ÜNAK Toplu Katalog Projesi

11

ÜNAK Toplu Katalog Projesi

Kamil ÇömlekçiKamil ÇömlekçiÜ[email protected]@unak.org.tr9 Kasım 2005 - ULAKBİM

http://www.unak.org.tr/tok/index.html

İçerik Genel Bilgiler

Toplu Katalog Projesi Toplu Katalog Projesi Amaç Tarihçe Aşamalar Yapılan çalışmalar Devam eden ve planlanan çalışmalar Devam eden ve planlanan çalışmalar

TÜTOK Örnekleri İnceleme Sorular?

22

Toplu Katalog Nedir?

Birden fazla kütüphane kataloğunun p ğbirleştirilerek tek bir ara yüzden taranabildiği ve ilgili kaynakların bibliyografik künyelerine veya bilginin kendisine kullanıcıları tarafından erişildiği oluşumlardır.

Toplu Katalog Nedir?

“Araştırmacıların bilimsel araştırma ve çalışmalarınıkamuoyuna daha hızlı duyurabildiği bir ortam olankamuoyuna daha hızlı duyurabildiği bir ortam olansüreli yayınlar, tüm araştırmacıların çok sıkbaşvurdukları kaynaklardan biridir.Bu nedenle; süreli yayınları tanıyabilmek veizleyebilmek için süreli yayınlar toplu katalogları büyükönem taşımaktadır. Ayrıca kütüphaneler arasındakiişbirliğinin gelişmesinde büyük katkıları olan toplukataloglar bir süreli yayının, yalnız bir bilgi merkezindeb l li h l i kl k l libulunmasını yeterli hale getirmekle, kısıtlı maliolanakların daha verimli bir şekilde değerlendirilmesinive araştırmacıya aradığı bir yayını hangi bilgimerkezinde bulabileceğini göstermesi bakımındankütüphaneciliğin vazgeçilmez bir parçasıdır.”

Boz, M., Özdemirci, H.”Toplu Katalog Çalışmaları ve TÜBİTAK ULAKBİM”Inet-tr’97

33

Bilginin varlığından haberdar olma.

Neden Toplu Katalog?

g ğ

Bilgiye erişim.

Kayıt değişimi ve standartlaşma.


Bilginin varlığından haberdar olma.Tek bir ara yüzden kütüphanelerde bulunan Tek bir ara yüzden kütüphanelerde bulunan kaynakları arama,

Dinamik dil geçişli, kullanıcı dostu ara yüzler,

Üretilen bilgi kaynaklarına dünyanın her yerinden erişim,

Bunun getireceği prestij

44


Bilgiye Erişimg y ş Kütüphaneler Arası Ödünç Verme (ILL),

Kaynak/belge istekleri Kaynak/belge isteklerinin iletilmesi İstenen Kaynak/belgelerin

gönderilmesi ve teslimatın yapılması Online kaynaklara erişim


Kayıt değişimi ve standartlaşma,y ğ ş ş , Standart kayıt girişleri, Kayıtların paylaşılması, Kataloglama maliyetlerinin ve zaman

kaybının minimum düzeye indirilmesi, Maksimum düzeyde işbirliği

55

Projenin Amacı Türkiye Üniversite Kütüphaneleri Toplu

Kataloğu’nun oluşturulması, Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca dillerinde

değişebilen tek bir ara yüzden Türkiye Üniversite Kütüphaneleri’nde bulunan kaynakların bibliyografik bilgilerine erişim,

Bibliyografik bilgilerin paylaşımı ve kataloglama maliyetlerinin düşürülmesi

Türkiye’de üretilen bilginin uluslararası paylaşıma açılması

Ulusal ve uluslararası kütüphaneler arası ödünç verme işleminin daha aktif ve kısa sürede gerçekleştirilmesinin sağlanması.

Tarihçe

ÜNAK-OCLC Konsorsiyumunun Kurulması (2000)(2000)

WorldCat aboneliklerinin başlaması (2001) WorldCat eğitim toplantısı ve kayıt

girişlerinin başlaması (2001) Kayıt sayısının artmasının beklenmesi

(2001-2004)T l k t l i i l l b l Toplu katalog için çalışmalara başlanması (2004)

Örnek projelerin incelenmesi (2004) Projenin planlanması

66

Projenin Aşamaları Örnek kayıtların gönderilmesi ve kayıtların test edilmesi, Projenin tanıtılması için toplantıların yapılması,

Ü Üye kütüphanelerin belirlenmesi, Yazılımın yüklenmesi ve test edilmesi, Kullanıcı eğitimi OCLC WorldCat aboneliği olan kütüphanelerin daha önce

WorldCat’e girmiş oldukları bibliyografik bilgilerin OCLC tarafından sisteme aktarılması,

Diğer kayıtların aktarılmasıK t l / li tl i i ü kütü h l il Kayıt alma/verme maliyetlerinin üye kütüphaneler ile birlikte belirlenmesi.

Sistemin kullanıma açılması, ILL servisinin kullanıma açılması, Kullanım koşullarının belirlenmesi, Sistemin son kullanıcılara açılması.

Yapılan Çalışmalar

Kayıtların incelenmesine yönelik listelerde duyurular yapıldı.

WorldCat üyesi 9 kütüphanenin göndermiş olduğu kayıtlar, OCLC’ye gönderildi,

Kayıtların değerlendirilmesi sonucunda uygun olduğu OCLC tarafından belirtildi.

Fiyat belirleme işlemlerinde son aşamaya Fiyat belirleme işlemlerinde son aşamaya gelindi.

Projenin tanıtılmasına yönelik toplantılar düzenlendi.

Devlet kurumları ile ilgili yazışmalar yapıldı.

77

Yapılan Çalışmalar

Kullanılacak programın prototipi geliştirildi Ü(TÜTOK).

Geliştirilen prototipe OCLC’de bulunan kayıtlar aktarıldı.

Farklı kütüphanelerden alınan kayıtlar prototipe aktarıldı.

Türkçe ara yüz hazırlandı. Türkçe ara yüz hazırlandı. Kullanıma açılması ve görüşlerin alınması. Gelecek görüşler doğrultusunda geliştirme

çalışmalarının yapılması.

Yapılması Planlanan Çalışmalar

Üye olacak kütüphanelerin y pbelirlenmesi.

Maliyet için kaynak araştırmasını yapılması ve proje için kaynak bulunması.

Yazılımın kurulacağı bilgisayarın ğ g ybulunacağı yerin saptanması.

Yazılımın kurulması.

88

Yapılması Planlanan Çalışmalar

Üye olan kütüphanelerin WorldCat’te bulunan kayıtlarının ve onun bulunan kayıtlarının ve onun dışındakilerin aktarılması,

Kullanıcı eğitimlerinin verilmesi, Kayıt alma/verme maliyetlerinin üye

kütüphaneler ile birlikte belirlenmesi. Sistemin kullanıma açılması,ç , ILL hizmetinin kullanıma açılması, Kullanım koşullarının belirlenmesi, Sistemin son kullanıcılara açılması.

Proje Anketi

• Anket gönderilen üniversite sayısı: 82

• YÖK’le yazışmalar

• e-posta adresleri

• Yanıt veren üniversite sayısı: 62• Yanıt veren üniversite sayısı: 62

• Yanıt vermeyen üniversite sayısı: 20

• Katılım oranı: %76

99

Proje Anketi Göndermeyen Üniv.

AKDENİZ ÜNİV KAFKAS ÜNİV.

Ü İ İ İANADOLU ÜNİV. KARADENİZ TEKNİK

ATATÜRK ÜNİV. KOCAELİ ÜNİV.

BEYKENT ÜNİV. MARMARA ÜNİV.

CUMHURİYET ÜNİV. OSMAN GAZİ ÜNİV.

GAZİANTEP ÜNİV. TOBB ETU Üniv.

GİRNE AMERİKAN ÜNİV. UFUK ÜNİV.

HALİÇ ÜNİV YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVHALİÇ ÜNİV. YÜZÜNCÜ YIL ÜNİV.

İSTANBUL TEKNİK ÜNİV. YAKIN DOĞU ÜNİV

İSTANBUL ÜNİV.

Proje Anketi

Ankete Katılan Kütüphanelerin;

Toplam kayıt sayısı: 4.137.736

En çok kayıt : Bilkent, ODTÜ, Ankara, 9 Eylül, Boğaziçi (200 binin

üzerinde)

Toplam dergi sayısı: 22.187

Bu konudaki düşünce: Mutlaka olmalıBu konudaki düşünce: Mutlaka olmalı

Bütçe ayıran kütüphane sayısı: 8 (1000-5000)

Worldcat üyesi kütüphane: 18

MARC desteği: 59

1010

TÜTOK

Türkiye Üniversiteleri TOplu y pKatalogu

http://unak.pica.nl Kayıt sayısı: 104.892

1111

TÜTOK

TÜTOK’un Bileşenleri?

Ulusal bir bilgi ağıg ğ Ulusal çevrim içi toplu katalog Ulusal bilgi paylaşım sistemi Ulusal bilgi-belge dağıtım sistemi

1212

Ulusal Bilgi Ağı

Türkiye Üniversite Kütüphaneleri ve y pKullanıcıları

Kütüphanelerde bulunan her türlü bilgi kaynağına erişim Kitap, dergi, cd-rom vs. Internet kaynakları (e-veri tabanları Internet kaynakları (e veri tabanları

vs.) Sayısal ortama aktarılmış her türlü

resim, eski eserler vs.

Ulusal Çevrimiçi Toplu Katalog

Güncel kütüphane yer bilgileri Kaynağın tek bir kayda bağlı olarak, hangi

kütüphanelerde bulunduğu Erişilebilirlik bilgileri Kapsamlı tarama olanakları Olanağı olmayan kütüphanelerin bu

bil il i i ibilgilere erişimi 5 milyondan fazla kaynağa erişim 30.000 den fazla dergiye erişim vs.

1313

Ulusal Bilgi Paylaşım Sistemi

Son kullanıcılar oturdukları yerden ykütüphanelerde bulunan kaynaklara erişebilecek

Bu kaynakları kullanmak için isteyebilecek

Hızlı bir şekilde bu kaynakları kendi Hızlı bir şekilde bu kaynakları kendi kütüphanelerinden alabilecekler

Ulusal Bilgi-Belge Dağıtım Sistemi

Kendine en yakın kütüphaneleri y pgörebilecek

Daha az bir maliyetle, daha hızlı bir şekilde istediği kaynağa erişebilecek

Amaç aradığı kaynağa 24 ile 48 saat içinde erişimin sağlanmasıiçinde erişimin sağlanması.

1414

Kullanıcılar Açısından

Üye olan bütün kütüphanelerin kaynaklarını tek bir ara yüzden tarayabilecekbir ara yüzden tarayabilecek

Diğer kütüphane kaynaklarına rahatlıkla erişebilecek

Çevrimiçi olarak anında istekte bulunabilecek İşlemlerin her aşamasında e-posta ile

bilgilendirilebilecek veya isteğini takip edebilecek İstemiş olduğu kaynağı kendi kütüphanesinden

alabilecek ve iade edebilecekalabilecek ve iade edebilecek Tam metin dergilere belirlenen lisanslar bazında

erişebilecek

Kütüphaneciler Açısından

Kataloglanmış bir kayıt tekrar tekrar g ş ykataloglanmayacak

Daha kaliteli kayıtlar üretilecek Kayıtlar standart bir hale gelecek Daha etkin bir iletişim ve işbirliği

sağlanacaksağlanacak Bütün bunların getireceği prestij.

1515

Katılım Şekli

Bütün üniversite kütüphanelerine paçık

Gelecek için bütün kütüphanelere açık

Üyelik anlaşmaları Kayıt yükleme Kayıt yükleme Kaynakların paylaşım politikası

Kayıt dağıtım anlaşmaları

Şu andaki durum

Toplam 86 kütüphane Toplam 6 milyon civarında kayıt Toplam 35 bin civarında dergi Farklı otomasyon programları

BLISS YORDAM KYBELE INNOPAC MİLAS İSKENDERİYE E-LİBS VTLS

1616

Program Kurulduktan Sonra Yapılacaklar

İlk Aşama Kütüphanecilerin eğitilmesi Kayıtların bibliyografik ve yer

bilgilerinin aktarılması Aktarılan kayıtların belirlenecek

standartlara göre düzeltilmesi Yeni kayıtların sürekli olarak sisteme ay a ü o a a

girilmesi Internet üzerinden son kullanıcılara

açılması.

Program Kurulduktan Sonra Yapılacaklar

İkinci Aşamaş ILL için kullanıcı bilgilerinin girilmesi Bu bilgilerin güncellenmesi Dağıtımla ilgili ücretlerin belirlenmesi ILL hizmeti verecek kütüphanelerin

belirlenmesi ve bunların şartları ILL hizmetinin son kullanıcılara

açılması.

1717

Komisyonlar veya Çalışma Grupları

Yönetim Komisyonuy Kataloglama Komisyonları Dağıtım Komisyonları Teknik İşlemler Komisyonu

Yönetim

Sistemin yönetim yapısının y y pbelirlenmesi

Alt komisyonların belirlenmesi Çalışmaların denetlenmesi Eğitim programlarının belirlenmesi

M li tl i b li l i Maliyetlerin belirlenmesi Diğer unsurlar.

1818

Kataloglama Komisyonları

Veri tabanı standartları İndeksleme

Kataloglama standartları Sınıflama Bibliyografik tanımlama vs.

Veri giriş standartları MARC, PICA3 vs..

Çıkabilecek problemler ve çözümler Eğitim programları

Kayıt Paylaşım Komisyonları (ILL)

Ödünç verme ve alma prosedürleriç p Kullanıcı kayıt standartları ve

güvenlik Bütçe vs. dengeleme işlemleri Çıkabilecek problemler ve çözümler

Eğiti Eğitim

1919

Teknik İşlemler Komisyonu

Programların işler durumda g şbulundurulması

Güncellemeler İlgili firma ile ilgili bağlantılar Çıkabilecek problemler ve çözümler

Eğiti Eğitim.

Uluslararası Yapı

2020

Yurt Dışındaki Program Kullanıcıları

Ülke Kurum Adı Kayıt(Mil) Yer (Mil) Kullanıcı

Hollanda OCLC PICA GGC- 14 25 900Hollanda OCLC PICA GGC-NCC

14 25 900

Almanya GBV GVK 25 50 1500

Almanya DDB Iltis 9 16 400

Almanya HeBIS HeBIS 11 16 300

Almanya BSZ SWB 13 30 750

Fransa ABES SUDOC 8 19 900Fransa ABES SUDOC 8 19 900

Avusturalya NLA NBU 15 30 400

İngiltere OCLC PICA LinkUK 5 40 ?

Yurt Dışından Örnekler

ZDBhttp://pacifix ddb de:7000/DB=1 1/SET=3/TTL=1/LNGhttp://pacifix.ddb.de:7000/DB=1.1/SET=3/TTL=1/LNG=EN/

SUDOC http://cuivre.sudoc.abes.fr/LNG=EN/DB=2.1/IMPLAND=Y/COOKIE=U10178,Klecteurweb,D2.1,Eba4db5f1-0,I250,B341720009+,SY,A%5C9008+1,,J,NLECTEUR+PSI,R212.175.107.51,FN/DB_START

GBV http://www.gbv.de/en/

HeBISH http://hebis.rz.uni-frankfurt.de/OPC-BIN/psi_db_login.perl?DB=2.5&LNG=DU&CHARSET=ISO-8859-1&SRT=YOP&ZUGANG=std2.5

2121

Sonuç

• Tüketmek

ya da

• Üretmek,

• Pazar olmak,

ya da

• Pazarda olmak

Kamil Bey,Ben size iki Kütüphane birliginden soz edeyim. Bunlarden birisi biz(HeBIS) digeri sizin web sayfanizda adi gecen GBV.HeBIS tamami ile Hessen eyaletine bagli, calisanlari memur sifatinda. HeBIS her kütüphaneden (Lokal Sistem) bir yöneticinin söz sahibi oldugu bir sistem ile yönetiliyor. Bu lokal kütühanelerin DATA'lari CBS sistemin icinde, durum boyle olunca her lokal sistem kendi menfaetleri dogrultusunda politika izliyor ve bu durum HeBIS icin karar alma sikintilari doguruyor. Buna ek olarak almanyadaki ekonomik sikintilar göz önüne alindiginda yetismis elemani hemen ise alamiyorsunuz cunku devletin bir personal politikasi var. Durum boyle olunca bu kulvarda yetrinca aktiv ve lider konumuna gelinemiyor.

GBV ise devlete tam bagli degil her ne kadar calisanlari memur sitatüsunde ise karak mekanizmasinda ekonomist bir insan var ve burayi bir sirket gibi yönetiyor. Mesela bir Lokal sisteme gidiyor ben sana ve senin kütühanen icin

hi tl i b k ili i d d i t l di di (A ik i b d d k b ili) S su hizmetleri sunuyorum bunun karsiligindada su parayi talep ediyorum diyor (Acikca si bunda da cok basarili). Su anda yedi eyaletin kütühane sistemlerini yönetiyorlar. Hic bir sorunlari yok (personal dahil) ve almanyada bu konuda liderler.

Bunlari size yazmamin nedeni belki size yeni bir kulvar acmak istemem. Bu isi illada devlet ile yapmak zorunda degilsiniz. Yani yüzde elli devlet yüzde elli özel sirket olabilir. (Belkide tam özel olabilir). Bugun bir Sabanci veya Koc grubu bu ise pozitif bakabilir.

Lütfen size akil verdigimi veya ukalalik yaptigimi dusunmeyin. Burada bu iste calistigimdan beri neden benim ulkemde bu sistem yok/kurulamazmi diye düsüncelerim var.

Dusunebiliyormusunuz anadoluda bir ögrenci Istanbuldaki Sabanci veya ITÜ kütühanesinde bir yayina ulasma Dusunebiliyormusunuz anadoluda bir ögrenci Istanbuldaki Sabanci veya ITÜ kütühanesinde bir yayina ulasma imkani bulabilecek. Bu sistem bilginin sadece bir ortamda kalmasini engelleyecek insanlarin ufku acilacak. Sizlerde benim gibi dusundugunuz icin inanin cok seviniyor ve sizleri bu calismalarinizdan dolayi kutluyorum.

Size (bilmiyorum sizda varmi?) "CBSArchitectur.ppt" powerpoint presentasyonunu gonderiyorum 2002 de Leiden da oldugumuz zaman bunu Clemens Buijs tanitmisti.

Bizde oldukca fazla dükuman var am bunlar cogunlukla teknik dokumanlar su anda isinize yarayacaklarini düsünmüyorum.

SaygilarimlaSuat Suna

2222

Fil Hikayesi (6 Kör Adam)

Teşekkürler

Sorular?

http://www.unak.org.tr/tok/index.html

ÜNAK Toplu Katalog Projesi

Education