TUGASAN Kumpulan Abu Bakar

REKA BENTUK KURIKULUM BAHASA MELAYU SEKOLAH RENDAH

1.0 Pengenalan Kepada  Kurikulum dan  Teori Asas Kurikulum

1.1 Definisi Kurikulum

Perkataan Kurikulum berasal daripada perkataan Latin iaitu "currere" bermaksud "a race

course" atau “satu litar perlumbaan.” Berdasarkan asal perkataan ini maka definisi

Kurikulum yang biasa digunakan merujuk kepada “a course of study” atau "satu rancangan

pengajian."

Perkataan Kurikulum telah diberi berbagai-bagai definisi bergantung kepada tujuan dan

fungsinya. Menurut Taba (1962), kurikulum ialah "a plan of learning" atau "satu rancangan

pembelajaran."  Saylor et. al (1981) pula mendefinisikan kurikulum sebagai "a plan for

providing sets of learning opportunities for person to be educated."

Menurut Ornstein dan Hunkin (1998), kurikulum adalah satu rancangan tindakan atau satu

dokumen bertulis yang mengandungi strategi untuk mencapai matlamat yang dihajat.

Manakala Mohd Daud (1995) ,berpendapat Kurikulum ialah satu budaya atau ilmu

pengetahuan untuk memandu guru mengajar kumpulan murid tertentu.

Berdasarkan kepada definisi kurikulum yang telah disenaraikan, kurikulum mengandungi

elemen-elemen berikut:

Rancangan pendidikan

Mengandungi matlamat dan objektif.

Menyenaraikan kandungan, topik atau pengalaman pembelajaran

Menentukan kaedah dan aktiviti.

Menetapkan kaedah dan instrument yang perlu untuk menilai pencapaian matlamat

dan objektif.

Dalam konteks Kurikulum sekolah, pembentukan kurikulum adalah dirancang oleh pakar

dan rancangan ini didokumenkan secara bertulis melalui sukatan pelajaran bagi setiap mata

pelajaran yang ditawarkan bagi kumpulan pelajar tertentu iaitu pelajar sekolah rendah atau

menengah yang bertujuan untuk mencapai matlamat dan objektif seperti yang dinyatakan

1

dalam Falsafah dan Matlamat Pendidikan Negara. Kurikulum sekolah didokumenkan dan

dikenali sebagai Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah (KBSR).

Pembentukan Kurikulum

Kurikulum sekolah di Malaysia bertujuan memperkembangkan potensi individu secara

menyeluruh dan bersepadu daripada aspek intelek, rohani, emosi dan jasmani berteraskan

pernyataan Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Falsafah Pendidikan Negara mempunyai

implikasi yang besar terhadap pembentukan kurikulum. KBSR adalah hasil perubahan yang

diinspirasikan dalam Falsafah Pendidikan Kebangsaan. Selaras dengan itu, Falsafah

Pendidikan Kebangsaan telah dijadikan garis panduan untuk memperbaiki dan memantapkan

sistem pendidikan negara.

Menurut Falsafah Pendidikan Kebangsaan, salah satu ciri utama yang tersirat dalamnya ialah

melahirkan pelajar-pelajar yang berilmu pengetahuan, dan salah satu tumpuan utama dalam

bidang pendidikan, kurikulum merupakan sebahagian daripada komponen yang

menggerakkan proses pendidikan. Konsep kurikulum, model penggubalan kurikulum,

perkembangan kurikulum dan penilaian kurikulum memberi sumbangan dalam pelaksanaan

kurikulum dengan berkesan. Kurikulum berkembang mengikut keperluan dan kesesuaiannya

dari semasa ke semasa.

1.3 Konsep Umum Kurikulum

Kurikulum boleh difahamkan sebagai rancangan merangkumi aktiviti akademik seperti mata

pelajaran, kursus dan kegiatan luar bilik darjah seperti kelab dan persatuan, unit beruniform

serta sukan dan permainan. Kurikulum itu hendaklah mengandungi aktiviti-aktiviti sama ada

akademik atau bukan akademik yang boleh membantu para murid mencapai perkembangan

dari segi intelek, rohani, emosi dan jasmani. Pengalaman-pengalaman yang dirancangkan itu

hendaklah sejajar dengan umur, kebolehan, minat dan kematangan murid.

1.4 Objektif Kurikulum

Kurikulum yang dirancang dan dilaksanakan untuk murid-murid di sekolah mempunyai

beberapa objektif. Antara objektif utama ialah:

2

a) Berhasrat menghasilkan insan yang harmonis dan seimbang dari segi intelek, rohani,

emosi dan jasmani

b) Membentuk insan yang berupaya berfikir secara logis, analitis, kreatif, inovatif serta

memiliki ilmu pengetahuan yang benar.

c) Bertujuan memperkembangkan potensi atau bakat dan keupayaan setiap individu.

d) Menyediakan suasana pengajaran dan pembelajaran yang menggalakkan untuk

membolehkan pembelajaran maksimum tercapai.

e) Membolehkan murid-murid mempelajari nilai-nilai murni melalui mata pelajaran

yang disediakan.

f) Menghasilkan murid yang berakhlak mulia dan progresif.

g) Berhasrat melahirkan rakyat Malaysia yang berilmu pengetahuan dan berketerampilan

agar dapat memberi sumbangan kepada masyarakat dan negara.

h) Melahirkan insan yang beragama, mempunyai kemantapan jiwa dan bersedia untuk

berbakti kepada nusa dan bangsa.

2.0 Kurikulum Baru Sekolah Rendah

Pada tahun 1979, satu jawatankuasa kabinet telah ditubuhkan untuk mengkaji pelaksanaan

dasar pelajaran. Kurikulum Baru Sekolah Rendah (KBSR) telah diwujudkan. KBSR telah

dilaksanakan di semua sekolah di seluruh Negara mulai tahun 1983. KBSR memberi

penekanan kepada penguasaan kemahiran asas 3M ( membaca, menulis dan mengira) dan

perkembangan individu secara menyeluruh yang meliputi aspek intelek, rohani, jasmani,

emosi, bakat, akhlak, nilai estetika dan sosial. Faktor-faktor yang mempengaruhi

pembentukan kurikulum adalah seperti : Dasar Pendidikan Negara, Cita dan Ideologi Negara,

Falsafah Pendidikan Sekolah Rendah dan Matlamat Pendidikan Sekolah Rendah.

3.0 Pengenalan Bahasa Melayu Sekolah Rendah

Selaras dengan Dasar Pendidikan Kebangsaan yang termaktub dalam Akta Pendidikan 1996,

Bahasa Melayu ialah mata pelajaran teras di semua sekolah rendah dan menengah. Bahasa

Melayu berperanan sebagai bahasa kebangsaan dan bahasa perpaduan rakyat Malaysia.

Pendidikan Bahasa Melayu berhasrat membina rasa bangga terhadap bahasa yang

mencerminkan akal budi dan pemikiran rakyat, juga berperanan sebagai pemangkin kepada

semangat cinta akan tanah air yang dikongsi bersama oleh semua rakyat dalam satu wawasan.

3

Pendidikan Bahasa Melayu di peringkat rendah juga bertujuan mewujudkan asas semangat

kewarganegaraan .

Kurikulum Bahasa Melayu digubal bertujuan untuk memenuhi hasrat Falsafah Pendidikan

Kebangsaan bagi melahirkan insan yang seimbang dan harmonis dari segi intelek, emosi,

rohani, dan jasmani. Kurikulum Bahasa Melayu menyediakan murid untuk menguasai

kecekapan berbahasa dan berkomunikasi dan dapat menggunakan tatabahasa secara betul dan

tepat. Selain itu, murid mampu mengungkapkan ilmu pengetahuan daripada mata pelajaran

yang lain di samping mengembangkan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif.

Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu Sekolah Rendah memberikan tumpuan kepada kemahiran

bahasa, iaitu Kemahiran Mendengar dan Bertutur, Kemahiran Membaca, dan Kemahiran

Menulis. Kemahiran bahasa ini membolehkan murid menggunakan bahasa Melayu secara

berkesan dalam kehidupan harian dan sebagai bahasa ilmu untuk pembelajaran seumur hidup

bagi perhubungan sosial, pemerolehan ilmu serta bagi tujuan rekreasi.

Sukatan pelajaran ini juga memberikan pertimbangan kepada pelbagai gaya pembelajaran,

minat, dan kecerdasan yang berbeza di kalangan murid. Aktiviti kokurikulum Bahasa Melayu

yang dijalankan di luar waktu sekolah adalah penting sebagai sokongan bagi memantapkan

kemahiran berbahasa murid.

Sukatan Pelajaran memberikan gambaran menyeluruh tentang kurikulum Bahasa Melayu.

Sukatan Pelajaran ini mengandung matlamat, objektif, dan organisasi kandungan. Organisasi

kandungan merangkumi Kemahiran Bahasa, Hasil Pembelajaran, Sistem Bahasa, dan

Pengisian Kurikulum.

Terdapat enam dokumen sampingan yang dikenali sebagai Huraian Sukatan. Sukatan

Pelajaran ini disediakan bagi setiap tahun, iaitu dari tahun satu hingga tahun enam.

Matlamat Kurikulum Bahasa Melayu Sekolah Rendah adalah untuk melengkapkan murid

dengan keterampilan berbahasa dan berkomunikasi untuk memenuhi keperluan diri,

memperoleh ilmu, perhubungan sosial, dan urusan harian.

4.0 Reka Bentuk Kurikulum Bahasa Melayu Sekolah Rendah

4

Mengikut Abdul Rahim Hamdan (2007), reka bentuk kurikulum merujuk kepada persoalan

khususnya bagaimana susunan bahagian-bahagian dalam kurikulum disusun. Pada dasarnya

bahagian-bahagian dalam kurikulum adalah terdiri daripada pertama, matlamat, tujuan dan

objektif, kedua ialah kandungan, ketiga ialah pengalaman pembelajaran dan keempat ialah

pendekatan penilaian. Empat elemen yang terdapat dalam reka bentuk kurikulum ialah:

objektif, kandungan, kaedah dan penilaian. Kesemua elemen-elemen itu adalah saling

berkaitan dalam menjalankan pengajaran dan pembelajaran untuk menghasilkan kesan

pembelajaran yang berkesan dan efektif seperti yang ditunjukkaan dalam rajah 1 ( Model

Interaksi).

Rajah 1: Model Interaksi

Objektif

Penilaian Kandungan

Kaedah

4.1 Elemen-elemen Penting Dalam Reka Bentuk Kurikulum Bahasa Melayu Sekolah

Rendah

Terdapat 4 elemen penting yang terkandung dalam reka bentuk kurikulum Bahasa Melayu

Sekolah Rendah iaitu objektif, kandungan, kaedah dan penilaian.

4.1.1 Objektif

Pada akhir pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu sekolah rendah murid dapat:

1. mendengar pengucapan dengan teliti dan memahami serta menghayati pengucapan

dalam konteks perbualan harian dan situasi formal;

2. bertutur petah menggunakan sebutan dan intonasi yang betul dalam pelbagai situasi;

5

3. berbincang dan berkongsi pendapat untuk menyelesaikan masalah, mencapai

persetujuan, dan membuat keputusan tentang sesuatu perkara;

4. membaca pelbagai bahan sastera dan bahan berunsur pengetahuan menggunakan

teknik membaca yang sesuai dan berkesan untuk memperoleh ilmu dan memproses

maklumat secara kritis;

5. memupuk minat membaca sebagai satu amalan ke arah membina budaya

pembelajaran berterusan;

6. memperkembang kekuatan imaginasi, kreativiti, pemikiran kritis, dan penghayatan

nilai murni melalui aktiviti bertutur, membaca, dan menulis;

7. mengenali dan menghasilkan pelbagai jenis penulisan kreatif dan berunsur

pengetahuan menggunakan kemahiran menulis serta proses penulisan yang sesuai dan

betul;

8. menggunakan bahasa yang meliputi ejaan, kosa kata, tatabahasa, dan sebutan yang

betul dalam aktiviti mendengar, bertutur, membaca, dan menulis;

9. menghargai dan menghayati keindahan bahasa melalui karya sastera dan karya

berunsur ilmu; dan

10. menghayati dan mengamalkan nilai murni, sikap positif, semangat patriotisme , dan

perasaan cinta akan negara.

Ringkas kata, objektif yang dibentuk dalam kurikulum mata pelajaran Bahasa Melayu

Sekolah Rendah adalah bersesuaian dan berdasarkan kepada falsafah dan matlamat

pendidikan yang dibentuk atau telah sedia ada. Ia juga harus bersesuaian dengan psikologi

pelajar dari segi teori pembelajaran, kematangan pelajar dan sebagainya.

4.1.2 Kandungan

Kurikulum Bahasa Melayu Sekolah Rendah digubal dengan memberikan fokus kepada Hasil

Pembelajaran yang perlu dikuasai oleh murid. Hasil Pembelajaran ini berteraskan kemahiran

bahasa, iaitu Kemahiran Mendengar dan Bertutur, Kemahiran Membaca, dan Kemahiran

Menulis. Hasil Pembelajaran juga menggabungkan peraturan dalam Sistem Bahasa dan

disokong oleh elemen Pengisian Kurikulum.

Kandungan Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu Sekolah Rendah memberikan tumpuan kepada

kemahiran bahasa, iaitu Kemahiran Mendengar dan Bertutur, Kemahiran Membaca, dan

Kemahiran Menulis. Kemahiran bahasa ini membolehkan murid menggunakan bahasa

6

Melayu secara berkesan dalam kehidupan harian dan sebagai bahasa ilmu untuk

pembelajaran seumur hidup bagi perhubungan sosial, pemerolehan ilmu serta bagi tujuan

rekreasi.

Sukatan pelajaran ini juga memberikan pertimbangan kepada pelbagai gaya pembelajaran,

minat, dan kecerdasan yang berbeza di kalangan murid. Aktiviti kokurikulum Bahasa Melayu

yang dijalankan di luar waktu sekolah adalah penting sebagai sokongan bagi memantapkan

kemahiran berbahasa murid.

Dalam pemilihan kandungan, mata pelajaran Bahasa Melayu Sekolah Rendah, subjek,

kandungan/pengalaman pembelajaran pelajar diambil kira dalam proses perkembangan

kurikulum bagi mencapai objektif yang telah ditetapkan. Contohnya kemahiran-kemahiran,

tahap 1 adalah lebih mudah daripada tahap 2. Pada tahap 1, murid-murid berusaha untuk

menguasai kemahiran asas seperti bertutur, mendengar, membaca dan menulis melalui

pelbagai sumber. Manakala, pada tahap 2 pula, penekanan diberi kepada kemahiran belajar

dan kemahiran berfikir melalui pelbagai kaedah seperti bacaan, penulisan dan perbincangan

( Rujuk Jadual 1).

Tahap Kemahiran :

Tahap 1 ( Darjah 1 ) menguasai kemahiran asas seperti bertutur, mendengar, membaca

dan menulis

Tahap 2 ( Darjah 5) penekanan kemahiran belajar dan kemahiran berfikir seperti bacaan,

penulisan dan perbincangan.

Pemerolehan ilmu pengetahuan, pemahaman konsep, penguasaan

kemahiran serta penggunaan bahasa untuk berkomunikasi dan

menyelesaikan masalah.

Jadual 1

4.1.3 Kaedah

Kaedah kurikulumnya adalah seperti pendekatan murid, kepelbagaian teknik, kepelbagaian

sumber dan bahan, penggunaan tatabahasa yang tepat, pengajaran dan pembelajaran yang

bertema, bacaan yang luas, penggabunganjalinan, penyerapan, penilaian, pemulihan dan

7

pengayaan. Di bawah ialah keterangan beberapa contoh strategi yang selalu digunakan dalam

proses pengajaran dan pembelajaran.:

4.1.3.1 Penggabungjalinan

Penggabungjalinan merupakan proses yang penting dalam pengajaran dan pembelajaran

Bahasa Melayu. Melalui proses ini, beberapa kemahiran dapat dikuasai serentak.

Penggabungjalinan berlaku antara hasil pembelajaran daripada beberapa kemahiran bahasa

dalam bidang yang sama, iaitu intrabidang, serta antara kemahiran bahasa daripada bidang

berlainan, iaitu interbidang. Selain itu, aspek tatabahasa, kosa kata, dan peribahasa juga

digabungjalinkan.

Penggabungjalinan memainkan peranan penting dalam proses pengajaran dan pembelajaran.

Melalui proses ini, beberapa kemahiran dapat dikuasai serentak. Cara ini juga dapat

mengelakkan kebosanan dalam proses pembelajaran. Kemahiran-kemahiran boleh

digabungjalinkan, sama ada kemahiran yang terdapat dalam kemahiran berbahasa atau

kemahiran daripada mata pelajaran lain.

Contoh 1 : Dalam mata pelajaran Bahasa Melayu, 4 kemahiran utama ialah bertutur,

mendengar, membaca dan menulis. Bagi satu sesi pengajaran dan pembelajaran, keempat-

empat jenis kemahiran ini boleh digabungjalinkan dan dijalankan serentak. Pada tahap 2,

aktiviti menulis karangan telah melibatkan penggabungjalinan ke semua 4 kemahiran asas

tersebut. Murid-murid perlu mendengar guru memberi penerangan, murid-murid perlu

membuat perbincangan untuk mengumpul isi-isi kandungan, membentangkan hasil

perbincagan dan akhirnya menjalankan proses penulisan.

Contoh 2: Tatabahasa boleh digabungkan secara terancang dalam konteks dengan kemahiran

mendengar, bertutur, membaca dan menulis. Kosa kata dan peribahasa yang hendak diajarkan

harus digabungkan secara terancang dengan semua aktiviti kemahiran bahasa, misalnya

melalui aktiviti lakonan atau perbahasan; membaca teks yang mengandungi kosa kata ( sama

ada kata umum atau istilah ) dan peribahasa; serta melalui latihan menggunakan kosa kata

dan peribahasa yang betul dalam pelbagai genre penulisan.

8

Contoh 3: Bahasa Melayu juga boleh digabungjalinkan antara mata pelajaran lain. Misalnya,

Bahasa Melayu digunakan dalam aktiviti menyanyi, arahan-arahan yang menggunakan

Bahasa Melayu digunakan semasa menjalankan aktiviti dalam mata pelajaran Pendidikan

Jasmani.

4.1.3.2 Penyerapan

Penyerapan ialah proses menyerapkan pelbagai bidang ilmu, nilai murni, dan kemahiran

bernilai tambah dalam pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu, penyerapan unsur-unsur

ini dihuraikan seperti berikut:

i) Isi pelajaran Bahasa Melayu menyerapkan pelbagai bidang ilmu yang mencakupi pelbagai

tema serta hal-hal persendirian dan kemasyarakatan.

Contoh 1 : Sains, Matematik, Sejarah dan sebagainya. Ilmu sains yang terdapat dalam

pengjaran Bahasa Melayu, juga terdapat dalam pengajaran mata pelajaran Sains.

Contoh 2 : Tema Cintai Alam Sekitar dalam pengajaran Bahasa Melayu juga terdapat dalam

pengajaran mata pelajaran Sains, iaitu Pencemaran Alam Sekitar.

Contoh 3 : Dalam kemahiran menulis karangan, yang memberi penekanan pada kemahiran

jual beli juga wujud dalam pengajaran Matematik yang merupakan kemahiran wang ringgit

iaitu kira-mengira menyelesaikan masalah dalam soalan subjektif. Penggunaan Bahasa

Melayu juga merentasi pelbagai bidang ilmu lain-lain.

ii) Semangat kewarganegaraan dan nilai murni masyarakat Malaysia yang berlandaskan

kepercayaan dan kepatuhan kepada Tuhan hendaklah diserapkan dalam pengajaran dan

pembelajaran Bahasa Melayu.

Contoh : Pada Tahap 2, kemahiran bertutur 1.0 ( berbual dengan keluarga, rakan sebaya dan

pihak lain dalam situasi formal dan tidak formal), nilai-nilai murni seperti hormat-

menghormati, baik hati, kasih sayang dan sebagainya telah diserapkan semasa proses

pengajaran dan pembelajaran dijalankan. Selain itu, aspek bekerjasama dan hormat-

menghormati selalu ditekankan dalam kerja kumpulan projek.

9

iii) Kemahiran berfikir juga diserapkan secara terancang dengan kemahiran mendengar,

bertutur, membaca dan menulis. Huraian Sukatan Pelajaran Bahasa Melayu ini memberikan

penekanan pada kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif dalam pengajaran dan

pembelajaran. Kemahiran berfikir yang perlu diserapkan dalam pengajaran dan pembelajaran

bahasa adalah seperti mencirikan, meramal, mensintesis, membuat inferens, menilai dan

sebagainya. Kemahiran berfikir yang diserapkan dalam pengajaran dan pembelajaran bahasa

diaplikasikan oleh murid dalam situasi bilik darjah dan kehidupan seharian mereka.

Contoh: Pada Tahap 2, kemahiran 6.6 ( membuat ramalan berdasarkan sesuatu cerita atau

maklumat yang diberikan dalam bahan ilmu ) memerlukan ciri-ciri kemahiran berfikir seperti

mengumpul, membuat kaitan dan perhubungan, menganlisis, meramal, menjana idea dan

sebagainya. Melalui pengajaran tersebut, jelas dapat kita perhatikan bukan sahaja kemahiran

bahasa yang disampaikan tetapi juga dengan kemahiran berfikir.

4.1.3.3 Pengayaan

Program pengayaan perlu diberi penekanan dalam Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah

kerana keadaan murid yang berbeza dari segi kebolehan, keupayaan, bakat, dan minat. Murid

ini hendaklah diberikan bahan yang berbeza-beza untuk digunakan secara bersendirian atau

dengan bimbingan guru. Bahan-bahan seperti bahan bacaan tambahan, kad-kad kerja,

permainan, dan bahan-bahan aktiviti boleh diberikan kepada murid yang telah menguasai

kemahiran-kemahiran dalam jangka masa yang ditetapkan atau lebih awal daripada jangka

masa yang ditentukan.

Contoh 1 : Pada tahap 2, kemahiran membina dan menulis ayat topik dan ayat huraian

berdasarkan sesuatu perkara. Setelah membuat latihan yang diberikan membina ayat topik

yang jelas tentang sesuatu isi, murid-murid yang cergas diberikan aktiviti pengayaan yang

lebih tinggi iaitu Aras 2, seperti menyatakan dan menghuraikan isi utama dengan

menggunakan ayat yang gramatis, membina beberapa ayat huraian berdasarkan isi utama.

Contoh 2: Imbasan untuk mendapatkan kemahiran membaca pantas untuk mendapatkan

maklumat khusus, murid-murid diarahkan mengimbas fakta yang relevan daripada pelbagai

bahan untuk mengukuhkan maklumat. Contoh aktiviti: Murid secara berkumpulan mencari

10

maklumat daripada pelbagai gambar, seperti internet, ensiklopedia, brosur dan sebagainya.

4.1.3.4 Pemulihan

Program pemulihan disediakan untuk membantu murid menguasai kemahiran-kemahiran asas

yang belum dapat dikuasai dalam tempoh masa yang ditetapkan. Bahan-bahan untuk program

ini terdiri daripada kad-kad, carta, bahan maujud, alat permainan, dan lain-lain yang boleh

digunakan berperingkat-peringkat daripada yang mudah kepada yang lebih sukar.

Pelaksanaan program ini adalah mengikut kadar kemampuan murid menguasai sesuatu

kemahiran.

Contohnya : Membuat ringkasan daripada bahan yang didengar dan dibaca, murid-murid

diarah mengecam dan menyusun idea utama yang terdapat dalam petikan yang dibaca atau

didengar dan menyenaraikan ayat-ayat topik.

4.1.4 Kaedah Penyusunan Kandungan

Terdapat 3 prinsip dalam penyusunan kandungan kurikulum mata pelajaran Bahasa Melayu

Sekolah Rendah agar dapat menhasilkan pembelajaran yang menyeluruh dan berkesan.

i) Prinsip kesinambungan atau Principle of Continuity bermaksud objektif atau kandungan

yang penting hendaklah sentiasa diulang dan didedahkan secara berterusan dengan berbagai-

bagai kaedah dan cara bagi menentukan ia dipelajari dengan menyeluruh.

Contohnya : Sistem Bahasa Melayu yang terdiri daripada tatabahasa, ejaan, sebutan,

intonasi, kosa kata dan peribahasa. Tatabahasa juga merangkumi morfologi dan sintaksis,

kosa kata pula merangkumi kosa kata umum. Kesemua kemahiran ini diulang dan

didedahkan secara berterusan kepada murid-murid.

ii) Prinsip ketertiban atau Principle of Sequence menyarankan pembelajaran hendaklah

berterusan dan berturutan dengan berdasarkan pengalaman lalu, supaya pelajar berpeluang

mempelajari sesuatu dengan lebih luas dan mendalam.

Contohnya : Dalam pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu, murid- murid belajar

mengenal huruf, suku kata, frasa kata pada tahap 1, manakala belejar membentuk ayat

majmuk, ayat kompleks, menulis karangan pada tahap 2.

11

iii) Prinsip kesepaduan atau Principle of Intergration menetapkan agar pengalaman

pembelajaran dihubungkaitkan antara satu sama lain supaya pembelajaran lebih bermakna

dan menyeluruh.

Contohnya : Dalam aktiviti sumbangsaran tentang tema Pencemaran Alam dalam Tahun 6,

nilai-nilai murni dan pengalaman pembelajaran yang disepadukan dalam pengajaran Bahasa

Melayu.

4.1.5 Penilaian

Penilaian Bahasa Melayu dianggap sebagai sebahagian daripada proses pengajaran dan

pembelajaran Bahasa Melayu. Penilaian merupakan suatu aktiviti untuk mendapatkan

maklumat yang berguna bagi menentukan pencapaian sesuatu objektif pengajaran atau

pembelajaran. Oleh itu, penilaian perlulah dijalankan berterusan dalam proses pengajaran dan

pembelajaran. Hanya melalui proses penilaian berterusan dapat dipastikan jenis tindakan

susulan yang perlu diambil ke atas seseorang murid, sama ada untuk menjalankan pemulihan

atau pengayaan.

Terdapat dua jenis penilaian dalam kurikulum Bahasa Melayu sekolah. Penilaian kurikulum

boleh dilakukan secara berterusan melalui Penilaian Formatif dan pada peringkat akhir atau

selesai sesuatu program melalui Penilaian Sumatif.

Penilaian sumatif dikaitkan dengan penilaian pada akhir semester atau tahun. Penilaian ini

memberikan nilai yang membezakan pencapaian seorang murid dengan murid lain dan

seringkali digunakan untuk membuat pemilihan. Penilaian Kemajuan Berasaskan Sekolah

( PKBS )merupakan salah satu jenis ujian formatif di sekolah.

Penilaian secara berpusat iaitu UPSR dikendalikan oleh Lembaga Peperiksaan, Kementerian

Pendidikan Malaysia. Keputusan penilaian secara berpusat dapat memberi maklumat tentang

pencapaian murid di seluruh negara.

5.0 Reka Bentuk Bahasa Melayu Sekolah Rendah

Apakah reka bentuk kurikulum? Sebagai kata nama, penyusunan elemen-elemen kurikulum

menjadi satu entiti yang mempunyai isi, maka reka bentuk kurikulum boleh dipilih. Manakala

12

jika sebagai kata kerja, proses menghasilkan rancangan kurikulum dengan susunan elemen-

elemen.

Dimensi Reka Bentuk Kurikulum juga merupakan corak penyusunan kurikulum secara

menegak dan mendatar untuk guru mengutarakan kurikulum kepada murid-murid melalui

proses pengajaran dan pembelajaran. Ia menuju ke arah memenuhi tuntutan ideologi

pendidikan dan matlamat kurikulum. Reka bentuk kurikulum bersama dengan teknik dan

strategi pengajaran berfungsi untuk memendu guru mengajar di sekolah. Terdapat dua jenis

hubungan dalam dimensi reka bentuk kurikulum Bahasa Melayu iaitu : hubungan mendatar

dan hubungan menegak.

5.1 Hubungan Mendatar

Hubungan mendatar merupakan susunan sebelah menyebelah elemen kurikulum. Kurikulum

yang dilihat secara mendatar ialah hubungan antara subjek dengan subjek yang lain. Susunan

isi kandungan daripada berbagai mata pelajaran menjadi satu mata pelajaran lain, contohnya:

isi kandungan fizik, biologi, kimia boleh membentuk Sains Am, Sains Kesihatan, Pendidikan

Alam Sekitar, Pertanian, Kewarganegaraan dan sebagainya. Hubungan mendatar

merangkumi skop, kesepaduan dan integrasi kurikulum.

5.1.1 Skop

Skop ialah keluasan dan kedalaman kandungan, kepelbagaian dan jenis pengalaman

pembelajaran.

Contoh 1 : Bahasa Melayu Tahun 1dengan Matematik Tahun 1 ; Bahasa Melayu Tahun 1

denganSains Tahun 1; Bahasa Melayu Tahun 1 dengan Pendidikan Moral Tahun 1, Bahasa

Malayu Tahun 1 dengan Pendidikan Sivik dan Kewarganegaraan Tahun1dan sebagainya.

Contoh 2: Isi kandungan yang terkandung dalam pengajaran Bahasa Melayu tentang

keindahan alam sekitar juga didapati dalam mata pelajaran Sains, seperti tajuk pemeliharaan

alam sekitar.

5.1.2 Kesepaduan

13

Kesepaduan Pendekatan bersepadu merupakan satu pendekatan di mana unsur-unsur

pengetahuan, kemahiran dan nilai digabungkan agar wujud kesepaduan dari segi jasmani,

emosi, rohani dan intelek. Secara ringkas, konsep bersepadu berlaku melalui empat cara, iaitu

penggabungjalin kemahiran, penyerapan, kesepaduan antara dua unsur, dan unsur merentasi

kurikulum.

Kesepaduan ialah kadar hubungan antara jenis-jenis pengetahuan dan pengalaman berbeza.

Pengetahuan yang bersepadu dipupuk dalam minda murid. Pelbagai displin, antara displin,

tema dan sebagainya dipupuk demi ke arah kurikulum bersepadu dimana ia berdasarkan isu-

isu yang dihadapi masyarakat, berkait dengan kehidupan sebenar murid.

Contoh 1: Pelbagai bidang ilmu dalam mata pelajaran dan merentasi mata pelajaran.

Misalnya unsur Matematik diserapkan dalam matapelajaran pendidikan seni.

Contoh 2 : Nilai dalam mata pelajaran. Misalnya : Aspek bekerjasama dan hormat-

menghormati ditegaskan dalam kerja kumpulan atau projek.

Contoh 3 : Kurikulum dan kokurikulum. Misalnya : aktiviti kokurikulum (badan beruniform,

kelab atau persatuan, sukan atau permainan) menjadi pelengkap kepada aktiviti kurikulum

dalam bilikdarjah;

Contoh 4 : Pengetahuan dan amalan. Misalnya : ilmu yang diperoleh dalam bilik darjah boleh

diaplikasikan dalam situasi kehidupan seharian di rumah, masyarakat dan sebagainya.

5.1.2 Integrasi

Integrasi merupakan antara pelbagai jenis pengetahuan dan pengalaman yang terkandung

dalam sesuatu pelan kurikulum. Integrasi ialah penggabungjalinan serpihan-serpihan ilmu

pengetahuan merentasi lapangan ilmu yang terlibat. Hubungan integrasi mengambil kira

tujuan sekolah, sumber kurikulum, kegunaan pengetahuan, pelbagai topik kandungan dan

tema.

Contoh 1: Dalam komponen Bahasa Melayu, bukan sahaja bahasa diajarkan, tetapi juga juga

kemahiran lain, seperti membaca, menulis, mendengar dan bertutur dijalankan serentak

semasa proses pengajaran dan pembelajaran.

14

Contoh 2 : Pengalaman pembelajaran dalam Bahasa Melayu berkaitan dengan kemahiran

penyelesaian masalah dalam pembelian barang-barang runcit juga terdapat dalam pengajaran

mata pelajaran Matematik.

5.2 Hubungan Menegak

Hubungan menegak ialah tentang urutan dan kesinambungan ilmu pengetahuan. Urutan ialah

serpihan lapangan ilmu pengetahuan yang berhubungan peringkat demi peringkat daripada

peringkat paling ringkas sehingga menjadi peringkat paling canggih. Dalam kurikulum

Bahasa Melayu, pembelajaran Bahasa Melayu adalah berturutan serta berterusan.

5.2.1 Urutan

Urutan menentukan bagaimana kandungan dan pengalaman akan berlaku lagi untuk

membolehkan pelajar berpeluang mengait dan mengkaya kefahaman kurikulum dan

pengalaman.

Contoh : Kemahiran bahasa meliputi kemahiran mendengar dan bertutur, kemahiran

membaca, kemahiran menulis dan penguasaan bahasa baku yang merupakan kemahiran

pembelajaran yang berhubungan peringkat demi peringkat. Kemahiran-kemahiran tersebut

dipelajari dari Tahun 1 ( pengajaran kemahiran asas---3M ) hingga Tahun 6 ( pemahaman,

penguasaan serta mengaplikasikan 3M ), juga sehingga ke tahap yang lebih tinggi.

Kandungan dan pengalaman pembelajaran yang berulang-ulang dapat memupuk kefahaman

murid. Selain itu, isi kandungan Darjah satu adalah lebih mudah daripada kandungan Darjah

6.

Hubungan menegak juga merupakan susunan atas bawah, elemen kurikulum berdasarkan

kebiasaan, kesukaran, jarak dan sebagainya. Contoh : Dalam mata pelajaran Matematik,

kemahiran mengira, menambah, menolak, menolak, mendarab, membahagi adalah dari secara

mudah ke lebih kompleks. Dalam mata pelajaran Geografi, pengjaran dari kajian tempatan,

Negara, Wilayah dan Dunia menunjukkan kemahirannya adalah daripada bidang yang sempit

hingga ke bidang yang luas.

Berdasarkan urutan mata pelajaran Bahasa Melayu, kemahirannya boleh diajarkan seperti

cara berikut:

15

i ) Fakta Konep Prinsip Generalisasi Teori Hukum

ii) Mudah, Konkrit Sukar, Abstrak

iii) Seluruh Sebahagian

iv) Bahagian kecil Menyeluruh

v) Umum “ Gestalt” Khusus

vi) Bidang sempit Bidang Luas

vii) Asas Mendalam dan sebagainya.

Di bawah ialah beberapa contoh yang berkenaan:

a) Contoh kemahiran mendengar dan bertutur dalam sukatan Bahasa Melayu

( Daripada yang Mudah kepada yang Sukar )

Kemahiran Tahap 1 Tahap 2

Hasil

pembelajaran

Memahami pandangan

yang disampaikan oleh

rakan.

Mengemukakan hujah untuk menyokong /

menentang pendirian dengan emberikan alasan

yang sesuai secara sopan.

Huraian hasil

pembelajaran

Berbincang tentang

tajuk-tajuk yang relevan

secara bertatasusila.

Menyokong sesuatu tajuk dengan

mengemukakan hujah yang bernas.

Aktiviti Berbual secara

berpasangan tentang

sesuatu perkara yang

didengar. Contoh : alat

permainan yang disukai

Bincang dalam kumpulan untuk menolak

/menyokong sesuatu pendapat bagi mematahkan

hujah lawan.

Kesimpulannya: Kita dapat melihat elemen pembelajaran yang berturutan dan berterusan

berlaku dalam pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu dengan daripada elemen yang

mudah kepada elemen yang kompleks.

16

b) Contoh Kemahiran menulis dalam sukatan Bahasa Melayu

( Daripada Bahagian kepada Menyeluruh )

Kemahiran Tahap 1 Tahap 2

Hasil

pembelajaran

Menggunakan pelbagai jenis

ayat dan wacana dalam

penulisan.

Membina dan menulis ayat tunggal dan

ayat majmuk dalam sesuatu penulisan

teks tentang sesuatu tajuk.

Huraian hasil

pembelajaran

Membina ayat tunggal yang

betul dan menulis dengan

tulisan yang kemas.

Menulis karangan prosa.

Aktiviti Memilih dan menyusun

perkataan yang diberikan

supaya menjadi ayat yang

betul.

Menulis karangan antara 15-30

patah perkataan.

Menulis karangan berpandukan gambar

tunggal yang diberi.

Menghasilkan karangan dengan tidak

kurang daripada 80 patah karangan.

Kesimpulannya: Elemen pembelajaran yang berturutan dan berterusan. Bentuk pembelajaran

daripada elemen bahagian kecil kepada pembelajaran menyeluruh.

c) Contoh Kemahiran Membaca dalam sukatan Bahasa Melayu

( Daripada pembelajaran Asas kepada pembelajaran Mendalam)

Kemahiran Tahap 1 Tahap 2

Hasil

pembelajaran

Membaca kuat petikan dan

ayat dengan sebutan dan

intonasi yang betul dan

memahami perkara yang

dibaca.

Membaca dan menghayati pelbagai

bahan sastera dan bukan sastera dan

berkualiti untuk

meningkatkan dan memperkukuh

minat membaca.

Huraian hasil

pembelajaran

Membaca ayat tunggal dengan

sebutan dan intonasi yang

betul.

Menceritakan isi kandungan bahan

yang dibaca dengan jelas dan

terperinci.

Aktiviti Membaca ayat tunggal dengan Menghurai cerita yang telah dibaca.

17

sebutan dan intonasi yang

betul secara individu dan

kumpulan.

Contoh ayat Tunggal: Wei

Yong membasuh kasut.

Contoh cerita: Sang Kancil dengan

buaya.

Kesimpulannya: Kita dapat melihat elemen pembelajaran yang berturutan dan berterusan

berlaku dalam pengajaran dan pembelajaran Bahasa Melayu daripada elemen pembelajaran

asas kepada pembelajaran mendalam.

Hubungan urutan juga merupakan pembelajaran yang kronologi. Ia merupakan sejenis proses

penyulingan turutan peristwa dan daripada mula hingga ke akhir.

Contoh : Dalam aktiviti penulisan Bahasa Melayu yang bertajuk “ Satu Kebakaran ” , murid

perlu menulis peristiwa tersebut dari mula hinnga akhir.

Menurut pandangan Jean Piaget, perkembangan kognitig adalah berbeza dan berubah melalui

4 peringkat yang berbeza iaitu peringkat deria motor, peringkat pra-operasi, operasi konkrit

dan operasi formal. Keadaan ini wujud dalam urutan proses pembelajaran Bahasa Melayu

juga.

5.2.2 Kesinambungan

Kesinambungan juga merupakan aktiviti pengulangan komponen dalam kurikulum. Ia juga

merupakan pembelajaran yang berterusan. Kemahiran asas masih menjadi fokus, di samping

menambah kemahiran yang lain.

Contoh : Kemahiran asas 3 M difokuskan pada Tahun 1 dan ditekankan pemahaman dan

tahap penguasaannya pada Tahap 2.

Kesinambungan ialah jumlah timbun-tambah unsur ilmu pengetahuan yang terbina melalui

pembelajaran merentasi waktu. Manakala secara menegak ialah antara topik dengan topik

dalam subjek yang sama seperti hubungan antara belajar membaca al-QuranTahun 2 dengan

belajar menhafal al-Quran bagi Tahun 6 KBSR.

18

Menurut Brunner, kesinambungan merupakan Kurikulum Lingkaran, kurikulum

pembelajaran disusun berdasarkan saling perkaitan antara struktur idea asas dalam setiap

kurikulum. Ia membolehkan pelajar kuasai idea asas dan struktur. Kemahiran tersebut perlu

diulangi; sepanjang penyampaian kurikulum dengan menambah keluasan dan kedalaman

selaras peningkatan program.

Contohnya: Kurikulum lingkaran berlandaskan perkembangan isi pelajaran yang disusun

mengikut bentuk bulat-bulatan sepusat. Ia mula diperkenalkan oleh Johann Amos Comenius

(1592-1670) untuk pembelajaran kanak-kanak dalam peringkat umur yang berbeza.

Menurut Brunner, prinsip asas pemindahan pembelajaran ialah menggunakan pengalaman

lama untuk meningkatkan keberkesanan pembelajaran baru. Pengalaman disusun secara

sistematik, iaitu daripada pengalaman asas kepada pengalaman yang kompleks. Misalnya, di

dalam pelajaran metematik KBSR, operasi tambah diajar terlebih dahulu, kemudian diikuti

dengan tolak, darab dan bahagi.

Manakala dalam mata pelajaran Bahasa Melayu, huruf diajar terlebih dahulu, kemudian

diikuti dengan sukukata, perkataan, frasa kata, ayat, perenggan dan kemudiannya sebuah

karangan yang lengkap.

Dalam Taksonomi Bloom, Bloom et. al. (1956) juga mencadangkan objektif atau hasil

pembelajaran diklasifikasikan kepada tiga iaitu:

Mengetahui fakta atau maklumat (Domain Kognitif)

Melakukan aktiviti fizikal (Domain Psikomotor)

Menunjukkan sikap peribadi (Domain Afektif)

Menurut Bloom, setiap domain mempunyai berbagai tahap, dari yang rendah atau mudah

kepada yang tinggi atau sukar dikuasai. Sebagai contoh, bagi domain kognitif, tahap yang

paling asas atau mudah dikuasai ialah pengetahuan manakala yang paling tinggi dan sukar

dikuasai ialah penilaian.

Perkaitan di antara mata pelajaran-mata pelajaran, iaitu setengah-setengah konsep dalam

Matematik dikaitkan dengan Fizik, isi kandungan Sejarah dikaitkan dengan bahasa, aktiviti

pembelajaran dalam bilik darjah dikaitkan dengan aktiviti kokurikulum, dan sebagainya.

Dalam mata pelajaran, juga terdapat keadaan yang sedemikian. Contohnya: Pengajaran

19

Bahasa Melayu dengan isi kandungan menjaga binatang dikaitkan perasaan kasih sayang

dengan mata pelajaran Moral. Dengan cara yang demikian, pelajar bukan sahaja boleh

menggunakan pengalaman yang diperolehi untuk mempelajari pengalaman baru, tetapi juga

menggunakan pengalaman baru sebagai asas untuk mempelajari pengalaman yang

berikutnya.

Kurikulum lingkaran ( spiral curriculum) yang digubal berdasarkan prinsip-prinsip di atas,

adalah dijangkakan supaya dapat berlakunya pemindahan pembelajaran yang lebih banyak

dan lebih berkesan.

Mengikut Brunner (1960), penggubalan kurikulum lingkaran hendaklah berlandaskan kepada

dua prinsip iaitu menentukan mana konsep dan prinsip yang utama untuk dirangkumi dalam

unit pelajaran. Menentukan konsep dan prinsip yang hendak dipelajari mengikut susunan

daripada yang mudah kepada yang sukar ( contoh kemahiran mendengar dan bertutur yang

dibincangkan di depan, dalam sukatan Bahasa Melayu, kita mempelajari kata dasar dahulu,

kemudian diikuti dengan perkataan berimbuhan); daripada pengalaman sedia ada kepada

yang jauh ( contoh kemahiran membaca yang dibincangkan di depan ), sehingga menjadi satu

lingkaran agar pengalaman pelajar dapat dikembang secara meluas dan mendalam.

Robert E. Mason, dalam bukunya Comtemporary Education Theory(1972), menganalisis isi

kandungan kurikulum lingkaran dan didapati ia merangkumi: fakta-fakta yang penting, idea-

idea asas, konsep-konsep dan sistem pemikiran. Sehubungan ini, dalam kurikulum lingkaran,

idea adalah mula dibentuk daripada konsep yang mudah , melalui penggunaan contoh-

contoh, dan akhirnya menggabungkan pelbagai konsep yang berkaitan untuk membentuk

generalisasi, hukum, prinsip dan teori, demi menjadikan sesuatu sistem pemikiran yang

keseluruhan.

5.2.3 Artikulasi

Dalam kurikulum, urutan Artikulasi merupakan hubungan saling berkaitan antara pelbagai

aspek dalam kurikulum yang saling menjelaskan artikulasi menegak dan mendatar.

5.2.4 Artikulasi mendatar

20

Artikulasi mendatar merupakan perkaitan kandungan dari satu mata pelajaran yang lain

dalam sesuatu tingkatan. Ia timbul serentak dan tahap yang sama tetapi dalam mata pelajaran

yang lain. Bahasa, Matematik, pemikiran dan nilai merentas kurikulum.

Contoh : Penggunaan Bahasa Melayu dalam pengajaran mata palajaran-mata pelajaran yang

lain merupakan cara bahasa merentasi kurikulum. Melalui pengajaran mata pelajaran lain,

penggunaan Bahasa Melayu yang betul mesti ditegaskan dan dipatuhi.

5.2.5 Artikulasi menegak

Perkaitan sesuatu aspek dengan kandungan dan topik yang diajar awal untuk membolehkan

pelajar menguasainya dan memudahkan pelajar ke peringkat yang lebih tinggi. Konsep yang

terdahulu menjelaskan konsep yang kemudian pada peringkat berikutnya. Contoh purata,

peratus dalam Matematik sekolah rendah menjelaskan min, sisihan piawai, varians dalam

statistik.

Contoh : Pengajaran simpulan bahasa dapat menjelaskan maksud sesuatu keadaan, situasi,

kelakuan, paras rupa dalam kemahiran penulisan karangan dan sebagainya dengan lebih

tepat.

5.2.6 Keseimbangan

Seimbang merupakan pemberatan yang sama dalam semua mata pelajaran, setiap elemen

dalam kurikulum. Ia memberi penekanan kepada suatu elemen tanpa mengabaikan elemen

yang lain. Peluang yang sama untuk menguasai kandungan, menghayati dan menggunakan

ilmu. Keseimbangan perlu mengutamakan minat dan keperluan pelajar dengan kandungan

yang sewajarnya pelajar tahu dan sesuai dengan perkembagan semasa.

Contoh : Antara kehendak individu dengan masyarakat, antara kelebaran dan kedalaman,

antara pusatan pelajar dan pusatan mata pelajaran, antara yang pandai dan yang lemah dan

sebagainya. Keseimbangan dapat menghadapi tekanan luaran tentang sesuatu aspek isu.

6.0 Pendekatan Reka Bentuk Kurikulum

Mengikut Abdul Rahim Hamdan (2007), reka bentuk kurikulum pendidikan terbahagi kepada

tiga jenis, iaitu pusatan subjek, pusatan pelajar dan pusatan penyelesaian masalah.

21

6.1 Pusatan Subjek

Reka bentuk berasaskan subjek adalah berpaksikan ilmu dan isi kandungan pelajaran. Reka

bentuk berasaskan subjek terdiri daripada:

(a) Reka Bentuk Subjek

Reka bentuk ini terkenal dan kerap digunakan dalam mereka bentuk kurikulum. Reka bentuk

matapelajaran merupakan reka bentuk yang berkaitan dengan isi kandungan pelajaran yang

terdapat dalam buku teks. Ilmu di susun menjadi teratur seterusnya berperanan sebagai

matapelajaran. Bagi memudahkan pembelajaran, konsep juga di susun daripada yang ringkas

ke kompleks. Tumpuan pelajaran dalam reka bentuk ini tertumpu kepada proses mengingat

dan memahami.

Reka bentuk kurikulum Bahasa Melayu menekan subjek sebagai mata pelajaran teras,

menekan secara mendalam (urutan menegak), menggabungjalin dua atau lebih subjek dalam

kurikulum dan menghubungkan aspek-aspek penting satu subjek yang lain(urutan mendatar).

Contohnya: Kurikulum teras mata pelajaran-mata pelajaran teras di dalam kurikulum teras

ini merupakan terpenting dan berasas sekali. Oleh itu, setiap pelajar adalah wajib belajar mata

pelajaran-mata pelajaran teras. Misalnya, di dalam Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah

(KBSR), mata pelajaran-mata pelajaran teras ialah Bahasa Melayu, Bahasa Inggeris,

Matematik, Sains, Pendidikan Islam / Pendidikan Moral dan sejarah. Yang lainnya ialah mata

pelajaran pilihan/elektif dan mata pelajaran tambahan, iaitu bahasa Cina dan Bahasa Tamil.

(b) Reka Bentuk Disiplin

Kurikulum Bahasa Melayu mempunyai disiplin ilmu tersendiri, disiplin adalah cara atau

proses sesuatu mata pelajaran. Reka bentuk disiplin menekan isi kandungan dan proses

disiplin sesuatu ilmu. Contohnya dalam mengajar mata pelajaran Bahasa Melayu, selain

daripada Kemahiran, guru perlu mengajar disiplin sesuatu kemahiran.

Dengan kata lain pelajar bukan sahaja di ajar kemahiran dalam permainan tetapi disiplin

berkaitan dengan kemahiran atau permainan juga ditekankan. Reka bentuk ml dibina

22

berdasarkan proses mengenalpasti struktur ilmu serta disiplin sesuatu subjek dan kaedah atau

proses yang terlibat untuk menjana ilmu dalam sesuatu bidang.

(c) Reka Bentuk Bersepadu

Reka bentuk ini menyatukan dua atau lebih subjek yang menjadi satu matapelajaran yang

bersepadu. Reka bentuk mi akan membekalkan pelajar dengan ilmu yang bersepadu dan tidak

terasing. Reka bentuk ml menghilangkan sempadan mata pelajaran dan disiplin. Pelajar akan

melihat ilmu sebagai satu yang bersepadu dan lebih bermakna. Dalam matapelajaran sains

yang terdiri daripada biologi, fizik dan kimia disepadu diperingkat sekolah menengah rendah

sebagai sains.

(d) Reka Bentuk Korelasi

Reka bentuk ini mengaitkan maklumat antara satu subjek dengan subjek bertujuan

mengurangkan pemisahan antara subjek. Sebagai contoh seorang guru Bahasa Melayu boleh

berkerjasama dengan guru sejarah bagi menghasilkan portfolio yang bertajuk perkembangan

bola sepak dan zaman penjajah hingga ke sekarang.

Dalam reka bentuk ini pendidik-pendidik bagi subjek yang berkaitan perlu berkerjasama dan

memberi komitmen yang tmnggi. Mereka perlu berbincang dan berkerjasama dalam

memikirkan dan merancang kursus atau tugasan yang mengaitkan makiumat dan subjek-

subjek yang berlainan.

6.2 Pusatan Pelajar

Reka bentuk ini menganggap pelajar merupakan elemen yang penting dalam bidang

pendidikan. Reka bentuk berpusatkan pelajar berdasarkan kepada falsafah progressivesme.

Reka bentuk berpusatkan pelajar terbahagi kepada 3 kategori iaitu:

(a) Reka Bentuk Berpusatkan Pelajar

Dalam reka bentuk berpusatkan pelajar pembinaan kurikulum adalah berdasarkan kepada

pendekatan semula jadi pelajar ketika belajar. Reka bentuk mi menganggap pemikiran pelajar

akan berkembang jika mereka di ben peluang untuk belajar berdasarkan kegemaran dan

23

keperluan pelajar. Contohnya oleh kerana sifat kanak¬kanak sekolah rendah suka bermain,

dalam membina kurikulum Bahasa Melayu unsur permainan diselitkan.

Reka bentuk kurikulum berpusatkan pelajar menekankan pemberian tumpuan kepada kanak-

kanak dengan melihat keperluan pelajar, pengalaman pelajar, perkembangan dan pencapaian

pelajar. Dalam pengajaran dan pembelajaran, reka bentuk kurikulum ini harus diambil berat

kerana proses pengajaran dan pembelajaran adalah berpusatkan pelajar..

Dalam reka bentuk pusatan pelajar, pembinaan kurikulum adalah berdasarkan kepada

pendekatan semula jadi pelajar ketika belajar. Reka bentuk ini menganggap pemikiran pelajar

akan berkembang jika mereka di beri peluang untuk belajar berdasarkan kegemaran dan

keperluan pelajar. Contohnya oleh kerana sifat kanak-kanak sekolah rendah suka bermain,

dalam membina kurikulum Pendidikan Jasmani unsur permainan diselitkan.

Dalam elemen strategi kurikulum Bahasa Melayu Sekolah Rendah, baik pun hubungan secara

mendatar atau secara menegak, sesuai menggunakan pendekatan berpusatkan murid bagi

mereka berinteraksi dan menguasai kemahiran belajar melalui pengalaman sendiri. Oleh itu,

murid dapat membina keyakinan berbahasa. Pendekatan pusatan murid selari dengan

pembelajaran masteri yang menekan kepaerluan memastikan murid menguasai hasil

pembelajaran yang ditetapkan. Contoh: aktiviti permainan mencari makna perkataan dalam

kamus secara kumpulan ( sukatan Bahasa MelayuTahap 2) .

Aktiviti-aktiviti kokurikulum merupakan sebahagian kurikulum formal yang merangkumi

aktiviti-aktiviti persatuan, kelab, permainan dan sukan, serta unit beruniform dijalankan di

luar bilik darjah. Aktiviti-aktiviti disertai oleh pelajar-pelajar mengikut minat ataupun

kepandaian istimewa diri mereka. Tujuan utama merangkumi kokurikulum dalam kurikulum

formal ialah memupuk minat, kegemaran dan kepandaian istimewa pelajar, demi menyesuai

dan mengembangkan keperluan, intelek, kebolehan dan bakat krestif, meluaskan bidang ilmu

pengetahuan, mempertingkatkan kesihatan, jasmani dan kemahiran pemikiran, memupuk

nilai moral, estetik, rohani dan social, serta melapangkan jiwa murni pelajar. Jelaslah

aktiviti-aktiviti yang dijalankan adalah berpusatkan pelajar.

Penggunaan pelbagai kaedah mengajar juga didapati dalam kurikulum Bahasa Melayu

Sekolah Rendah, seperti kaedah dan teknik perbincangan, simulasi, projek dan seumpamanya

demi meningkatkan minat murid terhadap pembelajaran. Contohnya dalam sukatan Bahasa

24

Melayu Tahap 2, aktiviti berbincang untuk memberikan definisi sesuatu tajuk perbincangan

merupakan teknik perbincangan yang selalu digunakan sesama murid dalam pengajaran dan

pembelajaran.

Mempelbagaikan sumber dan bahan dalam strategi pengajaran dan pembelajaran.

Penggunaan pusat sumber dan komputer digalakkan dalam pengajaran dan pembelajaran

serta untuk meluaskan bacaan. Contoh dalam Tahap 2, aktiviti murid digalakkan merujuk

kepada ensiklopedia dan tresaurus untuk mendapatkan maklumat. Selain itu, strategi-strategi

yang lain juga memainkan peranan yang penting dalam menghasilkan pengajaran dan

pembelajaran dengan berkesan. Contohnya, dalam kemahiran mengimbas fakta yang relevan

daripada pelbagai bahan untuk mengukuhkan maklumat, aktiviti murid secara berkumpulan

mencari maklumat daripada pelbagai sumber, misalnya: internet, brosur, ensiklopedia dan

sebagainya.

(b) Reka Bentuk Berpusatkan Pengalaman

Reka bentuk berpusatkan pengalaman sama seperti reka bentuk berpusatkan pelajar iaitu

memberi penekanan terhadap minat dan keperluan pelajar ketika membiria kurikulum.

Namun kedua-kedua reka bentuk berbeza kerana berdasarkan reka bentuk berpusatkan

pengalaman, minat dan keperluan pelajar tidak boleh di jangka oleh itu kurikulum tidak akan

dapat dirancang dengan awal. Kurikulum akan dibina setelah pendidik mengenali pelajar.

(c) Reka Bentuk Berpusatkan Humanistik

Reka bentuk mi mementingkan konsep kendiri kepada pelajar, pelajar akan belajar dan

membina tugasan atas kesedaran din sendiri. Reka bentuk berpusatkan humanistik

menyepadukan unsur kognitif dan afektif. Reka bentuk mi memberi penekanan isi

kandungan, kognitif, pengalaman dan perasaan. Dengan kata lain Reka bentuk berpusatkan

humanistik menekankan secara seimbang aspek pemikiran, perasaan dan amalan. Reka

bentuk ni menekankan kepada pendidikan dan pembangunan insan secara keseluruhan.

6.3 Pusatan Masalah

25

Reka bentuk berpusatkan masalah memberi fokus kepada masalah dalam kehidupan. Reka

bentuk berpusatkan masalah meletakkan peranan pembelajaran berdasarkan pengalaman

individu dan kemasyarakatan.

(a) Reka Bentuk Situasi - Kehidupan

Reka bentuk mi lebih mirip kepada teori konsektual. Reka bentuk situasi - kehidupan

berpendapat pembelajaran akan menjadi bermakna jika pembelajaran itu boleh diaplikasikan

dalam kehidupan secara terus. Keperluan dan keupayaan pelajar berfikir dalam

menyelesaikan masalah juga menjadi dasar dalam reka bentuk mi.

Oleh itu kurikulum perlu di bina dengan memberi penekanan terhadap penyelesaian kepada

masalah-masalah dalam kehidupan sebenar. Dengan kata lain kunikulum yang terbentuk

dalam reka bentuk mi akan membantu pelajar membuat generalisasi tentang masalah yang

berkaitan dengan kehidupan di dunia yang sebenar.

(b) Reka Bentuk Semula Masyarakat.

Reka bentuk mi berorientasikan masyarakat, neka bentuk mi mengaitkan hubungan

kurikulum dengan penkembangan masyarakat dan aspek sosial, politik dan ekonomi.

Kurikulum dilihat berupaya menjadm agen penubahan dalam masyarakat. Kurikulum ni

menyerapkan nilai-nilai dan etika bagi melahirkan masyarakat yang berkualiti.

Kesimpulannya, Reka bentuk kurikulum Bahasa Melayu pusatan penyelesaian masalah

mengambil kira kehidupan semasa dan masalah utama dalam pendidikan. Reka bentuk ini

sesuai untuk pelajar dalam proses atau kajian menyelesaikan masalah. Pengalaman lama

penting dalam lingkaran ini. Menurut pelajar menekankan pemberian tumpuan kepada kanak-

kanak dengan melihat keperluan pelajar, pengalaman pelajar, perkembangan dan pencapaian

pelajar.

7.0 Rumusan

Masyarakat merupakan sumber untuk menentukan pembentukan kurikulum. Bahagian-

bahagian dalam kurikulum seperti maklumat, objektif, kandungan dan pengalaman

26

merupakan segala kehendak pembentukan kurikulum. Apabila pendidikan berubah, keperluan

dalam sistem pendidikan juga berubah.

Selain itu, sumber agama juga merupakan elemen penting dalam kurikulum Bahasa Malaysia.

Contohnya, amalan kepercayaan kepada Tuhan yang juga merupakan salah satu prinsip

Rukunegara, boleh dikatakan diserapkan ke dalam semua mata pelajaran. Ini disebabkan

agama merupakan satu-satunya jalan kepada kebenaran dan kebaikan serta penekanan unsur-

unsur keagamaan adalah menjadi keutamaan dalam sistem pendidikan di sekolah. Elemen-

elemen yang menekankan unsur keagamaan dapat dilihat dalam isi kandungan setiap mata

pelajaran melalui pernyataan objektif dan maklumat pendidikan.

Kesimpulannya, kandungan sesuatu kurikulum dan sukatan pelajaran adalah disusun

mengikut tujuan, matlamat dan objektif kurikulum tersebut. Reka bentuk sesuatu kurikulum

adalah saling berkaitan. Reka bentuk kurikulum Bahasa Melayu Sekolah Rendah

mengabungkan pengetahuan, nilai, masyarakat, proses dan nilai. Reka bentuk kurikulum

yang sempurna dengan menggunakan lagi teknik dan strategi pengajaran berkesan akan

berfungsi untuk memandu guru mengajar dengan baik di sekolah.

27

Bibliografi

1. Abdul Rahim Hamdan (2007), Pengajian Kurikulum. Universiti Teknologi Malaysia.

Skudai.

2. Ee Ah Meng (1998), Pendidikan di Malaysia1, Falsafah Pendidikan, Guru dan

Sekolah Edisi Kedua, Fajar Bakti Sdn.Bhd, Shah Alam.

3. Huraian Sukatan Pelajaran Kurikulum Bersepadu Sekolah Rendah –Bahasa Melayu,

Kementerian Malaysia. Pusat Perkembangan Kurikulum.

4. Mohd.Daud Hamzah (1994), Reka Bentuk Kurikulum. Dewan Bahasa Dan Pustaka.

Selangor.

5. Mok Soon Sang (2000), Siri Pendidikan Perguruan, Ilmu Pendidikan untuk KPLI,

Kumpulan Budiman Sdn.Bhd, PJ.

6. Peter Knight & Mantz Yorke (2004), Learning, Curriculum and Employability in

Higher Education, Taylor and Francis Group, London & New York.

7. Pendidikan-definisi-dan-konsep-html .(2009) Retrieved July 25,2010, from

http://dukeamienerev.blogspot.com/2009/01pendidikan -definisi-dan-konsep-html

8. beberapa-pengertian-kurikulum.html.(2007)Retrieved Ogos 5,2010, from

http://destalyana.blogspot.com/2007/09/beberapa-pengertian -kurikulum.html

28