Toerisme nader bekeken

Deze publicatie is opgesteld binnen het kader van het Integrated Tourism Development Programme (ITDP) en gefinancierd door de EuropeseCommissie. Het Deense consultancy bedrijf Carl Bro A/S is verantwoordelijk voor de implementatie van het programma in samenwerking metde Stichting Toerisme Suriname (STS).

Geschreven door : Fiona Wilton, Carl Bro Tourism Awareness Specialist Gelezen door : Dr. Lila Gobardhan-RambocusLay-out:/ Design cover : Nancy Valies Graphic DesignFoto’s cover en modules : Willem Kolvoort ( Stinasu ) / Access Suriname Travel / Nancy Valies / Integrated Tourism Development Programme Productie : Tabiki Productions

Integrated Tourism Development Programmep/a Stichting Toerisme Suriname

Dr. J.F. Nassylaan 2Paramaribo, SurinameTelefoon : +597 410 357Fax : +597 477 786

Toerisme nader bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs

Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 2004 3

INHOUDSOPGAVE

DOELSTELLINGEN TOERISMETRAINING

TRAININGSSTRATEGIEËN EN BENADERINGEN

LEERMIDDELEN

EVALUATIEMETHODEN

MODULES VOOR DE TRAINING VAN LEERKRACHTEN BIJ HET VOJ

Module 1 - Wat is toerisme?

Module 2 - Het toerismeproduct

Module 3 - Verschillende soorten toerisme

Module 4 - Cultuur en identiteit

Module 5 - Duurzaam toerisme

Module 6 - Economische effecten van toerisme

Module 7 - Overheids- en particuliere organisaties die werken aan de ontwikkeling van het toerisme in

het Caribisch gebied

Module 8 - Carrières in toerisme

Module 9 - Toerisme en ik

BIJLAGE: CD-ROM MET SUPPORT FOTO’S


Suriname Integrated Tourism Development Programme, juli 20044

DOELSTELLINGEN TOERISMETRAINING

Het scheppen van een bewustzijn voor toerisme onder leerlingen van 12-14 jaar op VOJ-niveau(Voortgezet Onderwijs voor Junioren) in Suriname, zodat zij het belang van deze sector voor hun landen de Caribische regio als geheel zullen kunnen begrijpen.

Het scheppen van een nationaal en een regionaal bewustzijn van de waarde van toerisme en hettoerismeonderwijs een plaats geven binnen het curriculum van het VOJ.

Leerlingen informatie verschaffen en ervaringen laten opdoen m.b.t. toerisme en het scheppen vaneen bewustheid voor de vele carrièremogelijkheden binnen de sector.

Leerlingen de gelegenheid geven waardering te ontwikkelen voor het toerismeproduct in Surinameen in de regio en het ontwikkelen van intermenselijke vaardigheden, zoals charme, kalmte, vriendelijkheid en gastvrijheid, die van vitaal belang zijn voor de groei en duurzaamheid van hettoerisme in hun land en in de regio.

Het verhogen van een cultuur en milieubewustzijn van leerlingen door ze begrip voor duurzameontwikkeling van het toerisme bij te brengen.

Leerlingen een positieve houding bijbrengen tegenover toeristen en toerisme.



TRAININGSSTRATEGIEËN EN BENADERINGEN

De trainingsmodules zijn ontworpen om studenten te helpen het belang van toerisme voor hun land en voor de

regio te begrijpen en ze te laten zien welke rol zij kunnen spelen in de groei en de ontwikkeling ervan.

De modules zullen leerkrachten en leerlingen concepten, ideeën, activiteiten en ervaringen aanreiken, die ze

zullen helpen hun kennis, vaardigheden en begrip tegenover toerisme te ontwikkelen in Suriname en de

Caribische regio. De modules willen onder meer discussies stimuleren; daarnaast het identificeren van situaties

en problemen, het oplossen van deze problemen, zelfbewustzijn, kritisch denken en onderzoek ontwikkelen.

Het is aan te bevelen dat leerkrachten verbanden leggen tussen de modules en het curriculum voor het vak

aardrijkskunde op VOJ-niveau, omdat er anders sprake kan zijn van overlappingen.

De individuele modules beslaan een breed scala aan technieken gebaseerd op onderzoek, wat helpt bij de

ontwikkeling van de vaardigheid van de leerling om informatie uit verschillende bronnen te bewerken en te

verwerken. De samenvattingen van de inhoud zijn bedoeld om leerkrachten en leerlingen te stimuleren om

verder onderzoek te doen. Een lijst van activiteiten wordt bij elke module verschaft; deze lijst is ontworpen om

leerkrachten en leerlingen te helpen goed te begrijpen wat sleutelbegrippen inhouden.

Leerkrachten worden aangemoedigd leerstrategieën te gebruiken die passen bij de interesse en de capaciteit

van hun leerlingen, alsook de middelen en locaties van hun school. Enkele leerstrategieën zijn:

• klassendiscussies

• individuele en groepsopdrachten

• interviews

• vragenlijsten

• gebruik van hulpkrachten

• trips en bezoeken

• audiovisuele presentaties

• simulatieoefeningen

• rollenspel

• individuele en groepsverslagen

Het is van groot belang dat leerkrachten ervaringen op het veld gebruiken als leermethodiek. Er moeten

voorzieningen getroffen worden, zodat studenten op een betekenisvolle wijze interactie kunnen hebben met

werkers op verschillende niveaus in de toerismesector en de gelegenheid krijgen om het product toerisme te

leren kennen en in contact te komen met toeristen in hun land. Deze blootstelling zal beslist een positief effect

hebben op de ontwikkeling van de houding van studenten tegenover toerisme.



LEERMIDDELEN

Teneinde de doelen van het programma ten volle te bereiken, dient er op schoolniveau een adequate voorraad

aan leermiddelen te zijn. Leerkrachten dienen toegang te hebben tot de volgende leermiddelen, die zullen

helpen om het toerismeonderwijs van interessanter en betekenisvoller te maken. Wij erkennen echter dat vele

VOJ- scholen in Suriname gebrek hebben aan onderwijsmateriaal. De modules zijn daarom zodanig ontworpen

dat geschikte hulpkrachten uitgenodigd kunnen worden op school en dat goed geplande educatieve dag-

tochten een goede vervanging kunnen zijn.

• Gedrukt materiaalo leerboeken

o tijdschriften en ander gedrukt materiaal over toerisme

o nieuwsbladen

o kranten

o kaarten en grafieken

o foto’s

• Niet-gedrukt materiaalo videotapes

o cd-roms

o filmstrips

o dia’s en overheadprojectors

o audiocassettes

o platen

o hulpkrachten

• Apparatuuro computer

o videorecorder/televisie

o radio/cassettespeler

o overheadprojector

o borden

o dia- en filmprojector

o globe

o multimedia-projector

Duur van presentatieElke module kan gedurende een lesperiode van twee uren gepresenteerd worden door een goed uitgeruste en

goed voorbereide leerkracht. Het gaat hier om een klassieke presentatie met schoolbord en krijt, gevolgd door

groepsdiscussies en praktisch werk. Huiswerk, een dagtocht of het boeken van gastsprekers vereist wat meer

tijd. Leerkrachten zouden het wenselijk moeten achten een commissie te vormen voor extra activiteiten buiten

de schooluren.



EVALUATIEMETHODEN

Het succes van toerismeonderwijs kan gemeten worden in termen van het bereiken van de gestelde leer-

doelen voor elke module.

De volgende evaluatieprocedures zijn geschikt voor de verscheidene modules en kunnen apart of gezamenlijk

gebruikt worden. Leerkrachten worden aangemoedigd om andere methoden te gebruiken, die effectief kunnen

zijn voor verschillende categorieën leerlingen.

• quizzen

• repetities

• huiswerk

• verslagen en andere werkstukken

• projecten

• vragenlijsten

• observaties

• deelname aan mondelinge discussies

• mondelinge presentaties

• onderzoek

• interviews

• verzameling van informatie/data



MODULES VOOR DE TRAINING VAN LEERKRACHTEN BIJ HET VOJ

1. Wat is toerisme?

2. Het toerismeproduct

3. Verschillende soorten toerisme

4. Cultuur en identiteit

5. Duurzame toerismeontwikkeling

6. Economische effecten van toerisme

7. Overheids- en particuliere organisaties die werken aan de ontwikkeling van het Caribisch gebied

8. Carrières in toerisme

9. Toerisme en ik



MODULE 1

WAT IS TOERISME?

Leerdoelen

Na afronding van Module 1 zullen leerlingen het volgende kunnen:

1. Het definiëren van de termen ‘toerist’ en ‘toerisme’.

2. Het noemen van de verschillende redenen waarom mensen reizen en toeristen worden.

3. Het noemen van de verschillende soorten toeristen en voorbeelden van elke soort geven.

4. Het noemen van de voornaamste ‘bron-landen’ van de toeristen die hun land bezoeken.

5. Het identificeren van de voornaamste behoeften van de toerist.

Belangrijkste begrippen

• toerist • amusement • reizen voor plezier

• toerisme • excursieganger • reizen voor gezondheid

• verblijf • veiligheid en zekerheid • zakenreizen

• binnenlands toerisme • gerieven • educatief reizen

• regionale toerist • toegankelijkheid/vervoer • accommodatie

• internationale toerist • gezond milieu • voedsel en drank

• voorzieningen • activiteiten voor recreatie



SAMENVATTING VAN DE INHOUD

A. Definitie van toerismeToerisme kan beschreven worden als het reizen van mensen als vorm van ontspanning, met als doel ver-

schillende bezienswaardige of bekende plaatsen te bezoeken. Het omvat ook de activiteiten van mensen

gedurende hun verblijf in deze bestemmingen en de daarvoor nodige faciliteiten en diensten.

Tegenwoordig reizen mensen ook voor sportactiviteiten, het vergaren van kennis, medische behandeling, zaken,

enz. Ook dat wordt nu toerisme genoemd.

B. Waarom reizen mensen? Een van de meest primitieve behoeften van de mens is de behoefte aan verandering en opwinding door iets

anders, iets nieuws te gaan doen. Reizen en toerisme verschaffen die stimulans fysiek en zelfs emotioneel. Reizen

buiten bekende omgevingen verschaft variatie en kan aangenaam opwindend zijn; mensen kunnen zodoende

ontsnappen uit hun dagelijkse sleur.

In vroegere tijden reisde men meestal voor vermaak, zaken, rust en ontspanning, maar de behoeften van mensen

zijn in de loop der tijden zijn veranderd. Laten wij bijvoorbeeld kijken naar de voornaamste redenen waarom

mensen naar Suriname reizen:

• Vermaak/recreatie - Mensen grijpen bij reizen de kans om te rusten, zich te ontspannen en te ontsnappen

aan de dagelijkse sleur. Zij benutten de kans deel te nemen aan sportevenementen, tours en andere

attracties. Daarnaast kunnen mensen die dat wensen, winkelen, gokken of zich overgeven aan hun hobby’s

en speciale interesse. Ze kunnen ook op zoek gaan naar het exotische en/of ongewone, of ze kunnen

gewoon reizen om het reizen.

• Zaken - Zakenreizigers hebben weinig keuze wat betreft hun reizen. Zij reizen als en wanneer hun zakelijke

belangen dat vereisen. Sommigen reizen om conferenties en vergaderingen bij te wonen, of om klanten en/

of potentiële klanten te bezoeken. Zakenreizigers zullen echter routes en transportmiddelen kiezen die voor

hun het gemakkelijkst zijn.

• Bezoek aan vrienden en familie - Een groot aantal personen reist met als doel bezoek aan vrienden en

familie. Logeren bij familieleden vermindert de totale reiskosten. Deze reizigers moeten in hun reisplanning

echter rekening met de personen die ze wensen te bezoeken.

• Culturele/godsdienstige redenen - Sommige reizigers wensen verschillende mensen te ontmoeten,

kennis te nemen van andere culturen en plaatsen te bezoeken, zoals heiligdommen (relikwieën) uit het

verleden. ervaren. Sommige mensen reizen om pelgrimstochten naar godsdienstige plaatsen te onder-

nemen, omdat zij geloven dat zij daar genezing en geestelijke troost zullen vinden.

• Medische redenen - Terwijl sommigen mensen reizen voor een medische behandeling, reizen anderen om

te herstellen van ziekten, om het verfrissende en heilzame klimaat van de bestemming te ondergaan. Vele

reizigers bezoeken de Caribische stranden op aanbeveling van hun medische specialisten om te ont-

snappen aan de dagelijkse stress en sleur, om te rusten en zich te ontspannen.

• Betere klimatologische omstandigheden - Mensen reizen vaak om te genieten van betere klimatologische

omstandigheden dan thuis. Personen uit koudere klimaten zoeken dus zon en warmte op en die uit de

tropen koelere bestemmingen.



• Kennis vergaren - Mensen reizen ook met als doel het vergaren van kennis. Of dat nou is om iets specifieks

te leren of nieuwe algemene kennis op te doen middels door een ruimere ervaring. Deze soort reizigers zal

gewoonlijk seminars, conferenties of cursussen in de bestemming bijwonen.

C. Definitie van een toeristAlle soorten reizigers die toerismeactiviteiten ondernemen, worden bezoekers genoemd. Bezoekers kunnen

kunnen ondergebracht worden in twee groepen: de verblijfstoerist en de excursieganger.

• Verblijfstoerist

Iemand die reist voor recreatie, vakantie, zaken, godsdienst, sport, familiebezoek, beroeps- of intellectuele

interesse en die tenminste 24 uren, maar niet langer dan een jaar, op de plaats van bestemming verblijft.

Deze definiëring geldt niet voor immigranten, diplomaten, consulaire vertegenwoordigers en strijdkrach-

ten.

• Excursieganger

Een tijdelijke bezoeker die korter dan 24 uren in de bezochte bestemming blijft. Een cruisepassagier is een

typisch voorbeeld hiervan. Dichtbij grenzen kunnen er excursiegangers zijn die van het ene naar het andere

land reizen om te profiteren van lagere prijzen of een uitgebreider aanbod aan goederen (Suriname - Frans

Guyana).

D. Soorten toeristen

• Binnenlandse toerist

Een bezoeker die tenminste een nacht buiten zijn/haar normale verblijfplaats doorbrengt, maar toch binnen

zijn/haar eigen land, bijv. iemand uit Paramaribo die naar een andere plaats in Suriname reist.

• Regionale toerist

Een toerist die binnen een bepaald geografisch gebied (bijv. het Caribisch gebied) reist en tenminste 24

uren doorbrengt op zijn/haar bestemming, bijv. een Trinidadiaan die naar Suriname reist.

• Internationale toerist

Een bezoeker die buiten zijn land van herkomst verblijft, en die binnen of buiten een bepaald geografisch

gebied reist, bijv. een Amerikaan die Aruba bezoekt, een Engelse die in Suriname werkt, een Surinamer die

rond Frankrijk en België reist.

E. Waar toeristen voor het Caribisch gebied vandaan komenToeristen uit de gehele wereld bezoeken de Caribische regio. Zij komen voornamelijk uit Noord- en Zuid-

Amerika, Europa, Japan en andere Caribische landen.

De Verenigde Staten (VS) blijven de voornaamste toeristenmarkt voor het Caribisch gebied, hoewel de mate van

afhankelijkheid van deze markt sterk varieert tussen individuele Caribische bestemmingen. De oostkust van de

VS, bestaande uit staten zoals New Jersey, New York, Pennsylvania, Connecticut, Massachusetts, Florida,

Georgia and Virginia, blijft de voornaamste bron van Amerikaanse toeristen die de Caribische regio bezoeken.

Canada is ook een belangrijke bron van toeristen voor de Caribische regio, en de overgrote meerderheid van

Canadese toeristen die de regio bezoeken, komt uit twee provincies, Ontario (incl. Toronto) en Quebec (incl.

Montreal).



Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland blijven de grootste bronnen van Europese toeristen naar het Caribisch

gebied. Andere Europese landen die belangrijke bronnen van toeristen naar de regio zijn, zijn Nederland, Italië,

Spanje, Zweden, België, Spanje, Zweden, België en Zwitserland.

Reispatronen vanuit Europa naar het Caribisch gebied blijven over het algemeen historische koloniale relaties

weerspiegelen, bijv. de meerderheid van de Franse toeristen in de regio bezoekt Franssprekende bestem-

mingen en de meerderheid van de Nederlandse toeristen bezoekt de Nederlandse Antillen, Aruba en Suriname.

Sommige bestemmingen in de regio zijn afhankelijk van Caribische bezoekers. Goede voorbeelden hiervan zijn

Aruba die bezoekers uit de andere Nederlandse Caribische landen ontvangt, Barbados en haar vele bezoekers

uit Trinidad en Tobago, St. Lucia en Dominica en hun bezoekers uit het Frans-Caribisch gebied en de Kaaiman

Eilanden die veel Jamaicaanse bezoekers krijgen. De Nederlandse en Spaanssprekende Caribische bestem-

mingen ontvangen in meerderheid bezoekers uit Zuid-Amerika. In 1998 waren de meeste Zuid-Amerikaanse

toeristen voor het Caribisch gebied afkomstig uit Argentinië, Venezuela en Brazilië.

Hoewel het bezoekersaantal aan Caribische bestemmingen laag is in relatieve termen, is Japan een belangrijke

toeristenmarkt met groeimogelijkheden voor sommige Caribische bestemmingen, in het bijzonder voor

huwelijksreizen, culturele reizen en gouden sieraden. Op het ogenblik zijn Jamaica en de Bahamas de

belangrijkste bestemmingen voor Japanse toeristen; er komen nu nog weinig Japanners naar Suriname, maar

Japan is een waardevolle bron voor de toekomst.

F. Waar toeristen voor Suriname vandaan komenBezoekers uit Nederland zijn nog steeds de grootste groep; bezoek aan vrienden en familie is het voornaamste

doel. Als het toeristisch product zich verder ontwikkelt en Suriname meer gepromoot wordt als een interessante

bestemming met verbeterde hotel- en tourfaciliteiten, zal het kleine aantal toeristen dat geen familie of

vrienden bezoekt, en dat nu uit de VS en andere delen van West-Europa komt, naar verwachting toenemen.

Een gemeenschappelijke taal is een belangrijk voordeel en verklaart het gemak waarmee Nederlanders van

Suriname kunnen genieten. Om andere nationaliteiten aan te trekken zullen vaker andere talen, bijv. Engels,

Frans en Duits, gesproken moeten worden.



G. De basisbehoeften van een toeristAls mensen hun thuis verlaten om andere bestemmingen te bezoeken, hebben zij allen enkele basisbehoeften

die zij gedurende hun bezoek wensen te bevredigen. Alle toeristen, of zij nu binnenlandse, regionale of inter-

nationale toeristen zijn, hebben deze basisbehoeften gemeen. Deze behoeften zijn:

1. Veiligheid en zekerheid

De belangrijkste zorg van bezoekers is hun persoonlijke veiligheid en daarom bezoeken zij plaatsen die zij

als veilig beschouwen. Zij zijn geneigd bestemmingen te vermijden, waarvan zij denken dat die hun vei-

ligheid in gevaar kunnen brengen door omstandigheden, zoals molest, bedreiging, oorlog, politieke in-

stabiliteit en natuurrampen.

2. Gezond milieu

Met de toegenomen mobiliteit van mensen, hun hogere opleidingsniveaus en hun bereidheid om nieuwe

ervaringen op te doen, zijn de toeristen van tegenwoordig steeds meer blootgesteld aan de natuur en het

sociaal-economisch milieu van de wereld. Over de gehele wereld is er steeds meer aandacht voor milieu-

kwesties, ook in de toerismesector. Als resultaat hiervan wordt tegenwoordig veel nadruk gelegd op

bescherming en onderhoud van het milieu en zorgvoor een schone omgeving; een omgeving die vrij is van

vervuiling en rampen. Bezoekers willen de verzekering dat in hun bestemming een schoon en gezond milieu

is, vrij van vervuiling en gevaar voor de gezondheid.

Hoewel het algemeen aanvaard is dat het toerisme bewustzijn en belangstelling voor het milieu heeft

helpen creëren, wordt ook erkend dat toerisme, als het niet goed gestuurd wordt, ernstige schade kan aan-

richten aan het milieu; hetzelfde milieu dat toeristen willen bezoeken en waarvan zij willen genieten en waar-

van hun overleving afhangt. Suriname moet zijn speciaal natuurlijk erfgoed beschermen ter wille van bezoe-

kers en de eigen bevolking.

3. Accommodatie

Accommodatie is een van de belangrijkste behoeften van de reizigers, omdat zij een verblijfplaats nodig

zullen hebben, als zij voor langere tijd een bestemming bezoeken. Een groot deel van de opbrengsten uit

het toerisme komt voort uit accommodaties voor de toerist. In de Caribische regio als geheel wordt 55%

van alle uitgaven van bezoekers uitgegeven aan accommodatie. Er zijn verschillende soorten accommo-

daties beschikbaar voor de toerist, rekening houdend met hun smaak, hun leefstijl en hun vermogen te

betalen. Deze zijn:

• hotels

• guesthouses

• pensions (bed & breakfast)

• all-inclusive faciliteiten

• kampen

• appartementen

• villa’s

• lodges/bungalows

• jachten en cruiseschepen

Meer informatie over de soorten accommodaties wordt verschaft in Module 2.

Toerisme nader Bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs

Suriname Integrated Tourism Programme, juli 200414

4. Voedsel en drankVoedsel en drank zijn belangrijke aspecten van het verblijf van een bezoeker in een bestemming. Bezoekers

willen dat er een grote variatie aan lekker, betaalbaar en veilig voedsel beschikbaar is in verschillende

soorten gelegenheden, waaruit zij kunnen kiezen. Om aan deze groeiende behoefte te voldoen zijn er ver-

schillende soorten horecagelegenheden.

• Zelfstandige eetgelegenheden, zoals koffieshops, fastfoodrestaurants, cafetaria’s, etc.

• Eetgelegenheden in hotels, motels, clubs, winkelcentra.

• Voedsel en drankvoorziening aan boord van vliegtuigen, cruiseschepen en treinen.

• Automaten.

5. Vervoer Toerisme omvat het reizen van mensen en vervoer is dus een belangrijk onderdeel van elke toerisme-

activiteit. Zonder snel, veilig, comfortabel en gemakvol openbaar of particulier vervoer tegen een redelijke

prijs zou toerisme niet mogelijk zijn. Reizigers willen de garantie dat zij veilig van en naar hun bestem-

mingen kunnen binnen een redelijke tijd en tegen een redelijke prijs. Ontwikkelingen op het gebied van

transport hebben een grote invloed gehad op de groei van de vraag naar toerisme en de aard van die vraag.

Er zijn tegenwoordig verscheidene opties voor vervoer beschikbaar voor de reiziger. Enkele hiervan zijn:

• vliegtuigen

• treinen

• cruiseschepen

• jachten

• veer- en rivierboten

• bussen

• wagens

• motorfietsen

• fietsen

6. Gemakken Toeristen verwachten op een bestemming verscheidene gemakken die hun verblijf aangenamer zullen

maken. Gemakken verwijst naar een scala van diensten die worden geboden aan de bezoeker. De reputatie

van een bestemming wordt sterk verbeterd door de verzorging die zij biedt en de kwaliteit daarvan.

Bezoekers aan een bestemming verwachten de volgende gemakken:

• Activiteiten voor recreatie van goede kwaliteit, die passen bij het landschap en het klimaat van de

bestemming, zoals wandelen, duiken, golf, tennis, zeilen, riviertrips, fietstochten, etc.

• Amusement van hoge kwaliteit, zoals culturele activiteiten, nachtclubs, cabaret, etc.

• Betrouwbare infrastructuur van hoge kwaliteit, zoals vliegvelden, havens, wegen, openbaar

vervoer, nutsvoorzieningen zoals veilig drinkwater en elektriciteit, en moderne communicatie-

middelen.

• Moderne winkels met een breed assortiment aan waren, zoals souvenirs en belastingvrije

goederen.



LEERMETHODEN EN LEERACTIVITEITEN

Aangeraden leermethoden• klassendiscussies

• projecten (individueel en in groepen)

• onderzoek

• les

• werkstukken

• gastspreker

Leeractiviteiten1. Studenten zullen leren om hun eigen definitie van ‘toerist’ en ‘toerisme’ te geven. Deze definities zullen

dan besproken worden in de klas, waarbij een consensus wordt bereikt over werkbare definities voor

beide termen.

2. Ontwikkelen van verschillende voorbeelden van mensen die binnen Suriname, de Caribische regio en

de wereld reizen, van en naar verschillende bestemmingen of evenementen; de leerlingen zullen dan de

verschillende soorten reizigers onderverdelen in binnenlandse, regionale of internationale toeristen.

3. Op een wereldkaart zullen de leerlingen aanwijzen uit welke landen de bezoekers naar Suriname komen

en langs welke routes zij reizen.

4. Leerlingen interviewen toeristen om te weten te komen wat hun basisbehoeften zijn op de bestemming

die zij bezoeken. In de klas zullen deze behoeften besproken worden en zal een uitgebreide lijst daar-

van worden samengesteld.

5. Onder leiding van de leerkracht zullen de leerlingen bespreken welke rol elk individu kan spelen om aan

de basisbehoeften van de toeristen die hun land bezoeken, te helpen voldoen.

6. Leerlingen zullen bespreken welk effect het niet voldoen aan de basisbehoeften van de toerist zal

hebben op de toerisme-industrie en het land.

7. Leerlingen noemen de redenen waarom mensen reizen en schrijven dan een kort opstel over reizen naar

Suriname.

8. Leerlingen schrijven over hun ervaringen als toerist in een ander land of een andere plaats in Suriname

en onderzoeken hoe aan hun basisbehoeften als toerist werd voldaan.



MODULE 2

HET TOERISMEPRODUCT

LeerdoelenNa afronding van Module 2 moeten leerlingen in staat zijn om:

1. Te vertellen wat bedoeld wordt met de aanduiding ‘toerismeproduct’.

2. De onderdelen te identificeren die een toerismeproduct in Suriname en de Caribische regio vormen.

3. Het belang van de rol te analyseren die elk onderdeel speelt in het succes van de toerisme-industrie.

4. Het toerismeproduct van verschillende eilanden uit de regio met elkaar te vergelijken.

Belangrijkste begrippen• product • attracties

• productontwikkeling • gemakken

• toegankelijkheid • pakket

• transport • accommodatie

• behoeften en verwachtingen van de bezoeker




A. Wat is het product van toerismeHet toerismeproduct is het complete gebeuren dat een gevolg is van toerisme-activiteiten en dat begint vanaf

het moment dat de reiziger de bestemming kiest totdat hij/zij terug is in zijn/haar normale verblijfplaats.

Het gebeuren omvat alle onderdelen van de reis, inclusief de houding en verwachtingen van de reiziger.

Daarnaast is het toerismeproduct iets immaterieels, niet tastbaar. De potentiële bezoeker kan, in tegenstelling

tot andere producten, een toerismeproduct niet eerst voelen, proeven of keuren, voordat het gekocht wordt en

het kan niet vervangen of teruggegeven worden. Omdat het product niet tastbaar is, hebben potentiële klanten

moeite om te bepalen of het aangeboden product wel of niet aan hun behoeften en verwachtingen zal voldoen.

De reiziger heeft dus veel informatie en constructief advies nodig voordat een goed besluit genomen kan

worden. Hoe goed het toerismeproduct ook samengesteld en verpakt is, als de totale ervaring niet voldoet aan

de verwachtingen en behoeften van de klanten, die bepaald worden door hun houding tegenover vakanties,

zullen zij er niet tevreden over zijn.

B. Onderdelen van het toerismeproduct Het toerismeproduct bestaat uit goederen en diensten die als volgt onderverdeeld worden:

O toegankelijkheid

O accommodatie

O attracties

O gemakken

• ToegankelijkheidDat is het gemak waarmee een toerist kan reizen van de ene naar de andere bestemming. Bij het toerisme

gaat het om het verplaatsen van mensen van de ene naar de andere plaats voor vakantie, zaken, etc. Zonder

snel, veilig, comfortabel en gemakvol openbaar en particulier vervoer zou het massatoerisme van vandaag

niet mogelijk zijn. Ontwikkelingen in transport hebben een sterk effect op de groei van de vraag naar

toerisme en de aard van die vraag. Mensen kunnen nu verder dan ooit van huis reizen voor hun vakanties.

Vervoersondernemingen die zich richten op toeristen, richten zich ook op andere markten (plaatselijke

bevolking, forenzen en vracht) en zijn niet alleen afhankelijk van de vraag van het toerisme. Nationale lucht-

vaartmaatschappijen, spoorwegen, veerdiensten en busbedrijven bieden ook normale diensten volgens een

schema en vele bieden een sociale dienst die weinig te maken heeft met het toerisme, zoals de buslijnen

binnen en buiten Paramaribo. In vele landen, ook in de Caribische regio en Suriname, zijn de voornaamste

vervoersdiensten staatseigendom, worden zij door de staat beheerd of onderworpen aan regulering door

de overheid.

De transportwegen die veelal voor toeristen worden gebruikt zijn lucht, spoor en zee.

Luchttransport

Dat kan onderverdeeld worden in normale lijndiensten, charters en luchttaxi’s. Lijndiensten worden uit-

gevoerd op eerder vastgesteld binnenlandse en internationale routes met een vergunning van de lucht-

vaartautoriteiten. Zij dienen zich te houden aan eerder bekend gemaakte of overeengekomen schema’s,

ongeacht het aantal passagiers. Deze luchtvaartbedrijven kunnen staatseigendom of particulier zijn of een



combinatie daarvan, afhankelijk van de overheid van hun thuislanden. Gewoonlijk is het staatsbedrijf de

‘national carrier’. Voor Suriname is dat Surinam Airways, de SLM.

Charters zijn aantrekkelijk vanwege hun betere prijs of tarief per passagier. Zij zijn niet verplicht zich te

houden aan een vast tijdsschema en vermijden zo de kosten en verliezen van gewone lijndiensten, die soms

niet volledig gevuld zijn.

Luchttaxi’s zijn particuliere charters met kleine vliegtuigen van tussen de 4 en 18 passagiers en worden voor-

namelijk gebruikt door zakenlui voor trips voor hun bedrijf. Omdat zij op kleine airstrips kunnen landen,

kunnen zij gebruikt worden om bezoekers naar dorpen in het binnenland van Suriname te brengen.

Spoorwegen

In vele landen hebben de spoorwegen hun diensten niet aangepast aan de eisen van het moderne mas-

satoerisme. Hoewel zij in ontwikkelde landen een grote rol hebben gespeeld in het vervoer van toeristen in

de eerste helft van de 20ste eeuw, hebben spoorwegen terrein verloren aan vliegtuigen en wagens.

Alhoewel de standaard van de dienstverlening achteruit is gegaan en verschillende routes niet meer worden

gereden, melden vele landen met goede spoorwegen dat zij nog steeds aanzienlijke aantallen vakan-tie-

gangers vervoeren, vooral binnenlandse toeristen. De ontwikkeling van particuliere, op toerisme gerichte

spoordiensten heeft in zeker opzicht de verliezen van voorzieningen van grote staatsnetwerken helpen

opvangen. Daar vele van deze particuliere lijnen door mooie landschappen lopen en gebruik maken van

oude stoomlocomotieven en wagons, hebben zij een nieuwe attractie toegevoegd aan de toerismemarkt

van hun regio.

Op het ogenblik zijn er geen spoordiensten in Suriname.

Tourbussen en wagens

De tourbus is voor velen een ideale manier om in een bestemming te reizen of te touren. De ontwikkeling

van grotere, moderne tourbussen met verbeterde faciliteiten aan boord heeft de vraag naar deze vorm van

transport doen toenemen. Het is dus een ideale vorm van transport voor degenen die goedkopere vakanties

willen. Aan de andere kant betekent de toename van het bezit van auto’s dat sommige mensen liever met

hun eigen vervoer op vakantie gaan en daarbij ook lange afstanden afleggen. Auto-eigenaren hebben de

flexibiliteit en het gemak van het zelf kunnen kiezen van routes en stopplaatsen leren waarderen. In de

afgelopen jaren zijn ook autoverhuurbedrijven opgekomen. Internationaal bekend zijn Hertz en Avis. Vele

van deze bedrijven bieden de mogelijkheid om direct na aankomst op een vliegveld een wagen op te halen

en die weer bij vertrek op hetzelfde vliegveld (of een andere in hetzelfde land) achter te laten.

Verhuurbedrijven zijn nuttig voor touroperators, hotels en luchtvaartbedrijven, die huurauto’s in hun dien-

stenpakketten willen aanbieden. De ontwikkeling van autoverhuurdiensten in Suriname wordt ietwat beperkt

door het feit dat het nogal moeilijk is om het binnenland per auto te bezoeken.

Cruiseschepen, veerboten, rivierdiensten en jachten

Passagiersvervoer over zee is sedert de 19de eeuw goed georganiseerd geweest. In vroegere tijden waren

zeereizen beperkt tot vrachtschepen, waarmee een paar dappere reizigers reisden voor ontspanning of

zaken. Deze vrachtschepen hadden beperkte accommodaties voor passagiers buiten de bemanning. Met de

opkomst van luxueuze cruiseschepen en jachten in de afgelopen jaren reizen steeds meer mensen over zee

voor ontspanning. Lijndiensten (enkele reizen) gaan nog steeds achteruit, maar cruisevakanties (retour-

vaarten voor plezier), gewoonlijk all-in pakketten met alle voorzieningen en faciliteiten voor passagiers

nemen toe. Deze cruises duren gewoonlijk drie tot tien dagen, afhankelijk van de bestemmingen die

bezocht worden. Sommige cruises zijn zelfs wereldreizen, die enkele maanden duren!

Jachten zijn meestal particulier eigendom of gehuurd en de duur van een vakantie is afhankelijk van de

degene die het jacht bezit of huurt. Deze jachten hebben vaak ook luxueuze voorzieningen aan boord.



Het grootste voordeel is de kans om op eigen gelegenheid bestemmingen te bezoeken.

Veerboten zijn in vele landen en ook op enkele Caribische eilanden een populair transportmiddel voor

toeristen. Veerboten moeten, om uit de kosten te komen, voortdurend uitvaren om het gehele jaar door

een stabiele vraag te bereiken en snel aan- en af te meren bij beide bestemmingen voor optimaal gebruik.

Hoewel een reis per veerboot langer duurt dan per vliegtuig, brengt die lagere kosten met zich mee.

Veerboten die auto’s kunnen overzetten, zijn vooral nuttig voor degenen die met hun eigen vervoermiddel

reizen.

Rivierdiensten zijn belangrijk voor binnenlandse bestemmingen die moeilijk via de lucht bereikbaar zijn.

Plaatselijke bewoners en goederen, alsook bezoekers, kunnen vervoerd worden en dit dubbel aspect is

interessant voor bezoekers.

• AccommodatieDie verwijst naar verblijfplaatsen van toeristen op hun bestemming. De accommodatie is een belangrijk

onderdeel van het product van toerisme. De soort, de schaal en de aard van de beschikbaarheid op elke

bestemming bepalen het soort en de omvang van het toerisme dat mogelijk is. Het kan onderverdeeld

worden op basis van het aantal kamers en de geboden gemakken en diensten. Er zijn vele soorten accom-

modaties en die kunnen onderverdeeld worden in twee categorieën:

1. Accommodaties waar kamers, restaurants of maaltijden, huishoudelijke diensten, etc., worden

geboden.

2. Accommodaties die basisfaciliteiten bieden en waar de gasten voor hun eigen behoeften zorgen.

Soorten accommodaties

Die zijn:

O Hotels. Zij kunnen aan de hand van het aantal kamers en faciliteiten onderverdeeld worden (luxe, bud-

get, etc.).

O Guest houses. Dit zijn gewoonlijk goedkope accommodaties voor een kort verblijf. De meeste bieden

weinig faciliteiten, gemakken en diensten.

O Dorpen. Accommodaties voor reizigers in het binnenland, die vaak in plaatselijke stijl zijn gebouwd.

Zij kunnen ook faciliteiten volgens internationale normen bieden.

O Bed & breakfast. Kleine, knusse accommodaties voor mensen die het persoonlijk element op prijs

stellen. Vaak woonhuizen waarvan de eigenaar kamers beschikbaar stelt aan gasten en zorgt voor

tenminste hun ontbijt.

O All-inclusive accommodaties. Deze variëren in grootte en beschikbare faciliteiten en diensten.

Alle kosten, zoals kamers, maaltijden en dranken, belastingen en diensten zijn inbegrepen in één prijs

die voor vertrek wordt betaald. Goed voorbeelden van zulke accommodaties in het Caribisch gebied

zijn Sandals en Super Clubs.

N.B. Dorpen (zie boven) kunnen ook opereren op een all-inclusive basis, maar de stijl en aard van hun

accommodaties zijn niet zoals die van exclusieve ‘resorts’ en zij lijken eerder op lodges of campings.



O Condominium hotels. Deze zijn gewoonlijk suites met dezelfde faciliteiten als appartementen. Zij geven

reizigers de mogelijkheid om voor zichzelf te zorgen en omhun privacy te beschermen. Over het alge-

meen bieden zij minder publieke ruimte en minder diensten aan gasten dan andere soorten hotels.

Zij zijn vaak een ‘tweede huis’ voor mensen die vaak reizen.

O Villa’s. Deze zijn over het algemeen grote, volledig gemeubileerde huizen, die verhuurd worden aan

reizigers. Zij bieden soms huishoudelijke diensten zoals schoonmaak en koken.

O Lodges/bungalows. Gewoonlijk op zichzelf staande verblijven dichtbij een plek voor activiteiten zoals

vissen, wandelen of bergbeklimmen. Zij bieden basisfaciliteiten in een landelijke stijl met weinig

diensten. Sommige verblijfsaccommodaties in het binnenland kunnen in deze categorie vallen.

O Campings. Deze opereren een beetje als een hotel, omdat een plek gehuurd wordt. Dit soort accom-

modatie gaat terug naar de tijd toen de meeste toeristen met een rugzak, tent en slaapzak reisden.

Tenten of caravans worden gewoonlijk op een door de beheerder aangewezen plek neergezet en ver-

wijderd bij vertrek. Er zijn geen diensten en beperkte gerieven.

O Jachten en cruiseschepen. Deze zijn ook populaire accommodaties voor reizigers. Zij zijn een combi-

natie van transport en accommodatie. De faciliteiten aan boord zijn vaak luxueus. Cruises bieden all-

inclusive vakanties aan de reiziger. Sommige jachten kunnen beperkte faciliteiten en wel of geen

bemanning hebben.

• AttractiesDeze zijn natuurlijke en door de mens gemaakte artikelen/producten die de interesse, bewondering of ple-

zier van toeristen opwekken. Attracties trekken de aandacht van bezoekers en maken een bepaalde bestem-

ming dus aantrekkelijker. Attracties kunnen in vijf categorieën verdeeld worden:

- Natuurlijke attracties

- Culturele attracties.

- Erfgoed attracties.

- Ontspanningsattracties.

- Door de mens gemaakte.

Natuurlijke attracties

Deze zijn door de natuur ‘gemaakt’ en bevinden zich gewoonlijk in beschermde gebieden, zoals natuur-

reservaten, bijv. grotten, watervallen, rotsformaties, landschappen, stranden, bergen, planten (flora) en

dieren (fauna).

Culturele attracties

Dit zijn gewoonlijk georganiseerde evenementen zoals festivals, tentoonstellingen, en voorstellingen van

muziek, dans, toneel, kunst, etc.

Erfgoed attracties

Zij weerspiegelen de geschiedenis en folklore van een bestemming. Enkele voorbeelden hiervan zijn musea,

forten, kerken en andere historische gebouwen en plekken.



Ontspanningsattracties

Zij verschaffen ontspanning en kunnen een combinatie van natuurlijke en door de mens gemaakte attracties

zijn, bijv. casino’s, themaparken en sportfaciliteiten. Georganiseerde riviertochten kunnen een voorbeeld zijn

van een natuurlijke attractie die voor ontspanning wordt gebruikt.

Door de mens gemaakte attracties

Dit zijn materiële zaken (bijvoorbeeld een pretpark, een dansuitvoering), die zijn ontworpen, aangelegd of

georganiseerd om bezoekers aan te trekken. Een goed voorbeeld zijn pretparken zoals Disney World.

Landen die het toerisme promoten, ook die in het Caribisch gebied, leggen veel nadruk op ontwikkeling,

presentatie, onderhoud en behoud van de verschillende attracties, die aan de toerist worden geboden.

Deze attracties kunnen hun bijzonderheid verliezen als ongestructureerde of teveel afwijkingen worden

toegestaan. Landen zijn bereid om ontwikkelen te promoten en tegelijkertijd hun natuurlijke attracties te

beschermen tegen overontwikkeling of vervlakking voor het wederzijds voordeel van het land, van de

plaatselijke gemeenschappen en van de toeristen.

• GemakkenDeze zijn nuttige faciliteiten en belangrijke diensten die op de bestemming worden aangeboden en die

helpen om het verblijf van de bezoeker veilig, comfortabel en bevredigend te maken. Om toeristen aan te

trekken en hen een bevredigend verblijf te bezorgen, moeten alle gemakken die toeristen verwachten,

beschikbaar zijn. Deze gemakken kunnen in vijf groepen verdeeld worden:

O Openbare diensten.

O Detailhandelsdiensten.

O Cateringdiensten.

O Recreatie en amusement.

O Godsdienstige faciliteiten.

Openbare diensten

Dat zijn essentiële diensten zoals hospitalen, politiebureaus, brandweerstations en posterijen, alsook de

infrastructuur van het land, zoals betrouwbare voorziening van elektriciteit en water, adequate afvalver-

werking, een betrouwbaar en efficiënt vervoerssysteem, een adequaat wegennet, havens, luchthavens en

communicatiefaciliteiten, zoals telefoon, fax en internet. De meeste van deze diensten zijn voornamelijk

bedoeld voor de plaatselijke bevolking, maar kunnen uitgebreid worden om de ontwikkeling van het

toerisme te bevorderen.

Detailhandelsdiensten

Deze diensten leveren een belangrijke bijdrage aan het succes van elk product van toerisme, daar reizigers

er zeker van willen zijn dat zij dezelfde soort producten en diensten beschikbaar hebben als die zij thuis

gewend zijn. Van speciaal belang zijn:

- Supermarkten, winkelcentra, levensmiddelenzaken.

- Andere winkelfaciliteiten (apotheken, mode, foto’s, souvenirs.

- Diensten (kapperszaken, beautysalons, etc.).

- Financiële diensten (banken, cambio’s, ATM’s, creditcards).

Cateringdiensten

Een belangrijke zorg voor reizigers is dat er een grote variëteit aan veilig en lekker eten tegen een betaal-

bare prijs beschikbaar is. Toeristen willen vaak gevarieerd eten en proeven wat de bestemming op dit

gebied te bieden heeft. Er zijn dus verscheidene horecafaciliteiten opgezet om aan deze behoefte te vol-

doen, zoals restaurants, fast food zaken, snackbars, cafés, bars, en clubs.



Recreatie en amusement

Faciliteiten voor recreatie en amusement zijn een essentieel aspect van toerisme op elke bestemming, in het

bijzonder die bestemmingen, die toerisme en ontspanning promoten. Bezoekers gaan speciaal voor re-

creatie en amusement naar bepaalde plaatsen. De kwaliteit van de recreatie en het amusement, die op een

bestemming worden aangeboden, kunnen in grote mate bepalen of bezoekers tevreden zullen zijn over de

bestemming. Zij verwachten dat de volgende zaken voor hun vermaak ter beschikking zijn:

Een gevarieerd nachtleven met culturele shows, dancings, nachtclubs, shows en andere voorstellingen.

O Recreatiefaciliteiten overeenkomstig het terrein, zoals zwembaden, fietsen, paardrijden, casino’s,

stranden, rivieren, watervallen, etc.

O Sportfaciliteiten, zoals golfbanen en tennisbanen.

O Culturele presentaties over het gastland (shows, musea, goede gidsen).

O Plaatselijke muziek en cultuur (steelband, reggae, salsa, merengue, calypso, zouk, kaseko, gamelan,

etc.).

Godsdienstige faciliteiten

Gelovige bezoekers zullen graag een plaats willen waar zij tijdens hun bezoek kunnen bidden.

Godsdienstige faciliteiten zijn niet bedoeld voor toeristen, maar voor de plaatselijke bevolking. Bezoekers

kunnen verwelkomd worden om mee te doen aan godsdienstige activiteiten. Enkele voorbeelden zijn

kerken, synagogen, tempels en moskeeën. Bezoekers zullen ook belangstelling hebben voor andere gods-

diensten dan de hunne en hebben daar misschien bij uitleg nodig.




Aangeraden leermethoden• klassendiscussies

• projecten (individueel en in groepen)

• gastsprekers

• trips en bezoeken

• les

• onderzoek

Leeractiviteiten1. De leerlingen zullen een schema samenstellen van alle toerisme-activiteiten, waarbij de reiziger

betrokken is vanaf het moment dat hij/zij beslist om naar Suriname te komen totdat hij/zij terugkeert

naar huis. Deze activiteiten kunnen nu ondergebracht worden in de vier (4) onderdelen van het toerisme-

product.

2. Verdeel de klas in groepen van vier (4) en wijs elke groep een onderdeel van een toerismeproduct toe.

De leerlingen zullen nu onderzoeken uit welke aspecten het toerismeproduct Suriname bestaat.

De bevindingen van elke groep worden aan de gehele klas gepresenteerd.

3. Organiseer een trip naar enkele van de faciliteiten die verbonden zijn aan de vier onderdelen van het

product van toerisme. Tijdens deze trips moeten de leerlingen aangemoedigd worden om de mensen

die daar werken te interviewen, zodat zij een kunnen weten hoe elk onderdeel werkt om de behoeften

van toeristen te bevredigen.

4. Nodig medewerkers van het Ministerie van TCT of de Stichting Toerisme Suriname uit om te vertellen

hoe elk onderdeel van het product van toerisme met het andere verbonden is en hoe zij samenwerken

om toeristen naar hun land te trekken.

5. De leerlingen zal gevraagd worden om met ideeën te komen over de verbetering van het toerisme-

product van hun land. De verbeteringen betreffen alle vier (4) onderdelen.



MODULE 3

VERSCHILLENDE SOORTEN TOERISME

LeerdoelenNa afronding van Module 3 moeten de leerlingen in staat zijn:

1. Te vertellen over de verschillende soorten toerisme in Suriname en het Caribisch gebied.

2. Uit te leggen wat elke soort toerisme inhoudt.

3. Te begrijpen dat toeristen behoefte aan verschillende soorten toerisme hebben.

4. Plaatsen in Suriname te identificeren, waar de verscheidene soorten toerisme gevonden worden.

Belangrijkste begrippen• eco-toerisme • gemeenschapstoerisme

• sporttoerisme • speciale evenementen toerisme

• gezondheidstoerisme • cruisetoerisme

• cultureel-erfgoedtoerisme




A. Waarom de behoefte aan verschillende soorten toerisme?De reiziger is door de jaren heen veranderd en zijn/haar verwachtingen van een vakantie zijn ook aan het ver-

anderen. De reiziger van vandaag wil nieuwe en opwindende ervaringen en voelt zich aangetrokken tot een

toerismeproduct dat drie belangrijke ingrediënten bevat: amusant, leerrijk en opwindend. Toerismeplanners zijn

tot dit besef gekomen en hebben daarom verschillende soorten toerisme ontwikkeld om aan deze verschillende

behoeften te voldoen.

Met de ontwikkeling van transport, hogere opleidingsniveaus en de bereidheid van mensen om nieuwe er-

varingen te zoeken, worden de reizigers van vandaag zich steeds meer bewust van het natuurlijk, cultureel en

sociaal milieu en willen die ervaren tijdens hun reizen. Zij willen de volgende zaken, alleen of in meerdere

combinaties, ervaren tijdens hun reizen:

O Rust, recreatie en ontspanning.

O Klimaatscondities.

O Enkele fysieke activiteiten.

O Vredig van de natuur genieten.

O Zoeken en ontdekken van nieuwe plaatsen en dingen.

O De cultuur van een bestemming ervaren.

O Medische behandeling of herstel van ziekte.

O Meer kennis verwerven.

Men dacht over het algemeen dat de Caribische landen alleen zon, zee en zand te bieden hadden, daar die als

hun beste ‘producten’ beschouwd werden. Deze landen zijn zich echter bewust geworden van de veranderende

behoeften van de reizigers en hebben hun toerismeproduct gediversifieerd om aan deze behoeften te voldoen;

enkele opkomende bestemmingen promoten zichzelf nu niet alleen meer met zon, zand en zee, maar ook met

cultuur-, natuurtoerisme, etc.

Suriname is niet gezegend met goede stranden en heeft dus niet de zon, zee en zand attracties ontwikkeld, maar

het heeft andere goede hulpbronnen, zoals interessante culturen en natuur, die ontwikkeld kunnen worden.

B. Soorten toerismeEr zijn verschillende soorten toerisme, zoals:

• Sporttoerisme.

• Gemeenschapstoerisme.

• Eco-toerisme.

• Cultureel-erfgoedtoerisme.

• Gezondheidstoerisme.

• Speciale-evenemententoerisme.

• Cruisetoerisme.



Sporttoerisme

Van sporttoerisme is er sprake wanneer sport de voornaamste reden voor de reis is. Over de gehele wereld doen

mensen steeds meer aan sport en zij reizen dan ook naar bepaalde bestemmingen voor het plezier en het genot

van fysieke activiteiten, of dat nou amateur of professioneel is, bijv. de Olympische Spelen en WK-voetbal.

Het sportreizen neemt op alle niveaus en in leeftijden toe, en vele sportbestemmingen worden zodanig

georganiseerd en gepromoot dat bezoekers, of zij nu deelnemers of toeschouwers zijn, van een sportmilieu

kunnen genieten. Deelnemers aan sporttoerisme kunnen in drie (3) typen onderverdeeld worden:

1. Degenen die aan een sportevenement meedoen als speler.

2. Degenen die een sportevenement als toeschouwer bijwonen.

3. Degenen die het sportevenement in een andere hoedanigheid bijwonen (journalisten, sponsors,

bestuurders, etc.).

1. Sporttoerisme evenementen. Het gaat hier om sportactiviteiten die toeristen aantrekken; een groot deel

hiervan als toeschouwer. Deze evenementen hebben ook de potentie om media van buiten, technisch

personeel, atleten, coaches en andere sportfunctionarissen aan te trekken. Voorbeelden hiervan zijn de

Olympische Spelen, WK-voetbal, marathons, etc.

2. Sporttoerisme attracties. Deze verwijzen naar attracties die speciaal gericht zijn op sportactiviteiten.

Voorbeelden hiervan zijn sportmusea, sportfaciliteiten, zoals stadions, sportscholen, sportcursussen en

sportshows.

3. Sporttoerisme-tour. Het betreft hier georganiseerde tours met sportactiviteiten als voornaamste program-

maonderdeel. Zij kunnen geheel zelfstandig uitgevoerd worden of georganiseerd zijn; afhankelijk van toe-

gankelijkheid, locatie en aard van de activiteit. Voorbeelden hiervan zijn bezoeken aan sportattracties, grote

sportevenementen, sportstudietours, avontuurlijke sporttours, safari’s en outdoorexpedities.

4. Sporttoerisme resorts. Hiermee worden goed geplande en geïntegreerde verblijfscomplexen of villa’s

bedoeld, die een bepaalde sport als hun voornaamste thema en marketingsstrategie hebben. Zij beschikken

over faciliteiten en diensten van hoge kwaliteit voor de sporttoerist. Voorbeelden hiervan zijn ski-resorts,

golf-resorts, duik-resorts, tennis-resorts, etc. Deze resorts bieden gewoonlijk de volgende zaken aan:

O Leraren, trainers en coaches die veel expertise hebben en sterk zichtbaar zijn.

O High-tech apparatuur voor instructie, oefening en beoefening van de sport.

O Gelegenheid om te oefenen en in competitieverband aan sport te doen.

O Plekken en faciliteiten voor algemene sportactiviteiten.

Gemeenschapstoerisme

Bijna elke plaatselijke gemeenschap ter wereld heeft wel een hulpbron, een attractie, een activiteit of evene-

ment, die een reiziger zal aantrekken. Het kan een natuurlijke attractie zijn, zoals een waterval of grot, of een

door de mens gemaakte, zoals historische gebouwen en monumenten, of speciale evenementen, zoals festivals.

Als deze geïdentificeerd, ontwikkeld en gepromoot worden door de gemeenschap voor haar eigen voordeel,

dan kunnen wij spreken van gemeenschapstoerisme.

Van gemeenschapstoerisme is er sprake als er deelname is van de gemeenschap waarin het product zich be-

vindt. Dit kan volledige participatie zijn, d.w.z. de gemeenschap beheert alle aspecten van toerisme in haar



gebied, of beperkte participatie, waarbij de gemeenschap maar enkele aspecten van het toerisme in verband

met een specifiek product of producten beheert.

Het succes van gemeenschapstoerisme hangt van de gemeenschap zelf af: haar houding, tegenover toerisme,

haar erkenning van de waarde van toerisme en de stappen die zij neemt om toerisme te stimuleren en te pro-

moten. De beschikbare hulpbronnen van deze gemeenschappen dienen geïdentificeerd, ontwikkeld, en gepro-

moot te worden bij toeristen, zodat zij voordelen kunnen opleveren voor de gemeenschap. Plaatselijke voor-

delen van gemeenschapstoerisme zijn werkgelegenheid voor de bewoners, diversificatie van de economie van

de gemeenschap, het eigendomsgevoel onder de betrokken leden van de gemeenschap en bekendheid voor

de gemeenschap. Van bijzonder belang voor zowel grote en kleine gemeenschappen is het feit dat kleine

ondernemingen de toerismesector domineren en dat toerisme een gelegenheid biedt om een plaatselijke

gemeenschap te betrekken in de economische kansen die het toerisme biedt.

In het Caribisch gebied vallen een aantal modellen onder de noemer gemeenschapstoerisme. Zij worden door

verscheidene bestemmingen ontwikkeld om het toerismeproduct te diversifiëren en de voordelen van toerisme

in een bredere kring te verspreiden. Enkele landen die zulke initiatieven promoten, zijn St. Lucia, Suriname,

Guyana, Belize, Jamaica, Guadeloupe en Dominica.

Toerisme naar dorpen in het binnenland, waar de gehele gemeenschap zich openstelt voor gasten en haar cul-

tuur presenteert, is een mogelijkheid voor Surinaamse dorpen om belangrijke delen van hun cultuur te

behouden en ook inkomsten te verdienen met de opvang van gasten. Belangrijk hierbij is dat er een evenwicht

bewaard wordt, zodat de plaatselijke cultuur niet overheerst wordt door de eisen van bezoekers en bezoekers

toch op zodanige wijze verwelkomd en opgevangen worden, dat dit aan hun verwachtingen voldoet.

Eco-toerisme

Eco-toerisme wordt gedefinieerd als het reizen naar relatief ongestoorde of onvervuilde natuurgebieden

met als specifiek doel het bewonderen, bestuderen en genieten van het landschap en zijn planten en

dieren, alsook van mogelijke cultuuruitingen in die gebieden.

Het omvat de ontwikkeling en promotie van natuurlijke attracties (zoals watervallen, rivieren, etc.) en activitei-

ten (zoals wandelen, duiken en birdwatching) met als doel dat de gast geniet en leert en het genereren van

sociale en economische voordelen voor het gastland. Een vitaal onderdeel van eco-toerisme is ook het beheer

van deze plaatsen en attracties op een aanvaardbare manier voor milieu en cultuur, met voorzieningen voor

plaatselijke participatie en de verspreiding van voordelen op een zo breed mogelijke schaal.

Recentelijk is de vraag naar eco-toerismeproducten gegroeid, maar is er altijd het gevaar dat dit soort toerisme

een “trendy vorm van massa-toerisme” wordt. De belangen van operators en reizigers kunnen botsen met die

van natuurbeschermers en juist het succes van eco-toerisme zou het einde kunnen betekenen van die attractie

of leefgebied.

De voornaamste redenen voor de toegenomen belangstelling voor eco-toerisme zijn onder meer:

• Toegenomen bezorgdheid om het milieu.

• De ontevredenheid over de over-ontwikkeling en drukte in traditionele toerismegebieden.

• Het idee dat vele unieke natuurgebieden in de wereld bedreigd worden of verdwijnen.

• Het verlangen naar nieuwe ervaringen.

Wil eco-toerisme haar uiteindelijk doel bereiken, dan zal het de volgende zaken dienen te realiseren:

• Banen en trainingskansen scheppen voor plaatselijke bewoners.



• Plaatselijke economieën rechtstreeks stimuleren middels de stroom van toerisme-inkomsten..

• Bewustzijn over het milieu en het behoud daarvan promoten onder de plaatselijke gemeenschappen en

bezoekers.

• Belangrijke hoeveelheden deviezen binnenbrengen.

Dorpstoerisme in Suriname kan ook beschouwd worden als eco-toerisme (zie boven).

Cultureel-erfgoedtoerisme

De Wereld Toerisme Organisatie definieert cultureel erfgoed als een kennismaking met de geschiedenis, het

menselijk erfgoed, de kunst, de filosofie en de instituten van een ander gebied of land.

Erfgoed wordt gedefinieerd als elk cultureel element (tastbaar of niet tastbaar) dat van generatie op generatie

wordt doorgegeven door middel van visuele hulpmiddelen, oefening, mondelinge overlevering of vastlegging

en die erkend wordt als onderdeel van de collectieve geschiedenis of historische ervaring van een land of volk.

Dit soort toerisme verwijst naar de activiteiten van personen die een plaats bezoeken met als doel het ervaren

van enkele historische en/of culturele aspecten van die plaats. Het kan gedefinieerd worden als een genoeglijke

en leerrijke ervaring, die kunst met het natuurlijk, sociaal en historisch erfgoed combineert.

Cultureel-erfgoedtoerisme betreft de manier waarop mensen leren van elkaars geschiedenis, tradities, erfgoed,

taal en etniciteit. De culturele waarden van een land worden op verschillende manieren weerspiegeld. Het kan

zijn in muziek, dans, architectuur, voedsel en drank, literatuur, bezoeken aan musea, films, studies en sociale

expedities. De kern is dat mensen uit verschillende landen de kans krijgen om een andere manier van leven te

leren en te ervaren.

Er zijn een aantal interpretaties van cultureel-erfgoedtoerisme; het kan de restauratie en ontwikkeling van

historische plekken en monumenten zijn, of de ontwikkeling van een complete historische stad, restauratie van

plantagehuizen of de ontwikkeling van historische ruïnes en plekken en de ontwikkeling en promotie van

culturele activiteiten.

De landen van het Caribisch gebied in het algemeen, en Suriname in het bijzonder, zijn als resultaat van hun

culturele en etnische diversiteit en koloniale erfenis rijk aan geschiedenis, cultuur, historische monumenten en

plekken. Ze zijn dus in staat om deze toe te voegen aan het toerismeproduct dat zij bezoekers aanbieden. In de

afgelopen jaren zijn er belangrijke pogingen ondernomen om het cultureel erfgoed van deze landen te

ontwikkelen en te behouden. Er zijn instituten opgericht om historische plekken, monumenten, ruïnes, etc., te

restaureren, te ontwikkelen en te behouden ten voordele van zowel de plaatselijke bevolking als toeristen.

Gezondheidstoerisme

De Verenigde Naties definieert gezondheidstoerisme als de verschaffing van gezondheidsfaciliteiten met

gebruikmaking van de natuurlijke hulpbronnen van het land, in het bijzonder minerale waterbronnen en

klimaat.

Het verwijst naar de activiteiten van individuen die een plaats bezoeken om medische behandeling te zoeken,

te herstellen van een ziekte of gewoon te rusten, bijv. personen die een bad komen nemen in minerale water-

bronnen vanwege de therapeutische eigenschappen, of personen die een bestemming bezoeken voor medi-

sche behandeling.

Twee verschillende soorten toeristen doen aan gezondheidstoerisme: degenen die gezond willen blijven en dus



belangstelling hebben voor gezonde activiteiten en degenen die een aandoening hebben, waarvoor zij een

alternatieve of aanvullende behandeling zoeken. Deze behandelingen zijn niet beschikbaar via het traditionele

gezondheidszorgsysteem. Degenen die genezing zoeken zijn te vergelijken met degenen die gezond willen

blijven en er zijn kuuroorden die aan beide behoeften voldoen. Zij bieden gewoonlijk vele recreatieve en

ontspannende activiteiten en behandelmethoden.

Vele landen in het Caribisch gebied promoten nu gezondheidstoerisme. Een aantal resorts biedt nu gezond-

heids- en fitnessactiviteiten en allerlei behandelingen als onderdeel van hun product. Landen in de regio die

hiermee succes hebben gehad, zijn St. Lucia en Dominica met hun zwavelbronnen en Jamaica met haar kuur-

oorden en Cuba met haar geavanceerde medische behandelingen.

In Suriname is er onder bezoekers een groeiende belangstelling voor traditionele genezers en hun middelen en

methoden.

Speciale evenementen toerisme

Dit soort toerisme is gebouwd rondom speciale activiteiten en evenementen. Deze activiteiten kunnen al dan

niet bedoeld zijn om toeristen aan te trekken, maar worden met dat doel ontwikkeld en gepromoot.

Het kunnen sportevenementen, conferenties, muziek of culturele festivals of carnavals zijn.

Sommige Caribische bestemmingen hebben groot succes met het marketen van deze evenementen aan toeris-

ten. Uitstekende voorbeelden zijn de duizenden toeristen die evenementen bezoeken, zoals het carnaval in

Trinidad, het Jazz Festival van St. Lucia, Crop-Over in Barbados, Reggae Sunsplash in Jamaica of Surifesta in

Suriname.

De voordelen van speciale evenementen toerisme voor een bestemming kunnen vele zijn als deze evenementen

goed georganiseerd, gepromoot en beheerd worden. De voornaamste voordelen zijn de toegenomen aantallen

toeristen en de kans om het toerismeproduct van het land waar het evenement wordt gehouden, te promoten.

Cruisetoerisme

Cruisetoerisme groeit snel in de Caribische regio. Het begon pas goed in de jaren zestig aan beide zijden van

de Atlantische Oceaan. Het Caribisch gebied is tegenwoordig een belangrijke cruisebestemming en zal dat in

de afzienbare toekomst blijven. De voornaamste redenen hiervoor zijn dat het klimaat het gehele jaar door tro-

pisch is en cruises dus het gehele jaar door georganiseerd kunnen worden. Bovendien is het aantal eilanden

groot, dat cruiseschepen in staat stelt meerdere bestemmingen tijdens een reis aan te doen. Daarnaast is de

regio gemakkelijk toegankelijk vanuit de Noord-Amerikaanse havens waar de meeste cruises starten.

Een cruisevakantie betekent het bevaren van de oceanen met het comfort van een cruiseschip dat vele facilitei-

ten en gemakken van luxe hotels aan boord heeft. Het is gewoonlijk een all-inclusive vakantie, waarin accom-

modatie, maaltijden en amusement begrepen zijn. Cruiseschepen zijn er in verschillende soorten en maten, en

de grootste hebben ruimte voor duizenden passagiers. Cruises worden om verschillende redenen geboekt, zoals

ontspanning en recreatie, gezondheid, sport en conferenties. De duur van een cruise varieert naar gelang de

bestemmingen en het soort markt waarop men zich richt. In de Caribische regio worden er gewoonlijk cruises

van enkele dagen tot een week aangeboden.

Cruisetoerisme stimuleert economische activiteit in de bestemming, daar de overheid profiteert van hoofdbe-

lastingen en andere heffingen en liggelden, waarbij ook andere onderdelen van de toerisme-industrie profiteren

van de uitgaven gedaan door cruisepassagiers en degenen die goederen en diensten leveren aan de



cruiseschepen. Er zijn ook mogelijkheden voor werkgelegenheid, niet alleen aan boord van cruiseschepen, maar

ook via additionele diensten aan wal voor cruisepassagiers, zoals tours en belastingvrij winkelen.

De voornaamste cruisebestemmingen in de Caribische regio zijn Puerto Rico, de Bahamas en de US Virgin

Islands. De meeste andere bestemmingen worden wekelijks door cruise schepen aangedaan.

Naast de verschillende hierboven genoemde soorten toerisme zijn er een aantal nicheproducten voor ‘special

interest’-groepen. Deze producten worden ontwikkeld voor en aangeboden aan een bepaald deel van de toeris-

tenmarkt. Enkele goede voorbeelden van niche markets in het Caribisch gebied zijn:

Duiken. Warme, heldere zeeën vormen een uitstekende plek voor duikers. Duikers kunnen onbedorven koraal-

riffen, gezonken schepen en andere wonderen onder het water bezoeken. Resorts en duikwinkels bieden lessen

- vanaf een paar uurtjes in de eerste beginselen tot volledige diploma’s - en materiaal aan.

De meeste Caribische landen hebben gerenommeerde faciliteiten op dit gebied.

Huwelijken en huwelijksreizen. Sommige bestemmingen in het Caribisch gebied bieden speciale pakketten voor

huwelijken en huwelijksreizen. Voor huwelijken wordt alles geregeld, zoals vergunningen, voltrekking, receptie,

etc. Sandals, Super Clubs en andere resorts in de regio bieden en promoten huwelijkspakketten.

Gezinnen. Een aantal Caribische bestemmingen richten zich steeds meer op gezinnen en hebben faciliteiten en

pakketten speciaal voor gezinnen ontwikkeld.

Birdwatching. Honderden vogelsoorten kunnen gezien worden in de regio, van kleine kolibries tot grote

fregatvogels. Enkele rijke leefgebieden bevinden zich in Trinidad en Tobago, Puerto Rico, Suriname, Jamaica en

Dominica.

Walvissen - In de Dominicaanse Republiek, Dominica en St. Vincent en de Grenadines kan men op verschillende

plekken walvissen zien. Andere bestemmingen, zoals St. Lucia, de Bahamas, Turks en Caicos Eilanden, Puerto

Rico, de US Virgin Islands, Anguilla en Antigua, hebben ook goede plekken hiervoor.


Suriname Integrated Tourism Programme, juli 2004 31


Aanbevolen leermethoden

• trips

• onderzoek (groep)

• gastsprekers


• audiovisuele presentatie

Leeractiviteiten1. Verdeel de klas in zeven (7) groepen, en wijs een soort toerisme toe aan elke groep. De leerlingen moeten

onderzoek verrichten en informatie verstrekken over hun opdracht en aangeven of hun soort toerisme wel of

niet in Suriname wordt uitgeoefend, en in welke mate.

2. De leerlingen identificeren mogelijke attracties, plekken, historische gebouwen, culturele tradities, festivals,

etc., in hun gemeenschap en in Suriname in het algemeen. Ze vertellen hoe die ontwikkeld zouden kunnen

worden om toeristen aan te trekken. Zij vertellen ook onder welk soort toerisme deze projecten vallen.

3. Organiseer een trip naar plaatsen waar verschillende soorten toerisme worden uitgeoefend.

4. Nodig gastsprekers uit van toeristische attracties en faciliteiten die deze toerismeproducten aanbieden.

Ze kunnen de klas te vertellen hoe deze producten worden ontwikkeld en gepromoot.

5. Leerlingen werken aan een project dat een vernieuwend toerismeproduct voor hun land schept. Vraag ze om

te letten op: 1) de opvallendste kenmerken van het product; 2) het soort bezoekers dat de doelgroep vormt: 3)

personeels- en administratieve behoeften van het product; 4) hoe het product plaatselijk en in het buitenland

gepromoot moet worden en dat ze een ontwerp voor een brochure van het product maken.

6.Leerlingen denken na over het klimaat van Suriname en de voornaamste landen vanwaar toeristen naar

Suriname komen. Met grafieken dienen zij aan te geven welke seizoenen het aantrekkelijkst zijn voor bezoekers

om: a) uit hun land te vertrekken en b) te reizen naar Suriname.



MODULE 4

CULTUUR EN IDENTITEIT

Leerdoelen

Na het afronden van Module 4 zullen de leerlingen in staat zijn om:

1. Een definitie van cultuur te geven.

2. De onderdelen van Suriname’s cultuur te identificeren.

3. De band tussen cultuur en toerisme te onderkennen.

4. Tenminste twee positieve en negatieve effecten van toerisme op de cultuur van de Surinaamse bevol-

king te noemen.

5. Andere factoren naast toerisme te identificeren die het Surinaams gevoel van identiteit helpen vormen.

6. Begrip en respect te tonen voor de culturen van toeristen.

Belangrijke begrippen

• Definitie van cultuur.

• Factoren die de Surinaamse cultuur en haar gevoel van identiteit helpen vormen.

• Onderdelen of kenmerken van Suriname’s cultuur.

• De band tussen toerisme en cultuur.

• Positieve en negatieve effecten van toerisme op cultuur.




A. Wat is cultuur?Cultuur kan eenvoudig gedefinieerd worden als de levenswijze van een volk. De menselijke cultuur is

gedefinieerd als gedrag dat alle mensen leren als lid van een sociale groep. Cultuur omvat alle kennis, geloven,

kunst, moraal, wetten en gewoonten die door de mens worden geleerd binnen een bepaalde omgeving.

Fundamenteel gezien ontstaat cultuur uit de ervaringen van de mens met zijn geschiedenis en milieu, waarbij

bepaalde overheersende aspecten van generatie op generatie worden overgedragen. Geen enkele cultuur is

meer of minder dan de andere, of beter of slechter dan de andere.

De oorsprong en uiting van de Caribische cultuur in de regio, inclusief Suriname, is gevormd door het gemeen-

schappelijk ondergaan van kolonisatie, vernietiging van het inheemse, slavernij, contractarbeid, de strijd om

vrijheid, migratie en onafhankelijkheid. Door deze historische ontwikkelingen zijn er samenlevingen ontstaan

waarin een ieder deel is geworden van een Surinaamse identiteit, waarin er veel gemengden zijn van verschil-

lende etnische groepen.

De geschiedenis van het Caribisch gebied wordt gekenmerkt door invloed en bestuur van Engelsen, Fransen,

Spanjaarden en Nederlanders, die de eerste kolonisatoren waren. Er is bewijs dat belangrijke aspecten van de

Afrikaanse en Aziatische cultuur ook bewaard zijn gebleven in de regio en doorgegeven van generatie op

generatie. Als resultaat hiervan hebben Afrikaanse, Europese, Indiase, Chinese, Joodse, Libanese, Spaanse,

Franse, Nederlandse, Portugese en Inheemse tradities zich in vele gebieden vermengd tot een rijke Caribische

cultuur, die zijn eigen charme en aantrekkingskracht heeft.

Er zijn vele aspecten van de cultuur van een volk, zoals kunst, dans, voedsel, toneel, traditionele geneeswijzen,

gemeenschappelijke geloofs- en religieuze richtingen, gebouwen, gewoonten en waardesystemen.

B. Onderdelen van Suriname’s cultuurTeneinde de onderdelen van Suriname’s cultuur te kunnen identificeren, is het belangrijk terug te kijken naar de

vele kenmerken die tezamen door de tijd heen onze cultureel erfgoed hebben gevormd. Deze zijn:

Kennis

Kennis is wat wij weten over onszelf. Dat onderscheidt ons van andere samenlevingen en verwijst naar wat wij

leren binnen onze gezinnen, gemeenschappen en scholen als wij groeien en ervaring opdoen. Kennis heeft

betrekking op de informatie die van ouder op kind wordt doorgegeven en wordt verworven door de relatie

tussen elk individu en zijn/haar directe omgeving. Kennis wordt door deze ervaringen geleerd, zowel formeel in

de klas als informeel buiten het schoolsysteem.

Geloof

De geloofsrichtingen - godsdienstige of anderszins- van de Surinaamse bevolking zijn breed en gevarieerd. Dit

blijkt uit de vele mythes, godsdiensten en andere gemeenschappelijke richtingen die overheersen. De meest

voorkomende zijn de godsdienstige richtingen van christenen, moslims, hindoes, joden, rastafaris, etc., alsook

traditioneel overgeleverde religiën, zoals in het binnenland. Vele Surinamers geloven naast de traditionele grote

godsdiensten ook in geesten, obiah, voodoo, traditionele geneeswijzen.



Taal De Surinamers spreken verschillende talen. De officiële taal is het Nederlands, terwijl Engels ook veel wordt

gesproken als resultaat van moderne economische banden. In een aantal Caribische landen worden er ook cre-

ooltalen gesproken die als basis hebben Spaans, Portugees, Frans, Nederlands en Engels met veel Afrikaanse

invloeden. Dit is veroorzaakt door het feit dat het Caribisch een geschiedenis kent van slavenhandel en slavernij.

Enkele voorbeelden hiervan zijn het Creools van enkele voormalige Engelse en Franse (Patois) kolonies, het

Papiamento van de Nederlandse Antillen en het Sranantongo die allen rijke, aantrekkelijke, lyrische en

expressieve talen zijn.

Inheemsen spreken vele eigen talen en sommige mensen van Afrikaanse afkomst spreken nog steeds de taal van

hun voorouders, de creooltalen van het binnenland van Suriname.

Kunst

De Caribische regio staat bekend om haar verschillende kunstuitingen. Enkele voorbeelden hiervan zijn visuele

kunsten, zoals schilderen en beeldhouwen, grote culturele festivals, zoals carnaval, internationaal befaamde

muziek, zoals reggae, calypso, salsa, merengue en zouk, literatuur en volkscultuur. Het succes van Caribische

kunstvormen heeft geresulteerd in haar ‘export’ naar andere landen van de wereld.

Gewoonten

Gewoonten hebben betrekking op gemeenschappelijke gebruiken en/ of ervaringen die gedeeld worden door

verschillende mensen. Dit zijn gewoonten die individuele gezinnen, gemeenschappen, sociale en godsdienstige

groepen, stammen in Suriname of het Caribisch gebied als geheel gemeen hebben. Deze gewoonten zijn

doorgegeven door onze voorouders en zijn op verschillende manieren levend gehouden. De manier waarop

mensen zich kleden, praten, met elkaar omgaan, bidden, bepaalde gelegenheden vieren en elkaar helpen, zijn

voorbeelden van enkele gewoonten die overheersen in het Caribisch gebied.

C. Behoud van de eigen identiteitGebruikelijke manieren om individuen te herkennen zijn naam, uiterlijke verschijning en ook de manier waarop

zij praten. De taal die zij spreken en hoe die taal gesproken wordt speelt een belangrijke rol in dit identifi-

catieproces. Hoe een taal gesproken wordt, of het nu Engels, Frans, Nederlands, Spaans, etc., is, varieert naar

gelang het land en de cultuur van het individu. Hoewel de taal dezelfde is, spreken individuen uit verschillende

landen en culturen die met verschillende accenten en intonaties en ze gebruiken uitdrukkingen met andere

betekenissen dan de oorspronkelijke. Een goed voorbeeld hiervan is hoe verschillend Amerikanen en Britten

dezelfde taal, het Engels, spreken. Hetzelfde geldt voor het Caribisch gebied; op elk eiland wordt de taal met

een ander accent gesproken en zo worden individuen uit verschillende landen geïdentificeerd.

Het meest duidelijke symbool van de eigen cultuur, naast de eigen uiterlijke verschijning, is de manier waarop

wij spreken. Als dit verloren gaat is dit een eerste stap op weg naar verlies van identiteit. Het is echter zeer

belangrijk dat men internationaal verstaanbaar moet zijn, terwijl het accent en de spreekstijl van het eigen land

behouden wordt. Het is dus belangrijk om de eigen taal duidelijk te spreken, en talen van bezoekers en han-

delspartners te kennen, zodat communicatie gemakkelijker verloopt.

Door bepaalde invloeden worden Surinamers ertoe gebracht hun levenswijze te veranderen. Deze invloeden

komen in de vorm van radio, tv, films, video’s. Tv-programma’s uit de VS worden over de gehele wereld, ook in

Suriname, uitgezonden en hebben sterke invloed op anderen. Dit kan ook conflicten met de plaatselijke cultu-

ur doen ontstaan. Dit blijkt o.a. uit de manier waarop Surinamers zich kleden, de sporten die zij beoefenen, de

plaatsen waar zij eten en het soort voedsel dat zij daar eten, en het soort muziek waar zij naar luisteren. Deze

invloed is niet altijd slecht - blootstelling aan andere ideeën en internationale variëteit kan positief zijn - maar er


Suriname Integrated Tourism Programme, juli 2004 35

moeten daarbij ook gerichte pogingen worden ondernomen om de positieve aspecten van de plaatselijke cul-

tuur te versterken en te behouden. Enkele van deze positieve aspecten zijn gemeenschapszin, hechte fami-

liebanden, en behulpzaamheid en gastvrijheid tegenover vreemden.

D. De band tussen toerisme en cultuurMensen en plaatsen kunnen sterke attracties voor reizen vormen. Een belangrijke motivatie voor reizen is de

gelegenheid culturen van andere landen te leren kennen. Reizen is eigenlijk experimenteel; wij willen andere le-

venswijzen begrijpen, andere landschappen zien en dingen doen die wij in ons normaal dagelijks leven anders

niet zouden kunnen. Bezoekers zijn geïnteresseerd in verscheidene aspecten van onze cultuur, zoals talen,

zeden, kleding en het milieu. Andere culturele belangstellingsgebieden zijn sport, kunst, muziek, dans en

schilderkunst, beeldhouwkunst, toneel, architectuur en ook speciale evenementen, feesten en festivals.

Daarnaast is er ook belangstelling voor voedsel, drank, spelen, amusement, of speciale vormen van gastvrijheid.

Het sociaal milieu kan gebaseerd zijn op belangrijke culturele of historische gronden, of bestaan uit natuurlijk

landschap zoals mooie stranden, machtige rivieren of bossen of gewoon uit gastvrijheid of andere sociale

gewoonten van het volk.

De sociale en culturele effecten van toerisme blijken uit de manieren waarop toerisme bijdraagt aan veran-

deringen in waardesystemen, individueel gedrag, levensstijlen en relaties binnen gemeenschappen, bij toeristen

zelf en de gemeenschappen die zij bezoeken.

E. Culturele effecten van toerismeDeze kunnen zowel positief als negatief zijn.

Positief

• Algehele verbetering van de kwaliteit van het leven, bijv. onderwijs, werkgelegenheid, gezondheid, tech-

nologie, infrastructuur.

• Verjonging van de plaatselijke cultuur. Hernieuwde belangstelling en trots voor plaatselijke dansen, kunst-

nijverheid, toneel, muziek, kookkunst, dans, kleding, tradities, technologie, etc.

• Behoud van het cultureel erfgoed dat anders zou verdwijnen, bijv. architectuur, monumenten, historische

plekken, kunstvormen.

• Verbreding van de kennis/inzichten van gastheer en gast, hetgeen begrip en/of verdraagzaamheid tussen

verschillende volkeren en culturen bevordert.

Negatief

• Commercialisering van cultuur, vermindering van de waarde van folklore en belangrijke traditionele culturele

instituten.

• Sociale ontwrichting, zoals verlies van ouderlijke gezag en controle, toegenomen materialisme, drugsge-

bruik, veranderingen in seksueel gedrag.

• Imitatie van consumptiepatronen van toeristen in plaatselijke gemeenschappen.

• Vijandigheid tegenover de toerist die zich uit in diefstal, afzetterij en fysieke en verbale agressie (molest van

toeristen).

• Schade aan cultureel erfgoed door vandalisme, bevuiling, diefstal, en illegale verwijdering van voorwerpen

of dieren uit de bestemming.

De toegenomen aanwezigheid van toeristen in Suriname zou kunnen zorgen voor sociale veranderingen.

De internationale toerist staat voor de uitdaging zich aan de nieuwe cultuur aan te passen, terwijl de plaatselijke



gastheren de verantwoordelijkheid hebben van verdraagzaamheid tegenover de ‘geïmporteerde’ cultuur. De

interactie tussen twee culturen kan zowel negatieve als positieve veranderingen, of beide, in het individu teweeg

brengen. Het is normaal dat inwoners van het gastland het gedrag van toeristen imiteren (bijv. wijze van spreken

en kleding, levenswijze, voorkeuren, etc.) en naar hun materiële bezittingen verlangen. Daarnaast kunnen toeris-

ten een beeld presenteren dat plaatselijke minderwaardigheidsgevoelens versterkt, bijv. de toerist is rijk en de

plaatselijke inwoners arm. Wat er in dit geval gebeurt, is dat de sterkere identiteit van de gast de meer onzekere

identiteit van de gastheer ondergraaft. Het imiteren van toeristen zou ook rampzalige effecten kunnen hebben

op de ontvangende bevolking, daar dit zou kunnen leiden tot een verlies van identiteit als individu en als land.

Wij moeten in gedachten houden dat een plaatselijke cultuur die interessant genoeg is om toeristen uit de

gehele wereld aan te trekken, iets moet hebben om trots op te zijn. En dat mag niet verloren gaan.




Aanbevolen leermethoden• klassendiscussies

• rollenspel

• veldbezoeken

• rollenspel/drama

Leeractiviteiten1. Leerlingen maken een lijst van alle culturele en historische kenmerken van Suriname die gebruikt kunnen

worden om toeristen aan te trekken.

2. Op een kaart van het land wijzen leerlingen de belangrijkste plaatsen van historisch en cultureel belang aan,

en bespreken hoe de belangstelling van toeristen daarvoor gewekt kan worden.

3. Leerlingen verzamelen informatie over tenminste twee (2) talen die in Suriname gesproken worden, over hun

ontstaan en in welke mate zij nog gesproken worden. Hoe kan dit aspect van cultuur helpen toeristen aan

te trekken?

4. Leerlingen bekijken videobanden met verscheidene aspecten van de Caribische cultuur, zoals festivals, dans,

toneel, etc., en identificeren de voornaamste culturele kenmerken waarvoor toeristen belangstelling zouden

kunnen hebben. Hoe kan Suriname zijn cultuuruitingen presenteren?

5. Leerlingen ontwikkelen rollenspelen met daarin verkeerd gedrag tegenover toeristen en hoe het gedrag van

toeristen geïmiteerd wordt. Bespreek daarna hoe dit soort gedrag het toerisme schade toebrengt en wat

gedaan kan worden om dit te voorkomen.

6. Leerlingen bezoeken een bekende toeristische attractie die onderdeel vormt van het cultureel erfgoed en

verkrijgen met behulp van een ervaren gids inzicht in de culturele en historische betekenis van deze plek.

Zij zullen daarna een verslag van deze trip maken en daarin vertellen waarom zij denken dat bezoekers

belangstelling voor die plaats zouden kunnen hebben.



MODULE 5

DUURZAAM TOERISME

Leerdoelen Na afronding van Module 5 zullen leerlingen het volgende kunnen:

1. Een goede definitie van ‘duurzaam toerisme’ geven.

2. De verscheidene onderdelen van duurzaam toerisme identificeren en verklaren.

3. De partners of stakeholders in duurzame toerismeontwikkeling noemen.

4. Verklaren hoe deze partners samenwerken om duurzame toerismeontwikkeling te bereiken.

5. Identificeren en onderzoeken van duurzame toerisme-initiatieven in hun land.

6. Verklaren hoe landen en individuen kunnen profiteren van duurzame toerismeontwikkeling.


• duurzaam toerisme

• duurzame toerismeontwikkeling

• vormen van duurzaam toerisme

• de rol van overheid, particuliere sector en gemeenschappen in duurzame toerismeontwikkeling

• ‘draagvermogen’

• voordelen van duurzame toerismeontwikkeling




A. Wat is duurzaam toerisme? Elke stad, elk dorp, elk ruraal gebied en elke plaatselijke gemeenschap bestaan uit land, water, lucht, gebouwen,

planten- en dierenleven en mensen. Reeds generaties lang gebruiken gemeenschapsbewoners deze hulpbron-

nen op een manier (soms op een verstandige), die ervoor zorgt dat er jarenlang voorraden daarvan zullen zijn,

maar vaak gebruiken of verspillen zij teveel. Soms zijn hulpbronnen verminderd, verslechterd of geheel verdwe-

nen. Tegenwoordig vragen velen zich af hoe wij voor adequate huisvesting en voldoende voedsel en banen kun-

nen zorgen, terwijl de voorraad natuurlijke hulpbronnen afneemt. Toerisme kan een van de oplossingen zijn als

er volgens goede milieu principes gewerkt wordt en ontwikkeling gebaseerd is op het behoud van de natuurlijke

en culturele basis en niet op het opmaken van natuurlijke hulpbronnen.

De ontwikkeling van toerisme in het Caribisch gebied heeft grote gevolgen gehad voor het fysieke en sociale

milieu met als gevolg belangrijke veranderingen die als zowel positief als negatief beschouwd kunnen worden.

De toerisme-industrie in Suriname is nog kleinschalig en er moet overwogen worden hoe het negatieve te mi-

nimaliseren en het positieve te versterken. Misschien kunnen andere Caribische voorbeelden gebruikt worden

voor hoe het wel of niet moet.

Bij de ontwikkeling van het toerismeproduct, zoals de ontwikkeling van nieuwe attracties, en de bouw van

nieuwe hotels, wegen, etc., kunnen er conflicten ontstaan met het natuurlijk milieu, de mensen en hun cultuur.

Duurzaam toerisme is bedoeld om de negatieve gevolgen te minimaliseren of te elimineren en tegelijkertijd de

positieve te versterken.

Definitie: Duurzaam toerisme verwijst naar de optimale aanwending van natuurlijke, culturele, sociale en

financiële hulpbronnen voor de nationale ontwikkeling op een gelijkwaardige en zelfvoorzienende basis,

teneinde een unieke ervaring aan de bezoeker te bieden en de kwaliteit van het leven te verbeteren mid-

dels partnerschappen tussen overheid, particuliere sector en gemeenschappen. (Caribische Toerisme

Organisatie, CTO)

Het concept van duurzaamheid omvat het milieu, de mensen en de economische systemen.

Duurzaam toerisme is economisch levensvatbaar, maar vernietigt de hulpbron waarvan de toekomst van het

toerisme afhankelijk zal zijn niet, bijv. het natuurlijk milieu en de sociale structuur van de plaatselijke gemeen-

schap. Bij de ontwikkeling ervan wordt rekening gehouden met de huidige opvangcapaciteit, de plaatselijke

bevolking en het milieu.

Duurzame toerismeontwikkeling is elke vorm van toerismeontwikkeling die gemeenschappen stimuleert om

hulpbronnen op een verantwoordelijke wijze aan te wenden om aan hun behoeften te voldoen en er

tegelijkertijd voor te zorgen dat deze hulpbronnen, waar mogelijk, beschikbaar blijven voor toekomstige

generaties. Het staat een benadering voor van beheer en niet van eigendom van hulpbronnen.

B. Vormen van duurzaam toerisme Duurzame toerismeproducten zijn die welke beheerd worden in harmonie met het milieu en de plaatselijke

bevolking en cultuur. zij kunnen verschillende vormen aannemen, maar de meest voorkomende zijn:

• gemeenschapstoerisme

• eco-toerisme of groen toerisme

• cultureel-erfgoedtoerisme

(Zie Module 3 voor meer informatie hierover.)



In deze vormen van duurzaam toerisme zijn de volgende zaken duidelijk:

• De plaatselijke bevolking is van begin tot eind betrokken in het gehele ontwikkelingsproces en ook in

het beheer van het toerismeproduct. Er zijn maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat de voorde-

len van het toerisme ook voor de gemeenschappen zijn.

• Natuurlijke hulpbronnen worden beschermd en niet teveel gebruikt. Toerisme infrastructuur wordt

zodanig ontworpen en toerismeactiviteiten worden zodanig gepland dat het natuurlijk milieu en het

nationaal erfgoed beschermd worden. Er worden beperkingen aan toerismeactiviteiten opgelegd als

die plaatsvinden in nogal gevoelige gebieden, zoals kustgebieden, natuurreservaten of wouden of

andere beschermde gebieden. Deze natuurlijke hulpbronnen worden in de gaten gehouden en

negatieve effecten worden bestreden.

• De plaatselijke cultuur wordt gerespecteerd en behouden en bezoekers krijgen een kans om de tradi-

tionele levenswijze van de bevolking te leren kennen.

C. Partners in duurzaam toerismeEr zijn drie belangrijke stakeholders in de ontwikkeling en besturing van duurzaam toerisme:

1. de toerisme-industrie

2. milieuactivisten

3. autoriteiten op gemeenschaps- en plaatselijk niveau.

Duurzame toerismeoontwikkeling verbindt toeristen en verschaffers van toerismefaciliteiten en -diensten met

voorstanders van milieubescherming en gemeenschapsbewoners en hun leiders die een betere kwaliteit van

leven wensen, met elkaar. Het is dus belangrijk dat plaatselijke toerismeplanners ervoor zorgen dat er altijd een

goede samenwerking is tussen deze partijen.

Het toerisme kan beschouwd worden in termen van vraag en aanbod: vraag van toeristen en aanbod van attrac-

ties, faciliteiten en diensten, transport, promotie en informatie. Markttrends wijzen uit dat toeristen steeds

actiever en milieubewuster worden.

Het milieu is de basis voor de natuurlijke en culturele hulpbronnen die toeristen aantrekken. Milieubescherming

is dus essentieel voor het langetermijnsucces van toerisme. Draagvermogen is een belangrijk begrip bij het

plannen van duurzame toerismeontwikkeling. Het verwijst naar het maximaal gebruik dat gemaakt kan worden

van een plek zonder dat dit nadelige gevolgen zal hebben voor haar hulpbronnen, tevredenheid van bezoekers,

of voor de gemeenschap, economie en cultuur van het gebied.

Gemeenschappen halen verscheidene voordelen uit het toerisme en dit kan leiden tot een verbetering van de

kwaliteit van het leven van de inwoners. Het is echter belangrijk dat de gemeenschap en haar inwoners

betrokken zijn bij de besluitvoering over het plannen, ontwikkelen en beheren van toerisme en gelijkwaardige

voordelen halen uit deze sector.

Middels de productie- en samenwerkingsinteractie tussen toerisme-industrie, milieuactivisten en en gemeen-

schap kunnen alle partijen profiteren en een betere kwaliteit van het leven voor de gemeenschap bereiken.

De toerisme-industrie wenst een gezond zakelijk klimaat met de volgende zaken:

• financiële zekerheid

• gekwalificeerde en verantwoordelijke arbeidskrachten



• accommodaties en attracties van voldoende kwaliteit om een regelmatige stroom bezoekers aan te

trekken die dan langer zullen blijven en vaker zullen komen

Degenen die belangstelling hebben voor het milieu en cultuur/erfgoed kwesties wensen:

• Bescherming van het milieu middels preventie, verbetering, opruiming van schade en herstel.

• Mensen te motiveren om meer bewust te zijn en dus liever te “zorgen voor” hulpbronnen dan die te

“gebruiken.”

Gemeenschappen wensen een gezonde plaats om te leven met:

• Voedsel, voldoende en schoon water, gezondheidszorg, betalend werk met gelijkwaardig loon, onder-

wijs en recreatie.

• Respect voor hun erfgoed en tradities.

• Kansen om te beslissen over hun toekomst.

D. Voordelen van duurzaam toerismeDuurzaam toerisme is een model van economische ontwikkeling, dat bedoeld is om:

• De kwaliteit van het leven in de ontvangende gemeenschap te verbeteren.

• Een ervaring van goede kwaliteit aan de bezoeker te bieden.

• De kwaliteit van het milieu waar zowel de ontvangende gemeenschap als de bezoeker op kunnen

bouwen.

Alle partners in duurzaam toerisme hebben daar op de een of andere manier voordeel aan. Mogelijke voor-

delen van deze vorm van toerisme zijn:

• Nieuwe banen en inkomens voor de gemeenschap.

• Nieuwe investeringsmogelijkheden.

• Meer overheidsinkomsten.

• Verbeterde overheidsinkomsten.

• Verbeterde infrastructuur en gemeenschapsfaciliteiten en diensten zoals water, afvalverwerking, wegen,

gezondheidszorg en veiligheid.

• Grotere markten voor plaatselijke producten.

• Betere kansen voor werktraining en vooruitgang.

• Betere recreatie en culturele faciliteiten en activiteiten die de gemeenschap en toeristen kunnen

gebruiken.

• Verhoogd bewustzijn van en waardering voor natuurlijk en cultureel erfgoed van de gemeenschap.

Teneinde voordeel te halen uit duurzame toerismeontwikkeling, moeten plaatselijke planners de behoeften van

de toeristen en de toerisme-industrie, de noodzaak voor bescherming van het natuurlijk en cultureel milieu en

de behoeften van ontvangende gemeenschappen in gedachten houden. Door het integreren en balanceren van

deze behoeften en zorgen binnen het raamwerk van het bereiken van duurzame toerisme ontwikkeling, kan de

kwaliteit van het leven van de gemeenschap verbeterd worden, terwijl de toerisme-industrie een redelijke winst

maakt en het milieu beschermd wordt om deze voordelen voor allen te garanderen in heden en toekomst.




Aanbevolen leermethoden• trips

• onderzoek

• gastsprekers

• sudiovisuele presentaties


Leeractiviteiten1. Leerlingen bezoeken een paar plaatsen waar het toerisme op een duurzame manier geschiedt. Na hun

terugkeer zullen zij een verslag schrijven van hun waarnemingen, met speciale nadruk op de rol van de

gemeenschap, de overheid en milieu-activisten.

2. Leerlingen identificeren duurzame toerismeproducten die geboden worden aan toeristen in Suriname

en vermelden redenen waarom deze producten als duurzaam worden beschouwd.

3. Een gastspreker van het Ministerie van TCT, de STS of een andere relevante instantie houdt een pre-

sentatie over het begrip ‘draagvermogen’ en hoe dit concept wordt toegepast op toeristische plekken

en attracties, gevolgd door een klassediscussie.

4. Leerlingen ontwerpen brochures voor het promoten van een duurzaan toerismeproduct in hun gemeen-

schap met speciale nadruk op de unieke ervaring die dit product de bezoeker biedt, terwijl het tegelij-

kertijd het milieu beschermt.

5. Leerlingen bezoeken een ‘groen hotel’ in hun land en leren hoe dat hotel haar bijdrage levert aan

milieubehoud. Als er geen groen hotel is, dan kunnen de leerlingen een bestaande accommodatie

bezoeken en aanbevelingen doen: hoe kan de bedrijfsleiding de accommodatie milieuvriendelijker

maken.



MODULE 6

ECONOMISCHE EFFECTEN VAN TOERISME


1. Begrijpen dat toerismeactiviteit inkomsten genereren voor Suriname.

2. Uitleggen hoe Suriname profiteert van de inkomsten uit het toerisme.

3. Identificeren van de verschillende groepen in de samenleving die profiteren van toerisme.

4. Identificeren van verschillende manieren waarop banen geschapen kunnen worden als gevolg van

toerismeactiviteiten.

5. Uitleggen hoe toerisme verbonden is met andere sectoren van de economie.

Belangrijke begrippen• Toerisme is een bron van hard nodige vreemde valuta.

• Overheidsinkomsten uit het toerisme komen in de vorm van belastingen.

• De inkomsten uit het toerisme helpen om te betalen voor geïmporteerde goederen en diensten en

helpen ook om de infrastructuur en sociale diensten te verbeteren.

• Toerisme biedt directe en indirecte werkgelegenheid aan vele Surinamers.

• De toerisme-industrie helpt economische activiteit te stimuleren in de landbouw, visserij, bouw,

huisnijverheid en andere industrieën.

• Een deel van het geld dat uit toerisme wordt verdiend, blijft niet in het gastland.




1. Het belang van vreemde valuta voor een land Suriname verdient vreemde valuta middels de handel in goederen en diensten. Hoewel sommige goederen

geproduceerd en geëxporteerd kunnen worden voor verkoop en sommige diensten naar het buitenland

gebracht kunnen worden voor gebruik, moet toerisme in de bestemming ‘geconsumeerd’ worden; het kan niet

geëxporteerd worden omdat het immaterieel, niet tastbaar is. Anders dan ander exporten, wordt internationaal

toerisme geproduceerd en geconsumeerd in Suriname door de buitenlandse bezoeker, hoewel het product

toerisme in het buitenland ‘verkocht’ wordt.

Geen land is zelfvoorzienend (d.w.z., in staat om alle goederen en diensten die zij nodig heeft om efficiënt te

functioneren en aan de behoeften van de bevolking te voldoen, zelf te produceren). Als gevolg hiervan moet

het land op een gegeven moment toch goederen en diensten uit het buitenland importeren. Voor deze goed-

eren en diensten moet er met vreemde valuta betaald worden.

Enkele producten die met vreemde valuta gekocht moeten worden, zijn motorvoertuigen en reserve onderde-

len, machines, gereedschappen en apparaten, brandstof en olie en voedingsmiddelen en dranken. Sommige

diensten moeten ook ‘geïmporteerd’ worden, omdat de nodige expertise om die te verschaffen niet in het land

zelf voorhanden is. Vreemde valuta is ook nodig om de buitenlandse diplomatieke vertegenwoordigingen van

Suriname (Ambassades, Consulaten, etc.) draaiende te houden.

In het verleden was Suriname, net als andere Caribische staten, afhankelijk van de export van landbouwpro-

ducten zoals suiker en bananen, en mineralen zoals bauxiet. Deze traditionele exporten zijn in de afgelopen

jaren echter sterk verminderd en overheden moesten dus uitkijken naar alternatieve bronnen voor de hard nodi-

ge vreemde valuta. Voor de meeste Caribische naties lijkt toerisme het beste alternatief en het is tegenwoordig

de grootste verdiener van vreemde valuta in een aantal Caribische landen.

2. Inkomsten die door de overheid worden verdiend als resultaat van toerismeactiviteit

De inkomsten die de overheid uit toerismeactiviteiten verdient, krijgt zij in de vorm van belastingen.

Toerismeondernemingen moeten net als andere ondernemingen belasting betalen, zoals winstbelastingen,

omzetbelastingen, importheffingen, inkomstenbelastingen, etc. Er zijn echter bijkomende belastingen, die

toerismeondernemingen moeten betalen, zoals:

Kamerbelasting. Deze belasting wordt rechtstreeks aan de hotelrekening toegevoegd en betaald door de gast.

Het is geen onderdeel van de hotelinkomsten, maar het hotel int deze namens de overheid.

Vertrek- of Luchthavenbelasting. Deze wordt de passagier in rekening gebracht bij het vertrek uit het land. Zij

wordt gewoonlijk contant geïnd ten tijde van het vertrek uit de luchthaven. Alle Caribische landen brengen deze

belasting in rekening en het bedrag varieert van US$ 10 tot 25. Passagiers van cruiseschepen hoeven geen

vertrekbelasting te betalen, maar de cruiseschepen zelf moeten een hoofdbelasting betalen, die gebaseerd is

op het aantal passagiers aan boord.

Casinobelasting. Casino’s moeten bijkomende belastingen betalen. De belastinggrondslag varieert van land tot

land. In sommige bestemmingen is zij gebaseerd op het bedrag dat gasten betalen aan chips; in andere landen

op het bedrag dat gasten feitelijk hebben verloren tijdens het spelen.



Omzetbelasting. Deze belasting wordt gewoonlijk toegevoegd aan de prijzen van goederen en diensten en

wordt namens de overheid geïnd door de verkoper van de goederen en diensten. In sommige Caribische lan-

den wordt deze belasting ook BTW (belasting toegevoegde waarde) of consumptiebelasting genoemd. Het

gemiddeld tarief in de Caribische regio is 15%.

Importheffingen. Deze worden geheven op geïmporteerde goederen en diensten ten behoeve van het

toerisme. De toerismesector draagt voornamelijk bij aan deze categorie middels importheffingen voor voe-

dingsmiddelen en dranken voor hotels en restaurants. Voor alcoholische dranken gelden gewoonlijk hogere

heffingen.

Eigendoms- en andere belastingen. Deze verwijzen naar belastingen die worden geheven op onroerend goed,

dat aangewend wordt voor toerismeactiviteiten. Deze zijn gewoonlijk gebaseerd op de waarde van het eigen-

dom. Andere belastingen zijn zegelbelastingen, betalingen voor vergunningen, etc.

Winstbelasting. Is gewoonlijk gebaseerd op de winsten die een onderneming heeft gemaakt. In sommige

Caribische landen is deze geen belangrijke bron van inkomsten omdat er vele uitzonderingen hierop gemaakt

worden om investeringen aan te trekken.

Inkomstenbelasting. Wordt geheven op werknemers in de sector. In de Caribische regio wordt deze berekend

op basis van het loon (hoe hoger het loon, hoe hoger het percentage) of er is sprake van een vast bedrag of

percentage.

3. De effecten van toerisme op de economie van een landDe economische effecten van toerisme uiten zich in verschillende vormen en dragen in belangrijke mate bij aan

welzijn en welvaart van elke burger. Suriname is van plan om haar toerisme industrie te ontwikkelen om op deze

manieren ervan te profiteren. Enkele belangrijke economische effecten zijn:

• Bijdrage aan het nationaal inkomen. Inkomsten uit het toerisme dragen in belangrijke mate bij tot de

nationale economie. In sommige Caribische landen is toerisme de grootste bron van inkomsten in

vreemde valuta.

• Verhoogd inkomen/verdeling van inkomen. Als het toerisme goed bestuurd wordt en de industrie

bloeit, zijn er mogelijkheden voor hogere inkomens voor de plaatselijke bevolking en dus een betere

levensstandaard en kwaliteit van leven. Geld, dat is uitgegeven in het gastland, wordt steeds weer uit-

gegeven door verschillende consumenten en brengt dus een soort ‘multiplier’ effect of herverdeling van

het geld binnen de economie op gang.

• Schepping van nieuwe industrieën en banden met andere sectoren. Als de vraag van de toerisme-

sector naar plaatselijk geproduceerde goederen en diensten toeneemt, wordt een aantal industrieën

geschapen om aan deze vraag te voldoen. Er kan dus gezegd worden dat toerisme een impuls kan ver-

schaffen aan andere economische sectoren. Dit wordt ook wel het scheppen of vormen van banden met

de toerismesector genoemd. Enkele hiervan zijn huisnijverheid, groot- en kleinhandel, amusement,

landbouw en visserij, bouw en in mindere mate fabricage. Deze industrieën vervaardigen kunsten

nijverheidsproducten, bouwmaterialen, meubilair, etc., voor de toerismesector.

• Schepping van werkgelegenheid. Als het toerisme groeit, worden er meer banen geschapen. Deze

banen kunnen onderverdeeld worden in twee groepen: die met directe banden met de sector, zoals

banen in hotels en bij vliegmaatschappijen en die welke geen directe banden hebben met de sector,

maar ontstaan zijn als resultaat van toerismeactiviteiten, zoals in het bankwezen, kleinhandel, etc.

• Ontwikkeling van infrastructuur. Ontwikkeling van het toerisme brengt vaak de ontwikkeling van de

Toerisme Nader Bekeken - 9 trainingsmodules voor het VOJ-onderwijs


infrastructuur op gang, vooral in ontwikkelingslanden, zoals in het Caribisch gebied. De inkomsten die de

overheid uit het toerisme verkrijgt, worden vaak aangewend voor de ontwikkeling en verbetering van

de infrastructuur van het land, bijv. aanleg en onderhoud van wegen, luchthavens, havens, waterdis-

tributiesystemen en communicatiesystemen, zodat zij de stroom van mensen, die het toerisme gewoon-

lijk op gang brengt, kunnen opvangen.

• ‘Weglekken’ uit de economie. Dit gebeurt als delen van de winsten die door het toerisme worden

gemaakt, het gastland verlaten. Omdat landen niet alles kunnen produceren wat hun toerismesector

nodig heeft, moeten zij zich wenden tot buitenlandse leveranciers van goederen en diensten, zoals

voedingsmiddelen, machines, apparatuur, meubilair en buitenlandse reclame en arbeid. Een deel van

de winsten van de toerismesector moet dus het land verlaten om voor deze geïmporteerde goederen

en diensten te betalen. De mate van ‘weglekken’ varieert sterk, afhankelijk van wie de toerismebedrij-

ven exploiteren en waar goederen, diensten en arbeid vandaan gehaald worden. Verscheidene studies

die 17 landen uit de Caribische regio in de afgelopen 20 jaar omvatten, hebben uitgewezen dat gemid-

deld 11 tot 90% van de totale toerisme-uitgaven weglekt uit het gastland (Smith en Jenner, 1992).

Weglekken wordt niet als iets positiefs voor de economie beschouwd en er moeten dus maatregelen

genomen worden om die mate van weglekken te verminderen.




Aanbevolen leermethoden

• debatten

• paneldiscussies


• gastsprekers

• onderzoeksprojecten

• tentoonstellingen

Leeractiviteiten 1. Leerlingen zoeken informatie op over de hoeveelheid vreemde valuta die Suriname in de afgelopen vijf

jaren verdiend heeft aan het toerisme. Een grafiek moet gebruikt worden ter verduidelijking van deze

informatie. (Betrouwbare gegevens van voor 2003 zijn niet makkelijk beschikbaar, maar wat informatie

kan wel verzameld worden.)

2. Met gebruikmaking van een recente investering in toerisme in hun land, zullen leerlingen moeten kun-

nen vertellen welke effecten deze zullen hebben op de volgende zaken:

O inkomsten in vreemde valuta

O overheidsinkomsten

O werkgelegenheid

O andere sectoren van de economie

3. De leerlingen maken een ‘kaart’ van de wijze waarop een Amerikaanse dollar steeds weer wordt uit-

gegeven in de nationale economie.



MODULE 7

OVERHEIDS- EN PARTICULIERE ORGANISATIES DIEWERKEN AAN ONTWIKKELING EN INSTANDHOUDING VAN TOERISME


• Het identificeren van plaatselijke en regionale organisaties die werken aan toerismeontwikkeling in

Suriname.

• Het verdelen van deze organisaties in overheids- en particuliere sector.

• Een korte beschrijving geven van de rollen van deze organisaties in de toerismesector.

Belangrijke begrippen• Suriname heeft een overheidsministerie die de algehele verantwoordelijkheid voor het toerisme heeft.

• Er is een raad voor toerisme of autoriteit, opgericht door het Ministerie dat verantwoordelijk is voor

toerisme.

• Er bestaan een aantal plaatselijke toerismeassociaties, die de belangen van de toerismebedrijven

vertegenwoordigen.

• Op regionaal niveau zijn er twee grote toerismeorganisaties; één vertegenwoordigt regeringen en de

andere de particuliere sector.




A. Toerismeorganisaties en -associatiesGezien de diverse en complexe aard van toerisme is er een aantal organisaties en associaties gevormd om zijn

ontwikkeling te bevorderen. Zij vertegenwoordigen óf de overheid óf de particuliere sector, die belanghebben-

den zijn in het toerisme. Zowel lichamen uit de particuliere sector als overheidsinstituten, die toezicht houden

op toerisme moeten samenwerken om te zorgen voor de duurzame groei en ontwikkeling van de toerisme-

sector.

De organisaties en associaties die in het Caribisch gebied actief zijn in toerisme zijn o.a.:

• Overheidsministeries die verantwoordelijk zijn voor toerisme (een speciaal Ministerie van toerisme of

een met ook andere portefeuilles, bijv. TCT in Suriname).

• Associaties van hotels en andere accommodaties (dat kan een overkoepelende organisatie voor alle

accommodaties zijn of verschillende associaties voor verschillende soorten accommodaties).

• Food & Beverage associaties (over het algemeen van restaurants, bars, clubs en andere eetgelegen-

heden).

• Reisassociaties (reisagenten en touroperators).

• Associaties voor taxihouders en busbedrijven (individuele chauffeurs, taxibedrijven en bustransport

bedrijven).

• Milieubeschermingorganisaties (organisaties zonder winstoogmerk, die zich richten op bescherming van

het milieu).

• Nationale conservatie organisaties (organisaties zonder winstoogmerk, die zich richten op behoud van

het nationaal erfgoed en natuurlijke hulpbronnen).

B. De rol van Ministeries van toerisme en verwante organisaties/associaties

Ministeries van toerisme

Het mandaat van het Ministerie dat verantwoordelijk is voor toerisme, omvat het formuleren van een toerisme-

beleid, aanbevelen en uitvoeren van wetgeving, en toezicht houden op de mate en de soort van ontwikkeling

van de sector, met bijzondere nadruk op productontwikkeling en duurzaamheid.

De rol van de overheid in de ontwikkeling van het toerisme is het verschaffen van het institutioneel en wettelijk

kader en infrastructuur voor het faciliteren van activiteiten en investeringen in de sector. Het is ook verant-

woordelijk voor het monitoren en reguleren van de sector en voor marketing en promotie van de bestemming.

Teneinde een samenwerking op gang te brengen tussen de overheid en particulieren in het belang van het

toerisme, richt dit Ministerie soms een lichaam op dat vaak een raad voor toerisme of een toerismeautoriteit

wordt genoemd. Dit lichaam bestaat uit vertegenwoordigers uit de overheids- en de particuliere toerisme-

sector. Deze raad wordt geleid door een voorzitter met in de dagelijkse leiding een directeur (in Suriname is dit

de STS).

De belangrijkste functies van dit lichaam zijn:

O marketing en promotie van de bestemming

O toerismebewustwording van het algemeen publiek

O training en human resource development

O toerismeonderzoek en -ontwikkeling, bijv. bijhouden van statistische data

O handhaving van standaarden in de toerismesector



De specifieke functies van deze lichamen verschillen van land tot land, afhankelijk van de mate waarin het

toerisme bijdraagt aan de nationale ontwikkeling.

Plaatselijke toerisme-associaties

Deze kunnen op nationaal of gemeenschapsniveau zijn en vertegenwoordigen de particuliere sector. Er zijn over

het algemeen twee soorten:

1. Marketinggericht.

2. Gericht op lobbywerk bij overheid en andere belangengroepen m.b.t. kwesties die de belangen van de

leden raken.

In de gehele Caribische regio is er een aantal van deze toerismeassociaties die de meeste, zo niet alle, toerisme-

sectoren vertegenwoordigen. Een goed voorbeeld is de Suriname Hotel en Toerisme Associatie (SHATA).

Het doel van deze associaties is:

O helpen om bezoekers te trekken naar de bestemming

O reizigers ertoe overhalen mee te doen aan toerismeactiviteiten

O invloed uit te oefenen op wetgeving m.b.t. kwesties die hun toerismebelangen raken

O samenwerken met overheid en particuliere instituten bij het behoud van milieu, cultureel erfgoed en

natuurlijke hulpbronnen.

In een poging om een gecoördineerde en effectieve groep te zijn, kiezen deze associaties voor het aannemen

van mensen, die in staat zijn om strategieën voor het toerismeproduct te ontwikkelen, marketing van hun be-

drijven en lobbyen bij de overheid en andere instanties te ontwikkelen en uit te voeren namens hun leden.

Deze organisaties richten zich voornamelijk op

O marketing

O onderzoek

O productontwikkeling

O public relations

Marketing

Over het algemeen is het zo dat plaatselijke toerismeassociaties marketingplannen, die gericht zijn op het

aantrekken van meer ‘klanten’, ontwikkelen en uitvoeren. Zij werken nauw samen met de raad voor toerisme of

de toerisme-autoriteit, zodat er een gecoördineerde benadering is van de marketing. Terwijl deze associaties

zich concentreren op het marketen van specifieke producten of diensten, richt de toerisme-autoriteit zich op het

marketen van het land als toerismebestemming.

Onderzoek

Onderzoek wordt verricht door deze associaties en de resultaten worden gebruikt om de prestaties van de sec-

tor en haar effecten op de economie te meten, en als belangrijkste, om te komen achter de voorkeuren van

bezoekers: wie zij zijn, waar zij vandaan komen en hoe zij bereikt kunnen worden.

Productontwikkeling

Zowel de overheid en als de particuliere investeerders zijn betrokken bij de verbetering van het toerismepro-

duct voor elke bestemming en zij zoeken altijd naar manieren om wat er reeds is, uit te breiden en te verbeteren.

Hiernaast wensen zij nieuwe en interessante producten te ontwikkelen om aan de eisen van bezoekers te vol-

doen.



Public relations

Associaties ontwikkelen public relations programma’s om het algemeen publiek, de markt, haar partners en de

media te informeren over haar activiteiten en de rol die zij spelen in de algemene ontwikkeling van het toerisme.

Deze programma’s zijn een middel om de activiteiten van de associatie namens haar leden te versterken. Over

het algemeen omvatten ze een vorm van media outreach om goodwill onder het publiek te kweken en deel-

name aan de activiteiten van de associatie te bevorderen.

C. Regionale toerisme organisatiesEr zijn twee belangrijke regionale organisaties die de belangen van het Caribisch toerisme dienen:

• de Caribische Toerisme Organisatie (CTO)

• de Caribische Hotel Associatie (CHA)

De Caribische Toerisme Organisatie vertegenwoordigt voornamelijk de belangen van Caribische overheden,

terwijl de Caribische Hotel Associatie voornamelijk de belangen van de particuliere sector vertegenwoordigt.

De Caribische Toerisme Organisatie (CTO)

De Caribische Toerisme Organisatie (CTO) is een internationaal ontwikkelingsagentschap, dat gespecialiseerd is

in toerisme in de Caribische regio. Haar verantwoordelijkheden zijn regionaal en haar leden komen zowel uit de

overheids- als de particuliere sector. Haar 33 lidlanden uit het Engelssprekend, Spaanssprekend, Franssprekend

en Nederlandssprekend Caribische gebied weerspiegelen de verscheidenheid van de Caribische regio. Haar

leden uit de particuliere sector zijn organisaties die het Caribisch gebied assisteren op het gebied van toerisme

en bijdragen aan zijn positieve ontwikkeling. Dit zijn ‘Carrier Members’, zoals luchtvaartmaatschappijen en

cruiselijnen, ‘Allied Members’, zoals bedrijven die tijdschriften uitgeven of credit cards, en toerismebedrijven,

‘Chapter Members’, zoals reisbedrijven en ‘Affiliate Members’, zoals internationale organisaties.

De CTO is opgericht in 1989 na een fusie van de Caribische Toerisme Associatie en de Caribbean Tourism

Research and Development Center. Haar hoofdkwartier is in Barbados en zij heeft kantoren in de voornaamste

toeristenmarkten, namelijk New York, Londen en Toronto.

Doelen van de CTO

Het voornaamste doel van de CTO is het verschaffen van die informatie en diensten aan haar leden. Informatie

die nodig is voor de ontwikkeling van duurzaam toerisme in het economisch en sociaal voordeel van de

Caribische volkeren door:

• Het vergroten van de stromen toeristen naar de lidlanden.

• Het scheppen van een groter bewustzijn van en waardering voor het Caribisch toerisme op de markt.

• Het scheppen van een groter bewustzijn voor en waardering van het Caribisch toerisme in de gast-

landen.

• Het ontwikkelen van het uitstekende vaardigheden en professionalisme onder de werkers in de

Caribische toeristische sector.

• Het ontwerpen en ontwikkelen van veelomvattende toerisme informatiesystemen.

• Het zorgen voor een harmonieuze interactie tussen toerisme en het sociaal en natuurlijk milieu.

• Het geven van speciale steun aan die lidlanden die zichzelf niet kunnen vertegenwoordigen.

• Het bevorderen van nauwe banden met regionale instituten en internationale donors teneinde pro-

gramma’s namens haar leden uit te voeren.

• Het ontwikkelen van een capaciteit om leden te assisteren bij het definiëren van en reageren op toeris-

mebehoeften.

• Het assisteren, behouden en uitbreiden van het ledental van de CTO.



• Het ontwikkelen van zo sterk mogelijke banden tussen het toerisme en andere sectoren van de

economie, bijv. landbouw, en dienstverlening.

• Het verrichten van relevant onderzoek en het produceren van statistische data voor de regio.

Programma’s van de CTO

Onderzoek en informatie management, marketing, human resource ontwikkeling, duurzame toerismeontwikke-

ling en productontwikkeling zijn enkele gebieden waar de CTO zich op richt. Het identificeert programma’s op

al deze gebieden en voert die uit voor al haar leden.

CTO-lidlanden

De CTO heeft nu 33 lidlanden, te weten:

Anguilla Curaçao Puerto Rico

Antigua en Barbuda Dominica St. Eustatius

Aruba Dominicaanse Republiek St. Kitts & Nevis

Bahamas Grenada St. Lucia

Barbados Guadeloupe/St. Martin St. Maarten

Belize Guyana St. Vincent & de Grenadines

Bermuda Haiti Suriname

Bonaire Jamaica Trinidad & Tobago

British Virgin Islands Martinique Turks & Caicos

Cayman Islands Mexico U.S. Virgin Islands

Cuba Montserrat Venezuela

De Caribische Hotel Associatie (CHA)De Caribische Hotel Associatie (CHA) is opgericht in 1962 en heeft kantoren in San Juan, Puerto Rico en Miami,

Florida. De leden van de CHA vertegenwoordigen alle geledingen van de particuliere hospitality industrie. Er

zijn meer dan 1000 lid-accommodaties uit 35 nationale hotelassociaties, van kleine guesthouses tot grote luxe

resorts, lid van de CHA. Er zijn ook ‘Allied Members’, zoals luchtvaartmaatschappijen, reisorganisaties, en leve-

ranciers aan hotels en restaurants; er zijn meer dan 700 leden in totaal. Tezamen vormen zij de hospitality indus-

trie van de regio en de CHA is hun stem.

Doelen van de CHA

De doelen van de CHA zijn:

• Het verschaffen van een platform voor het bespreken en formuleren van gemeenschappelijke doelen

voor de belangen van de particuliere Caribische toerisme sector middels het uitwisselen van ideeën en

het scheppen van een klimaat dat efficiënt zaken doen bevordert.

• Het zorgen voor een gezond wettelijk kader dat de groei van het toerisme en een winstgevende hotelin-

dustrie bevordert middels voortdurende contacten met overheidsvertegenwoordigers.

• Het verspreiden van informatie en bevorderen van goede relaties tussen de toerismeafdelingen van de

overheid en de particuliere sector, hun voornaamste markten en de verschaffers van goederen en dien-

sten.

• Het versterken van de internationale concurrentiepositie van de industrie door het verschaffen van

opleidingen en trainingen, seminars en het Caribbean Hospitality Training Institute (CHTI) op verschei-

dene niveaus.

• Het assisteren van lid-hotels met effectieve marketing middels informatie, training en programma’s die

worden ontwikkeld door de band van de CHA met de internationale markt.



• Het stimuleren van de verbetering van het toerismeproduct door leden op de hoogte te houden van de

laatste ontwikkelingen op het gebied van hoteltechnologie, marketing- en managementtechnieken.

• Het assisteren bij het terugdringen van operationele kosten door maximale benadrukking van aankoop-

informatie en -mogelijkheden middels bulkaankopen van goederen en diensten.

De CHA werkt dus actief aan het bevorderen van de belangen van de accommodatie- en restaurantsectoren en

het verschaffen van een platform voor informatie en discussie. Zij produceert ook een veelomvattende gids van

accommodaties in de regio.




Aanbevolen leermethoden• gastsprekers

• onderzoek


• trips

Leeractiviteiten• Leerlingen onderzoeken de rol en de functie van de nationale toerisme-autoriteit in Suriname.

• Leerlingen maken een lijst van de particuliere organisaties in Suriname, hun rollen en taken, om erachter

te komen op welke manier zij aan de ontwikkeling en duurzaamheid van toerisme werken.

• Nodig een gastspreker uit van het ministerie van toerisme of een toerisme-autoriteit, alsook een van

een particuliere toerismeorganisatie om te vertellen wat de werkzaamheden van hun organisatie zijn

met betrekking tot de ontwikkeling van het toerisme.

• Leerkrachten organiseren een bezoek aan de toerisme-autoriteit en de plaatselijke hotel- en toerisme-

associatie, zodat zij kunnen zien hoe deze organisaties werken en wat zij voor het toerisme in hun land

doen.



MODULE 8

CARRIÈRES IN TOERISME


• Onderscheid maken tussen mythes en feiten over carrièremogelijkheden in de toerismesector.

• Identificeren van de carrièremogelijkheden in de toerismesector.

• Weten welke eigenschappen en vaardigheden iemand moet hebben om een succesvolle werker in de

toerismesector te zijn.

• Noemen van de plaatselijke en regionale instituten en organisaties die trainingen en opleidingen voor

de toerismesector verzorgen.

• Identificeren van het pad dat gevolgd moet worden voor specifieke carrières in het toerisme.

Belangrijke begrippen1. Er doen een aantal mythen de ronde over carrières in de toerismesector, maar de feiten spreken deze

mythen tegen.

2. Er zijn verschillende carrièremogelijkheden op verschillende niveaus in de toerismesector.

3. Mensen die in de toerismesector werken en die succesvol willen zijn, moeten bepaalde eigenschappen

hebben.

4. Er zijn bepaalde vereisten voor het werken in de toerismesector.

5. Een aantal instituten in de regio verzorgt trainingen op alle niveaus voor werkers in de toerismesector.




A.InleidingToerisme is overal. Het presenteert mogelijkheden, het groeit, het is divers, het is dynamisch en het is interna-

tionaal. De carrière mogelijkheden zijn legio. Sommige liggen voor de hand, andere niet. Er zijn vele mogelijkhe-

den voor een carrière in het toerisme in grote steden, kleine dorpen, kantoren en nationale parken. Toerisme

kan plaatselijk, nationaal of internationaal zijn. Met de juiste kennis, vaardigheden en eigenschappen kunnen

individuen beslissen wat zij zullen doen.

Toerisme geeft keuzes. Het is een snel groeiende industrie en is ideaal als men wilt werken voor een interna-

tionale organisatie of een klein bedrijf of een eigen onderneming wenst te beginnen. Er zijn enorme mogelijkhe-

den voor groei en vooruitgang. Er zijn lonende banen beschikbaar op vele niveaus.

In het toerisme zijn er mogelijkheden voor mensen die toerisme als een eerste carrière hebben gekozen alsook

voor degenen die op hun ervaringen in het toerisme bouwen of vanuit een andere sector de overschakeling naar

het toerisme maken.

B Mythen en feiten over carrières in het toerismeEr doen verscheiden mythen de ronde over carrières in het toerisme, zoals:

• De betaling is minimaal.

• Men reist gratis de wereld rond.

• Er zijn alleen part-time banen en werk in shift-verband beschikbaar.

• Er is alleen werk in bepaalde tijden van het jaar.

• Alle banen vereisen contact met publiek.

• Er zijn alleen banen beschikbaar in hotels, luchtvaartmaatschappijen en reisorganisaties.

• Hogere opleidingen en trainingen zijn niet vereist.

• Een hogere toerisme opleiding betekent een managementbaan.

• Technologische veranderingen en vooruitgang hebben geen gevolgen voor carrières in het toerisme.

Hier zij de feiten:

• Net als in vele andere sectoren zijn er ook in het toerisme op het laagste niveau minimaal betaalde

banen; er zijn echter veel mogelijkheden om het loon aan te vullen met commissies, bonussen, tips, etc.

Op andere niveaus is de betaling vaak beter in vergelijking met andere sectoren. Vele factoren bepalen

wat men kan verdienen, zoals opleiding en training, positie in het bedrijf en het soort bedrijf.

• De meeste mensen in het toerisme hebben gewoonlijk geen recht op gratis reizen. Hoewel sommige

carrières wel reizen met zich meebrengen (bijv. stewardessen), reizen zij veelal voor zaken en werken

hard tijdens deze reizen. Hoewel sommige werkgevers kortingen bieden op vliegreizen en ver-

blijfskosten, is dit een uitzondering.

• Werk is aan het veranderen in alle sectoren van de economie. Vele mensen werken op ongebruikelijke

tijden vanwege gedeelde banen, flexibele werktijden en keuzes voor een bepaalde levensstijl. Sommige

mensen kunnen een of meer parttime banen hebben. Afhankelijk van de baan in het toerismebedrijf kan

het werk fulltime of parttime zijn. Mensen met meerdere vaardigheden hebben een hogere kans op het

vinden van fulltime werk het gehele jaar door. Banen in het toerismebedrijf bieden flexibiliteit en

mogelijkheden voor degenen die alleen parttime werk wensen. Mensen op hogere en management-

niveaus hebben meer traditionele werktijden. Mensen die in het toerisme werken, vooral in de accom-

modatiesector, kunnen in de weekends, op feestdagen of ‘s nachts werken.



• Caribische landen hebben hun toerismeproduct gediversifieerd en hun doelgroepen verbreed, zodat zij

het gehele jaar door toeristen kunnen ontvangen. Toeristen bezoeken de regio niet meer alleen in

bepaalde periodes, maar het gehele jaar door. Door zich meerdere vaardigheden eigen te maken, kun-

nen de meeste werkers in het toerismebedrijf het gehele jaar door werk vinden.

• Vele banen in het toerisme vragen contact met het publiek. Er zijn echter ook banen ‘achter de scher-

men’ beschikbaar, waar er weinig direct contact met toeristen is. Mensen die aan onderzoek, marke-

ting, technologie of voedselbereiding doen, hebben soms wel contact met klanten van buiten, maar niet

noodzakelijkerwijs toeristen.

• Er is een grote variëteit aan banen in verschillende toerismesectoren beschikbaar. Ze varieren van

werken in een nationaal park tot het ontwikkelen van een marketingplan voor een organisatie en het

bereiden van maaltijden. Het toerisme heeft wel voor iedereen wat, met verschillende verant-

woordelijkheden.

• Voor vele banen in het toerisme is er geen hogere opleiding vereist, maar andere vormen van oplei-

ding en training zijn wel nodig. Vele banen vereisen vaardigheden die geleerd en geoefend moeten

worden. Er zijn vele mogelijkheden om te leren, en afhankelijk van de baan die gekozen wordt, zijn er

mogelijkheden om vooruit te komen middels on-the-job trainingen, een hoger diploma of een leerlin-

genstelsel. Er bestaat voor mensen die reeds in de sector werkzaam zijn ook de mogelijkheid om inter-

nationaal erkende diploma’s en certificaten te behalen voor vele banen in het toerismebedrijf.

• In de huidige economie krijgen weinig mensen, zelfs met een hogere opleiding, direct een manage-

mentpositie. Vele bedrijven willen dat nieuwe medewerkers eerst praktische on-the-job ervaring in een

lagere positie opdoen en zich zo bewijzen. Een hogere opleiding kan wel helpen om sneller hogerop te

komen.

• Technologische veranderingen en vooruitgang hebben grote gevolgen gehad voor de wereld. De

toerisme-industrie is geen uitzondering hierop. Bijvoorbeeld, er wordt nu vaker gebruik gemaakt van

computertechnologie en -programma’s en binnen de toerisme-industrie is er ook een vraag naar

mensen die websites kunnen ontwerpen en het internet kunnen gebruiken. Deze kennis helpt ook bij

het voldoen aan de internationale behoeften van de toerisme-industrie.

C. Carrière mogelijkheden in het toerismeDe toerisme-industrie kent acht (8) voorname bedrijfscategorieën of sectoren. Elk daarvan biedt goed betalende

banen en uitdagende mogelijkheden om carrière te maken. De volgende schema’s bevatten deze sectoren en

de bedrijven die daaronder vallen.

Accommodaties Reizen Hotels, motels, inns Reisagenten

Resorts, lodges Touragenten

Kampeerterreinen Touroperators

Bed & breakfast Reisgidsen

Villa’s

Timeshare faciliteiten

Avontuurlijk toerisme en recreatie Voedsel en drank Golf- en tennisfaciliteiten Restaurants

Vissen Koffieshops

Jagen Pubs, lounges, nachtclubs

Jachthavens Catering

Eco-toerisme Eetzalen

Fastfoodzaken



Transport Attracties en cultureel toerisme Luchtvaartmaatschappijen Musea en expositiegebouwen

Spoorwegen Erfgoed en historische plekken

Autoverhuur, taxi’s Parken en tuinen

Recreatieve voertuigen Informatiecentra

Bootcharters en verhuur Cultuur toerisme

Cruiselijnen Inheems toerisme

Busbedrijven

Evenementen en conferenties Toerisme diensten Speciale evenementen Informatiecentra

Vergaderingen en conferenties Onderzoek

Conventies Reserveringen

Beurzen, tentoonstellingen Toerismeassociaties

Festivals Opleidingen en trainingen

Overheidsinstanties

Nu volgen enkele carrièremogelijkheden in elk van deze sectoren

Accommodaties Voedsel en drank Receptionist Obers en serveersters

Sales coördinator Bartenders

Huishoudelijke dienst Beheer van wijnen

Conciërge Chef kok

Hoofd nachtdienst Food & beverage manager

Onderhoud Catering manager

Hoofd sales/marketing Manager/eigenaar restaurant

Bed & breakfast beheerder Boekhouder

Hoofd wasserij Nachtclub manager

Hoofd reserveringen Sales manager restaurant

Algemeen directeur Hoofd keuken

Hoofd huishoudelijke dienst Conventie coördinator

Reizen Transport

Reisagent Stewardess

Reisadviseur Klantenservice agent

Plaatselijke tourgids Verhuuragent

Sales/marketing supervisor Reisagent

Reisbegeleider Piloot/schipper van charters

Promotions manager Purser

Hoofd reisbureau Hoofd reclame

Eigenaar reisbureau Hoofd marktonderzoek

Touroperator Chauffeur/eigenaar van bus, taxi

Tourcoördinator Training specialist

General manager Luchthaven manager



Avontuur toerisme en recreatie Attracties en cultureel toerisme Golf of tennis professional Kaartverkoper

Parkbeheerder Verkoopstands

Jachthavenopziener Beheerder van attracties

Gids Gids

Duikinstructeur Curator

Golfbaanbeheerder Museumassistent

Onderhoud van terreinen Begeleider

Reparateur van sportgerei Manager

Beheerder van sportwinkel Hoofd onderhoud en terreinen

Evenementen en conferenties Toerismediensten

Opvang van gasten en bezoekers Informatiebaliemedewerker

Planning en coördinatie Onderzoeksassistent

Ontwerpen/inrichten Directeur toerisme

Diensten Reisjournalist

Internationale sales manager Toerismeconsultant

Algemeen directeur Statisticus

Registratie Marketingonderzoek

Manager Hoofd toerismeassociatie

D. Vereisten voor een succesvolle werker De toerisme-industrie is een dienstverlenende industrie en verleent dus verscheidene diensten aan haar cliën-

ten. Toerismebedrijven worden gewoonlijk gerangschikt volgens niveau, soort en kwaliteit van hun dienstver-

lening. Willen deze bedrijven succesvol zijn, dan dienen zij grote nadruk te leggen op klanttevredenheid. Dit kan

alleen gebeuren als toerismewerkers te allen tijden de kwaliteit van de dienstverlening voorop wensen te stellen.

Teneinde dit te kunnen, moeten de werkers wat zij doen leuk vinden en eigenschappen hebben die nodig zijn

om in de industrie te kunnen werken. De meest belangrijke van deze eigenschappen zijn:

• een charmante en innemende persoonlijkheid

• van nature beleefd en vriendelijk zijn

• kunnen omgaan met verschillende soorten mensen

• gaarne anderen tot dienst willen zijn

• goede communicatieve vaardigheden

• bereid zijn om een of meer vreemde talen te leren spreken

• in teamverband kunnen werken

• willen leren en groeien

• veel energie en uithoudingsvermogen

• houden van veranderingen en uitdagingen

• geen bezwaar tegen werken tijdens weekends en feestdagen

• kunnen omgaan met mensen uit verschillende culturen

• goede uiterlijke verzorging

• geduld en zelfdiscipline

E. Opleidings- en trainingsmogelijkheden Er wordt voorspeld dat er in het begin van de 21ste eeuw vele nieuwe banen in het toerisme in Suriname

geschapen zullen worden. Deze banen vereisen mensen met de juiste vaardigheden, kennis en houding.

Vanwege de vele carrière mogelijkheden en de verschillende soorten banen die beschikbaar zijn, moeten



mensen die in het toerisme willen werken weten wat zij wensen te doen en een goede opleiding die daarop

aansluit volgen.

Deze mensen kunnen kiezen uit verschillende middelbare en hogere opleidingen en trainingen, workshops en

seminars. Men kan een certificaat, diploma of graad halen. Niet al deze opleidings- en trainingsmogelijkheden

zijn beschikbaar in Suriname, maar de meeste kunnen wel in de Caribische regio gevolgd worden.

Er zijn vele mogelijkheden, zoals full-time of part-time programma’s, die regelmatig worden verzorgd door over-

heids- en particuliere instituten in de Caribische regio. De Caribische Toerisme Organisatie (CTO) heeft een pu-

blicatie uitgegeven met details over de instellingen die toerisme-opleidingen verzorgen en hun programma’s.

In Suriname organiseert de Stichting Toerisme Suriname met assistentie van organisaties zoals de CTO, OAS en

EU regelmatig trainingen voor werkers in de toerismesector. Zij werkt ook aan lesmateriaal voor verschillende

onderwijsniveaus.

Er zijn ook programma’s die on-the-job training omvatten. Deze programma’s kunnen de persoon helpen om

een werksfeer te proeven. Zij worden gewoonlijk ontwikkeld door mensen die reeds in de industrie werken en

men kan dan een gecertificeerde beroepskracht worden. Deze erkenning kan helpen om vooruit te komen in de

sector.




Aanbevolen leermethoden • interviews

• gastsprekers

• trips


Leeractiviteiten

1. Personen met een succesvolle carrière in het toerisme worden uitgenodigd om aan de leerlingen te

vertellen over het werk dat zij doen, wat zij daar leuk aan vinden en welke vereisten en ervaring daar-

voor nodig zijn.

2. Leerlingen brengen bezoekjes aan verschillende toerismebedrijven om te zien welke carrière-

mogelijkheden er in die bedrijfstak zijn, wat de daarbij behorende taken zijn en om te praten met enkele

werknemers over hun werk.

3. De leerlingen schrijven een opstel over een dag in het leven van een bepaalde werker in de toerisme-

industrie, bijv. ‘Een dag in het leven van een touroperator’ en doen daar onderzoek voor.

4. Een speciale dag met als thema ‘Carrières in toerisme’ wordt door leerlingen en leerkrachten georga-

niseerd, waarbij vertegenwoordigers van toerismebedrijven en opleidingsinstituten komen vertellen

welke opleidings- en carrièremogelijkheden er zijn in het toerisme en de opleiding en training die daar-

voor vereist zijn.

5. Leerlingen maken een lijst van de verschillende toerismebedrijven die zij kennen, onderverdeeld

volgens de eerder genoemde acht toerismesectoren.

6. Samen met de leerkracht bespreken de leerlingen waarom bepaalde eigenschappen nodig en be-

langrijk zijn voor het werken in de toerisme-industrie.

7. Indien mogelijk kan de video over carrières in toerisme, die door de CTO en CHA is geproduceerd (in

het Engels, opvragen via de STS), bekeken worden, gevolgd door een klassendiscussie erover met een

vertegenwoordiger van de toerismesector.



MODULE 9

TOERISME EN IK


• Begrijpen wat zij kunnen doen om te toerisme in Suriname tot een succes te maken.

• Onderscheid maken tussen mythen en feiten over toerisme.

• Weten wat toeristen wensen te leren over de mensen en hun levensstijl als zij een bestemming

bezoeken.

• Manieren noemen waarop het verblijf van een toerist aangenamer gemaakt kan worden.


• Elk individu kan een bijdrage leveren aan de ontwikkeling en succes van het toerisme in Suriname.

• Vanwege mythen en misverstanden over toerisme hebben delen van de plaatselijke bevolking een

vijandige houding tegenover de industrie.

• Het is belangrijk om de eigen identiteit te behouden tijdens contacten met toeristen.

• Toeristen willen aangename, opwindende en interessante dingen doen tijdens hun verblijf en willen niet

lastig gevallen worden.




A. Hoe individuen en gemeenschappen kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van het toerismein hun gemeenschap en hun landToerisme beïnvloedt het leven van elke Surinamer. Het is meestal een motor van ontwikkeling en soms, als het

niet goed gestuurd wordt, kan het negatieve effecten hebben. Gemeenschappen en plaatselijke inwoners

hebben een belangrijke rol te spelen in pogingen om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling van het toerisme

iedereen voordelen oplevert. Men kan kiezen voor passieve betrokkenheid of actieve participatie. Met actieve

betrokkenheid van de gemeenschap kan toerisme zodanig gestuurd worden dat zij meer voordelen biedt en

plaatselijke inwoners zich erbij betrokkenheid voelen.

Enkele manieren waarop individuen en gemeenschappen betrokken kunnen raken bij toerisme:

• Deel zijn van of banden hebben met het toerismeplanningsproces, bijv. via consultatie, vertegen-

woordiging of deelname aan planningsactiviteiten.

• Werken voor particuliere bedrijven van zowel plaatselijke als internationale ondernemers.

• Eigenaar zijn van bedrijven, voor zichzelf werken, het leveren van goederen en diensten aan de sector.

• Collectief eigendom of gemeenschapsondernemingen met collectief of individueel management,

werkgelegenheid of bijgedragen arbeid of levering van goederen en diensten aan de sector.

• Joint ventures tussen gemeenschappen en particuliere investeerders met contractuele verplichtingen,

deling van opbrengsten, investering in hulpbronnen en deelname aan besluitvorming.

• In sommige landen in de Caribische regio worden er toerismeclubs gevormd van voornamelijk jonge

mensen, die meer willen leren over het toerisme en daaraan een positieve bijdrage willen leveren.

B. Enkele mythen/misverstanden over toerismeGebrek aan informatie kan vaak leiden tot problemen die negatief kunnen werken op de toerismesector. Enkele

van de meest voorkomende mythen/misverstanden zijn:

• Alle toeristen zijn rijke, blanke Nederlanders of Amerikanen.

• Velen binnen en buiten de sector verwarren dienstbaar zijn met gedienstigheid of onderdanigheid,

m.a.w. zij geloven dat het toerisme in de Caribische landen helpt om slavernij en kolonialisme in stand

te houden.

• De cultuur, en zelfs de wereld van de toerist, is beter dan Suriname.

• Vele toeristen zijn in Suriname om illegale drugs te kopen.

• Vele toeristen zoeken in de bestemming tijdelijke partners en vormen dus een gevaar voor de tradi-

tionele moraal en zeden.

• De toerismesector is veelal voor blanke bezoekers ontwikkeld.

• De eigenaars van de grootste toerismebedrijven bevinden zich buiten Suriname.

• Toerisme doet de kosten van levensonderhoud stijgen.

• Hotels en restaurants richten zich alleen op rijke buitenlanders.

• Plaatselijke inwoners zijn niet welkom in plaatselijke toerisme gelegenheden.

Zulke mythen leiden vaak tot de volgende problemen die schadelijk kunnen zijn voor de industrie:

• Slechte dienstverlening in en buiten hotels en andere toerismebedrijven.

• Hoge prijzen voor voedsel en drank.

• Hoge transportkosten.



• Het lastig vallen van toeristen door verkopers, drugsdealers, bedelaars en kopers van US dollars.

• Berovingen, vooral op straat, van toeristen.

• Plaatselijke inwoners die geloven dat zij geen voordeel hebben aan toerisme.

• Sociaal milieu dat bezoekers niet graag verwelkomt.

Zulke mythen moeten bestreden worden. Hier zijn enkele feiten:

• Toeristen kunnen van verschillende etnische afkost en nationaliteit zijn.

• In tegenstelling tot lang geleden toen alleen rijken zich reizen konden veroorloven, zijn de toeristen van

tegenwoordig niet noodzakelijkerwijs rijk. Zij werken veelal hard en hebben lang gespaard om op

vakantie te gaan. Bezoekers aan Suriname komen uit Nederland, de VS, Europa, Canada, het Verre

Oosten en Latijns Amerika.

• Toeristen worden naar Suriname uitgenodigd en er wordt veel geld uitgegeven om hen naar Suriname

te ‘lokken.’ Plaatselijke inwoners dienen hen dus met respect te behandelen en gastvrij te zijn. Als

bezoekers zich niet op hun gemak voelen en niet van hun bezoek genieten, zullen zij niet meer

terugkomen.

• Bezoekers komen, blijven een korte tijd, en vertrekken weer. Zij kunnen alleen meenemen wat wij ze

geven. Als dat beleefdheid, gastvrijheid en vriendelijkheid is, zal er altijd een positieve herinnering aan

Suriname blijven en anderen zullen aangemoedigd worden om te komen. De beste reclame gaat nog

steeds van mond tot mond.

• Men kan dienstbaar zijn zonder gedienstig of slaafs te zijn. De dagen van gedienstigheid en slavernij zijn

al jaren voorbij. Eigenwaarde en trots op het eigen werk kunnen wel degelijk bestaan zonder gedien-

stig te zijn.

• Cultuur is een levenswijze van een volk. Alle culturen zijn gelijk; de ene is niet beter dan de andere. Elk

is ontstaan uit de collectieve ervaringen van de betrokken volkeren en hun relatie met de omgeving.

• Marihuana, cocaïne, heroïne en andere harddrugs zijn illegaal in de landen waar toeristen vandaan

komen, alsook in de andere landen van het Caribisch gebied en Suriname. De straffen, gerechtelijk,

moreel, sociaal of fysiek, zijn zeer zwaar. De meeste toeristen zijn net als de meeste Surinamers tegen

drugsmisbruik. Het is dus verkeerd om te veronderstellen dat de meeste of vele toeristen illegale drugs

gebruiken.

• Toeristen reizen vaak in groepsverband of met hun gezin; wie alleen reist, heeft daarvoor gekozen en is

niet noodzakelijkerwijs op zoeken naar een partner.

• De toerisme industrie is er voor alle toeristen: binnenlandse, regionale of internationale, en voor alle

rassen en nationaliteiten.

• Het geld dat toerisme bijdraagt aan onze economie, zorgt voor een betere kwaliteit van leven voor ons

allen.

• Surinamers worden aangemoedigd om toeristen in eigen land, de regio en verder weg te worden.

C. Behoud van de eigen identiteit Het is normaal dat sommige mensen het gedrag van toeristen proberen te imiteren en tegelijkertijd hun eigen

identiteit verwaarlozen. Dit gebeurt voornamelijk omdat zij geloven dat de toerist hun levenswijze niet zou willen

leren kennen, omdat die minderwaardig zou zijn in vergelijking met die van de toerist. De belangrijkste gedragin-

gen van deze individuen komen tot uiting in:

A. Taal: men probeert als de bezoeker te spreken.

B. Geestelijke verwarring: jonge mensen zien dat de toerist zich kleedt op een manier die ingaat tegen

de traditionele voorschriften, bijv. strakke, niets verhullende kleding. Dat zorgt voor spanningen binnen

plaatselijke gezinnen.



C. Eetgewoonten: men kiest liever trendy en dure buitenlandse gerechten dan de traditionele plaatselijke

gerechten.

D. Muziek en dans: men geeft de voorkeur aan Amerikaanse en Europese muziek en dans boven muziek

en dans van eigen bodem.

In sommige samenlevingen heeft toerismeontwikkeling geleid tot het ontstaan van een ‘nep’ plaatselijke

cultuur. Om enkele van de negatieve effecten te verzwakken, moet gezorgd worden voor echte ervaringen voor

de toerist. Zij moeten de echte plaatselijke cultuur kunnen zien en meemaken. Dit versterkt in plaatselijke

inwoners het idee dat toeristen deel van hun land kunnen worden en kunnen leren van de plaatselijke cultuur.

De internationale toerist staat voor de uitdaging zich aan te passen aan een nieuwe cultuur, terwijl de plaatselijke

gastheer de verantwoordelijkheid heeft om verdraagzaam te zijn tegenover de ‘geïmporteerde’ cultuur.

De interactie tussen de twee culturen kan negatieve of positieve veranderingen brengen voor het individu, of

beide.

Suriname heeft een rijke en gevarieerde culturele traditie en mensen dienen dus trots te zijn op hun eigen

identiteit, net zoals bezoekers van buiten trots zijn op wie zij zijn.

D. Scheppen van leerrijke, aangename en opwindende ervaringen voor de toerist Toeristen bezoeken een bestemming om een aantal redenen, of dat nu ontspanning en recreatie, zaken, bezoek

aan vrienden en familie, etc., is. Wat de redenen voor het bezoek ook zijn, de gastheer moet ervoor zorgen dat

de ervaringen van toeristen goed zijn. Dit kan alleen bereikt worden als zij goed behandeld worden en kunnen

kiezen uit verschillende activiteiten die hen ontspannen en hun belangstelling wekken.

Elk individu kan ertoe bijdragen dat de ervaringen van de toeristen aangenaam zijn, zodat zij terug zullen willen

komen en anderen ook zullen aanmoedigen om te komen. Enkele activiteiten die de gastheren of de plaatselijke

gemeenschap kunnen ondernemen om dit te bereiken:

• Toeristen verwelkomen en hen het gevoel geven dat zij belangrijke gasten zijn.

• Hen vriendelijk en beleefd behandelen.

• Hen op allerlei mogelijke manieren helpen en een oprechte belangstelling tonen voor hun welzijn.

• Hen informatie verstrekken.

• Al het mogelijke doen om te zorgen voor hun veiligheid.

• Bedenken en erkennen dat toeristen weten wat zij wel of niet willen en dus niet lastig gevallen wensen

worden.

Op hun bestemming willen toeristen activiteiten ondernemen, die gebaseerd zijn op hun voorkeuren of

behoeften, en deze activiteiten moeten leerrijk, opwindend en genotvol zijn. Om aan deze behoeften te

voldoen, kunnen een aantal activiteiten georganiseerd worden, zoals

• Sportactiviteiten: tennis, golf, fietsen, etc.

• Watersporten: duiken, zeilen, etc.

• Fitnessactiviteiten: aerobics, jogging, etc.

• Amusement en educatie: culturele presentaties, tours, shows, feesten, bezoeken aan historische plekken

en musea, etc.




Aanbevolen leermethoden• rollenspel/toneel

• gastsprekers



• klassenprojecten

Leeractiviteiten1. Leerlingen presenteren korte toneelstukken over hoe plaatselijke inwoners gedrag en kleding van

toeristen navolgen, en hoe de toeristen zelf hierop reageren.

2. Nodig gastsprekers uit de toerismesector uit voor een informele discussie over mythen over de

toerismesector. Laat ze vertellen hoe belangrijk het is dat mensen hun eigen identiteit behouden in hun

omgang met toeristen.

3. Leerlingen ontmoeten toeristen die vertellen over hun verwachtingen als toerist, hoe zij behandeld zijn

en het soort activiteiten waaraan zij willen meedoen tijdens hun bezoek aan een bestemming.

4. Leerlingen verzamelen artikelen uit kranten en tijdschriften, die zijn geschreven door toeristen over hun

(positieve en negatieve) ervaringen in Suriname. Bespreek deze, benadruk de positieve ervaringen en

laat de leerlingen met suggesties komen om iets aan de negatieve ervaringen te doen. .

5. De leerlingen maken een lijst van activiteiten die toeristen kunnen ondernemen tijdens hun verblijf in

Suriname. Deze activiteiten moeten amusant, opwindend en leerrijk zijn.

6. De leerlingen werken aan een project m.b.t. het toerisme. Dat project dient om het bewustzijn van een

bepaald deel van de gemeenschap of de gemeenschap als geheel te vergroten over het toerisme en

de voordelen die het kan hebben voor de gemeenschap en/ of het land.

7. De leerlingen bespreken welke praktische bijdrage zij kunnen leveren zodat toeristen zich welkom

voelen in hun land.