Web 2.0 in de openbare bibliotheek

12 maart 2009 e-cultuur en web2.0 1

web20_bib_wvla

januari 2009 Web2.0 in de openbare bibliotheek 2

web2.0 strategisch

Interactief webgebruik (web 2.0) in Interactief webgebruik (web 2.0) in de openbare bibliotheekde openbare bibliotheek

Jan Van HeeJan Van HeeProvincie West-VlaanderenProvincie West-Vlaanderen

april-mei 2009april-mei 2009


web2.0 strategisch

Doelstelling

● De mogelijkheden van interactieve

webdiensten of web 2.0 (blogs, RSS, ...)

voor openbare bibliotheken.

● In functie van de doelstellingen van de

OB (educatie, cultuur, informatie,

ontspanning, maatschappelijke

activering, erfgoed).

● Introductie !


web2.0 strategisch

Inhoud

● Web 2.0, bibliotheek 2.0 ... ???

● Applicaties !!!

● Analyse

● Introductie Web 2.0 in de bibliotheek

● Auteursrechten

● Besluit


web2.0 strategisch

Vooraf (1)

“De antwoorden uit de hoek van de Kunsten, het cultureel erfgoed en het sociaal-cultureelwerk aan de virtuele cultuurparticipant zijn vandaag nog té beperkt. De website blijft nog téveel een communicatie/informatie middel en lijkt vaak nog op een online versie van deprogrammabrochure, waardoor het nieuwe virtuele publiek al te vaak op zijn honger zitten.”

Bron : Laenen A. – C.H.I.P.S. vzw


web2.0 strategisch

Web2.0 ?

● “Nieuwe”, interactieve en dynamische

generatie webdiensten.

● Oneindig aanbod van ● Systemen

● Applicaties

● Kanalen

● Actoren

● ...

● Enig gemeenschappelijk element ?

Sociale netwerken

User generated

content

Rich Internet

Application


web20_bib_wvla

Situering Web 2.0

Het klassieke web

1e generatie webdiensten

Web 2.0

2e generatie webdienstenIedereen wordt zelf journalist, schrijver,

uitgever, muzikant, regisseur, bibliothecaris ...

● HTML● Statisch● Enkeling >

massa

● XML, Ajax, ...● Dynamisch● User generated

content● Sociale software● Sociale

netwerken● Interactiviteit● Massa > massa

Blog

RSSsocial

book-

marking

photo-

sharing

PodcastWiki


web2.0 strategisch

Web 2.0 : voorbeelden (2)

● Iets ouder dan het Web2.0 concept, maar

worden wel onder de noemer social

software geplaatst :

– Internet forums

– expert-sites (ask-an-expert)

– Instant Messaging, IRC en VoIP (Skype)


web20_bib_wvla

Web 2.0 : de optimisitische visie ...

Toepassingen :● zoeken.bibliotheek.be● Amazon.com● IBL● Blog

Toepassing :

Wikipedia

13 juni 2008 e-cultuur en web2.0 10

web20_bib_wvla

Web2.0 : de kritiek ...

Het suggereert dat iedereen — zelfs de

meest gebrekkig opgeleiden en

onbegrijpelijken onder ons— digitale

media kunnen gebruiken om zichzelf te

uiten en te verwezenlijken.”

Web 2.0 (...) "de

creatieve amateur

verheerlijkt: de

autodidactische

filmmaker, de

slaapkamermuzikant,

de ongepubliceerde

schrijver.

11

web2.0 strategisch

samenwerken

marketing

communicerenontmoeten

kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie

Waarom Web 2.0 implementeren ?


web2.0 strategisch


● Kennis delen / beheren

● Communicatie (intern en extern)

● Marketing� Kostprijs :

1506 Mentos

502 liter Cola

� Waarde :

10 miljoen

dollar

80 VN-kantoren implementeren

Wiki-software tvv samenwerking

Disney gebruikt sinds enige jaren een

interne blog om te communiceren met

de werknemers

http://www.youtube.com/watch?v=hKoB0MHVBvM


web2.0 strategisch

Waarom Web 2.0 implementeren ? (2)

● Bottom-up !

− interactie en participatie

− “ideeënbus”

− klachtenbeheer

● Kanaliseren

● Anticiperen

● Cfr. : “kloteklanten”


web2.0 strategisch

Waarom Web 2.0 implementeren ? (3)

● Pragmatische redenen :

− Serverruimte sparen

− Gratis software

− Back-up

15

web2.0 strategisch

Marketing 2.0

Onderwijs 2.0

Overheid 2.0

Ondernemen 2.0

Bibliotheek 2.0

Web 2.0

Gezondheid 2.0

Identiteit 2.0

2.0 ?

16

web2.0 strategisch

Bibliotheek 2.0

● ... heeft in essentie niks met technologie

te maken !

● De bibliotheek hergebruikt op een actieve

manier bestaande informatie (<=>

bibliotheek als passief doorgeefluik)

● Gebruikers worden actief betrokken

(participatie)

● Gebruikers leveren actief informatie

(gebruiker als producent)


web2.0 strategisch

Omgevingsanalyse

Web 2.0-diensten zijn nooit een behoefte,

maar een bevrediging van een behoefte

Behoeftes

OplossingIndividu Organisatie

Mensen ontmoeten Samenwerken Sociale netwerken

Zich uiten Communiceren Blogging

Kennis uitwisselen Kennis beheren Wiki


web2.0 strategisch

Discussie

● Waarom moet de openbare bibliotheek

zich inlaten met Web 2.0 ?

● Is dat niet iets voor grote bibliotheken of

bibliotheekkoepels (provincie, Digitale

Bibliotheek, Locus, ...) ?

● Verliezen we hier niet alle controle op

inhoud en privacy ?

● En wie gaat dat weer allemaal moeten

doen ... ?


web2.0 strategisch

Voorbeeld bibliotheek Herzele


web2.0 strategisch

Inhoud


● Applicaties !!!

● Analyse


● Auteursrechten

● Besluit

21

web2.0 strategisch

Delen van documenten

en agenda's.

samenwerken

marketing


kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web20_bib_wvla

Mogelijkheden Google ...


web20_bib_wvla

Samenwerken via de kantoortoepassingen van Google

Delen van agenda's en documenten !


web20_bib_wvla

Delen van documenten, foto's en video : een keuze

● Documenten :

– docs.google.be

– www.slideshare.net

● Foto's :

– www.flickr.com - voorbeeld : www.flickr.com/photos/vvbad/

– picasa.google.com

● Video :

– www.youtube.com

25

web2.0 strategisch

Delen van foto's

en video

samenwerken

marketing


kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web2.0 strategisch

Flickr-pagina van Bibliotheek Kortrijk

http://www.flickr.com/photos/bibliotheekkortrijk


web2.0 strategisch

Videokanalen : Bibs Kortrijk en Herzele

http://www.youtube.com/user/bibkortrijk

http://www.youtube.com/user/bibherzele

28

web2.0 strategisch

Blogs

Podcasts

samenwerken

marketing


kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web20_bib_wvla

Wat is een blog?

● Een website waar berichten chronologisch

worden gepubliceerd

● Geeft commentaar en nieuwsberichten over specifieke onderwerpen of is een persoonlijk dagboek

● Combineert tekst met multimedia en links

● Lezers kunnen commentaar geven op de

berichten


web20_bib_wvla

Evolutie blogs (bron : www.technorati.com)


web2.0 strategisch

Een keuze : blog

Communiceren

Feedback vragen

Marketing

Gemeenschapsopbouw

Vlakke communicatie

(skip levels)

Combinatie van push en

pull


web20_bib_wvla

Biblioblog van Lommel

http://biblommel.wordpress.com/

Zie ook :

Kortrijk

Harelbeke

Maaseik


web20_bib_wvla

Blog lezen

● URL Pull !Pull !

● RSS (Rich Site Summary) Push !Push !

– Titel

– Samenvatting

– Abonneren

– Reader/Aggregator


web20_bib_wvla

Corporate blog

● Weblog van een organisatie of bedrijf

● Interne blogs (zie ook wiki's)

– Participatie

– Kennisdeling

– Communicatie tussen verschillende 'lagen'

– Groepsgevoel

Disney gebruikt sinds enige jaren een

interne blog om te communiceren met

de werknemers


web20_bib_wvla

Corporate blog (2)

● Externe blogs

– Nieuwe producten en diensten

– Communicatie van het beleid

● Conversaties

– Reactie op kritiek/klachten

● Kloteklanten

– Beeld van de bedrijfscultuur

– Minder formeel dan persberichten


web2.0 strategisch

Inhoud

− Web 2.0, sociale netwerken, interactieve webdiensten ... ???

− Applicaties :

● Delen van documenten, foto's en video (sharing)● Widgets en mash-ups● RSS● Blog● Podcast● Wiki● Social Bookmarks● Netwerksites

− Introductie Web 2.0

− Auteursrechten

− Besluit


web2.0 strategisch

Podcast : wat ?

● Podcasting =

− iPod (de draagbare MP3-speler van Apple) + broadcasting.

− Een audiobestand (of videobestand) via

software automatisch bij de gebruiker laten

komen.

− Geïnteresseerden nemen een abonnement op

de uitzendingen (pull) of besluisteren of

bekijken de uitzending op de website (push).


web2.0 strategisch

Een keuze : podcast (vodcast)

Communiceren

Marketing

Handleidingen op :

www.ossinhetonderwijs.nl


web2.0 strategisch

Podcasten : mogelijkheden

● Gastsprekers, ook voor de niet-aanwezigen

● Interviews

● (Oude volks-)verhalen vertellen, orale

geschiedenis, ...

● Muziekinformatie

● Informatie voor personen met visuele

beperkingen

● ...


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

Podcast : voorbeeld

● DOK (De DiscOtake, Openbare

Bibliotheek en het Kunstcentrum Delft)

http://www.dok.info/


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

Gebruikerszijde

● Nodig om te abonneren :

Aangepaste aggregator (zie ook

Blog)

● Een keuze :

● http://juicereceiver.sourceforge.net/

● http://www.apple.com/itunes/overview/


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

Aanbiederszijde

● Nodig om te publiceren :

− Syndicatie (bijv. Blog)

− Digitaal bestand (bijv. MP3)

− Aandachtspunt : aanbieden bij podcastoverzichten (zoals iTunes).


web2.0 strategisch

Aanbiederszijde : praktisch

● stap 1:

− creëren van een MP3-bestand

− Mogelijkheden :

● Via opnameapparatuur (ev. converteren)

● Rechtstreeks op computer

− Een keuze :

● opnemen en monteren met “Audacity” (gratis

open-source-software)

● http://audacity.sourceforge.net/

− aandachtspunt : MP3-formaat is

gepatenteerd !


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

● Muziek :

− opgelet : auteursrechten

− databanken met vrij te gebruiken muziek (“podsafe”)

− Een keuze :

http://creativecommons.org/


web2.0 strategisch

● Stap 2 : publiceren op het web

− Keuze 1 : kiezen voor de eigen website

● voordeel : volledige vrijheid in vormgeving en

functionaliteiten

● nadeel : veel “tuning”

● Benodigdheden : Podcast Generator

− Indien je werkt met een contentmanagementsysteem

(cms) (voorbeeld : Joomla!), is dit misschien

beschikbaar.

● Indien niet :

− Een keuze :

− http://podcastgen.sourceforge.net/


web2.0 strategisch

− Keuze 2 : kiezen voor de eigen blog

● voordeel : geen probleem met syndicatie

● nadeel : beperkte serverruimte, beperkte

vormgeving

− Keuze 3 : linken naar een externe site

● vb. : www.youtube.com (video)

● voordeel : eigen serverruimte blijft gespaard

● nadeel : linking

● Verder lezen :

http://www.ossinhetonderwijs.nl/

53

web2.0 strategisch

RSS

Widgets

Mash-ups

samenwerken

marketing


kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web20_bib_wvla

RSS : Wat ?

De afkorting staat voor Really Simple Syndication en bestaat uit een stukje script (XML) dat een

RSS-reader op de hoogte stelt van een wijziging op een website.

RSS wordt vooral gebruikt bij weblogs, forums of nieuwssites om telkens op de hoogte te kunnen

zijn van het laatste artikel/nieuws.


web20_bib_wvla

RSS : voorbeelden

Bibliotheek Peer

Ovinob


web20_bib_wvla

RSS-feeds lezen

● Webapplicaties:

– Google Reader

– Bloglines

– Netvibes

● Client software:

– Thunderbird, Outlook 2007, ...

– Firefox, Internet Explorer, ...

● Integreren op je eigen website of blog


web20_bib_wvla

Voorbeeld Google Reader


web20_bib_wvla

Voorbeeld Netvibes en ZIZO (Robrecht Talboom, bib. Wommelgem)

http://www.netvibes.com/zizo#100157911


web20_bib_wvla

Voorbeeld Thunderbird


web20_bib_wvla

Voorbeeld Firefox


web2.0 strategisch

RSS op je website

Dynamische, externe inhouden (nieuws, blogs, ...)

integreren op je website/blog

http://news.google.be/news?

hl=nl&tab=wn&ned=nl_be&q=com

posteren&ie=UTF-8&output=rss

Integreren via nieuwsreader

van de website


web20_bib_wvla

Voorbeeld


web20_bib_wvla

Voorbeeld www.judoclubberlare.be


web2.0 strategisch

Integreren in website via widget

Een keuze : widget

Ruimte besparen op de eigen server

Content delen

Foto's

Picasaweb.google.be

Flickr.com

Documenten

Presentaties

docs.google.com

slideshare.net

zoho.com

Film

YouTube.com<div style="width:425px;text-

align:left" id="__ss_23806

5"><object style="margin:0px" width="425"

height="355">...


web2.0 strategisch

Widget : YouTube in blog of website


web2.0 strategisch

Voorbeeld : widget zoeken.bibliotheek.be


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

• 1 + 1 = iets anders• “A mashup combines two or more other

applications creating another application

that can help you better perform

different activities”

• Bekendste voorbeeld :

Google-maps

Bestaande informatie herwerken :

Mashup's


web2.0 strategisch

Mash-up : get London reading

http://www.getlondonreading.co.uk/Books-in-London

70

web2.0 strategisch

Sociale netwerken

samenwerken

marketing

communiceren

ontmoeten

kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web2.0 strategisch

Sociale netwerksites

● Algemeen :

− www.facebook.com - de hype van 2008

− www.netlog.com - vooral jongeren

− www.myspace.com - als uithangbord

● Specifiek :

− bibliotheek20.ning.com - voor bibliothecarissen

− www.librarything.nl - boeken

− www.linkedin.com - professioneel netwerken

− www.lastfm.com - muziek


web2.0 strategisch

Bibliotheken en facebook


web2.0 strategisch

Aanmeldingsbericht Bib Maaseik

Bedankt voor je aanmelding bij de groep 'Bib Maaseik'.

Graag wil ik je eraan herinneren dat dit een 'open' groep

is. Ieder lid kan dus reageren op prikbordberichten,

discussies, geplaatste items, foto's enz. Maar dat is niet

alles. Jullie kunnen ook zelf een nieuwe discussie starten

of een bericht op het prikbord plaatsen met bijvoorbeeld

een leuke tip. Als je beschikt over foto's of filmpjes mag

je die ook plaatsen. Dit kunnen bijvoorbeeld foto's of

videoopnamen zijn van een activiteit in onze bib.

Kortom, het is de bedoeling dat deze groep helemaal van

jullie wordt, ook opmerkingen of zelfs klachten mag je

hier in alle vrijheid poneren, maar natuurlijk wel altijd in

een 'propere' taal.


web2.0 strategisch

Bibliotheek Herzele community


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

Open Vlacc op LibraryThing


web2.0 strategisch

LibraryThing for libraries

http://www.librarything.com/forlibraries/

78

web2.0 strategisch

Wiki's

Sociale bookmarks

samenwerken

marketing


kennisdelen

WEB 2.0

efficiëntie



web2.0 strategisch

Wiki : wat ?

Een Wiki is (web)toepassing, waarmee

documenten gezamenlijk kunnen

worden gemaakt of bewerkt, zonder de

tussenkomst van een centrale redactie.

Het woord wiki wiki komt uit het

Hawaïaans en heeft de betekenis van

'snel, vlug, beweeglijk'.

(bron : Wikipedia)

cfr. : versiebeheer in een tekstverwerker


web2.0 strategisch


web2.0 strategisch

Een keuze : wiki

Samenwerken

Inhouden verzamelen en delenVersiebeheer

Mail beperken

Kennismanagement

Verschillende wikifarms :

“Beste koop” :

www.wikispaces.com


web2.0 strategisch

Voorbeeld : werkgroep Beeld en

Geluid (wvla)http://beeldengeluid.wikispaces.com/


web2.0 strategisch

Voorbeeld : kennis delen Bib Herzele

Zie ook :

Ichtegem : Bikipedia ● interne wiki● kwaliteitshandboek


web2.0 strategisch

Opzetten wiki

● Keuze 1 : wiki-farms (om zelf een wiki

te maken zonder een eigen

hosting/server te hebben)

− Een keuze :

http://www.wikia.com/

http://www.wikispaces.com/

● Gebruikt de wikimedia-software (Wikipedia)

● Gratis, wel advertenties.

− Hou www.zoho.com in de gaten !

− Zelf kiezen via :

http://www.wikimatrix.org/


web2.0 strategisch

● Keuze 2 : Laten draaien op eigen server

met afzonderlijke software

− Een keuze :

http://www.mediawiki.org/

de software van de Wikipedia

http://wiki.splitbrain.org/wiki:dokuwiki

geen database nodig !


web2.0 strategisch

● Keuze 3 : Integratie in een

Contentmanagement Systeem (CMS)

− De mogelijkheid is meestal reeds aanwezig in

bekende CMS-sen.

● Een CMS (of blog- en wiki-software)

uitproberen ?

http://www.opensourcecms.com/


web2.0 strategisch

Wat is social bookmarking?

− Manier om Internet bookmarks op te slaan,

te ordenen, te delen en te doorzoeken

− Toegankelijk voor het publiek of een

bepaalde groep

− Tagging

− Sociaal netwerk: gebruikers met zelfde

interesses

− Betekenis – menselijke activiteit

− Geen gecontroleerde 'trefwoordenlijst'

(folksonomy)


web2.0 strategisch

Social bookmarking : mogelijkheden

− Del.ico.us

− Furl.it

− Connotea (social citations)


web2.0 strategisch

Een webpagina taggen


web2.0 strategisch

De persoonlijke pagina


web2.0 strategisch

Tagcloud op de website

(Nashville public library)

Voorbeeld Brussel :

http://www.hob.be/nl/delicious/index.asp


web2.0 strategisch

Ontsluiting via het publiek


web2.0 strategisch

Inhoud


● Applicaties !!!

● Analyse


● Auteursrechten

● Besluit


web20_bib_wvla

Google Analytics voor je blog


web20_bib_wvla

Analytics: YouTube insight


web20_bib_wvla

Analytics: YouTube insight


web20_bib_wvla

Analytics: Flickr statistics


web20_bib_wvla

Analytics: Facebook insight


web2.0 strategisch

Inhoud


● Applicaties !!!

● Analyse


● Auteursrechten

● Besluit


web2.0 strategisch

Aanpak introductie

1. Creëer een gemeenschapsgevoel

2. Hou het simpel (vooral de uitleg), begin simpel

3. Wek nieuwsgierigheid

4. Betrek iedereen, laat iedereen content aanleveren (UGC)

5. Zorg voor een diverse content-mix

6. Zorg voor een leerweg

7. Zorg voor een snelle (eerste) impact

8. Zorg voor constante ontwikkeling

9. “Let the outside in and the inside out” (Paul Lomax,

twopointoh.co.uk)

10. Evalueer constant en stuur bij


web2.0 strategisch

Innovatietheorie van Rogers

Bron : Diffusion of Innovations / Everett Rogers.

Kloof


web2.0 strategisch

Leerweg actoren

Gewennen

Creatie van meerwaarde

Gebruik

Vermijden

Passief

Actief

Bewustzijn vergroten :●Missionarissen●Niet dwingen●Learning by doing

cfr. : “23 dingen”


web2.0 strategisch

Inhoud


● Applicaties !!!

● Analyse


● Auteursrechten

● Besluit


web2.0 strategisch

Auteursrechten ???

Je eigen werk beschermen

en delen ?

Foto's, muziek, ... zoeken en

gebruiken ?

= creativecommons.org


web2.0 strategisch

Verder met Web 2.0

● www.23dingen.be !!!

● www.23dingen.nl

● bibliotheek20.ning.com

● Informatie 2009


web2.0 strategisch

Verder lezen ...

● www.maarifa.be

● www.slideshare.net/jvanhee● http://delicious.com/jvanhee/bundle:Web%202.0

● Of : [email protected]


web2.0 strategisch

Tot slot ...

Waarom zou een organisatie Web2.0

implementeren ?

●Gadget ? Trend ? Mode ?

●3 E's ... euh ... 4 E's

− Efficiëntie

− Effectiviteit

− Economy

− ... Enthousiasme

Nog vragen ?

Contact :

[email protected]

skype : jan.maarifa

Web 2.0 in de openbare bibliotheek

Education