Top Banner
WORCESTER ABAN NSUKUU NHYEHYԐEƐ NWOMAWA 2018-2019 www.worcesterschools.org Yɛpa wo kyɛw Hyɛ wei nso: Wode wo nsɔano bɛhyɛ krataa a ԑwNwomawa yi akyi aseԑ na wode aba sukuu.
74

worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

Feb 24, 2023

Download

Documents

Khang Minh
Welcome message from author
This document is posted to help you gain knowledge. Please leave a comment to let me know what you think about it! Share it to your friends and learn new things together.
Transcript
Page 1: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

WORCESTER ABAN NSUKUU

NHYEHYԐEƐ NWOMAWA

2018-2019

www.worcesterschools.org

Yɛpa wo kyɛw Hyɛ wei nso: Wode wo nsɔano bɛhyɛ krataa a ԑwↄ Nwomawa yi akyi aseԑ na wode aba sukuu.

Page 2: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

Worcester Aban Nsukuu Asranaa/Akyerԑnda 2018-2019

OBUBUO (NOVEMBER) 2018 ƆPԐNIMAA (DECEMBER) 2018 ƆPԐPƆN (JANUARY) 2019

S M T W T F S S M T W T F S S M T W T F S

1 2 3 1 1 2 3 4 5

4 5 6 7 8 9 10 2 3 4 5 6 7 8 6 7 8 9 10 11 12

11 12 13 14 15 16 17 9 10 11 12 13 14 15 13 14 15 16 17 18 19

18 19 20 21 22 23 24 16 17 18 19 20 21 22 20 21 22 23 24 25 26

25 26 27 28 29 30 23 24 25 26 27 28 29 27 28 29 30 31

30 31

2018 August 23, 2018 and August 24, 2018

Akyerԑkyerԑfoɔ/Dwumadifoɔ Ashaseԑ Da

August 27, 2018- Sukuu Ashaseԑ Da a’ Edikan

August 30, 2018 PreK-Mɔdɔmaba Sukuu Ashaseԑ Da a’ Edikan

September 3, 2018- Labor Day

October 5, 2018 - Staff Development (Ahwԑsofoɔ Nkɔsoɔ Da)

October 8, 2018 - Columbus Day

November 12, 2018 - Veterans’ Day

Nov. 21, 2018 - Nov. 23, 2018 - Thanksgiving

December 24, 2018 - January 1, 2019 - Sukuu Ahomegyeda

2019 January 1, 2019 - New Year’s Day (Afrinshia Da)

January 21, 2019 - Martin Luther King

February 18, 2019 - Presidents’ Day

Feb. 19, 2019 - Feb. 22, 2019- Winter Vac (Awɔberԑ Ahomegyeԑ)

April 15, 2019 - Patriots’ Day

April 16, 2019 – April 19, 2019 – (Ahuhuberԑ) Spring Vacation

May 24, 2019

Awieyԑfoɔ Asuafoɔ Sukuu Da a’etwa toɔ

May 27, 2019 - Memorial Day

*June 10, 2019 – Asuafoɔ Sukuu Da a’etwa toɔ

= ԐDA A’ YENI SUKUU NSHYESHYԐYԐ DA BIARA ԐMA ASUAFOƆ

*Ԑda a’yatu asi hɔ sԑ sukuu bԑba awieyԑ yi betumi asesa sԑ yԑde sukyerԑmma atɔyԑ a’yԑbԑto sukuu mu nyinaa yԑ mfatohoo a’.

Nkyekyԑmuu Ahyԑda: Obubuo 2, 2018 Ɔpԑpɔn 18, 2019 Oforisuo 5, 2019 Ayewohumumɔ 10, 2019 awieyԑ da

school

Worcester Aban Nsukuu no yԑ pԑpԑԑpԑyc wɔ akwanyama mu/AFFIRMATIVE ACTION EMPLOYER/sukuu nteteԑbea na y’ԑnyԑ nyiyimu, ԑnfa ho ne baabia wo firi, w’ahosuo, wobɔbrԑ,

wonfie, wo nyamesom, ɔman a wo firi so, sԑnea wo hunu wo bɔɔbrԑ fa, w’awareԑ tebea, wonteaseԑ wɔ ɔbaa ne barima nhyiamu ho, dԑmdie anaa wo nni baabi te. Worcester Aban Nsukuu nam

pԑpԑԑpԑyɔ so ma adwumamu kwan san wɔ dwumadie ahodoɔ bebree fa nneԑma ahodoɔ, adwumamu nteteԑ ne nsaano nnwuma nteteԑ ho. Sԑ wo pԑ nsԑm anaa nsԑmmisa bi anoyie afa pԑppԑpԑ

yԑ akwanya/AFFIRMATIVE ACTION ho a, wo ne adwumayԑfoɔ whԑsofoɔ panyin no ԑni nkitaho wɔ 20 Irvin Street, Worcester, MA 01609, 508-799-3020.

KITAWONSA (JULY) 2019

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

KƆTƆNIMMA (MAY) 2019 AYԐWOHOMUMƆ (JUNE) 2019

S M T W T F S S M T W T F S

1 2 3 4 1

5 6 7 8 9 10 11 2 3 4 5 6 7 8

12 13 14 15 16 17 18 9 10 11 12 13 14 15

19 20 21 22 23 24 25 16 17 18 19 20 21 22

26 27 28 29 30 31 23 24 25 26 27 28 29

30

OFORISUO (APRIL) 2019

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30

ƆBԐNEM (MARCH) 2019

S M T W T F S

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28 29 30

31

OGYEFUO (FEBRUARY) 2019

S M T W T F S

1 2

3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23

24 25 26 27 28

AHININME (OCTOBER) 2018

S M T W T F S

1 2 3 4 5 6

7 8 9 10 11 12 13

14 15 16 17 18 19 20

21 22 23 24 25 26 27

28 29 30 31

ԐBO ( SEPTEMBER) 2018

S M T W T F S

1

2 3 4 5 6 7 8

9 10 11 12 13 14 15

16 17 18 19 20 21 22

23 24 25 26 27 28 29

30

ƆSANNAA (AUGUST) 2018

S M T W T F S

1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15 16 17 18

19 20 21 22 23 24 25

26 27 28 29 30 31

Page 3: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

SUKUU MMOAYƐFOƆ

Ɔmanpanin Joseph M. Petty – Titenani

John L. Foley - Titenani Abɛdiakyire

Dianna L. Biancheria

Dante A. Comparetto

Molly O. McCullough

John F. Monfredo

Brian F. O’Connell, Anidie mu

i

Page 4: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

SUKUU PANINI NKRATOƆ

Worcester Aban Nsukuu de ahomeka reda adi yɛn krataa a ɛyԑ sukuu Nhyehyɛeɛ Nwomawa ma afe 2018-2019 no. Yɛde rekyerɛ asukuufoɔ, awofoɔ ne ahwɛsofoɔ yɛn nhyehyɛeɛ ne y’akwan a edi mu wɔ sukuu dwumadie no mu. Yɛda mo ase sɛ moakenkan krataa yi. Yɛresrɛ mo sɛ, mobɛhwɛ so de atoto daakye nsɛmsɛm ho. Yɛresrɛ mo nso sɛ mobɛkenkan saa krataa yi yie ɛfiri sɛ aferasɛɛ deɛ no ne afe woyi deɛ ɛnnyɛ adekorɔ, ɛnti yɛserɛ mo sɛ mo nkenkan no yie paa. Mo mma yɛn nyinaa nya awerɛhyɛmu sɛ afe woyi, 2016-2017 bɛyɛ yie paa. Sukuu Hwԑsofoɔ PaninPaa Maureen F. Benienda Nsheshyԑyԑ afoforɔ anaa nsakraeԑ a y’ԑde aka ho wɔ 2018-2019 afrinshia mu. Sukuu Panin Maureen F. Binienda

Nsheshyԑyԑ Nsesaeԑ/Nsakraeԑ Foforɔ Sukuu Beaԑ Atuo Abraeԑ Ho Nsemsem 66666. 6666666666.16 Asuafoɔ Ayaresem/Akwahosem Mmoa a’yԑwɔ ma asuafoɔ6666666.. 41 Nwomasua Soronko666666666666666666666666. 46

Ntoasoɔ Sukuu Awieԑ Ahiadeԑ Ho Nsheshyԑyԑ........................................................ ..57

Ii

Page 5: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

NWOMA YI MU NSƐM NHYEHYEƐ

Ɛdintwerɛ ................................................................................................................................................ 1

Dr James Garvey Awofoɔ Nkransԑm Asoeԑ ............................................................................................... 1

Mfitiaseɛ (k-6 )......................................................................................................................................... 2

Massachusetts Sukuu Yadeԑ Ahobammɔ Ahiadeԑ ma Sukuu Afe 2018 – 2019 .......................................... 2

Ɔpԑ mu nsakraeԑ ho nhyehyԑeԑ....................................................................................................................3

J-1 Tumikrataa a wɔdetena obi man mu……………………………………………………………………………….........….….....5

SukuuKwanpԑ Nyiyimu……………………………………………………………………………………………………………….........…...6

Sukuu Afadeɛ/ Ataadeԑ Nhyehyɛeɛ A Ɛnyɛ Ɔhyɛ……………………..........…………………………………………..........…..6

Asuafoɔ Afadeɛ/Ataadeԑ Ho Nhyehyɛeɛ ................................................................................................... 7

Worcester Technical High School Adwumayԑbea Ne Wɔn Afadeԑ/ Ataadeԑ Ho Nhyehyԑeԑ ....................... 7

Tɛlɛbihyin So Dawurobɔ Ho Nhyehyɛeɛ .................................................................................................... 7

Nyetomu ho Nhyehyɛeɛ ........................................................................................................................... 8

Anohobabɔ Ne “Kommyɛ Berɛ” Ho Nhyehyɛeԑ ....................................................................................... 8

Intanɛte Bammɔ Ne Neɛma A Wɔyɛ Ho Nhyehyɛeɛ .................................................................................. 8

Sԑ Wɔde Intanԑt Reyԑ Ade Foforɔ A Ԑmfata .............................................................................................. 8

Mmɔfra A W’ɔkɔ Ntanɛt So Kokoamu Ahobanbɔ Mmra (COPPA) ……………………………………………………………10

Abɔdeɛ-Mu-Nyansapɛ Laabo Bammɔ …………………….....................................................……..............…….…..11

Ahobanbo Nhyehyԑeԑ…………………….............................................................................…….............………....11

Wantwiwantwi Nsɔano Ɛne Ɛmerɛaseɛ ……………………......................................................….....………….…....11

Ahobanbɔ Afidie A Etwa Mfonyini Wɔ Sukuu Mu….....................................................……........……….….......11

Whrenwhren/Mpofirimu Nhyehyeɛ ….....................................................……........……................................12

Asuafoɔ Nkorabea….....................................................…….....................................……................................12

Osuani Bi Hwehwɛ Wɔ Berԑ A Sukuu Rekɔso ….....................................................…….................................12

Wɔn A Wɔbɛsra Sukuu No….....................................................…..............................….................................13

Sԑdeԑ Wɔsi Bԑhwԑ Teaseɛnam….....................................................…...........................................................13

Mmara Kwan So Nhyehyԑeԑ….....................................................…............................................................ 14

Nyiyimu nni hɔ….....................................................….................................................................................. 14

Ɛnna Mu Ateetee….....................................................…............................................................................. 14

Ɔbaa ne Ɔbarima nna ho Ateeteԑ….............................................................................................................14

Mmara A Ɛtia Basabasayɛ…........................................................................................................................ 15

Mmɔfra Ateeteeԑ…..................................................................................................................................... 16

Yɛretu Nnubɔne Ase Wɔ Sukuu Mmeaeɛ…..................................................................................................16

Akodeɛ A Wɔde Hyɛ Wɔn Ho – Wɔbra No Wɔ Sukuu Afanaa Nyinaa………………………………………………………16

Mmɔfra A Wɔdeda Mmɔntene So Nwomasua…..........................................................................................17

Nhyehyԑeԑ A Ԑfa Awofoɔ Asoyie Ԑfa Ɔbaa Ne Barima Nna Mu Nsԑm Adesua Ho……………………………………18

Afenhyia Nkaeɛ A Wɔde Bɔ Awofoɔ/Ahwɛfoɔ Wɔ Bammɔ A Ɛfa Nsakraeɛ A Ɛwɔ Asuafoɔ

Fahodie Mmara Ho (PPRA). …......................................................................................................................19

Nyiyimu Mmoa….....................................................…..................................................................................19

Mmɔnaatofoɔ Ho Krataa Kԑseԑ….................................................................................................................19

Osuani Ho Nkrataa…....................................................................................................................................19

Sukuuni Biara Di Nkunim Mmra…………………………………………………………………………………………………..............25

Mmra A Ɛfa Nneɛ Ho……………………………………………………………………………………………………………………………….26 Adwenpɔ.....................................................................................................................................................26

Sukuu No Asotwee A W’ɔtumi De Ma..........................................................................................................27

Nneɛ A Ɛmma Nwumadie Nkɔso..................................................................................................................28

Ahunahuna Ɛne Ateetee..............................................................................................................................34

Akansifoɔ Ne Wɔn A Wɔde Wɔn Ho Hyɛ Sukuu Dwumadie Mu Ne Titire………………………………………………...36

Etire Ho Ne Adwene Mu Pira Wɔ Sukuu Dwumadie Ahodoɔ A Ɛmfa Adesua Ho……………………………………..37

Ntenesoɔ A Yɛde Ma Sukuu Nkwadaa Wɔ Mmara 504 Ɛne ADA………………………………………………………….....39

Sukuufoɔ A W’ɔwɔ Dɛmdie Ɛne/Anaa Y’ɛsusu Sɛ W’ɔwɔ Dɛmdie Na W’ɔregye Nwomasua Soronko

Nwumadie………………………………………………………………………………………………………………………………………........39

Sukuu Mu Haw Ahodoɔ Nsiesie Kwan A Yɛfa So……………………………………………………………………………………..40

iii

Page 6: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

Apɔmuden Som Ahodoɔ Ma Asuafoɔ41

Apɔmuden ho Nhyehyɛeɛ………………………………………………………………………………………………………….….41

Nkyerɛkyerɛmu Fa Sukuu Apomudene/Apomudene Adwumayɛ A Y’ɛde Ma………………………………..41

Sukuu Apomudene Afutufoɔ Abadwakuo……………………………………………………………………………………..41

Yɛnsusuiɛ Wɔ Kwan Pa A Yɛfa So De Bɔtɔ Sɛn Yɛn Akyi…………………………………………………….…………...42

Asuafoɔ a Wɔnyem Akwannya…………………………………………………………………………………………………..….42

Kaa Ho Asԑm…………………………………………………………………………………………………………………………….42

Kaa Nsɛm Ho Nhyehyɛeɛ……………………………………………………………………………………………………………...42

Akwannya A Ɛwɔ Kaa Foro Ho...........................................................................................................43

Asuafoɔ A Wɔsesa Wɔn Sukuu…………………………………………………………………………………………………......43

Akwankyerԑ ne Akyerԑkyerԑ Ma Asuafoɔ a Wɔnni Baabi Teԑ………………………………………………………...43

Kwansini Mmienu Ho Asɛm……………………………………………………………………………………………………….....43

Beaeɛ A Sukuu Bɔɔso Gyina Ne N’akwan……………………………………………………………………………………....44

Sukuu Bɔɔso Mforoeɛ………………………………………………………………………………………………………………….…44

Mmoa A Wɔde Ma Asuafoɔ.........................................................................................................45

Nkorabata A Esua Mmɔfra Ho Nsɛm..................................................................................................45

Ɔfa 504-Amerikafoɔ A W’adi Dԑm Nhyehyԑeԑ Nnwuma....................................................................45

Adesua Sononko.................................................................................................................................46

Ɔkwan A Wɔfa So Fa Obi Adwuma Mu Ne Ho Nsԑm..........................................................................48

Efie ne Ayaresabea Nhyehyԑeԑ..........................................................................................................48

Efie Sukuukɔ.......................................................................................................................................49

Adesua Ho Nhyehyԑeԑ................................................................................................................50

Fie Adwumayԑ Ho Nhyehyԑeԑ............................................................................................................50

Ɔkwan A Wɔfa So De Sukuu Nwoma Ma Asuafoɔ..............................................................................51

Nhyehyԑeԑ A Ԑda Osuani Bi Animkɔ Ho Ne Titire...............................................................................51

Adesua Mu Ntorɔtwa.........................................................................................................................52

Nhyehyɛeɛ A Ɛda Sukuu Mmaeԑ Ho..................................................................................................52

Nsrahwɛ Akwantuo Ho Nhyehyɛeԑ....................................................................................................56

Animuonyamhyɛ/Mmɔdenmmɔ Nhyehyɛeԑ......................................................................................56

Sɔhwԑ A Edi Mu Yie............................................................................................................................56

Ntoasoɔ Sukuu Awieԑ Ahiadeԑ...........................................................................................................57

MCAS Anibereso Nsrɛ Nsheshyɛyɛɛ……………………………………………………………………………………………….59

Massachusetts Suapon Ne Kollege Mqdenbq Ahiade Bia Wohia Ansaa Na Wanya Kwan………………60

Nkɔanimu Ntotoeԑ Nhyehyɛeɛ……………………………………………………………………………………………………….60

Adesua Mmɔdenmmɔ Nkyekyԑmu ‘Grade Point Average’……………………………………………………………..61

Kodege Adesuadeɛ Afa A Asuafoɔ A Wɔwɔ Ntoasoɔ Mu Yɛ………………………………………………………......61

Nsԑm Titire A Ԑfa Sukuu Ho……………………………………………………………………………………………………....61

Sukuu Bue So Twentwɛne/Ntɛm Pɔn/Sukuu Ntwamu Nhyehyɛeɛ………………………………………………....61

Anɔpa Sukuu Bue A Wɔtwentwɛne So…………………………………………………………………………………………...62

Awofoɔ Ne Mpɔtamu……………………………………………………………………………………………………….……....62

Sukuu Ɔwofoɔ Afutuo Agyinatukuo……………………………………………………………………………………………....63

Adesua Sononko Awofoɔ Afutuo Baasonfoɔ Kuo…………………………………………………………………………...63

Atuwohoakyɛ Adwumayɛfoɔ Ho Mmara………………………………………………………………………………………..64

Worcester Aban Nsukuu Mansini Dawurubɔ Nnwuma Ho Nhyehyɛeɛ…………………………………………...65

Ahomatorofoɔ (Telefon) Nɔma Ahodoɔ…………………………………………………………………………………….66

Worcester Aban Nsukuu Mansini Dawurubɔ nnwuma ho Nhyehyɛeɛ …………………….Inside Back Cover

Policy Handbook Sign Off......................................................................................................Back Cover

Asraanaa (Calender)..................................................................................................Inside Front Cover

Sukuu Mmoayɛfoɔ (School Committee).............................................................................................. i

Sukuu Panin Nkrasem...................................................................................................................ii

iv

Page 7: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

1

EDINTWERԐ

Sԑ obi pԑ sԑ ɔde osuani bi ba Worcester Aban Nsukuu mu a, ԑsԑ sԑ onii korɔ no de Adansedie nwoma a edidi soɔ yi ba. Deԑ ԑsi so gyinaeԑ sԑ:

1. Da a wɔwoo no anaa akwantuo krataa.

2. Ɔhwԑfoɔ a mmara ma no tumi (Ԑsԑ sԑ mpaninfoɔ bi a ԑnyԑ wɔn yafunu mu ba ne abɔfra no na

mmom wɔne abɔfra no teԑ nya tumi a enni hɔ daa bi wɔ abɔfra no so a Worcester Probate Court

foɔ na ԑde ama no.

3. Obi a ɔte Worcester (adansedie nwoma a ԑkyerԑ sԑ otua nkanea ne nsuo toɔ, drɔba lanses,

baabi a’wɔteԑ awowasie nwoma, ne ade) anaasԑ ADANSEDIE A EDI MU KRATAA a ԑkyerԑ

EFIE A SUKUUNI NO TE MU.

4. Yadeԑ ahobammɔ ho adansedie a Mantam no agye ato mu.

5. Sԑ wobԑnya a, adanseԑ nwoma a ԑfiri sukuu a na abɔfra no kɔ mu.

Mmɔfra a wɔnni fie te mu a McKinney Vento Onni-baabi-teԑ Mmoa Dwumadie gye wɔn to mu no, enhia sԑ wɔde Yadeԑ Ahobammɔ ho adansedie nwoma biara ka wɔn nkrataa ho.

MMƆFRA NTƆTƆFEEWA SUKUU – GYINAPԐN 6

Asuafoɔ no nyinaa (mmɔfra ntɔtɔfeewa kɔsi gyinabea 6) a wɔrebԑtwerԑ wɔn din foforɔ anaa wɔrehwehwԑ sԑ wɔbԑfiri Worcester Nsukuu yi bi mu akɔ foforɔ mu no, ԑsԑ sԑ wɔde wɔn nkrataasԑm no fa Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nkransԑm Asoeԑ hɔ.

Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nkransԑm Asoeԑ hɔ adwumayԑfoɔ no: • Kyerԑkyerԑ Awofoɔ/Ahwԑfoɔ no Nhyehyԑeԑ a ԑfa osuani/sukuuni no dwumadie ho wɔ sukuu a

ɔrekɔ mu no ho.

• Wɔboa Awofoɔ/Ahwԑfoɔ ma wɔtumi nya Adesua bea a ԑbԑfata wɔn mmɔfra no sԑdeԑ abɔfra no

su ne ne tebea teԑ.

• Wɔboa Awofoɔ/Ahwԑfoɔ ma wɔhunu Sukuu no nhyehyԑeԑ a ԑfa nneԑma a wɔbԑdi kan ayԑ ansa

na wɔn mma anya kwan akɔ sukuu no bi. Ebi ne: Abɔfra no awoda ho adansedie nwoma; Yadeԑ

Ahobammɔ nwoma; afiefie mu kasa Nhwԑhwԑmu Krataa a ԑsԑ sԑ wɔnya; ayarehwԑ ho nsakyibaa

ne deԑ ԑkeka ho.

• Wɔboa yiyi nsԑm a ԑfa sukuu no nhyehyԑeԑ ahodoɔ ho.

• Mantam ne Aban nhyehyԑeԑ ahodoɔ hwehwԑ sԑ sukuu biara bԑhunu kasa anaa nkasaeԑ ahodoɔ

a wɔka wɔ sukuuni biara fie sԑ ԑbԑyԑ na w’ahu wɔn kasa ahiadeԑ. Sԑ wɔka kasa bi a ԑnnyԑ Brɔfo

kasa wɔ fie hɔ a, ԑsԑ sԑ Mansini no toa nhwehwԑmu a ɔreyԑ no so hwԑ sԑ akwadaa no yԑ obi a

ɔresua Brɔfo kasa na w’atumi de sukuuni no ato dwumadie a ԑfata no mu na aboa n’adesua.

Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nkransɛm Asoeɛ. Wɔbue no Afe mu no nyinaa firi Dwoada kɔsi Fiada.

Anɔpa 8:30 kɔsi Anwummerɛ 4:00 768 Main Street

SHATTUCK BUILDING JACOB HIATT COMPLEX

Ahomatorofoɔ (508) 799-3299 (508) 799-3068 (508) 799 3069

Page 8: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

2

GYINAPԐN 7 KƆSI 12

Sukuufoɔ a w’ɔyɛ foforɔ wɔ yɛn kuro yi mu wɔ gyinapɛn 7-8 mu no twerɛ wɔn din wɔ Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nsɛm atenaeɛ hɔ. Sukuufoɔ foforɔ a wɔn wɔ gyinapɛn 9-12 no wɔ ho kwan sɛ wɔ twerɛ wɔ din wɔ wɔn ntoasoɔ sukuu mu. Ɛsɛ sɛ wɔn a w’ɔbɛsua Brɔfo no wie wɔn dintwerɛ wɔ Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nsɛm Atenaeɛ hɔ. Sukuufoɔ a wɔn wɔ gyinapɛn 7-12 mu a Wɔn resesa wɔn sukuu wɔ Worcerster Aban Nsukuu mu no bɛgyina wɔn akyirakwan so ayɛ saa wɔ adantamuu anaa ntoasoɔ sukuu a ɛsɛ mu.

Massachusetts Sukuu Yadeԑ Ahobammɔ Ahiadeԑ ma Sukuu Afe 2018 – 2019

Mmɔfra Hwԑ/

Ntɔtɔfeewa Kinagaati Gredi 1-6 Gredi 7-12

Hepatitis B Ma Mprԑnsa

Ma Mprԑnsa

Ma Mprԑnsa Ma Mprԑnsa

DTaP/DTP/Td/ T dap

Ma mmoro Mprԑ

nnan DTaP/DTP Ma Mprԑ nnum

DTaP/DTP Mmoro Mprԑ nnan

ma DTaP/DTP anaa Mmoro Mprԑ

mmiԑnsa ma TD

Mmoro Mprԑ nnan

ma DTaP/DTP anaa Mmoro Mprԑ

mmiԑnsa ma TD; ԑne Tdap Prԑko

Polio

Mmoro Mprԑnsa

Mmoro Mprԑ nnan

Mmoro Mprԑnsa

Mmoro Mprԑnsa

Hib

Baako kɔpem ԑnnan N/A N/A N/A

MMR Ma Prԑko Ma Mprԑnu Ma Mprԑnu Ma Mprԑnu

Varicella

Ma Mprenu

Ma Mprԑnu

Ma Mprenu

Ma Mprenu

Sukuufoɔ a w’ɔnni nkrataasɛm papa biara fa nnuro a y’ɛfa de bɔ yɛn ho ban firi nyarewa ahodoɔ bi ho no, y’ɛbɛyi wɔn afiri mu kɔpem sɛ wɔ de adansedie a ɛfa nnuro a y’ɛfa de bɔ yɛn ho ban firi nyarewa ahodoɔ ho bɛba (105 102 CMR 7.07 ɛne 105 CMR 220.00). Sɛ abɔfra bi ntumi mmɔ nfa ahobanbɔ nnuro yi esane apomudene nsɛm bi nti a, (ohia nkrataasɛm firi n’edɔkota hɔ afe biara) anaa sɛ ɔwofoɔ bi ampene so amma n’eba anfa nnuro a yɛde bɔ y’ɛnho ban firi nyarewa ahodoɔ bi nom ho esane ɛsom anaa gyindieɛ bi nti a (ohia krataa a ɔwofoɔ nsa hyɛ aseɛ afe biara), y’ɛmma kwan mma sukuufoɔ a wɔmɔɔ w’ɔnho ban no mma sukuu sɛ y’areɛ biara a ɛka nea wɔmɔɔ w’ɔnho ban ntiaeɛ no bi ba a (MGL c. 111. & 3, 6, 7, 109, 110, 112 ɛne 105 CMR 300.000

• Apomudene mu nwhewhɛmu nkrataasɛm ho hia ma sukuufoɔ nyinaa ansana w’awura Pre-K

ɛne/ anaa mmɔtɔfoa (105 CMR 460)

• Apomudene mu nwhewhɛmu nkrataasɛm ho hia ma sukuufoɔ nyinaa ansana w’awura

gyinapɛn K, 4, 7 ɛne 9, ɛne afe biara ma agokansie foɔ nyinaa

Apomudene atenaeɛ a ɛma nyarewa bi mo ahobanbɔ nnuro wɔ Dr. James L. Garvey Awofoɔ Nsɛm Atenaeɛ (PIC), 766 Kwantenpɔn so. RN ma ahobanbɔ nnuro wɔ ɔman no afanaa nyinaa mu a wo rentua sika biara. Y’ɛpa wo kyɛw whɛ WPS ntanɛt no so whɛ mmerɛ a w’ɔdi w’ɔnwuma anaa frɛ Awofoɔ Nsɛm Atenaeɛ hɔ wɔ 508-799-3194.

Page 9: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

3

Edintwerԑ Ho Nhyehyԑeԑ

Mfiaseԑ (K-6)

Osuani biara a ɔsua adeԑ wɔ Worcester Aban Nsukuu mu no, ԑsԑsԑ ɔhwԑ sԑ ɔte Borɔno a ԑwɔ

Mansini a sukuu no wɔ mu no. Afei saafoɔ no wɔ ho kwan sԑ, (sԑ wɔbԑnya kwan wɔ sukuu no mu deԑ

a) wɔkɔ Magnet sukuu ahodoɔ ennum a ԑwɔ kuropɔn a wɔte mu no mu bi. Ԑsԑ sԑ wɔhwehwԑ mu

hunu sԑ saa sukuu no pene nhyehyԑeԑ a Worcester Public School Deisolation Plan no ayԑ nyinaa so

ansa na wɔakɔ bi. Sukuu nsia a ԑwɔ kurɔpɔn no mu no nie: (1) Chandler Magnet School; (2) City

View Discovery School; (3) Jacob Hiatt Magnet School ; (4) Norrback Avenue School, (5) Worcester

Arts Magnet School. Sԑ ԑkwan da hɔ a’ Nfitiaseԑ sukuu asuafoɔ a’wɔn te North Ɔuadrant betumi ashԑ

sukuu ase wɔ North Ɔuadrant Magnet Sukuu ne Roosevelt Sukuu. Osuani bi bԑtumi afa nhyehyԑeԑ a

wɔfrԑ no “Voluntary Controlled Transferred Policy” asesa sukuu a ɔkɔ. Ansa na ɔbԑnya saa akwanya

asesa sukuu a ɔkɔ no, ԑsԑ sԑ wɔhwԑ sԑ ka a ɔrekɔ akɔka sukuu no ho no ԑnnha mmara nsԑm, na afei

nso ԑkwan da hɔ.

Mfinfini (Gyinapԑn 7-12) Sukuuni bɛtumi agyina n’esukuu mansini so na wakɔ ntoasoɔ sukuu a ɛwɔ n’emantamuu mu. Eyi gyina beaɛ a

na sukuuni no teɛ ɛberɛ a y’ɛrefa no sukuu mu no, gyesɛ ɔwofoɔ/ɔwhɛfoɔ abisa ɛkwan soronko na mansini no

mpanyinfoɔ ama no kwan sɛ ɔnkɔ sukuu foforɔ. Worcester Nsano Nwuma Ntoasoɔ Sukuu mu akwanya gyina

nhyehyeɛ a ɛfa akwanbisa ɛne nyiyimu a Mantam no Asoeɛ a ɛwhɛ Nwomasua so no ma ho kwan.

Ɔpԑ Mu Nsakraeԑ Ho Nhyehyԑeԑ

I. Nhyehyԑeԑ A Ԑwɔ Hɔ Ma Deԑ Ɔpԑ Sԑ Ɔsesa Ne Skukuu Firi Mansini A Ɔte Mu No Mu.

Wɔ Worcester Aban Nsukuu nhyehyԑeԑ mu no, ԑsԑ sԑ osuani biara kɔ sukuu wɔ Borɔno a ɔte soɔ wɔ Mansini a ɔte mu no mu. Sԑ osuani bi mpԑ no saa a, Ɔpԑ Mu Nsakraeԑ ho Nhyehyԑeԑ yi nko ara na ԑbԑboa no. Saa nhyehyԑeԑ no na ԑma osuani kwan ma ɔsesa Mfiaseԑ, Mfinfini anaa Ntoasoɔ sukuu anaa sԑ ԑtumi ma no kwan ma ɔkɔ Kuropɔn sukuu bi mu. Na ԑno mpo no nhyehyԑeԑ a ԑwɔ ho na edidi soɔ yi:

a. Ԑsԑ sԑ ԑkwan wɔ sukuu a ɔpԑ sԑ ɔkɔ no mu.

b. Mfiaseԑ, Mfinfini anaa Ntoasoɔ sukuu a dɔm kumaa no ɔha nkyԑmu dɔɔso sene Kuropɔn no

nyinaa wɔ Bosome Du ne da a ԑdi kan afe biara mu no, wɔde saa akwansideԑ yi bԑyԑ adwuma.

1. Wɔremma dɔm kumaa asuafoɔ kwan ma wɔnsesa nkɔ sukuu a dɔm kumaa dɔɔso sene

kuropɔn no nyinaa wɔ afe biara, Bosome Du ne da a ԑdi kan.

2. Wɔremma dɔm kԑseԑ asuafoɔ kwan ma wɔnsesa mfiri sukuu a wɔwɔ mu no, gye sԑ sukuu

a ɔrefiri mu akɔ no pene so. Afei sukuu a wɔregye no, ԑnam sԑ wɔwɔ dɔm kumaa a

wɔdɔɔso boro ɔha mu nkyԑmu du nnum, boro kuropɔn dɔm kumaa deԑ soɔ nti, wɔhia

saafoɔ no.

3. Asuafoɔ no dɔm kumaa ne dɔm kԑseԑ mu biara wɔ ho kwan sԑ wɔkɔ kuropɔn sukuu anaa

ntoasoɔ sukuu. Ansa na osuani bi benya saa kwan no, gye sԑ saa sukuu no gye nhyehyԑeԑ

no to mu.

Page 10: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

4

c. Mfiaseԑ, mfinfini ne ntoasoɔ sukuu a wɔwɔ dɔm kumaa a ԑnnuru kuropɔn no deԑ wɔ Bosome

Du ne da a ԑdi kan afe biara mu no, akwansideԑ ni:

1. Dɔm kԑseԑ asuafoɔ no rennya kwan nsesa nkɔ sukuu a dɔm kumaa no ɔha mu nkyԑmu no

nnuru kuropɔn deԑ wɔ Bosome Du ne da a ԑdi kan afe biara mu.

2. Dɔm kumaa asuafoɔ no rennya kwan nsesa mfiri sukuu a wɔwɔ mu no mu, gye sԑ sukuu a

wɔrefiri mu akɔ no gye to mu na sukuu a wɔregye wɔn no, ԑnam sԑ wɔwɔ dɔm kumaa no

ɔha mu nkyԑmu a ԑnnuru dunum na ԑnnuru kuropɔn dɔm kumaa no ɔha mu nkyԑmu.

3. Asuafoɔ no, dɔm kumaa ne dɔm kԑseԑ no mu biara wɔ ho kwan sԑ wɔkɔ kuropɔn sukuu

anaa ntoasoɔ sukuu. Ansa na obi bԑnya saa kwan no, gye sԑ saa sukuu no gye nhyehyԑeԑ

no to mu.

d. Sԑ obi firi ne pԑ mu bisa sԑ ɔbԑsesa ne sukuu a, ansa na wɔbԑma no kwan no, gye sԑ onii no

de oduyԑfoɔ nkrataa a ԑkyerԑ sԑ ɔwɔ nnipadua mu sintɔ bi anaa w’adi dԑm sononko bi.

e. Sipanis kasa-dodoɔ-sua, Enyiresi Kasa Nhyehyԑeԑ, ne Nwomasua Nhyehyԑeԑ Sononko yԑ

adeԑ a wɔkyerԑ wɔ sukuu binom mu. Osuani biara a ɔwɔ ɔpԑ sԑ ɔbԑsua eyinom mu biara bi no,

wɔde no bԑkɔ sukuu a ɔbԑnya kwan asua saa adesua a ɔpԑ no bi.

f. Sԑ osuani bi tu firi deԑ ɔte kɔtena baabi foforɔ na sԑ ɔwɔ Gyinabea 6, 8 anaa 12 na sԑ sukuu

panin bԑma no kwan a, onii korɔ no, sԑ ɔte Worcester nko ara deԑ a, ɔbԑtumi ɔwie gyinabea

korɔ a ɔwɔ wɔ saa afe no mu ansa na w’asesa ne sukuu.

g. Asuafoɔ a wɔhwehwԑ sukuu a ԑnni Worcester Mansini no mu anaa wɔ Worcester

Nsanodwuma Ntoasoɔ Sukuu no, ԑsԑ sԑ wɔtumi wie sukuu a wɔkɔ no wɔ afe no mu.

II. Akwan Hodoɔ A Wɔfa So Bisa “Ɔpԑ Mu Nsesaeԑ”

a. Wobԑnya Adebisa Nkrataa ne Nhyehyԑeԑ Nsԑm wɔ Bea a Awofoɔ gye Nkransԑm anaa

Adesuabea ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea:

Parent Information Center: (508) 799-3194 Burncoat/South Quadrants: (508) 799-3264 Doherty/North Quadrants: (508) 799-3221 * Technical Quadrant: (508) 799-3499

* Sԑ obi rehwehwԑ Adebisa Nwoma akɔ Worcester Nsanodwuma Ntoasoɔ Sukuu a, ne nsa bԑka no wɔ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea nyinaa mu anaasԑ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea Sukuufoɔ hɔ.

b. Ԑsԑ sԑ osuani no yiyi nsԑmmisa a ԑwɔ Adebisa Nnwoma no mu no na ɔde kɔ bea a ԑsԑ sԑ ԑkɔ

Mfeaseԑ (K-6) Awofoɔ Nkransԑm Bea.

Ntoasoɔ (K7-12) Nkitahodie ne Sukuu Akyitaeԑ Nkitahodifoɔ a wɔwɔ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea.

c. Ɔwofoɔ anaa Ɔhwԑsofoɔ no bԑnya krataa a wɔde bԑkɔ ne fie, a ԑkyerԑ sԑ wɔbԑfa n’abɔfra no

anaasԑ wɔmmfa no. Wɔde saa krataa no ara bi bԑkɔ sukuu a abɔfra no refiri mu no ne sukuu a

ɔrebԑkɔ mu no sukuu panin hɔ.

d. Wɔde kwanpԑ krataa no bi, ԑne krataa a ԑkyerԑ sԑ w’agye abɔfra no anaa wɔannye no, bԑto

krataa adaka a ԑwɔ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea hɔ.

Page 11: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

5

III. Amanehunu Anibereso Adesrԑ Akwan

Sԑ Ɔwofoɔ/Ɔhwԑfoɔ no ne Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea Ɔhwԑsofoɔ no nyԑ adwene wɔ gyinaeԑ bi a wɔasie ho a, ԑsԑ sԑ ɔde anibereso adesrԑ to krataa so ansa na da a edi kan a wɔbԑbue sukuu no aduru. Mmrԑ naawɔtwe mmienu na yi asi hɔ sԑ wobetumi wɔatwerԑ gyinaeԑ a w’asi wɔ abɔfra no ho akɔma Titenani a ɔda Amanehunu Anibereso Adebisa agyinatufoɔ no wɔ Parent Information Center, 768 Main Street, Worcester, MA01610.

Agyinatufoɔ no bԑhwehwԑ asԑm biara a wɔde akɔto wɔn anim no mu na wɔakyerԑ wɔn adwene

sԑdeԑ Anibereso Adebisa a wɔde kɔmaa wɔn no teԑ. Wɔde wɔn adwenekyerԑ a wɔde agu krataa soɔ no nhwԑsoɔ bԑma ɔwofoɔ/ɔhwԑfoɔ no na wɔde bi nso ama Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea Ɔhwԑsofoɔ a ne ho wɔ asԑm no mu no. Sԑ Anibereso Adebisa Agyinatufoɔ no hyia a, deԑ ԑbԑkɔ soɔ nyinaa no, wɔbԑtwerԑ agu krataa so na adwumayԑfoɔ a wɔwɔ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea Ɔhwԑsofoɔ no asoeԑ hɔ no de asie.

Nhyehyԑeԑ A Ԑwɔ Hɔ Ma Sukuufoɔ A Wɔyԑ Ahɔhoɔ Na Wɔnte Sukuu Hɔ A Wɔkura J-1 Tumi Krataa A Wɔde Tena Obi Man Mu

J-1 Sukuuni Manfrani A Wɔnte Sukuu Hɔ

Kwan A Wɔfa So Gye Wɔn

• Wɔ Bosome a edi kan naawɔtwe a ԑdi kan mu no, ԑsԑ sԑ Worcester Aban Nsukuu ntoasoɔ sukuu

panin biara tumi kyerԑ kwan dodoɔ a ɔwɔ ma sukuufoɔ a wɔyԑ ahɔhoɔ a wɔrentena sukuu hɔ

(ԑnnsԑ sԑ esua sene mmiԑnsa) na ԑsԑ sԑ abusua bi a wɔte mansini no mu na ɔne wɔn bԑtena (sԑ

ԑnte saa nso a, ԑsԑ sԑ wɔnya tumi krataa firi Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ

Dwumadibea Ɔhwԑsofoɔ no hɔ a ԑkyerԑ sԑ saa sukuuni hɔhoɔ no bԑnya baabi wɔ sukuu hɔ atena)

wɔ sukuu afe a edisoɔ no mu. Ntoasoɔ sukuu panin biara nni ho kwan sԑ ɔbԑgye sukuufoɔ

ahohoɔ a wɔntena sukuu hɔ no boro nnipa mmiԑnsa, gye sԑ saa sukuu panin no asi n’adwene pi

sԑ ɔbԑgye saa ahɔhoɔ yi na ɔde ho amaneԑbɔ akɔbɔ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ

Dwumadibea Ɔhwԑsofoɔ no.

Nyinasodeԑ A Obi Tumi Fa So Kɔ Sukuu:

• Sԑ obi firi ɔman foforɔ bi mu pԑ sԑ ɔba sukuu hɔ a, ԑsԑ sԑ ɔtumi de adansedie a edi mu a ԑfa

n’adesua mu mmɔdenmmɔ ho wɔ ntoasoɔ sukuu anaa sukuu ahodoɔ a ɔkɔɔeԑ wɔ ne man a ɔfiri

mu reba no bԑkyerԑ.

• Twerԑtohɔ adansedie a ԑfiri sukuu foforɔ anaa adwumakuo bi a wɔreboa sukuuni korɔ no nnyԑ

adansedie a emu yԑ duru a ԑbԑtumi akyerԑ sukuuni no adesua mu mmɔdenmmɔ wɔ baabi a ɔfiri

reba no. Sԑ wɔbԑgye saa adansedie twerԑtohɔ yi ato mu a, gye sԑ sukuu a abɔfra no kɔɔeԑ no

nsɔano tim Twerԑtohɔ no so anaasԑ wɔde saa Twerԑtohɔ no ahyԑ aduradeԑ mu adura ho a efiri

sukuu hɔ.

• Sԑ osuani bi nya kwan wɔ Worcester Aban Nsukuu yi bi mu a, n’akwannya no mmerԑ ano si afe

baako. Afe no so a, gye sԑ adwumakuo a wɔde no kɔɔ sukuu hɔ anaa ɔhwԑfoɔ no bisa afe foforɔ

ka ho ansa na sukuuni no atumi atoa n’adesua so wɔ hɔ.

Page 12: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

6

• Sԑ ɔhɔhoɔ sukuuni bi nya kwan wɔ sukuu hɔ a, ԑsԑ sԑ ɔdi sukuu mu hɔ mmara, nhyehyԑeԑ,

ahyԑdeԑ ne ukuu no yԑbea nyinaa so sԑdeԑ ԑwɔ hɔ ma sukuufoɔ a aka no nyinaa.

• Sukuu hɔ nhyehԑeԑ no ara de sukuufoɔ ahɔhoɔ no adesua ho twerԑtohɔ amaneԑbɔ bԑsie. Berԑ

korɔ no ara, obi a ɔwɔ sukuu hɔ nso de amaneԑbɔ no bԑma adwumakuo anaa ɔwofoɔ/ɔhwԑfoɔ no

sԑdeԑ nhyehyԑeԑ no teԑ.

• Sukuufoɔ a wɔfiri amannɔne a wɔkuta J-1 tumi krataa a wɔde te ɔman yi mu a wɔresua adeԑ wɔ

sukuu hɔ no, wɔrentua adekyerԑ a wɔrekyerԑ wɔn no ho sika.

• Sukuuni biara a ɔbԑtumi akyerԑ wɔ n’adesua Twerԑtohɔ amanebɔ mu na sukuu no adi ho adanseԑ

sԑ w’adi nhyehyԑeԑ ne asԑdeԑ a ԑwɔ Worcester Aban Nsukuu Nhyehyԑeԑ no soɔ no, saa sukuuni

no bԑnya nkunimboɔ anaa akyԑdeԑ kuruwa a ԑyԑ adansedie nwoma a efiri kuropɔn no hɔ anaa

sukuu no hɔ anaa ne mmienu.

Sukuu Kwanpԑ Nyiyimu Worcester Aban Nsukuu ne (Massachusetts School Choice) di nsheshԑyԑ sԑ awofo biara kita tumi sԑ wɔde na abɔfra bԑkɔ sukuu wɔ amansin foforɔ biara a’ԑwɔ borono biara so. Saa kwanya yi wɔ hɔ mmre biara ԑkwan da hɔ ma abɔfra yi wɔ saa amansin sukuu yi. Afrinshia 2018-2019 a yԑrekɔ mu yi nshԑaseԑ biara Worcester School Committee mpanyinfoɔ kamfo ma saa nsheshyeԑ yi.

1. Sukuu mu akwanya wɔ mantamu mantamu sukuu adesuadeɛ nyiyimu no gyina ɛkwan dodoɔ a ɛwɔ hɔ na y’ɛbɛma anuanom nketewa akwanya soronko sɛ ɛkwan wɔ hɔ a.

2. Ԑyԑ awofo asodie sԑ wɔsheshԑ kaa kwan a’ abɔfra yi bԑ fa so akɔ saa amansin sukuu yi.

3. Pre K mmɔfra kɔpem asuafoɔ a’wɔn adu gyinapԑn dumienu (12), betumi anya kwan wɔ

nshyeshyԑyԑ yi mu, sԑ wɔn ԑnka nea edidisoɔ yi hoa:

1. Chapter 74 adesua nshyeshyԑyԑ foɔ a’wɔn wɔ Worcester Ntoasoɔ Nimdeԑ Sukuu

2. Chapter 74 adesua nshyeshyԑyԑ foɔ a’wun wɔ Worcester Nsaanodwuma Sukuu

3. Altenative Pathway Adesua Nshyeshyԑyԑ Asuafoɔ

4. Asuafoɔ a’wɔn aka adesua nkosoɔ akyi, (SLIFE) Pathway Programs, Kwankerԑ

Nshyeshyԑyԑ

4. Asuafoɔ a’yԑbԑ gye wɔn aba Inter-District School Choice program, yi betumi afa kwankorɔ so

ahwehwԑ kwanya pԑpԑԑpԑ tesԑ asuafoɔ a’wɔn fi saa Inter District School Choice Nshyeshԑyԑ

adesua sukuu yi, ԑnsoso Intra-District Choice Plan (Voluntary Transfer) nhwԑsofoɔ wɔ tumi sԑ wɔn

ma asuafoɔ a’wɔn fi borono nu mu kwankya ansaa na wɔn ama ahohoɔ biara kwan.

Sԑ wohia akwankyerԑ fa saa nsheshyԑeԑ yia bɔ mmɔden sԑ wo bԑ frԑ Adesuabea Nkyerԑkyerԑ ne Sukuu Ɔkannifoɔ Dwumadibea – (508) 799-3499

SUKUU AFADEƐ/ ATAADEԐ NHYEHYƐEƐ A ƐNYƐ ƆHYƐ

Sukuu no agyinatukuo no gyee Afadeɛ Nhyehyɛeɛ a ɛnyɛ ɔhyɛ a ɛdidi soɔ yi too mu;

1. Ɛsɛ sɛ afadeɛ nhyehyɛeɛ a ɛnyɛ ɔhyɛ no ne Sukuu Agyinatukuo nhyehyɛeɛ a ɛfa asuafoɔ

afadeɛ a ɛwɔ hɔ dada no yɛ pɛ.

Page 13: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

7

2. Ansa na wɔde nhehyɛeɛ no bɛdi dwuma no, ɛsɛ sɛ sukuu no abadwakuo no mu nnipa dodoɔ

no ara ne sukuu panin no gye sukuu no afadeɛ a ɛnyɛ ɔhyɛ nhyehyɛeɛ no to mu. Sukuu

Payin de nhyehyɛeɛ a ɛfa afadeɛ yi bɛma sukuu abadwakuo ɔtwerɛtwerɛfoɔ de ato sukuu

abadwakuo nshiamu abisa wɔn gyinabea ansaa na wadi nsheshɛyɛ yi so.

3. Asotwe biara nni hɔ mma osuani a ɔnni afadeɛ nhyehyɛeɛ a ɛnyɛ ɔhyɛ no so no.

ASUAFOƆ AFADEƐ/ATAADEԐ HO NHYEHYƐEƐ

Asuafoɔ afadeɛ rentwintwan anaa rengu sukuu no adesua nhyehyɛeɛ no. Sɛ osuani wɔ sukuu mu a, ɔbɛhyɛ ntaadeɛ a ɛne susudua a ɛwɔ aseɛ ha yi yɛ pɛ.

• Osuani nhyɛ ɛkyɛ, abɔtire, duku anaa adeɛ biara a yɛde bɔ yɛn nsa

de popa mfifire biara. • Osuani nhyɛ ataadeɛ a wɔatwa akyire anaa akyire da hɔ.

• Ɛnsɛ sɛ osuani twa n’ataadeɛ anim ba ɛfam a yɛbɛhunu ne bo mu anaa ne nufo ntam.

• Ɛnsɛ sɛ osuani hyɛ ataadeɛ a ɛbɛyi ne yam agu abɔntene so (ɛsɛ sɛ ɔtumi keka hyɛ mu).

• Ɛnsɛ sɛ osuani de ne nan saa bɛsisi fam anaa ɔbɛhyɛ mpaboa a ɛrentumi mmɔ ne ho ban.

• Ɛnsɛ sɛ osuani hyɛ ataadeɛ hataa a obi bɛtumi ahwɛ mu ahunu ne ho.

• Ɛnsɛ sɛ osuani hyɛ ataadeɛ a wɔatwerɛtwerɛ mu (wɔ ɔkasa biara mu)/mfonin a ɛda

adwamansɛm adi, basabasayɛ, nna mu nsɛm, nnipa mu nyinyimu, ne/anaa ɛhyɛ

nnubɔne/nsaden, taanom mu kutupa.

• Ɛnsɛ sɛ asuafoɔ hyɛ afeku-bɔne, basabasayɛ- anaa animtiaa ntaadeɛ biara (hwɛ afekubɔ-

bɔne ne adwamansɛm ho ntaadeɛhyɛ mmara fa 17 no mu).

• Ɛnsɛ sɛ asuafoɔ twetwe wɔn trɔsa anaa wɔn sekɛɛte kɔ ɛfam anaa wɔbɛhyɛ ntaadeɛ a ɛbɛyi

wɔn amoaseɛ akyerɛ anaa agu mmɔntene so.

• Sɛ osuani de ne nsa gu ne ho a, ɛsɛ sɛ ne nika anaa ne sekɛɛte no ware kyɛn ne nsa no

ano.

• Ɛnsɛ sɛ osuani hyɛ ataadeɛ foforɔ biara gu n’afadeɛ so. Sɛ ɔde reka ne ho hye o, anaasɛ

ɔde resi mframaden ano.

Sukuu panin a ɔwɔ tumi sɛ ɔde atɛmmuo a ɛfata ma deԑ ɛyɛ anaa deԑ ɛnyɛ ho no, bɛtumi ayɛ nsakramu wɔ saa nhyehyɛeɛ yi mu ɛsiane osuani no som ne/anaa n’apɔmuden ho nsɛm ho wɔ berɛ a ɛho bɛhia no. Sukuu panin no bɛkyerɛ asotwe korɔ a wɔde bɛma osuani bi a w’anni saa nhyehyɛeɛ yi so.

Worcester Technical High School Adwumayԑbea Ne Wɔn Afadeԑ/ Ataadeԑ Ho Nhyehyԑeԑ

Ԑyɛ adwumayɛbea hɔ ahwɛfoɔ no ne Asoɛeɛ Mpanimfoɔ a wɔfata no asɛdeɛ sɛ wɔn ya adwumayɛbea a ɔhaw nni ho ma asuafoɔ no nyinaa. Nsaanodwuma biara hwehwɛ afadeɛ pɔtee bi a ɛne saa bea no dwumadie kɔ na ɛda nso firi deɛ Worcester Technical High School Mmara Nwoma no ahyehyɛ no so.Adwumayɛbea hɔ ahwɛfoɔ no ne Asoɛeɛ Mpanimfoɔ na ɛkyerɛ asɛdeɛ a ɛfata sɛdeɛ Worcester Technical High School Nwomawa a aka no de ma no. Sukuu Mpanimfoɔ hwɛ sɛ wɔde ahyɛdeɛ yi bɛyɛ adwuma.

TƐLƐBIHYIN SO DAWUROBƆ HO NHYEHYƐEƐ

Mpɛn pii mu no wɔbɔ Worcester dwumadie ho dawuro wɔ Channel 191 WEA-TV ma wɔn a wɔbaa bi no ba mu bi. Berɛ ano berɛ ano no, wɔsan yi saa neɛma yi bio wɔ afe no mu.

Page 14: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

8

ANOHOBABƆ NE “KOMMYƐ BERƐ” HO NHYEHYƐEԐ

Ԑyɛ nhyehyɛeԑ sɛ da biara wɔ gyinapɛn biara wɔbɛka Anohobabɔ na wɔadi “Kommyɛ berɛ” nhyehyɛeԑ no so wɔ sukuu nyinaa mu. INTANƐTE BAMMƆ NE NEƐMA A WƆYƐ HO NHYEHYƐEƐ

Botaeԑ Worcester Aban Nsukuu ani ku mmoa a kɔmputa ne abɛɛfo mfidie ahodoɔ de reboa asuafoɔ mmɔdenmmɔ. Worcester Aban Nsukuu hyɛ nkuran sɛ wɔmfa kwan pa so mfa saa mfidie yi nni dwuma na ɛmoa mma mansini yi anisoadihunu mmra mu. Ԑyɛ Worcester Aban Nsukuu nhyehyɛeɛ sɛ: (a) wɔmma obiara mfa adeɛ a anaa nkra a mmara mma ho kwan mfa ntanɛɛte so nni dwuma (b) wɔbɛsi obi a w’amfa kwan pa so na ɛwura nɛtwɛɛke no mu kwan na wɔasi dwuma bɔne biara ho kwan (c) wɔbɛsi kwan bɔne a wɔfa so de asɛm to dwa anaa wɔde ankorɛankorɛ asumasɛm to dwa wɔ ntanɛɛte so (d) wɔbɛdi Children’s Internet Protection Act (Pub.L.No106-554 ne 47 USC254 (h) no so. Sɛdeɛ wɔbɛboa 21st century Act mmɔfra nti Worcester Aban Nsukuu bɛtumi aka sɛ w’agye na wɔde Internet Safety Nhyehyɛeɛ no redi dwuma. Children’s Internet Protection Act (CHIPA) no sɛdeɛ wɔsesaa mu wɔ Broadband Data Improvement Act (Pub. L. No 110.385) na ɛde ntɔtɔfeewa nteteɛ wɔ intanɛte ho, ntanɛɛte so nkɔmɔdie wɔ amanibɔ nɛtwɛɛke so ne nkitahodie mmeaeɛ ne intanɛte so ateetee ne ɔhaw ho. Mpɔtamu no afa adesua bi a ԑbԑfoɔ nsԑm bi a asi nansa no mu ne nhyehyԑeԑ a wɔfrԑ no FCC 11-125.

Nyetomu ho Nhyehyɛeɛ Sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔbɛtumi de intanɛte adi dwuma nti ɛwɔ sɛ awofoɔ de wɔn nsa hyɛ krataa a wɔde bɛma wɔn wɔ nhyehyɛeɛ nnwoma no akyi no ase na wɔde ba. Wɔn a wɔnni 18 no gye sɛ wɔn awofoɔ ma ho kwan.

Intanɛte So Bammɔ

Worcester Aban Nsukuu di Children’s Internet Protection Act (CHIPA), Family Educational Rights ԑne Privacy Act (FERPA) ne Children’s Online Privacy Protection Acts (COPPA) nhyehyɛeɛ no so. Worcester Aban Nsukuu de nhyehyɛeɛ foforɔ biara a ɛbɛfiri aban nkyɛn aba a ɛfa abɛɛfo kwan a wɔfa so de Worcester intanɛte neɛma di dwuma wɔ mansini yi mu ho bɛyɛ adwuma. Wɔn a wɔhwɛ bɔ ban sɛ obi ntumi nhwɛ intanɛte so neɛma bi te sɛ 1) deɛ ani yɛ nyan, 2) adwamansɛm, 3) deɛ yɛbu no sɛ ɛbɛtumi asɛe mmɔfra. Mansini no bɛkɔ so de n’ani adi intanɛte so nkitahodie a ɛbɛkɔ so wɔ amanfoɔ ntam no akyi. Wɔtu adwumayɛfoɔ ne asuafoɔ fo sɛ neɛma a wɔmpɛ sɛ ɛbɛda dwa no wɔmmfa mfa intanɛte so da. Esiane nnipa bammɔ nti yɛtumi si beaeɛ bi ho kwan wɔ intanɛte so, saa ara nso na ɛnam neɛma bi a ɛwɔ beaeɛ bi so a ɛfeefee nsɛm mu nti yɛtumi si ho kwan. Yɛrebɔ mmɔden sɛ yɛbɛtumi asɔne mmaeɛ a obi tumi hwɛ biribi so yie pa ara. Adwumayɛfoɔ bɛhwɛ sɛ intanɛte bammɔ nhyehyɛeɛ no wɔbɛgo mu anaasɛ wɔyɛ mmɔfra a, wɔbɛgo mu koraa ama wɔde ayɛ nhwehwɛmu pɔtee bi anaa adi dwuma pɔtee bi a mmara ma ho kwan saa.

Sԑ Wɔde Intanԑt Reyԑ Ade Foforɔ a Ԑmfata Ɛwɔ sɛ adwumayɛfoɔ ne asuafoɔ hu sɛ neɛma a ɛwɔ intanɛte so no bi wɔ hɔ a, ɛyɛ deɛ mmara tia, ɛgu nnipa ho fi, ɛnyɛ papa anaa deɛ ɛbɛtumi aha adwene. Ɛwɔ sɛ wɔde intanɛte no di dwuma a ɛboa adesua na ɛbɔ abaso nko ara. Mpaninfoɔ bɛhwehwɛ neɛma a ɛwɔ nɛtwɛɛke no so no sɛdeɛ ɛbɛboa ama anidie aba wɔ so.

Page 15: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

9

Wɔbɛtu anamɔn sɛdeɛ wɔbɛbɔ wɔn a wɔde Worcester Aban Nsukuu intanɛte bɛto nkra biara ne ne nsɛm ho ban.

Sɛdeɛ Children’s Internet Protection Mmara kyerɛ no, neɛma a yɛbɛsi ho kwan no bi ne: a) kwan bɔne a wɔfa so wura obi deɛ mu a deɛ wɔfrɛ no “hacking” no ka ho ne neɛma a mmara mma ho kwan; ne b) kwan bɔne a wɔka kokoamsɛm na wɔde yɛ adwuma a ɛfa mɔfra ho.

Kwanhodoɔ Dwumadie A Wɔnnye Nto Mu Neɛma a yɛabobɔ so wɔ aseɛ hɔ no yɛnye nto mu. Ɛnyɛ kwammɔne no nyinaa na ɛwɔ deɛ ɛdidi so yi mu. Worcester Aban Nsukuu wɔ kwan sɛ wɔkyerɛ deɛ ɛyɛ suban bɔne ne ho asotweɛ.

• Sɛ obi de mfoni anaa nkra a ɛha adwene bɛkɔ akɔma ne yɔnko.

• Sɛ wode kasabrɔ na ɛbɛdi dwuma.

• Sɛ wode wo ankasa ho asɛm te sɛ wo din nyinaa, ahoma (nɔma), adrɛɛse anaa mfoni bi a ɛda

wo adi bɛma wɔ berɛ a ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ anaa ɔkyerɛkyerɛni nnim ho hwee.

• Sɛ wobɛteetee anaa wobɛdidi obi atɛm anaa wobɛtaataa no (cyber-bullying)

• Sɛ wobɛsɛe anaa wobɛsesa kɔmputa, ɛho nneɛma anaa ne nkutahodie nneɛma, sɛ ɛyɛ deɛ

wɔtumi sɔm anaa deɛ ɛwɔ ne mu te sɛ wobɛpopa, wobɛma no vaarɔse, kwammɔne so

nwuramu.

• Sԑ wɔnam intԑnԑt baabi bɔne, ԑne neԑma hunu a sukuu nkɔ hɔ de asua adeԑ.

• Wobԑbu kɔperaate mmara so.

• Wobԑwia obi paswɛɛde.

• Wobɛwura afoforɔ kɔmputa nnaka mu (files).

• Wobɛhyɛda asɛe neɛma krakra a ɛwɔ hɔ.

• Sɛ wode sɔftwɛɛ, friwɛɛ anaa shɛɛwɛɛ bɛto kumputa so wɔ mmerɛ a ɔhwɛsofoɔ no mmaa ho

kwan.

• Sɛ wode nɛtwɛɛke no bɛpɛ sika anaa bɛbɔ korɔno.

• Adesua nti na nɛtwɛɛk no wɔ hɔ. Afidie biara a ɛnyɛ Worcester Aban Nsukuu dea na nso ɛwɔ

Worcester Aban Nsukuu nɛtwɛɛke so no, wɔde bɛyɛ adesua ho adwuma nko ara. Mmara mma

ho kwan sɛ obi de bɛyɛ adwuma foforɔ biara.

Asotwe Ahodoɔ Sɛ wobu mmara/nhyehyɛeɛ a yɛayɛ wɔ saa ntotoeɛ yi mu biara a, ɛbɛtumi ama woahwere akwannya a wowɔ sɛ wode Worcester Aban Nsukuu mu kɔmputa nkitahodie bɛdi dwuma, wobɛnya asotwe anaa sɛ yɛde wo bɛfa mmara kwan so.

Page 16: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

10

Intanɛte So Nkitahodie Ho Akwankyerɛ/Mmara Abɛɛfo Nkratoɔ Ho Nkyerɛkyerɛ

Worcester Aban Nsukuu no ɛne tɛtɛfon adwumayɛ kuo bi nya adwumyɛ mu nhyehyeɛ apam ma w’ɔma whrenwhren ɛne ɔfrɛ a y’ɛde ka nsɛm, nea y’ɛtwerɛ defa ahomatrofoɔ so ɛne nea y’ɛdefa abɛɛfo ntanɛt so. W’ɔn a w’ɔde tɛtɛfon di dwuma ahobanbɔ mmra a w’ɔhyɛɛ no 1991 TCPA no (ɛne ne nsiesie ahodoɔ nyinaa) baeɛ sɛ ɛrebɛbɔ w’ɔn a w’ɔde tɛtɛfon di dwuma ho ban afiri adwadie frɛ a efiri tɛtɛfon so adwadifoɔ hɔ. Sɛ wo de w’onsa hyɛ awofoɔ nwoma yi ase a, na w’ama ho kwan sɛ sukuu no mansini no b’ɛfrɛ wo ne w’abusua wɔ tɛtɛfon so anaa ntwerɔɛ a y’ɛdefa abɛɛfo ntanɛt so ɛne nea y’ɛdefa tɛtɛfon so whrenwhren brɛ mu anaa nsɛm hia bi ho nti. Sɛ wo pɛ sɛ wo yi wo ho firi saa ɔfrɛ nhyehyeɛ yi mu a, wo bɛtumi ayɛ saa wɔ www.worcesterschools.org/tcpa . Y’ɛbɛfa tɛtɛfon ɛmma a y’ɛwɔ no so akɔso ato whrenwhren nkra ama awofoɔ no sɛnea TCPA nhyehyeɛ no ɛkyerɛ no. Hyԑ no nso: Ԑnyɛ ɔhyɛ sɛ Worcester Aban Nsukuu mu akyerɛkyerɛfoɔ bɛhwɛ wɔn e-maili anaa intanɛte so nkitahodie akwan so mu. Yɛsrɛ sɛ wo ara wobɛbisa akyerɛkyerɛfoɔ a wɔkyerɛ wo ba adeɛ ahunu sɛ sɛ wɔfa saa akwan no so di nkitaho a. Sɛ wode e-maili redi nkitaho a yɛsrɛ sɛ wobɛdi saa nhyehyɛeɛ a ehia yi so: E-maili nkitahodie ɛnyɛ kokoa mu adeɛ. Akyerɛkyerɛfoɔ mfa e-maili so mmua nkitahodie biara a ɛbɛtumi de animtiabuo bɛba, ɛho obi werɛ, anaa ɛyɛ kokoamu adeɛ paa. Nneɛma a ɛtete saa no ɛsɛ sɛ woka no wɔ ahomatrofoɔ so anaa anim-ne-anim kwan so. Ɛsɛ sɛ e-maili so nkitahodie yɛ deɛ ɛrekɔ ama amansan nyinaa a ɛho nhia pii. Mfatoho, mfa e-maili so mmɔ ɔkyerɛkyerɛni amaneɛ sɛ wo ba mforo sukuu bɔɔso nkɔ fie. Ebia na ɔkyerɛkyerɛni no antumi ankan nkra no wɔ ne berɛ mu. Ɛsɛ sɛ wofa fon so to nkra no ɛhwɛ hunu sɛ ne nsa aka wo nkra no sɛdeɛ ɛsɛ. Nnyetomu Agyinatukuo a wɔda Worcester Aban Nsukuu so no agye Intanɛte banbɔ ne ne dwumadie a edi mu ho mmara yi ato mu wɔ nhyiamu a wɔnam amansan nkaebɔ so diiɛ wɔ Bosome Nnum 21, 2009. Worcester Aban Nsukuu faa saa nsakera yi yԑԑ nhyehyԑeԑ yi wɔ ԑda Bosome June, 5, 2014 mu.

Mmɔfra A W’ɔkɔ Ntanɛt So Kokoamu Ahobanbɔ Mmra (COPPA)

Worcester Aban Nsukuu no adwumayɛfoɔ de kɔmputa ne ntanɛt di dwuma ahodoɔ ka nwomasua

dwumadie ahodoɔ ho. Ɛberɛ a yɛre whewhɛ saa adwuma akadeɛ yi mu awhɛ sɛ ɛbɛma sukuufoɔ

anya adesua akadeɛ a edi mu no, ɛnyɛ mansini no ɛyɛ akadeɛ no ho dwuma na mmom afoforɔ bi mo

ne wɔn di ho dwuma. Ansana sukuufoɔ bɛtumi de saa dwumadie akadeɛ yi adi dwuma no, ɛsɛ sɛ

sukuuni no de n’eho nsɛm bi te sɛ n’edin ɛne n’akyirakwan wɔ ntanɛt so sɛ y’ɛpɛsɛ y’ɛtono nkra a –

ɛma ntanɛt/akadeɛ no adwumayɛni no.

Ɛwɔ Mmɔfra a w’ɔkɔ ntanɛt so Kokoamu Ahobanbɔ Mmra (COPPA) ase no, ɛsɛ sɛ ntanɛt/akadeɛ

adwumayɛfoɔ no gye tumi firi mmɔfra a w’ɔnnii mfie 13 awofoɔ/awhɛfoɔ hɔ ansana w’agye sukuufoɔ

no ho nsɛm. Mmra no ma mansini no kwan ma wɔgyina mu ma awofoɔ/awhɛfoɔ ma ntanɛt/akadeɛ

adwumayɛfoɔ nokwan ma wɔgye nsɛm firi sukuufoɔ no hɔ, nti ɛho nkɔhia sɛ ɔwofoɔ/ɔwhɛfoɔ bɛkɔ

ntanɛt/akadeɛ adwumayɛni biara hɔ mmaakomaako akɔma wɔnkwan.

Wo bɛhunu ntanɛt so dwumadie ahodoɔ a yɛdi wɔ y’ɛnsukuu danmu no ho kokoamu banbɔ ɛne ɛho

mmra nyinaa wɔ mansini no ntanɛt so: http://www.worcesterschools.org/wps-online-services

Sɛ ɔwofoɔ/ɔwhɛfoɔ bi pɛ sɛ oyi n’eba firi dwumadie yi mu a, ɔbɛ yi nsɛmisa krata wɔ yɛn ntanɛt no so

na w’ayiyi nsɛmisa no ano na owie a ɔde akɔma sukuu panyinpaaa no.

Page 17: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

11

Abɔdeɛ-Mu-Nyansapɛ Laabo Bammɔ

Wɔnam nhwehwɛmu kwan so na ɛkyerɛ abɔdeԑ mu nyansapԑ wɔ Worcester Aban Nsukuu mu. Sɛ wɔbɛtumi ayɛ yei asomdwoeɛ mu a, gye sɛ asuafoɔ no tie ɔkyerɛkyerɛni no asɛm ne n’akwankyerɛ. Ɛyɛ asuafoɔ no asɛdeɛ sɛ wɔda suban pa adi wɔ laabo hɔ. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ:

1. Nsai asɛm a ɛkyerɛ wɔn asɛdeɛ wɔ laabo hɔ no.

2. Ma wɔn awofo/ahwɛfo nso nsai saa krataa yi na wɔnkae wɔn asԑdeɛ no.

3. Hu kwan a akwanhyia bi si a wɔbɛfa so.

4. Hu kwan a mpofirimu bi si a wɔbɛfa so apue.

5. Fa ahobammɔ nneɛma a wɔahyɛ no yɛ adwuma.(glɔɔfo, gɔglos, ne ade)

6. Hu sɛ wɔnnidi wɔ laabo hɔ.

AHOBANBO SO NHYEHYԐEԐ

Wantwiwantwi Nsɔano Ɛne Ɛmerɛaseɛ (Sɛ Y’ɛbɛsɔ Obi Mu Ama Onya Kwan Nyɛ Birirbi)

Sɛ y’ɛbɛsɔ anaa y’ɛbɛ kyekyere obi ama ntumi nni dwuma bi no bɛyɛ anamɔn a etwa toɔ koraa a y’ɛbɛ tu na y’ɛde adi dwuma sɛ sukuuni bi nneɛ bɛma w’apirɛ n’eho anaa afoforɔ na sukuuni no rentie kasakyerɛ anaa mmra ɛne nneɛ mmoa akadeɛ ahodoɔ, anaa sɛ y’ɛhunu sɛ saa mmoa akadeɛ no ntumi nni dwuma sɛnea afata wɔ nea ɛrekɔ so no mu a. Sɛ y’ɛde nfidie akadeɛ bɛkyekyre obi, nnuro bɛbrɛ obi ase, ɛne sɛ y’ɛbɛyi obi afiri nipa mu yɛ nneɛ a y’ɛmma ho kwan wɔ aban nwomasua nwumadie mu.

Wobehunu nshesyԑyԑ yi wɔ http://www.doe.mass.edu/lawsregs/603cmr45html

Ahobanbɔ Afidie A Etwa Mfonyini Wɔ Sukuu Mu

Sukuu no abadwakuo di dwuma de bɔ sukuu no ho ban de ma n’adesuafoɔ, adwumayɛfoɔ, ahɔhoɔ,

ɛne agyapadeɛ ho ban. Ɛnyɛ ahobanbɔ nkoa ne sɛ wo wɔ krado na wo bɛwhɛ sɛ apono nyinaa mu

ato wɔ ɛberɛ a ɛsɛ mu. Ahobanbɔ nso kyerɛ sɛ wo bɛ brɛ egya hyehyeɛ ase, wo bɛwhɛ sɛ nfidie nto

kyema, wo bɛtwerɛ abakɔsɛm na wa de nnoɔma a ɛsombo asie yie, wo bɛ si adesɛi ɛne krɔnobɔ ho

kwan, sɛ wo bɛbɔ adesɛeifoɔ kwaadu, na wo de nhyehyeɛ a ɛbɛsɔ ahaw ano bɛ gu kwanso.

Sukuu no agyapadeɛ ɛne nea ɛwɔmu yɛ mantamu no agyapadeɛ kɛseɛ. Sukuu abadwakuo no gyidi

sɛ ɛyɛ ma sukuufoɔ ɛne ɛtoɔtuafoɔ sɛ mansini no bɛfa ɛkwan biara so abɔ agyapadeɛ no ho ban yie.

Esane saa botaeɛ yi nti no, sukuu abadwakuo no ma ho kwan sɛ y’ɛnfa ahobanbɔ afidie a etwa

mfonyini nhyehyɛ mansini no sukuu dan ɛne agyapadeɛ mu na ɛmmɔ sukuufoɔ, adwumayɛfoɔ, ɛne

ahɔhoɔ ho ban na ensi krɔnoo, adesɛi, ɛne nneɛ ahodoɔ a ɛnyɛ ho kwan, na ɛmmɔ mansini no adan,

agodibea ɛne agyapadeɛ ho ban na ɛsane whɛ wɔn a wɔnni ho kwan sɛ wɔba sukuuno mu anaa

sukuu no agyapadeɛ so. Sukuu panyin paa ɛne adwumayɛfoɔ ɛne ahobanbɔ adwumayɛfoɔ ɛe

whrenwhren adwumayɛfoɔ bɛdi dwuma de ahobanbɔ afidie a etwa mfonyini no bɛhyɛ beaɛ ahodoɔ a

ɛhobɛhia. Y’ɛde bɛhyehyɛ mmeaɛ ahodoɔ wɔ adan no mu anaa n’abɔntene so, mmeaɛ a kokoamu

dwumadie biara nkɔso.

Mansini no nam sukuufoɔ ɛne adwumayɛfoɔ nwoma so ɛne ntwereɛ ahodoɔ so bɛyi sukuufoɔ ɛne

adwumayɛfoɔ asotire sɛ ahobanbɔ afidie ahodoɔ wɔ mmeaɛ ahodoɔ bi na y’ɛbɛtumi de adi dwuma

ɛbrɛ biara. Y’ɛbɛtwe sukuufoɔ anaa adwumayɛfoɔ a y’ɛbɛhunu wɔn sɛ wɔreto mmra wɔ afidie a etwa

mfonyini yi so no aso.

Page 18: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

12

Sukuu panyin paa no bɛwhɛ sɛ ɔnam mmra kwan so de nhyehyeɛ pa a ɛfa sɛnea yɛde mfonyini no

bɛdi dwuma, yɛbɛwhɛ, yɛde bɛto abɔntene, yɛde bɛsie, yɛbɛsei no, na sɛnea yɛbɛbɔ mfonyini ho ban

agu kwanso. Mfonyini biara a y’ɛde bɛdi ahobanbɔ ho dwuma wɔ sukuu mansini dan mu ɛne/anaa wɔ

sukuu agyapadeɛ mu no bɛyɛ mansini sukuu no agyapadeɛ. Y’ɛbɛkora mfonyini nyinaa sɛnea ɛteɛ na

y’abɔho ban sɛnea obiara ntumi nfa n’ensa nka sɛnea y’ɛbɛtumi afa mmra kwan so de asie kokoamu.

Sukuu mpanyinfoɔ nkoa na wɔn wɔ ho kwan sɛ wɔwhɛ mfonyini no (Panyinpaa/dwumadie titinani,

Sukuu Panyinpaa). Y’ɛbɛma ahobanbɔ adwumayɛfoɔ kwan ma wawhɛ mfonyini no sɛ w’ɔyi sukuu

panyin paa no asotire a’.

Sukuupanyin paa no nam ammra ne nhyehyeɛ kwan so de akwankyerɛ ahodoɔ bɛba ɛberɛ ano berɛ

ano.

Whrenwhren/Mpofirimu Nhyehyeɛ

Whrenwhren ɛne atoyerɛnkyɛm nnianim nhyehyeɛ ho hia de ma sukuufoɔ ɛne adwumayɛfoɔ ahobanbɔ; na ɛsane hyɛ afoforɔ nkoran sɛ wɔnim sɛ nhyehyeɛ wɔ hɔ na sukuufoɔ ɛne adwumayɛfoɔ wɔ nteteɛ wɔ sɛnea w’ɔde nhyehyeɛ no di dwuma a’ Panyinpaa no de nhyehyeɛ a ɛne ɛmmra susudua a ɛfa egya hyehyeɛ, whrenwhren, ɛne atoyerɛnkyɛm ho yɛ pɛ bɛgu kwanso.

Panyinipaa no ne apolisifoɔ ɛne egyadum adwumayɛfoɔ bɛyɛ nwhewhɛmu afe biara afa ahobanbɔ nhyehyeɛ ho. Ɛdan no whɛsofoɔ nyinaa bɛwɔ akadeɛ biara a ehia ma egyadum ɛne ɛho anamɔntuo ho ɛne anamɔntuo fa Whrewhren ho na w’ama sukuufoɔ ntenteɛ wɔ ɛkwan pa a wɔn bɛnante ntɛmso akɔ mmeaɛ a y’atu asi hɔ ama whrewhren berɛ mu no, ɛne adwumayɛfoɔ Asuafoɔ Nkorabea Nkorabea a ɛwɔ asuafoɔ hɔ nyinaa yɛ Worcester Aban Nsukuu dea. Sukuu mpaninfoɔ na ɛkyerɛ sɛdeɛ wɔde nkorabea yi yɛ adwuma na berɛ biara a wɔpɛ no wɔtumi bɛhwehwɛ mu.

Ɛwɔ sɛ osuani a wɔama no korabea biara no de sukuu krado nko ara na ɛto mu. Korabea biara a wɔmfa mmaa obiara no, sukuu mpaninfoɔ de krado bɛto mu. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ de wɔn ahomatorofoɔ, bɔtɔ ne nkatasoɔ (kootu, gyakɛte) hyɛ hɔ berɛ a wɔwɔ sukuu mu.

Bammɔ nsɛm nti yɛmma asuafoɔ nhyɛ nkatasoɔ (kootu, gyakɛte) wɔ berԑ a wɔwɔ sukuu mu. Wɔ ntoasoɔ sukuu mu no, wɔbɛma ho kwan ama asuafoɔ de bɔtɔ a wɔde bɔ akyi a wɔde mɛɛhye anaa deɛ wogyina akyi a wohu mu nante sukuu no mu.

Sɛ ɛbɛyɛ na mmara bɛyɛ adwuma nti, akodeɛ biara anaa adubɔne anaa biribi a mmara si ho kwan biara a yɛbɛhu wɔ osuani bi akoradan mu no, yɛbafa no sɛ ne dea.

Osuani Bi Hwehwɛ Wɔ Berԑ A Sukuu Rekɔso

Ԑfa a ԑhwԑ sukuu nketewa ne mpaninmu adesua mpaninfoɔ a wɔhwɛ mmara nsɛm so no agye Worcester Aban Nsukuu nhyehyɛeɛ foforo a ɛkyerɛ kwan a wɔfa so ne osuani bi di nkɔmɔ wɔ sukuu mmerɛ mu wɔ berɛ a n’awofoɔ nnim ho hwee no ato mu. Nnipa a edidisoɔ yi na ebia wɔbɛma wɔn kwan ama wɔne asuafoɔ abɛdi nkitaho:

1. Ɔwofoɔ a osuani no wɔ ne nkyɛn (deɛ osuani no di mmerɛ 50% wɔ ne nkyɛn) anaa ɔhwɛfoɔ

anaa odwumayɛni anaa nsiananmuni a mmara ma no ho kwan a ɔgyina osuani no anan mu

ma anaa ka agya, ɛna anaa ɔhwɛfoɔ no ho. Sɛdeɛ Massachusetts General Laws Ti 71, § 34H,

no ka no, gye sɛ ɔwofoɔ a osuani no nte ne nkyɛn no de adesrɛdeɛ a w’atwerɛ ba ansa na

wɔama no kwan.

Page 19: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

13

2. Osuani a w’adi mfeɛ 14 anaa w’adu gyinapɛn 9 no bɛtumi aserɛ kwan na ɔne obiara adi

nkɔmɔ.

3. Ankorankorɛ bi tesɛ, sukuu adwumayɛfoɔ, apolisifoɔ, ɛne ɔman no adwumayɛfoɔ bi mo bɛtumi anya kwan ne sukuufoɔ no adi dwuma wɔ w’ɔn nwumadie titire mu. Wo bɛtumi ahunu nsɛm yi wɔ www.worcesterschools.org/handbook Sɛ atɛnmuo adwuma no de nhyɛ ato wo so fa woba ho a, ɛho hia sɛ wo bɛma WPS nhyɛ

krataa no bi sɛnea ɛbɛboa ama w’adi atenmuo adwuma no nhyehyeɛ so.

Wɔn A Wɔbɛsra Sukuu No

Worcester Aban Nsukuu nyinaa wɔ akyerɛkyerɛkwan ahyɛnsodeɛ a ɛkyerɛ ahɔhoɔ sɛ ɛwɔ sɛ wɔkɔ sukuu panin no hɔ. Yei bɛma sukuu mpaninfoɔ ahu deɛ ɔrebɛsra obi ne ne botaeɛ na wɔahunu sɛ ɛyɛ berɛ pa mu anaa. Sɛ ɔhɔhoɔ bi wura sukuu yi mu a, ɛwɔ sɛ ɔfa saa akwan a ɛdidi soɔ yi so:

• Ɛwɔ sɛ wofa anim pono no mu (sukuu bi wɔ abɛɛfo mfidie bi a ɛbɛma wo kwan ama woawura mu berɛ a woabɔ dɔn na woada wo ho adi awie no.

• Kɔ ɔfese a ԑwɔ anim no pɛɛ no.

• Bɔ mmɔden twerɛ wo din wɔ beaeɛ a wɔtwerɛ din hɔ.

• Fa ahɔhoɔ ahyɛnsodeɛ tare w’atadeɛ no mu baabi a obiara bɛhunu.

• Twɛn sukuu mpaninfoɔ ma wɔnkyerɛ wo beaeɛ a ɛwɔ sɛ wokɔ ansa na woakɔ hɔ

Ɔhɔhoɔ biara a ɔbɛfa kwan foforɔ biara so no ato mmara. Wɔn a wɔbu saa mmara yi so nyinaa no, wɔpamo wɔn na sɛ wɔampene a, yɛfrɛ polisifoɔ ma wɔbɛboa yɛn. Wɔn a wɔbu mmara yi so no wɔde ho asotweɛ a ɛwɔ nhyehyɛeɛ no mu no ma wɔn.

Sԑdeԑ Wɔsi Bԑhwԑ Teaseɛnam

Asuafoɔ wɔ ho kwan sɛ wɔde wɔn teaseɛnam ba sukuu sɛ wɔbɛdi saa mmara yi so nko ara deɛ a:

1. Ɛwɔ sɛ wɔde wɔn kaa si beaeɛ a wɔde ama asuafoɔ sɛ wɔmfa wɔn kaa si no.

2. Asuafoɔ a wɔde wɔn kaa pue firi sukuu wɔ mmerɛ a wɔmfa kwan pa so no, wɔbɛtwe wɔn asensɛn.

3. Y’ɛmma kwan mma wo rensɔ wo hyɛn nsi so mmoro sima 5 wɔ sukuu agyapadeɛ so. Obiara a ɔto mmra yi bɛtua sika.

4. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ twi wɔn kaa no bɔkɔɔ wɔ sukuu no mu, wɔde ahyɛnsodeɛ asisi hɔ a ɛkyerɛ sɛ nnipa wɔ ho kwan sɛ wɔtwa mu.

5. Obiara nkɔ ne kaa ho kɔsi sɛ wɔbɛpɔn gye sɛ sukuu panin no ama kwan.

6. Nneɛma a ɛdidi so yi na sɛ obi yɛ a ɔbɛhwere n’akwannya a ɔwɔ sɛ otumi de ne kaa si beaeɛ a wɔde ama no no:

a. Mmirika a ɛboro 15 m.p.h.

b. Biribiara a ɛde obi nkwa bɛgoro atoprɛ anaa ɛbɛtumi asɛe agyapadeɛ.

c. Wode wo kaa no si baabi a wɔmfa mmaa asuafoɔ.

d. Wonnya kwan mfa wo kaa nsi baabi gye sɛ wɔafa nkrataasɛm mu ama w’anya kwan.

Page 20: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

14

MMARA KWAN SO NHYEHYԐEԐ Nyiyimu nni hɔ

Pɛpɛɛpɛ yɛ wɔ Akwanya mu/Pɛpɛɛpɛ yɛ anamɔntuo/ Title IX ADA Title I Ɛfa 504/Ɛfa 622 Ɔhaw ho anamɔntuo nhyehyeɛ

Worcester Aban Nsukuu no yɛ Pɛpɛɛpɛyɛ w ɔ akwanya mu/rennya nyiyimu wɔ adwuma mu/Nwomasua Adwumadkuo na ɛnyɛ nyiyimu, ɛnfa ho ne beaɛ a obi firi, ahosuo, ɛsom, ɔman a obi firi so, obi nkyi, sɛ ɔyɛ ɔbaa anaa barima, sɛnea obi hunu n’ebaayɛ anaa n’emmarima yɛ mu fa, nfie, dɛmdie, adwene mu apomudene, nna mu ateetee, obi nteaseɛ wɔ n’ebaayɛ anaa n’emmarimayɛ mu, mmogya anaa asraa som ho. Worcester Aban Nsukuu no ma akwanya pɛpɛɛpɛ wɔ adwuma, ɛne nsano nwuma nwomasua dwumadie ahodoɔ pii mu. Panyinapaa a ɔwhɛ adwumayɛfoɔ so no na ɛyɛ no asodieɛ sɛ odi Title IX, Ɛfa 504 ADA, Title I ɛne Ɛfa 622 ho dwuma wɔ Worcester Aban Nsukuu mu na ɔbɛsane awhɛ ɔhaw ho anamɔntuo nhyehyeɛ a wo bɛtumi awhɛ wɔ www.worcesterschools.org/handbook so anaa wo bɛfrɛ woba no sukuu mu ho nwumadie so. Sɛ wo pɛ nsɛm foforɔ a ɛfa Pɛpɛɛpɛyɛ akwanya/Pɛpɛɛpɛyɛ anamɔntuo ho a, whewhɛ Panyinpaa a ɔwhɛ adwumayɛfoɔ so wɔ, 20 Irving Street, Worcester, MA 01609, anaa frɛ no wɔ 508-799-3020 so.

Ɛnna Mu Ateetee

Mmratoɔ

Nhyehyeɛ yi ɛne mmra no ho mmratoɔ mu nokware bɛda adi a, ɛbɛtumi akɔwie wɔ asotwee mu. Obibiara a ɔgyedi sɛ obi de ɛnna mu ateetee nneɛ adi no bɛtumi awhɛ Worcester Aban Nsukuu nhyeheyɛ fa ɛnaa mu ateetee ho no wɔ www.worcesterschools.org/handbook so apɛ mmoa anaa sɛ wo bɛfrɛ woba no sukuu mu.

Ɔbaa ne Ɔbarima nna ho Ateeteԑ Nhyeyԑeԑ (Sexual Harrasement Policy)

Worcester Aban Nsukuu nhyehyԑeԑ ne ɔman no nyinaa nhyehyԑeԑ tia ateeteԑ a ɔbaa anaa ɔbarima bi de bԑteetee ne yɔnkɔ wɔ nna ho. Ԑnyԑ adeԑ a wɔbԑma ho kwan koraa. Nkyerԑkyerԑmu (Definition)

Ɔbaa ne ɔbarima nna ho ateeteԑ gyina hɔ ma anamɔntuo a baako bԑtu a ɔbaako no ani nnye ho, sԑ ɔbԑpԑ sԑ baako no bԑma ne ho kwan na ɔne no ada anaa ɔde kasa bԑdԑfԑdԑfԑ no anaa ɔbԑyi honam ani suban bi adi a ԑfa nna ho sԑ ebia:

1. Adesua a ɔresua, anaa adwuma a ɔrehwehwԑ ayԑ wɔ Worcester Aban Nsukuu no mu nti na

ɔbaako no gyaee ne ho mu maa onii korɔ no.

2. Sԑ ɔbaako gyae ne ho ma, anaa ɔte ɔbaako no so atua a wɔgyina so de tia onii korɔ no berԑ

a ɔrehwehwԑ adwuma anaa ɔrehwehwԑ sukuu mu kwan.

3. Suban a ԑte saa no tumi nya kwan sԑe mmɔdemmɔ anaa dwumadie ɔbaako no tumi yԑ no

pasaa.

Nnweneho (Consideration) Ɔbaa ne ɔbarima nna mu ateeteeԑ no nnyina hɔ mma suban a ԑtia mmara a ɔbarima ayi no adi akyerԑ ɔbaa, odwumayԑni a ɔhwԑ obi so ayi no adi akyerԑ deԑ ɔhyԑ n’ase anaa ɔkyerԑkyerԑni ayi no adi akyerԑ sukuuni, anaa sukuuni ayi no adi akyerԑ ɔkyerԑkyerԑni, anaa sukuuni ayi no adi akyerԑ sukuuni. Sԑ Worcester Aban Nsukuu ka nna mu ateeteeԑ a, deԑ ԑkeka ho, a ԑnyԑ ԑno nko ara, ne nnweneho a edidi soɔ yi:

1. Ɔbarima anaa ɔbaa bԑtumi ayԑ obi a wɔapira no wɔ nna ateeteԑ mu, na ԑbԑtumi aba sԑ ɔbaa

anaa ɔbarima nso na w’ateetee ne yɔnko wɔ nna mu.

2. Ԑnhia sԑ deԑ w’ateetee ɔfoforɔ no bԑyԑ deԑ w’apira wɔ nna ateeteԑ mu no panin.

Page 21: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

15

3. Deԑ w’apira no ne deԑ w’ateetee ne yɔnko no bԑtumi abɔ tipԑn anaa ne bɔbea ne ne bɔbea

bԑtumi ayԑ sononko.

4. Ԑnhia sԑ deԑ w’apira no wɔ nna ateeteeԑ mu no bԑyԑ nnipa korɔ no a ɔteeteefoɔ no pԑԑ sԑ ɔde

saa nna mu suban bɔne no bԑkɔ no soɔ. Deԑ w’apira no no nso bԑtumi ayԑ obi a ԑnyԑ ɔno na

ɔteeteefoɔ no bɔɔ ne tirim pɔ sԑ ɔde bԑyԑ no na mmom obi foforɔ. Sԑ ebia, aseresԑm a ԑnni

nnyinasoɔ a obi bԑka, anaa nna mu ateeteԑ a ɔbaa/ɔbarima bԑyԑ de abrԑ ne yɔnko ase, nitan

anaa abofono tebea bi a ɔbaa/ɔbarima wɔ mu, anaa ɔfoforɔ bԑfa kwan a nteaseԑ nni mu so de

ne ho afɔrefɔre obi adesua anaa n’adwumayԑ adeyԑ mu.

5. Nna mu ateeteeԑ nnyina amaneԑ a ɔteeteefoɔ no suban nti aba deԑ w’ateetee no no soɔ de

asԑe n’adesua anaa ama ne sikasԑm ntotoeԑ asԑe ayԑ basaa.

Mmaratoɔ (Violation)

Nhyehyeɛ yi ɛne mmra no ho mmratoɔ mu nokware bɛda adi a, ɛbɛtumi akɔwie wɔ asotwee mu. Obibiara a ɔgyedi sɛ obi de ɛnna mu ateetee nneɛ adi no bɛtumi awhɛ Worcester Aban Nsukuu nhyeheyɛ fa ɛnaa mu ateetee ho no wɔ www.worcesterschools.org/handbook so apɛ mmoa anaa sɛ wo bɛfrɛ woba no sukuu mu.

MMARA A ƐTIA BASABASAYƐ (G.L.C. 269)

Ɔfa 17. Obiara a ɔbɛdi animu aboaboa dɔm ano anaa ɔde ne ho bɛgye dɔm a wɔreyɛ nsԑmmɔne basabasayɛ, sɛdeɛ yɛasi akyerɛ mu no, yɛbɛma no atua sika a ɛmmoro Amerika dola $3,000.00 anaa ɔbɛda afiase a ɛmmoro afe wɔ nkwadaa bɔne fie anaa asotwe mmienu yi nyinaa bɛkɔ ama no. Asԑntire basabasayɛ “hazing” yi sɛdeɛ yɛde adi dwuma ɔfa yi mu ne ɔfa 18 ne 19 mu no, kyerɛ suban bi anaa kwan bi a obi bɛfa so de basabasayɛ bi bɛwura asuafoɔ kuo bi mu a wɔbɛdane no adi wɔ aban anaa ankorɛankorɛ bi agyapadeɛ so, na ɛnam so bɛtumi de osuani bi anaa obi nipadua anaa n’adwemmuteɛ bɛto amaneɛ mu. Saa nneyɔeɛ bɔne yi bi ne mmaatwa, ɛborɔ, worema obi din bi, worehyɛ obi ama no ayɛ biribi, worehyɛ obi ama no agyina owia anaa awɔ mu, worehyɛ obi ama no adi aduane biara, anom nsaden, anom anonneɛ, nnuro anaa biribiara anaa anieԑyaa nneɛma biara anaa worehyɛ no ama no ayɛ ahoɔdenneɛ biara a ɛbɛtumi de ɔhaw abrɛ n’apɔmuden anaa ne ho bammɔ sɛ ɔyɛ osuani anaa obiara anaa ɛbɛtumi de adwenemu haw kɛseɛ abrɛ onii no a ebi ne sɛ ɛmma no ntumi nna anaa ɛbɛma no atwe ne ho afiri nnipa mu.

Mmara nkaeɛ a ɛwɔ saa ɔfa yi mu no a ԑne mmara yi bɔ abira da nkyɛn a, yɛmma kwan mma obi mmɛyi ne ho ano wɔ berɛ a yɛretwe obi a ɔbɛfom saa mmara yi aso no mu. Ɔfa 18. Obiara a onim sԑ onipa bi akɔda saa amaneԑ a yԑbobɔ so yi mu, na ɔwɔ hɔ na ɔhunuu yԑ no, sԑ ԑnnha nko ara a, ԑsԑ sԑ wɔbԑbɔ amaneԑ kyerԑ mmarani bi ntԑm pa so. Obiara a ɔbԑhu biribi na w’annka no bԑtua mmara sika $1,000.00. Ɔfa 19. Sukuu biara a ɛma ntoasoɔ sukuu nwomasua ne aban ne ankorɛankorɛ sukuu a ɛma ntoasoɔ sukuu akyire nwomasua bɛhwɛ sɛ wɔbɛma asuafoɔ mmoano, asuafoɔ kuo a wɔwɔ sukuu no mu anaa sukuu no gye wɔn to mu anaa sukuu no ma wɔn kwan ma wɔde wɔn din anaa wɔn agyapadeɛ anaa wɔn a sukuu no nim sɛ wɔwɔ hɔ sɛ asuafoɔ mmoano a wɔmfaa wɔn ho mmɔɔ kuo biara, anaa asuafoɔ kuo saa ɔfa yi krataa no bi ne afa 17 ne 18; mmom ɛsɛ sɛ wɔhwɛ hunu sԑ wɔrehwɛ ama asuafoɔ kuo ahodoɔ yi a di mmara a ɛwɔ saa afa 17 ne 18 yi mu no nnyɛ adansedie a ɛkyerɛ sɛ wɔregye asuafoɔ kuo ahodoɔ a wɔmfaa wɔn ho mmɔɔ obiara no ato mu. Asuafoɔ mmoano, asuafoɔ

Page 22: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

16

kuo yi mu biara bɛkyekyɛ nsɛm a ɛwɔ saa ɔfa yi mu, afa 17 ne 18 yi ama asuafoɔ kuo ahodoɔ no mma, ekuo mma a wɔyɛ adamusa, wɔn a wɔahyɛ bɔ sɛ wɔbɛdɔm, wɔn a wɔde krataa akɔ repɛ kwan adɔm kuo no. Ԑbɛyɛ wɔn asɛdeɛ sԑ afe biara saa mmoano, kuo no mu biara nam wɔn nipa a wɔayi no so de adansedie beba a ɛkyerɛ sɛ wɔn nsa aka ɔfa yi nwoma no ne saa afa 17 ne 18 nwoma no ɛna wobɛhwɛ sɛ ekuo ba, ekuo mma a wɔyɛ adamusa, wɔn a wɔahyɛ bɔ sɛ wɔbɛdɔm, wɔn a wɔde krataa akɔ repɛ kwan adɔm kuo no mu biara nsa aka nwoma afa 17 ne 18 no bi ɛna mmoano, kuo no te nsɛm a ɛwɔ mu no ase na afei nso wɔgye to mu sɛ wɔbɛdi so. Sukuu biara a ɛma ntoasoɔ sukuu nwomasua ne aban ne ankorɛankorɛ sukuu a ɛma ntoasoɔ sukuu akyire nwomasua bɛhwɛ sɛ anyɛ koraa afe biara ansa na wɔbɛgye afoforɔfoɔ no anaa wɔ berɛ a wɔregye afoforɔfoɔ no, wɔbɛma asuafoɔ a wɔrɛbesua adeɛ biara no wɔ saa adesua bea no nsa bɛka nsɛm ɛwɔ ɔfa yi mu ne afa 17 ne 18 no mu. Sukuu biara a ɛma ntoasoɔ sukuu nwomasua ne aban ne ankorɛankorɛ sukuu a ɛma ntoasoɔ sukuu akyire nwomasua bɛhwɛ sɛ anyɛ koraa afe biara, wɔde anodisɛm a ɛbɛpue wɔ wɔne agyinatukuo a ɛhwɛ sukuu pɔn so anaa sɛ ɛba ntoasoɔ sukuu a, agyinatukuo a ɛhwɛ ntoasoɔ sukuu soɔ, sɛ woagye krataa a ɛkyerɛ sɛ sukuu no ayɛ n’asɛdeɛ sɛ wɔahwɛ ama asuafoɔ mmoano, asuafoɔ kuo no nyinaa ɛna sɛ wɔama osuani biara a wɔnam nhyehyɛeԑ/mmara a ɛwɔ saa ɔfa yi ne afa 17 ne 18 so agye wɔn aso ate ɛna afei nso wɔadi adanseɛ sɛ wɔde atenatene nhyehyɛeԑ a ɛfa wɔn a wɔboa dɔm ano ne wɔn a wɔde wɔn ho dɔm akuo no agu akwan mu, ɛna sɛ wɔasi saa nhyehyɛeԑ yi so dua wɔ nwomawa a ɛkyerɛ sɛdeɛ asuafoɔ bɛbɔ wɔn bra wɔ sukuu mu anaa akwan a ɛte saa sukuu no fa so de wɔn nhyehyɛeԑ to dwa ma asuafoɔ. Agyinatukuo a ɛhwɛ adesua a ɛkɔ nkan no ne, sɛ yɛba ntoasoɔ sukuu mu a, agyinatukuo a ɛhwɛ nwomasua so no bɛhyɛ mmara a ɛbɛhwɛ nsɛm a ɛwɔ saa anodisɛm no ne mprɛ dodoɔ a sukuu ahodoɔ de wɔn anodisɛm no bɛba na wɔakɔbɔ sukuu biara a amfa wɔn anodisɛm no anto dwa no akyerɛ ɔman lɔya panin no.

Mmɔfra Ateeteeԑ

Massachusetts General Laws ne fa 119, nkyekyɛmu 51A ne 51B a ɛfa amaneԑbɔ a ɛfa mmɔfra ateeteeԑ ne mmɔfra asaworamtoɔ ho hyɛ sukuu mu adwumayɛfoɔ nyinaa sɛ wɔnyi Atenaeɛ a ɛhwɛ mmɔfra ne mmusua soɔ no asotire fa nneyɔeɛ a wɔsusu sɛ ɛteetee asuafoɔ (508-929-2000). Worcester Aban Nsukuu no nhyehyɛeԑ no hyɛ adwumayɛfoɔ sɛ wɔnyi awofoɔ anaa ahwԑfoɔ asotire wɔ suban bi a osuani bi redane no adi a ɛbɛtumi asɛe ɔno ankasa. Botaeɛ a ɛtae yei akyiri ne sɛ ɛbɛma awofoɔ/ahwɛfoɔ ahunu mmoa sononko ne/anaa ayaresa bi a osuani bi bɛhia. Deɛ ɛne yei sɛ no, sukuu mpaninfoɔ de anodisɛm 51A bɛgu krataa so asie wɔ berɛ a ɔwofoɔ/ɔhwԑfoɔ a obi bɛbu n’ani agu asotireyie bi ho wɔ berɛ a sukuu mu adwumayɛni bi bɛpɛ sɛ ɔma saa ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ no ba mu bi hwehwɛ mmoa sononko, afutuo anaa mputupru ayarehwɛ de ma saa osuani a yɛbɛsusu sɛ ɔhia bi no.

Yɛretu Nnubɔne Ase Wɔ Sukuu Mmeaeɛ Obiara a ɔbɛkyekyɛ anaa ɔbɛkora a ne botaeɛ ne sɛ ɔbɛkyekyɛ nnubɔne a Massachusetts General Laws ne fa 94C bra sɛ wɔ basafa apem mu wɔ Worcester Aban Nsukuu ahodoɔ no agyapadeɛ mu no, sɛ adesua rekɔ so anaa ɛrenkɔ so no, yɛbɛtwe n’aso a ɛyɛ afiase nna a ɛboro mfeɛ mmienu nanso ɛmmoro mfeɛ du-num. Yei akyi no, ɔbɛtua sika a ɛboro Amerika dɔla apem nanso ɛmmoro dɔla mpem du nanso yei nsi deɛ mmara no hyɛ sɛ ɛyɛ mmerɛ a anyɛ koraa yɛbɛtumi de obi ato afiase no anan mu.

Akodeɛ A Wɔde Hyɛ Wɔn Ho – Wɔbra No Wɔ Sukuu Afanaa Nyinaa Yɛbɛhunu No Wɔ – M.G.L.C. 269,§10(J) MGL c. 269&10(j) tia sɛ obiara a ɔnyɛ ahobanbɔ adwumayɛni bɛkura etuo anaa akodeɛ biara wɔ sukuu biara mu (nfitiaseɛ, ntoasoɔ, nteteɛ sukuu anaa sukuupɔn). Sa mmra di dwuma sɛ mpo onii no wɔ tumi krataa sɛ otumi kura akodeɛ a.

Page 23: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

17

Mmɔfra A Wɔdeda Mmɔntene So Nwomasua

Worcester Aban Nsukuu di nhyehyɛeԑ nyinaa a ɛwɔ McKinney-Vento Homeless Mmoa ayԑdeԑ

(Subtitle B-Education ma Homeless nkwadaa ne mmabunu), a yɛsane hyɛ bio wɔ Bosome a ԑdi kan 2002 mu, ɛne ne nkrobata nsakra mu ma Every Student Succeeds Act (ESSA) 2015. Worcester Aban Nsukuu bԑyԑ nea edidisoɔ yi:

1. Wɔbԑshԑ mmra a’ ԑbԑ bɔ mmɔfra a wɔbɛdeda mmɔntene so senea wonya ateetee anaa sԑ

obiara nfa nyiyimu ntwentwen wɔn abrabɔ mu

2. Wɔbԑhwԑ sԑ abɔfra biara benya fawodie na aban ama obiara kwankyerԑ ne adesua sԑnea wɔn

ababɔ besi yie na tebea pa wɔ yԑn sukuu mu.

3. Wɔbԑbɔ awofo/ahwesofoɔ/asuafoɔ aban mmra nhyehyɛeԑ a ɛwɔ hɔ ma wɔn tumi a yԑde bisa

nhwehwԑmu fri amansin sukuu mu kwan ho nsem, ɛhyɛn ho nhyehyɛeԑ, de akyerԑ

Commissioner Department Elementary & Secondary Education anaa ne nsiananmu, sԑ nea

ԑfata ma nhyehyɛeԑ a ɛwɔ Homeless Education Advisory 2003-7; McKinney-Vento Homeless

Education Dispute Resolution nhyehyɛeԑ; ԑne

4. Ԑwɔsԑ wodi McKinney-Vento Act ahiadeԑ nhyehyɛeԑ so.

Wɔ berɛ a abusua bi retwerɛ osuani anaa asuafoɔ bi din wɔ sukuu mu anaa wɔresesa wɔn akyire akwan, nanso wɔantumi ankyerɛ akwan a yɛfa so si akyiri akwan so dua, anaa wɔne ebinom te fie baako mu anaa wɔte baabi a ɛyɛ animu animu yi ara nhyehyɛeԑ bi no, yɛbɛma abusuani no asi wɔn seesei tebea mu no so dua wɔ Asuafoɔ Akyiri akwan Nsisodua Krataa no so sɛdeɛ ɛbɛyɛ a ɛbɛboa ama yɛahunu sɛ saa osuani no anaa asuafoɔ bi fata a nhyehyɛeԑ a ɛwɔ McKinney-Vento Homeless Assistance Act sɛ yɛma no mmoa sononko na mmara mu nso ɛsɛ sɛ yɛyi no firi akwan a yɛde asuafoɔ fa so ansana yɛagye wɔn no.

1. Mmɔfra a wɔbɛdeda mmɔntene so wɔ ho kwan sɛ wɔtoa wɔn sukuu a wɔrekɔ dada no so,

anaa wɔrewura sukuu bi a ɛwɔ mansini no a wɔte mu no mu, sԑ wɔn wɔ adwenkyerԑ sԑ

osuani yi benya kaa anaa teasenam de akc sukuu foforɔ yi, na nhyehyɛeԑ yԑ gyinapa ma

osuani yi.

2. Asuafoɔ a’ wɔn wɔ baabi pɔtee te daa kita tumi sԑ wɔn bԑkԑ wɔn sukuu dada kɔpem

afrinshia sukuu da.

3. Asuafoɔ a’ wɔn te baabi a ԑnyԑ wɔn dabiara tebea pɔtee kita tumi sԑ wɔn shԑ sukuu ase

mprenprenso sԑ wɔn ni nkrataa akyerԑkyerԑfoɔ hia ansa na osuani biara ashԑ sukuu ase.

4. Sɛ abɔfra a oni baabi te bi bɛduru sukuu no mu na onkkura nsɛmnahɔ biara a, y’ɛbɛgye no

sukuu mu amono mu hɔ ara na mansini no mu adwumayɛni a ogyina hɔ ma mmɔfra a oni

baabi te nwomsua no bɛboa abusua no na w’akɔwhɛ nsɛmnahɔ fa sukuu a obi akɔ deda ho

no akɔpɛ nsɛmhia de aba.

5. Sɛ ɛbɛtumi a, ɛhyɛn bɛfa asuafoɔ akɔ sukuu sɛdeɛ ɛbɛyɛ a wɔbɛtoa so akɔ sukuu baako wɔ

sukuu afe no mu.

6. Wɔ berɛ a osuani bi bɛtena kuropɔn no akyi ɛnam tebea bi nti ama no abɛda abɔntene no

(sɛdeɛ mmara no kyerɛ abɔntene so nna ase no) wɔne mansini no a wɔama osuani no

baabi atena animu animu yi ara bɛtu anamɔn de ɛhyɛn abɛfa osuani no akokɔ sukuu a ɔkɔ

dada no ԑba sɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ no ne osuani no pɛ a.

7. Nnipa a wɔte beaԑ a mmaa a yɛaboro wɔn teɛ no, anaa bammɔ fie, bɛtumi de saa beaeɛ

hɔ hwɛfoɔ no Pos Ɔfese Adaka ne maili akyiri akwan aka nsisodua krataa a ɛfiri beaeɛ no

nnaanofoɔ nkyɛn a ɛkyerɛ sɛ mmɔfra no te saa beaeɛ ama sukuu mpaninfoɔ no wɔ berɛ a

Page 24: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

18

wɔnkyerɛ kwan a wɔfa kɔ saa beaeɛ ho. Yɛbɛyɛ ɛhyɛn ho nhyehyɛeԑ a ɛnkyerɛ ɛkwan

pɔtee a wɔfa so kɔ saa beaeɛ hɔ

8. Nsɛmmisa anaa biribiara a’ ɛfa asuafoɔ a wodeda mmɔntene soɔ ho asem no wobɛtumi

anya afiri Worcester Aban Nsukuu ahodoɔ no Homeless Liaison, Office of Social and

Emotional Learnong wɔ (508) 799-3175

NHYEHYԐEԐ A ԐFA AWOFOƆ ASOYIE ԐFA ƆBAA NE BARIMA NNA MU NSԐM ADESUA HO

Sɛdeɛ Massachusset Mmara no mu Ti 71, Ԑfa 32A ka no, sukuu agyinatukuo no apam nhyehyɛeɛ a edidi soɔ yi: Adesua Dwumadie ashaseԑ biara wɔ sukuu no ahyɛaseɛ mu no, wɔnam atwerɛ so bɛkae awofoɔ/ahwɛfoɔ biara a ne ba yɛ osuani wɔ Worcester Aban Nsukuu mu ɛfa adesua ne nnwomasuadeɛ a ɛbɛkɔ so a ne nnyinasoɔ ne adesua a ɛfa nnipa nna mu nhyiamudie ho. Sukuu biara mu panin no na ɔde nkaebɔ no bɛma abɔfra biara awofoɔ/ahwɛfoɔ. Awofoɔ nkaebɔ no bɛfa ɛda ne berɛ a awofoɔ/ahwɛfoɔ no de behyia wɔ sukuu mu no ho. Awofoɔ/ahwɛfoɔ no nhyiamu no ase no, sukuu no apɔmudenhwɛfoɔ anaa baelɔgyi (Biology) tikyani na ɔbɛbaabae adesuadeɛ no mu nyinaa fann na afei nso w’ayiyi nsɛmmisa ne adwenkyerɛ a awofoɔ/ɔhwɛfoɔ de bɛba wɔ adesua no mu nsɛm ne adekyerɛ no ase ano. Berɛ a wɔfa asuafoɔ no, Sukuu Mpaninfoɔ no di nkaebɔ a wɔatwerɛ yi bɛma awofoɔ/ɔhwɛfoɔ ɛfa asuafoɔ a wɔafa wɔn wɔ sukuu no mu wɔ Adesua Dwumadie no ahyɛaseɛ. Sɛ nsesaeɛ bi ba sukuu no nwomasuadeɛ mu wɔ sukuu no afe no mu a ɛboro so a, wɔbɛbɔ awofoɔ/ahwɛfoɔ nkaeɛ berɛ pa mu ansa mpo na wɔde nsesaeɛ no ayɛ adwuma.

Atwerɛ nkaebɔ biara a wɔde bɛma awofoɔ/ahwɛfoɔ no, wɔde nwomasuadeɛ tɔfabɔ nkyerɛkyerɛmu a saa nhyehyɛeɛ yi gye to mu bɛka ho na akae awofoɔ/ahwɛfoɔ sɛ wɔbɛtumi:

1 Atwe wɔn mmɔfra afiri nwomasuadeɛ no mu fa a ɛkyerɛkyerɛ nnipa nna mu nsɛm ho a ɛnya nsunsuansoɔ anaa asotwe biara wɔ asuafoɔ adesua abɔdin anaa nwomasua gyinaberɛ ho. Awofoɔ/ahwɛfoɔ biara a wɔpɛ sɛ wɔtwe wɔn ba firi saa nkyerɛkyerɛ no mu no, bɛtumi atwerɛ krataa akɔma abɔfra no sukuu panin anaasɛ adwenkyerɛ krataa a ɛka awofoɔ/ahwɛfoɔ nkaebɔ nwoma no ho. Etwa sɛ, awofoɔ/ahwɛfoɔ no kyerɛ adesua pɔtee, gyinapɛn anaa sukuu no dwumadie a wɔpɛ sɛ wɔyi wɔn mma no firi mu no. Osuani biara a ɛnam saa nhyehyɛeɛ yi nti n’awofoɔ/ahwɛfoɔ bɛma wɔayi no afiri mu no, wɔbɛma no ayԑ dwumadie foforɔ anaa wɔbɛhwɛ no so wɔ adesua mu wɔ berɛ a osuani no nka dwumadie a ɛrekɔ so no ho no. 2. Ahwɛ mu na w’asakra adesua aboadeɛ a wɔde kyerɛ saa adesuadeɛ yi a awofoɔ/ahwɛfoɔ ne afoforɔ hu no sɛ, ɛyɛ deԑ ɛboro so na mmom ɛnyɛ deԑ wɔbɛduru ho berɛ a wɔde reyɛ adwuma no. Awofoɔ/ahwɛfoɔ no bɛtumi ne sukuu panin no ahyehyɛ ho na wɔasakra sukuu no nnoɔma mu.Wɔbɛtumi nso ayɛ nsesaeɛ wɔ Worcester Public Schools Apɔmuden Adesua Ɔfese, 305 Chandler Street,Worcester, MA (508) 799-3075 ne/anaa Abɔdeԑ mu Nyansapԑ ne Mfidie mu mpeepeenu Ɔfese wɔ, 20 Irving Street, Worcester.

Ɔwofoɔ/Ɔhwɛfoɔ biara a ne bo nnwo wɔ kwan a wɔfa so bɔ nkaeɛ, ɔkwan a wɔfa nya adekyerɛ ne adekyerɛdeɛ, anaa ɔkwan a wɔfa so twe osuani bi firi dwumadie bi mu no wɔ saa nhyehyɛeɛ mu no, bɛfa Ɔkwan a Wɔafa so Siesie Sukuu no mu Nsɛm so sɛdeɛ wɔakyerɛ mu wɔ saa Nhyehyɛeɛ Nwomawa no mu no.

Page 25: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

19

Sɛ wɔfa sukuu no kwan a wɔfa so siesie wɔn nsɛm no so na ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ bi nsane nte ne ho ase a,

wɔbɛtumi atwerɛ akɔma Massachussets Kɔmisa a ɔhwɛ Nwomasua so wɔ 75 Pleasant Street, Malden,

Massachussets 02148 na wɔasrɛ ama wɔahwehwɛ ne nsɛm a ɔnte aseɛ no mu ama no.

AFENHYIA NKAEƐ A WƆDE BƆ AWOFOƆ/AHWƐFOƆ WƆ BAMMƆ A ƐFA NSAKRAEƐ A ƐWƆ ASUAFOƆ FAHODIE MMARA HO (PPRA).

Worcester Aban Nsukuu bɛyi awofoɔ/ahwɛfoɔ asotire fa osuani nhwehwɛmu biara a wɔbɛpɛ sɛ osuani

no de ne ho bɛhyɛ mu a ɛbi ne nsɛmmisa a ɛfa ɔkwan a wɔfa so fa nnuro ho, nna mu nsɛm ho

dwumadie, amanyɔkuo/nyamesom kuo a osuani no dɔm, anaaasɛ nsɛm biara a ɛfa osuani no ho no.

Saa nhwehwɛmu yi nyinaa firi nipa no ankasa pɛ mu a ɛmfiri nipa pɔtee biara. Wɔnam sukuu panin no

so ne Worcester Aban Nsukuu abɛɛfo kwantempɔn so bɛma saa nhwehwɛmu yi bi abɛto dwa ama

nhwehwɛmu

NYIYIMU MMOA (SELECTIVE SERVICE)

Deɛ Yɛhwehwɛ Wɔ Peacetime Berɛ Mu Din Twerɛ A Yɛde Yԑ Selective Service Ho Dwumadie Military Selective Service Mmara ne fa a ɛtɔ so 3 no ka sɛ ɔbarima a ɔyɛ Amerikani ne deɛ ɔyɛ ɔhɔhoɔ a ɔte Amerika a w’adi mfeɛ fiti 18 kɔpem 26 no ɛsɛ sɛ wɔtwerɛ wɔn din sɛdeɛ ɔman panin ahyɛ no. Saa ɔhyɛ a seesei ɛhwehwɛ din twerɛ yi wɔde wɔn nsa hyɛɛ aseɛ wɔ Bosome Nson 2, 1980 mu. Ɛhyɛ sɛ ɔbarima biara a wɔwoo no wɔ Bosome a ԑdi kan 1, 1960 ԑde rekɔ no ɔtwerɛ ne din wɔ Selective Service atenaeɛ wɔ nna aduasa (30) wɔ wɔn awoda a ɛtɔ so du-nnwɔtwe mu. The Every Student Success Act si so dua sɛ Amerika bammɔ adwuma no nkorabata nyinaa nsa bԑtumi aka nsɛm a ɛfa ntoasoɔ sukuu mu asuafoɔ a wɔwɔ gredi 11 ne 12 mu no. Mmom Family Rights

to Privacy Mmra ka sɛ awofoɔ anaa ahwɛfoɔ bɛtumi asi saa akwannya yi ho kwan, sɛ wɔpɛ a. Wo ba ho nsԑmmisa no bi ne wo ba barima anaa wo ba baa din, n’akyirikwan, ne fon nɔma ne ne mfeɛ. Sɛ WOMPƐ sɛ Worcester Aban Nsukuu de wo ba ho nsɛm bɛma a, ɛsɛ sɛ wotwerɛ krataa de kɔma wo ba no sukuu panin.

MMƆNAATOFOƆ HO KRATAA KԐSEԐ

Amansan Nkaebɔ Massachusetts gyina Mmara a wɔhyɛɛ no wɔ afe 1996 ne nkyekyɛmu 239 so ayɛ nwoma bi a yɛtwerɛ

obi a odi ɔbaa ne ɔbarima nnaeɛmu ho fɔ ho nsɛm wɔ mu. Wɔ saa mmara yi mu no, obiara a yԑbԑbu

no fɔ sԑ w’ato ɔbaa ne ɔbarima nnaeɛmu ho mmara no ԑsɛ sԑ ɔtwerԑ ne din wɔ Prosi atenaeɛ a ԑwɔ

baabi a onii korɔ no teԑ na ɔyɛ adwuma. Saa din anaa ahyԑnso a yɛde ma saa mmaratoni yi ɛyɛ

Agyinatukuo a wɔhwɛ State Criminal History Systems so na wɔde ma. Mmara no hyɛ sɛ obiara a

ɔrehwehwɛ nsɛm afa obi a ɔto mmara a ɛfa ɔbaa ne ɔbarima nnaeɛmu nsɛm ho no gye sɛ ɔno ankasa

kɔ Prosi atenaeɛ kɛseɛ mu kɔgye saa nsɛm no. Sɛ worepɛ nkyerɛmu biara a, wobɛtumi afrɛ Worcester

Prosi Atenaeɛ wɔ (508) 799-8651

OSUANI HO NKRATAA ABUSUA ADESUA HO KWAN NE KOKOAMU NSƐM NHYEHYƐEƐ Abusua no Adesua ne Kokoamu nsɛm Nhyehyɛeɛ (FERPA) (20 U.S.C. § 1232g; 34 CFR Part 99) yɛ aban mmara a ɛbɔ sukuufoɔ kokoamu adesua adanseɛ ho ban. Mmara no gyina hɔ ma sukuu nyinaa a ɔnya aban mmoa wɔ sika mu. FERPA ma awofoɔ akwanya bi ɛfa wɔn mma adesua adanseɛ nwoma ho. Saa akwanya yi kɔ sukuuni no hɔ wɔ berɛ a w'anya mfie dunwɔtwe. Sukuufoɔ a wɔn nsa aka saa akwanya yi yɛ "sukuufoɔ a ɔfata".

Page 26: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

20

Wɔ FERPA ase no, awofoɔ ne sukuufoɔ a ɔfata wɔ saa akwanya yi:

1. Sɛ wɔbɛhwɛ na w'ayɛ nsesaeɛ wɔ sukuuni adesua nwoma a sukuu no hwɛ so. Nhia pii sԑ

sukuu no de nwoma no bi bɛma gyesɛ kwan biara ni hɔ ma awofo anaa sukuufoɔ a ɔfata sɛ

ɔbɛyɛ nwoma no nhwehwɛmu. Sukuu no bɛtumi agye sika sɛ obi bisa nwoma no bi fi wɔn hɔ a.

2. De bɛbisa sɛ sukuu bi de nsɛm, adwenekyerɛ, nsɛm anaa adeɛ biara a ɛho hia bɛka sukuuni no nsɛmnahɔ ho. Sɛ sukuu no si gyinaeɛ sɛ w’ɔrensesa nsɛmnahɔ no mu deɛ a, ɔwofoɔ anaa sukuuni no wɔ ho kwan sɛ ɔne sukuu panyinpaa no hyia mu nshyiamu no akyiri no sɛ sukuu no kɔso si gyinaeɛ sɛ w’ɔrensesa nsɛmnahɔ no mu a, ɔwofoɔ no anaa sukuuni no wɔ ho kwan sɛ ɔde kɔto sukuu whɛsofoɔ no anim na ɔsane wɔ ho kwan sɛ ɔde kɔte sukuu abadwakuo no anim.

3. FERPA ma sukuu kwan ma ɔde “dictionary” nsɛm, a Worcester Aban Nsukuu no gye tom sɛ

nsɛm a ɛwɔ mu bi ne sukuuni din, abɔdini ɛne abasobɔdeɛ a w’agye to dwa a onhia tumi biara

nfiri obiara hɔ., FERPA ma sukuu no kwan ma wɔde nwoma a wɔn maa wɔn ho akwanya, ma

wɔn a wɔdi soɔ yi anaa ɛhyɛ nhyehyɛeɛ a ɛdisoɔ yi ase (34 CFR § 99.31):

a. Sukuu mpaninfoɔ a wɔn wɔ adesua ho akwanya b. Sukuu afoforɔ a sukuuni no kɔ mu c. Nimdeԑfoɔ a wɔyɛ nhwehwɛmu anaa wɔfa nhwehwɛmu kwan so d. Ɔbi a ɔboa sukuuni no wɔ sikasɛm mu e. Adwumayɛkuo a wɔyɛ adesua nhwehwɛmu wɔ anaa ama sukuu no f. Akuo a wɔwɔ Akwanya g. Sɛ wobɛdi asɛm dibea nhyɛ so anaa mmara nhyɛ so h. Mpaninfoɔ a ɛfa apɔmuden ho ɛne bammɔ mpɔtɔfiri nsԑm mu ɛne i. Ɔman ne mantamu mpaninfoɔ, wɔ asɛm dibea mu, ɛfa ɔman mu mmara bi so

FERPA ma sukuu ahodoɔ kwan ma wɔde to dwa, a akwanya biara nni mu, "nhwehwɛmu" nsɛm, a ɛyɛ: Sukuuni din; Abasobɔdeɛ ne abɔdin a w’anya; Nkutahodie wɔ nwuma ne agodie mu; Mirikatufoɔ kuo mu dru ne wɔn tenten; Sukuu anaa dwumadie a w’akɔ; Sukuumu gyinapԑn; Mmɔdenmmɔ mpɛnpɛnsoɔ; ɛne Nna a woba sukuu. Awofoɔ ne sukuufoɔ a ɔfata bɛtumi asrɛ sɛ Worcester Aban Nsukuu mma nhwehwɛmu ho nsɛm wɔ berɛ a wɔbɛsi, Nhwehwɛmu ne Nkontabuo Panin, Worcester Aban Nsukuu wɔ anaa U.S. mail so wɔ Durkin Administration Building, Room 202, 20 Irving Street, Worcester, MA, 01609.

Nsɛm a ɛka ho wɔ FERPA wobɛtumi anya afiri U.S. Adesua Nkorabata wɔ:

Family Policy Compliance Office U.S. Department of Education 400 Maryland Avenue, SW Washington, D.C. 20202-8520

Ahyɛdeɛ

Sɛnea Massachussets Commonwealth Mmarapɔn Ti 71, Ԑfa 34D ka no, Worcester Sukuu Asoɛeɛ no rebɔ asuafoɔ a wɔwɔ Aban Sukuu mu no awofoɔ/ahwɛfoɔ nkaeɛ fa wɔn nhyehyɛeɛ sɛ wɔbɛnya nsɛm a ɛfa asuafoɔ ho ne wɔn abɔseɛ, nea wɔtumi yɛ ne wɔn mmɔdenmmɔ ho sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔbɛtumi anya osuani biara ahiadeɛ ho mmuaeɛ.

Ԑyɛ ntoasoɔ sukuu mu no, wɔbɛtumi ama asuafoɔ ayiyi nsɛmmisa a wɔatwerɛ no nkrataa asinasin so a ɛfa nsɛm a ɛma wɔn da nso, abusua abɔseɛ, nea wɔn ani gye ho ne ne nhyehyɛeɛ a wɔayɛ afa wɔn

Page 27: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

21

daakye ho no ano. Saa nsɛm yi ho hia sɛnea ɛbɛyɛ na sukuu no bɛtumi anya asuafoɔ no ho nsɛm daadaa. Nsakraeɛ biara a ɛbɛba wɔ Title 1 nhyehyɛeɛ a ɛdi kan no mu no. Asuafoɔ Nsɛnkora Ahodoɔ Asuafoɔ ho nsɛnkora a ɛfa wɔn kokoamu nsɛm ne ho bammɔ wɔ sukuu no mu no yɛ Sukuu Panin anaa ne nsiananmu no asɛdeɛ. Ԑyɛ Nnaanoni a ɔhwɛ sukuu ahodoɔ so anaa ne nsiananmu asɛdeɛ sɛ ɔhwɛ asuafoɔ ho nsɛm a ɛnhyɛ Sukuu Panin no ase nyinaa so. Koodu 603 a ɛwɔ Massachussets Ahyɛdeɛ, Ti 23.00 kyerɛ sɛ, asuafoɔ ho asɛnkora no gyina nnoɔma mmienu so; transkrepte ne asuafoɔ ho nsɛm a wɔde di dwuma berɛ tiawa bi mu. Ԑfa asuafoɔ ho nsɛm nyinaa ho a ɛmfa ho ne ne tebea anaa ne su ho, na nnyinasoɔ a wɔde akeka abom no yɛ osuani no din anaa ɔkwan a saa osuani no bɛda nso afiri afoforɔ ho anaa yɛahu no so.

1. Transkrepte – Sukuu dwumadie mu nsɛnkora nkumaa bi a ɛboa dane asuafoɔ nwomasua

nkankorɔ ne sɛnea wɔde bɛdi dwuma wɔ nwomasua nhyehyɛeɛ mu adi. Nsɛmmoa yi gyina;

a. Edin (Osuani ne ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ)

b. Adrɛɛse (osuani ne ɔwofoɔ/ ɔhwɛfoɔ)

c. Ahomatorofoɔ nɔma (osuani ne ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ) d. Awoda. e. Adesua tiri asɛm f. Adesua mu abɔdin anaa ne nsɛsoɔ

g. Adesua Mmerɛ Dodoɔ. h. Adesua mu abɔdin a wɔanya.

i. Afe a ɔwieeɛ.

Wɔbɛtumi asɛe transkrepte no mfeɛ aduosia akyi wɔ berɛ a osuani no awie sukuu, wɔayi no kɔ sukuu foforɔ mu anaa wɔayi no adi afiri sukuu no mu koraa.

2. Asuafoɔ ho Nsɛm a Wɔatwerɛ Nkaeɛ - Yei yɛ amanneԑbɔ biara a ɛfa osuani ho nsɛm a

wɔatwerɛ ato hɔ a ɛnni transkrepte no mu a ɛho wɔ mfasoɔ pɔtee bi wɔ adesua dwumadie

anammɔntuo no mu. Saa amanneԑbɔ yi fa;

a. Sɔhwɛ a edi mu yɛ ho mmuaeԑ (MCAS mmuaeԑ nso ka ho)* b. Gyinapɛn mu diberɛ c. Sukuu mu dwumadie a ɛnni adesua nhyehyɛeɛ pono so d. Gyinaesie ahodoɔ e. IEP, 504, Nwomasuabea Tema, Nhyehyɛeɛ a wɔyɛ de tenetene suban ne bammɔ

Nsakyibaa ho Nhyehyɛeԑ. f. Osuani Yiedie ho Nhyehyɛeɛ. g. Apɔmuden Ho Nsɛm a Wɔatwerɛ Ato Hɔ. h. Asuafoɔ Daadaa Sukuukɔ i. Amanneԑbɔ a ɛfa Nsɛm a ɛsisi a asuafoɔ ntusɛn ka ho anaa nea ɛfa Nnebɔne a ɛkɔ

so ho. j. Nsɛm a wɔatwerɛ afa Ahohyɛsoɔ ho wɔ sukuu mu.

Page 28: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

22

*Sɛnea Massachussets Mmara no Ti 71, Ԑfa 87 no kyerɛ no wɔbɛyi mma a wɔbɛnya afiri ekuo sɔhwɛ biara a wɔde bɛsɔ asuafoɔ ahwɛ no afiri osuani nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no mu wɔ afe a wɔde yɛɛ saa sɔhwɛ no awieeɛ.

Afe 1993 Nwomasua Mmara Foforɔ (Education Reform Act) no Ԑfa 37L no hwehwɛ sɛ, asisɛm amanneԑbɔ biara a ɛfa osuani a yɛbɛtwe no asensɛn fa nnebɔne a ɔbɛdi ho no, ɛsɛ sɛ yɛde ne nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no hyԑ nsԑmkora nwoma no mu. Yei bi ne kwaadu a wɔde bɔɔ “Osuani” no sɛ w’abu sukuu mmara so nti wɔde twee no sensɛneeɛ no. Sɛ wɔyi osuani bi kɔ sukuu foforɔ mu a, osuani no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no, ɛtwa sɛ sukuu foforɔ no nsa ka saa amanneԑbɔ yi. Akyerɛkyerɛfoɔ nsɛm ne nsɛm bi a ɛtete saa a ɛmfa sukuu mpaninfoɔ a wɔhwɛ so anaa nnipa titire binom a saa dwumadie wɔ wɔn nsam no, yɛmfa nka osuani ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no mu. Saa amannebɔ yi, wɔbɛtumi ne asuafoɔ, awofoɔ/ahwɛfoɔ anaa wɔn nsiananmu bi akyɛ sene sɛ, wɔde bɛka asuafoɔ no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no ho. Nanso sɛ wɔde saa nsɛm yi ma wɔn a wɔhwɛ sukuu no nsɛm so deɛ a, ɛbɛka osuani no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no ho. Afei nsɛm biara a wɔde bɛka saa asɛm yi ho no bɛyɛ onipa a ɔretwerɛ nsɛm akɔ amanneԑbɔ krataa mu no din, nsɔano ne diberɛ, ɛda a wɔde twerɛeɛ na yei mu no, ɔbɛhwɛ sɛ saa nsɛm a ɔretwerɛ no bɛyɛ deԑ ɛbɛboa asuafoɔ no adesua mu ahiadeɛ. Wɔbɛsɛe osuani a wɔgyee no firi Bosome Nsia, 2002 rekɔ no mu nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ, a “ɛntena hɔ daa” no mfeɛ nson akyi wɔ berɛ a wɔbɛyi osuani no akɔ sukuu foforɔ mu, berɛ a ɔbɛwie sukuu anaa wɔbɛyi no adi wɔ sukuu no mu no. Da a osuani no bɛwie sukuu, wɔbɛyi no adi anaa wɔbɛyi no akɔ sukuu foforɔ mu no, wɔbɛfa atwerɛ so abɔ saa osuani yi ne n’awofoɔ/ahwɛfoɔ nkaeɛ afa ɛda pɔtee a wɔbɛsɛe saa nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ a ɛntena hɔ daa yi ne wɔn akwannya sɛ wɔbɛnya nsɛm no mu bi anaa ne nyinaa. Berɛ a wɔbɛfa osuani bi wɔ sukuu bi mu no, Sukuu Panin anaa n’asiananmu bɛhwehwɛ osuani nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ a ɛntena hɔ daa no mu berɛ ano berɛ ano na w’ayiyi nsɛm a ɛnyɛ nokorɛ, nea atwam ne deԑ ɛho nhia nanso ɛwɔ mu no afiri mu. Worcester Aban Nsukuu nam saa kwan yi so bɔ nkae afe biara sɛ wɔyɛ nsakraeɛ wɔ asuafoɔ ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ a ɛntena hɔ daa no mu, na wɔsɛe no adesua afe awieeɛ biara sɛnea ɛsɛ na ɛfata. Awofoɔ/ahwɛfoɔ a wɔrepɛ akwannya sɛ wɔn nsa bɛka nkaebɔ anaa nkrataa ansa na wɔasɛe asuafoɔ ho asɛm a wɔatwerɛ a ɛntena hɔ daa no nhunu Sukuu Panin no ansa na Bosome Nsia no da a ɛdi kan no aduru so wɔ adesua afe no mu.

3. Asuafoɔ Ho Nsɛm Ho Akwannya

Saa nnipakuo yi na ɛnam wɔn dwumadie nti wɔnya Asuafoɔ ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no ho kwan:

a. Sukuu ahwɛsofoɔ, akyerɛkyerɛfoɔ, afutufoɔ, ne animdefoɔ a sukuu Agyinatukuo no afa

wɔn adwuma mu anaa wɔresom asuafoɔ ɛnam nhyehyɛeɛ a ɛda wɔne sukuu

Agyinatukuo ntam ne wɔn a wɔde wɔn dwumadie som asuafoɔ anim ne anim.

b. Sukuu no mu ntotoeɛ adwumayɛfoɔ ne ɔfese adwumayɛfoɔ nkaeɛ a wɔn a wɔde mfidie a

wɔde boaboa asuafoɔ nsɛm ano di dwuma anaa mfidie a ɛboa ma wɔnya mfonin a wɔde

ka asuafoɔ nsɛm a wɔboa ano ho. Asuafoɔ ho nsɛm a ɛbɛboa saa nnipakuo yi ama

wɔayɛ wɔn adwuma no nko ara na wɔbɛnya.

c. Nkontabukuo a wɔgyina Massachussets Mmara no Ti 71B so kari asuafoɔ nimdeɛ.

Page 29: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

23

d. Sukuu apɔmuden adwumayɛfoɔ ne mpɔtamu ne mantam apɔmuden asoɛeɛ

adwumayɛfoɔ wɔ wɔn dwumadie mu.

e. Saa nnipakuo a wɔredi dwuma sɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ yi so na wɔbɛnya asuafoɔ ho nsɛm a

wɔatwerɛ ato hɔ ho kwan;

i. Ɔwofoɔ a mmara ma no kwan sɛ ɔnhwɛ osuani no.

ii. Osuani no hwɛfoɔ.

iii. Onipa anaa adwumayɛkuo a wɔnam mmara kwan so ama wɔn kwan sɛ wɔnsi osuani

no awofoɔ anan anaa ɔne wɔn nka mmom nni dwuma a wobɛka sɛ saa papa,

maame anaa hwɛsofoɔ wɔ kwan sɛ ɔhwɛ osuani no so.

f. Ɔwofoɔ a osuani no nhyɛ ne nsa mmara kwan so no nnya kwan wɔ osuani no nsɛm a

wɔatwerɛ ato hɔ berɛ a:

i. Wɔnam mmara kwan so asi awofoɔ no kwan sɛ ɔbɛhwɛ osuani no so ɛnam nneyɔeɛ bi a

w’ada no adi a ɛma osuani no ne deԑ mmara ama no kwan sɛ ɔnhwɛ no no bammɔ

ho nsɛm tɔ sini anaa

ii. Wɔasi ɔwofoɔ no kwan sɛ ɔbɛkɔ akɔsra osuani no anaasɛ wɔahyɛ sɛ ɔnhwɛ osuani no so

berɛ a ɔwofoɔ no bɛkɔ akɔsra no anaa

iii. Wɔnam bammɔ ahyɛdeɛ so abra ɔwofoɔ no afiri osuani no anaa nea ɔhwɛ no so nkyɛn

korɔ berɛ tiawa bi mu anaa mmerɛ santen gye sɛ saa bammɔ ahyɛdeɛ no (anaa

ahyɛdeɛ foforɔ bi a ɛreyɛ nsakraeɛ wɔ bammɔ ahyɛdeɛ no mu) ma kwan pefee sɛ

ɔwofoɔ no wɔ akwannya wɔ osuani no ho nsɛm a wɔakyerɛ no mmara nsɛm no mu.

Massachussets Mmarapɔn no Ti 71 § 34H hwehwɛ sɛ ɔwofoɔ a mmara asi no kwan wɔ osuani no ho bɛtwerɛ n’anom asɛm a ɛrehwehwɛ sɛ ɔbԑnya kwan wɔ osuani no nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no abrɛ spkuu Panin no. Sɛ worehwehwɛ nkyerɛkyerɛmu a emu dɔ a, hu abɔfra no Sukuu Panin.

g. Osuani no wɔ mfeɛ dunan (14) anaa berɛ a ɔbɛkɔ gyinapɛn nkron (9).

h. Sukuu ahwɛfoɔ a mmara ama wɔn kwan no bɛtumi ayɛ nhehwɛmu wɔ asuafoɔ ho nsɛm

a wɔatwerɛ ato hɔ no, ɛnam sukuu ntotoeɛ nti a ɛmfa ho sɛ wɔdi dwuma bi ma osuani

no.

i. Nwomasua Mpaninfoɔ ne wɔn asiananmu a wɔama wɔn tumi wɔ ɔman, mantam ne

mpɔtamu sɛdeɛ ɛsɛ sɛ wɔma ɔman no ne mantam nwomasua mmara yɛ adwuma no.

Wɔbɛbɔ osuani no nsɛmmoa a ɛma no da nso no ho ban na afei wɔasɛe no berɛ a ɛho

nhia wɔ wɔn adwumayɛ mu bio no.

j. Worcester Aban Nsukuu no de osuani no ho nsɛm bɛkɔ akɔma mpaninfoɔ a wɔwɔ ho

kwan na wɔda sukuu foforɔ a osuani no rekɔ anaa ɔpɛ sɛ ɔkɔ mu no ano

[603(CMR23.07(4)(f)].

k. Sɛdeɛ Massachussets Mmara kunini no Ti 66A,§2(k) ka no, wɔbɛgyina nsaman-krataa

anaa supino a ɛfiri asɛnnibea so abɔ osuani anaa ɔwofoɔ bi nkaeɛ ɛfa berɛ pɔtee bi a

wɔbɛsɛe nhyehyɛeɛ bi no.

l. Mmusua ne Mmɔfra Asoɛeɛ. (DCF)

m. Ɔfese a ɔhwɛ obi a w’adi bɔne so sɛ, w’asesa anaasɛ ɔnsesaeɛ.

n. Kɔɔto biara mu otemmuafoɔ.

o. Mmabunu Dwumadie Asoɛeɛ.(DYS)

p. Asoɛeɛ a wɔyɛ Nhwehwɛmu Sononko fa Nnipa Yiedie ho Dwirimdie bɛtumi ahwehwɛ

osuani a wɔreyɛ ne ho nhehwɛmu, sɛ w’adi nnipa yiedie ho dwirim anaasɛ ɔyɛ obi a

Page 30: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

24

w’adi nnipa yiedie ho dwirim ba, n’akwadaa anaa ɔhwԑfoɔ afa berɛ pɔtee a wɔfaa no

sukuu mu ne ne daadaa sukuukorɔ ho. Mmara no si ekuo no kwan wɔ osuani no

adesua, apɔmuden, ne ɔhwɛ mu nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ ho.

q. Akuo a wɔn ho hia bi te sɛ apolisifoɔ asoɛeɛ, asoɛeɛ a ɛhwɛ mmɔfra ne mmusua (DCF)

wɔne apɔmuden anaa ahwɛyie-kuo a akodeɛ ho amanneԑbɔ ka ho no, sɛ nkaebɔ no ho

nimdeɛ bɛhia abɔ osuani no anaa afoforɔ apɔmuden ho ban anaasɛ ɛbɛma no asi pi a.

r. Mantam mmara no hwehwɛ sɛ, sukuu no de ahyɛnsodeɛ bɛto osuani biara a wɔanya no

nteeɛ sɛ wɔayera no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no so na ɛwɔ sɛ, ɔbɔ apolisifoɔ amanneɛ

berɛ biara a wɔbɛyɛ nhwehwɛmu afa saa nsɛm a wɔatwerɛ afa ne ho no.

s. Sɛnea ɔman ahyɛdeɛ no ka no, sukuu bi bɛtumi de osuani bi din, adrɛɛse, tɛlɛfon

nɔmma, da ne berɛ a wɔwoo obi, adesua pɔtee a ɔresua, mmerɛ a wɔde ba sukuu,

mmirikatufoɔ kuo no mu nnipa mu duro ne wɔn tenten, gyinapɛn, kyɛfa a wɔnya no

dwumadie a wɔagye atomu ne agodie mu abɔdin ahodoɔ, abasobɔ ne akyɛdeɛ ahodoɔ,

ne ntoasoɔ sukuu akyi nhehyɛeɛ a osuani anaasɛ n’awofoɔ/hwɛfoɔ nnim ho hwee. Yei di

dwuma sɛ Worcester Aban Nsukuu nkaebɔ a wɔde to dwa fa amanneԑbɔ ahodoɔ a

wɔbɛtumi ada no adi ama obiara ahunu ho. Asuafoɔ ne wɔn awofoɔ/ahwɛfoɔ a wɔmpɛ

sɛ nipa foforɔ biara nsa bɛka saa amanneԑbɔ yi no, ɛsɛ sɛ ɔtwerɛ gu krataa so de

bɛsrɛ sukuu panin no.

4. Nnnipa foforq bia wonya kwanya sɛ yɛyi mmara no Ti 23.07(4) no firi mu a, ansa na obi foforɔ nsa bɛka osuani bi ho nsɛm no, gye sɛ ɔkura adansedie krataa a ɛfiri osuani no hɔ anaa ɔwofo/ ɔhwɛfoɔ no hɔ. Berɛ a ɔrema kwan no, osuani anaa ɔwofoɔ/hwɛfoɔ a asɛm no fa ne ho no wɔ ho kwan sɛ ɔbɛkyerɛ osuani ho nsɛm korɔ pɔtee a wɔmfa saa onipa no. Krataa a ɛkyerɛ sɛ wɔama nipa foforɔ no kwan no bi bɛka osuani anaa ɔwofoɔ/ ɔhwɛfoɔ no hɔ na ɔde bi akɔ osuani no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ a ɛntena hɔ daa no mu. Sɛ yɛyi nsɛm a yɛakyerɛkyerɛ mu wɔ 603 CMR 23.07(4)(a) firi mu a, wɔbɛyi osuani ho nsɛm a ɛma no da nso afiri ne nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no mu ama onipa foforɔ bi wɔ berɛ a saa nipa no nso mfa osuani no ho nsɛm no nkɔma obi foforɔ a ɔntwerɛɛ krataa nkɔsrɛɛ kwan mfirii osuani no anaa n’awofoɔ/n’ahwɛfoɔ no hɔ.

5. Nsesaeɛ Wɔ Osuani Ho Nsɛm a Wɔatwerɛ Ato hɔ mu.

Osuani no ne/anaa n’awofoɔ/ɔhwɛfoɔ bɛnya kwan sɛ ɔde nsɛm, adwenkyerɛ, nsɛmmoano anaa nsɛnhia biara a wɔatwerɛ bɛka osuani ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ dada no ho.

Nnipa a wɔabobɔ wɔn din wɔ soro ha no wɔ ho kwan sɛ wɔbisa ma wɔyi biribi anaa wɔyɛ nsesaeɛ wɔ nsɛm biara a ɛwɔ osuani ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no mu.Wɔbɛsane anya kwan ne Sukuu Panin no adi ahyia na wɔadan nsɛm a wɔmfoa so wɔ osuani no ho nsɛm a wɔatwerɛ ato hɔ no adi akyerɛ Sukuu Panin no.

Nhyiamudie yi mu no, sɛ ɛkɔba sɛ Sukuu Panin no nsɛm anaa agyinatuo bi nyɛ wɔn aboduro a, osuani no ne/anaa n’awofoɔ/ɔhwɛfoɔ bɛtumi atwerɛ akɔ Sukuu Nnaanoni no nso mmuaeɛ no nyɛ wɔn abodwo anaa nteaseɛ anyɛ adwuma a wɔbɛtumi asane de akɔdan Sukuu Agyinatukuo no. Sukuu Agyinatukuo bɛtena asɛm no so wɔ dapɛn/ɔhwɛfoɔ berɛ mu firi da a wɔde asɛm no bɛdanee wɔn no akyi. Osuani no ne/anaa ɔwofo/ahwɛfoɔ bɛtumi apaw wɔn nsiananmu a ɔbɛgyina wɔn anan mu ahwehwɛ adansefoɔ no nsɛm mu na ɔde adansedeɛ ato dwa. Wɔbɛtwerɛ gyinaeɛ a wɔsiiɛ no akɔma osuani ne/anaa ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ. Nhyehyɛeɛ A ɛbɔ Awofoɔ Nkaeɛ Fa Nna Mu.

Page 31: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

25

SUKUUNI BIARA DI NKUNIM MMRA

Worcester Aban Nsukuu no bɔ ne ho mɔdene di mmra ɛne nhyehyeɛ a ɛfa Sukuuni Biara di Nkunim Mmra so (ESSA), amammra a w’ɔhyehyɛ no 2015 mu. Saa mmra yi whɛ sɛ sukuu no mansini so dwumayɛni bɛbɔ awofoɔ/awhɛfoɔ amaneɛ afa nsɛm ahodoɔ a ɛfa w’ɔn mma nwomasua ho. Nhyehyeɛ a ɛka ho bi ne sɛ wɔbɛyi sukuufoɔ a wɔre kɔ sukuu no awofoɔ/awhɛfoɔ asotire fa tumi a wɔn wɔ sɛ w’ɔbɛ hunu akyerɛkyerɛfoɔ ɛne wɔn aboafoɔ a wɔne wɔn mma di dwuma no tumi krataa wɔn wɔ. Wɔ sukuu a edi kan mu no, awofoɔ/awhɛfoɔ wɔ tumi sɛ wɔ hunu adwumamu nimdeɛ tumi krataa a akyerɛkyerɛfoɔ a w’ɔkyerɛ wɔn mma adeɛ kura. ESSA ma ho kwan sɛ awofoɔ/awhɛfoɔ bias nsɛm bi fa sukuuni bi kyerɛkyerɛni ho na ɛsɛ sɛ mansini no de nsɛmmisa no ho mmueɛ ma awofoɔ/awhɛfoɔ. Ne tittirew, awofoɔ/awhɛfoɔ a wɔn mma kɔ sukuu wɔ sukuu a edika mu no wɔ tumi sɛ wɔ bisa nsɛm a edidisoɔ yi fa akyrɛkyerɛfoɔ a wɔkyerɛ wɔn mma adeɛ wɔ sukuu (Title 1) a edikan mu:

1. Sɛ ɔkyerɛkyerɛni no wɔ Massachusetts Asoeɛ a ɛwhɛ Nfitiaseɛ ɛne Ntoasoɔ sukuu so (DESE)

abɔdini krataa ɛnd tumi krataa a ɛma no ho kwan ma ɔkyerɛ adeɛ wɔ gyinapɛn a ɔkyerɛ adeɛ

ɛne nneɛma a ɔkyerɛ ho adeɛ.

2. Sɛ ɔkyerɛkyrɛni no mfa DESE abodini krataa ɛne tumi krataa ahodoɔ a aka no nni dwuma

esane whrenwhren anaa biribi nti.

3. Sɛ ɔkyerɛkyerɛni no rekyerɛ adeɛ wɔ nea w’asua adeɛ afa ho na ɔwɔ ho abɔdini krataa a.

4. Sɛ adekyerɛ aboafoɔ ɛne adwuma aboafoɔ di dwuma ma wo mma no a, na sɛ wɔdi dwuma a,

wɔn abodini krataa.

Sɛ awofoɔ/awhɛfoɔ pɛ sɛ w’ɔnsa ka nsɛm yi mu bi a,( ɛsɛ sɛ wɔne wɔn mma sukuu panyin paa di nsa wɔsoɔ).

Nea ɛka ho biom, ɛsɛ sɛ mansini ahodoɔ no ma awofoɔ/awhɛfoɔ biara nsɛm a ɛfa wɔn mma mɔdenemɔ ɛne sukuuni nwomasua mpuntuo ho, sɛ ɛsɛ na ɛwɔ hɔ a, ɛwɔ ɔman no nwomasua mɔdenemɔ nhyehyeɛ a ehia wɔ sukuu a edikan no mu na ɔsane de mmuaeɛ ma awofoɔ/awhɛfoɔ wɔ mmrɛ a ɛsɛ mu sɛ ɔkyerɛkyerɛni a onni DESE abodini krataa anaa tumi krataa wɔ nea ɔrekyerɛ ho adeɛ no akyerɛ wɔn mma adeɛ atoaso nnawɔtwe nnan anaa nea ɛboro sa a. Wɔ sukuu afe ahyaseɛ biara, ɛsɛ sɛ sukuu a edikan bɔ sukuuni biara awofoɔ/awhɛfoɔ sɛ awofoɔ bɛtumi abisa nsɛm afa ɔman no anaa sukuuno nhyehyeɛ biara a ɛfa sɛ sukuuni de neho rehyɛ nwhewhɛmu biara a ESSA ɛma ho kwan. Nsɛm a ɛfa nwhewhɛmu biara a mmra ma ho kwan wɔ Worcester Aban Nsukuu abɛɛfo ntanɛt so. Ɛnsɛ sɛ nna aduasa twa mu sukuu afe no a ahyaseɛ akyi, ɛsɛ sɛ sukuu biara a edikan bɔ awofoɔ/awhɛfoɔ amaneɛ fa Brɔfo adesua dwumadie anaa sɛ sukuuni de neho rehyɛ kasa adekyerɛ nwomasua dwumadie a y’ɛgyinaso de no hyɛ dwumadie no mu; abɔfra no gyinapɛn wɔ Brɔfo kasa mu ɛne nwomasua mu mpuntuo; ɛne sɛne a dwumadie no bɛwhɛ abɔfra no adehia pɔtee; na y’ama awofoɔ/awhɛfoɔ akwankyerɛ a y’atwerɛ a ɛrekyerɛ awofoɔ tumi ɛne dwumadie no ahodoɔ bi a wɔn bɛtumi ayi bi afiri mu.

Page 32: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

26

Mmra A Ɛfa Nneɛ Ho (Due Process)

Worcester Aban Nsukuu mmra a’ԑfa nneԑ ho fata ahyԑdeԑ bia America Aban ashehyԑ ato hɔ ama

amansin ne kuropon nyinaa sԑnea wɔn betumi afa so de atwe asuafoɔ aso atenetene wɔn. Mmrashԑ

wɔ hɔ ma kwankorɔ a’ sukuu hwԑsofoɔ bԑfa so atwe asuafoɔ aso wɔ sukuu beaԑ anaa agodibea (bia

ԑbԑba so wɔ sukuu anaa akwantuo mu) a’ ԑbԑma ɔhaw aba sukuu adesuabea ne mmeamea nyinaa.

Worcerster Aban Nsukuu no di Sukuuni Nteasoɔ Mmra no ɛne Nhyeheyɛ so sɛnea ɔkyerɛ mu wɔ

MGL. C71&&37H, 37H½ ɛne 37H¾ ɛne 603 CMR 53.00 et. seɛ. mu a wo bɛtumi awhɛ no wɔ ntanɛt

so wɔ www.worcesterschools.org/handbook

ADWENPƆ (CODE OF CONDUCT)

Nyansapԑ (Philosophy)

Ɛyɛ Worcester Aban Nsukuu no adwenpɛ sɛ w’ɔnbɛwhɛ ama nteasoɔ nhyehyeɛ pa a emuda hɔ adi mu. Sukuuni biara wɔ faahodie sɛ onya adesua-nteteɛ wɔ beaɔ a ahobanbɔ wɔ na ɛsane boa ma adesua kɔso, na ɔkyerɛkyerɛfoɔ biara nso wɔ faahodie sɛ ɔbɛwhɛ anim sɛ asukuufoɔ a w’ɔbuadeɛ, na w’aboa w’ɔnho sɛ w’ɔbɛsua adeɛ na w’ɔn bɛba n’adesua dan mu. Adeɛ baako a ɛho hia wɔ osukuuni biara adesua-nteteɛ mu ne sɛ ɔbɛnya asetena ne nneɛ ne saa nti ne sɛ, adesua pa bɛtumi akɔso a gyesɛ asukuufoɔ di nhyehyeɛ a ɛkyerɛ nneɛ pa so. Wei ase kyerɛ sɛ:

1. Asukuufoɔ wɔ asodie sɛ w’ɔda suban a ɛbɛboa sukuu no ne n’asukuufoɔ adi.

2. Awofoɔ/awhɛfoɔ wɔ asodie sɛ w’ɔbɛda suban pa adi afa adesua ne nneɛ ho.

3. Akyerɛkyerɛfoɔ wɔ asodie sɛ w’ɔbɛfa adekyerɛ ne nteasoɔ so akɔso akyerɛkyerɛ nneɛ pa wɔ

adesua dan mu.

4. Sukuu whɛsofoɔ ne sukuu abadwakuo no wɔ asodie sɛ w’ɔbɛboa na w’awhɛ ama nteasoɔ

nhyehyeɛ ayɛ adwuma wɔ sukuu no mu.

Ɛsɛ sɛ asukuufoɔ nyinaa tumi ne nneɛ susudua no yɛ pɛ sɛ nea y’ahyehyɛ no wɔ nwoma yi mu no.

Massachusetts mmratene a w’ɔfrɛ no nkorabata 71B no whehwɛ sɛ y’ɛde akadeɛ afoforɔ bɛma

asukuufoc a nwhewhɛmu kuo de abɛtodwa afa w’ɔnho sɛ w’ɔhia mmoa soronko na w’asane akyerɛ

w’ɔn adesua dwumadie mu wɔ akorankorɛ nwomasua nhyehyeɛ mu (IEP). Y’ɛbɛyɛ Saa nhyehyeɛ yi

bi anso, ɛberɛ a ɛbɛhia, ama asukuufoɔ a w’ɔnwɔ dɛmdie a w’ɔte sukuumu hɔ anaa dwumadie a

ɛkeka ho ɛne/anaa 504 nhyehyeɛ.

Mmra a ɛfa nneɛ ho no gyina nteasoɔ nkakrankakra nhyehyeɛ so de whɛ sɛ ɛbɛbrɛ mmɔsɛn tenten a

y’ɛde twe sukuuni bi aso esan nneɛ bɔne bi a w’ada no adie nti no ase de kɔsi sɛ y’ɛbɛwhɛ

nsonsoansoɔ ahodoɔ nso mu ahunu sɛ ɛyɛ anaa. Sukuu panyin paa no na ɛwɔ tumi sɛ ɔkyerɛ

asotwee a ɛsɛ na ɛfata. Sukuu panyin paa no bɛtumi agyina ne tumi a ɔwɔ so apegya asotwee no mu

sɛ bɔne no tɔ so mprɛnu ne ne mprɛnsa so a anaa nneɛma afoforɔ bi mo. Sukuuu panyin paa no

bɛwhɛ nokware biara a ɛwɔ asɛm no mu ɛne neɛ edidi soɔ yi mu na akyerɛ asotwee no mu duro; 1)

asotwee ho nsɛm a y’atwerɛ ato hɔ 2) nsonsoansoɔ a bɔne no nyaeɛ wɔ adesua ntotoɛ so muduro, 3)

bɔne koro no pra a ɛbɛtumi apra onii koro no anaa afoforɔ, 4) ɔpɛ a osukuuni no pɛ sɛ asakra firi ne

nneɛ bɔne ho ɛne 5) sɛ mpo nsonsoansoɔ afoforɔ bi wɔhɔ a y’ɛbɛtumi de aboa atenetene osukuuni

no wɔ n’adesua mu a.

Page 33: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

27

Sukuu No Asotwee A W’ɔtumi De Ma.

Ayidie (Expulsion) asekyerɛ ne sɛ, y’ɛbɛyi osukuuni bi adi afiri sukuu no asaase so, adesua dan mu

nnwumadie mu, ɛne sukkuu no nnwumadie mu sukuu nna bɛboro aduɔkrɔn, ɛnna dodoɔ a eni ano,

anaa afebɔɔ sɛ nea mmra no ma kwan wɔ G.L.c.71.$37H1/2 anaa 37H1/2 mu no de ma nneɛ bi te sɛ:

a) obi kuta akodeɛ a y’ɛdɛ di bɔne; b) obi kuta nnubɔne; c) obi bɛto ahyɛ sukuu odwumayɛni bi so;

anaa d) nsɛmmɔne kwadubɔ anaa bɔne ho afɔbuo anaa bɔnenie ngyentomu, sɛ sukuu panyin paa

anaa whɛsofoɔ no whɛ hunu sɛ sukuuni no kɔso tena sukuu no mu na ɛde nsonsoanso bɔne bɛba

sukuu no so sɛnea G.L.c.71.$37H1/2 anaa 37H1/2 mmra no kyerɛ no a.

Sukuumu Mmɔsɛn (In School Suspension) asekyerɛ sɛ, y’ɛbɛyi sukuuni bi afiri adesua dan mu

daadaa nnwumadie mu, na mmom ɛnyɛ sɛ ɔbɛfiri sukuu no asaase so, a ɛmmoro sukuu ɛnnna

ntoatoasoɔ du (10), anaa sɛ wo keka nna no bɔmu a ɛmmoro sukuu nna edu (10) wɔ sukuu afe mu

no nyinaa bɔnenie mu. Sɛ y’ɛyi osukuuni bi firi sukuu dwumadie anaa dwumadie bi a sukuu no nsa

hyɛ aseɛ a mu nkoa a, y’ɛnkane nka sukuu nna no ho. Wɔ saa nyhehyeɛ yi ase no, y’ɛnfa Sukuumu

mmɔsɛn nkabom anaa ntoaotasoɔ ɛnna du (10) anaa nea esua sene saa wɔ sukuu afemu no nyinaa

mu sɛ ɛbre tia mu mmɔsɛn. Sɛ y’ɛbɔ sukuuni bi sɛn sukuu nna nkabom anaa ntoatoasoɔ sukuu ɛnna

du (10) wɔ sukuu afe no mu a, y’ɛfa saa mmɔsɛn no sɛ mmɔsɛn tentene a y’ɛbɛtumi agyina 603 CMR

53.00 so de adi y’ɛnkrataasɛm ho dwuma.

Ɛmmɔsɛn A Ɛnwa (Short Term Suspension) askyerɛsɛ, y’ɛbɛyi sukuuni bi afiri sukuu no mu ɛne

daadaa adesua dan dwumadie mu sukuu ɛnna ntoatoaso edu (10) anaa nea esua sene saa. Sɛ y’ɛyi

sukuuni bi firi sukuu nwumdie afoforɔ mu anaa dwumadie a sukuu no nsa hyɛ aseɛ mu a y’ɛnkane

saa ɛnna no nka ɛnna dodoɔ a y’abɔ abi asɛn wɔ sukuu nomu

Ɛmmɔsɛn Tentene (Long Term Suspension) asekyerɛ sɛ, y’ɛbɛyi osukuuni bi afiri sukuu asaase so

ne adesua dan mu daadaa nwumadie mu sukuu ɛnna ɛntoatoasoɔ edu (10), anaa sukuu ɛnna

nkabom du(10) wɔ sukuu afe mu mpɛn bebree. Sɛ y’ɛyi sukuuni bi sukuu nwumadie mu anaa

nwumadie a sukuu no nsa hyɛ aseɛ nkoaa mu a, y’ɛnkane saa ɛnna no nka ɛnna dodoɔ a y’ɛde abɔ

saa oni koro no asɛn ho. Gyesɛ asukuufoɔ a’ y’ɛde kwaadu a y’ahyɛ wɔ G.L.c.71,&37H mmra no mu

ɛfa (a) anaa (b), anaa wɔ G.L.c.71 no fa 37H1/2 no mu abɔ wɔn, enni ho kwan sɛ y’ɛgyina bɔne

baako anaa mienu so bɔ sukuuni bi sɛn ɛbere tenten bɛboro sukuu nna aduɔkron(90) wɔ sukuu afe

mu de hyɛ aseɛ firi ɛda a edi kan a y’ɛyi osukuuni no firi sukuu no mu. Ɛmmɔnsɛn tenten biara nnihɔ a

ɛsɛsɛ ɛsene sukuu afe a y’ɛbɔɔ onii korɔ no sɛneɛ wɔ mu no.

Asotwee Foforɔ (Other Discipline): aba anaa asotwee bɛtumi akɔ ama obi biara a ɔbɛbu mmra so

wɔ sukuu no mu. Y’ɛbɛtumi de asotwee foforɔ adi dwuma sɛnea ɛsɛ. Asotwee afoforɔ no bi ne,

adansedie nhyehyeɛ ɛne dwumadie bi tesɛ aswm die, ntɔkwa pata, sɛ obi resi biribi anan mu, nneɛ pa

mmoa.

Ɛyɛ akwanya ma sukuuni biara a ɔbɛda suban pa adi sɛ ɔde ne ho hyɛ akuokuo mu ɛne sukuu

nwumadie ɛne nwumadie a sukuu no nsa hyɛ aseɛ mu wɔ Worcester Aban Nsukuu mu. Y’ɛwhɛ anim

sɛ sukuuni biara bɛtai aba sukuu, na w’ada nneɛ pa ɛne ɔman ba pa su adi wɔ sukuu mu ɛne sukuu

nwumadie ase ansa na w’atumi de neho ahyɛ akuokuo mu ɛne sukuu nwumadie mu. Sukuufoɔ a

w’ɔkɔ sukuu wɔ Worcester Aban Nsukuu mu na w’ɔda suban pa adi no nkoa na ɔwɔ ho kwan sɛ

Page 34: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

28

w’ɔde w’ɔnho hyɛ sukuu nwumadie mu, akuokuo mu, abasobɔdeɛ dwumadie mu, sukuu krɔ mu

mmoa ɛne abodini abasobɔ mu wɔ Worcester Aban Nsukuu mu. Sukuu panyin paa no anaa whɛsofoɔ

no bɛtumi agyina ne tumi so ayi asukuufoɔ a w’ɔne saa susudua yi anyɛ pɛ no afiri nwumadie no

nyinaa mu. Sɛ sukuu panyin paa no yi sukuuni bi firi sukuu dwumadie mu a, y’ɛbɛyi saa sukuuni no

afiri dwumadie pɔtee a saa sukuuni no sukuu a ɔwɔ mu no ka ho no wɔ ɛnna a aka wɔ sukuu afe no

mu nyinaa mu. Ɛnyɛ Massachusetts mmra no fa 37H3/4 no na ɛkyerɛ ɛkwan a y’ɛfa so yi sukuuni bi

firi sukuu nwumadie mu anaa sɛ y’ɛmma sukuuni bi kwan ɛmma no nkɔ nwumadie a sukuu no nsa

hyɛ aseɛ ase. (sukuu payin asemtie). Ɛmmɔsɛn wei ɛnyɛ nea y’ɛbɛtumi akan aka sukuu nna dodoɔ a

y’abɔ sukuuni bi asɛn ho. Y’ɛbɛyi sukuuni biara y’ɛbɛyi no afiri sukuu nwumadie mu no

awofoɔ/awhɛfoɔ asotire.

Ɛwhyeɛ nka sukuu nteasoɔ ho, gyesɛ ɛho akɔhia sɛ wobɔ asukuufoc afoforɔ ho ban firi ɛbrɔ anaa

epra ho ansana w’atumi de ahoɔden adi dwuma.

1. Nyansa wom a yɛbɛtumi de adebone asusu obi na ya hwehwɛ neho sɛ saa dekodie yi wɔ ne

nkyɛn anaa na akyerɛ sɛ osuani yi afom sukuu mmra

2. Wɔde nyansa kwanso na fa yɛɛ saa nhwehwɛmu yi fiti sɛ nsemsem yi ma ho kwan sɛ wɔn nfa

saa kwano adikan so anaa.

Nneɛ A Ɛmma Nwumadie Nkɔso

Asotwee bɛkɔ ama obiara a ɔbɛbu mmra a edidisoɔ yi mu biara so senea y’akyerɛ mu dada wɔ ɛsoro

hɔ no, mpo sɛ ɛyɛ sukuu mu anaa ɛnyɛ sukuu mu anaa ɛberɛ a sukuu dwumadie bi ɛrekɔso.

Mmra 1. - Sɛ Obi Bɛsɛi Sukuu Agyapadeɛ.

Ɛnsɛsɛ sukuuni ewia anaa ɛsɛi sukuu agyapadeɛ anaa sɛ ɔyɛ n’adwene sɛ ɔbɛyɛ sa. Mpanyinfoɔ a

w’ɔwhɛ sukuu no so de bɔne ho kwaadu bɛbɔ sukuuni biara a ɔbɛbu saa mmra yi so na w’asane ama

no asiesie adeɛ a asɛi no anaa ɛde neɛ w’awia no aba.

Mmra 2. - Sɛ Obi Bɛsɛi Anaa Ɔbɛwia Ankorankoran Bi Agyapadeɛ A Sukuu No Ɛde Di Dwuma,

Asisie, Dwirimdie, Obi Bɛfa Obi Adwuma Sɛ Ɛyɛ Ɔnoa Ne Dea.

Ɛnsɛ sɛ sukuuni biara sɛi anaa wia ankorankoran gyapadeɛ anaa onya adwene bi saa wɔ sukuu

dwumadie ase sɛ ɛwɔ sukuu asaase so anaa ɛnyɛ sukuu asaase so. Ɛnsɛsɛ sukuuni biara sisi, edi

dwirim anaa ɔfa obi adwuma sɛ ɛyɛ ɔnoa ne dea de bɛgye adesua aba anaa de yɛ ne nkrataasɛm.

Mmra 3. - Sɛ Obi Bɛboro Sukuu Adwumayɛni.

Ɛnsɛsɛ sukuuni pra anaa ɔya n’adwene sɛ ɔbɛpra sukuu adwumyɛni wɔ sukuu mu anaa abɔntene

anaa sukuu dwumadie ase anaa sɛ y’ɛredi sukuu dwumadie ase akɔneaba.

Sukuuni biara a ɔbɛboro sukuu adwumayɛni anaa sukuuni biara ɔbɛboro sukuu panyin paa,

ɔkyerɛkyerɛfoɔ, anaa sukuu adwumayɛni biara wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumadie ase anaa

dwumdie a sukuu no nsa hyɛ aseɛ tesɛ amirika tuo agorɔ ase no bɛnya asotwee bi tesɛ ayidie anaa

ɔmmɔsɛn tentene afiri sukuu no mu. Sukuu panyin paa no na ɛde saa asotwee yi bɛma.

Page 35: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

29

Mmra 4. - Sɛ Obi Bɛboro Sukuuni Bi Anaa Afoforɔ Bi A Ɔnyɛ Adwuma Wɔ Sukuu No Mu

Ɛnsɛsɛ sukuuni bi boro anaa nya adwene sɛ ɔbɔboro sukuuni foforɔ bi anaa obia, sɛ ɛyɛ sukuu mu

anaa abɔntene anaa sukuu dwumadie ase ne n’akɔneaba die mu. Y’ɛmma monaatoɔ nso ho kwan.

Mmra 5.- Sɛ Obi Bɛdi Sukuu Adwumayɛni Bi Atɛm.

Ɛnsɛsɛ sukuuni bi di sukuu adwumayɛni bi atɛm wɔ sukuu mu anaa abɔntene anaa sukuu dwumadie

ase a dwumadie no ase akɔneabadie nso ka ho. Atɛmdidie bi ne atuateɛ, aniamɔnho, ahomasoɔ, ɛna

ho akɔnɔ bɔne, ahunahuna anaa kasa a ɛho nte. Atɛm didie yɛ kasa fii a y’ɛka fa baabi a obi firi ho,

obi nteaseɛ faɔ baa ne barima nhyiamu ho, obi ahosuo, obi som, sɛnea obi hunu ne bɔbrɛ ɛfa, ɔman

a obi firi so anaa obi dɛmdie ho.

Mmra 5A.- Sɛ Obi Ɛbɔ Sukuu Adwumayɛni Ntrɛnee.

Ɛnsɛsɛ sukuuni bi bɔ ɔkyerɛkyerɛni, whɛsofoɔ biara ntrɛnee, anaa sɛ sukuuni de opra bɛbɔ

adwumayɛfoɔ anaa ahofamafoɔ ntrɛnee ama ehuu abɛhyɛ w’ɔnso.

Mmra 6.- Sɛ Obi Bɛdidi Sukuuni Bi Anaa Afoforɔ Bi A W’ɔnyɛ Sukuu Adwumayɛfoɔ Atɛm

Ɛnsɛsɛ sukuuni biara didi obiara atɛm wɔ sukuu mu anaa abɔntene anaa sukuu dwumadie ase a

dwumadie no ase akɔneaba die nso ka ho. Atɛmdidie bi ne atuateɛ, aniamɔnho, ahomasoɔ, ɛna ho

akɔnɔ bɔne, ahunahuna anaa kasa a ɛho nte. Atɛm didie yɛ kasa fii a y’ɛka fa baabi a obi firi ho, obi

nteaseɛ faɔ baa ne barima nhyiamu ho, obi ahosuo, obi som, sɛnea obi hunu ne bɔbrɛ ɛfa, ɔman a

obi firi so anaa obi dɛmdie ho.

Mmra 6A.- Sɛ Obi B’ɛtwerɛ Ahunahuna Nsɛm De Abɔ Sukuuni Bi Anaa Afoforɔ Bi A W’ɔnyɛ

Sukuu Adwumayɛfoɔ Ntrɛnee.

Ɛnsɛsɛ sukuuni fa ntwereɛ kwanso bɔ obiara ntrɛnee, opoopoo n’ani, tete obi anaa ohunahuna obi wɔ

sukuu mu anaa abɔntene anaa sukuu dwumadie ase a dwumadie no ase akɔneaba die nso ka ho.

Ntrɛnee a y’atwerɛ bi ne; abɛɛfo kɔmputa so nkratoɔ, ahomatrofoɔ so nkratoɔ ɛne abɛɛfo ntanɛt so

nkɔmɔdie ne nea ɛkeka ho nyinaa.

Mmra 7. -Nhyehyeɛ A Ɛfa Sɛ Obi Kuta Akodeɛ Anaa Ɔde Redi Dwuma Ho.

Sɛ kyerɛkyerɛfoɔ bi kyekyɛ adeɛ biara a y’ɛhunu no sɛ ɛyɛ akodeɛ wɔ mmra yi ase ma sukuufoɔ wɔ

adesua dan mu a, ɛneɛ na asukuufoɔ no ntoo mmra, sɛ w’ɔde akodeɛ korɔ no di dwuma wɔ adesua

dan no mu na w’ɔsane dedi dwuma titire nti a y’ɛde saa akodeɛ no maa w’ɔn a.

Ɛnsɛsɛ sukuuni kuta akodeɛ, de akodeɛ di dwuma, anaa onya adwene sɛ ɔde bi bɛdi dwuma wɔ

sukuu mu anaa sukuu dwumdie ase a dwumadie no ase akɔneaba die nso ka ho.

Sɛnea y’ɛbɛyɛ na y’abɔ Worcester Aban Nsukuufoɔ ho ban nti no, sukuuni biara a y’ɛbɛhunu sɛ okuta

akodeɛ biara a ɛnyɛ ɛtuo ne sekan pɛ wɔ sukuumu anaa dwumadie a sukuu nsa hyɛ aseɛ bi tesɛ

amirikatuo agorɔ ase no bɛnya asotwee ni tesɛ ayidie anaa ɛmmɔsɛn tentene afiri sukuu panyin paa

no hɔ ɛnfa ho ne sekan no kɛseɛ.

Page 36: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

30

Saa nhyehyeɛ yi nti, akodeɛ a etumi pra obi tesɛ (B.B etuo a etuo daadaakra kaho ɛne nneɛma bi a ɛtetesa nso ka ho bi). Sekan , tai, ɛnnadeɛ kawa a y’ɛde di ako anaa kawa a y’akeka abom dehyɛ y’ɛnsa dedi ako anaa nneɛma bi tetesa a y’ɛdedi ako bi tesɛ polibaa, nkɔnsɔnkɔnsɔn a biribi a emuyɛduru wɔ ano ɛne nea ɛkeka ho. Adeɛ biara a y’ɛdedi anaa y’ɛbɛtumi de apra obi biara y’ɛ adeɛ a y’ɛfa no sɛ akodeɛ.

Y’ɛbɛgyina Worcester Aban Nsukuu nteasoɔ mmra a w’ɔde di daadaa sukuufoɔ ne asukuufoɔ soronko ho dwuma na ɛde bɛdi saa nhyehyeɛ yi ho dwuma.

Mmra 8. - Nhyehyeɛ A Ɛfa Nnumɔne Anaa Ɛnsadene Ho.

a. Sukuuni biara a ɔbɛkyekyɛ anaa y’ɛbɛhunu nnubɔne bi tesɛ wee ɛne aduro bɔne a ɛtesɛ paada

sɛnea Massachusetts mmratene no fa 94C no kyerɛ no wɔ ne ho sɛ ɔpɛsɛ ɔkyekyɛ wɔ sukuu

no mu anaa sukuu no dwumadie ase no bɛnya asotwee bi tesɛ ayidie anaa ɛmmɔsɛn tentene

afiri sukuu panyin paa no hɔ. Nea ekeka nnumɔne ɛnsadene yi ho bi ne nsenia, afidie a’ɛyam

adeɛ, abua, nfidie a’yɛde nom nnuro bɔne ne nneɛma a’y yɛde yɛ nnumɔne.

b. Sukuuni biara a ɔbɛnom nnubɔne bi tesɛ wee anaa adubɔne a ɛtesɛ paada sɛnea

Massachusetts mmratene no fa 94C no kyerɛ no wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumadie ase no

bɛnya asotwee bi tesɛ ayidie anaa ɛmmɔsɛn tentene afiri sukuu panyin paa no hɔ.

c. Y’ɛmma kwan sɛ obiara bɛ kuta anaa bɛnom nsadene wɔ Worcester Aban Nsukuu mu.

Sukuuuni biara a ɔbɛnom nsadene anaa ɔbɛ kuta nsadene wɔ sukuu mu anaa sukuu

nwumadie ase anaa y’ɛbɛhunu sɛ w’aboro nsa wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumadie bi ase no

bɛnya asotwee bi tesɛ ayidie anaa ɛmmɔsɛn tentene a efiri Worcester Aban Nsukuu hɔ.

d. Y’ɛbɛgyina Worcester Aban Nsukuu nteasoɔ mmra a w’ɔde di daadaa sukuufoɔ ne asukuufoɔ

soronko ho dwuma na ɛde bɛdi saa nhyehyeɛ yi ho dwuma. Sukuuni biara a y’ɛde mmratoɔ ho

kwaadu abɔ no sɛ w’abu mmra a ɛtɔso Nwotwe (8) no so no bɛnya nhyehyeɛ a y’ɛfaso no mu

akwanya biara sɛnea y’ahyehyɛ no wɔ nhyehyeɛ a y’ɛfaso no mu fa a ɛtɔso III no mu no.

e. Ɛnyɛ mmratoɔ sɛ sukuuni bi bɛkuta anaa bɛnom aduro bɔne a mpomdene adwumayɛni na

akyerɛ no sɛ ɔnnom. (na emom, y’ɛde aduro biara a mpomdene adwumayɛni biara akyerɛ

sukuuni bi sɛ ɔbɛtumi anom no bɛhyɛ adwumayɛni a ɔwɔ tumi sɛ ɔde aduro no ma sukuuni no

na ɔkora aduro no wɔ baabi yie nsa.

Mmra 9. – Daadaa Sukuu Mmara Toɔ

Ɛnisɛ osuani biara ɛntaa ma sukuu anaa sɛ ɔbɛyɛ nyaayaa ne sukuu ba mu.

Mmra 10. - Sɛ Yɛre Whewhɛ Na Y’asiisii

Mmra ma kwan sɛ sukuu adwumayɛfoɔ b’ɛwhewhɛ sukuuni bi ho na w’ɛsiisii w’ɔnagyapadeɛ sɛ; Onii korɔ no wɔ gyidie sɔ ɔwhewhɛ sukuuni no ho a ɔbɛnya adansedie a ɛkyerɛ sɛ sukuuni no abu mmra anaa rebu mmra anaa sukuu no mmra so; Onii no anamon a ɔretu sɛ ɔrewhewhɛ sukuuni no ho no yɛ nea ɛne asɛm a ogyina so de whewhɛ sukuuni no ho no ɛmmɔ abura.

Mmra 11. - Ateetee A Y’ɛde Obi Fa Mu Ansana W’abɛyɛ Ekuo Bi Mu Nipa

Ɛnsɛsɛ sukuuni de nɛho hyɛ anaa ɔboaboɔ sukuufoɔ ano ma w’ɔda nneɛ bi saa adi. Ɛsɛsɛ sukuuni biara a ɔbɛhunu sɛ nneɛ bi saa rekɔso no bɔ sukuu panyin paa no amaneɛ.

Page 37: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

31

Mmra 12. - Kɔkɔbɔ A Ɛnyɛ Nokware

Ɛnsɛsɛ sukuuni, wɔ abrɛ a oni nyinasoɔ biara de nteateamu, ɛdɔn bɛbɔ kɔkɔ anaa egyahyeɛ ho kɔkɔbɔ wɔ abrɛ a ɛnyɛ nokware. Y’ɛbɛgyina Massachusetts mmratene no fa a ɛtɔso 269 no nkyekyɛmu a ɛtɔso 13 no so abɔ amaneɛ afa nneɛ bi tesɛ ho. Sukuuni biara nsɔ gya wɔ sukuu dan mu anaa sukuu dwumadie bi ase .

Mmra 13. - Taa Nom Ne Nneɛma A Y’ɛde Taa Ayɛ

Sɛ wo renom, wo w ɔ, wo de di dwuma anaa wo di taa anaa taa ho nneɛma biara ho dwa, ebi te sɛ dwɔɔto ɛne ɛho akadeɛ biara wɔ sukuu dan ahodoɔ mu. Sukuuni biara a ɔbɛbu saa mmra yi so no bɛtumi anya ɛmmɔsɛn asitwee. Mmra 14. - Ahomatorofoɔ, Afidie A Ɛkyerɛ Sɛ Obi Pɛsɛ Ɔne Obi Kasa, Anyinam Ahoɔden Mfidie Ɛne Mfidie Nketewa Bi A Ɛma Kanea Kɔ Tee.

Ɛnsɛ sɛ sukuuni de ahomatrofoɔ, ahomatrofoɔ a etumi di dwuma ahodoɔ bebree, ahomatrofoɔ akɛseɛ, afidie a y’ɛdetwa mfonyini, anaa anyinam nfidie nketewa biara a ɛbɛtumi atoto sukuu nwumadie anam anaa sɛ ɛbɛyɛ osiakwan ama adesuafoɔ di dwuma wɔ sukuu mu wɔ abrɛ a w’ɔn wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumadie biara ase wɔ abrɛ a sukuu adwumayɛni a ɔwɔ tumi ɛmma w’ɔn ho kwan.

Anyinam nfidie nketewa bi ne ahomatrofoɔ, ahomatrofoɔ a etumi di dwuma bebree, ahomatrofoɔ akɛseɛ anaa adeɛ biara a ɛde anyinam na edi dwuma na y’ɛtumi sane fa so di nkitaho wc anum-kasa kwanso, ɛnee kwanso, ɛnee anaa ntwerɔɛ nkratoɔ anaa amanedeɛ kwanso, anaa sɛ y’ɛtumi de twe anaa y’ɛtumi fa so de di ɛnee a y’atwe, ɛnee, nfonyini, nfonyini anaa nfonyini a ɛnyina faako ho nkitaho. Ɛnsɛ sɛ sukuufoɔ de w’ɔn ahomatrofoɔ anaa anyinam nfidie nketewa ɛma anyinam wɔ abrɛ a w’ɔnwɔ sukuu mu.

Sɛ sukuuni bi bu mmra yi so de nneɛma yi mu biara di dwuma wɔ sukuu no mu a, y’ɛbɛtumi abɔ onii korɔ no asɛn afiri sukuu no mu mmrɛ bi ntam. Sukuu mpanyinfoɔ no na tumi wɔ w’ɔnsɛm sɛ w’ɔbɛsiisii ahomtrofoɔ anaa anyinam nfidie nketewa biara sɛ w’ɔhunu sɛ sukuuni bi rebu mmra yi so a.

Ɛnsɛ sɛ sukuuni kuta anaa de afidie biara a ɛsɔ kanea ma no kɔ tee di dwuma wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumdie biara ase, gyesɛ ɔkyerɛkyerɛni na akyekyɛ saa afidie no ama wɔn anaa sɛ w’ama wɔn tumi sɛ w’ɔnfa nni sukuu dwuma. Sɛ obi de afidie a ɛsɔ kanea ma no kɔ tee to obi anim, obi ani anaa n’eti a y’ɛbɛtumi afa no sɛ ɛyɛ akodeɛ na y’atwe onii no aso, mpo y’ɛbɛtumi abɔ no asɛn mmrɛ tentene mtan.

Sɛ Y’ɛde Mmra Redi Dwuma Ɛne Asotwe:

Sukuu panyin paa no, ɔkyerɛkyerɛni biara (akyerɛkyerɛfoɔ anamsifoɔ nso ka ho) anaa sukuu odwumayɛni anaa dwumayɛni bi a sukuu panyin paa no ayi no asi hɔ bɛtumi awhɛ ama saa ahomatrofoɔ nhyehyeɛ yi ayɛ adwuma.

Odwumayɛni a ɔrewhɛ ama mmra no ayɛ adwuma no wɔ ho kwan sɛ w’ɔsiisii ahomatrofoɔ biara anaa anyinam afidie ketewa biara a onii no kuta anaa ode dii dwuma de buu mmra no so.

Asotwee a ɛwɔhɔ ma asukuufoɔ a w’ɔbɛbu mmra no so na ɛdidisoɔ yi;

1. Ɛnfom a ɛdikan: y’ɛbɛsiisii sukuuni no ahomatrofoɔ/anyinam afidie ketewa no kɔpem sɛ sukuu

bɛpɔn ansana y’ɛde ama no.

Page 38: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

32

2. Ɛnfom a ɛtɔso mienu ɛne nea edidihɔ: y’ɛbɛsiisii sukuuni no ahomatrofoɔ/anyinam afidie

ketewa no na y’ɛde ama n’awofoɔ anaa n’awhɛfoɔ nkoa. Awofoɔ anaa awhɛfoɔ biara a

y’ɛbɛsiisii n’eba ahomtrofoɔ/anyinam afidie ketewa biara b’ɛtumi aserɛ nkonyasie de awhewhɛ

mmra korɔ a w’ɔnba no bu so ɛne w’ɔn ahomatrofoɔ/anyinam afidie ketewa no asiisii no ho

nsɛm mu, wɔ ɛnna num a asiisii no kɔɔso ntam. Sɛ biribi saa si a, sukuu panyin paa no

b’ɛhyɛda ayi obi ama w’atena asɛm no so na 1) w’ama sukuuni no anaa n’awofoɔ/n’awhɛfoɔ ho

kwan ama w’abɔ w’ɔn nkuro; 2) na w’atie anaa w’awhewhɛ odwumayɛni a ɔwhɛ de mmra no

dii dwuma no amaneɛ a ɔtwerɛ de faa asɛm no ho ɛne obiara a onim biribi pa bi de fa asɛm no

ho; 3) na w’asane de nkyerɛmu ama sukuu panyin paa no sɛ nnyinasoɔ wɔhɔ ampa sɛ sukuuni

no buu ahomatrofoɔ nhyehyeɛ a ɛwɔ nneɛ mmra no mu no so a. Sɛ nkonyasie adesrɛ bamu

anaa amma mu mpo a, y’ɛde ahomatrofoɔ/anyinam afidie nketewa biara a y’asiisii no bɛma

awofoɔ/awhɛfoɔ wɔ akwanya a edikan mu na ɛnkɔgyina nhyehyeɛ anaa nkonyasie

nsonsoansoɔ biara so.

3. Sukuuni a ɔbɛbu saa mmra yi so atoatoaso no b’ɛtumi anya asotwee foforɔ bi tesɛ ɛmɔsɛn afiri

sukuu no mu sɛnea Worcester Aban Nsukuu Nneɛ Mmra no kyerɛ no.

Mmra 15.-Nhyehyeɛ A Ɛfa Nsɛmmɔnedifoɔ Kuo Ɛne Ahofadeɛ Basabasa Ho.

1. Ɛnsɛ sɛ sukuuni hyɛ nnema bi tesɛ ɛkyɛ, abotire, duku ne mfifiritam, anaa ahyɛnsodeɛ,

ntwerɔeɛ anaa biribi biara a sukuu mpanyinfoɔ gyetom sɛ ɛmfa kwan mu anaa ɛkyerɛ

adwaman sɛm wɔ sukuu mu anaa sukuu dwumadie ase.

2. Ɛnsɛ sɛ sukuuni hyɛ ahofadeɛ bi tesɛ ɛkyɛ, agudeɛ ne ahyɛnsodeɛ a ɛkyerɛ anaa ɛreto nkra

ama ɛnsadene, taa, enubɔne, anaa nneɛma a Massachusetts mmra ɛmma ho kwan wɔ

sukuu mu anaa sukuu dwumadie ase.

3. Ɛnsɛ sɛ sukuuni hyɛ ahofadeɛ bi tesɛ (ɛkyɛ), agudeɛ, ahyɛnsodeɛ a sukuu mpanyinfoɔ

gyetom sɛ ɛkyerɛ sɛ obi dɔm anaa onii no ne nsɛmcnedifoɔ kuo bi wɔ nsawɔsodie. Sɛnea

y’akyerɛ aseɛ wɔ nhyehyeɛ yi mu no, nsɛmmɔnedifoɔ kuo yɛ ekuo a nipa mienu anaa

dodoɔ aka abom, sɛ ɛkwan pa so anaa ɛnyɛ kwan pa so na wɔn botaeɛ bi ne sɛ w’ɔbɛdi

nsɛmmɔne anaa w’ɔbɛyɛ nneɛma a ebu mmra so.

Mmra 16. - Asukuufoɔ A Y’ɛde Bɔne Ho Kwaadu Abɔ Wɔn Anaa Y’abu Wɔn Fɔ Wɔ Bɔne Bi Ho.

Massachusetts mmra tene no fa a ɛtɔso 71 (37H1/2) no ma sukuu panyin paa no tumi sɛ oyi sukuuni a y’ɛde bɔne ho kwaadu abɔ no adi anaa ɔbɔ sukuuni a y’abunofɔ anaa y’ayino atɛn sɛ w’adi bɔne bi sɛn ɛmmre tetene mu sɛ sukuu panyin paa no hunu sɛ sukuuni no kɔso tena sukuu no mu na ɛmfa nsosoansoɔ papa ɛmma sukuu no mu a.

Sukuuni biara a y’abɔ no kwaadu sɛ w’abu mmra so wɔ mmra a ɛtɛso 3,7,8 ɛne 18 mu no b’ɛnya nhyehyeɛ a y’ɛfaso no mu akwanya sɛnea y’akyerɛ mu wɔ nhyehyeɛ a y’ɛfano no fa III no mu no.

Mmra 17. - Sɛ Obi Ɛmma Sukuu Nkɔso

1. Ɛnsɛ sɛ sukuuni de atuuturasɛm, ɛnhyɛ, ntrɛnee, ahuu, asoɔdene anaa nneɛ foforɔ biara de

si anaa de toto mmra kwanso dwumadie, nhyehyeɛ anaa afahyɛ bi anan mu wɔ sukuu no

mu sɛnea ɛsɛ sɛ odi mmra 1 de kosi 18 so no.

Page 39: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

33

2. Y’ɛmma kwan ɛmma sukuufoɔ ɛnkɔ sukuu no mu babiara wɔ abrɛ a sukuu adwumayɛni

biara ɛnwhɛ w’ɔnso wɔ Worcester Aban Nsukuu mu wɔ brɛ a sukuu nhyɛɛ aseɛ, ɛbrɛ a

sukuu ɛrekɔso ɛne ɛbrɛ a sukuu apɔn. Y’ɛmma kwan ɛmma sukuufoɔ ɛnwura sukuu no mu,

gyesɛ aka sima aduasa ama sukuu ahyɛ aseɛ anaa gyesɛ Worcester Aban Nsukuu

adwumayɛfoɔ wɔhɔ a w’ɔbɛwhɛ asukuufoɔ no so.

Mmra 18. - Topaeɛ Ho Ntrɛnee.

Ɛnsɛ sɛ sukuuni biara kasa fa anaa ɛte asɛm biara fa topaeɛ anaa biribi a etumi da topaeɛ

su adi ho sɛ ebi hyɛ ɛdan anaa agyapadeɛ biara a ɛyɛ Worcester Aban Nsukuu dea mu

anaa sukuu dwumadie ase anaa Worcester Aban Nsukuu hyɛn mu, sɛ ɛhyɛn no yɛ sukuu

no dea anaa nea w’ahai.

Mmra 19. - Sukuu Dwumdie Foforɔ.

Y’ɛbɛtumi abɔ sukuuni bi asɛn wɔ sukuu nwumadie afoforɔ bi mu sɛ ɛkɔba sɛ ne nneɛ wɔ nsosoanso bɔne wɔ sukuufoɔ ahobanbɔ so anaa nipa foforɔ bi anaa agyapadeɛ so anaa sɛ ne nneɛ wɔ nsosoanso bɔne wɔ Worcester Aban Nsukuu so.

Worcester Aban Nsukuu no gyetomu sɛ akorankorɛ ne ekuo ahobanbɔ ne w’ɔnkɔsoɔ ho yɛ adeɛ a ehia yie. Ne saa nti, asukuufoɔ ɛnfa w’ɔnho ngye nsɛmmɔne bi tesɛ agyapadeɛ sɛeɛ, ɛborɔ, ɛnna mu suban basabasa, HAԐING, sɛ obi bɛfa obi adwuma sɛ ɔnoa ne dea, krɔno anaa nneɛ a ɛtoto adesua ananmu mu.

Y’ɛwhɛ anim sɛ sukuufoɔ bɛda suban pa adi wɔ sukuu dwumadie nyinaa ase. Ɛnneɛ bɔne a y’abra bi ne, sɛ obi bɛbu ne panyin anim tia, ɛntɔkwa, mpoa twa, suban a ɛnyɛ, nkontompo twa, kasa a ɛhonte ɛne mmra toɔ a y’akunkyire agu WorcesterAban Nsukuu nhyehyeɛ nwoma ne sukuu nwoma no mu nyinaa.

Mmra 20. - Ntɔkwa

Osuani biara ni sɛ ɔne osuani foforɔ biara bɛko ntɔkwa wɔ sukuu asaase so anaa abɔten anaa biribiara a’ sukuu foɔ de wɔn ansa ashɛ aseɛ anaa sɛ sukuu akwantuo mu.

Mmra 21. – Basabasa Nsosɔsoɔ

Osuani biara ni sɛ ɔne osuani foforɔ biara sosɔ basabasa so wɔ sukuu asaase so anaa sɛ wɔ boa ama gidigidi agodie a’ ɛde nneyɛɛ bɔne bɛ ba sukuu. Saa mmra yi ka osuani biara wɔ bɛma nnipa foforɔ biara abɛ sɛe sukuu agodie biara.

Mmra 22. – Worefi Sukuu Mmrɛ A’ Wonsrɛɛ Kwan

Osuani biara ni sɛ ofiri sukuumu, sukuu agodibea anaa sɛ dwumadie biara sukuu asheshɛ mmrɛ korɔ a’ ahwesofoɔ ɛmaa saa kwan no.

Mmra 23. – Nhwehwɛmubea Danmu Ɛne Adwumayɛbea Ho Banbɔ

Ɛwɔsɛ osuani biara di mmra a’ sukuu nhwesofoɔ asheshɛ ato hɔ ama nhwehwɛmubea danmu ɛne adwumayɛbea biara. Ɛwɔsɛ osuani biara di mmra so sɛnea wɔn suban emfa asembɔne biara ɛma sukuumu, na endi osuani foforɔ anaa onoara neho dem.

Page 40: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

34

Mmra 24. – Ahunahuna ɛne Ateetee

Sukuuni nfa n’eho nhyɛ ahunahuna anaa ateetee nneɛ mu wɔ sukuu mu, sukuu nwumadie ase, anaa wɔ sukuu mmɔntene so sɛ nneɛ no ma sukuu mu tena nnyɛ dɛ anaa ɛsei sukuu atenaeɛ a.

Ahunahuna Ɛne Ateetee

Worcester Aban Nsukuu bra nneɛ biara a etia mmra na ɛbrɛ dwumadie bi mpuntuo ase. Nneɛ bi tesɛ ahunahuna, abɛɛfo ntanɛt so ahunahuna, anaa bɔne a y’ɛde tua bɔne so ka yɛ nneɛ a y’abra wɔ Worcester Aban Nsukuu dan mu, wɔ sukuu mu, agyapadeɛ a ɛne sukuu no di nsasoɔ ɛne sukuu dwumadie ase. Ahunahuna, sɛnea y’akyerɛ aseɛ wɔ M.G.L.c.71,&370 mu no, ɛyɛ sɛ sukuuni baako anaa dodoɔ bɛfa atwerɛ so, kasa so anaa abɛɛfo nkɔmɔdie afidie so anaa ahoɔdene so anaa w’ɔbɛka wei mu biara abom na w’ɔde ahunahuna obi ɛmpɛn bebree. Nsonsoansoɔ bɔne a ahunahuna nya wɔ onii a y’ɛhunahuna no no so bi nie;

1. Epra onii no honam mu anaa atinka mu anaa onii no agyapadeɛ bi tumi sɛi.

2. Ɛde ehu hyɛ onii no mu sɛ ɔbɛpra anaa n’agyapadeɛ bi bɛtumi asɛi.

3. Ɛmma sukuumu tena ɛnyɛ onii no anika.

4. Etietia onii no faahodie so wɔ sukuu mu; anaa

5. Etumi brɛ adesua anaa sukuu no dwumadie ase. Abɛɛfo ntanɛt so ahunahuna nso ka

ahunahuna ho bi.

Worcester Aban Nsukuu wɔ mpenesoɔ a ɛkyerɛ sɛ osuafoɔ bi nneyԑԑ, wɔn asetena ma kwan ma ebinom tumi de ahunahuna sisi wɔn mmrԑ biara ԑnam sԑ baabia wo firi, w’ahosuo, wobɔbrԑ, wonfie, wo nyamesom, awofo asetena mu, ɔbaa a’ wafa afuru, ɔman a wo firi so, sԑnea wo hunu wo bɔɔbrԑ fa, w’awareԑ tebea, wonteaseԑ wɔ ɔbaa ne barima nhyiamu ho, dԑmdie anaa wo nni baabi te. Aban mmra bɔ obiara ho kwan fa saa nsemsem yi ho. Nnipa ho ban bɔ ne Worcester sukuu amansin ahiasem. Worcester Aban Nsukuu pԑsԑ wɔn de mmra kwan bԑhwԑ ahunahuna biara a’ԑfa amansin sukuu dwumadifoɔ ne kuroma nyinaa, abɔ wɔn ho ban sԑ obiara mfa baabia wo firi, w’ahosuo, wobɔbrԑ, wonfie, wo nyamesom, awofo asetena mu, ɔman a wo firi so, sԑnea wo hunu wo bɔɔbrԑ fa, w’awareԑ tebea ne wa abrabɔ mfa nsisi wo.

Abɛɛfo ntanɛt so ahunahuna yɛ ahunahuna a y’ɛdefa abɛɛfo mfidie bi tesɛ, tɛtɛfone, ahomatrofoɔ, kɔmputa ɛne ntanɛt so. Ahunahuna no bi ne nea y’ɛtumi fa ntanɛt so twerɛ ahunahuna nsɛm de mane obi ɛne nea y’ɛtumi de fa ahomatrofoɔ so mane obi ma n’ensa ka no amono mu hɔ ara. Bɔne a y’ɛde tua bɔne so ka yɛ anipoopoo anaa ateetee a w’ɔteetee asukuufoɔ a w’abɔ ahunahuna ho kwaadu, anaa asukuufoɔ a w’ɔka nsɛm boa nwhewhɛmu, adansefoɔ ne w’ɔn a w’ɔnwɔ nsɛm bi a ɛbɛboa nwhewhɛmu.

Worcester Aban Nsukuu no si so dua sɛ w’ɔn nsukuu nyinaa afa na w’ɔde ahunahuna nsɔano ne mmoa nhyehyeɛ di dwuma. Y’apaw tɛtɛfon aba bi ato hɔ a obi bɛtumi afrɛ abɔ ahunahuna ho amaneɛ wɔ abrɛ a obiara renhunu no. Aba no nie (508)799-3472. Wo bɛtumi awhɛ nhyehyeɛ yi nyinaa wɔ: http://preventbullying.worcesterschools.org

Asukuufoɔ nyinaa bɛnya nsɔano nhyehyehɛ a y’ayɛ sɛ ɛde ahobanbɔ ne ahohyɛsoɔ bɛba na asane ayi ɛnummɔne afiri sukuuu beaɛ hɔ na asane asi ahunahuna ho kwan. Sɛnea SB 2404, mmra no ɛfa (nkyekyɛmu 1, Ch. 71, 37 O) kyerɛ no.

Sukuu panyin paa no bɛgyina amanebɔ ne kwadubɔ a ɛfa ahunahuna ɛne bɔne a y’ɛde tua bɔne so ka ho so yɛ nwhewhɛmu sane tu anamɔn ntɛm so de whɛ sɛ ahunahuna nneɛ to bɛ twa, ama onii a y’ahunahuna no no anya awrɛhyɛmu sɛ ahobanbɔ wɔ hɔ ma no, na w’asane ne mmoa adwumayɛfoɔ adi dwuma abɔmu awhɛ anamon a wɔbɛtu no akyire, anmon a w’ɔbɛtu no bi bɛtumi ayɛ nteasoɔ anamon, nhyehyeɛ a w’ɔbɛfaso aboa anaa w’ɔbɛma no akɔpɛ mmoa wɔ baabi a

Page 41: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

35

w’ɔboa patapaafoɔ ne nea y’ahunahuna no anaa sukuuni no abusuafoɔ, afei nso y’ɛbɛtumi de bɔne ho kwadubɔ abɔ patapaafoɔ no.

Wei mu baako anaa dodoɔ yɛ mmra mu kwadubɔ nsonsoansoɔ a ahunahuna nneɛ de ba;

• Ɛborɔ (G.L.c 265, & 13 A). Sɛ obi bɛbɔ obi ntrɛnee anaa ɔbɛyɛ sɛ ɔbɛ pra onii no wɔ abrɛ a

ɛmfa mmra kwan so.

• Ɛborɔ ne sɛ obi de biribi bɛbobɔ obi. (G.L.c 265, & 13A). Sɛ obi bɛboro obi anaa ɔbɛbɔ onii

no awhe hɔ anaa ɔbɛdi onii no bɔne.

• Ateetee a ɛyɛ bɔnenie. (G.L.c. 265, &43 A). Obi biara a ɔbɛhyɛda ada nneɛ bi adi akyerɛ

obi pɔtee bi ɛbere tentene ntam a saa suban yi teetee oni no na ɛbɛtumi ahyɛ n’atenka so .

• Ahomatorofoɔ so frɛ a ɛyɛ ateetee anaa abufuo. (G.L.c.209,&43A). Obi biara a ɔfrɛ obi

foforɔ wɔ tɛtɛfone so toatoaso sɛ ɔpɛsɛ ɔteetee onii korɔ no, ɔbɛhyɛ no abufuo anaa ɔbɛdi

onii no anaa n’abusua ho fɛw, sɛ mpo nkɔmɔdie kɔɔso anaa ankɔso, anaa obi a ɔbɛfrɛ obi

atoatoaso na w’aka kasa fii akyerɛ onii no.

• Ntrɛnee. (G.L.c. 275, &4) (G.L.c. 209 A, &7). Sɛ obi b’ɛda n’ensusuɛ anaa ahoɔdene a ɔwɔ

sɛ ɔbɛtumi ahyɛ obi so.

• Sɛ obi ɛmma sukuu nhyiamu nkɔso. (G.L.c272 &40).obi biara a ɔnam boapayɛ kwan so

bɛsi sukuu nhyiamu anaa ɛmma mmra kwanso nhyiamu biara nkɔso.

• Asetena mu tumi a obi wɔ. (G.L.c 265,&37,38). Obi biara sɛ ogyina mmra so ɛnni ho kwan

sɛ hyɛ anaa ɔbɛbɔ obi ntrɛnee, ɛbɛhyɛda apra obi, ɔbɛ poopoo n’ani anaa ɔde n’eho bɛhyɛ,

anaa ɔbɛya sɛ ɔbɛpra obi anaa ɔbɛhyɛ obi so anaa ɔbɛtieita obi faahodie a ɛwɔ amammrɛ

mu anaa America ɔman mmrapɔn no mu.

• Sɛ obi bɛsɛi obi foforɔ agyapadeɛ. (G.L.c 266, & 127).Obi biara a ɔsɛi obi foforɔ agyapadeɛ,

efie anaa obi dan.

Adesua Susudua.

Ansana obi b’ɛnya kwan wɔ FALL MARKING PERIOD, ɛnsɛ sɛ asukuufoɔ adi nkunim wɔ adesua ɛnan wɔ afe no mu na w’anya ɛmma 65 anaa nea ɛkyɛn sa. Ɛsɛ sɛ sukuuni aba a pnya no wɔ afe no mu adantamu no yɛ C anaa nea ɛkyɛn saa. Sukuufoɔ a w’ɔnmo wɔ gyinapɛn 10, 11 anaa 12 wɔ ntesoɔ akwanya mpɛn baako pɛ wɔ w’ɔn ntoasoɔ sukuu pɛn so. Asukuufoɔ a w’annya aba adantamu C (a ketewa a ɛwɔm yɛ 70) wɔ w’ɔn afe no mu adesua mu wɔ sukuu afe dada no mu no nso nya ntesoɔ no bi. Sukuufoɔ afoforɔ a w’ɔreba gyinapɛn 9 no enhia sɛ w’ɔne adesua susudua yi yɛpɛ wɔ bosome miɛnsa a edikan no mu pɛ.

Deɛ ɛne SB 2404 ahwehwɛdeɛ hyia no, wayɛ mara afa ahunahuna ho (Section 1, Ch 71, 370) na wɔbɛhyehyɛ banbɔ dwumadie ama asukuufoɔ ne adwumayԑfoɔ nyinaa wɔ sukuu ahodoɔ no mu a ɛbɛma dwoodwoo ne ahosodie tebea a nnubɔne a wɔde di dwuma biara nni mu aba sukuu ahodoɔ no mu na wei mu no ahunahuna ano sie nso ka ho. Sukuu so hwɛfoɔ no bɛgyina deɛ w’ate so ayɛ ahunahuna, mfidie so ahunahuna, ne ataataa biara mu nhwɛhwɛmu na w’ayɛ no ɔhare so asi ahunahuna suban biara ano, ayi ɛhu biara a abɛhyɛ obi a yɛahunahuna no mu afiri hɔ, na w’ama aboafoɔ akyerɛ nea yɛbɛyɛ a ɛde obuo bɛba, ne kwan a yɛbɛfa so de mmoa ama sukuuni a yɛahunahuna no anaa sukuuni a w’ahunhuna ɔfoforɔ ne wɔn abusua anaa yɛde wɔn bɛkɔ baabi papa a yɛde mmoa a ɛtete saa ma, na yɛbɛtumi de sukuuni a w’ahunhuna ɔfoforɔ no akɔ asɛmnibea.

Page 42: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

36

Yɛbɛtumi de kwaadu a ɛdidi soɔ yi mu biara anaa ahodoɔ bi abɔ obi a ɔbɛhunahuna ɔfoforɔ:

• W’ayɛ obi basabasa (GL c. 265, § 13A). ɛne sɛ obi bɛhunahuna obi anaa obɛyɛ n’adwene sɛ

ɔbɛpira no.

• W’ayɛ obi basabasa asan abo no (GL c. 265, § 13A). Ԑne sɛ obi bɛsɔre atia ɔfoforɔ berԑ a

w’abobɔ no, anaa w’abɔ no ahwe, anaa w’ayɛ no basabasa ɔkwan bi so.

• W’aha obi (GL c. 265, § 43A). Obi ani da ne ho so na ɔbɛyɛ biribi ntoatoasoɔ berԑ tenten bi mu

atia ɔfoforɔ ama n’akoma atu na ama onii no ahaw paa wɔ nkateԑ mu.

• Wode telefon reha adwene (GL c. 269, § 13A). Ɛne sɛ obi de telefon bɛfrɛ ɔfoforɔ anaa ɔbɛma

yɛde telefon afrɛ obi nnidisoɔ nnidisoɔ sɛ ɔde reha onipa no anaa n’abusua sɛ wɔbɛkasa anaa

wɔnkasa, anaa sɛ obi bɛfrɛ ɔfoforɔ wɔ telefon so na w’aka kasa a ɛho nteɛ akyerɛ no.

• W’abɔ obi hu (GL c. 275, § 4) (GL c. 209A, § 7). Ɛne sɛ wobԑka wo nsusuiɛ ne deԑ wobɛtumi

ayɛ wɔ tebea bi mu a ɛbɛma otiefoɔ no akoma atu.

• W’asɛe sukuu nhyiamu (GL c. 272, § 40). Ɛne sɛ obi de anidaho bɛsɛe sukuu nhyiamu anaa

nhyiamu foforɔ biara a mara ma ho kwan.

• W’atiatia obi faahodie so (GL c. 265, § § 37, 38). Obiara, sɛ ɔnam mmara kwan so reyɛ biribi

anaa ԑnte sa no, nni ho kwan sɛ ɔbɛfa ɔhyɛ anaa ntaneani so de anidaho apira obi, anaa atu

n’akoma, anaa asi no kwan, anaa ɔbɛyɛ n’adwen sɛ ɔbɛpira obi anaa ɔbɛtu n’akoma anaa

ɔbɛsi no kwan, anaa ɔbɛhyɛ ne so anaa ɔbɛbɔ no ntaneani berԑ a ɔde ne faahodie anaa ho

kwan bi a aman a na wɔhyɛ Breten aheman no ase nkabom kuo (the Commonwealth) mmara

kunini anaa wɔn mmara anaa United States mmara kunini anaa wɔn mmara de ama no reyɛ

adwuma no.

• W’asɛe agyapadeɛ (GL c. 266, § 127). Ɛne sɛ obi sɛe ɔfoforɔ agyapadeɛ, ne fie a ɔte mu anaa

ne dan biara.

AKANSIFOƆ NE WƆN A WƆDE WƆN HO HYƐ SUKUU DWUMADIE MU NE TITIRE

Tebea Ahodoɔ Mu

Akansifoɔ ne wɔn a wɔde wɔn ho hyɛ sukuu dwumadie mu de wɔn kuro mu ne mpɔtamu hɔ mmara, MIAA ahwehwɛdeɛ, Worcester Aban Nsukuu no nhyehyɛeɛ nwoma ne mmara ahodoɔ a ɛwɔ Worcester Aban Nsukuu no abrabɔ gyinapɛn ma akansifoɔ ne wɔn a wɔde wɔn ho hyɛ sukuu dwumadie mu na ɛbɛdi dwuma. Adesua mu Ahwehwɛdeɛ

1. Ansa na akansie no bɛduru so no, na osuani no apaase wɔ kɔɔso a etwa toɔ wɔ atitire a yɛyɛ no

mfie nnan mu no (ԑne sɛ, ɔfa a ɛtɔ so mmienu mu mma na ԑkyerɛ deԑ ɔfata wɔ ɔfa a ɛtɔ so

mmiɛnsa no mu) ԑsԑ no sԑ ɔnya mma 65 ne akyire wɔ afe no mu kɔɔso atitire nnan a wɔyԑ no

mu. Wei akyiri no, sukuuni mma nyinaa a wɔbԑnya no afe mu nyinaa ԑsԑ sԑ ԑyԑ C anaa deԑ ԑwɔ

anim. Afrinshia tɔɔn nwomasua akyerԑkyerԑ ԑne Carnegyie Nsusudeԑ ahwԑdeԑ a ԑyԑ (Unit 1)

credit gyinabea ԑyԑ pԑpԑԑpԑ.

Page 43: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

37

2. Osuani bi ntumi nsi akan mma sukuu bi gye sɛ ɔyɛ kɔɔso ahodoɔ a ɛbɛma no mma ahodoɔ a ɛne

kɔɔso atitire a yɛyɛ no mfie nan mu no yɛ pɛ.

3. Ansa na osuani bi bɛfata ama duaberԑ no mu no, gye sɛ w’apaase anya afe no mu adesua nnan

no mu krɛdete 65 anaa deԑ ԑkyԑne saa. Wei akyiri no, sukuuni mma nyinaa a wɔbԑnya no afe mu

nyinaa ԑsԑ sԑ ԑyԑ C anaa deԑ ԑwɔ anim. Sukuufoɔ a wɔreba gredi Nkron nka saa ahwehwԑdeԑ a

wɔrebisa yi wɔ wɔn fa a edi kan no nko mu.

4. Adesua mu deɛ ɔfata no bɛyɛ deɛ mpaninfoɔ aka, na wɔbɛkyerɛ eyi wɔ da a wɔde sɔhwɛ ho

nsunsansoɔ to dwa berԑ a wɔde berԑ no mu sɔhwɛ ho amaneɛbɔ rekɔma asuafoɔ no awofoɔ/obi

a ɔrehwɛ wɔn no.

5. Sɛ yɛrehwɛ fata a osuani bi fata a, yԑmfa gredi a ɛkyerɛ sɛ w’anwie kɔɔso bi ntia no.

6. Osuani a ɔsan yɛ kɔɔso bi a w’anya ho krɛdete pɛn ntumi mmu saa adesuadeɛ no bio berԑ a

yɛrehwɛ fata a ɔfata no.

7. Osuani bi ntumi mmu adesuadeɛ bi a w’ayɛ no wɔ ahuhuroberԑ mu nnka sɛ ɔfata gye sɛ w’adi

kan ayɛ adi mu nkoguo.

Sukuu Kɔ

1. Osuani a ɔto sukuu mu no nyɛ sukuu dwumadie biara bi. Wɔn a wɔwɔ sukuu no mu nanso

w’abra wɔn sɛ wɔnnsi sukuu dan mu kɔsi berԑ bi nso ka ho.

2. Osuani a ɔbɛtumi adi sukuu dwumadie bi no, na ɛsɛ sɛ w’aba sukuu no mu hɔ anyɛ yie koraa

no dɔnhwere mmiɛnsa.

3. Wɔbɛyi osuani biara a ɔbɛto sukuu mu mpɛn nnum (5) anaa deɛ ɛboro saa a w’anserɛ kwan no

afri kuo a ɔwɔ mu wɔ agokansie mmerԑ a aka no nyinaa mu. Osuani biara a ɔbɛto sukuu mu

mprɛ du (10) anaa deɛ ɛboro saa a w’anserɛ kwan no mfata sɛ ɔbɛdɔm kuo biara adesua afe

no a aka no nyinaa.

Etire Ho Ne Adwene Mu Pira Wɔ Sukuu Dwumadie Ahodoɔ A Ɛmfa Adesua Ho

Deɛ ɛne afe 2010 mmara no ne Ti 166, mmara a ɛhwehwɛ sɛ pira biara mma sukuu agokansie nhyehyɛeɛ biara mu hia no:

1. Ansa na agokansie anaa “band” mmerԑ bi bɛfiri aseɛ no, ɛsɛ sɛ osuani biara a ɔpɛ sɛ ɔde ne

ho hyɛ agokansie no mu bi no hyehyɛ WPS akwanmisa kratasini a aba seesei ara no a ɔne

n’awofo de wɔn nsa ahyɛ aseɛ, a ɛde abakɔsɛm biara a ɛfa adwene mu pira; anim anaa

sisimu dompe mu pira ho abakɔsɛm anaa pira ahodoɔ bi a aka abom ho abakɔsɛm to dwa na

ɔde ma kookyi no, agokansie kwankyerɛfoɔ no, anaa “band” kwankyerɛfoɔ no.

2. Osuani biara a ɔpira wɔ ne tire ho anaa yɛsusu sɛ w’anya adwen mu pira, anaa ɔyɛ biribi a

ɛkyerɛ sɛ w’anya adwene mu pira berԑ a ɔrepratese anaa ɔresi akan bi no, yɛbɛyi no afiri

pratese no anaa akansie no mu ntԑm ara a ɔnsan mma mu bio saa da no.

3. Osuani no nsan mma bio gye sɛ dɔkota ama no kwan sɛdeɛ w’akyerɛ wɔ 105 CMR 201.011

mu no.

Page 44: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

38

Ԑsԑ sԑ wɔbɔ tiri pira biara ho amaneԑ kyerԑ sukuu neese ahwesofoɔ dwumadibea, mpo sԑ ansi wɔ bea a agodie no wɔ no a. Ԑsԑ sԑ awofoɔ nso di krataa a ԑfa ti pira ho abakɔsԑm a ԑde “Extracurricular Athletic Activities Permission Form’ no ho dwuma. Wobɛnya nsɛm afoforɔ biara a ɛfa Post Sports-related Head Injury Medical Clearance and Authoriԑatio Form no ho wɔ Worcester Public Schools intɛnɛte adrɛɛse yi so: www.worcesterschools.org

Nnusɛm, MIAA Mmara A Ɛtɔ So 62

Firi nteteɛ da a edikan mu, de kɔsi nwomasua no afe awieɛ anaa agokansie dwumadie a etwatoɔ mu no (nea ɛbɛtwa toɔ biara), ɛnfa ho ne n’edodoɔɔ, sukuuni renfa anomdeɛ biara a ɛnsadene wɔ mu nni dwuma, rennom, renwɔ, rentɔ/rentɔn, anaa renfa nkyɛ; ɛne adeɛ biara a taa wɔ mu ( bi te sɛ, e-cigarettes, VAP pens ɛne akadeɛ biara a ɛte sɛ eyi nom); wee ( ɛne nea y’ɛnam nfidikwan so ayɛ); steroids; anaa adeɛ biara a ɛnhyɛ da soɔ. Saa nhyehyeɛ yi bi ne nneɛma bi te sɛ “NA anaa near beer”, nea y’ɛtwe kɔ fa y’ɛwhene mu (a y’akyerɛ mu sɛ ɛyɛ adeɛ biara a enyɛ nsonsoansoɔ wɔ adwene no dwumadie so sɛ wo twe kɔ no mu a), ɛne nnuro a y’ɛtɔn wɔ nnuru tɔn bea a y’ɛnom ma ɛtera so ɛne neɛma a y’ɛde di dwuma ma enya nsonsoansoɔ wɔ obi adwene mu. Ɛnyɛ mmratoɔ sɛ sukuuni bɛkura aduro mmra gye to mu, n’etitire ne sɛ sukuuni no dɔkota na atwerɛ ama no. Sɛ sukuuni a obu mmra eyi so antumi anfa n’eho anhyɛ nwomasua agokansie mu ɛnam pira anaa nwomasua nti a, asotwee biara a y’ɛde bɛma no no renhyɛ aseɛ kɔpem sɛ saa sukuuni no bɛtumi de n’eho ahyɛ mu biom. MIAA Nwoma Ma Asotweenneyɛeԑ A Ɛyɛ (Reasonable Conduct) Worcester Aban Nsukuu no gye di sɛ osuani biara anaa kuo biara bammɔ ne ne yiedie ho hia pa ara. Ne saa nti asuafoɔ mfa wɔn ho nhyɛ mmaratosɛm bi te sɛ adesɛe, afoforɔ a yɛyɛ wɔn basabasa, ɛborɔ, nna mu ɔbrasɛeɛ, obi adwuma a yɛwia, korɔnobɔ ne nneyɛeɛ bɔne afoforɔ a aka mu. Yɛhwehwɛ nso sɛ asuafoɔ bɛda suban pa adi wɔ sukuu dwumadie nyinaa ase. W’aka nneyɛeɛ a ɛpira nyinaa a atuateɛ, ntɔkwa, ɛhuro, suban bɔne, nneyɛeɛ a ɛmfata akansifoɔ, atorɔdie, kasa fi, nipadua no nneyɛeɛ bi ne nneɛma afoforɔ a aka ho asɛm wɔ Worcester Aban Nsukuu no nhyehyɛeɛ nwoma ne sukuu mmara nwoma ahodoɔ no mu. Nim a yɛnim sɛ ɛsono nneyɛeɛ bɔne biara kɛseɛ, nneyɛeɛ bɔne ko, ne osuani biara suban ho abakɔsɛm nti, yɛne osuani biara bɛdi no sɛ ankoroankoro. Ɔpanyin a ɔne kookyi/kwankyerɛfoɔ no reyɛ adwuma no na ɔbɛkyerɛ asotwee a ɛfata a ɛbɛtumi ayɛ sɛ yɛmma no kwan mma onni dwuma no bi anaa yɛbɛyi no afiri kuo/dwumadie no mu. Ne nyinaa mu no, osuani no wɔ ho kwan sɛ yɛde no fa nhyehyɛeɛ a ɛda hɔ so (Due Process),Mmra kwan so nhyehyԑeԑ page 7). Yɛnim nso sɛ bɛhwɛadefoɔ a Worcester Aban Nsukuu no akansifoɔ/asuafoɔ no awofoɔ/wɔn a wɔrehwɛ wɔn ka ho bɛda suban pa adi wɔ akansie biara ase, sɛ ɛrekɔ so wɔ sukuu mu hɔ anaa baabi foforɔ no. Ԑnni sɛ awofoɔ/wɔn a wɔrehwɛ asuafoɔ no tweetwee akyitaafoɔ afoforɔ, anaa akansie no so mpaninfoɔ, anaa kookyifoɔ anaa akansifoɔ no anaa wɔda suban mmɔne bi adi kyerɛ wɔn. Nneyɛeɛ a ɛmfata bɛtumi ama yɛapam obi afiri dwumadie no ase. Bɔne A Ɛtumi De Obi Kɔ Afiase/Afɔdie

1. Osuani biara a yɛabɔ no kwaadu sɛ w’adi bɔne a ɛtumi de no kɔ afiase ntumi nyɛ

sukuudwumadie biara bi kosi sɛ yɛbɛtena asɛm no so na yɛabɔ kwaadu no agu anaa yɛdane

bɔne no ayɛ no nea ɛmfa no nkɔ afiase.

Page 45: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

39

2. Osuani biara a yɛbɛbu no fɔ sɛ w’adi bɔne a ɛsɛ sɛ yɛde no tom na/anaa yɛapam no afiri sukuu

no mu anaa yɛama no kɔ fie berԑ tenteenten ntumi nni sukuu dwumadie biara bi mmerԑ dodoɔ

a yɛapam no anaa w’akɔtena fie no.

Kuo Dwumadie Nhyehyɛeԑ (Team Management) Kookyi biara de sɛdeɛ ɔbɛhwɛ kuo bi so nhyehyɛeɛ a ɛka mmara ahodoɔ ne deɛ ɔrehwɛ kwan wɔ agokansie mmerԑ a yɛagye ato mu bɛma agokansie ho kwankyerɛfoɔ no wɔ nhyiamu a yɛyɛ ansa na agokansie mmerԑ no aba no ase. Wɔbɛkyekyɛ saa nhyehyɛeɛ yi ama wɔn a wɔpɛ sɛ wɔdɔm kuo bi no nyinaa.

Ntenesoɔ A Yɛde Ma Sukuu Nkwadaa Wɔ Mmara 504 Ɛne ADA

Wɔ ɔman mmra ahodoɔ ɛne mantam mmra ɛne nhyehyeɛ ase no, ɔnyɛ nyiyimu ntia sukuuni a w’adi dɛm wɔ nteasoɔ nsɛm mu esane w’ɔn dɛmdie nti. Nea ɛka tumi a y’atwerɛ wɔ Worcester Aban Nsukuu sukuuni nwoma no mu no, y’ɛde nhyehyeɛ bɛgu kwan so ma adi mantam ɛne ɔman no mmra ɛne nhyehyeɛ a ɛfa sukuufoɔ a w’adi dɛm ho. Wo bɛtumi ahunu nsɛm no bi wɔ www.worcesterschools.org/handbook anaa wo bɛtumi agye bi afiri woba no sukuu mu, anaa wo bɛtumi ne WPS 504 nnanoni no adi nkitaho wɔ 508-799-3175 so. Sukuufoɔ A W’ɔwɔ Dɛmdie Ɛne/Anaa Y’ɛsusu Sɛ W’ɔwɔ Dɛmdie Na W’ɔregye Nwomasua Soronko Nwumadie

1. Sukuu panin no (anaa deɛ w’apaw no) bɛbɔ Special Education Office wɔn a wɔgye nteteɛ

sononko no asoeɛ no amaneɛ afa osuani bi a w’adi dɛm mfomsoɔ a w’adi a ɛno nti ɛsɛ sɛ ɔkɔ

fie ho na w’ayɛ ho twerɛtohɔ, SAGE (Student Management System).

2. Sɛ ɛkɔba sɛ osuani bi a w’adi dɛm bɛkɔ akɔtena fie ama aboro nna du (10) wɔ sukuu afe no mu

anaa ɔtaa kɔ fie a, wɔbɛyɛ “Manifestation Determination” nhyiamu.

a. Sɛ IEP foɔ no hunu wɔ “Manifestation Determination” nhyiamu no ase sɛ twaka bi da

mfomsoɔ a ɛwɔ ntenesoɔ gyinapɛn no ho ne osuani no dɛmdie no ntam anaa fa a sukuu no

amfa IEP no anni dwuma nti na osuani no yɛɛ deɛ ɔyɛeɛ no a, yɛbɛma osuani no asan aba

sukuu na yɛatwe asotwee no asan.

b. Sɛ osuani no yɛɛ deɛ ɔyɛeɛ pɔtee no emfa ne dɛmdie anaa IEP a yɛamfa anni dwuma

ankosi ase nti na osuani no a, ɔbɛkɔ akɔtena fie kakra anaa yɛde asotwee foforɔ bi bɛma

no. Mmerԑ dodoɔ a osuani no bɛkɔ fie aboro nna du (10) no IEP foɔ no bɛkyerɛ kwan a

yɛbɛfa so asom no, na ɛbɛkyerɛ kwan a ɔbɛfa so asua adeɛ na w’aduru ne IEP

anisoadehunu ho.

c. Sɛ osuani bi de akodeɛ bi ba sukuu anaa sukuu dwumadie bi ase, anaa osuani no hyɛ da

de nnubɔne hyɛ ne ho anaa ɔtɔn anaa ɔma yɛbɛtɔn nnubɔne wɔ sukuu mu hɔ anaa sukuu

dwumadie bi ase, anaa ɔpira obi paa ara wɔ sukuu mu hɔ anaa sukuu dwumadie bi ase a,

ɔmansini no bɛtumi ayi no akɔ baabi foforɔ akɔsi sukuu nna aduanan-num (45). IEP foɔ no

na ԑbɛkyerɛ baabi a yɛde no bɛkɔ.

Page 46: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

40

d. Sɛ ɛba sɛ to a osuani ato ntenesoɔ gyinapɛn no de asuafoɔ afoforɔ, akyerɛkyerɛfoɔ anaa

osuani no ankasa nkwa to asan mu na n’awofo/nea ɔte ne nkyɛn no ampene baabi a yɛde

no rekɔ no a, sukuu no agyinatukuo no bɛgye tumi afiri asɛnnibea ntɛm ara anaa wɔbɛma

Beaeԑ a Adesua Sononkofoɔ gye wɔn Ntiamu (BSEA) abɛhyɛ no ama w’akɔ fie anaa w’afiri

Worcester sukuu mu hɔ.

e. Wɔbɛfa adesua sononko mu ntawntaw nsiesie kwan so asiesie ntawntaw biara a ԑfa IEP

ho. Sɛ osuani no pɛ sɛ yɛtena asɛm no so a, ɔbɛtumi atena baabi a yɛde no kɔ no ara gye sɛ

BSEA ka biribi foforɔ anaa n’awofo/deԑ ɔte ne nkyɛn pene baabi foforɔ so berɛ a wɔretwɛn

ama wɔasiesie asɛm no.

SUKUU MU HAW AHODOƆ NSIESIE KWAN A YƐFA SO

Sɛ awofoɔ pɛ sɛ wɔsiesie sukuu mu haw bi a, wɔmfa saa akwan yi so: Sɛ asɛm bi si a, hunu: 1. 2. 3. 4. 6. 5.

Nhyehyɛeɛ A Ɛfa Kwan A Yɛbɛfa So Abɔ Biribi A Ɛrebɛsi Anaa Asi A Ɛbɛtumi Aha Mmɔfra No Bammɔ

W’ahyɛ sukuu no mu mpaninfoɔ no sɛ wɔmfa krataa so anaa wɔn ano mmɔ awofoɔ/wɔn a asuafoɔ te wɔ nkyɛn no biribi a ɛrebɛsi anaa asi a ɛbɛtumi aha asuafoɔ no bammɔ ho amaneɛ. Ԑyɛ den para sɛ yɛbɛnya nneɛma a ɛsɛ sɛ sukuu no mu mpaninfoɔ no bɔ ho amaneɛ no ho nhwɛsoɔ.

1. Ԑsɛ sɛ wɔde telefon bɔ awofoɔ/wɔn a asuafoɔ te wɔ nkyɛn no amaneɛ ntɛm ara wɔ biribi a

asi a ɛbɛtumi aha bammɔ no ho.

2. Krataa so amaneɛbɔ a yɛpoosu anaa yɛde kɔhyɛ awofoɔ/wɔn a asuafoɔ te wɔ nkyɛn no

nsam bɛdi amaneɛbɔ biara a yɛde yɛn ano yɛ akyi ntɛm ara.

3. Sukuu no mu mpaninfoɔ no de amaneɛbɔ krataa mmienu bɛma Ɔadrant Manager ne

Sukuu Agyinatukuo no ntɛm ara

.

Abɔfra Tikyani

Abɔfra Sukuu Panin

Sɛ ansi hɔ a hunu Sɛ ansi hɔ a hunu

Adesuabea Nkyerԑkyerԑ

Hwԑsofoɔ ne Sukuu

Ɔkannifoɔ Dwumadibea

799 -3221

799-3499

Adesua Panini Paa Abadiakyire 799-3017

Sɛ ansi hɔ a hunu Sɛ ansi hɔ a hunu

Panin Paa 799-3115

Dwanetoa Sukuu Apamfoɔ 799-3032

Sɛ ansi hɔ a hunu Sɛ ansi hɔ a hunu

Page 47: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

41

APƆMUDEN SOM AHODOƆ MA ASUAFOƆ

Apɔmuden ho Nhyehyɛeɛ Nnianimu (Preamble)

Ɛyɛ Worcester Aban Nsukuu (WPS) no Apomudene Nhyeheyɛ no sɛ anosoɔadehunu sɛ ɛbɛma sukuufoɔ ade w’ɔnho na w’ayɛ adesuafoɔ a w’ɔhyɛ wɔnho so, na w’ɔwhɛ sɛ w’ɔbɛnya w’ɔn ankasa apomudene ɛne nnuanenuro ahiadeɛ mpuntuo pa kwan so. Ɛyɛ mpomudene nhyehyeɛ no anisoɔadehunu sɛ ɛnɔm Worcerster Aban Nsukuu no asoeɛ ɛne w’ɔnwumadie ahodoɔ nkabom mɔdenebɔ so de mpuntuo aba sukuufoɔ nipadua, atinka, ɛne asetena yiedie mu. Saa dwumadie yi hia ma nkabom, akwankyerɛ ɛne nteaseɛ anamɔntuo fa adesua ɛne apomudene ho na ɛyɛ nwhɛsodeɛ ma WPS Apomudene Nhyehyeɛ ɛne apomudene adwumayɛ nteteɛ.

NKYERƐKYERƐMU FA SUKUU APOMUDENE/APOMUDENE ADWUMAYƐ A Y’ƐDE MA Y’ɛnam apomudene asoeɛ no ɛne sukuu no apomudene futufoɔ, sukuu asoeɛ ahodoɔ, ɛne mantamu no anamsifoɔ ahodoɔ a w’ɔwɔ ho kwan nkabom dwumadie so bɛma sukufoɔ nkabom apomudene dwumadie. Dwumadie no bi ne nsaeɛ yareɛ nsiano ɛne ɛho amanebɔ, ahobanbɔ nnuro ho nhyehyeɛ, apomudene nwomasua ɛne apomudene mu mpuntuo, apomudene mu nwhewhɛmu, yareɛ koankorɔ (bi te sɛ ntekyewa, asikyire yareɛ, akyiwadeɛ a ɛbɛtumi de ewuo aba, etwa, ADHD) ho nwumadie, afutuo, mantamu apomudene adansidie, pira nsɔano ɛne whrenwhren mu nwumadie. Sukuu apomudene adwumyɛfoɔ no ne awofoɔ ɛne apomudene adwumayɛfoɔ afoforɔ kabom di dwuma hyehyɛ Akorankorɛ Apomudene Dwumadie Nhyehyeɛ.

Ԑmu Nsɛmtitire: Sukuu apomudene adwumayɛfoɔ ma sukuufoɔ ɔhyɛ apomudene nwhewhɛmu wɔ gyinapɛn

ahodoɔ mu wɔ MA Mantam mmra ɛne Asoeɛ a ɛwhɛ Aban Apomudene Nwumadie so kyerɛ no. Ɔyɛ nwhewhɛmu fa Anii ɛne Aso ho (gyinapɛ K-5,8,10), akyibrɛmoo mu yareɛ (gyinapɛn 5-9) tentene, emu duru ɛne BMI (gyinapɛn 1,4,7,10) ɛne Nwhewhɛmu tiawa mmoa ɛne sɛ y’ɛde obi rekɔ ayarewhɛ wɔ baabi foforɔ [SBIRT] (gyinapɛn7 ɛne 9). Sukuufoɔ nyinaa bɛnya krataa afiri sukuu no hɔ de akɔma awofoɔ/awhɛfoɔ ama w’akyerɛ sɛ w’ɔde wɔnho bɛhyɛ anaa w’ɔbɛyi wɔnho afiri nwhewhɛmu no baako anaa bebree mu a.

Sukuu adwumayɛfoɔ a wɔn wɔ mansini no mu nyinaa gye nteteɛ afiri sukuu apomudene adwumayɛfoɔ afe biara mu fa akyiewadeɛ a ɛbɛtumi de owuo aba nwomasua ɛne Epi-Pen ho nimdieɛ ane pira nsɔano nimdieɛ ho. Sukuu adwumayɛfoɔ pii nso wɔ hɔ a Apomudene Asoeɛ no atete wɔn wɔ (CPR) ɛne (AED) mu. Sukuu mu ɛne abaɔntene agokansie dwumadibea biara nni AED koraa no na ɛnyɛ baako ɛne nipa baako a ɔbɛtumi de adi dwuma ɛberɛ biara. Apomudene adwumayɛ asoeɛ no di dwuma sane boa apomudene nwumadie foforɔ biara a ɛwɔ hɔ ma sukuufoɔ. Ebi ne anum apomudene nwhewhɛmu ɛne nsiano nwumadie bi tesɛ apɔɔse ɛne ntokurotua nwumadie a w’ɔde wo bɛma ɛsee apomudene adwumayɛni sɛnea ehia. Ntoasoɔ sukuu nyinaa, Burncoat, Worcester East, ɛne Sullivan adantamu sukuu ahodoɔ nyinaa, ɛne Elm Park Community, Goddard Abɔdeɛ mu nyansapɛ ɛne Abɛɛfo nimdieɛ Sukuu, ɛne Woodland Academy nfitiaseɛ sukuu wɔ sukuu mu apomudene atenaeɛ (SBHC) a adwumayɛfoɔ a w’ɔwɔ hɔ no yɛ apomudene nimdieɛ foɔ a w’ɔbɛtumi ayɛ apomudene mu nwhewhɛmu yie, akyerɛ yare ko a ɛha obi, ɛne ayaresa sɛnea ɛteɛ no. Sukuufoɔ nso bɛtumi anya nipadua mu nwhewhɛmu ɛne nnuro a y’ɛde si nyarewa bi mo ano sɛ w’atwerɛ wɔn din a. Edward Kennedy Apomudene beaɛ (EKHC) ɛne Abusua Apomudene Atenaeɛ (FHC) a ɛwɔ Worcester no di dwuma wɔ SBHCs mu wɔ WPSs. Ɛsɛ sɛ aswofoɔ/awhɛfoɔ a w’ɔn anigye apomudene nwuamdie ahodoɔ afoforɔ yi ho no twerɛ wɔn mma no dini wɔ sukuu afe no ahyaseɛ mu, na w’ɔma ho kwan ma wɔn mma no gye ayarewhɛ. Sukuu Apomudene Afutufoɔ Abadwakuo Sukuu Abadwakuo no whɛ twaka a ɛda sukuuni apomudene ɛne sukuuni mɔdenebɔ ntam. Sukuu

Apomudene Afutufoɔ Abadwakuo no dwumadie paa ne sɛ w’ɔbɛma akwankyerɛ, awhewhɛmu na w’aboa de sukuu mansini no nhyehyeɛ a ɛfa nnuane nnuro, nnuane nnuro nwomasua, nipadua mu dwumadie ɛne nsɛmsɛm a enya sukuufoɔ apomudene so nsonsoansoɔ di dwuma (105 CMR 215.000). Wɔn a w’ɔka abadwakuo no ho bi ne, Anɛɛsefoɔ Nnaanoni ɛne mantamu no anamsifoɔ ahodoɔ pii a w’ɔdi dwuma bomu de kasa ma, tu mpɔn, de nhyehyeɛ di dwuma, de wɔn ani di akyire, yɛ nwhewhɛmu na ɔyɛ nsakraeɛ wɔ sukuu apomudene nhyehyeɛ mu sɛ ehia/mmra ma ahyehyɛ.

Page 48: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

42

Kɔ WPS Anɛɛsefoɔ ɛne Apomudene ntanɛt no so kɔ whɛ Apomudene Nhyehyeɛ ɛne nhyehyeɛ afoforɔ a ɛfa apomudene ho nyinaa ɛne nkrataasɛm anaa frɛ wo sukuu nɛɛseni na bisa no nsɛm biara. Yɛnsusuiɛ Wɔ Kwan Pa A Yɛfa So De Bɔtɔ Sɛn Yɛn Akyi.

Nsusuiɛ A Efiri American Academy Of Pediatrics A Ԑyԑ Nkwadaa Hwԑ, Ԑfa Kwan Pa A Wɔfa So Tɔ Baage A Wɔde Bɔ Wɔn Akyi No Bi Ne:

1. Mfa deԑ ne nneɛma mu duro bԑ kyɛn wo mu duro bԑyԑ 20%

2. Fa deɛ biribi hyɛ n’abati na ne nsa no mu ɛwɔ ahoma a ɛsɔ sisie mu.

3. Sɛ ɛsɛn w’akyi a hyɛ ne nsa mmienu no nyinaa.

4. Mia nsa no mu ma baage no ntare w’akyi

5. Mfa nneɛma no nnwu faako wɔ baage no mu

6. Kyekyɛ nneɛma no ma nkyekyemu a ɛwɔ baage no mu nyinaa.

7. Fa nneɛma a emu yɛ duru pa ara no bɛn w’akyi na ma emu duro no ankasa nyina wo

sisi.

Asuafoɔ a Wɔnyem Akwannya Yɛhyɛ asuafoɔ a wɔnyem nkuran sɛ wɔnkɔ so mmara sukuu. Yɛbɛbɔ mmɔden sɛ sukuu nhyehyɛeɛ no nha osuani no adwene pii na afei sɛ ɔwo wie nso a yɛbɛma no asan aba sukuu na akwannya biara a ehia nso yɛde bɛma no sɛdeɛ ɔbɛtumi awie ntoasoɔ sukuu.

Sɛdeɛ ɔman mmara ne Massachusetts mfiaseɛ ne ntoasoɔ sukuu mmara ne nhyehyɛeɛ teɛ no, Worcester Aban Nsukuu ma ho kwan sɛ osuani a ɔnyem no bɛkɔ so ne asuafoɔ nkaeɛ no nyinaa asuadeɛ ayɛ biribiara abɔ mu wɔ ne nyensɛn nna no mu nyinaa. Sɛ ɔwo wie a wɔma no ho kwan ma no san ba sukuu bɛtoa n’asuadeɛ a na osua no so ne nneɛma a ɛkeka ho nyinaa.

KAA HO ASԐM Kaa Nsɛm Ho Nhyehyɛeɛ

Asuafoɔ a wɔwɔ ntɔtɔfeewa gyinapɛn kosi K-12 a wɔte kwansini mmienu (2) anaa deɛ ɛboro saa akyi no wɔ kaa a ɛfa wɔn kwa a wɔnye hwee. Wɔ saa kwan yi so no, Sukuu Baasonfoɔ wɔ asԑdeɛ a mmara na ɛde ato wɔn so sɛ wɔma asuafoɔ a wɔwɔ mfiaseɛ sukuu mu na mmom wɔwɔ ho kwan sɛ wɔgye adantamfoɔ no sika anaa wɔma wɔn ara fa wɔn kaa mfa ho ne beaeɛ a wɔte. Ɛwɔ sɛ K-12 asuafoɔ a wɔwɔ ho kwan sɛ wɔfa kaa no nyinaa fa bɔɔso a wɔde ama wɔn no wɔ wɔn akɔ-ne-aba mu a wɔbɛfa wɔn na wɔasi wɔn wɔ beaeɛ baako a wɔde ama wɔn no. Esiane saa nti ɛwɔ sɛ asuafoɔ a wɔwɔ K-6 no awofoɔ/ahwɛfoɔ de wɔn ba.

Ɛyɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ no asɛdeɛ sɛ wɔhwɛ wɔn mma no so wɔ mmerɛ a asuafoɔ no de bɛtwɛn kaa no ne mmerɛ a kaa no bɛsi wɔn awia wɔ mmerɛ a wɔapɔn sukuu no wɔ atwɛneɛ hɔ no nyinaa. Mmerɛ a abɔfra no bɛforo kaa no -saa mmerɛ no nko ara - na ɛbɛyɛ sukuu no asɛdeɛ sɛ yɛbɛhwɛ ne so. Saa asɛdeɛ yi ba n’awieɛ berɛ a yɛapɔn sukuu na yɛabɛsi no wɔ beaeɛ a yɛsi no no. Ԑyɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ biara asɛdeɛ sɛ ɔde ne ba bɛba na w’abɛfa ne ba wɔ baabi a nnipa nni kaa kwan no ho anaa baabi a wɔfa no yԑ kwan baako anaa kaa no gyina wɔ kwan no fa baabi na osuani no bԑtwa kwan no mu anaa sɛ ɔwofoɔ anaa ɔhwɛfoɔ no wɔ kaa ho haw bi. Afei ɛwɔ sɛ osuani biara wɔ beaeɛ hɔ sima DU ansa na kaa no aba. Wɔahyɛ adrɔbafoɔ no sɛ sɛ wɔdu hɔ na osuani biara nni hɔ a, mma WƆNNYINA. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ no gyina petee mu a wɔbɛhu wɔn, mma wɔntena kaa mu anaa sotɔɔ mu anaa baabi a wɔnhu wɔn. Bammɔ nsɛm nti, ɛho hia sɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ no bɛwɔ hɔ ansa na osuani no adu hɔ.

Page 49: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

43

Asuafoɔ ntɔtɔfeewa no deɛ wɔde ahyɛnsodeɛ bɛsɛn wɔn kɔn mu wɔ sukuu sɛdeɛ ɛbɛyɛ na wɔnsi wɔn mfiri kaa no mu wɔ berɛ a ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ nni hɔ. Asuafoɔ a wɔn ahwɛfoɔ/awofoɔ nni hɔ no, wɔde wɔn bɛkɔ Fanning Building, 24 Chatham Street (ahomatorofoɔ 508-799-3090) kosi sɛ n’awofoɔ/ahwɛfoɔ bɛba abɛfa wɔn.

Asuafoɔ a wɔn sukuu ama wɔn kaa sononko bi ahyɛnsodeɛ no, ɛwɔ sɛ berԑ biara a wɔbɛforo kaa no, wɔde hyɛ wɔn ho na sɛ ɔdrɔbani no bisa a ɛwɔ sɛ wɔde kyerɛ no. Asuafoɔ a wɔwɔ saa ahyɛnsodeɛ yi bi a ɛyɛ papa nko ara na wɔbɛma wɔn aforo kaa no. Kaa mforoeɛ no gyina osuani no ne fie adrɛɛse so nko ara na wɔfa firi osuani no beaeɛ a ɔtwɛn kaa no kɔsi ne sukuu no mu nko ara. Bio, ɛsɛ sɛ yԑyԑ kaa ho nhyehyɛeɛ a kuropɔn no na ɛbɛfa ho ka ma mmɔfra a wɔn adesua nhyehyɛeɛ Ankorankorԑ Adesua Nhyehyԑeԑ no bɛhia saa.

Sɛ akwan asiesie bi rekɔ so wɔ kwan a wɔfa so no so na ɛha mpɔmuden a, wɔde asuafoɔ no bɛfa kwan foforɔ so a wɔnye wɔn hwee. Saa nhyehyɛeɛ yi bԑkɔso akɔsi berɛ a wɔbɛwie no pɛ.

Akwannya A Ɛwɔ Kaa Foro Ho

Ԑsiane sɛ yɛfa no sɛ sukuu bɔɔso no ka sukuu dan no ho nti, Worcester Aban Nsukuu hwehwɛ sɛ asuafoɔ no bɛhyɛ wɔn ho so/bɛda suban pa adi sɛdeɛ ɛne Mmara a ԑfa suban ho ne Ahwԑyie ne Suban Mmara ma sukuufoɔ a wɔfa sukuu bɔɔso ɛwɔ sukuu nhyehyɛeɛ nwoma no mu no kɔ pɛpɛɛpɛ. Adrɔbafoɔ no wɔ tumi ne asɛdeɛ sɛ wɔhwɛ sɛ obiara da suban pa adi wɔ kaa no mu berԑ a ɔreka kaa no. Afei wɔahyɛ adrɔbafoɔ no sɛ suban biara a ɛyɛ abufuo anaa ɛha adwene berɛ a wɔreka kaa no, wɔnka nkyerɛ mpaninfoɔ. Ɔpanin no bɛbɔ ɔwofoɔ no amaneɛ wɔ ne ba no suban no ho na w’asrɛ mmoa afiri wɔn hɔ wɔ kwan a wɔbɛsesa osuani no. Osuani biara a ɔbɛha adwene wɔ kaa no mu mpɛn pii no wɔbɛtwe ne kaa foro ho akwanya no asensɛn kakra anaa sɛ koraa. Ɛba saa a awofoɔ/ahwɛfoɔ no na ɛwɔ sɛ wɔhwɛ sɛ osuani no bɛba sukuu na w’akɔ fie dwoodwoo.

Worcester Aban Nsukuu sukuu bɔɔso a wɔde deԑ etwa mfoni ne fideo ne deԑ wɔde kye nne ahyehyԑ mu wɔ bɔɔsoka berԑ biara mu. Saa mfidie yi boa ma sukuu panin hu kwan a sԑ obi yԑ bɔne bi a ԑnsԑ wɔ bɔɔso no mu a, ɔde onii ko bԑfa so. Na ԑnam saa mfidie no nti, adekyerԑ ne pԑyԑ wɔ bɔɔso mu tumi ba mu. Ahobammɔ ho hia pa ara sɛdeɛ berɛ biara ɛteɛ no wɔ ɔtwɛnbea hɔ ne kaa no mu no, ɛwɔ sɛ asuafoɔ da suban pa adi aberɛ nyinaa mu. Asuafoɔ A Wɔsesa Wɔn Sukuu Sɛ osuani bi sukuu nsesaeɛ no wɔ nsunsuanso pa wɔ “deisolation plan” a ɔman no agye ato mu no so deɛ a, wɔbɛma no kaa. Akwankyerԑ ne Akyerԑkyerԑ Ma Asuafoɔ a Wɔnni Baabi Teԑ Kɔhwɛ kaa ho nsɛm a ɛwɔ kratafa 30 wɔ Asuafoɔ a Wɔnni Baabi Te (Education of Homeless Children) nteteeɛ no mu. Kwansini Mmienu Ho Asɛm Kwan tiatia koraa a ɛda kwan a ɛbɛn osuani no fie anim pɛɛ anaa ne kaa paake ne deɛ ɛbɛn ne fie anim anaa ne geeti anim dekɔ ne sukuu anim pono pɛɛ yɛ Kwansini mmienu. YԐmfa beaeɛ a mmɔfra-so-hwɛfoɔ wɔ no nsusu kwan tenten.

Page 50: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

44

Beaeɛ A Sukuu Bɔɔso Gyina Ne N’akwan

Asuafoɔ bɛnante akɔ beaeɛ baako. Worcester Aban Nsukuu kaa mforoeɛ mpaninfoɔ nko ara na wɔbɛkyerɛ beaeɛ a kaa no bɛgyina na wɔagye ato mu. Yɛmmɛfa anaa yɛmmɛsi osuni biara wɔ n’aboboano. Pɛpɛɛpɛyɛ nti, beaeɛ a wɔbɛgyina no nyinaa bɛyɛ ntweaso ntweaso nko ara. Ԑwɔ sɛ nsesaeԑ ho adesrɛdeɛ biara fa sukuu panin anaa ne nsiananmu so. Ԑyɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ biara asɛdeɛ sɛ ɔhwɛ sɛ ne ba bɛdu beaeɛ hɔ. Osuani biara a ɔbɛgyina baabi a wɔmma ho kwan anaa wɔmfa mmaa no no, wɔmfa no. Mma nsusu sɛ mmeaeɛ no da so wɔ baabi a na ɛwɔ afeda no esiane sɛ nsesaeɛ bԑtumi aba mu esiane asuafoɔ dodoɔ ne wɔn tenabea a asesa nti. Nni ho kwan sɛ drɔbani biara yɛ nsesaeɛ anaa wɔde mmeaeɛ bi ka ho anaa wɔyi firi mu. Sɛdeɛ mmara hyɛ sukuu yi sɛ yɛpɛ kaa ma asuafoɔ no, saa ara na awofoɔ/ahwɛfoɔ nso wɔ asɛdeɛ sɛ wɔhwɛ wɔn so kɔsi sɛ sukuu bɔɔso no bɛba abɛfa wɔn wɔ anɔpa no na afei da no awieɛ no nso wɔbɛfa wɔn berɛ a wɔbɛsi afi bɔɔso no mu. Mmerɛ a osuani bi bɛforo kaa no nko ara na ɛyɛ sukuu no asɛdeɛ sɛ yɛhwɛ no so. Saa asodie yi kɔ n’awieeɛ berɛ a ɔbesi afiri bɔɔso no mu wɔ da n’awieɛ.

BAMMƆ NE SUBAN

Sukuu Bɔɔso Mforoeɛ

Saa bammɔ ne suban nhyehyɛeɛ a ɛdidi so yi wɔ hɔ ma asuafoɔ a wɔforo sukuu bɔɔso no sɛ akwankyerɛ ma asuafoɔ a wɔwɔ ho kwan sɛ woforo bɔɔso no wɔ Worcester Aban Nsukuu din mu. Mmara yi so buo bԑtumi ama obi ahwere ne bɔɔso mforoeɛ ho akwannya.

1. Asuafoɔ ne sukuu adwumayɛfoɔ a wɔama wɔn ho kwan sɛ wɔmforo bɔɔso no nko ara na wɔbɛma

wɔaforo gye sɛ ɔpanin a ɔhwɛ kaa ho nsɛm so no ama kwan.

2. Sɛdeɛ ɛbɛyɛ na bɔɔso no bԑtumi adi ne mmerɛ so nti ɛwɔ sɛ asuafoɔ no duru beaeɛ hɔ berԑ a

wɔde ama wɔn no na wɔyɛ ahoboa sɛ wɔbɛforo no ntɛm ntɛm so.

3. Mmerɛ a wɔwɔ beaeɛ hɔ no ɛwɔ sɛ asuafoɔ no:

• Da suban pa adi.

• Hwɛ sɛ wɔnsi kaa kwan no so

• Hwɛ sɛ wɔmfa wɔn ho nka obi adeɛ

• Gyina anyɛ bi koraa anamɔn 8 firi bɔɔso no ho na wɔtwԑn ma bɔɔso no pono no bie ansa na

wɔakɔ ho.

4. Ԑwɔ sɛ asuafoɔ fa bɔɔso a wɔtaa fa no nko ara

5. Asuafoɔ foro hyɛn no pɛ a ɛwɔ sɛ wɔtena ase na wɔtena wɔn akonwa so berɛ a kaa no nam kwan

so no.

6. Sɛ ɛnyɛ drɔba no anaa ne boafoɔ no na ɛbɛka sɛ osuani bi mmue mpoma anaa mpofirim pono no

a, osuani biara nni ho kwan sɛ ɔyɛ saa. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ ma wɔn ti ne wɔn nsa wɔ kaa no mu ԑberԑ

biara.

7. Sɛ wote kaa mu no, ɛnsɛ sɛ osuani biara:

a. Nom nwisie (wee, gyɔɔto)

b. To biribi to bɔɔso no mu anaa ɛfa mpoma mu.

c. Ha drɔbani no anaa ne yɔnko asuafoɔ

d. Fin yԑ

e. Nteateamu

f. Adidie anaa ɔnom

g. De biribi a ɛbɛha obi apɔmuden ho nsɛm foro kaa no

h. Sɛe kaa no ho biribiara

8. Sɛ asuafoɔ retwa keteke kwan mu a ɛwɔ sɛ wɔyɛ dinn

Page 51: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

45

9. Ɛwɔ sɛ wɔn a wɔsi no kɔ anamɔn du (10) na wɔhwɛ benkum ne nifa ansa na wɔatwam.

10. Sɛ putupru bi si a ɛwɔ sɛ asuafoɔ no tena kaa no mu gye sɛ drobani no ka sɛ wɔnsi.

11. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ wura sukuu no mu prɛkopɛ mmerɛ a wɔasi afiri kaa no mu no esiane bammɔ

nsɛm nti.

12. Ԑwɔ sɛ osuani a sukuu mpaninfoɔ ama no ahyɛnsodeɛ krataa no kura no daa na sɛ wɔbisa nso a

ɔde kyerɛ.

13. Ɛwɔ sɛ bɔɔso drɔbafoɔ/aboafoɔ no fa Bus Conduct Form no so de obiara a ɔbɛbu saa mmara no

nhyehyɛeɛ yi so brɛ sukuu mpaninfoɔ. Bɔɔso no mforoeɛ no yɛ akwanya a wɔtumi twe san kakra

anaa sɛ koraa berɛ a osuani suban di saa.

MMOA A WƆDE MA ASUAFOƆ

Nkorabata A Esua Mmɔfra Ho Nsɛm

Nkorabata a Esua Mmɔfra ho Nsɛm no mu na Sukuu Adwenemuhwԑfoɔ, ne Sukuu Nsesaeԑ Futufoɔ a wɔboa asuafoɔ a yɛde wɔn ama wɔn no wɔ, a adesua nti, abrabɔ mu sintɔ bi nti wɔde wɔn abrԑ wɔn. Yɛde obi ma Nkorabata a Esua Mmɔfra ho Nsɛm no a na ɛnkyerɛ sɛ wɔhia Adesua Sononko Mmoakuo Nhwehwԑmu.

Nkorabata a esua mmɔfra ho nsɛm adwuma a wɔyԑ bi ne sԑ: • Wɔne akyerɛkyerɛfoɔ bɛka abɔ mu atoatoa adwene • Ankorɛankorɛ nhwehwɛmu • Wɔne borɔno no so nnwumakuo di nsawɔsoɔ • Wɔde asuafo ma ekuo a ɛbɛtumi aboa wɔn ɛna wɔtoto ɔhaw ho nsɛm • Wɔtu awofoɔ fo de wɔn ma akuo a ɛbɛtumi aboa wɔn wɔ borɔno no so • Wɔhwɛ asuafoɔ sukuukɔ ho nsɛm so • Ntamgyinafoɔ • Sɛdeɛ ɔpanin no hwehwɛ no, wɔkɔ SSP ne baasomfoɔ kuo 504 no bi • Ɔhaw nhwehwɛmu • Ɔhaw mmerɛ mu agyinamdie ahwԑdeԑ

W’aben wɔ nneɛma ntotoeɛ ne dwumadie animdie mu ɛna wɔboa asuafoɔ wɔ DCF ne wɔn a wɔnni baabi teԑ. Wɔdi mansinni no PBIS anamɔntuo no anim boa tete wɔn. Sukuubea nyinaa mmoa a’ԑfa ԑbere a wogye ԑne nnamfoɔ ne ammaniyɔ, adesua nkɔsoɔ ne ntoboa.

Ɔfa 504-Amerikafoɔ A W’adi Dԑm Nhyehyԑeԑ Nnwuma

Ԑyԑ Worcester Aban Nsukuu no nhyehyԑeԑ sԑ yԑde Amerikafoɔ a w’adi dԑm nhyehyԑeԑ nnwuma (ADAA, 2008) fa a ԑtɔ so 504 bԑdi dwuma wɔ yԑn nnwumayԑ nyinaa mu a nneԑma a ԑfa adesua ho ne deԑ ԑmfa adesua ho nyinaa ka ho.

1973 Rehabilitation Acts no a yԑsane frԑ no 504 fa no a United States Congress na ԑde baeԑ no yԑ nhyehyԑeԑ a etia nyiyimu. Sԑnti a saa mmara yi wɔ hɔ ne sԑ ԑbԑtia nyiyimu a ԑwɔ sukuu a wɔnya ɔman sika mu no na ԑhwԑ sԑ asuafoɔ a wɔadi dԑm no nya adesua ho akwanya ne nwanam a asuafoɔ a wɔnni dԑm no nya no bi pԑpԑԑpԑ.

Wɔ ɔfa 504 mu no, osuani a ɔka saa nnipa yi ho ne: a) Obi a ɔwɔ honam ani anaa adwene mu dԑmdie bi wɔ kwan pii so no, esi n’aberabɔ mu

dwumadie pii ho kwan.

b) Obi a ɔwɔ saa dԑmdie yi ho asԑm bi da hɔ.

c) Obi a yԑbu no sԑ ɔwɔ saa dԑmdie yi.

Page 52: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

46

Sԑ yԑka abrabɔ mu dwumadie titire a na yԑrekyerԑ sԑ obi bԑhwԑ ne ho, de ne nsa bԑbɔ ne ho bra, bԑhu adeԑ, bԑte asԑm, bԑdidi, bԑda, bԑnante, bԑgyina, bԑma adeԑ so, bԑkoto, bԑkasa, bԑhome, bԑsua adeԑ, bԑkane adeԑ, de n’adwene bԑsi biribi so pɔtee, bԑdwene, bԑdi nkɔmɔ ne adwumayԑ. Wɔ ADA Nsakerayԑ Nhyehyԑeԑ ase no, sԑ dԑm kԑseԑ bi si obi abrabɔ mu a, wɔmmfa asԑm a nhyehyԑeԑ no aka sԑ “wɔnyԑ no merԑ mma no” no nnyԑ adwuma wɔ sukuu mu, gye sԑ wɔn a wɔn dԑmdie no yԑ ani ho asԑm nko ara.

Sԑ Obi Fata Sɛ Ɔnya Biribi

Sԑ wogye di sԑ wo ba wɔ 504 nhyehyԑeԑ no ho kwan a, bɔ wo ba no sukuu panin no amaneԑ sԑdeԑ ԑbԑyԑ na ne nsa bԑtumi aka Worcester Aban Nsukuu ahodoɔ nhyehyԑeԑ no bi. Ɛwom sԑ yԑnyԑ mpɔmuden nhwehwԑ mu biara deԑ nanso sԑ wowɔ mpɔmuden ho nkrataa anaa nkrataa biara a ԑsi so dua a, fa bra. Sukuu panin anaa ɔpanin biara a wɔayi no sԑ oni saa dwuma yi no bԑhwehwԑ nsԑm a ԑhia afiri akyerԑkyerԑfoɔ, anԑԑsefo ne awofoɔ anaa obiara a ɔyԑ w’abɔfra no ho adwuma ho. Saa nhwehwԑmu yi ho nsunsuansoɔ a ԑbԑba no bԑboa 504 ho baasonfoɔ ama wɔatumi akyerԑ sԑ; dԑm no si abrabɔmu dwuma titire bi ho kwan anaa. Wɔbԑbɔ ԑdԑmdie ho animdeԑfoɔ sononko a wɔwɔ sukuu no mu no amaneԑ. Sԑ ԑho bԑhia sԑ animdeԑfoɔ yi bԑyԑ nhwehwԑmu a wɔbԑma wo atwerԑ krataa a ԑkyerԑ sԑ wonim ho bi na wode wo nsa ahyԑ aseԑ wɔ mmerԑ a wɔnnye wo hwee. Sԑ wɔnya nsunsuansoɔɔ a wɔhia no wie a, wɔne wo bԑtena ase na moatoatoa adwene afa osuani no fata a ɔfata 504 nhyehyԑeԑ no ho ne nneԑma a ɔbԑhia. Sԑ ԑba sԑ wo ba no mfata a, wɔbԑtwerԑ abrԑ wo na wɔakyerԑ wo kwan a wobԑtumi afa so apere wo faahodie.

Hwan Na Wɔwɔ 504 Nhyehyԑeԑɛ Mu Sԑ Ɔbԑtummi Afata?

Ɛnam nyinasoɔɔ pii so na obi bԑtumi afata daberԑ anaa nneԑma a wɔde ma 504 nkorɔfoɔ. Sԑdeԑ obi dԑmdie si n’abrabɔ mu dwumadie titire bi ho kwan te no wɔ 504 nhyehyԑeԑ mu no, nnipa a wɔfata na wɔdidi soɔ yi:

• Osuani a ɔwɔ asԑmteԑ ho haw. • Osuani a ɔwɔ ntehyee a ԑnam mpɔmutenetene so na ԑba. • Osuani a wɔahu sԑ ɔwɔ ADD/ADHD • Osuani a ɔwɔ mmɔfra sasabrɔ. • Osuani a ɔwɔ koankorɔ yareԑ

Deԑ Ԑwɔ Sԑ Sukuu Mansini Biara Yԑ Ԑwɔ sԑ wɔyԑ nhwehwԑmu fa osuani biara a ԑnam dԑmdie bi, adehiadeԑ bi anaa wɔgye di sԑ ɔhia nteteԑ sononko bi na ԑbԑboa ama w’anya nteteԑ a ԑne wɔn a wɔne wɔn bɔ tipԑn na wɔnni dԑm deԑ bԑyԑ pԑ nti no. Nsԑm hwehwԑ ne mpԑnsԑmpԑnsԑmu wɔ nsԑm a ԑho hia wɔ dԑmdie ne osuani no mmɔdenmmɔ wɔ adesua mu ne abrabɔmu akwanya mu a ԑfa ne nteteԑ ho no ka nhwehwԑmu no ho. Ebio, ԑwɔ sԑ Worcester Aban Nsukuu hwԑ sԑ wohu obiara a ɔwɔ firi mfeԑ 3 kɔsi 22 a ɔwɔ mansini yi mu biara a ɔwɔ ԑdԑmdie bi nanso onya sukuu nteteԑ biara ’34 CFR104.32(a). Bio, (b) ɔwofo faahodie a ɔwɔ wɔ ԑfa 504 no ho bԑtumi ahia anaa wɔbԑhia afiri w’abɔfra no sukuu hɔ anaa wɔ Worcester Aban Nsukuu wԑbsaate hɔ: www.worcesterschools.org. Nipa a ɔwɔ asodie wɔ ɛfa 504 mu no yɛ wo sukuu panyinpaa. Y’ɛpa wo kyɛw wo ne woba no sukuu anaa atenaeɛ a ɛwhɛ Asetena ɛne Atinka Adesua so no nni nkitaho wɔ 508-799-3175 so, sɛ wo wɔ nsɛmisa anaa ɔhaw fa nkaebɔ anaa ɛfa 504 ho a.

Adesua Sononko

Nea esi Nwomasua Soronko Asoeɛ no ani so ɛne sɛ ɛbɛma mmoa, nimdieɛ mu mmoa na w’aboa sukuu ahodoɔ, adwumayɛfoɔ, sukuufoɔ, mmusua ɛne mantamu kyɛfafoɔ ɛberɛ a y’ɛredi nkabom dwuma de atu sukuu ahobanbɔ mu mpɔn de aboa ama sukuufoɔ a w’adi dɛm nfasoɔ a w’ɔbɛnya wɔ nwomasua mu no bɛkɔ soro. Wɔ y’ɛmɔdenebɔ mu no, y’atu y’ɛho asi hɔ sɛ y’ɛne mmusua ɛne sukuu

Page 53: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

47

ahodoɔ bɛdi dwuma abom awhɛ sɛ nkyerɛkyerɛ soronko bɛkɔso yie, ɛne akwanya, nimdieɛ adesua ɛne nsonsoansoɔ papa ama awhɛ ankorankorɛ mpuntuo ɛne sukuufoɔ mɔdenebɔ. Nwomasua soronko nwumadie ma nkyerɛkyerɛ soronko a y’ahyehyɛ ama ahiadeɛ soronko biara a abɔfra biara a w’adidɛm ɛwɔ. Ɔman mmra, Ankorankorɛ a w’ɔwɔ Dɛmdie Nwomasua Mmra (IDEA), ɛne mantam no nwomasua soronko mmra (MGL c.71B) no bɔ sukuufoɔ a w’adidɛm na w’ɔdi mu sɛ w’ɔnya nwomasua soronko dwuamadie ho ban na ɛma wɔn Akorankorɛ Nwomasua Dwumadie (IEP) a y’ahyehyɛ de ama wɔn adehia soronko. Nwomasua soronko mmra wɔ hɔ sɛ ɛbɛ bɔ sukuuni a w’adi dɛm ho ban de awhɛ sɛ akorankorɛ nwomasua dwumadie nhyehyeɛ no de kankɔ bɛba. Ɛwɔ mu sɛ ɛnya abɔfra biara a w’adi dɛm na ɔbɛhia nwomasua soronko dwumadie deɛ, nanso abɔfra biara n’edɛmdie anya nsonsoansoɔ wɔ n’ekankɔ wɔ sukuu mu no wɔ ho kwan sɛ onya aban nwomasua pa kwa (FAPE). Sukuufoɔ na nwomasua soronko dwumadie no si wɔn so nti ɛsɛ sɛ IEP KUO biara di nkitaho nhyehyɛ anisoadehunu ma sukuuni no. Ɛsɛ y’ɛhyɛ sukuuni biara w’adi nfie 14 nkuran ma ɔde neho hyɛ EKUO no nwumadie nyinaa mu esane sɛ eyi yɛ IEP KUO no sɛ w’ɔbɛyɛ kankɔ nhyehyeɛ. Nea ɛsɛ sɛ ɛka kankɔ nhyehyeɛ no ho bi ne nneɛma a onii no ani gye ho, kankɔ nwhewhɛmu, nea esi onii no ani so ntoasoɔ sukuu akyi ɛne/anaa nsano nwuma nwhewhɛmu ma sukuufoɔ a w’adi dɛm nyinaa a w’adi nfie (14-22). Kankɔ Nhyehyeɛ Krataa (TPF) a y’awie no ma EKUO no ɛmma di nkitaho fa adeɛ sukuuni no ani gye ho sɛ ɔbɛyɛ ntoasoɔ sukuu akyi ɛne mmoa a w’ɔbɛhia aboa ama w’aduru hɔ. Sɛ sukuuni no adi nfie 17 a, ɛsɛ sukuu mansini no ɛne sukuuni no ɛne ɔwofoɔ di nkitaho fa nsakyeraeɛ a ɛbɛba sukuuni no ɛne ɔwofoɔ no tumi mu wɔ sukuuni awoda a ɛtɔ so 18 mu. Wɔ Massachusetts no, sɛ sukuuni di nfie 18 a, na w’aduru n’enpanyinfie so nti otumi si gyinaeɛ fa n’apomudene ɛne n’enwomasua ho. Nhyehyeɛ a ehia baako ma sukuufoɔ a w’ɔn dɛmdie mu yɛdene ɛne Ɛfa 688 nhyehyeɛ no. Eyi renyɛ nwomasua soronko ntoasoɔ nwumadie na ɛnyɛ akwanya tumi ma nwumadie no. Soronko a y’ɛde ma sukuuni ɛberɛ a ɔwɔ sukuu mu no yɛ nea ɔwɔ tumi sɛ onya a ɛyɛ nhyɛ wɔ ɔman ɛne mantam mmra mu. 688 adansidie ma kwan ma ɔyɛ nhyehyeɛ ma panyini nwumadie a ehia ma sukuuni a w’adi dɛm a emu yɛ dene. EKUO no di nkitaho fa 688 nfie mienu ansana sukuuni no bɛwie sukuu anaa bɛdi nfie 22 sɛ ɔreyɛ ɛho nkrataa sɛm, a ɛka kankɔ nhyehyeɛ no ho. Saa nhyehyeɛ yi de nfie mienu nhyehyeɛ gu kwan so ma sukuufoɔ a wɔn tumi a w’ɔn wɔ sɛ w’ɔgye nwomasua soronko no bɛba awieɛ sɛ w’ɔwie sukuu anaa w’ɔdi nfie 22 a. Saa nsɛmisa nsonsoansoɔ a ɛwɔ Akorankorɛ Kankɔ Nhyehyeɛ (ITP) mu no kyerɛ sɛnea sukuuni no bɛkɔso anya mmoa ɛne nwumadie sukuu akyi. Wo bɛtumi anya nsɛm foforɔ a ɛfa saa nhyehyeɛ yi ho wɔ www.doe.mass.edu/sped/links/transition.html . Awofoɔ bɛtumi afrɛ Awofoɔ Nteteɛ Nsɛm Atenaeɛ no wɔ Asoeɛ a ɛwhɛ mmɔfra a w’adidɛm so wɔ 1-800-331-0688 so, anaa Kwankyerɛfoɔ a ɔda Kankɔ Nhyehyeɛ no ano ɛne Apomudene Atenaeɛ ɛne Nipa ho Nwumadie wɔ 617-573-1600 so. Wo ne panyinpaa, sukuu adwumayɛfoɔ, anaa mansini no Panyinpaa a ɔda Nwomasua Soronko ano nni nkitaho fa adansidie ho sɛ wo rebisa nwhewhɛmu afa nwomasua soronko mu akwanya ho a. Ɛsɛ sɛ ɔwofoɔ pene so wɔ ntwereɛ mu ansa na nwomasua soronko mu nwhewhɛmu ahyɛ aseɛ. Ɛsɛ sukuu ne ɔwofoɔ di nkitaho sukuu nna enum ntam a w’ɔnsa kaa adansidie krataa a ɛrebisa akwanya tumi/mpeneɛ a y’atwerɛ ama w’ahyɛ nwhewhɛmu no ase. Ɛyɛ sukuu mpanyinfoɔ ahodoɔ a w’ɔda sukuu biara ano asodieɛ sɛ ɔwhɛ w’ɔde ankorankorɛ sukuufoɔ nwomasua nhyehyeɛ redi dwuma sɛnea w’atwerɛ no. Nipa a ɛyɛ no asodieɛ sɛ ɔwhɛ ma mansini no di Ɔman ɛne Mantam no nhyehyeɛ a w’ɔde bɔ nwomasua soronko ho bra no yɛ Panyin a ɔda Nwomasua Soronko ɛne Mmoa Nwumadie ano. Y’ɛpa wo kyɛw frɛ woba no sukuu mu, nwhewhɛmu kuo no titenani anaa nwomasua soronko no panyin a ɔda ano sɛ wo wɔ nsɛmisa biara anaa ɔhaw fa nwomasua soronko ho ɛne woba no nwomasua dwumadie ho a. Y’ɛpa wo kyɛw kɔ www.worcesterschools.org/handbook kɔ pɛ nsɛm foforɔ pii. Meaɛ A Edidisoɔ Yi Ma Nkyerɛkyerɛmu Fa Nwomasua Soronko Ho: Nwumadie a ɛfa mmɔfra ho bi ne sɛ mansini no reyɛ nwhewhɛmu afe biara afa sukuufoɔ ho awhɛ sɛ w’ɔdi mu sɛ w’ɔgye nwomsua soronko ɛne/anaa nwumadie ahodoɔ a ɛka ho a. Awofoɔ tumi hia wɔ

Page 54: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

48

nwhewhɛmu nyinaa mu na ɛba awieɛ sukuu nna 45 mu sɛ ɔwofoɔ no ma mansini no tumi krataa a w’atwerɛ a. Wɔ nwhewhɛmu no mu no, ɛsɛ sɛ nwhewhɛmu dwumadie no whɛ abɔfra no akwaa a ɛfa dɛmdie no ho nyinaa. Y’ɛde nwhewhɛmu no nsonsoansoɔ no na ɛbɛwhɛ sɛ abɔfra bi sɛ fata sɛ ɔgye nwomasua soronko dwumadie ɛne/anaa nwumadie ahodoɔ a ɛka ho anaa 504 nhyehyeɛ a. Dwumadie Ne Transefԑԑ A Wɔde Ma Asuafoɔ A Wɔadi Dԑm A Wɔwɔ Asuadeԑ Sononko Bi Ase.

Sԑ IEP bi hu sԑ osuani bi da asuadeԑ sononko bi so a, wɔde osuani no bԑma sukuu a wɔyԑ asuadeԑ a ԑfata no wɔ ɔfa a ɔte no mu. Sԑ saa asuadeԑ no bi nni sukuu a wowɔ ɔfa a osuani no te no mu a wɔne kaa ho nsԑm mpaninfoɔ no bԑbɔmu na wɔde no ato ɔfa foforɔ a wɔyԑ bi so na wɔato din sԑ ԑmfiri saa ɔfa no mu, na wɔabɔ saa ɔfa no mpaninfoɔ amaneԑ.

Sԑ osuani bi wɔ mpɔmuden ho ahiadeԑ bi a, ehia sԑ wɔde no si beaeԑ bi a, wɔde no bԑka wɔn a wɔato wɔn din sԑ wɔmfiri fa bi mu no ho.

Sԑ ԑkwan a enni hɔ nti na wɔde osuani bi kɔ ɔfa foforɔ bi a, afe foforɔ ahyԑaseԑ no, sԑ wɔhu sԑ ԑkwan bԑda hɔ a, wɔde no bԑto ԑfa a ɔfata no so. Ekuo no nhyiamu ase na wɔbԑbɔ awofoɔ/ahwԑfoɔ no amaneԑ. Sԑ wɔhu sԑ ɔfa foforɔ a wɔde osuani bi toeԑ no na ԑbԑboa no a, wɔrensesa no.

Sԑ osuani bi rebԑwie sukuu a, wɔbԑtumi ama no aka sukuu no mu sԑ kaa ho nsԑm nyԑ asemhia a’. na wcn betumi ahwehwԑ kaa ama noa. Sԑ saa anamɔntuo yi de ԑka foforɔ bi bԑba a, wɔbԑma osuani no aka fa foforɔ ho anaa wɔbԑsesa no sԑ ɔno ara bԑpԑ ne kwan a ɔbԑfa so a. Sԑ aka kakra ama osuani bi rebewie sukuu na ohia kaa soronko ho asem a’ IEP abadwakuo foɔ yi bԑhwԑ sԑnea nhwehwԑe yi bԑ ba mu.

Sԑ osuani bi firi ɔfa a wɔde ama no ankasa no ansa na Bosome Du 1 adu a, wɔde no bԑto ɔfa foforɔ a w’afa no sԑ ɔkwan wɔ hɔ nko ara dea.

Sԑdeԑ Worcester Aban Nsukuu nhyehyԑeԑ foforɔ no kyerԑ no, sԑ osuani bi firi ɔfa a wɔde ama no wɔ Bosome Du 1 akyi a, ԑwɔ sԑ wɔma no kwan ma no tena hɔ kɔsi afe no awieԑ. Dwumadie a’yԑbԑ faso so de osuani bi ato ɔfa bi no nka adesua sononko nteteԑ nhyehyԑeԑ no ho.

Ɔkwan A Wɔfa So Fa Obi Adwuma Mu Ne Ho Nsԑm

Wɔ ntoasoɔ sukuu (9) no mu no, asuafoɔ (wɔn a wɔadi 14-18) wɔ ho kwan sԑ wɔfa wɔn adwuma mu. Asuafo a aka no bԑtumi anya ho kwan wɔ beaeԑ a awofoɔ bisabisa nsԑm ho wɔ 786 Main Street firi anɔpa 8:30 kɔsi anwummerԑ 4:00. Ԑdwoada biara kɔsi Fiada wɔ afe no mu nyinaa. Asuafoɔ a wɔpԑ saa akwannya yi nanso wɔnkɔ amansan sukuu no, ԑwɔ sԑ wɔde wɔn awoda krataa ba. Obiara a wɔwɔ mfeԑ 18 ne aseԑ no nya adwumayԑ ho krataa a ԑma no kwan sԑ ɔnyԑ adwuma (M.G.L c149¥86-89). Kwan a wɔfa so pԑ adwuma ne ho nhyehyԑeԑ nyinaa wɔ Massachusetts Adwumayԑ mu Ahobammɔ ne ɔfa a wɔhwԑ adwumayԑ so wԑbsaate hɔ. www.mass.gov/dos/youth/indeɔ.htm.

Adwumayԑ Ho Nhyehyԑeԑ Wɔremma Asuafoɔ A Wɔnnii Mfeԑ 14 Nnyԑ Adwuma.

Wɔn a wɔama wɔn kwan sononko no deԑ wɔwɔ ho kwan sԑ wɔtumi yԑ adwuma sԑ pԑsԑmkafoɔ, wɔboa wɔ mfuom ne anigyebea ahodoɔ.

Efie ne Ayaresabea Nhyehyԑeԑ

Osuani biara ԑnam yadeԑ anaa honam mu nsem nti na aduyefoɔ bԑkyerԑ sԑ yԑmfa no nto ayaresabea anaa yԑma no ntena efie nna edu nnan (14 days) ne mmrosoɔ benya saa nsheshԑyԑ a edidisoɔ yi.

Page 55: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

49

Osuani biara a’ yԑde ne bԑto saa daduanan nshԑshԑyԑ yi nhia sԑ ԑwɔsԑ yehunu yadeԑ pctee bia aduyefoɔ ayi ԑhoo ayikyirԑ.

Efie ɛne Ayaresabea nkyerɛkyerɛ yɛ Worcester Aban Nsukuu no dwumadie na ɛsɛ sɛ apomudene adwumayɛni nam mantam no nhyehyeɛ so bisa. Efie ɛne Ayaresabea Asoeɛ no bɛyɛ nwhewhɛmu afa abisadeɛ no ho sɛ wɔnsa ka Apomudene Adwumayɛni Krataa a ɛyɛ nhyɛ wɔ mantam no mu a ɛsɛ sɛ apomudene adwumayɛni a ɔrekɔ di dwuma no ayiyi ɛso nsɛm ano awie na ɛsɛ sɛ annyɛ whee koraa no saa nsɛm a edidisoɔ yi wɔ so:

1. Dakorɔ pɔtee a’ yԑde osuani too ayaresabea, anaa sԑ wayare ada fiie

2. Yarekorɔ ntia osuani yi da ayaresabea, anaa sԑ wayare ada fiie

3. Nna dodoɔ tenten sen na saa yadeԑ yi bԑkԑ osuani yi ato hɔ

4. Ahiadeԑ ԑwɔsԑ sukuu ahwesofoɔ de yԑ nkaeԑbɔ fa osuani yi adesua ne ayaresabea ahoboa

Dwumadie no hyɛ aseɛ sɛ apomudene adwumayɛni no bisa Efie ɛne Apomudene Nkyerɛkyerɛ wɔ Apomudene adwumayɛni krataa no so na mansini no gye dwumadie no to mu a. Sɛ Efie ɛne Ayaresabea Asoeɛ no nsa ka krataa a apomudene adwumayɛni no awie a, y’ɛbɛ frɛ ɔwofoɔ anaa ɔwhɛfoɔ ama w’adi dwumadie no anim na y’ayi ɔkyerɛkyerɛni ama w’ama nwomasua nwumadie.

Efie Sukuukɔ

Awofoɔ a wɔpԑ sԑ wɔkyerԑ wɔn mma adeԑ wɔ fie sԑdeԑ Massachusetts mmara ma ho kwan no, ԑwɔ sɔ wɔdi nhyehyԑeԑ a ԑhyԑ wɔn sԑ wɔde wɔn asuadeԑ ba ma Worcester Aban Nsukuu hwehwԑ mu na wɔgye to mu. Ɛsɛ sɛ sukuufoɔ kɔ w’ɔn sukuu kɔpem sɛ y’ɛnsa bɛka w’ɔn ngye nto mu. Saa kakyerԑ krataa ma efie sukuu yi (ahyԑaseԑ ne ntoasoɔ deԑ no) wɔ Ԑfa a ԑhwԑ Nkwadaa Adesua ɔfese wɔ (Child Study Department 508) 799-3175). Sɛ nea ɛbɛyɛ na nkitahodie mu bɛda hɔ na awhɛ sɛ w’ɔbɛdi efie sukuu mmra so nti no, y’ɛre bisa sɛ awofoɔ bɛtwerɛ saa nkaebɔ yi de ama.

Ԑwɔsԑ afrinshia biara awofo di adnseԑ fa efie sukuu adekyerԑ aheshԑdeԑ fa wɔn mmofra a’ wɔ kyerԑ wɔn ade wɔ fie. Nsheshԑyԑ kyerԑ sԑ asuafoɔ a wɔn awofo kyerԑ wɔn ntoasoɔ sukuu adekyerԑ wɔ fie nsa nka sukuu awieyԑ nkosoɔ krataa Worcester Public School Diploma. Osuani bia na awofo kyerԑ na ade wɔ fie betumi anya sukuu dwumadie ahokekadeԑ tesԑ (agodie, ekuo) nyinaa afi amansin sukuu. Ehia sԑ wonya saa akamfoɔ yi fi Sukuu Amansin Payin anaa na abadiakyirefoɔ.

Amansin sukuu nkoara na ԑwɔ tumi fa sԑnea wɔn bԑ ma asuafoɔ adikan tumi a ԑfa sukuumu agodie ho kwan. Mmofra a wɔn wɔ sukuu mu wɔ tumi kyԑn wɔn a awofo kyerԑ wɔn ade wɔ fie. Ԑwɔsԑ Amansin sukuu payin ne sukuu panyin tu agyina, hwehwԑ sԑ ԑkwan wɔ hɔ ma abɔfra bia na awofo kyerԑ no ade wɔ fie ansaa na yama abɔfra yi tumi abԑka agodifoɔ yi ho. Sukuufoɔ a w’ɔkɔ sukuu wwɔ fie a w’ɔrepɛ kwan sɛ w’ɔde w’ɔnho bɛhyɛ agokansie a mansini no nsa hyɛ aseɛ mu no, ɛsɛ sɛ wɔdi agokansie akwanya nhyehyeɛ a ɛwɔ krataafa 36 no so.

Page 56: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

50

ADESUA HO NHYEHYԐEԐ

Fie Adwumayԑ Ho Nhyehyԑeԑ

Sukuu baasonfoɔ gye to mu sԑ ԑnam adesua ne ahoboa pii so ansa na osuani bi atumi adi nkunim mapa. Ԑsane nim sԑ osuani bi rekɔ n’anim no na adesua ne ho adwuma no nso rekɔ soro. Akyerԑkyerԑfoɔ bԑhwԑ sԑ fie adwuma a wɔde bԑma asuafoɔ no bԑboa sukuu asuadeԑ no. Fie adwumayԑ papa ne sukuu anisoadehunu sԑ wɔbԑsiesie osuani no ama no adi nkunim m’apa, na w’atumi akɔ kɔlegyi ne sԑ ɔbԑtumi ayԑ adwuma no nam kwan baako so. Awofoɔ/ahwԑfoɔ ho hia pa ara wɔ saa dwumadie yi mu. Wɔbԑtumi aboa ama asuafoɔ adi nkunim berԑ a,

• Wɔbԑhwԑ ama asuafoɔ ayԑ wɔn fie adwuma no

• Wɔbԑhwԑ adwuma no ahwԑ sԑ ԑyԑ papa a

• Wɔbԑsi adesua ntoatoasoɔ ho mfasoɔ so dua

• Wɔbԑhwԑ na wɔaboa fie adwumayԑ no wɔ berԑ a ehia mu ne,

• Wɔbԑma beaeԑ papa a wɔbԑsua adeԑ no.

Mfiaseԑ Sukuu Efie adwuma ho mfosoɔ ara ne sԑ wɔbԑsi ade a wɔakyerԑ sukuu mu no so bio. Ɛwɔ sԑ efie adwuma no ne Massachusetts nhyehyԑeԑ no kɔ anaa ԑyԑ pԑ.

Ɛwɔ sԑ efie adwuma no yԑ sukuu mu ntoasoɔ a ԑbԑboa asuafoɔ ama (1) adesua akɔ soro (2) w’adwene akɔ akyire (3) asi asuadeԑ so dua na aboa adesua (4) wɔatumi ayiyi nsԑmmisa a ԑkyere adwene ano na wɔatumi atwerԑ yie (5) wɔatumi ayԑ wɔn asuadeԑ ho adwuma.

Deԑ ԑbԑyԑ na asuafoɔ nyԑ adwuma mma no mmoro so nti, ԑwɔ sԑ akyerԑkyerԑfoɔ di saa nhyehyԑeԑ a edidi soɔ yi so wɔ wɔn fie adwuma ma mu:

K-Gyinapԑn 2 Wɔbԑda efie adwuma adi akyerԑ wɔn. Wɔbɛma asuafoɔ awie deԑ wɔanwie wɔ sukuu mu no anaa wɔbԑkenkan ade a wɔde ama wɔn dada no ne nkontaa kakra. Gyinapԑn 3 Wɔda efie adwuma mapa adi kyerԑ wɔn. Wɔma wɔn adwuma a ԑbԑdi bԑyԑ sima 15 kɔsi 30 da biara. Gyinapԑn 4 Wɔma sukuufoɔ adwuma a ԑbԑdi bԑyԑ sima 45 kɔsi 60 da biara. Gyinapԑn 5-6 Wɔma wɔn adwuma a ԑbԑdi bԑyԑ dɔnhwere 1kɔsi ne 30 da biara.

Ntoasoɔ Sukuu

Ɛwɔ sԑ efie adwuma no yԑ sukuu mu ntoasoɔ a ԑbԑboa asuafoɔ ama; adesua akɔ soro, wɔadwene akɔ akyire, asi asuadeԑ so dua na aboa adesua, wɔatumi akɔ kɔlegyi, wɔatumi ayԑ adwuma na ne Massachusetts nhyehyԑeԑ wɔ MCAS ayԑ pԑ.

Osuani biara fie adwuma mapa bԑsesa berԑ ano berԑ ano. Sԑ wɔka adantamfoɔ akyerԑkyerԑfoɔ fie adwuma a ԑwɔ sԑ ɔkyerԑkyerԑni biara nya sima 120. Efie adwuma dodoɔ krataa a ɛsɛ sɛ ntoa soɔ sukuu kyerɛkyerɛfoɔ no de ma yɛ sima 45 wɔ adesuadeɛ baako biara mu a ɔkɔ pem dɔnwhere baako wɔ AP adesua mu.

Page 57: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

51

Ɛyɛ akyerԑkyerԑfoɔ asԑdeԑ sԑ wɔde fie adwuma no bԑka wɔn asuadeԑ nhyehyԑdeԑ no ho na wɔakyerԑ

asuafoɔ kwan a wɔmfa so nyԑ sԑdeԑ:

• Wɔbԑtumi de efie adwuma atoto asuadeԑ anisoadehunu a ԑne Massachusetts asuadeԑ

nhyehyԑeԑ, Worcester Aban Nsukuu nhyehyԑeԑ, Sukuu nkɔsoɔ nhyehyԑeԑ ne Worcester

Aban Nsukuu susudua no yԑ pԑ no ho.

• Wɔbԑma asuadeԑ ho nimdeԑ a ԑho hia na asuafo no ankasa bԑtumi ayԑ.

• Wɔbԑhu sԑ efie adwuma no yԑ sukuu adesua no ntoasoɔ na wɔde anibereԑ a wɔde yԑ

sukuu de no bԑyԑ efie deԑ no saa ara.

• Wɔbԑma efie adwuma a n’ani so da hɔ na ԑnware mmoro soɔ.

• Wɔbԑhwԑ sԑ efie adwuma papa a ԑyԑ no ho hia wɔn kyԑn ne dodoɔ.

• Wɔbԑwie na wɔasusu efie adwuma de aka asuafoɔ mmɔdemmɔ ho.

• Wɔbԑkyerԑ kwan a wɔfa so de efie adwuma ka asuafoɔ mmɔdenmmɔ ho.

• Wɔmfa efie adwuma yԑ nyԑ asotweԑ.

• Yԑrehwԑ sԑ sukuufoɔ nyinaa bewie adwuma a wɔde ama wɔn, ԑmfa ho sԑ efie anaa abusua

no nni deԑ wɔde bԑyԑ.

Ԑyԑ sukuu mpaninfoɔ asԑdeԑ sԑ wɔbԑkyerԑkyerԑ amanfoɔ no ama wɔagye ato mu sԑ efie adwuma no yԑ sukuu no ntoasoɔ wɔ fie na wɔhu sԑ wɔde ka asuafoɔ mmɔdenmmɔ ho. Asuafoɔ nam sukuu mpaninfoɔ, akyerԑkyerԑfoɔ ne awofoɔ/ahwԑfoɔ mmoa so bԑhu sԑ ԑyԑ wɔn asԑdeԑ sԑ wɔbԑwie wɔn fie adwuma no berԑ biara.

Ɔkwan A Wɔfa So De Sukuu Nwoma Ma Asuafoɔ

Nwoma biara a wɔde bԑma osuani bi wɔ Worcester Aban Nsukuu mu no yԑ osuani anaa n’awofoɔ asԑdeԑ sԑ wɔbԑhwԑ so yie. Asuafoɔ de nwoma no bԑsane aba wɔ tebea a na ԑwɔ mu ansa na wɔde rema no no mu pԑpԑԑpԑ. Nwoma no ani popɔ a ԑtɔ asɔ mu wɔ ho a wɔgyeto mu esiane asuafoɔ kura a wɔkura nti.

Worcester Aban Nsukuu wɔ ho kwan sԑ nwoma anaa adeԑ biara a ԑbԑyera no wɔgye firi osuani anaa n’awofoɔ/ahwԑfoɔ nkyԑn.

Nhyehyԑeԑ A Ԑda Osuani Bi Animkɔ Ho Ne Titire

Sԑ sukuu panin no hwԑ nsԑm a Student Support Process (ISSP) mpaninfoɔ de aba no a, ɔbԑtumi ama osuani a w’antumi anya neԑma a ehia na ɔbԑtumi anya saa neԑma yi wɔ berԑ a wɔrema no atena n’ananmu afe baako. Ansa na wɔbԑma obi atena n’ananmu no, sukuu mpaninfoɔ nyinaa bɛhyia SSP mpanifoɔ no atoatoa adwene afa neɛma 18 a efiri Light Retention Scale hɔ no ho (wɔmma mma ne awofoɔ/ahwɛfoɔ no nhyia mu)

Page 58: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

52

Sukuu Panin No Na Ɔwɔ Tumi A Ɔde Kyerɛ Sɛ Obi Bɛkɔ N’anim na ɔnam botaeԑ pa so atwi afa nhyehyɛeɛ a ɛda hɔ no so. Ansa na sukuu panin no bɛtu saa anamɔn yi no, ɛwɔ sɛ ɔne deɛ ɔhwɛ ne so no twerɛ krataa kyerɛ botaeԑ ko a wɔgyinaa so tuu saa anamɔn no na wɔkyerɛ kwan a wɔbɛfa so aboa saa asuafoɔ no.

Mfiaseɛ (K-6) Asuadeɛ a ɛma obi kɔ n’anim

Gyinapɛn 1 Gyinapɛn 2-6 Borɔfo kasa: Borɔfo Kasa:

(Akenkan, ɔkasa ne atwerɛ) (Akenkan, ɔkasa ne atwerɛ)

Nkonta

Ɛwɔ sɛ asuafoɔ di nkonim wɔ borɔfo kasa mu (Akenkan, ɔkasa ne atwerɛ) wɔ gyinapɛn a edi kan no mu. Ɛwɔ sɛ asuafoɔ di nkonim wɔ borɔfo kasa mu ne nkontabuo mu firi gyinapɛn a ɛtɔ so mmienu kɔsi gyinapɛn a ɛtɔ so nsia. Ɛwɔ sɛ afe biara mu no Gyinapɛn 2-6 asuafoɔ di nkonim wɔ Borɔfo kasa mu ne nkontabuo mu.

Gyinapɛn 7-8 Ɛwɔ sɛ adanta mu sukuufoɔ tumi wie asuadeɛ titire nyinaa na wɔwie asuadeɛ a ɛboa wɔn a sukuu biara wɔ ne deɛ no. Sɛdeɛ ɔman mmara (M.G.L. Ti 71 ɔfa a ɛtɔ so 3) kyerɛ no, ɛwɔ sɛ adantamu asuafoɔ nyinaa de wɔn ho hyɛ mpɔmtenetene dwumadie mu.

Asuadeɛ Atitire (Afe Mu Deɛ)

Brɔfo kasa Nkonta Abɔdeԑ mu Nyansapԑ/Mfidie mu mpeepeemu Abakɔsԑm ne Nipa ne abrabɔ mu adesua Asuadeɛ A Wɔde Boa Asuafoɔ Kɛkɛ No Bi Ne:

Adesua ho Nimdeԑ, Asԑm Kyerԑ anaa Intervention Akenkan Adesua Adesua wɔ Akae mu-Nkonta Ntoasoɔ Adesua AVID Adenwene Nwom Industrial Technology Computer ho adenim Ahoɔden/Apɔmutene adesua

Abusua/Atɔfoɔ ne abɔdeԑ mu nyansapԑ

Deԑ ɛkeka ho: Asa, Sini, ne ade.

Ɛwɔ sɛ asuafoɔ twa Brɔfo kasa ne nkontabuo ne asuadeɛ titire mmienu ne asuadeɛ a ɛboa wɔn ara no nso mmienu afe biara ansa na wɔama wɔn akɔ wɔn anim. Asuafoɔ a wɔantwa ELA ne nkontabuo wɔ

gyinapɛn 7 ne 8 no ntumi nkɔ 9.

Adesua Mu Ntorɔtwa

Adewia ne kwammɔne a wɔfa so fa obi nimdeɛ ne deɛ yɛfrɛ no adesua mu ntorɔtwa. Adwuma biara a obi bɛwia obi nimdeɛ na ɔmmɔ owura no din a intanɛte so nsɛm a wɔammɔ owura no din no bɛnya ɛso asotweɛ pɛpɛɛpɛ a ntwesensɛn ne sɛ osuani no bɛyɛ adwuma no foforɔ de agye krɛdete ka ho. Saa mmara yi so bu betumi ama osuani no anya asotweɛ a ɛfiri sɛ ɔbɛnya aba a ɛkyerɛ nkoguodie kɔsi ntwesensɛn.

Page 59: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

53

NHYEHYƐEƐ A ƐDA SUKUU MMAEԐ HO

Nnianim:

Ɛwɔ Massachusetts mmara mu no, Worcester Aban Nsukuu gye to mu sane hwɛ sɛ akwadaa biara, efiri mfie nsia kɔduru du nsia, ɛsɛsɛ wɔkɔ sukuu. Sukuu adwumayɛfoɔ ɛne awofoɔ/ahwɛfoɔ ɛsɛsɛ wɔka bɔmu hwɛ sɛ sukuuni biara, efiri Ntɔtɔfeewa kɔpem gredi dummienu (12), bɛkɔ sukuu dabiara, na w’akɔ ntɛm, wɔ 180-da sukuufoɔ asranna so.

Worcester Aban Nsukuu hwɛ berԑ biara, dabiara sukuu kɔ sɛ adeɛ a ɛhia wɔ sukuuni botaeԑ ne ne nkunimdie mu. Sukuufoɔ adesua, nkutahodie ne honam mu nyini ne mpuntuo gyina sukuufoɔ dabiara sukuu kɔ so, sukuudan mu nkutahodie ɛne akwanya wɔ adesua a ɛkɔ soro mu ɛne nwomasua. Dabiara akyerɛkyerɛfoɔ ne sukuufoɔ nkutahodie yɛ adeɛ a wontumi nhyɛ anan wɔ adesua suahunu mu. Afei nso, dabiara sukuu kɔ ne pɛpɛɛpɛyɛ suban a wobɛsua wɔ berɛ a wokɔ sukuu yɛ nimdeԑ a ɛbɛboa wo wɔ wo mpaninfeԑ mu, na efiri aseɛ ansana w’ahyɛ sukuu ase.

Ntomu A Wɔsrԑ Kwan Nya:

Deԑ ɛdidi soɔ yi yɛ ntomu a wɔnyina so nte obi krɛdete: 1. Anyamesom ho afofienna: Osuani no som no hwehwɛ sɛ osuani no to sukuu mu anaa

afofida no ne sukuu da no bɛhyia. Ɛwɔ sɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ no de krataa bɛbɔ amaneɛ nnaanu

ansa na anaasɛ ɛda no akyi.

2. Obusuani ho nipa pɛɛ bi wuo: Sukuuni nya nna nnum ntomu wɔ owuo bi ho te sԑ: maame,

papa, nua baa, nua barima. Nananom, sewaa, wɔfa, abusua mu nuanom deɛ ԑyɛ da baako.

Awofoɔ/ahwɛfoɔ wɔ nnaanu a ɛwɔ sɛ wɔbɔ sukuu amaneɛ ansanna wɔato sukuu mu anaa

ntomu no akyi.

3. Kɔɔto mmaeɛ Ebia na wɔafrɛ osuani no sɛ ɔmmra kɔɔto. Osuani no bɛtumi ayɛ ɔdanseni, deɛ

ɔde n’asɛm akɔ kɔɔto anaa deɛ wɔde nakɔ kɔɔto no. nna nnum ansa na kɔɔto da no adu no, ɛwɔ

sɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ twerɛ bɛbɔ sukuu no amaneɛ.

4. Sɛ wɔbɛgye obi ato ayaresabea: Ɛwɔ sɛ ɔwofoɔ/ɔhwԑfoɔ de krataa a ɛkyerɛ sԑ wɔgyee osuani

no too hɔ bԑkyerԑ.

5. Yareԑ: Ԑsɛsɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ de yareɛ krataa a ɛkyerɛ sɛ ɛsɛsɛ wɔyi sukuuni no firi sukuu mu

bԑkyerԑ. Ɔkerɛkyerɛni panin wɔ ho kwan sɛ ɔbɛpɛ apɔmuden ho adwenkyerɛ foforɔ ɛne

nhwehwɛmu ɛfa sukuuni no fie tena ɛnam yareɛ no nti.

Sukuufoɔ a w’ɔbɛto sukuu mu aboro nna denan atoasoɔ esane yareɛ anaa sɛ ɔkɔdaa ayaresabea nti, bɛtumi anya efie anaa ayaresabea nkyerɛkyerɛ. Sɛ wo pɛ nsɛm pii a whɛ Efie ɛne Ayaresabea nkyerɛkyerɛ wɔ krataafa 49 mu. Abusua ahomegyeɛ akwantuo a ɔfa no sukuu berɛ mu yɛ sukuu nto mu. Ɛsɛsɛ abusua hyehyɛ wɔn ahomegyeɛ akwantuo wɔ berɛ a wɔnkɔ sukuu. Nhyiaeԑ a ɛnyɛ ntɛmsoɔ no ɛsɛsɛ wɔde hyɛ berɛ a w’apɔn sukuu.

Obi A Ɔnnkɔ Sukuu Ntԑm, Ԑne Ayidie:

Osuani a wɔbɛhyɛ adesua ase berԑ a onni hɔ no, wɔbɛbu no sԑ w’ayԑ leeti. Osuani a ɔbɛba na ne mfԑfoɔ asua adeԑ bԑyԑ fa awie no, wɔbɛfa no sɛ wamma sukuu. Wɔmma saa osuani no nni sukuu dwumadie biara bi (te sԑ, agodie, asa, prɔm) wɔ mmerɛ a aka no mu.

Page 60: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

54

Sɛ osuani bi firi sukuu mu mmerɛ no mu fa ansa na da no akɔ awieɛ a, wɔbɛfa no sɛ wamma. Wɔmma saa osuani no nni sukuu dwumadie biara bi (ebi te sԑ, agodie, asa, prɔm) wɔ mmerɛ a aka no mu.

Sukuu panin biara ne sukuu no faculty mpaninfoɔ no bɛhyia ahyehyɛ kwan a wɔbɛfa so aboa asuafoɔ a wɔyԑ leeti mprԑ du no. Sukuu panin paa no na ɔbɛhwɛ saa anamɔntuo no mu na wɔagye ato mu sɛdeɛ ɛne sukuu a aka no deɛ nyinaa bɛyɛ pɛ.

Fakɔlti Asɛdeɛ

Fakɔltifoɔ no bɛtwerɛ asuafoɔ ntomu, leetiyԑ ne wɔn fiekɔ wɔ wɔn adan mu. Osuani bԑtumi ato sukuu mu wɔ adesua bi ho beberee kyԑn bi, enti ԑyԑ fakɔlti biara asɛdeɛ sɛ wɔtwerɛ brɛ sukuu ɔfese keseԑ mu wɔ berɛ a ɛho hia sɛ wɔtwerɛ krataa a ɛfa osuani no sukuu ntomu ho kɔma n’awofoɔ anaa ɔhwԑfoɔ.

Asuafoɔ Ne Wɔn Awofoɔ/Ahwԑfoɔ Sukuukɔ Asotire Yie:

Ԑsԑ sԑ wɔbɔ awofoɔ/ahwɛfoɔ amaneɛ wɔ ahomatorofoɔ so wɔ da biara a osuani bi amma sukuu. Wɔ ntomu a ԑtɔ so num a nkyeraseԑ biara amma no, sukuu panin anaa n’abadiakyire bԑtwerԑ abɔ awofoɔ anaa ahwԑfoɔ amaneԑ na sԑ ԑberԑ pa mu nso, wɔato nsa afrԑ nhyiamu ne wɔn akasa afa sukuuni sukuu ba ho. Awofoɔ bԑkɔso anya krataa a ԑkyerԑ wɔn ba ntomu wɔ ntomu a ԑtɔ so num a wɔamma sukuu biara ho.

Awofoɔ ne ahwԑfoɔ bԑsan anya sukuukɔ ho nsԑm afiri: 1. Berɛ tiawa mu amaneɛbɔ a ɛfa asuafoɔ mmɔdenmmɔ ho (wɔ nnawɔtwe 5 mu a wɔahwԑ wɔn

adesua biara)

2. Amaneɛbɔ krataa (nnawɔtwe 10 biara). Amaneɛbɔ krataa a ԑtɔ so mmienu yi kyerɛ mpɛn a

osuani bi ato klaase biara mu ne sukuuni sɔkuu ntomu nyinaa.

Wonkɔ W’anim Ԑne/Anaa Sԑ Wo Yera Wo Mma:

Ɛfie tena nna dunnan anaa deԑ ԑboro saa wɔ sukuu afe mu no bɛtumi asi w’anim kankɔ anaa ɛbɛma w’ahwere wo mma. Ɛfie tena a adɔɔso a ɛnam asotweɛ a wɔde maa wɔ sukuu mu nti ntumi mma wo nhwere wo mma. Sukuufoɔ a wɔda fie ɛnam sukuu asotweɛ so no ɛsɛsɛ wɔ twerɛ adesua a w’antwerɛ bie a ɛfie adesua ne nsɔhwɛ deԑ ka ho.

Ɔkyerɛkyerɛni panin bɛtumi akyerɛ sɛ nsunsuansoɔ foforɔ a ԑmaa kwan maa sukuuni tenaa fie no mma no ntumi nhwere adesua mma.

Sԑ osuani bi to sukuu mu beberee a nkyeraseԑ biara mma a,sukuu panin (anaa n’ananmusini) bԑtumi agye mmoa afiri Nkwadaa Kɔɔto ne/anaa Ԑfa a ԑhwԑ Nkwadaa ne Mmusua ne wɔn aka sukuu ntomu no ho asԑm.

Ntoasɔ Sukuukɔ Ne Adesua Mma Ho Nhyehyɛeɛ

1. Nhyeshԑyԑԑ tiaa ne sukuukrɔ nkɔsoɔ twerԑtohɔ nkrataa (a’ yasheshԑ ato hɔ naawɔtwe nnum

biara)

Ɛwɔ sɛ osuani a ɔde ne ho ahyɛ asuadeɛ bi mu no kɔ klaase berɛ biara a wɔbɛhyia. Wɔ 2018-2019 afe no mu no, asuafoɔ a wɔbɛto sukuu mu dodoɔ sei no nya krɛdete:

a. Asuadeɛ baako ho ntomu dunnan (14) a wɔanserɛ kwan

b. Asuadeɛ a ɛho krɛdete nnuru baako 1 ho ntomu (7) nson

Page 61: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

55

2. Kwan a wɔde krɛdete a wɔahwere fa so

a. Sɛ osuani bi hwere krɛdete bi a, wɔde to ne mmɔdenmmɔ krataa no so ka ho.

b. Berԑ a osuani bi anya aba a ɛma no ho kwan sɛ ɔkɔ n’anim nanso w’antwa asuadeɛ bi a

ɛwɔ sɛ ɔtwa (te sɛ America History) no wɔbԑma w’ayɛ bio.

c. Ehia sԑ osuani biara nya kredit (24) ansaa na wawie sukuu

3. Anyɛ bi koraa no ɛwɔ sɛ osuani no nya mma 24 ansa na w’anya diploma abɔdin krataa

no.Sukuukɔ Ntɔhyɛmu ho Nhyehyɛeɛ

Wɔ afe 2018-2019 mu no, ntoasoɔ sukuufoɔ a wɔwɔ ho kwan no bɛtumi afiri wɔn pɛ mu

de wɔn ho ahyɛ Attendance Buyback Program no mu. Asuafoɔ bɛtumi afa saa nhyehyɛeɛ yei

so ayɛ neɛma a na ɛwɔ sɛ wɔyɛ wɔ sukuu mmerɛ no mu a sukuu nto mu nti wɔatumi anyɛ no

ahyɛ mu. Ansa na obi bɛnya saa dwumadie ho kwan no, gye sɛ osuani no atwa asuadeɛ baako

na ɔsane wɔ nto mu 15-22. Asuafoɔ wɔn benya nkyerԑkyerԑ ntoasoɔ na wɔbɛba Memeneda

adesua no bɛnya wɔn krɛdete no nyinaa. Asuafoɔ ntumi nsesa mma a wɔanya no. asuafoɔ a

wɔwɔ ho kwan na wɔn ani gye ho na wɔpɛ nkyerɛkyerɛmu bi no ne wɔn afutufoɔ no nni nkitaho.

4. Kwan a wɔfa so yɛ nteamu (nsisoɔ)

a. Wobɛtumi ayɛ apiili wɔ akwan a ɛdidi soɔ yi so:

a. Krataa a ɛkyerɛ sɛ woyare (ɛwɔ sɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ anaa ɔyaresani No krataa no ba ansa na sukuu nna mmienu apa ho). Sukuu dwumadie a wɔagye ato mu Beaeɛ adesua akwantuo a sukuu agye ato mu. Adesua Nhyeyhԑeԑ a w’asakera mu Efie adekyerɛ a sukuu na ahyehyɛ

b. Nhyehyɛeɛ yi ho apiili a wɔbɛyɛ sɛ wɔnyi mfi hɔ no, sukuu panin no anaa deɛ wɔbɛyi no no na

ɛbɛtie.

c. Ɔwofoɔ/Ɔhwɛfoɔ no bɛtumi ayɛ apiili afa sukuu panin no anaa ne nsiananmu no anamɔntuo bi

ho ama Ԑuadrant Manager no.

d. Ɔwofoɔ/Ɔhwɛfoɔ no bɛtumi ayɛ apiili afa kwadrant managya no anaa ne nsianamu no

anamɔntuo bi ho ama supritɛndɛnt no.

e. Ɔwofoɔ/Ɔhwɛfoɔ no bɛtumi ayɛ apiili afa supritɛndɛnte no anamɔntuo bi ho ama sukuu

baasonfoɔ no. Ԑwɔ sɛ apiili a wɔde ma sukuu baasonfoɔ no wɔtwerɛ no krataa so de brɛ

supritɛndɛnte no na ɔde to neɛma a sukuu baasonfoɔ no bɛdwendwene ho no mu. Ɛwɔ sɛ

wɔkyerɛ ɔwofoɔ/ɔhwɛfoɔ no da berɛ ne beaeɛ a wɔbɔdi saa nhyiamu no.

Hyɛ no nso: Sukuu ntomu a y’asi so dua ɛne mfomsoɔ a y’asi so dua no wontumi mpa ho kyɛw.

Page 62: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

56

NSRAHWƐ AKWANTUO HO NHYEHYƐEԐ*

Worcester Aban Nsukuu agye Nsrahwɛ akwantuo ho nhyehyɛeԑ a ɛnam Act Relative to Safety of School Sponsored Travel yeyɛeɛ no afe 2002 mu, etire a ɛyɛ 346 no ato mu. Nhyehyԑeɛ no kyerɛ akwan a wobɛfa so de asuafoɔ atu kwan bi a sukuu no na ahyehyɛ asane nso afa ho ka fiti ahomakye dasuo 12:00 de rekɔsi anɔpa nnɔnsia, sɛ ɛyɛ akwantuo a wɔbɛda ama adeɛ akye anaa amanɔne akwantuo, deɛ wɔnam asuo so anaa ewiem.

Saa nhyehyԑeɛ nwoma yi bi wɔ Quandrant Panin/Manager no atenaeɛ. Nhyehyɛeԑ yi ntwamu: ɔpanin a ɔhwɛ soɔ no wɔ tumi sɛ ɔbɛtwa adesua akwantuo a wɔagye atomu biara mu ara kɔsi berɛ a ahyɛn no atu. Sɛ ɛba sɛ ɔtwa mu a, wɔntumi mfa soboɔ no mmɔ sukuu no wɔ ɛka biara a obi abɔ ho

* Worcester Aban Nsukuu mfoa so anaa wɔnnye soboɔ biara a ɛbɛba wɔ akwantuo biara a obi afa ho ka a sukuupanin nsa nhyɛ aseɛ no ntom.

ANIMUONYAMHYƐ/MMƆDENMMƆ NHYEHYƐEԐ -

Ntoasoɔ Sukuu Wɔgyina osuani biara mmɔdemmɔ wɔ adesuadeɛ atitire so na ɛhyehyɛ gyinabea wɔ animuonyamhyɛ pono so wɔ Worcester Aban Nsukuu mu. Wɔkyerɛ adesuadeɛ kɛseɛ mu sɛ ɛyɛ deɛ ɛmma mma esua sene 1.00 uniti krɛdete.

Nkyerɛmu Asuafoɔ a wɔbɔ mmɔden paa (First Honors) yɛ wɔn a wɔnya mma 90 anaa deɛ ɛboro saa wɔ adesuadeɛ atitire no nyinaa mu. Wɔn a wɔtɔ so (Second Honors) yɛ wɔn a wɔnya mma 80 anaa deɛ ɛboro saa wɔ adesuadeɛ atitire no nyinaa mu. Hyɛ no nso: Yɛnkeka mmɔdenmmɔ a wɔnya no wɔ adesuadeɛ a wɔresua no mmɔ mu.

Adantamu Sukuu Wɔgyina osuani biara mmɔdenmmɔ wɔ adesuadeɛ atitire ne emudie so na ɛhyehyɛ gyinabea wɔ animuonyamhyɛ pono no so wɔ Worcester Aban sukuu ahodoɔ no mu. Wɔkyerɛ adesuadeɛ kɛseɛ mu sɛ ɛyɛ deɛ wɔyɛ no afe mu nyinaa anaa deɛ ɛte saa.

Nkyerɛmu Asuafoɔ a wɔbɔ mmɔden paa (First Honors) yɛ wɔn a wonya mma 90 anaa deɛ ɛboro saa wo adesuadeɛ atitire no nyinaa mu ne deɛ ɔbenya A ahodoɔ wɔ suban ne anamɔntuo wɔ adesuadeɛ nyinaa mu a emudie no ka ho bi. Wɔn a wɔtoɔ so (Second Honors) yɛ wɔn a wɔnya mma 80 anaa deɛ ɛboro saa wo adesuadeɛ atitire no nyinaa mu ne deɛ obenya A ahodoɔ ne B ahodoɔ wo suban ne anamontuo wo adesuadeɛ nyinaa mu a emudie no ka ho bi. Hye no nso: yԑnkeka mmɔdenmmɔ a wonya no wɔ adesuadeɛ a woresua no mmɔ mu.

SɔHWԑ A EDI MU YIE

Wɔ wɔn adesua nyinaa mu no, asuafoɔ no bɛyi sɔhwɛ ahodoɔ a edi mu yi mu bi ayɛ. Sɔhwԑ ahodoɔ

yԑ yԑ berԑ a wɔreyԑ asuafoɔ nyinaa sɔhwԑ bԑ baabi baako a nea wɔreyԑ nyinaa yԑ adekorɔ. Ԑnam saa nti wɔhu nsonsonyԑ wɔ nnipa ahodoɔ mu, na wei kyerԑ adwene ne nimdeԑ ahodoɔ a nnipa wɔ wɔ saa

tebea no mu. Saa sɔhwɛ yi ka sɔhwɛ ahodoɔ nwomasua adwumayɛfoɔ fa so hunu deɛ asuafoɔ nim

ne deɛ wobetumi ayɛ. Sɔhwɛ ahodoɔ a edi mu no betumi ayɛ krataa so deɛ anaa deɛ woye no

komputa nsohwɛ so, deɛ eye ano baebaeɛ ne atwerɛ, sukuudan mu nhwɛhaa ne osuani nnwuma

mmoano. Yefa saa akwan yi so de hwɛ asuafoɔ mpuntuo, adekyerɛ akwan a edi mu a wɔde di

Page 63: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

57

adwuma ne nkankorɔ a aba nhyehyɛeԑ a yɛde ato hɔ a ɛrehwɛ sɛ asuafoɔ bɛduru na wɔaboro grade

gyinapɛn a yɛpɛ sɛ wɔduru na ama wɔatumi apɔn wɔn ho afiri Worcester Aban Nsukuu ahodoɔ mu a

wɔayɛ krado sɛ wɔrebɛwura Kolege ne nnwuma mu. Sukuufoɔ a wɔn awofoɔ mpene so mma wɔn nyԑ

mantam anaa mansini sɔhwԑ a edi mu no, wɔnyԑ wɔn hwee anaa wɔmfa mmra biara nnwe wɔn gye deԑ Massachusetts Aban anaa Unites States Aban abra. Wobehunu akadeԑ a’ amansin yi de yԑ dwumadie wɔ www.worcesterschools.org/handbook

Mantam Sɔhwɛ Nkransem Sԑ wowɔ asembisa bia yԑbԑfa so ayԑ nsɔhwԑ ne ahobanbɔ a’ yԑde bԑ bɔ asuafoɔ nsɔhwԑ akonya ne

gyinabea a’ frԑ Sukuu Panin anaa akyerԑkyerԑfoɔ. Abisasem biara a’ ԑfa nsɔhwԑ ho nshyeshyԑyԑ

nsoso befi Worcester Aban Nsukuu dwumadibea (Office Student Performance) (508)–799-3592. Wo

betumi asan anya nsɔhwԑ nkransem afi Worcester Aban Nsukuu website

(http://www.worcesterschools.org). Department of Elementary and Secondary Education nsɔhwԑ ho

nkransem ԑnso wɔ http:www.doe.mass.edu/mcas/TestingMatters.html anaa sԑ wo betumi afrԑ State

Office of Student Assessment ahomatorofo nɔma (781) 338-3625

NTOASOƆ SUKUU AWIEԐ AHIADEԐ

Wɔ Ɔgyefoɔ 27, 2018 mu no, mpanyinfoɔ a w’ɔda Nfitiaseɛ ɛne Ntoasoɔ Nwomasua ano no yɛɛ

nkunimdiɛ nhyehyeɛ maa sukuufoɔ wɔ 2021 ɛne 2022 mu wɔ Brɔfo Kasa Anwenedeɛ ɛne nkonta mu.

Ɛsɛ sɛ sukuufoɔ a w’ɔka wɔn a w’ɔnbɛwie sukuu 2021 ɛne 2022 mu no tumi di nhyehyeɛ mienu a

ɛtoasoɔ yi mu baako wɔ Brɔfo Kasa ɛne nkonta mu de nya gyinabea a ɛma w’ɔdi mu.

• Nya anaa ma ɛmoro susudua mɔdenebɔ aba no so wɔ Brɔfo kasa ɛne nkonta gyinapɛn 10

MCAS nsɔwhɛ a y’ɛde maeɛ wɔ 2019 mu anaa akyire a dwumadifoɔ no ahunu sɛ ɛne susudua

mɔdenebɔ aba no yɛ pɛ wɔ 240 mu wɔ gyinapɛn 10 MCAS nsɔwhɛ a y’ɛde maeɛ wɔ 2019 mu,

anaa

• Bɛnya anaa b’ɛoro susudua mɔdenebɔ aba wɔ Brɔfo kasa ɛne Nkonta gyinapɛn 10 MCAS

nsɔwhɛ a y’ɛde maeɛ wɔ 2019 mu anaa akyire a dwumadifoɔ no ahunu sɛ ɛne susudua

mɔdenebɔ aba no yɛ pɛ wɔ 220 mu wɔ gyinapɛn 10 MCAS nsɔwhɛ a y’ɛde maeɛ ansana 2019

mu na ɛnam Nwomasua mu Nimdieɛ Nhyehyeɛ so.

Osuani biara a ɔpɛsɛ owie sukuu no ɛsɛ sɛ:

• Onya mma 240 anaa deɛ ɛboro soɔ wɔ Brɔfo Kasa ho Nimde (ELA) ne

o Nkontabudeɛ fa a wɔyɛ no wɔ Massachusetts Ɔkwan Sononko Adesua o Nhyehyԑeԑ (MCAS) wɔ Gredi 10 anaasɛ wɔbɛnya mma 220 wɔ ELA ne o Nkontabudeɛ afa wɔ MCAS sɔhwɛ na w’asane ahyehyɛ Educational o Proficiency Plan (EPP) awie, wɔ berɛ a woredi Massachusetts Ԑfa a ԑhwԑ Mfiaseԑ ne

Ntoasoɔ Sukuu (DESE) nhyehyɛeɛ a wɔayɛ ato hɔ no so.

• Onya mma 220 wɔ Abɔdeɛ-mu-nyansapɛ afa wɔ Massachusetts Ɔkwan Sononko Adesua

Nhyehyԑeԑ wɔ deԑ edidi soɔ yi mu baako mu: Nipa, Mmoa ne Nua ho asԑm, Nnuro ho asԑm,

Mfidie/Mpeepeemu anaasɛ Physics.

• Onya adesuadeԑ a ne kredete yԑ aduonu-nan (24).

Page 64: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

58

• Asuafoɔ a wɔwɔ Worcester Technical High sukuu mu tumi wie kredete a sukuu no Baasonfoɔ

Agyinatufoɔ kuo ahyehyԑ ato hɔ sԑ ԑsԑ sԑ obiara nya ansa na w’awie sukuu

• Soronko adeɛ a’ yɛde ato hɔ ama daadaa

Sԑ wopԑ sԑ wonya abɔdin krataa a ntoasoɔ sukuu pɔtee bi din wɔ so a, ԑsԑ sԑ osuani no nya sukuu

wie nhyehyԑeԑ mma a ԑyԑ kredete 10 a Worcester Aban Nsukuu ahyehyԑ ato hɔ firi saa sukuu pɔtee no mu. Sɛ osuani bi annya mma krɛdete 10 yi na mmom ɔtumi di sukuu wie nhyehyɛeԑ nkaeɛ Worcester Aban Nsukuu de ato hɔ no so, ɔbɛnya abɔdin krataa a sukuu biara din nni soɔ no bi.

Adesuadeɛ Titire A Wɔhia Ma Sukuu Wie

Gyinapԑn 9 Efiti 2013-14

Sԑ wowie 4 kredete wɔ Akontbuo (Mathematics) ԑwɔsԑ wo de adesuabea nkyerԑkyerԑ ԑnan bia emu miensa yԑ Algebra I and II, Geometry anaa Trigonometry) ka nea edidisoɔ yi wɔ afrinshia 2019. 4 kredete Brɔfo 4 kredete Nkontabuo 3 kredete Abɔdeԑ mu Nyasapԑ/ Mfidie mu mpeepeemu 3 kredete Abakɔsԑm/Abrabɔ mu Nyansapԑ (1 kredete Wiase Abakɔsԑm ne 2 kredete U.S. Abakɔsԑm) 2 kredete Amanɔne Kasa (a ԑyԑ kasa korɔ) 1 kredete Adenwene 5 kredete Adesua titire bi a ԑbԑka ko Afei, ԑsԑ sԑ osukuuni biara tumi wie Mpɔmuden ho Adesua baako afe biara. Gyinapԑn 10, 11, 12 Sukuufoɔ Bԑyi Wɔn Adesua Berԑ A Wɔrekɔ Afe 2013-14 Mu

4 krɛdete Brɔfo 3 krɛdete Nkontabuo 3 krɛdete Abɔdeԑ mu Nyasapԑ/ Mfidie mu mpeepeemu

3 krɛdete Abrabɔ mu Adesua (a emu krɛdete 2 yɛ U.S Abakɔsɛm) ½ krɛdete Mpɔmuden 1 krɛdete Apɔmu tenetene Adesua 1. Efiri sukuufoɔ a wɔwuraa Gyinapԑn 9 wɔ Bosome Nkron 2013 mu no, adesuadeԑ titire a wɔhia

de bewie sukuu no, wɔde deԑ Mass Core behia ahyԑ n’anan mu.

2. Asukuufoɔ a wɔbԑtumi awie yie wɔ Algebra nkontanuo mu wɔ Gyinapԑm 8 no bԑnya kwan sԑ

ɔnya kredete one (1) a ԑyԑ Ntoasoɔ sukuu credete na wɔbԑhu credete wɔ wɔn Ntoasoɔ sukuu

transkrete so. (Massachusetts Sukuupɔn gye Gyinapԑn 8 Kolegye Adesua a wɔahyԑ da ayiyi

no, deԑ ehia ne sԑ osukuuni no bԑtumi awie adesua a edi hɔ no a wɔbԑnya “C” anaa deԑ ԑboro

saa). Asukuufoɔ a wɔbԑyi Algebra nkonta a edi kan (I) wɔ Ntoasoɔ sukuu no rennya kredete

mma Algebra nkonta a wɔyԑԑ no Gyinapԑn 8 no. Sukuufoɔ a wɔanya kredete wɔ Gyinapԑn 8

Algebra nkonta no, hia sԑ wɔnya kredete 4 wɔ Nkontabuo mu berԑ a wɔda wɔ Ntoasoɔ sukuu

no.

Page 65: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

59

3. Sukuufoɔ a wɔbԑwie nwomasua a ɛtɔso mmienu wɔ obi kurom kasa mu wɔ gredi nnwɔtwe no

wɔ akwanya sɛ ɔbɛnya ntoasoɔ sukuu mma baako (1) a wɔbɛtwerɛ no wɔ wɔn ntoasoɔ sukuu

mmɔdenmmɔ krataa so. (Massachusetts Sukuupɔn akwammafoɔ gye Gredi nnwɔtwe

Sukuupɔn Ahoboa nwomasua, deɛ ɛhia ne sɛ sukuuni no bɛwie adesua a ɛtoaso na w’anya

mmɔdenmmɔ ahyɛnsoɔ “C” anaa deɛ ɛkyɛn saa). Sukuufoɔ a wɔpere sɛ wɔ bɛsua nwomasua a

ɛdikan wɔ ɔman foforɔ kasa mu no wɔ kankɔ sukuu mu no nnya mma wɔ nwomasua a ɔsua no

wɔ gredi nnwɔtwe mu no.

4. Adwene a wɔde ma mma wɔ Sukuupɔn Ahoboa nwomasua mu wɔ gredi nwɔtwe mu ne sɛ

sukuufoɔ bɛnya adesua akwanya foforɔ wɔ berɛ a wɔn wɔ ntoasoɔ sukuu mu. Saa akwanya

foforɔ yi ԑne, a ɛnsi kwan wɔ Ɛkankɔ Ntotoeԑ mu, Dintwerԑ Mmienu, Online, Ɛsom Adesua ɛne

Adwumayɛ Nwomasua ahodoɔ mu. Ɛsɛsɛ sukuufoɔ nyinaa nya mma aduonu nnan wɔ adesua

nwoma mu wɔ berɛ a wɔwɔ ntoasoɔ sukuu ɛka sukuu wie ahokadeɛ ho sԑdeԑ ԑwɔ nhyehyɛeɛ

nwomawa mu no.

5. Nsesaeɛ Mpenesɛ A’yayɛ Ato Hɛ

a. Brofokasa Asuafoɔ (EEL) a’yashԑ wɔn nso wɔ Massachusetts’ amansin nsɔhwԑ (ACCESS)

sԑ wɔn yԑ Brofokasa Nimdeԑ Mpem Ano 1,2,3,4, anaa 5 betumi de kollege nshaananmu

akyerԑkyerԑ asi amanfrafoɔ kasa mienu annanmu. Ԑwɔsԑ asuafoɔ a’ wɔn adu gyinabea 6,

mmre a wɔn adu gyinapԑn nkron (9) anaa edu (10), sua amanfrafoɔ kasa mienu ansaa na

wɔn anya sukuu awieԑ twerԑtohɔ krataa.

b. Asuafoɔ a’wɔn yԑ adidemfoɔ anaa bubuafoɔ a’wɔn adwenemusem ԑne nimdeԑ

nhwehwԑmu kyerԑ biribi pɔtee fa wɔn adesua mmɔdenbɔ bia ԑkyerԑ sԑ wɔn ntumi ensua

enwie amanfrafoɔ kasa yi betumi de kollege nshaananmu akyerԑkyerԑ asi amanfrafoɔ

kasa mienu annanmu.

c. sukuufoɔ a wɔn wɔ Adwuma/Nsano Dwuma Dwumadie mu bɛtumi de adesuadeɛ foforɔ

bi asi amanɔne kasa adesuadeɛ anamu de anya adesuadeɛ foforɔ ansae anya nea

edidisoɔ yi mu baako:

i. Ɔbɛwie amananɔne kasa adesuadeɛ nfie baako anaa

ii. Ɔbɛwie abɔdeɛ mu nyansapɛ ɛne abɛɛfo nimdieɛ/nfidinyuma adesuadeɛ nfie

nnan anaa

iii. Ɔbɛwie afe baako adesua wɔ kɔmputa abɔdeɛ mu nyansapɛ mu

MCAS Anibereso Nsrɛ Nsheshyɛyɛɛ Worcester Aban Nsukuu de Massachusetts Atenaeɛ a ɛhwɛ Mfitiaseɛ ne Ntoasoɔ adesrɛ akwan a ɛda hɔ ma ntoasoɔ sukuu mu asuafoɔ a wɔhia mmoa sononko ne nkaeɛ no a wɔantumi antwa MCAS sɔhwɛ no. Wɔyɛɛ MCAS Mmɔdenmmɔ ho Adesrɛ akwan no wɔ afe 2002 mu sɛdeɛ ɛbɛma ntoasoɔ sukuu asuafoɔ wɔtumi twerɛ bie no a wɔantumi antwa MCAS sɔhwɛ no akwannya foforɔ ama wɔadan wɔn nimdeɛ adi wɔ wɔn adesua mu sɛdeɛ ɛbɛyɛ a wɔbenya anaa wɔbɛboro mantam no Competency Determination (CD) gyinapɛn no na ama wɔatumi anya ntoasoɔ sukuu abodin krataa.

Page 66: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

60

Ansa na osuani bi bɛtumi anya akwannya yi, yɛwɔ mmɔdemmɔ pɔtee bi a ɛsɛ sɛ ɔda no adi wɔ Brɔfo kasa ho Nimdeԑ, Nkontabuo ne Abɔdeԑ mu Nyansapԑ/ Mfidie mu mpeepeemu, ne sukuukɔ mu ne gye a ɔde ne ho gye mmoa adekyerɛ akwan ahodoɔ mu. Wobenya nkyerɛmu ahodoɔ afiri wo ba no sukuu mu anaa Atenaeɛ a ɛhwɛ Mfeefeemu ne Nkontabuo so (508-799-3060). Nkyerɛmu a efiri Massachusetts Atenaeɛ a ɛhwɛ Mfiaseɛ ne Ntoasoɔ sukuu mu nwomasua so no ɛfa MCAS adesrɛ ho nso wɔ http://www.doe.mass.edu/mcasappeals/

Massachusetts State College and University Minimum Required Courses for Admission

Massachusetts Suapon Ne Kollege Mqdenbq Ahiade Bia Wohia Ansaa Na Wanya Kwan Brofokasa 4 courses adesua Akonta 4 courses adesua (Algebra I & II ne Geometry anaa Trigonometry anaa nwomasua adesua) ashensoɔ ԑne akonta a’ ehia afrinshia a etwa toɔ wɔ Ntoasoɔ Sukuu Nyansahunu 3 courses (nyame abɔdeԑ nyansahunu ԑne/anaa apɔnmuden ԑne Mfididwuma/ Engineering), ԑne 3 courses bia wayԑ ԑho dwumadie wɔ laabo Nyanahunu/Ammamufo 2 courses adesua (ԑne 1 course US Abakɔsem) Amanfrafoɔ Kasa Foforɔ 2 course adesua (wɔ kasa baako nimdeԑ) Electives (Adesua Pɔtee bia wopԑ) 2 courses (efi ashensoɔ ahodoɔ a’ ԑwɔ ԑsoro yi mu bi efi Arts & Humanities and Computa mu nimdeԑ)

Nkɔanimu Ntotoeԑ Nhyehyɛeɛ (Advance Placement) Sɔhwԑ a ԑde wo hyԑ baabi adesuadeɛ afa ma asuafoo akwannya sononko a ԑboa wɔn ma wɔdi nkonim wɔ wɔn Kolege adesua mu. Ԑma asuafoo hyia sensan adwene a emu dɔ, ԑma wɔdi dwumadie bi bɔ mu, ԑna ԑma wɔsua ԑkwan a wɔfa so twerɛ a emu da hɔ na afei ԑkye adwene wɔ berԑ korɔ no mu a wɔresua kwan a wɔbԑfa so atoto wɔn berԑ, woahyɛ wɔn ho so atoto wɔn adesua yie. Asuafoo a

wonya mma 3, 4, anaa 5 wɔ Nkɔanimu Sɔhwԑ a ԑde obi hyԑ baabi no bԑtumi ama no anya kredete afiri Kolege ahodoɔ a wɔsua adeɛ mfeɛ nan wɔ US. Worcester Aban Nsukuu kyerԑ Nkoanimu Sɔhwɔ a ԑde obi hyԑ baabi adesuadeɛ afa yi ahodoɔ 20 wɔ sukuu mu, mpɔtamu, anaa mmeaɛ a wɔahyԑ da ayi asi hɔ a wɔsua adeɛ wɔ intanete so.

Akwan A Wɔfa So Gye Obi Ma Ɔkɔyɛ Nkɔanimu Sɔhwɛ Adesua Yi Bi. Asuafoɔ a wɔn ani gye ho sɛ wɔbɛyɛ Nkɔanimu Sɔhwɛ adesuadeɛ afa yi bi, na w’ayɛ krado sɛ ɔbɛtumi amia n’ani ayɛ bi ne wɔn awofoɔ, akyerԑkyerԑfoɔ anaa wɔn ofutufoɔ bi ntwetwe ho nkɔmɔ.

Wɔn baanu no hyia na wɔnhyɛ nsɛmpɔ a edidi soɔ yi nso. Nsɛmpɔ a edidi soɔ yi mu biara nni mu nkyԑne bi wɔ berɛ a yԑde reyԑ susudua ahwԑ asuafoɔ no kradoyɛ.

• AP Potential a yԑde PSAT sɔhwԑ nsunsuansoɔ redi dwuma

• Botaeɛ ne ahokeka

• Deɛ adesuadeɛ afa no rehwehwԑ ne adesua no ankasa

• Gredi a wɔwɔ deda wɔ saa adesuadeɛ afa no ara mu • Saa adesuadeɛ afa dodoɔ a waye

Page 67: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

61

Akyerԑkyerԑfoɔ betumi ama asuafoɔ dwumadie bi wo akwamma tenten mu sԑdeԑ ԑbԑboa ama woasiesie wo ho. Akwamma tenten no adesua boa asuafoɔ ahosiesie nanso yԑmfa nka asuafoɔ gradi a wonya no ho; sԑ akyerԑkyerԑfoɔ pԑ a, ԑho behia a, womma osuani bi nyɛ.

Nkɔanimu Ntotoeԑ Sɔhwԑ

Nkɔanimu sɔhwԑ ho ka yԑ asuafoɔ ka. Advanced Placement sɔhwԑ baako ho ka yɛ $90.00. Akwannya wɔ hɔ sɛ yɛtumi fa ka no anaa yԑte ka no so ma asuafoɔ no mu bi. Wobԑnya nkyerԑmu afiri sukuu ahodoɔ no mu afutufoɔ no nkyԑn. Esɛ sԑ asuafoɔ yԑ Advanced Placement sɔhwԑ wɔ adesuadeɛ afa a w’ayԑ mu sԑdeɛ ԑbԑyԑ a wobԑnya Advanced Placement kredete wɔ mu. Asuafoɔ a woanyԑ Advanced Placement sɔhwԑ nanso wɔbԑtwa adesuadeɛ afa no, yԑbԑma no abasobɔ kredete wɔ saa adesuadeɛ afa no mu.

Adesua Mmɔdenmmɔ Nkyekyԑmu ‘Grade Point Average’

Yɛgyina adesuadeɛ atitire a w’ayɛ nko ara so na y’adesua mmɔdenmmɔ nkyekyɛ mu wɔ semɛsta a ɛtɔ so nsia awieeɛ. Yɛbɛsane ayɛ adesua mmɔdenmmɔ nkyekyɛmu a edi mu wɔ berԑ a edi kan a yԑtwa wɔn a worewie sukuu sɔhwɛ no a botaeɛ a ɛtae toɔ ne sɛ ɛbɛboa ama wɔagye asuafoɔ akɔka wɔn a wɔagye wɔn awura Kolege mu dada no ho. Yɛbɛsane ayɛ adesua mmɔdenmmɔ nkyekyɛmu a wɔ berɛ a ɛtɔ so mmiɛnsa a yɛtwa wɔn a wɔrewie sukuu sɔhwɛ no a botaeɛ a ɛtae toɔ ne sɛ, ɛbɛboa ama yɛahunu nsɛm a yɛbɛkenkan ne akasafoɔ a yɛbɛto nsa afrɛ wɔn wɔ berɛ a yɛrehyɛ fa apɔn asuafoɔ. Sei na yɛahyehyɛ asuafoɔ gredi ahodoɔ no wɔ: www.worcesterschools.org/handbook

Kodege Adesuadeɛ Afa A Asuafoɔ A Wɔwɔ Ntoasoɔ Mu Yɛ.

Asuafoɔ a wɔwɔ ntoasoɔ sukuu mu wɔ Worcester Aban Nsukuu ahodoɔ mu a wɔpԑ sԑ wɔyԑ nkɔanimu adesuadeɛ afa anaa adesuadeɛ afa sononko bi a ԑkyԑne deɛ wɔyԑ no wɔ ntoasoɔ sukuu mu no bԑtumi ayɛ no wɔ Kodege a edidi soɔ yi mu: Anna Maria College College of the Holy Cross Assumption College Qinsigamond Community College Becker College Worcester Polytechnic Institute* Clark University Worcester State University *Worcester Polytechnic Institute yԑ adesuadeɛ afa a woatete ne boɔ so ama asuafoɔ a wɔwɔ ntoasoɔ sukuu mu. Wɔ berԑ a wo futufoɔ aka n’adwene na kolege anaa sukuupɔn nso agye ato mu no, sukuuni bԑtumi afa kolege adesua baako sukuu kɔ berԑ biara sԑdeԑ Worcester Aban Nsukuu ne Kolege anaa sukuupɔnfoɔ gye to mu no. Deԑ wɔfrԑ no nsae mmienu no, sukuufoɔ nya ntoasoɔ sukuu ne kolege kredete a wɔde ma kwa firi Asumption Kolege, Becker Kolege, Clark University, na ԑfa adesua a ԑyԑ kolege mpԑnpԑnsoɔ deԑ no wɔnya no wɔ Quinsigamond Community College ne Worcester State University. Sԑ worepԑ wo mma gyinaeԑ a, Worcester Aban Nsukuu sukuufoɔ bԑnya mma korɔ te sԑ A. P. adesua ama adesua baako biara a wɔbԑwie.

NSԐM TITIRE A ԐFA SUKUU HO

Sukuu Bue So Twentwɛne/Ntɛm Pɔn/Sukuu Ntwamu Nhyehyɛeɛ

Wɔ berԑ a ewiem nsakeraeԑ bi bԑma no ahyia sԑ sukuu bue bԑtwe akɔ akyiri no, sukuu mpaninfoɔ de deԑ edidi soɔ yi mu baako bԑdi dwuma:

a. Wobԑtwa sukuu dwumadie mu

Page 68: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

62

b. Wɔbԑtwentwɛne sukuu bue so dɔnhwere baako

c. Wɔbԑtwentwɛne sukuu bue so dɔnhwere mmienu

d. Sɛ wɔtwentwɛne sukuu bue so a, wɔbɛtwa ntɔtɔfeewa sukuu a wɔkɔ no anɔpa no mu, awia

deɛ no deɛ ɛbɛkɔ so.

Anɔpa Sukuu Bue A Wɔtwentwɛne So

Sԑ wɔtwentwɛne sukuu bue so dɔnhwere baako a, nhyehyɛeɛ biara a wɔayɛ no dada no wɔbԑtwentwɛne so dɔnhwere baako. Saa ara nso na sukuu bue twentwɛne so dɔnhwere mmienu a, nhyehyɛeԑ ahodoɔ a egu akwan mu no nso bԑtwentwɛne so dɔnhwere mmienu. Sei na nhyehyɛeɛ no teɛ:

1. Berԑ a ԑsԑ sukuu mmɔfra ba sukuu

2. Berɛ a sukuu bɔɔso no nyinaa sesa (te sɛ: sɛ bɔɔso bi bɛfa abɔfra bi anɔpa 7:15 a,

ԑbԑtwentwene so dɔnhwere na abԑfa wɔn anɔpa 8:15. Saa nso na sukuu bue no twentwɛne so

dɔnhwere mmienu a, bɔɔso a ԑbԑfa mmɔfra anɔpa 7:15 no bԑfa wɔn anɔpa 9:15)

Ntɛm Pɔn *Yɛsrɛ sɛ hyɛ no nso: sɛ sukuu pɔn ntɛm a, sukuu akyi nwumadie bi te sɛ mmɔfra whɛ nyinaa y’ɛtwa mu. Ɛberɛ a y’ɛde pɔn sukuu ntɛm no nyinaa wɔ anim nnɔnwhere mienu kyɛn ɛberɛ a y’ɛde pɔn sukuu daadaa no.

Sukuu A Ɛmma So/Sukuu Bue Ntwentwɛnsoɔ/Sukuu Ntɛm Pɔn Nkaebɔ

Yɛbɛyɛ sukuu a ɛmma soɔ, sukuu bue a ɛbɛtwentwɛne soɔ anaa sukuu a ɛbɛpɔn ntɛm nkaebɔ wɔ redio ne tɛlɛfihyen a edidi soɔ yi so: WTAG 580 AM WORC 1310 AM WBԐ 1030 AM WXLO 104.5 FM WSRS 96.1 FM WCUW 93.1 FM* WHDH-TV Channel 7 WCVB-TV Channel 5 WBԐ-TV Channel 4

*Yɛbɛkan saa nkaebɔ yi wɔ Spain kasa mu fiti ahomadakye 5:00 kɔpem 6:00 wɔ WCUW FM 93.1. Nea ɛka ho biom, nsɛm a ɛfa ɛda a sukuu nni hɔ ho, sɛ ɛda a y’ɛbɛtwe ɛda a y’ɛde bie sukuu no akɔ akyire, ɛne sɛ y’ɛbɛ pɔn sukuu ntɛm no, y’ɛde bɛto WPS ntanɛt ɛne abɛɛfo nkitahodie antenaeɛ so, na y’ɛtwerɛ de afa tɛtɛfon de akɔ ma awofoɔ/awhɛfoɔ.

Agyinahyɛ Nsɛm Ne Nhyehyɛeɛ Akwankyerɛ A Ɛfa Ahomegyeɛ Ho Agyinahyɛ Nsɛm

Sԑ adekyerɛ ne adesua a edi mu bԑkɔ so a, na ԑhia tebea a ɛhwehwɛ sɛ anyɛ koraa osuani (K-6) bԑgye n’ahome sima 30 mu wɔ da mu no adekyerɛ ne adesua berɛ mu. Yԑbԑtumi akyekyɛ saa sima 30 yi mu ahomegyeɛ ntiantia a berɛ a yɛde di awia aduane hyɛ mu bie hyehyɛ ahomegyeɛ sԑdeɛ ԑbԑboa asuafoɔ wɔ wɔn mpuntuo dwumadie a ԑboa adesua, ayɔnkofa nkankɔ, ne apɔmuden. Sԑ anka ԑbԑtumi a, ԑnsԑ sԑ yԑde ahomegyeɛ; sɛ yɛahyehyɛ/yɛnhyehyɛɛe nkame asuafoɔ sɛ ɛyɛ asotwe/nsunsuansoɔ bi. Saa nso na ɛnsɛ sɛ yԑnam apɔmu atenetene denden so twe asuafoɔ aso. Ԑnsɛ sɛ yɛde hyԑ apɔmu atenetene adesua ananmu.

Sukuu panin no na ɛyɛ n’asɛdeɛ sɛ ɔhwɛ ka, toto, som na osusu ahomegyeɛ nhyehyɛeɛ no. Afe biara sukuu panin no ne Sukuu beaeԑ Agyinatukuo bԑsakyera Ahomegyeɛ Nhyehyɛeɛ no mu na ɔde ɛso nsunsuansoɔ akɔma Chief Academic Officer wɔ Bosome a ԑtɔ so nnum mu.

Page 69: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

63

Nhyehyɛeɛ Ho Mmara

Ɛsɛ sɛ asuafoɔ bɛgye wɔn ahome wɔ abɔntene, sɛ ewiem nsakraeԑ ma kwan a anaa gye sɛ biribi si a

ɛbɛtwa mmerɛ no so tia. Berɛ a asuafoɔ regye wɔn ahome no, ɛsɛ sɛ Ɔpanin bi, adwumayɛfoɔ, awofoɔ, anaa atuwohoakyɛfoɔ bi wɔ sukuu mu hɔ. Ɛsɛ sɛ sukuu panin no hwɛ hunu sɛ panin anya nteteeɛ a ɛbɛma no atumi aboa asuafoɔ ne deɛ ɛbɛpue mu akyire. Ɛsɛ sɛ sukuu panin no hwɛ hunu sɛ w’ama asuafoɔ no anya akadeɛ a ɛboa wɔ wɔn nyini mu. Mmea ahodoɔ bi te sɛ amansan agoprama ne amansan agodibea a ɛbɛn sukuu no bɛtumi asi mmea a wɔdi hɔ agorɔ wɔ sukuu no mu ananmu. Ɛsɛ sԑ sukuu no agyinatukuo no hwɛ boa sɛ mfiaseɛ sukuu nyinaa bɛnya mmoa pɛpɛɛpɛ a wɔbɛhyia de ato akadeɛ a sukuu no bɛhyia. Saa ntwama sika yi bɛkɔ akɔka sika a wɔtua ma osuani biara a wɔde ma sukuu biara no ho. Sukuu panin biara bɛwɛ ɛho kwan sɛ ɔde ntwama sika yi bɛboa ahomegyeɛ nneɛma a asuafoɔ bɛhyia.

AWOFOƆ NE MPƆTAMU

Ɔwofoɔ Afutuo Agyinatukuo Ahodoɔ

Sukuu Ɔwofoɔ Afutuo Agyinatukuo

Massachusetts Education Reform Mmara a wɔyɛɛ no wɔ 1993, ne fa 59C hwehwɛ sɛ sukuu biara nte sukuu agyinatukuo ahodoɔ a awofoɔ/ahwɛfoɔ a wɔn mmɔfra wɔ sukuu no mu na awofoɔ/ahwɛfoɔ no, akyerɛkyerɛfoɔ, asuafoɔ no ne mpɔtam hɔ ananmusifoɔ a sukuu panin ne obi na ɛbɛyɛ atitenafoɔ. Ɛsɛ sɛ yɛnya ananmusifoɔ firi nnipakuo a wɔfiri abusuakuo ne ahosuo ahodoɔ a wɔwɔ mpɔtamu ho no wɔ Agyinatukuo no mu. Agyinatukuo yi ne sukuu panin no bɛhyia na wɔaboa ama wɔahunu adesua mu haw asuafoɔ no hyia, aboa ahwehwɛ sukuu no afe mu no akɔnhomabɔ sika na wɔboa na wɔatoto sukuu no mpuntuo nhyehyɛeɛ. Yɛsrɛ sɛ worepɛ yei yi mu nkyerɛmu a, wobɛbisa w’abɔfra sukuu panin.

Adesua Sononko Awofoɔ Afutuo Baasonfoɔ Kuo

SEPAC no ma nimdieɛ mpuntuo ɛne nsawɔsodie ma mmusua a wɔn mma adidɛm na ɛsane ma wɔn akwanya ma w’ɔdi nkitaho fa nneɛma a w’ɔn ani gye ho ɛne ahiadeɛ pɔɔtee bi a ɛfa sukuufoɔ a w’adidɛm nwomasua ɛne asetena mu ho. Awofoɔ/ɛwhɛfoɔ hyiamu mpɛn ɛnan wɔ sukuu afe no mu di nwuma ahodoɔ pii anaa nsɛm a ɛho hia na w’ani gye ho. Saa nhyiamu yi ma awofoɔ akwanya ma w’ɔkyɛ sane di nkabom dwuma ɛberɛ a w’ɔre pɛgya wɔn nteaseɛ wɔ nhyehyeɛ a ɛfa nwomasua soronko ho mu, ɛne akadeɛ ahodoɔ a ɛwɔ hɔ ma sukuufoɔ a w’adidɛm ɛne wɔn mmusua.

Brofokasa Asuafoɔ Awofo Afutuo Baasonfoɔ Abadwakuo

Y’ɛbɛyɛ Brɔfo Adesuafoɔ Awofoɔ Afutuo Abadwakuo (ELPAC) no 2018-2019 mu. N’etirimupɔ ɛbɛyɛ sɛ ɛbɛma awofoɔ a wɔn mma resua Brɔfo (ELs) no de w’ɔnho bɛhyɛ w’ɔn mma nwomasua ɛne mɔdenebɔ wɔ sukuu mu na ɔnam nkitahodie papa ɛne efie sukuu nsawɔsodie so. ELPAC no mu nipakuo bi bɛyɛ awofoɔ, mantamufoɔ, akyerɛkyerɛfoɔ ɛne mansini adwumayɛfoɔ. Nhyiamu bɛyɛ beaɛ a nkitahodie mapa bɛkɔ so afa Kasa mienu ho, Kasa mienu Kankɔ Nwomasua ɛne Brɔfo sɛ Kasa a Ɛtɔso Mienu ho, ɛne nsɛmisa fa nsɛm a ɛfa nwomasua, sukuu, ɛne mansini no ho. Y’ɛhyɛ Awofoɔ a w’ɔn mma resua Brɔfo nkuran sɛ w’ɔmmra nhyiamu ahodoɔ a ɛbɛkɔso afe yi mu nyinaa no bi.

Citywide Awofoɔ Afutuo Agyinatukuo (CPPAC) Sukuu biara bɛnya ananmusifoɔ mmienu (2) a wɔyɛ awofoɔ a awofoɔ kuo ne sukuu panin no na ɛyii wɔn. Wɔhyia Wukuada a ɛtɔso mmienu biara wɔ bosome biara mu. Wɔn botaeɛ ne sɛ:

1. Wɔde awofoɔ/ahwɛfoɔ bԑba mu wɔ berɛ a wɔreboa asi ɔhaw bi Worcester Aban Nsukuu a ebi

ne sɛ wɔde wuram ne wɔresesa (sɛ ɛrekɔ soro/ɛso rete) asuafoɔ a wɔgye wɔn.

Page 70: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

64

2. Wɔbɛbue kwan ama awofoɔ/ahwԑfoɔ ne ntotoeɛfoɔ adi anobaebaeɛ wɔ nsɛm a ɛfa sukuu no ho

ne nhyehyɛeɛ ahodoɔ a wɔagye ato mu ho.

3. Wɔbɛma wɔn kuo mma sodie sɛ biribiara mu no wɔmma wɔn ankorɛankorɛ sukuu ahodoɔ no

aso nte.

Title I Awofoɔ Ntotoamu Abusubɔ

Ɛyɛ Worcester Aban Nsukuu no nhyehyeɛ sɛ w’ɔnam Title I a ɛwɔ Sukuuni biara di Nkunim Mmra (ESSA) 2015 mu so de awofoɔ ɛne abusua ka dwumadie ho. WPS to nsa frɛ awofoɔ ɛne abusuafoɔ; de nhyehyeɛ di dwuma, nwumadie ɛne nhyehyeɛ de awofoɔ ɛne abusuafoɔ reka dwumadie ho wɔ Title I nwumadie mu, na ɔde nhyehyeɛ gu kwanso de nwumadie no nso gu kwan so, ɛne nhyehyeɛ di dwuma nam awofoɔ ane abusuafoɔ nkitahodie papa so. Brɔfo kasa asuafoɔ Atenaeɛ no ɛne WPS ne sukuu ahodoɔ, awofoɔ ɛne mantamu aboafoɔ di dwuma akwan ahodoɔ pii so de whɛ kasa ɛne atwerɛ nkitahodie wɔ kasa a’ abusuafoɔ bɛte aseɛ mu.

Awofoɔ/Ahwɛfoɔ Mmoa Ho Akwannya Worcester Abusua Nhyiamudie

Y’ɛpɛ wo kyɛw whɛ mansini ntanɛt so anaa frɛ wo sukuu gye nsɛm a ɛfa mantamu no mmoa a ɛwɔ hɔ ma awofoɔ.

Atuwohoakyɛ Adwumayɛfoɔ Ho Mmara

Ɛkwan Pɛ Krataa Nhyehyɛeɛ

Ɛsɛ sɛ sukuu atuhoakyɛfoɔ nyinaa yiyi nsɛm ano wɔ atuhoakyɛ abisadeɛ krataa a wɔ sukuu no mu anaa wɔ WPS ntanɛt so. Ɛte saa ma ankorankorɛ biara a ɔyɛ atuhoakyɛ adwuma biara wɔ sukuu agyapadeɛ so anaa ma sukuu nwumadie, ɛne nsrawhɛ akwantuo nso. Ɛsɛ sɛ y’ɛyɛ nwhewhɛmu fa atuhoakyɛfoɔ nyinaa ho ansana w’ahyɛ dwumadie ase. Nsɔnesoɔ Akwan Commonwealth of Massachusetts ahyɛ sɛ sukuu ahodoɔ no mu atuwohoakyɛfoɔ no nyinaa bɛfa CORI (Criminal Offender Record Information) nsɔnesoɔ nhyehyɛeɛ mu. Ɛsɛ sɛ wɔfa saa nhyehyɛeɛ yi mu ansa na wɔahyɛ atuwohoakyɛ dwumadie biara wɔ sukuu biara mu ase. Ɛnam sɛ CORI dwumadie no tumi di nnawɔtwe ahodoɔ pii nti, ɛsɛ sɛ atuwohoakyɛfoɔ no bua nsɛm a ɛwɔ CORI krataa no so ntɛm. Yepa mo kyԑw ԑsԑ sԑ mohu sԑ CORI krataa wɔ mfeԑ mmiԑnsa biara a ԑsԑ sԑ wɔde foforɔ hyԑ anan mu ma Human Resource ɔfese.

Atuwohoakyɛ Ho Ntotoeɛ Yɛde nhyehyɛeɛ beberee aba wɔ mpɔtamu a ɛrehwehwɛ sɛ ɛbɛhyɛ atuwohoakyɛ dwumadie no mu kane. Emu bi na edidi soɔ yi:

• Mantamu Adwumayԑfoɔ a wɔhyԑ da Gyae Adwuma Dwumadie (State Employees Voluntary

Leave Services Program)

• Wɔn a wɔawie adwuma ne Atuwohoakyԑfoɔ MpaninfoɔDwumadie (Retired and Senior

Volunteer Program) (FRԐ SI WEI SO)

• Abԑԑfofoɔ Mmoayԑ Dwumadie (Transitional Assistance Program) (Ɔfese a wɔhwԑ Yiedie soɔ)

Page 71: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

65

Saa nhyehyɛeɛ ahodoɔ yi kyerɛ mu pefee deɛ ɛsɛ sɛ obi yɛ ansa na w’atumi de ne ho ahyɛ dwumadie no mu. Atuwohoakyɛfoɔ a wɔwɔ saa akuo ahodoɔ anaa deԑ ɛte saa nyinaa ɛsɛ sɛ wɔma yɛde wɔn fa nteteɛ mu na wɔnya ɛho nkrataa nkaeɛ no ansa na wɔahyɛ wɔn dwumadie no ase wɔ sukuu biara mu. CORI nhwehwɛmu no ka nsɔnesoɔ dwumadie a yɛtaa yɛ no ho.

Awofoɔ Atuwohoakyɛfoɔ A Wɔde Mmɔfra Ba Awofoɔ/ahwɛfoɔ atuwohoakyɛfoɔ no mu bi ba adwuma a wɔde wɔn mma nkumaa ba. Ɛyɛ sukuu panin biara ne ne sukuu no agyinatukuo ahyɛdeɛ sɛ ɔbɛyɛ ɛdan ho ntotoeɛ afa saa adeɛ yi ho. Sɛ woadan ho nhyehyɛeɛ a ɛwɔ wɔ sukuu mu ntumi mma baabi pa a mmɔfra a wɔdi awofoɔ/ahwɛfoɔ atuwohoakyɛfoɔ akyi kɔ adwuma a, saa awofoɔ/ahwɛfoɔ yi nhwɛ sɛ wɔbɛyɛ dwuma a ɛnha wɔn mma nkumaa no. Ɛnsɛ sɛ saa atuwohoakyɛfoɔ yi de mfidie a edidi soɔ yi di dwuma:

• Mfidie a yɛde twitwa nkrataa mu

• Mfidie a yɛde twa nwoma

Mmerɛ bi a atwa mu no, awofoɔ nkabɔmu kuo ahodoɔ no tee Mmɔfra sɔhwɛ nnɔboa kuo wɔ wɔn mu a na ne botaeɛ ne sԑ wɔbɛhwɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ mma so a ɛnhia sɛ wɔde wɔn mma yi bɛkɔ wɔn adwuma mu.

Ɛsɛ sɛ atuwohoakyɛfoɔ NYINAA de wɔn nsa bɛhyɛ krataa ase wɔ wɔn atenaeɛ. Ɛsɛ sɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ atuwohoakyɛfoɔ ne wɔn mma biara a wo di wɔn akyi no de wɔn nsa hyɛ krataa ase.

Worcester Aban Nsukuu Mansini Dawurubɔ Nnwuma Ho Nhyehyɛeɛ

Botaeɛ: Berɛ a wo ba wɔ sukuu mu no, akwannya wɔ hɔ ma no sɛ ne dwumadie bi yɛbɛbɔ ho dawuro. Nhwɛsoɔ no bi ne sɛ: a ԑnyԑ ԑno nko: yɛde osuani bi adwuma ato mansini no intanɛte so; yɛatwerɛ nsɛm afa osuani bi mmɔdenmmɔ anaa sukuu mu no nyinaa dwumadie bi ho wɔ kasaebɔ nkrataa mu anaa wɔ tɛlɛfihyen so (mansini no deɛ Charter Channel 191 WEA-TV anaa mpɔtam/ɔman mu deɛ so); ne mfonin ne fidio a ɛrekyerɛ osuani bi a ɔreyɛ biribi wɔ intanɛte no so ne mpɔtamu ne mantamu kaseԑbɔ nkrataa mu. Yɛnam asuafoɔ din atwerɛ nhyehyɛeԑ (te sɛ: Paul F.) so na ɛdane asuafoɔ baanu anaa deɛ ennuru saa mfoni anaa osuani bi dwumadie adi wɔ mansini no intanɛte so. Mpɛn pii no sɛ nsɛmtwerɛfoɔ bɛsra mansini no a, wɔtaa twerɛ asuafoɔ no din nyinaa wɔ berɛ a wɔretwerɛ wɔn nsɛm no. Dawurobɔ Nnwuma Dwumadie Twa: Afe mu no nyinaa dwumadie ahodoɔ anaa nhyiamudie bi (te sɛ sukuu mu no nhyiamu anaa Awofoɔ ne Akyerɛkyerɛfoɔ nkabɔmu kuo dwumadie) bɛtumi akɔ so a obiara bɛtumi akɔ bie a awofoɔ, dawurobɔ dwumadie mufoɔ anaa mansini no sukuu ahodoɔ mu adwumayɛfoɔ bɛtumi atwa ɛdɔm mfoni anaa fidio. Ɛba no saa a, wɔnna asuafoɔ no din adi wɔ mu. Yɛsusu sɛ wone yɛn yɛ adwene wɔ nhyehyɛeɛ a ɛfa saa ɛdɔm mfoni ne fidio yi ho. Sɛ wompɛ sɛ wo ba bɛba saa mfoni anaa fidio yi mu wɔ dwumadie a ɛte sei mu a, yɛsrɛ wo ɛne sukuu panin anaa wɔn a wɔhwɛ dwumadie no so no nkasa na wɔnyi wo ba mfiri mu. Akwan: Awofoɔ biara a ɔmpɛ sɛ ne ba din, mfoni anaa dwumadie biara bɛkɔ mansini no intanɛte so, anaa kaseԑbɔ krataa mu anaa tɛlɛfihyen so no bɛyiyi nsɛmmisa a ɛwowɔ krataa a yɛde ahyɛ nwomawa yi krataafa a ɛtwa toɔ no anim no ano na ɔde akɔma homeroom kyerɛkyerɛni no.

Page 72: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

66

AHOMATOROFOƆ NƆMA AHODOƆ

NTOASOƆ SUKUU AHODOƆ Burncoat ................................................. ................................................ ...(508)799-3300 Claremont Academy ................................................................................ ...(508)799-3077 Doherty Memoria .................................................................................... 6.(508)799-3270 North ...................................................................................................... .....(508)799-3370 South High Community ............................................................................ ...(508)799-3325 The Gerald Creamer Center .................................................................... ..(508)799-3476 Worcester Technical High School............................................................ ...(508)799-1940 Alternative St Cashmire............................................................................ ..(508)799-3245 University Park Campus ........................................................................... .(508)799-3591

ADANTAMU SUKUU Burncoat ............................................................................................... . (508)799-3390 Claremont Academy .................................................................................. .(508)799-3077 Forest Grove .............................................................................................. .(508)799-3420 Sullivan Middle ......................................................................................... ..(508)799-3350 Worcester East Middle ................................................................................ (508)799-3430 Challenge and Reach Academies666666.666.66666..6. 6 (508)757-3509

MFIASEԐ SUKUU Belmont ........................ (508)799-3588 Lincoln ................. 6.. (508)799-3504Burncoat ........................ (508)799-3537 May ....................... 6.. ..(508)799-3520 Canterbury ..................... (508)799-3484 McGrath .............................(508)799-3584 Chandler Elementary .....(508)799-3572 Midland ..............................(508)799-3548 Chandler Magnet............ (508)799-3452 Nelson Place ......... 66..(508)799-3506 City View ..................... ..(508)799-3670 Norrback ........................ ...(508)799-3500 Clark ........................... . .(508)799-3545 Ԑuinsigamond ....................(508)799-3502

Columbus Park ........... .. (508)799-3490 Rice Sɔuare .............. 6....(508)799-3556 Elm Park ....................... .(508)799-3568 Roosevelt ........... ...........(508)799-3482 Flagg ............................ .(508)799-3522 Tatnuck ............................ (508)799-3554 Gates Lane .................... (508)799-3488 Thorndyke ........................ .(508)799-3550 Goddard School of Science Union Hill .......................... (508)799-3600 and Technology ...... .. (508)799-3594 Vernon Hill .........................(508)799-3630 Grafton ..................... .(508)799-3478 Wawecus 6.......................(508)799-3527 Heard ........................ (508)799-3525 West Tatnuck .................. ..(508)799-3596 Hiatt ......................... .(508)799-3601 Woodland Academy6.............(508)799-3557 Lake View ................. (508)799-3536 Worcester Arts Magnet6...(508)799-3575

Dr. James L. Garvey Awofoɔ Kaseԑbɔ Beaԑ ........ . ....(508)799-3299, (508)799-3068 ................................................................................... ...(508)799-3069, (508)799-3194, .......................................................................................................... ..... (508)799-3450 Dr. James A. Caradonio New Citiԑen Center .................................. .. .(508)799-3494

AHWԐSOFOƆ AKYERԐKYERԐFOƆ ƆKANNIFOƆ Burncoat/South666666666666666666666666 ...(508)799-3264 Doherty/North666666666666666666666666.6 . .(508)799-3221

Page 73: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

67

Worcester Aban Nsukuu Mansini Dawurubɔ nnwuma ho Nhyehyɛeɛ

Botaeɛ: Berɛ a wo ba wɔ sukuu mu no, akwannya da hɔ ma no sɛ ne dwumadie bi yɛbɛbɔ ho dawuro. Nhwɛsoɔ no bi ne sɛ: a ԑnyԑ ԑno nko: yɛde osuani bi adwuma ato mansini no intanɛte so; yɛatwerɛ nsɛm afa osuani bi mmɔdenmmɔ anaa sukuu mu no nyinaa dwumadie bi ho wɔ kaseԑbɔ nkrataa mu anaa wo tɛlɛfihyen so (mansini no deɛ Channel 11 WEA-TV anaa mpɔtamu/ɔman mu deɛ so); ne mfoni ne fidio a ɛrekyerɛ osuani bi a ɔreyɛ biribi wɔ intanɛte no so ne mpɔtamu ne mantamu kaseԑbɔ nkrataa mu. Yɛnam asuafoɔ din atwerɛ nhyehyɛeԑ (te sɛ: Paul F.) so na ɛdan asuafoɔ baanu anaa deɛ ennuru saa mfoni anaa osuani bi dwumadie adi wɔ mansini no intanɛte so. Mpɛn pii no sɛ nsɛmtwerɛfoɔ bɛsra mansini no a, wɔtaa twerɛ asuafoɔ no din nyinaa wɔ berɛ a wɔretwerɛ wɔn nsɛm no.

Dawurobɔ nnwuma dwumadie twa: Afe mu no nyinaa dwumadie ahodoɔ anaa nhyiamudie bi (te sɛ sukuu mu no nhyiamu anaa Awofoɔ ne Akyerɛkyerɛfoɔ nkabɔmu kuo dwumadie) bɛtumi akɔ so a obiara bԑtumi akɔ bie a awofoɔ, dawurobɔ dwumadie mufoɔ anaa mansini no sukuu ahodoɔ mu adwumayɛfoɔ bɛtumi atwa ɛdɔm mfoni anaa fidio. Ɛba no saa a, wɔnna asuafoɔ no din adi wɔ mu. Yɛsusu sɛ wo ne yɛn yɛ adwene wɔ nhyehyɛeɛ a ɛfa saa ɛdɔm mfoni ne fidio yi ho. Sɛ wompɛ sɛ wo ba bɛba saa mfoni anaa fidio yi mu wɔ dwumadie a ɛte sei mu a, yɛsrɛ wo ɛne sukuu panin anaa wɔn a wɔhwɛ dwumadie no so no nkasa na wɔnyi wo ba mfiri mu.

Sɛ wompene akwannya a yɛayɛ afa WPS Mansini Dawurubɔ nnwuma ho Nhyehyɛeɛ a Yɛpa wo

kyɛw kyerԑ nea momma ho kwan nko ara

Yɛde osuani adwuma reto intanɛte so

Me/Yԑmpene so sɛ wɔde osuani yi adwuma bɛto Sukuu Mansini no intanɛte so. Wɔde osuani yi din a edi kan, n’abusua din atwerɛdeɛ a edi kan ne/anaa ne mfoni reto intanɛte so.

Me/Yɛmpene so sɛ wɔde mfoni a osuani yi ka ho bi bɛto Sukuu Mansini no intanɛte so a wode osuani yi din a edi kan, n’abusadin atwerɛdeɛ a edi kan redane no adi.

Nsɛmtwerɛfoɔ rebisa no nsɛm anaa wɔde ne mfoni rɛkɔ kaseԑbɔ nkrataa mu, radio, ne tɛlɛfihyen so.

Me/Yɛmpene so sɛ nsɛmtwerɛfoɔ bɛbisa osuani yi nsɛm anaa wɔbɛtwa no mfoni wɔ berɛ a wɔbɛba Sukuu Mansini no adwabɔ ase.

*Sɛ woankyerԑ adaka bi na sɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ bi de ne nsa hyɛ nwomawa yi ase a, na ɛkyerɛ sɛ wopene nsɛmmisa yi nyinaa so afe mu no nyinaa mu. Wobɛtumi asesa w’adwene wɔ yeinom

nyinaa ho ԑberɛ biara a wopɛ wɔ berɛ a w’atwerɛ krataa akɔma wo ba no sukuu no.

Ɛkɔ ma Awofoɔ ne Ahwɛfoɔ nyinaa:

Page 74: worcester aban nsukuu - nhyehyeee nwomawa

68

Awofo Ne Ahwԑsofoɔ Nyinaa

Worcester Aban Nsukuu ne Sukuu no Agyinatukuo no bɛbutu a obi bɛto mmara a ɛfa akodeɛ a ɛwɔ nwomawa yi mu no sɛ ɛyɛ mfomsoɔ kɛseɛ. Yɛpa wo kyɛw sɛ san hwɛ Worcester Aban Nsukuu Mansini Dawurubɔ nnwuma ho Nhyehyɛeɛ a ɛne krataafa yi bɔ nhwɛanimu no mu bio. Wonsa a wode bɛhyɛ krataa yi ase kyerɛ sԑ w’akan krataa yi. Yɛpa wo kyɛw sɛe berɛ na ɛne wo ba no mfa saa nhyehyɛeɛ ahodoɔ yi ne nkaeɛ a ɛwɔ saa nwomawa yi nyinaa mu.

Nhyehyɛeɛ a ɛwɔ saa nwomawa yi kɔ ma deɛ osuani bi bɛyɛ wɔ sukuu no mu anaa abɔntene wɔ berɛ a adesua rekɔ so anaa dwumadie biara a ɛfa adesua ho (a akwantuo a ԑrekɔ sukuu ne ne ba nyinaa ka ho). Yɛde deɛ ɛkɔ sukuu afeda no to nkyɛn a, nhyehyɛeɛ ahodoɔ a ɛwɔ nwomawa yi mu wɔ berɛ a sukuu apɔn ne sukuu ahomegyeɛ berɛ mu dwumadie bi te sɛ Nnwuma a yɛde ma Worcester mmabunu.

Sukuu no Agyinatukuo hwehwɛ sɛ awofoɔ ne ahwɛfoɔ nyinaa a wɔn mma wɔ Worcester Aban Nsukuu a wɔde wɔn nsa bɛhyɛ nwoma yi ase gye to mu sɛ ne nsa aka nwomawa yi na ɔde bɛkɔ ne ba no sukuu mu.

Sɛ awofoɔ/ahwɛfoɔ a me ba wɔ Worcester Aban Nsukuu no, megye to mu sɛ me nsa aka 2017-18 Nhyehyɛeɛ nwomawa a ɛfa Worcester Aban Nsukuu mu. Worcester Aban Nsukuu de wɔn ho hyԑ School Choice a ɛkɔ so wɔ mansini no mu, nanso asuafoɔ a wɔnte kuropɔn no mu bɛtumi akɔ Worcester Aban Nsukuu mu wɔ berɛ a yɛbɛgye no ama w’ayɛ saa adesua yi. Nkɔsi sԑ yɛbԑgye me wɔ saa nhyehyɛeɛ yi ase no, mehyɛ bɔ sɛ mɛtena Worcester Kuropɔn mu.

(Osuani Din) (Sukuu)

(Ɔwofoɔ/Ɔhwɛfoɔ Nsɔano) (Ɛda)

Ɛsԑ sԑ asuafoɔ a wɔwɔ Worcester Aban Nsukuu a yԑagye wɔn ntoasoɔ sukuu mu nso de wɔn nsa hyԑ krataa yi ase wɔ aseԑ ha, na wɔkyer sԑ wɔn nsa aka nwomawa yi na afei nso wɔte nhyehyԑeԑ a ԑwɔ mu no ase.

(Osuani Nsɔano) (Ԑda)