UTQ online e-Training Course - avs.kku.ac.th file๑. หลักการจัดการเรียนรู้...

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 58

UTQ online e-Training Course ใบความรท 3.1

เรอง “แนวคด หลกการ วธการและรปแบบการจดการเรยนร”

การจดการเรยนร

การจดการเรยนรเปนกระบวนการสาคญในการนาหลกสตรสการปฏบต หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน เปนหลกสตรทมมาตรฐานการเรยนร สมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยน เปนเปาหมายสาหรบพฒนาเดกและเยาวชน ในการพฒนาผเรยนใหมคณสมบตตามเปาหมายหลกสตรผสอนพยายามคดสร รกระบวนการเรยนร จดการเรยนรโดยชวยใหผเรยนเรยนรผานสาระทกาหนดไวในหลกสตร ๘ กลมสาระการเรยนร รวมทงปลกฝงเสรมสรางคณลกษณะอนพงประสงค พฒนาทกษะตางๆ อนเปนสมรรถนะสาคญใหผเรยนบรรลตามเปาหมาย

๑. หลกการจดการเรยนร

การจดการเรยนรเพอใหผเรยนมความ รความสามารถตามมาตรฐานการเรยนร สมรรถนะสาคญ และคณลกษณะอนพงประสงคตามทกาหนดไวในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน โดยยดหลกวา ผเรยนมความสาคญทสด เชอวาทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได ยดประโยชนทเกดกบผเรยน กระบวนการจดการเรยนรตองสงเสรมใหผเรยน สามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ คานงถงความแตกตางระหวางบคคลและพฒนาการทางสมอง เนนใหความสาคญทงความร และคณธรรม

๒. กระบวนการเรยนร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนจะตองอาศยกระบวนการเรยนรทหลากหลาย เปนเครองมอทจะนาพาตนเองไปสเปาหมายของหลกสตร กระบวนการเรยนรทจาเปนสาหรบผเรยน อาท กระบวนการเรยนรแบบบรณาการ กระบวนการสรางความร กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม กระบวนการเผชญสถานการณและแกปญหา กระบวนการเรยนร จากประสบการณจรง กระบวนการปฏบต ลงมอทาจรง กระบวนการจดการ กระบวนการวจย กระบวนการเรยนรการเรยนรของตนเอ งกระบวนการพฒนาลกษณะนสย

กระบวนการเหลานเปนแนวทางในการจดการเรยนรทผเรยนควรไดรบการฝกฝน พฒนา เพราะจะสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดด บรรลเปาหมายของหลกสตร ดงนน ผสอนจงจาเปนตองศกษา

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 59

ทาความเขาใจในกระบวนการเรยนรตาง ๆ เพอใหสามารถเลอกใชในการจดกระบวนการเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

๓. การออกแบบการจดการเรยนร

ผสอนตองศกษาหลกสตรสถานศกษาใหเขาใจถงมาตรฐานการเรยนร ตวชวด สมรรถนะสาคญของผเรยน คณลกษณะอนพงประสงค และสาระการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน แลวจงพจารณาออกแบบการจดการเรยนรโดยเลอกใชวธสอนและเทคนคการสอน สอ/แหลงเรยนร การวดและประเมนผล เพอใหผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพและบรรลตามเปาหมายทกาหนด

๔. บทบาทของผสอนและผเรยน การจดการเรยนรเพอใหผเรยนมคณภาพตามเปาหมายของหลกสตร ทงผสอนและผเรยนควรมบทบาท ดงน

๔.๑ บทบาทของผสอน ๑) ศกษาวเคราะหผเรยนเปนรายบคคล แลวนาขอมลมาใชในการวางแผน

การจดการเรยนร ททาทายความสามารถของผเรยน ๒) กาหนดเปาหมายทตองการใหเกดขนกบผเรยน ดานความรและทกษะ

กระบวนการ ทเปนความคดรวบยอด หลกการ และความสมพนธ รวมทงคณลกษณะอนพงประสงค ๓) ออกแบบการเรยนรและจดการเรยนรทตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลและพฒนาการทางสมอง เพอนาผเรยนไปสเปาหมาย

๔) จดบรรยากาศทเออตอการเรยนร และดแลชวยเหลอผเรยนใหเกดการเรยนร ๕) จดเตรยมและเลอกใชสอใหเหมาะสมกบกจกรรม นาภมปญญาทองถน

เทคโนโลยทเหมาะสมมาประยกตใชในการจดการเรยนการสอน ๖) ประเมนความกาวหนาของผเรยนดวยวธการทหลากหลาย เหมาะสมกบ

ธรรมชาตของวชาและระดบพฒนาการของผเรยน ๗) วเคราะหผลการประเมนมาใชในการซอมเสรมและพฒนาผเรยน รวมทง

ปรบปรงการจดการเรยนการสอนของตนเอง ๔.๒ บทบาทของผเรยน

๑) กาหนดเปาหมาย วางแผน และรบผดชอบการเรยนรของตนเอง ๒) เสาะแสวงหาความร เขาถงแหลงการเรยนร วเคราะห สงเคราะหขอความร ตงคาถาม คดหาคาตอบหรอหาแนวทางแกปญหาดวยวธการตาง ๆ ๓) ลงมอปฏบตจรง สรปสงทไดเรยนรดวยตนเอง และนาความรไปประยกตใชในสถานการณตาง ๆ ๔) มปฏสมพนธ ทางาน ทากจกรรมรวมกบกลมและคร

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 60

๕) ประเมนและพฒนากระบวนการเรยนรของตนเองอยางตอเนอง

สอการเรยนร

สอการเรยนรเปนเครองมอสงเสรมสนบสนนการจดการกระบวนการเรยนร ใหผเรยนเขาถงความร ทกษะกระบวนการ และคณลกษณะตามมาตรฐานของหลกสตรไดอยางมประสทธภาพ สอการเรยนรมหลากหลายประเภท ทงสอธรรมชาต สอสงพมพ สอเทคโนโลย และเครอขาย การเรยนรตางๆ ทมในทองถน การเลอกใชสอควรเลอกใหมความเหมาะสมกบระดบพฒนาการ และลลาการเรยนรทหลากหลายของผเรยน

การจดหาสอการเรยนร ผเรยนและผสอนสามารถจดทาและพฒนาขนเอง หรอปรบปรงเลอกใชอยางมคณภาพจากสอตางๆ ทมอยรอบตวเพอนามาใชประกอบในการจดการเรยนรทสามารถสงเสรมและสอสารใหผเรยนเกดการเรยนร โดยสถานศกษาควรจดใหมอยางพอเพยง เพอพฒนาใหผเรยน เกดการเรยนรอยางแทจรง สถานศกษา เขตพนทการศกษา หนวยงานทเกยวของและผมหนาทจดการศกษาขนพนฐาน ควรดาเนนการดงน ๑. จดใหมแหลงการเรยนร ศนยสอการเรยนร ระบบสารสนเทศการเรยนร และเครอขาย การเรยนรทมประสทธภาพทงในสถานศกษาและในชมชน เพอการศกษาคนควาและการแลกเปลยนประสบการณการเรยนร ระหวางสถานศกษา ทองถน ชมชน สงคมโลก ๒. จดทาและจดหาสอการเรยนรสาหรบการศกษาคนควาของผเรยน เสรมความรใหผสอน รวมทงจดหาสงทมอยในทองถนมาประยกตใชเปนสอการเรยนร ๓. เลอกและใชสอการเรยนรทมคณภาพ มความเหมาะสม มความหลากหลาย สอดคลอง กบวธการเรยนร ธรรมชาตของสาระการเรยนร และความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน ๔. ประเมนคณภาพของสอการเรยนรทเลอกใชอยางเปนระบบ ๕. ศกษาคนควา วจย เพอพฒนาสอการเรยนรใหสอดคลองกบกระบวนการเรยนรของผเรยน ๖. จดใหมการกากบ ตดตาม ประเมนคณภาพและประสทธภาพเกยวกบสอและการใชสอ การเรยนรเปนระยะๆ และสมาเสมอ

ในการจดทาการเลอกใช และการประเมนคณภาพสอการเรยนรทใชในสถานศกษ าควรคานงถงหลกการสาคญของสอการเรยนร เชน ความสอดคลองกบหลกสตร วตถประสงคการเรยนร การออกแบบกจกรรมการเรยนร การจดประสบการณใหผเรยน เนอหามความถกตองและทนสมย ไมกระทบความมนคงของชาต ไมขดตอศลธรรม มการใชภาษาทถกตอง รปแบบการนาเสนอทเขาใจงาย และนาสนใจ

การวดและประเมนผลการเรยนร

การวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตองอยบนหลกการพนฐานสองประการคอ การประเมนเพอพฒนาผเรยนและเพอตดสนผลการเรยน ในการพฒนาคณภาพการเรยนรของผเรยนใหประสบ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 61

ผลสาเรจนน ผเรยนจะตองไดรบการพฒนาและประเมนตามตวชวดเพอใหบรรลตามมาตรฐานการเรยนร สะทอนสมรรถนะสาคญ และคณลกษณะอนพงประสงคของผเรยนซงเปนเปาหมายหลกในการวดและประเมนผลการเรยนรในทกระดบไมวาจะเปนระดบชนเรยน ระดบสถานศกษา ระดบเขตพนทการศกษ าและระดบชาต การวดและประเมนผลการเรยนร เปนกระบวนการพฒนาคณภาพผเรยนโดยใชผลการประเมนเปนขอมลและสารสนเทศทแสดงพฒนาการ ความกาวหนา และความสาเรจทางการเรยนของผเรยน ตลอดจนขอมลทเปนประโยชนตอการสงเสรมใหผเรยนเกด การพฒนาและเรยนรอยางเตมตามศกยภาพ การวดและประเมนผลการเรยนร แบงออกเปน ๔ ระดบ ไดแก ระดบชนเรยน ระดบสถานศกษา ระดบเขตพนทการศกษา และระดบชาต มรายละเอยด ดงน

๑. การประเมนระดบชนเรยน เปนการวดและประเมนผลทอยในกระบวนการจดการเรยนร ผสอนดาเนนการเปนปกตและสมาเสมอ ในการจดการเรยนการสอน ใชเทคนคการประเมนอยางหลากหลาย เชน การซกถาม การสงเกต การตรวจการบาน การประเมนโครงงาน การประเมนชนงาน/ภาระงาน แฟมสะส มงาน การใชแบบทดสอบ ฯลฯ โดยผสอนเปนผประเมนเองหรอเปดโอกาส ใหผเรยนประเมนตนเอง เพอนประเมนเพอน ผปกครองรวมประเมน ในกรณทไมผานตวชวดใหมการสอนซอมเสรม การประเมนระดบชนเรยนเปนการตรวจสอบวา ผเรยนมพฒนาการความกาวหนาใน การเรยนร อนเปนผลมาจากการจดกจกรรมการเรยนการสอนหรอไม และมากนอยเพยงใด มสงทจะตอ งไดรบการพฒนาปรบปรงและสงเสรมในดานใด นอกจากนยงเปนขอมลใหผสอนใชปรบปรงการเรยนการสอนของตนดวย ทงนโดยสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและตวชวด

๒. การประเมนระดบสถานศกษา เปนการประเมนทสถานศกษาดาเนนการเพอตดสนผลการเรยนของผเรยนเปนรายป/รายภาค ผลการประเมนการอาน คดวเคราะหและเขยน คณลกษณะอนพงประสงค และกจกรรมพฒนาผเรยน นอกจากนเพอใหไดขอมลเกยวกบการจดการศกษาของสถานศกษา วาสงผลตอการเรยนรของผเรยนตามเปาหมายหรอไม ผเรยนมจดพฒนาในดานใด รวมทงสามารถนาผลการเรยนของผเรยนในสถานศกษาเปรยบเทยบกบเกณฑระดบชาต ผลการประเมนระดบสถานศกษาจะเปนขอมลและสารสนเทศเพอการปรบปรงนโยบาย หลกสตร โครงการ หรอวธการจดการเรยนการสอน ตลอดจนเพอการจดทาแผนพฒนาคณภาพการศกษาของสถานศกษาตามแนวทางการประกนคณภาพการศกษาและการรายงานผลการจดการศกษาตอคณะกรรมการสถานศกษา สานกงานเขตพนทการศกษา สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน ผปกครองและชมชน

๓. การประเมนระดบเขตพนทการศกษา เปนการประเมนคณภาพผเรยนในระดบเขตพนทการศกษาตามมาตรฐานการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน เพอใชเปนขอมลพนฐานในการพฒนาคณภาพการศกษาของเขตพนทการศกษา ตามภาระความรบผดชอบ สามารถดาเนนการโดยประเมนคณภาพผลสมฤทธของผเรยนดวยขอสอบมาตรฐานทจดทาและดาเนนการโดยเขตพนทการศกษา

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 62

หรอดวยความรวมมอกบหนวยงานตนสงกด ในการดาเนนการจดสอบ นอกจากนยงไดจากการตรวจสอบทบทวนขอมลจากการประเมนระดบสถานศกษาในเขตพนทการศกษา ๔. การประเมนระดบชาต เปนการประเมนคณภาพผเรยนในระดบชาตตามมาตรฐาน การเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน สถานศกษาตองจดใหผเรยนทกคนทเรยน ในชนประถมศกษาปท ๓ ชนประถมศกษาปท ๖ ชนมธยมศกษาปท ๓ และชนมธยมศกษาปท ๖ เขารบการประเมน ผลจากการประเมนใชเปนขอมลในการเทยบเคยงคณภาพการศกษาในระดบตาง ๆ เพอนาไปใชในการวางแผนยกระดบคณภาพการจดการศกษา ตลอดจนเปนขอมลสนบสนนการตดสนใจในระดบนโยบายของประเทศ

ขอมลการประเมนในระดบตาง ๆ ขางตน เปนประโยชนตอสถานศกษาในการตรวจสอบทบทวนพฒนาคณภาพผเรยน ถอเปนภาระความรบผดชอบของสถานศกษาทจะตองจดระบบดแลชวยเหลอ ปรบปรงแกไข สงเสรมสนบสนนเพอใหผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพบนพนฐานความแตกตางระหวางบคคลทจาแนกตามสภาพปญหาและความตองการ ไดแก กลมผเรยนทวไป กลมผเรยนทมความสามารถพเศษ กลมผเรยนทมผลสมฤทธทางการเรยนตา กลมผเรยนทมปญหาดานวนยและพฤตกรรม กลมผเรยนทปฏเสธโรงเรยน กลมผเรยนทมปญหาทางเศรษฐกจและสงคม กลมพการทางรางกายและสตปญญา เปนตน ขอมลจากการประเมนจงเปนหวใจของสถานศกษาในการดาเนนการชวยเหลอผเรยนไดทนทวงท ปดโอกาสใหผเรยนไดรบการพฒนาและประสบความสาเรจในการเรยน สถานศกษาในฐานะผรบผดชอบจดการศกษา จะตองจดทาระเบยบวาดวยการวดและประเมนผลการเรยนของสถานศกษาใหสอดคลองและเปนไปตามหลกเกณฑและแนวปฏบตทเปนขอกาหนดของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน เพอใหบคลากรทเกยวของทกฝายถอปฏบตรวมกน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 63

UTQ online e-Training Course ใบความรท 3.2

เรอง “จดเนนและสมรรถนะของผเรยน”

สมรรถนะส าคญของผเรยน ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะสาคญ 5 ประการ ดงน

1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร ทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคด อยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม 4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการนากระบวนการตาง ๆ ไปใชใน การดาเนนชวตประจาวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การทางาน และการอยรวมกนในสงคมดวยการ สรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอก และใช เทคโนโลยดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม ในดานการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหาอยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 64

สมรรถนะสาคญของผเรยน กจกรรม 1. ความสามารถในการสอสาร

- รบสารดวยการอาน เชน อานหนงสอตามความสนใจ อานบทความ อานนทาน อานขาวและเหตการณประจาวน อานเรองสน ฯลฯ - รบสารดวยการฟง เชน ฟงเพลง ฟงเสยงตางๆ ฯลฯ - รบสารดวยการด เชน ดสอภาพ สอวดทศนคลปวดโอ สอโฆษณาทางโทรทศน ฯลฯ - สงสารดวยการพด เชน พดแสดงความคดเหน พดแสดงความรสกจากเรองทฟงและด พดโนมนาวใจ พดอภปราย พดโตวาท พดรายงานการศกษาคนควา ฯลฯ - สงสารดวยการเขยน เชน เขยนบรรยายเกยวกบลกษณะของคน สตว สงของ สถานท เขยนบนทกประจาวน เขยนจดหมาย เขยนเรองตามจนตนาการ เขยนเรยงความ เขยนแผนภาพโครงเรอง เขยนแผนภาพความคด เขยนยอความจากเรองทอาน เขยนรายงาน เขยนวเคราะหวจารณและแสดงความร ความคดเหน ฯลฯ - กระบวนการเรยนรทกษะการอาน การคด และการเขยน

๒. ความสามารถในการคด - กจกรรมสรางคาใหม - กจกรรมแสดงความคดเหนจากวรรณคดหรอสงทอานและสอตางๆ เชน สอวดทศน สอโฆษณาทางโทรทศน - การวเคราะหคณคาและขอคดจากวรรณคดหรอเรองทอาน - กจกรรมตอบปญหาโดยใชคาถามกระตนการคด - กจกรรมเลานทานโดยนทานเรองเกาเอามาเลาใหม ฯลฯ

๓. ความสามารถในการแกปญหา

- การกาหนดสถานการณตางๆ แลวใหนกเรยนคดแกปญหา - กจกรรมแสดงบทบาทสมมต - กจกรรมเกม - กจกรรมตอบคาถาม

๔. ความสามารถในการใชทกษะชวต

- กจกรรมกลม (ทกษะการทางานรวมกบผอน) - กจกรรมทสงเสรมความสามารถดานความเปนผนา เชน การเปนพธกร การเปนหวหนากลม - กจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนเหนความสาคญของภาษาไทย และ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 65

สมรรถนะสาคญของผเรยน กจกรรม ความสาคญของการอานสามารถนาทกษะทางภาษาไทยไปปรบใชในชวตประจาวนได เชน กจกรรมวนภาษาไทยแหงชาต กจกรรมวนสนทรภ ใหนกเรยนอานหนงสอตามความสนใจ ฯลฯ

๕. ความสามารถในการใชเทคโนโลย

- กจกรรมทใหนกเรยนไดใชเทคโนโลยในการศกษาคนควา เชน ทารายงานหรอโครงงานทางภาษาไทย การใชโปรมแกรม Power point นาเสนอขอมล หรอการสบคนขอมลทาง Internet

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 66

UTQ online e-Training Course ใบความรท 3.3

เรอง “พหปญญาและแนวทางการจดกจกรรมการเรยนร”

พฒนาศกยภาพเพอสรางความเปนอจฉรยะ

เราเคยคดถงตนเองบางไหมวา “เรากเปนอจฉรยบคคลกบเขาคนหนง ” ไมตองเคอะเขนหรอเอยงอายหรอกทแอบคดเชนนน ในโลกสมยใหมเขาเชอกนวาระดบความสามารถทางสมองของมนษยนนมการเปลยนแปลงได และยงเชอกนอกวาเราทเปนมนษยมเซลสมองเทากบ ไอนสไตน ดงนนไอนสไตนฉลาดไดเทาไร เรากฉลาดไดเทานน ถาเชอขอความขางตน กคงมคาถามวา “แลวจะทาอยางไรละจงจะเปนคนฉลาดเชนเดยวก บไอนสไตน ” คาตอบกคอ เราควรจะฝนวา “เราจะเปนคนทพฒนาตนเองใหเตมศกยภาพทมอยในตวเราทกดาน และพยายามอยางทสดทจะทาใหสาเรจ ” ดกวาทจะฝนวาเราจะเปนจะเหมอน หรอจะเทากบไอนสไตน ค าวาศกยภาพ คออะไร สรางและพฒนาไดอยางไร แตเดมเราเชอกนวา มนษยเรามความสามารถดานภาษา และดานคณตศาสตรวทยาศาสตรเทานน จงจดการศกษาเปน 2 สาย ไดแกสายวทยและสายศลป เปนอยางนมาชานานโดยไมสนใจคนทเลนดนตร กฬาเกง ไมสนใจคนทเรยนรเขาใจและปรบตวเขากบผอนไดด แตปจจบนน ดร. โฮเวรด การดเนอร (Howard Gardner) แหงมหาวทยาลยฮารวารด ผเปนเจาของทฤษฎพหปญญา ( Multiple Intelligences) กลาวไววา “อจฉรยภาพของมนษยมอยางนอย 8 ประการ” มอะไรบางเดยวเราคอยกลาวถงกน ถาเราคดอยากเปนคนเกงทพฒนาอจฉรยภาพใหครบทกดาน เราควรจะเรมตนทวธคดเปนอนดบแรก จากทเคยเชอวา เราไมใชคนเกง เราไมถนด ไมมความสามารถ หรอเราเกงเฉพาะดานใดดานหนงเทานน เราควรเปลยนความคดใหมวา เราเกดมาพรอมกบอจฉรยภาพมากมายหลายประการ สงเหลานนซกซอนอยในตวเรา และเรากไมเคยคดจะคนหา เราจงไมพบกบมน นบจากน ไปเราจะคนหาตวตนและความสามารถเหลานน พรอมกบฝกฝนพฒนามนขนมาใหปรากฏและเราจะไดใชอจฉรยภาพเหลานนใหคมคา

ประการตอมาเราตองบรหารจดการเวลาใหด สวนมากเราทากจกรรมในชวตประจาวนตามความเคยชน เราไมยอมออกนอกกรอบ พอคดจะทาอะไรใหมๆเรามกอางวา “ไมมเวลา”เพอใหคาวา ไมมเวลาเปนเกราะปองกนตวเรา จะไดปฏเสธการเรมตนสงใหมๆ ของชวต เราจงไมมโอกาสคนพบอจฉรยภาพในตวเราสกท ขอแนะนาวาเราอยามวมาหาเวลาวางกนเลย สกาหนดเวลาเพอจะทาสงนนสงนใหชดเจนลงตว

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 67

กนไปเลยจะดกวา (You do not find time, but you have to make time) เพราะเรามเวลาเสมอสาหรบสงทสาคญในชวตของเรา

เมอเราเรมปรบความคดและจดสรรเวลาไดแลว เรามาเรมรจกกบอจฉรยภาพของมนษยทง 8 ประการ กนไดแลว

1. อจฉรยภาพดานภาษาและการสอสาร คอคนททาตวเปนนายของภาษา สามารถใชภาษาไดอยางทใจตองการ ภาษาเปนเครองมอของการตดตอสอสารและการเรยนร หากเราใชภาษาไดดเรายอมมโอกาสประสบความสาเรจสง มอาชพหลากหลายทตองการคนทมทกษะทางภาษาสงใหเราเลอก เชน นกประชาสมพนธ นกการทตนกกลอน นกเขยน ครอาจารย นกกฎหมาย เปนตน คนทมความสามารถดานภาษาเปนคนชางสงเกต บางคนสามารถใชภาษาไดหลายภาษา ทาใหเรยนรไดมากปรบตวไดด กลายเปนคนทมเสนหนารกนาคบหา

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานภาษาหรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ พกหนงสอตดตว แวะรานหนงสอ ฟงเพลงไดไมจากดภาษา ฟงเพลงใหมแลวจาเนอรองไดรวดเรว ชอบฟงรายการวทย อานเรองแลวสรปเรองไดด สขกบการสนทนาแมกบคนตางภาษา เขยนบนทกประจาวน จดบนทกขอมลทพบเหนพรอม

ขอสงเกต สะกดคาไดถกตอง

เลน/คดมขตลกทางภาษา เขาใจศพทเทคนคทางวชาชพอนๆ ชอบคยกบเพอน จาชอคนชอเฉพาะของสงของ สถานทได

แมน สนกกบการเลนเกมทางภาษา มความสามารถดานการพดในระดบด มความสามารถดานการอานในระดบ

ด มความสามารถดานการเขยน/การจดโนต

ตางๆ 2. อจฉรยภาพดานรางกายและการเคลอนไหว คอคนทสมองทางานเรวและทรงพลงเปนพเศษเมอ

ไดเลน ไดออกกาลง ไดเตนรวมทงการบงคบเครองยนตกลไกตางๆ เรยกงายๆวา เปนคนทใชรางกายในการเรยนร อจฉรยภาพดานรางกายดอยางไร ดตรงทการเคลอนไหวชวยใหสมองของเราดขน เพราะสมองและรางกายของเราเปนสงเดยวกน สมองสงใหสารเคมหลงออกมาในรางกาย รางกายสงขอมลจากสภาพแวดลอมใหสมอง กายกบสมองจงเปรยบเหมอนแฝดสยาม เมอเรามความสข สมองจะหลงสารสขออกมา และถาเราไดเรยนรสงใหมๆสมองจะหลงสารเคมแหงการเรยนรออกมา สารตวนทาใหเราสดชน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 68

รสกเตมตนเหมอนมความหวงเพมขน สขภาพจตจะดขน และถาเราเคลอนไหวออกกาลงกายเปนประจา ทงสมองและสขภาพจตของเรากจะดขนเปนลาดบ คนทจะฝกอจฉรยภาพดานรางกายตองฝกการยนการนงใหหลงตรง จะชวยทาใหเราพรอมตอการเคลอนไหว อวยวะภายในไมถกบบ การหายใจจะดขน ออกซเจนจะไปเลยงสมองไดมากขน ทาใหมองของเรามพลงสามารถคดไดมากขนตามไปดวย พฒนากลามเนอใหแขงแรง หายใจถกตอง กนอาหารครบและถกสดสวน หมนออกกาลงการและอยาลมบรหารสมอง

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานรางกายและการเคลอนไหวหรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ ชอบเลนกฬา สนกกบการเตนรา ชอบเขารวมกจกรรมทางการแสดง ทางานฝมอหรองานประดษฐ ชอบนงกระดกเทา เคาะโตะ ฯลฯ รกการผจญภย พมพดดคลอง ชอบลอเลยนทาทางคนอน ลายมอสวย ใชภาษาทาทางในการสอสารไดด สนกกบการเลนเกมทมการ

เคลอนไหว อยนงนานไมได

ชอบเดน วง ขจกรยาน ชอบทางานทใชแรง 3. อจฉรยภาพทางดานมตสมพนธและการจนตภาพ คอคนทจาแมน มองหรออานอะไรจะเหน

เปนภาพตงแตตนจนจบ เชน ไมเคล แอนเจโล ทสลกภาพเดวดไดสวยงาม เมอถามวาเขาวางแผนอยางไร เขาตอบวา “ผมไดหนออนมากอนหนงแลวผมกเหนเดวดอยในนน” คนทสรางแผนภาพขอมลไวในสมองและหากมขอมลจานวนมากและซบซอนเขากสามารถแบงแยกจดหมวดหม จดระบบและนาเสนอใหคนอนเขาใจไดงายๆ คนทมอจฉรยภาพทางดานมตสมพนธและการจนตภาพ มกจะมอาชพเปนสถาปนก นกประดษฐนกสรางสรรคผลงานใหมๆ เชน นกออกแบบงานตางๆ หากนาความสามารถดานนมาใชในชวตประจาวน คนเหลานจะจดหองไดสวยงามไดประโยชนใชสอยอยางลงตว แกะสลกพชผกผลไมไดสวยงาม จดดอกไมไดสวยงามในรปแบบทไมเหมอนใคร ใชมอ นวไดคลอง

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 69

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานมตสมพนธและการจนตภาพหรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ ชอบวาดรป จาหนาคนไดแมนและรวดเรว จาไดแมน

กวาจาชอ แมนยาเรองเสนทาง จดกระเปาเดนทางไดเปนระเบยบเรยบรอย จดบานหรอโตะทางานไดเปนระเบยบ นกภาพในสองไดแจมชด ประกอบหรอรออปกรณตางๆได

มากมาย อานหนงสอแลวชอบขดเนนขอความ

ฟงประชมไปวาดรปไปดวย ชอบชมภาพยนตร ชอบดแฟชน/งานออกแบบตาม

นตยสาร ชอบจดดอกไมหรอจดสวน

อานแผนทไดคลอง ชอบถายภาพ สนกกบการตอเลโก/จกซอว ชอบเลนเกมปรศนาทเกยวกบภาพหาทาง

ออกจากเขาวงกต 4. อจฉรยภาพทางดานตรรกะและคณตศาสตร คนกลมนเปนคนชางสงสย ชอบสบคนขอมล

สามารถสรปความคดรวบยอดทางคณตศาสตรวทยาศาสตร ออกมาไดชดเจนและเปนเหตเปนผล เราใชทกษะดานตรรกะและคณตศาสตรในชวตประจาวนโดยทเราไมรตว เชนการขบรถ การเลอกซอสงของ การบรหารเวลา การบรหารเงน การเปนนกวจย เปนตน หากเราออนหดดานตรรกและคณศาสตรมากอน เราอาจเรมตนพฒนาตนเองโดยพฒนาทกษะการทางานทเกยวของกบตวเลข ขอมลเชงสถต ฝกทา Mind Maps เปนตน

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานตรรกะและคณตศาสตรหรอไม ตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ คดเลขในใจไดรวดเรว สนกกบการคานวณคาใชจาย/วางแผน

การเงน จาเบอรโทรศพทหรอหมายเลขรถ

ประจาทางแมน คาดคะเนนาหนก สวนสง ระยะทาง

คอนขางถกตอง ชอบวางแผนกอนลงมอปฏบต ชอบกจกรรมทดลองหรอกจกรรม

วทยาศาสตร

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 70

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ สรปแนวคดหรอจาแนกความเหมอน

ความตางของเหตการณไดด พยากรณ/คาดเดาเหตการณตามหลกเหตและ

ผลไดแมน ชอบจดหมวดหมและขาวของ

เครองใชโดยมเกณฑการจดทชดเจน ชอบประดษฐหรอสรางสรรคเครองมอมา

ชวยแกปญหาหรอสถานการณ เชนเลนเกมทมการวางแผน เชน

หมากรก

5. อจฉรยภาพทางดานการเขาใจตนเอง คนกลมนชอบการอยนงๆกบตวเอง มองและทาความ

เขาใจกบความคดของตนเอง มความสขกบการคดไปคดมา ถามตอบตวเองอยเนองๆ เชน เราเกดมาทาไม เราจะเรยนอะไรด อาชพไหนจะเหมาะสมกบเรามากทสด ตายแลวไปไหน เปนตน สรปวาเปนคนทสามารถทาความรจกและเขาใจตนเอง เขาใจถง การมชวตอยและการเปนมนษย นอกจากนยงมความสามารถในการรอารมณตนเอง ภาคภมใจในตนเอง และหากมความทกขกปลอบใจตนเองได มความมงมนในการทางานโดยไมตองพงพาผอน สามารถอยตามลาพงได

คนทมความเปนอจฉรยภาพทางดานการเขาใจตนเอง เปนคนทฉลาดทางอารมณ ปรบตวไดด มเพอนมาก มปฏสมพนธททาใหทกฝายมความสข คนเหลานมกไดรบเลอกใหเปนตวแทน เปนหวหนา แมวาจะไมเกงเรองการทางาน เพราะเขาจะรวมคนเกงมาชวยงานไดมากทสด ตรงขามกบคนทเกงทกเรองแตไมรอยเรองเดยวคอ ชวตตวเอง ทเปนคนทนาสงสารทสด

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานการเขาใจตนเอง หรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ ชอบทางานใหเสรจดวยฝมอตวเอง มนใจในตนเอง ยนยนความคดของตน วาดฝนถงอนาคตของตนเองไดชดเจน อยคนเดยวไดอยางสบายใจ ชอบวางแผนหรอตงเปาหมายชวต อธบายวธคดหรอเหตผลในการ

ตดสนใจของตนเองไดชดเจน ใสใจในการดแลสขภาพรางกายและจตใจ

ของตนเอง รวมทงการหาทางแกไข กลาปฏเสธในเรองทไมชอบ รวาตวเองถนด/ไมถนดในเรองใด ชอบเขยนเกยวกบความคด/ความรสก

ของตนเอง เวลาเครยดจะมเทคนคททาใหตนเองผอน

คลายละสบายใจ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 71

6. อจฉรยภาพทางดานมนษยสมพนธและการเขาใจผอน คนกลมนจะมความสขสดชน สดใสเมอไดเจอะเจอพบปะผคน สามารถพดคยไดอยางสนกสนาน โนมนาวจตใจคนใหเหนคลอยตามหรอเปลยนความคดดวยความเตมใจ คนทมอจฉรยภาพดานนชวยใหชวตมความสข กาวหนาในหนาทการงาน มความสขในชวตสมรส เปนเดกทผใหญรกและเอนด เปนผใหญทเดกเคารพนบถอบางคนมบคลกภาพนารก สบายๆ บางคนมบคลกภาพดหนกแนนนาเชอถอ คนกลมนเปนนกฟงทดและนาขอมลจากการฟงมาปรบกระบวนยทธ หรอตดสนใจเพอผลทดกวาเดม

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานมนษยสมพนธและการเขาใจผอน หรอไม ใหตรวจสอบจาก

ขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ มเพอหลายกลม กลมละหลายคน สนทนากบผอนไดเปนเวลานานๆ เพอนๆวางใจมกจะมาขอความคดเหน ชอบนงดผคน ทกทายผอนกอน เปดโอกาสใหผอนพดคยดวยเสมอ สามารถทาใหผอนสบายใจได สงเกตอารมณของผอนไดรวดเรว ชอบใหความชวยเหลอผอน ทาใหผอนคลอยตามได เขาใจความรสกของผอนในเหตการณ

ตางๆ ชอบทางานกลม

ชอบงานอาสาสมคร มกเปนผวางแผนกจกรรมสาหรบสมาชกกลม

7. อจฉรยภาพทางดานการเขาใจธรรมชาต เคยไดยนเรองพรานปาไหม เขานนแหละทเปน

ตวอยางของคนทเขาใจธรรมชาต สามารถใชอปกรณมาทาเสยงเรยกกบใหขนมาขากรหรอทซอน สามารถเลอกเหยอตกปลาไดเหมาะกบชนดของปลา เปนคนตนคดในการใชพชสมนไพรทงดานทใชเปนยา หรอเปนสารพษ ในอดตอจฉรยภาพดานนมอยในตวมนษยเพอการดารงชพและการอยรอด แตในปจจบนอจฉรยภาพดานนจะถกลดบทบาทใหแคบลง เหลอความสาคญเฉพาะกลมคนททางานดานเกษตรและวทยาศาสตร ทงทความเปนจรงสมองของเราไดรบการออกแบบมาใหชอบธรรมชาต สงเกตจากการทเราไปทองเทยวเดนปาฝาทะเลหรอปนเขาชมนกชมไม เราจะรสกดๆกบธรรมชาตและรบรถงความรสกวาธรรมชาตใหความสขแกเรา คณคาของอจฉรยภาพดานนจะชวยใหเรามองสรรพสงแบบองครวม เชนเมอจะทงเศษกระดาษสกชนหนง เราจะเหนขนตอนของการเปนกระดาษแผนนนวา กวาจะเปนกระดาษแผนนไดมนมทมายาวนานมาก นบตงแตกวาจะปลกตนไม เหนความเตบโต เหนกระบวนผลต พลงงานทใช นาเสย ระบบนเวศน ฯลฯ คนทเหนอยางนไดจะเขาใจถงการทเราเปนสวนหนงของ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 72

ธรรมชาต ทมการเปลยนแปลงตลอดเวลา แสดงใหเหนการเขาถงธรรมะของพระพทธเจาอนไดแก ไตรลกษณ (อนจจง ทกขง อนตตา) และตวตนทแทจรงของคนคนนนจะนงและลก มความใสสวาง มปญญาทชดเจนและมชวตทเรยบงาย

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานการเขาใจธรรมชาตหรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน

ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ ชอบทองเทยวตามแหลงธรรมชาต คาดเดาสภาพอากาศในแตละวนได รกสตวเลนกบสตวเลยงไดนานๆ มกไดกลน ดน แดด ฝน รจกชนดของตนไมมากมาย ปลกตนไมไดงอกงาม อยนอกหองปรบอากาศได เอาตวรอดในสถานการณตางๆได ชอบใชผลตภณฑจากวสดธรรมชาต ใสใจรายละเอยดสภาพแวดลอมของสถานท ชอบดนก ดวงดาว สายนา กอนเมฆ

ฯลฯ สนใจการปรงอาหาร

สนใจและชอบงานปนดน หลอโลหะ ฯลฯ 8. อจฉรยภาพทางดานดนตรและจงหวะ เปนคนทรกเสยงเพลง รกดนตร สามารถฟงและแยก

เสยงตวโนต จบจงหวะไดชดเจน รองเพลงไมเพยน แตงเพลงเกง อจฉรยภาพดานนเปนพรสรรคของคนมากกวาเปนพรแสวง

อจฉรยภาพดานดนตรชวยใหคนจาแมน เพราะความสามารถดานนมลกษณะพเศษทชวยจดระบบคลนสมองใหผอนคลายและเหมาะกบการเรยนร สวนคนทไมมพรสวรรคในดานนแสดงใหเหนไดชดเจนวา รองเพลงเพยน ครอมจงหวะ แมจะฝกฝนอยางไรกทาใหดไดยาก แตถาเชอวาอจฉรยะสรางได กตองทาได เพยงแตตองใชเวลาและความอดทนเขาชวยมากกวาคนอนๆ ทงยงตองทาซ าๆ ทาบอยๆเพอใหเสนใยสมองใหมทเรยนรเรองดนตรนแขงแรงขน แนวทางการฝกและพฒนาดวยตนเองอาจเรมตนจากการฝกฟงใหละเอยด ฝกหใหจาแนกเสยง พฒนาการจบจงหวะจากเสยงตางๆทรายรอบตวเรา เชนเสยงเครองจกรเครองยนต เสยงสายลมพด เสยงนกรอง เสยงของตก

กระจกแตก ฯลฯ ฝกฟงเพลงทมแนวเพลงตางจากเพลงทเราชอบ ตองยอมรบวาการฝกรองเพลงใหเกงกเหมอนการฝกเลนกฬา ดงเชนในโฆษณาทวา ตองฝกจนกลามเนอแขนจ าวงสวงได

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 73

อยากรวาเรามอจฉรยภาพทางดานดนตรและจงหวะเคลอนไหวหรอไม ใหตรวจสอบจากขอมลตอไปน ม/ไมม รายการ ม/ไมม รายการ ฮมเพลงหรอรองเพลงเสมอๆ ชอบรองเพลง/เพลงคาราโอเกะ ชอบฟงเพลงหรอชมคอนเสรต เลนดนตรได ชอบทาจงหวะ เชนเคาะโตะ ตบเทา แยกเสยงดนตร/บอกชนดของเครองดนตร

ไดจากการฟงเสยงดนตร ชอบดดแปลงเนอเพลง / จาเพลงเกาๆ

ได รบรถงสรรพเสยงในธรรมชาต

พมพดดเปนจงหวะ ชอบบทรอยกรอง/ทานองเสนาะ เมอเรยนรกบความมหศจรรยของความสามารถทางสมองของมนษยและไดตรวจสอบตนเองแลว

มความคดเหนตอตนเองอยางไรบาง พรอมหรอยงทจะนาความรเหลานไปปรบใชเพอพฒนาตน ขอใหเชอ หรอพยายามทาใจใหเชอเถอะวา เรามความสามารถซอนอยมากมาย บางอยางเปนพรสวรรค บางอยางเปนพรแสวง เกดมาเปนมนษยกบเขาแลวในชาตน อยาใหเสยชาตเกด ทานป.อ. ปยตโต กลาวไววา “ธรรมชาตของมนษยกคอตองฝก ตองศกษา และมนษยนนเปนสตวโลกทฝกไดจรง” ดงนนเราจะตองศกษาฝกฝนพฒนาตวเองใหดขน เจรญขน จะไดมชวตทดงาม มความสขเปนอสระและอยรวมกนไดอยางมสนตสขในสงคมและในโลก

รศ.สมปต ตญตรยรตน เรยบเรยงจาก 1. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต) เลาเรยน-ทางานกนไป ชวตไดอะไร พมพครงท 20 บรษทพมพเสวย จากด 2550 2. วนษา เรซ อจฉรยะสรางได โรงพมพไทยยเนยนกราฟฟกส กนยายน 2550

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 74

UTQ online e-Training Course ใบความรท 3.4

เรอง “การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ”

สถานการณปจจบนของสงคมไทยสงผลใหเกดการเปลยนแปลงดานตาง ๆ อยางรวดเรว ทงดานเศรษฐกจ สงคม การเมองวฒนธรรมและสงแวดลอม เปาหมายของการจดการศกษาจงตองมงสราง “คน” หรอ “ผเรยน” ซงเปนผลผลตโดยตรง ใหมคณลกษณะและความสามารถในการพฒนาตนเองและสงคม การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญเปนแนวคดทสามารถสรางและพฒนาผเรยนใหเกดคณลกษณะตามทสงคมตองการ เนองจากเปนการจดการเรยนรทใหความส าคญกบผเรยนสงเสรมใหผเรยนรดวยตนเอง ไดเรยนเรองทสอดคลองกบความสามารถความตองการและพฒนาตามศกยภาพของตน การจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตมฉบบท 2 พ.ศ. 2545 (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2545) เปนกฎหมายทครทกคนจะตองยดเปนหลกในการจดการเรยนร พระราชบญญตฉบบนระบความมงหมายและหลกการไวในมาตรา 6 วา “การจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบคนอนไดอยางมความสข ” นยแหงพระราชบญญตฉบบนใหครตองน ามาพจารณาวา จะจดการเรยนรอยางไร จงจะตอบสนองตอหลกการดงกลาว และจะบรณาการคณธรรมจรยธรรมในการสอนไดอยางไรบาง นอกจากนพระราชบญญตฯ ฉบบน ยงไดก าหนดแนวการจดการศกษาไวในมาตรา 22 วา “การจดการศกษาตองยดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได และถอวาผเรยนมความส าคญทสด กระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมศกยภาพ” และก าหนดสาระการเรยนรทจะตองจดใหผเรยนในมาตรา 23 วา “ตองเนนความส าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนรและบรณาการ ” จากมาตราดงกลาว ครจงตองตระหนกวา ถายดหลกวาผเรยนทกคนมความสามารถเรยนรและพฒนาตนเองได กระบวนการจดการเรยนรจะตองปรบเปลยนไปจากเดม และเมอ “ผเรยนมความส าคญทสด ” ครกตองเหนความส าคญของผเรยนและชวยใหผเรยนรไดอยางดทสด โดยเลอกสรรสาระการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยนและปรบเปลยนบทบาทจากผบรรยายเปนผจดกระบวนการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเตมศกยภาพ ซง มาตราท 24 ก าหนดแนวทางการจดกระบวนการเรยนรไวดงน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 75

1. จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล

2. ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา

3. จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง

4. จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวน สมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา

5. สงเสรมสนบสนนผสอนใหสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอม สอการเรยนและอ านวยความสะดวกเพอใหผเกดการเรยนรและมความรอบร รวมทงสามารถใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกน จากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตาง ๆ

6. จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลาทกสถานท มการประสานความรวมมอกบบดา มารดา ผปกครองและบคคลในชมชนทกฝาย เพอรวมกนพฒนาผเรยนตามศกยภาพ

เพอใหสอดคลองกบมาตราท 6 ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ทเนนความเปนมนษยทสมบรณ ทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมและวฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบคนอนไดอยางมความสข ครจะตองมวธการทจะสงเสรมใหผเรยนเกดพหปญญา พหปญญา (multiple intelligences หรอ MI) เปนทฤษฎเกยวกบการเรยนรและสตปญญา ผก าหนดทฤษฎนคอ การดเนอร (Howard Gardner) นกจตวทยาแหงมหาวทยาลยฮาวารด สหรฐอเมรกา การดเนอรไดศกษาศกยภาพและความถนดของคน โดยการผสมผสานศาสตรดานการศกษา สมองและจตวทยาพฒนาการ ทฤษฎนเปนพนฐานน าไปสการปฏรปการศกษาทกระดบในประเทศ การเนอรเชอวา สตปญญาคอความสามารถทางชวภาพทแตละคนแสดงออกมา เกดจากการผสมผสานระหวางพนธกรรมกบสงแวดลอม คนเรามสตปญญาอยางนอย 7 ดาน ไดแก ดานภาษา (verbal / linguistic) ดานตรรกะ/ดานคณตศาสตร (logic / mathematical) ดานมตสมพนธ/ศลปะ (visual / spatial) ดานความถนดทางรางกายและการเคลอนไหว (bodily / kinesthetic) ดานดนตร/จงหวะ (music / rhythmic) ดานมนษยสมพนธ (interpersonal) และดานความเขาใจตนเอง (intrapersonal) สตปญญาแตละดานขนอยกบความสามารถของแตละคนและแสดงออกมาในรปแบบตาง ๆ ตอมาในป ค.ศ. 1988 การดเนอร ไดเพมปญญาดานท 8 คอ ดานธรรมชาตและสงแวดลอม (naturalist) และในป ค.ศ. 1999 การดเนอรไดเสนอแนะปญญาดานท 9 คอ ดานความเขาใจชวต (existential)

การดเนอร อธบายลกษณะพหปญญาวา ทกคนมปญญาครบทกดาน มากบางนอยบางตางกนไป บางคนอาจจะมปญญาทกดานสงมาก แตบางคนอาจจะมเพยงหนงหรอสองดานเทานนทสงมาก สวนดานอน ๆ ไมสงนก ทกคนสามารถพฒนาปญหาแตละดานใหสงขนได ถามการใหก าลงใจและฝกฝน มสภาพแวดลอม

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 76

ทเหมาะสม ปญญาดานตาง ๆ สามารถท างานรวมกนได เชน ในการประกอบอาหาร ตองสามารถอานวธท า (ดานภาษา) คดค านวณปรมาณของสวนผสม (ดานคณตศาสตร) เมอประกอบอาหารเสรจ กท าใหสมาชกทกคนในบานพอใจ (ดานมนษยสมพนธ) และตนเองมความสข (ดานการเขาใจตนเอง) เปนตน การแบงประเภทของปญญา เปนเพยงการอธบายลกษณะของปญญาแตละดาน เพอน าลกษณะเฉพาะมาศกษาและหาแนวทางพฒนาใหเหมาะสม อยางไรกตาม ปญญาแตละดานสามารถแสดงออกไดหลายทาง เชน คนทอานหนงสอชา กไมไดหมายความวาไมมปญญาดานภาษา เพราะอาจจะแสดงปญญาทางภาษาโดยการเลานทานและเลาเรอง หรอเขยนอธบายเรองทอาน ความหมายของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ แนวคดการจดการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญมรากฐานมาจากนกปรชญา สาขาปฏบตนยม (Pragmatism) โดยนกปรชญาคนส าคญ คอ Jean Jacques Roussau และ John Locke ตอมาไดขยายแนวคดไปสปรชญาการศกษาสาขาพพฒนนยม (Progressivism) โดย Froebel, Pestalozzi, Kilpatrick (Darling, 1994; Felder, 2004) บคคลส าคญทท าใหแนวคดนเปนทยอมรบอยางแพรหลาย คอ John Dewey (1963) ซงเปนผบกเบกแนวคดเรองการเรยนรจากการปฏบต (learning by doing) แนวคดนไดรบการพสจนวาสามารถพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะทตองการอยางไดผล ซงทวโลกยอมรบแนวคดนมานานแลว การจดการเรยนรโดยเนนใหผเรยนปฏบตจรงเปนการเปลยนบทบาททางการเรยนรของผเรยนจากการเปนฝายเรยนรแบบรบขอมล (passive learning) มาเปนการเรยนรโดยการจดท าระท ากบขอมล (active learning) การเปลยนแปลงครงนจงเปนจดเรมตนของการจดการเรยนรทเนนบทบาทของผเรยน ตอมา Carl R. Rogers ไดรเรมใชค าวา child – centered เปนครงแรก ในหนงสอ Freedom to Learn โดยมความเชอวาผเรยนควรมอสระและความสขในการเรยนร ผเรยนแตละคนมคณคาและสามารถพฒนาไดตามศกยภาพของตน ผสอนมหนาทสงเสรมความคดของผเรยนและอ านวยความสะดวกใหผเรยนไดพฒนาศกยภาพนนอยางเตมท ทงน ไดมการขยายถอยค าทแสดงแนวคดทางการสอนลกษณะน คอ student – centered และ learner – centered รง แกวแดง (อางถงใน ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2542) กลาววา การปฏวตการศกษาทส าคญทสด คอ การปฏวตมมมองทมตอผเรยน ผเรยน คอ คนทมสมอง มสตปญญา มความตองการทจะเรยน เปนมนษยทประเสรฐและมศกดศร คอ บคคลทเปนทรกของเรา คอ อนาคตของชาต ความสามารถในการแขงขนกบสงคมโลกของประเทศไทยขนอยกบผเรยนในวนน และผเรยน คอ ลกคาของครและสถานศกษา เปนผมสสทธไดรบบรการทางการศกษาทมคณภาพ สอดคลองกบความตองการและความถนดของแตละคน เมอพจารณาความหมายของถอยค า จะเหนวาการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ หมายถง การจดการเรยนรทเนนประโยชนของผเรยนเปนหลก เพราะหากเราเหนความส าคญของใครกตาม กจะตองใหความรก ความปรารถนาดและเปนคณคาของผนนเสมอ ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2542) อธบายวา การจดการเรยนรลกษณะนมความหมาย 2 ดาน คอ ความหมายดานผเรยน หมายถง กระบวนการ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 77

เรยนรทผเรยนมสวนรวม เนนการปฏบตจรง การพฒนา กระบวนการคด การมอสระในการเรยนรตามความถนดและความสนใจดวยวธการและแหลงเรยนรทหลากหลาย สามารถน าความรและประสบการณไปใชได ความหมายดานผจด หมายถง กระบวนการจดการเรยนรทค านงถงความแตกตางระหวางบคคล การเนนประโยชนสงสดของผเรยนเปนส าคญ การเคารพในศกดศรสทธของผเรยน โดยมการวางแผนการจดประสบการณการเรยนรอยางเปนระบบ วลลภา เทพหสดน ณ อยธยา (2553) อธบายวา การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญ หมายถง การถายทอดวทยาการโดยค านงถงผเรยนเปนประเดนหลกในการวางแผน การด าเนนการและการประเมนการเรยนการสอน การสอนดงกลาว ผสอนตองใชวธการผเรยนไดเรยนรจากแหงความรทหลากหลาย เพอใหผเรยนเรยนรตามศกยภาพของแตละคน เพอใหเกดการพฒนาสตปญญา การมปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน การมคณธรรม จรยธรรม การท างานรวมกนและการน าเสนอความรอยางเปนระบบ โดยมผสอนเปนผจดการกบการเรยนรของผเรยนใหเปนไปตามหลกสตร เมอพจารณาเปรยบเทยบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญกบการจดการเรยนรแบบเดม สามารถสรปความแตกตางไดดงตอไปน

ประเดน การจดการเรยนรแบบเดม การจดการเรยนรทเนนผเรยน เปนส าคญ

1. จดเนน เนอหา เนอหา/กระบวนการ 2. การพฒนาประสบการณ สตปญญา รางกาย อารมณ ปญญา

สงคม/รจกตนเอง คานยม ความเชอ

3. บทบาทผเรยน ฟง จด จ า สอบ ลม มสวนรวม มปฏสมพนธ ศกษาคนควา สรป

4. บทบาทคร สอน บอก บรรยาย สง ประเมนผล

อ านวยความสะดวกและ สนบสนนการเรยนร

5. การสอสาร/บรรยากาศ การสอสารทางเดยว บรรยากาศปดกน เนนชองวางระหวางผสอนกบผเรยน

การสอสารสองทาง บรรยากาศผอนคลาย ไมเนนชองวางระหวางผสอนกบผเรยน

6. วธการเรยนร ผเรยนรบความรจากผสอน ผสอนสงเสรมสนบสนนให ผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเอง

7. ผรบผดชอบการเรยนร ผสอน ผเรยน 8. การถายโอนการเรยนร นอย มาก

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 78

ประเดน การจดการเรยนรแบบเดม การจดการเรยนรทเนนผเรยน เปนส าคญ

9. การประเมน เนอหา ผลงานและกระบวนการ มโนทศนทคลาดเคลอนในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ การสอนทเนนผเรยนเปนส าคญไมใชวธการสอน แตเปนปรชญาหรอหลกการสอนทสงเสรมพฒนาการของผเรยน ทงดานการเรยนร การจดการและการพฒนาตนเอง อยางไรกตาม ความเขาใจเรองการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญกยงมความผดพลาดคลาดเคลอนอยหลายประการ แมในตางประเทศกยงพบมโนทศนทคลาดเคลอนเกยวกบแนวคดน เพราะการปฏรปการจดการเรยนรเปนกระบวนการเปลยนแปลงทลกซงมากกวาการเปลยนแปลงทางโครงสราง (Roallis, cited in Delancy, 1999) ตวอยางเชน

1. คามเขาใจผด ความส าเรจของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ อยทการทครผสอนมวธสอนและจดกจกรรมทหลากหลาย เพอใหผเรยนเกดการเรยนร

ความเขาใจทถกตอง ความส าเรจของจดการเรยนรอยทผลการเรยนร ( learning outcomes) ของผเรยนเปนส าคญ ผเรยนทกคนจะตองมผลการเรยนรทสมบรณครบถวนตามมาตรฐานของหลกสตร

2. ความเขาใจผด ครผสอนควรใหอสระแกผเรยน เพราะผเรยนสามารถเรยนรไดเองและรบผดชอบการเรยนรของตนเองได ดงนน จงควรใหผเรยนท ากจกรรมเรยนรตามล าพง โดยท าหนาทเพยงการอ านวยความสะดวกในการจดหาสอหรอแหลงเรยนรเทานน ไมตองสอนสาระการเรยนรหรอเนอหาใดๆ ทงสน

ความเขาใจทถกตอง เนอหาทผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเองไดครผสอนควรท าหนาทเปนพเลยงหรอโคช (coach) ใหค าแนะน าวธการเรยนและแหลงเรยนร ชแนะใหผเรยนเขาใจจดออนจดแขงในการเรยนรของตน ตดตามพฒนาการและใหผลปอนกลบ (feedback) เพอใหผเรยนปรบปรงการเรยนรของตน สวนเนอหาทมความเปนนามธรรมคอนขางสงและเขาใจยาก ครผสอนจะตองสอนเนอหานน โดยเฉพาะสวนส าคญทเปนหลกการหรอแนวคด ทฤษฎ แลวจงใหผเรยนน าความรเชงหลกการ แนวคด ทฤษฎนนไปปฏบต

3. ความเขาใจผด ครผสอนไมควรใชวธสอนแบบบรรยาย เพราะเปนวธสอนทเนนบทบาทของครมากกวาผเรยน

ความเขาใจทถกตอง วธสอนแบบบรรยายยงคงมความส าคญเสมอและใชไดในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ เพราะความรทเปนนามธรรมหรอเขาใจยาก ยงจ าเปนอยางยงทครจะตองมการบรรยายน า เพอใหผเรยนเขาใจแนวคดหรอหลกการ ประเดนทควรสงเกตวาการสอนแบบบรรยายจะท าใหการจดการเรยนรมลกษณะเนนผเรยนเปนส าคญหรอไม อยทการสงเสรมผเรยนเกดกระบวนการคดทงทเปนรายบคคลและกลม ซงมเทคนคตาง ๆ ทจะชวยใหการสอนแบบบรรยายมลกษณะทเนนผเรยนเปนส าคญได

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 79

4. ความเขาใจผด ครผสอนไมควรใหผเรยนทองจ า เพราะไมท าใหผเรยนเกดการพฒนากระบวนการคด

ความเขาใจทถกตอง การทองจ ายงคงมความส าคญในกระบวนการจดการเรยนร โดยเฉพาะการทองจ าสาระส าคญ ซงหากผเรยนจ าไมได กจะไมสงผลตอการพฒนาการคดแตประการใด ประเดนส าคญจงควรเนนการทองจ าอยางเขาใจวาขอมลใดมความส าคญควรจดจ าเพอประโยชนในการเรยนรขนสง ขอมลใดเปนรายละเอยดทไมมความส าคญเทาใดนก กไมจ าเปนตองใสใจทองจ า

5. ความเขาใจผด การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญเปนวธการสอนวธหนงหรอรปแบบการสอน ทครทกคนตองปฏบตตามขนตอนเหมอนกน

ความเขาใจทถกตอง การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญไมใชวธการสอน (teaching method) และไมใชรปแบบการสอน ( teaching model) แตเปนแนวคดทางการสอน (teaching approach) ซงครสามารถเลอกใชวธการสอนหรอรปแบบการสอนตาง ๆ ได โดยพจารณาวาวธการสอนหรอรปแบบการสอนนนตองเนนบทบาทผเรยนมากกวาผสอน นอกจากน ครยงสามารถใชเทคนคการสอนตาง ๆ อยางหลากหลาย เพอชวยสงเสรมกระบวนการคดของผเรยน เชน เทคนคซบซบปรกษา (buzz group) เทคนคระดมสมอง (brain-stroming) เทคนคหมวกความคด 6 แบบ ( six thinking hats) เทคนคการประสานความร (jigsaw) เทคนคการตอบสนองรอบวง (circular response) เปนตน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 80

กจกรรมท 3 ศกษาเอกสารการเรยนรท 2

เอกสารการเรยนรท 2 หลกการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ Lambert and McComb (cited in Delancy, 1999) ไดเสนอหลกการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ดงน

1. ใชวธการสอนทหลากหลาย เหมาะสมกบเวลาและความตองการของผเรยน 2. จดกจกรรมทเหมาะสมกบการเรยนรของผเรยนเปนรายบคคล 3. สงเสรมใหผเรยนรบผดชอบการเรยนรของตน 4. เนนการใชค าถามพฒนาการคดและมอบหมายงานทเนนกระบวนการคดมากกวาการจ าขอมล 5. สงเสรมใหผเรยนพฒนาตนเองอยางตอเนอง

ประเวศ วะส (2542) ไดเสนอแนะกระบวนการทางปญญา 10 ประการ ในการจดการเรยนรทเนน

ผเรยนเปนส าคญ เพอใหสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต สรปไดดงน 1. ฝกสงเกต การฝกสงเกตจะท าใหเกดปญญาและโลกทรรศน 2. ฝกบนทก การบนทกเปนการพฒนาปญญา ควรฝกใหผเรยนจดบนทกโดยก าหนดรายละเอยด

ตามวยของผเรยน 3. ฝกการน าเสนอ ใชในกรณการใหผเรยนท างานกลม การน าเสนอใหรเรองเปนการพฒนาปญญา

ทงของผน าเสนอและกลม 4. ฝกการฟง การฝกฟงท าใหฉลาดขนและน าไปสความเปนพหสต 5. ฝกปจฉา-วปสสนา การฝกถาม-ตอบ เปนการฝกใชเหตผลในการวเคราะห สงเคราะห เพอให

เกดความเขาใจแจมแจงขน 6. ฝกตงสมมตฐานและตงค าถาม เมอผเรยนเรยนรแลว ควรใหผเรยนฝกตงค าถามเกยวกบ

บทเรยน 7. ฝกการคนหาค าตอบ การคนหาค าตอบจะท าใหไดความรเพมขน 8. ฝกการวจย เพอหาค าตอบและคนพบความรใหม 9. ฝกเชอมโยงบรณาการ เพอใหผเรยนเหนภาพรวมของความรทงหมด 10. ฝกการเขยนเรยบเรยงทางวชาการ การเขยนเรยบเรยงทางวชาการท าใหผเรยนศกษาคนควา

ความร เพอหาหลกฐานมาอางอง ท าใหเรยนรไดกวางขวางขน คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร ส านกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต (2543) ไดพฒนาตวบงช

การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนส าคญขน โดยก าหนดตวบงชการเรยนดานการเรยนรของผเรยน 9 ขอ และตวบงชดานการจดการเรยนรของคร 10 ขอ ตวบงชดงกลาวใชเปนหลกการในการจดการเรยนรไดดงน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 81

ตวบงชดานการเรยนรของผเรยน 1. ผเรยนมประสบการณตรงสมพนธกบธรรมชาตและสงแวดลอม 2. ผเรยนฝกปฏบตจนคนพบความถนดและวธการของตนเอง 3. ผเรยนท ากจกรรมการเรยนรโดยการแลกเปลยนกบกลม 4. ผเรยนฝกการคดอยางหลากหลายและสรางสรรคจนตนาการตลอดจนไดแสดงออกอยางชดเจน

และมเหตผล 5. ผเรยนไดรบการเสรมแรงใหคนหาค าตอบ แกปญหา ทงดวยตนเอง และรวมดวยชวยกน 6. ผเรยนไดฝกคนควารวบรวมขอมลและสรางสรรคความรดวยตนเอง 7. ผเรยนไดเลอกท ากจกรรมตามความสามารถความถนดและความสนใจของตนเองอยางม

ความสข 8. ผเรยนฝกตนเองใหมวนยและมความรบผดชอบในการท างาน 9. ผเรยนฝกประเมน ปรบปรงตนเองและยอมรบผอนตลอดจนสนใจใฝหาความรอยางตอเนอง

ตวบงชดานการจดการเรยนรของคร 1. ครเตรยมการสอนทงเนอหาและวธการ 2. ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศทปลกเรา จงใจและเสรมแรงใหผเรยนเกดการเรยนร 3. ครเอาใจใสนกเรยนเปนรายบคคล และแสดงความเมตตาผเรยนอยางทวถง 4. ครจดกจกรรมและสถานการณใหใหผเรยนไดแสดงออกและคดอยางสรางสรรค 5. ครสงเสรมใหผเรยนฝกคดฝกท าและฝกปรบปรงตนเอง 6. ครสงเสรมกจกรรมแลกเปลยนการเรยนรจากกลม พรอมทงสงเกตสวนดและปรบปรงสวนดอย

ของผเรยน 7. ครใชสอการสอนเพอฝกการคด การแกปญหาและการคนพบความร 8. ครใชแหลงเรยนรทหลากหลายและเชอมโยงประสบการณกบชวตจรง 9. ครฝกฝนกรยามารยาทและวนยตามวถไทย 10. ครสงเกตและประเมนพฒนาการของผเรยนอยางตอเนอง เมอพจารณาจากพระราชบญญตการศกษาแหงชาต ตวบงชดานครและผเรยนรวมทงความรจากนก

การศกษา สามารถสรปหลกการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญไดดงน 1. จดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนรบผดชอบการเรยนร ตงแตเลอกหรอมสวนรวมใน

การเลอก และการวางแผนสงทตนจะเรยนร แลวเรยนรดวยตนเองดวยการศกษาคนควา คนหาค าตอบ เพราะการเรยนรโดยคนพบดวยตนเอง (discovery learning) จะท าใหผเรยนจดจ าความรไดดและเปนความรทมความหมายโดยตรงตอผเรยน นอกจากน จะตองสงเสรมใหผเรยน มสวนรวมในการประเมนผลการเรยนร

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 82

ของตน โดยเรยนรกระบวนการเรยนรของตนเองวาประสบความส าเรจ เพยงใด ควรปรบปรงแกไขดานใดบาง

2. จดกจกรรมการเรยนรโดยเนนกระบวนการกลม เพอใหผเรยนแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณซงกนและกน จะชวยใหผเรยนสามารถปรบตวใหอยในสงคมได นอกจากน การเรยนรจากกลมยงท าใหผเรยนไดรบความสนกสนานจากการเรยน ไดคนพบขอค าถามทนาสนใจและค าตอบใหม ๆ จากประเดนททาทายความคดและขยายความรความคดใหลกซงขน

3. จดกจกรรมการเรยนรทเนนกระบวนการคดและปฏบตจรง (process) ควบคไปกบผลงาน (product) ไมควรมงพจารณาผลงานเพยงอยางเดยว เพราะประสทธภาพของผลงานขนอยกบประสทธผลของกระบวนการท างานดวย

4. จดบรรยากาศและสงแวดลอมทสงเสรมการเรยนรใหผเรยนเรยนรอยางมความสข ใชสอการสอนและแหลงเรยนรทหลากหลาย เพอสงเสรมกจกรรมทเนนการคดและการปฏบต

5. ประเมนพฒนาการทางการเรยนรของผเรยน สงเสรมใหผเรยนปรบปรงการเรยนรเตมศกยภาพของตน

เนองจากแนวคดประการหนงของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ คอ การจดการเรยนรใหผเรยนไดเรยนรตามศกยภาพของแตละบคคล ครภาษาไทยจงตองศกษาแบบการเรยนร (learning styles) ของผเรยนแตละคน เพอน าไปจดการเรยนรใหสอดคลองกบความตองการผเรยน เนองจากผเรยนแตละคนมแบบการเรยนรแตกตางกนและบางคนอาจมการเรยนหลายลกษณะรวมอยในตวเอง

Mc Carthy (อางถงใน www.aboutlearning.com, 2006) แบงลกษณะการเรยนรของผเรยนเปน 4 แบบ ดงน

1. ผเรยนทชอบการใชจนตนาการ (imaginative learners) หมายถง ผเรยนกลมนทเหนคณคาและความหมายของสงทเรยนร โดยผานกระบวนการคดหาเหตผลอยางไตรตรองวาความรใหมจะเชอมโยงกบประสบการณเดมของตนไดอยางไร ผเรยนกลมนสวนใหญชอบมค าถามวา “ท าไม” กจกรรมการเรยนรทชอบ คอ การใชกระบวนการคด

2. ผเรยนทชอบการคดวเคราะห (analytical learners) หมายถง ผเรยนทเรยนรจากการสรางมโนทศน โดยการสงเกตจากขอมล ขาวสารและขอเทจจรงตาง ๆ ชอบการเรยนรจากขอมลเชงทฤษฎมากกวาการลงมอปฏบต ผเรยนกลมนสวนใหญ ชอบมค าถามวา “อะไร” กจกรรมการเรยนรทชอบ คอ การฟงบรรยายจากครหรอผเชยวชาญ หรอการศกษารายบคคลเพอเรยนรทตนถนดและสนใจอยางลกซง

3. ผเรยนทชอบใชสามญส านก (common sense learners) หมายถง ผเรยนทชอบการเรยนรจากการสรางมโนทศนเชนเดยวกบผเรยนแบบท 2 แตเมอเรยนรแลวชอบการน ามาใชมากกวาการศกษาอยางลกซง ผเรยนกลมนสวนใหญชอบมค าถามวา “อยางไร” กจกรรมการเรยนรทชอบ คอ การฝกปฏบตจรง การทดลอง

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 83

4. ผเรยนทชอบการประยกตหรอปรบเปลยน (dynamic learners) หมายถง ผเรยนทใหความส าคญกบการเรยนรดวยตนเองโดยการปฏบตจรง ชอบน าความรและค าแนะน าจากผสอนไปประยกตหรอปรบเปลยนใหเหมาะสม ผเรยนกลมนสวนใหญชอบมค าถามวา “ถา...จะเปนอยางไร ” กจกรรมการเรยนรทชอบ คอ การแสดงบทบาท สถานการณจ าลอง การเรยนรผานเกม

ความหลากหลายของแบบการเรยนรดงกลาว เปนแรงบนดาลใจให Mc Carthy สรางสรรครปแบบการเรยนรทเรยกวา 4 MAT เพอเออตอการเรยนรแตละแบบของผเรยน

Silver and Hanson (1998) อธบายแบบการเรยนรของผเรยน 4 แบบ ดงน 1. แบบมงความช านาญ (master style) ผเรยนแบบนมลกษณะชอบท ามากกวาชอบพด เปนผม

ประสทธภาพในการท างาน มระบบการท างานและการคดชอบการอธบายทเปนขนตอน ไมชอบการฟงการบรรยายทเยนเยอ ชอบลงมอกระท ามากกวาการนงฟงครสอน ชอบการท าแบบฝกหดทมค าตอบชดเจน ไมชอบค าถามปลายเปด ชอบการแขงขน

2. แบบมงความเขาใจ (understanding style) ผเรยนแบบนมลกษณะเปนนกคด สนใจปญหาททาทาย ชอบพสจนทฤษฎและพยายามหาค าตอบใหสมมตฐาน มระบบการคด มเหตผล ชอบท างานทไมมขดจ ากดเรองเวลา

3. แบบมงการแสดงออก (self-expressive style) ผเรยนแบบนมลกษณะกลาคด กลาท า มความคดเปดกวาง ชอบความเปนอสระ ไมชอบท างานภายใตขอบงคบหรอเวลาจ ากด ชอบการเปลยนแปลง ไมชอบค าแนะน าทมากเกนไป มความคดสรางสรรคและจนตนาการ มงมนในการท างานทมลกษณะเฉพาะตน ไมซ ากบใคร ชอบท างานตามความรสกมากกวางานทมสตรส าเรจ

4. แบบมงมนษยสมพนธ (interpersonal style) ผเรยนแบบนมลกษณะชอบเขาสงคม เปนมตรกบผอนไดงาย สนใจเรองราวทสมพนธกบชวตมากกวาทฤษฎเชงวชาการ สามารถเรยนรไดดในบรรยากาศทปราศจากความเครยด ชอบรวมมอท างานมากกวาการแขงขนตองการการยอมรบในกลมเพอน

นอกจากน หลกการส าคญประการหนงของการจดการเรยนรทเนนผเรยนส าคญ คอ การจดการเรยนรทใหผเรยนเรยนรจากกลม ดงนน ครจงจ าเปนตองเรยนรเทคนคการแบงกลมผเรยน เทคนคตาง ๆ เหลาน มลกษณะรวม คอ การแบงกลมผเรยนเปนกลมยอย ๆ แบบคละความสามารถ (เกง-ปานกลาง-ออน) เพอใหผเรยนเรยนรและมเปาหมายการท างานรวมกน ซง Kagan (1992) เรยกวา การเรยนรแบบรวมมอ (cooperative learning) หลกการพนฐานของการเรยนรแบบรวมมอมดงน

1. ผเรยนมการพงพากนในทางบวก (positive interdependence) กลาวคอแตละคนจะมเปาหมายรวมกน โดยมบทบาทเทาเทยมกนทกคน ความส าเรจของแตละคนขนอยกบความส าเรจของกลม

2. ผเรยนมปฏสมพนธกนอยางใกลชด (face to face interaction) กลาวคอ มการอภปราย ปรกษาหารอ รบฟงความคดเหนตลอดเวลาทท างานกลม

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 84

3. ผเรยนมความรบผดชอบการท างานของตน (individual accountability) กลาวคอ ผเรยนแตละคนจะรบผดชอบการท างานในสวนทตนไดรบมอบหมายจากกลมและมความมงมนในการท างานอยางเตมท เพอใหผลงานกลมประสบความส าเรจสงสด

4. ผเรยนมทกษะทางสงคมในการท างานกลมยอย (interpersonal in small group skills) การเรยนรลกษณะนผเรยนแตละคนจะตองมทกษะทางสงคม เชน การสอสาร การตดสนใจ ความจรงใจ ความเปนผน า ความเปนประชาธปไตย เพอใหการท างานส าเรจลลวงดวยด

ตวอยางเทคนคการจดการเรยนรแบบกลมทนยมใชกนทวไป เพอใหผเรยนเกดการเรยนรแบบ

รวมมอมดงน 1. เทคนคประสานความร (JIGSAW) ใชในการเรยนรบทเรยนทมหวขอยอยเปนเอกเทศตอกน

สามารถศกษาเนอหาตอนใดตอนหนงแยกออกจากกนได เทคนคนไมเหมาะสมกบบทเรยนทมเนอหาเชอมโยงกน ซงตองใชเนอหาจากหวขอหนงมาอธบายอกหวขอหนง เทคนค JIGSAW มขนตอน ดงน

1) ผเรยนในกลมไดรบมอบหมายใหศกษาเนอหาคนละ 1 หวขอยอย (เปรยบเสมอนไดชนสวนของภาพตดตอคนละ 1 ชน)

2) ผเรยนในกลมทศกษาเนอหาแตละหวขอ จะตองไปศกษารวมกบผเรยนกลมอน ซงศกษาเนอหาหวขอเดยวกน เพอแลกเปลยนเรยนรใหเชยวชาญในเรองนน

3) ผเรยนกลบไปกลมเดม แลวอธบายเนอหาในหวขอทตนศกษาใหเพอนในกลมเขาใจ เพอใหผเรยนทกคนไดเรยนรเนอหาทงหมด

4) ผเรยนทกคนท าแบบทดสอบเพอวดความรความเขาใจเนอหาทงหมดและน าคะแนนของทกคนในกลมมารวมกน (หรอหาคาเฉลย) เปนคะแนนกลม

2. เทคนคผลสมฤทธของทม (Student teams achievement division STAD) มขนตอนดงน 1) ผเรยนในกลมศกษาเนอหารวมกนใหเกดความเขาใจ แลวท าแบบทดสอบน าคะแนนมา

หาคาเฉลยเกบไวเปนคะแนนพนฐาน 2) ผเรยนทกคนท าแบบทดสอบครงสดทาย ซงเปนการทดสอบรวบยอดและน าคะแนนของ

ตนไปหาคะแนนพฒนาการ ( improvement score) โดยน าคะแนนทดสอบครงสดทายลบคะแนนพนฐาน

3) ผเรยนในกลมน าคะแนนพฒนาการของแตละคนในกลมมารวมกนเปนคะแนนของกลม 3. เทคนคทมชวยเหลอ (team-assisted individualization – TAI) มขนตอนดงน

1) ผเรยนในกลมศกษาเนอหาสาระรวมกนแลวท าแบบฝกหด ผเรยนคนใดท าแบบฝกหดได 75% ขนไป ใหไปรบการทดสอบรวบยอด แตถาคนใดยงท าแบบฝกหดไดไมถง 75 % ใหกลมชวยกนสอน จนสามารถท าแบบฝกหดไดคะแนนตามเกณฑ จงสามารถรบการทดสอบรวบยอดได

2) ผเรยนทกคนท าคะแนนทดสอบรวบยอดมารวมกนเปนคะแนนกลม

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 85

4. เทคนคทมแขงขน (team games tournament – TGT) มขนตอนดงน 1) ผเรยนในกลมศกษาเนอหารวมกน แลวไปแขงขนกบกลมอน ตามระดบความสามารถ

(ผเรยนเกงแขงขนกบผเรยนเกง ผเรยนออนแขงขนกบผเรยนออน) เมอแขงขนเสรจแลวน าคะแนนแตละคนมารวมเปนคะนนของกลม

2) ผเรยนในกลมศกษาเนอหารวมกน แลวไปแขงขนกบกลมอน ตามระดบความสามารถ (ผเรยนเกงแขงขนกบผเรยนเกง ผเรยนออนแขงขนกบผเรยนออน)

3) เมอแขงขนเสรจแลวน าคะแนนแตละคนมารวมเปนคะแนนของกลม 5. เทคนคเรยนรรวมกน (learning together – LT) มขนตอนดงน

1) ผเรยนแตละกลมศกษาค าตอบรวมกน โดยก าหนดใหแตละคนมบทบาทในการเรยนร เชน สมาชกคนท 1 อานค าสง สมาชกคนท 2, 3 ชวยกนหาค าตอบ สมาชกคนท 4 พจารณาค าตอบ

2) ผเรยนในกลมสรปค าตอบรวมกนแลวสงค าตอบนนเปนผลงานกลม 6. เทคนคกลมส ารวจความร (group investigation – Gl) มขนตอน ดงน

1) ผเรยนแตละกลมศกษาเนอหาสาระรวมกน โดยแบงเนอหาออกเปนหวขอยอย ๆ แลวแบงหนาทกนไปศกษาขอมล ในการเลอกเนอหาควรใหผเรยนออนเปนผเลอกกอน

2) ผเรยนแตละคนไปศกษาตามทไดรบมอบหายขอมลแลวอภปรายรวมกนและสรปผลการศกษา เพอน าเสนอผลงานของกลมตอชนเรยน

3) ผเรยนแตละกลมศกษาเนอหาสาระรวมกน โดยแบงเนอหาออกเปนหวขอยอย ๆ แลวแบงหนาทกนไปศกษาขอมล ในการเลอกเนอหาควรใหผเรยนออนเปนผเลอกกอน

4) ผเรยนแตละคนไปศกษาตามทไดรบมอบหมายขอมลแลวอภปรายรวมกนและสรปผลการศกษา เพอน าเสนอผลงานของกลมตอชนเรยน

เนองจากการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญเปนการจดการเรยนรทเนนกระบวนการคด ทงท

เปนการคดรายบคคลและกลม ดงนน ครจงตองสามารถใชเทคนคตาง ๆ ในการฝกการคดใหผเรยน ตวอยางเทคนคทสงเสรมกระบวนการคด เชน

1. เทคนคแลกเปลยนความคด (think-pair-share) เปนเทคนคทใหผเรยนคดหาค าตอบของค าถามดวยตนเองกอน แลวจบคกบเพอนเพออภปรายหรอหาค าตอบรวมกน จากนนจงน าค าตอบคของตนมาอภปรายกบเพอนในชนเรยน

2. เทคนคคดกลม คดค คดเดยว (team-pair-solo) เปนเทคนคทตรงกนขามกบเทคนค think-pair-share คอ จะตองเรมจากการคดเปนกลมแลวจงคดเปนค จากนนจงใหคดคนเดยวจนไดค าตอบ

3. เทคนครวมกนคด (numbered heads together) เปนเทคนคทแบงกลมผเรยนกลมละประมาณ 4 คน โดยใหหมายเลขก ากบ (เชน 1 2 3 4) และมเงอนไขวาครจะเรยกคนใดใหตอบกได จากนนก าหนดค าถามหรอปญหาใหแตละกลมหาค าตอบรวมกน ทกคนในกลมจะตองเขาใจค าตอบรวมกน เมอครบ

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 86

ก าหนดเวลา ครจงสมเรยกหมายเลขใหตอบ วธนชวยแกปญหาเรองครไมสามารถใหผเรยนทกคนตอบค าถามไดเพราะผเรยนเรยนรค าตอบโดยการคดรวมกน

4. เทคนคซบซบปรกษา (buzz group) เปนเทคนคทแบงกลมผเรยน กลมละ 3-5 คน โดยไมตองยายทนงเพอหาค าตอบหรออภปรายประเดนทก าหนดภายในระยะเวลาสน ๆ

5. เทคระดมสมอง (brainstorming) เปนเทคนคทแบงกลมผเรยนกลมละ 6-12 คน เพอหาค าตอบหรออภปรายประเดนทก าหนด จดเนนของเทคนคน คอ ตองการใหไดค าตอบมากทสด ภายในระยะเวลาสน ๆ ดงนน จงค านงถงปรมาณมากกวาคณภาพของค าตอบ เมอไดค าตอบครบทกกลมแลว จงจะน ามาคดเลอกค าตอบทเหมาะสมรวมกน

6. เทคนคการพดรอบวง (round table) เปนเทคนคทแบงกลมผเรยนกลมละ 4 คน ผลดกนพดอธบายค าตอบ หรอแสดงความคดเหนเวยนไปทางเดยวกนจนครบทกคน แลวสรปความคดของกลม เทคนคนเหมาะสมกบผเรยนทไมชอบพดแสดงความคดเหนหรอผเรยนทยงอานเขยนไมคลอง

7. เทคนคการเขยนรอบวง (round robin) เปนเทคนคทมลกษณะคลายกบเทคนคการพดรอบวง (round robin) แตแตกตางกนตรงทเทคนคทใชในการเขยนแทนการพด โดยการผลดกนเขยนทละคนลงในกระดาษทก าหนด โดยเวยนกระดาษไปทางเดยวกน จนเขยนครบทกคน หรอใหทกคนเขยนค าตอบพรอม ๆ กน ในกระดาษคนละแผน แลวน ามารวมกนกได เทคนคนเหมาะกบผเรยนทไมคอยกลาพดแสดงความคดเหน

8. เทคนคการพดเปนค (rally robin) เปนเทคนคทใหสมาชกภายในกลมจบคกนแลกเปลยนความคด เชน ถากลมหนงม 4 คน แบงเปน 2 ค แตละคจะผลดกนพดและผลดกนฟง แลวสรปความคดของคตน

9. เทคนคการเขยนเปนค (rally table) เปนเทคนคทมลกษณะคลายเทคนค การพดเปนค (rally robin) แตแตกตางกนทเทคนคนใชการเขยนแทนการพด

10. การพดสองวง (inside-outside circle) เปนเทคนคทจดผเรยนเปนวงกลมซอนกน 2 วง แตละวงจะตองมจ านวนคนเทากน โดยทจะใหผเรยนนงหรอยนกได แตจะตองหนหนาเขาหากนแลวจบคกนอภปราย โดยผลดกนพดภายในเวลาทก าหนด เมอครบก าหนดเวลาใหจบคใหม โดยผเรยนทงสองจะหมนเวยนกนไปในทศทางตรงกนขาม เพอไมใหจบคกบคนเดม เมอหมนเวยนอภปรายจนครบทกคนในวงแลว จงใหผเรยนแตละคนเขยนขอสรป เทคนคนคอนขางใชเวลามาก แตกท าใหผเรยนไดแลกเปลยนเรยนรกนอยางทวถง

11. เทคนคหมวกความคด 6 ใบ (six thinking hats) เปนเทคนคทคดขนโดย Edward De Bono เพอใหผเรยนคดไดอยางหลากหลาย ครอบคลมทกประเดน โดยก าหนดการคด 6 ลกษณะ ตามสของหมวก 6 ใบ แนวทางปฏบต คอ แบงกลมผเรยนกลมละ 6 คน ใหแตละคนสวมหมวกคนละส พจารณาประเดนหรอปญหา แลวแสดงความคดตามสหมวกทตนสวม ดงน

รหส UTQ-2110: กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ส าหรบผสอนระดบประถมศกษา 87

หมวกสน าเงน เปนผน ากลมควบคมความคดของสมาชกใหถกตองตามสหมวกและแกไขความขดแยงทางความคด

หมวกสขาว แสดงความคดเกยวกบขอมล ขอเทจจรง หมวกสแดง แสดงความคดเกยวกบอารมณ ความรสก หมวกสด า แสดงความคดเกยวกบขอจ ากดหรอโทษของสงนน หมวกสเหลอง แสดงความคดเกยวกบขอดหรอคณคาของสงนน หมวกสเขยว แสดงความคดเชงสรางสรรค เชน การหาประโยชนจากปญหาทเกดขน

การคดนอกกรอบ ทงน ในการคดจะเรมดวยหมวกสใดกได แตกระบวนการทมความช านาญแนะน าวาควรเรมตนดวย

หมวกสขาวกอน เพราะจะท าใหหมวกสอน ๆ คดบนพนฐานขอเทจจรง เมอเรมกจกรรมครงตอไป ควรใหผเรยนเปลยนสหมวก เพอใหทกคนไดฝกการคดทกลกษณะอยางครบถวน จากนนจงใหผเรยนแตละคนฝกคดใหครบทง 6 แบบ เพอคดใหครอบคลมทกดาน เทคนคนจะท าใหผเรยนคดรอบคอบไมดวนสรปหรอตดสนใจโดยงาย โดยปราศจากการไตรตรอง

12. เทคนคแผนภาพความคด (mind map) นกจตวทยาชาวองกฤษคอ Tony Buzan ไดคดเทคนคน เมอ ค.ศ. 1970 โดยไดรบแรงบนดาลใจจากวธการจดบนทกของนกวทยาศาสตรและศลปนทมชอเสยงทจดบนทกโดยใชภาพและลกศรเชอมโยง ท าใหเหนภาพรวมของเนอหาทงหมด Buzan ไดศกษากระบวนการการท างานของสมอง พบวาในการเรยนรหรอจดจ าขอมลควรมวธกระตนใหสมองทงสองซกท างานอยางมปฏสมพนธกน ทงดานการใหเหตผลเชงตรรกะและดานอารมณความรสกแผนภาพความคดจงมลกษณะเปนโครงสรางทแสดงการขยายความคดเชอมโยงจากประเดนหรอความคดหลกทเปนศนยกลาง ไปสประเดนหรอความคดยอย โดยใชเสน ส ถอยค า กลมค า และภาพประกอบ เพอเนนความคดนนใหชดเจนยงขน

13. เทคนคแผนผงกราฟก (graphic organizers) เปนเทคนคทพฒนาขนจากทฤษฎการเรยนรอยางมความหมาย (meaningful learning) ของ Ausubel ซงมสาระส าคญวา บคคลจะเรยนรประสบการณหรอสรางความหมายใหกบขอมลใหมได เมอขอมลเหลานนมความสมพนธ เกยวขอหรอเชอมโยงกบประสบการณเดม จงควรจะไดรบการจดโครงสรางใหมรปแบบทเปนระบบและชดเจน (สรางค โควตระกล, 2550) ดงนน การใชแผนผงกราฟกจงท าใหผเรยนไดเชอมโยงสงใหมกบประสบการณเดมและมองเหนภาพรวมความสมพนธของมโนทศนตาง ๆ ในบทเรยนไดชดเจนยงขน