negocjacje WRF

negocjacje między Radą i PE (dopiero w

2013)

Reforma WPR – wyzwania i cele

WyzwaniaCele strategiczne

Gospodarka

Spójność terytorialna

Cele operacyjne

Trwałość

Ekologiczna

Podniesienie konkurencyjności

Większa skuteczność

Komunikat Komisji - WPR do 2020 r. Propozycje ustawodawcze

Europa 2020

Uproszczenie

Zrównoważony rozwój terytorialny

Ochrona środowiska

Produkcja żywności

Zrównoważone gospodarowanie

zasobami naturalnymi

Źródło: Komisja Europejska

Cele reformy i nowe elementy WPR

Nowa pro-środowiskowa płatność w ramach filaru I

Rozszerzenie zasady wzajemnej zgodności o zmiany klimatyczne

Dwa priorytety dot. ochrony środowiska w PROW

Europejskie partnerstwo innowacyjne na rzecz produktywnego i zrównoważonego rolnictwa

Nowy system płatności bezpośrednich

Wspólne ramy strategiczne dla funduszy UE

Redystrybucja płatności wewnątrz i pomiędzy państwami

Dystrybucja środków na PROW wg. obiektywnych kryteriów

Uproszczenie

Orientacja rynkowa

Mechanizm kryzysowy i narzędzia zarządzania ryzykiem

Poprawa pozycji rolników w łańcuchu żywnościowym

Badania, innowacyjność oraz transfer wiedzy i modernizacja systemu doradztwa rolniczego

Podniesienie

konkurencyjności

Trwałość

ekologiczna

Większa

skuteczność

FILAR I FILAR IIElastyczność


Kwestie WPR w propozycjach finansowych KE

• Utrzymanie dwóch filarów WPR

• Utrzymanie poziomu budżetu WPR w wymiarze nominalnym

• Utrzymanie obecnych proporcji finansowania filarów WPR (poziom UE)

• „Zazielenienie” płatności bezpośrednich

• Ograniczenie płatności bezpośrednich dla dużych gospodarstw (capping)

• Możliwość przesunięć środków między filarami

• Konwergencja stawek płatności bezpośrednich – redukcja o 1/3 różnicy między obecnym poziomem najniższych stawek a 90% średniej UE (do 2017 r.)

• Koperty krajowe II filaru określone na podstawie nowych obiektywnych kryteriów (akt delegowany)

• Rezerwa kryzysowa

Redystrybucja płatności bezpośrednich

0

100

200

300

400

500

600

700

800

Mal

ta

Hol

andi

a

Bel

gia

Wło

chy

Gre

cja

Cyp

r

Dan

ia

Sło

wen

ia

Nie

mcy

Fra

ncja

Luks

embu

rg

Irla

ndia

UE

Aus

tria

Węg

ry

Cze

chy

Fin

land

ia

Szw

ecja

Buł

garia

His

zpan

ia

Wlk

. Bry

tani

a

Pol

ska

Sło

wac

ja

Por

tuga

lia

Rum

unia

Litw

a

Est

onia

Łotw

a

EUR/ha kwal.

Nowy poziom płatności EUR/ha Obecny poziom EUR/ha

średnia UE EUR/ha średniej UE EUR/ha 90%


1/3 różnicy pomiędzy obecnym poziomem a 90% średniej UE

Płatności bezpośrednie

Płatności bezpośrednie - KE

Nowy system oparty na uprawnieniach

• zastąpienie SAPS w nowych PCz systemem opartym na uprawnieniach przydzielonych wg. wniosków złożonych w 2014 r. tylko dla beneficjentów z 2011 r. (nowi rolnicy - z rezerwy)

Konwergencja wewnętrzna do 2019 r.

Tylko dla „aktywnych” rolników

• przyznawanie płatności tylko rolnikom których wysokość płatności bezpośrednich rocznie >= 5% łącznej sumy przychodów z działalności pozarolniczej (nie dotyczy rolników < 5 tys. Euro)

Ograniczenia kwot dla największych gospodarstw (capping)

• progresywna redukcja płatności >150 tys. euro rocznie; niewypłacanie kwot >300 tys. Euro; uwzględnienie kosztów zatrudnienia i z wyłączeniem płatności „zielonej” i z przeniesieniem uzyskanych środków na realizację działań PROW


Nowa „płatność” prośrodowiskowa

• Mechanizm obowiązkowy dla PCz i rolników

• Obowiązek spełniania jednakowych w całej UE działań

mających korzystny wpływ na klimat i środowisko:

– dywersyfikacja upraw (min. 3 uprawy),

– utrzymanie trwałych użytków zielonych (na poziomie 2014

r.),

– obszary pro-środowiskowe (grunty ugorowane, elementy

krajobrazu, tarasy, strefy buforowe oraz obszary zalesione)

- min. 7% pow. gruntów ornych.

• Gospodarstwa ekologiczne automatycznie włączone do

płatności pro-środowiskowej


Ryczałtowa płatność dla małych gospodarstw

• Mechanizm obowiązkowy dla PCz.

• Alternatywa wobec pozostałych komponentów płatności

– decyzja rolnika

• Wyłączenie z zasady wzajemnej zgodności

• Płatność w przedziale 500-1000 euro, tj. 15% średniej

kwoty na gospodarstwo w danym PCz lub 3-krotność

średniej wartości uprawnienia w danym PCz.

Płatność PODSTAWOWA – min. 43% - obowiązkowa

Płatność PROŚRODOWISKOWA – 30% - obowiązkowa

Płatność dla MŁODYCH ROLNIKÓW – do 2% - obowiązkowa

Dla nowych ONW – do 5% fakultatywne dla PCz

Płatność ZWIĄZANA Z PRODUKCJĄ – do 5% (do 10% -SAPS) fakultatywne dla PCz

Alternatywny system dla MAŁYCH GOSPODARSTW – do 10% - obowiązkowa dla wszystkich państw, rolnik ma swobodę wyboru - alternatywa względem pozostałych płatności

Płatności bezpośrednie – nowe komponenty

Zmiany w zakresie cross-compliance (prop. KE)

• Możliwość redukcji ilości kontroli „na miejscu”, wyłączenie małych gospodarstw, zniesiono kontrole następcze dla drobnych niezgodności i ograniczono dla de-minimis.

Wymogi podstawowe w zakresie zarządzania (SMR)

• Uproszczenie i ograniczenie (o 3 SMR-ów) listy wymogów

• Włączenie Ramowej Dyrektywy Wodnej (RDW) oraz Dyrektywy Pestycydowej po pełnej implementacji w całej UE

Normy GAEC

• Zniesienie podziału na normy obowiązkowe i dobrowolne

• Zmniejszenie o 9 liczby norm GAEC

• Dodano dwie nowe normy (utrzymanie poziomu materii organicznej w glebie oraz ochrona terenów podmokłych i gleb zasobnych w węgiel)

Stanowisko Polski - płatności bezpośrednie (1)

• Wyrównanie stawek płatności do średniej UE - odejście od alokacji opartej o historyczne poziomy produkcji, powierzchnia UR - właściwe kryterium alokacji środków

• Utrzymanie SAPS – lepiej odpowiada celom reformy, system prosty, również zgodny z WTO

• Zazielenienie WPR poprzez wzmocnienie: zasad DKR i wzmocnienie działań RŚK.

• Zazielenienie w ramach propozycji KE - 30% to za dużo, rozszerzenie wyłączeń gospodarstw (małe, uczestniczące w programach RŚK), rozszerzenie kategorii obszarów proekologicznych, ograniczenie wymogu wyłączenia 7%.

Stanowisko Polski - płatności bezpośrednie (2)

• Płatność uproszczona dla małych gospodarstw – ważny element upraszczający, który powinien obejmować gospodarstwa do 1500 EUR.

• Płatności dla młodych rolników: II filar właściwym miejscem dla wsparcia młodych gospodarstw; dobrowolne dla p.cz., jednolite dla gospodarstw o tej samej powierzchni

• Definicja aktywnego rolnika – wymaga uproszczenia

• Negatywna ocena transferów między filarami (w kontekście redystrybucji)

• Płatność powiązana z produkcją - rozszerzyć m.in. o tytoń

• Płatność ONW – problem nowej delimitacji

Główne obszary dyskusji - konkluzje PREZ DK

Aktywny rolnik

– odejście od definicji KE,

– dodatkowo lista negatywna (np. lotniska, grunty sportowe i rekreacyjne, pola namiotowe lub inne zdefiniowane przez p.cz.)

– lub alternatywnie, na podstawie obiektywnych kryteriów, podmiotów, dla których działalność rolnicza nie jest głównym przedmiotem działalności gospodarczej (rozwiązanie analogiczne do istniejących obecnie przepisów dobrowolnych dla p.cz.).

– utrzymano możliwość wyłączenia rolników, którzy w poprzednim roku w ramach płatności otrzymali mniej niż 5 000 EUR.


Płatność prośrodowiskowa

– gospodarstwa „zielone z definicji”

- ekologiczne

- uczestniczące w programach RŚ (PROW)

- objęte w programami certyfikacji

– dywersyfikacja upraw

• zwiększenie progu wyłączenia z wymogu z 3 ha do 10 ha;

• definicja „uprawy” rozumianej jako gatunek (,,genera’’)

• grunty ugorowane jako „uprawa”.

• wyłączenie z wymogu gospodarstw

– gdy ponad [75]% gruntów kwalifikowanych to TUZ,


– obszary proekologiczne (EFA)

• zwolnienie z wymogu gospodarstw < 10 ha gruntów ornych

• p.cz. posiadające narodowe lub regionalne plany zarządzania dotyczące celów środowiskowych i/lub klimatycznych mogłyby, w celu objęcia sąsiadujących EFA, odliczyć do 3,5 p.p. z obowiązkowych 7%.

• poza TUZ, EFA miałyby objąć grunty ugorowane, tarasy, cechy krajobrazu, strefy buforowe bez produkcji (z wyjątkiem wypasu), nawożenia i pestycydów, [obszary bez nawożenia azotem], [obszary z poplonami (catch crops) / okrywą glebową], [obszarach z wieloletnimi uprawami na cele energetyczne], obszary uczestniczące w programach rolno-środowiskowych i wykraczające poza praktyki greening-u pod względem korzyści dla klimatu i środowiska naturalnego, obszary zalesione


– utrzymanie TUZ

•zmiana definicji TUZ (przywrócenie określenia „rośliny zielne”; poszerzenie o obszary przydatne do wypasu (możliwość stosowania przez p.cz. współczynnika redukcji dla tych obszarów)

•definicja cennych TUZ – 10 lat

•zobowiązanie do utrzymania TUZ na poziomie krajowym lub regionalnym

•obowiązek zachowania jako TUZ obszarów, które były nimi w określonym roku (dla PL – w dniu 1.05.2004)

Zazielenienie – sankcje

Tylko w ramach 30 % kwoty płatności bezpośrednich (czyli płatność dobrowolna)


Sposób funkcjonowania systemu uprawnień:

• okres referencyjny dla przyznawania uprawnień

• możliwość różnicowania wartości uprawnień

• rezerwa krajowa

• minimalne wymogi dla płatności

Capping:

PREZ DK koncentrowała dyskusję wokół uproszczenia i usprawnienia capping’u; złagodziła klauzulę obchodzenia prawa

Rozwój obszarów wiejskich

Rozwój obszarów wiejskich – nowe podejście

• Dla ROW i Polityki Spójności (rozporządzenie horyzontalne)– Wspólne Ramy Strategiczne i Umowa Partnerska z KE

– Przegląd wyników i warunkowości ex-ante

– Makrowarunkowość

• 6 priorytetów w zakresie rozwoju obszarów wiejskich wynikające z celów rozwoju obszarów wiejskich i odzwierciedlające EU2020

• 3 cele przekrojowe: Innowacyjność, Środowisko, Klimat

• Wzmocnione podejście strategiczne do programowania– Kwantyfikowalne cele na poziomie programu, powiązane z

priorytetami

– Zmniejszenie liczby działań (połączenie w pakiety)

– Możliwość podprogramów tematycznych

Cele i priorytety ROW

• Cele II filaru WPR:– konkurencyjność rolnictwa,

– zrównoważone zarządzanie zasobami naturalnymi,

– zrównoważony rozwój terytorialny obszarów wiejskich.

• Cele mają być realizowane przez 6 priorytetów: – Wzmocnienie transferu wiedzy w rolnictwie i leśnictwie,

– Wspieranie konkurencyjności rolnictwa i żywotności gospodarstw rolnych,

– Wspieranie organizacji łańcucha żywnościowego i zarządzania ryzykiem,

– Ochrona i poprawa stanu ekosystemów zależnych od rolnictwa i leśnictwa,

– Wspieranie efektywnego wykorzystywania surowców i wsparcie dla przechodzenia na gospodarkę niskoemisyjną w sektorze rolno-spożywczym

– Potencjał miejsc pracy i rozwój obszarów wiejskich.

Nowe elementy ROW (1)

• Możliwość uwzględnienia w PROW tematycznych

podprogramów, młodzi rolnicy, małe gospodarstwa, obszary

górskie, krótkie łańcuchy dostaw

• Europejskie Partnerstwo Innowacji (EPI)

• Zmniejszenie (raczej pozorne) zestawu działań (z ok. 40 do ok.

20)

• Nowe działania PROW: instrumenty zarządzania ryzykiem,

w tym: ubezpieczenia plonów, zwierząt i roślin (obecnie

dostępne w ramach koperty PB), fundusze wzajemne oraz

nowy instrument stabilizacji dochodu

Nowe elementy ROW (2)

• Brak rent strukturalnych

• Wielofunduszowy Leader (rozszerzenie na inne

fundusze)

• Program rolno-środowiskowo-klimatyczny i

wydzielenie rolnictwa ekologicznego jako

oddzielnego działania

• Nowe kryteria dla obszarów z naturalnymi

ograniczeniami (obecne ONW)

• Kwestia 25% limitu na RŚ

Stanowisko Polski – ROW (1)

• Zwiększyć udział II filara w budżecie WPR

• Kryterium spójnościowe istotnym elementem klucza dystrybucji II filara WPR

• Podział pomiędzy PCz – jak najszybciej (programowanie)

• Budżet II filara dla Polski – co najmniej na obecnym poziomie 2007-2013

• Obszary przejściowe jak w Polityce Spójności

• VAT jako koszt kwalifikowalny

• Priorytety – lepsze uwzględnienie: wsparcia konkurencyjności przetwórstwa i gospodarstw, poprawy warunków życia, rozwoju mikro i małych przedsiębiorstw

Stanowisko Polski – ROW (2)

• Programowanie – więcej elastyczności i rozszerzenie tworzenia podprogramów z wyższym finansowaniem

• Działania – pozorne uproszczenie, zbyt duży akcent na tzw. nowe wyzwania, zwłaszcza w kontekście debaty o budżecie

• Inwestycje w środki trwałe:

– Sprzeciw dla dopuszczenia dużych firm przetwórczych

– przetwórstwo na produkty nierolnicze – tylko biopaliwa i bioenergia

• Większe zachęty dla przekazywania małych gospodarstw

• ONW – urealnić propozycję KE lub utrzymać obecne kryteria

• Zarządzanie ryzykiem – zagrożenie słabego wykorzystania


Kwestie strategiczne i programowanie

Propozycje prez. DK

•rozszerzenie celów i priorytetów wsparcia ROW o wsparcie konkurencyjności sektora przetwórstwa produktów rolnych

•wsparcie poprawy konkurencyjności wszystkich gospodarstw rolnych, nie tylko napotykających problemy strukturalne

•uproszczenie zawartości programów rozwoju obszarów wiejskich

•uproszczenie warunkowości ex-ante (sprzeciw KE)

•elastyczności dla podprogramów tematycznych, podprogram środowiskowy


Wybrane kwestie dotyczące działań EFRROW

propozycje prez. DK

•obszary o niekorzystnych uwarunkowaniach (ONU) – propozycja DK zmniejszenie progu z 66 % na 60%, możliwość stosowania mniejszych jednostek administracyjnych, wydłużenie okresu przejściowego;

•zniesienie obowiązku ograniczenia wsparcia inwestycyjnego gospodarstw o największym potencjale własnym

•przywrócenie instrumentu wsparcia działań informacyjnych i promocyjnych w ramach systemów jakości (sprzeciw KE)

•zmiany baseline dla działania RDW – usunięcie obowiązkowych wymogów gospodarowania (SMR)

Jednolita wspólna organizacja

rynków rolnych

Siatka bezpieczeństwa

• Utrzymanie „siatki bezpieczeństwa” (wszystkie obecne instrumenty), w tym:

– możliwość dodatkowego finansowania z „rezerwy” 3,5 mld EUR, znajdującej się poza WRF na lata 2014-2020 dla interwencji, prywatnego przechowywania, refundacji oraz działań nadzwyczajnych,

– rozszerzenie na inne sektory niektórych mechanizmów rynkowych (prywatne przechowywanie, utrata zaufania konsumentów),

– likwidacja kwotowania mleka i kwot cukrowych w 2015 r.

Poprawa funkcjonowania łańcucha

• Wzmocnienie współpracy w sektorach poprzez:

– możliwość obowiązkowych umów kontraktacyjnych oraz

wspólne negocjowanie cen na dostawy mleka do mleczarni

– rozszerzenie na wszystkie sektory ujęte w obecnej WORR

uznawania (obligatoryjnego) przez PCz organizacji

producentów, ich zrzeszeń oraz organizacji

międzybranżowych

– …i ich częściowe lecz warunkowe wyłączenie z prawa

konkurencji

– wsparcie dla tworzenia grup producentów w sektorze

owoców i warzyw zostanie przeniesione do II filara WPR

(element działań rozwoju obszarów wiejskich)

Zarządzanie kryzysami i ryzykiem

• Ogólna klauzula „kryzysowa” (modyfikacja intrumentów, cła), rozszerzona na wszystkie sektory ujęte w obecnej WORR

• Mechanizm wsparcia rynku związany z wystąpieniem chorób zwierzęcych dla: wołowiny i cielęciny, mleka i jego produktów, wieprzowiny, baraniny i mięsa koziego, jaj, mięsa drobiowego

• Mechanizm wsparcia związany z utratą zaufania konsumentów również dla pozostałych produktów objętych WORR

• Wsparcie instrumentów zarządzania ryzykiem (ubezpieczenia fundusze wzajemnej gwarancji i nowy instrument stabilizacji dochodów) – w II filarze

Kwestie istotne dla PL

• Utrzymanie interwencji publicznej i dopłat do prywatnego przechowywania, w tym w szczególności uaktualnienie poziomu cen referencyjnych

• Utrzymanie kwot w sektorze cukru

• Utrzymanie kwotowania produkcji mleka

• Zachowanie w odniesieniu do środków wyjątkowych oraz rezerwy przeznaczonej na sytuacje kryzysowe w sektorze rolnym, podejścia proponowanego przez KE

• Jak najdłuższe utrzymanie, zgodnie z porozumieniami międzynarodowymi, refundacji wywozowych

Kwestie istotne dla PL

• Określenie podstawowych elementów Programów „Owoce w szkole” i „Mleko w szkole” w akcie bazowym

• Kontynuacja Programu Pomocy Osobom Najbardziej Potrzebującym we Wspólnocie w ramach WPR lub Europejskiego Funduszu Społecznego

• Zapewnienie, aby zaproponowane rozwiązania w odniesieniu do organizacji i zrzeszeń producentów, organizacji międzybranżowych, nie wywierały negatywnego wpływu na konkurencyjne funkcjonowanie jednolitego rynku

Główne obszary dyskusji

• Poziom cen referencyjnych (determinuje interwencję publiczną i dopłaty do prywatnego przechowywania):

– PREZ DK zaznaczyła, że kwestia wymagać będzie rozstrzygnięć politycznych

• Kwoty w sektorze cukru

• Uznawanie przez p.cz. organizacji producentów, ich zrzeszeń i organizacji międzybranżowych:

– PREZ DK zaproponowała uznawanie dobrowolne

• Automatyzm działań interwencyjnych

• Definicja bydła dorosłego

• Uprawnienia Rady do ustalania cen referencyjnych, kwot wsparcia

Główne obszary dyskusji

• Uznawanie przez p.cz. organizacji producentów, ich zrzeszeń i organizacji międzybranżowych:

– PREZ DK zaproponowała uznawanie dobrowolne

– przeciwko obowiązkowemu uznawaniu: 11 p.cz.

– przeciwko dobrowolnemu uznawaniu: 9 p.cz.

– w stanowisku PL zwraca się uwagę na ryzyko negatywnego wpływu na konkurencyjne funkcjonowanie jednolitego rynku (np. ryzyko segmentacji na rynki krajowe), dlatego też zmiana zaproponowana przez PREZ DK jest istotna w odniesieniu do organizacji międzybranżowych i PL ją popiera.

Harmonogram dalszych prac nad reformą WPR

• 22 listopad 2012 – Rada Europejska – kompromis w sprawie WRF (?)

• 28-29 listopad 2012 – częściowe stanowisko Rady UE (rolnej) w sprawie 4 projektów legislacyjnych WPR (???)

• 14 grudzień 2012 – złożenie do tłumaczenia poprawek kompromisowych w COM AGRI PE

• k. stycznia 2013 – głosowanie w COM AGRI PE

• k. lutego / p. marca 2013 – przyjęcie stanowisk PE na sesji plenarnej

• 2-ga poł. marca 2013 – początek negocjacji trójstronnych Rady, PE i KE w sprawie reformy WPR

Dziękuję za uwagę

[email protected]

Departament Unii Europejskiej i Współpracy Międzynarodowej Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

mailto:[email protected]

Wspólna Polityka Rolna w nowym okresie programowania: założenia, wybrane elementy, stan prac

Documents