TEMPO ZMIAN ZUŻYCIA WYBRANYCH PALIW I NOŚNIKÓW … · 2015-11-03 · Długoterminowa prognoza zapotrzebowania na paliwa i energię w Polsce zakłada utrzymanie na zbliżonym poziomie

TEMPO ZMIAN ZUŻYCIA WYBRANYCH PALIW I NOŚNIKÓW

ENERGII W POSZCZEGÓLNYCH WOJEWÓDZTWACH

Autor: Daniel Zbroński

("Rynek Energii" - październik 2015)

Słowa kluczowe: zużycie paliw, węgiel kamienny, gaz ziemny, gaz ciekły, olej opałowy, ciepło, energia elek-

tryczna

Streszczenie. Racjonalny i zrównoważony rozwój zarówno kraju, jak i regionów oraz województw gwarantuje

sektor gospodarki oparty na pewnych dostawach tanich paliw i nośników energii. Długoterminowa obserwacja

tempa zużycia podstawowych paliw kopalnych i nośników energii stanowi narzędzie wspomagające tworzenie

nowych bądź korektę realizowanych planów polityki energetycznej kraju. W pracy ustalono zarówno krajowe i

wojewódzkie ogólne zużycie, jak i okresowe oraz roczne tempo zmian zużycia wybranych paliw i nośników

energii w poszczególnych województwach w latach 2006–2013. Na podstawie danych GUS analizie poddano:

węgiel kamienny, gaz ziemny i ciekły, lekki i ciężki olej opałowy oraz ciepło i energię elektryczną, których

zużycie zestawiono w układzie regionalnym Polski.

1. WSTĘP

Gwarantem trwałego rozwoju sektora gospodarki jest ciągły, tani i bezpieczny dostęp do pa-

liw i nośników energii [4]. Wszelkie zawirowania na rynku paliw i energii w sposób bezpo-

średni (ceny paliw) i pośredni (ceny produktów i usług) wpływają na poziom uzyskiwanego

PKB i jakość życia ludzi, determinując decyzje podejmowane na szczeblu krajowym i lokal-

nym [3,8,15]. Ciągła obserwacja tempa zużycia podstawowych paliw kopalnych i nośników

energii stanowi narzędzie wspomagające tworzenie nowych bądź korektę realizowanych pla-

nów polityki energetycznej kraju. Długoterminowa prognoza zapotrzebowania na paliwa i

energię w Polsce zakłada utrzymanie na zbliżonym poziomie wykorzystania węgla oraz

wzrost wykorzystania gazu i zasobów odnawialnych, a także wprowadzenie w przyszłości

paliwa jądrowego [12,14]. Przyjęty kierunek gospodarki paliwowo-energetycznej Polski, wi-

nien gwarantować racjonalny i zrównoważony rozwój zarówno kraju, jak i regionów oraz

województw, zintegrowanych w systemie zarządzania energią Unii Europejskiej [7,9,10].

Przydatnym staje się więc ustalenie ogólnego i okresowego zużycia oraz tempa zmian zużycia

wybranych paliw i nośników energii w Polsce, w celu prognozy stopnia ich wykorzystania w

przyszłości.

Zużycie ogółem paliwa lub nośnika energii w kraju można zapisać je jako

16 ... 1 , )( j

jjw

ZkZ , (1)

gdzie (Zw)j stanowi zużycie ogółem w j-tym województwie [Mg, J, Wh].

Generalnie na przestrzeni lat 2006–2013 odnotowano w Polsce w skali roku wzrost zużycia

ogółem gazu i energii elektrycznej oraz spadek zużycia ogółem węgla kamiennego, oleju opa-

łowego i ciepła. Wyjątek stanowił 2009 r., w którym stwierdzono spadek zużycia wymienio-

nych paliw i nośników energii w kraju, w odniesieniu do danych z roku poprzedniego (tab. 1).

Tabela 1 Zużycie ogółem wybranych paliw i nośników energii w Polsce [11]

Rok

Rodzaj paliwa lub nośnika energii

Węgiel ka-

mienny Gaz ziemny Gaz ciekły

Olej opałowy Ciepło

Energia elek-

tryczna lekki ciężki

mln Mg PJ mln Mg mln Mg PJ TWh

2006 83,48 493,5 0,77 1,02 1,75 467,9 125,4

2007 84,23 499,6 0,81 1,33 1,71 453,0 136,3

2008 80,32 505,9 0,80 1,23 1,61 439,6 140,8

2009 73,84 488,2 0,73 1,09 1,61 426,1 134,5

2010 81,98 519,9 0,74 1,12 1,59 458,4 141,6

2011 79,11 515,2 0,86 1,09 1,40 437,1 145,2

2012 75,16 552,6 0,84 0,90 1,17 467,4 145,9

2013 77,30 560,2 0,82 0,78 0,88 462,0 146,4

2006-

2013 635,42 4135,1 6,37 8,56 11,72 3611,5 1116,1

Zużycie okresowe paliwa lub nośnika energii w kraju obliczono ze wzoru

k2006Z

k2013Z

koZ , (2)

gdzie Zk2006, Zk2013 stanowią krajowe zużycia ogółem w 2006 r. i 2013 r. [Mg, J, Wh].

Okresowe tempo zmian zużycia paliwa lub nośnika energii w kraju

[%] ,100k2006Z

koZ

koTZ . (3)

W okresie tym zużycie węgla zmniejszyło się o 6,18 mln Mg, co stanowi spadek o 7,4% w

2013 r. w stosunku do bazowego 2006 r. (tab. 2).

Tabela 2 Okresowe tempo zmian zużycia wybranych paliw i nośników energii w Polsce [11]

Rodzaj paliwa lub nośnika energii Zk2006 Zk2013 Zko TZko , %

Węgiel kamienny, tys. Mg 83482 77301 –6181 –7,4

Gaz ziemny, GJ 493544 560166 66622 13,5

Gaz ciekły, tys. Mg 773 815 42 5,4

Olej opałowy lekki, tys. Mg 1023 783 –240 –23,5

Olej opałowy ciężki, tys. Mg 1750 878 –872 –49,8

Ciepło, TJ 467945 461992 –5953 –1,3

Energia elektryczna, GWh 125437 146388 20951 16,7

Zmniejszeniu uległo także zużycie oleju opałowego zarówno ciężkiego o 0,87 mln Mg (spa-

dek o 49,8%) i lekkiego o 0,24 mln Mg (spadek o 23,5%) oraz ciepła o blisko 6 PJ (spadek o

1,3%). Zwiększenie zużycia nastąpiło natomiast w przypadku gazu ziemnego o 66,7 PJ

(wzrost o 13,5%), gazu ciekłego o 42 tys. Mg (wzrost o 5,4%) i energii elektrycznej o ok.

21 TWh (wzrost o 16,7%).

2. CEL, ZAKRES I METODYKA ANALIZY

Celem analizy jest ustalenie ogólnego i okresowego zużycia oraz okresowego i rocznego

tempa zmian zużycia wybranych paliw i nośników energii w poszczególnych województwach

Polski.

W celu przejrzystości prezentowanych wyników przyjęto na rysunkach i w tabelach oznacze-

nia województw zgodne z ich wyróżnikami dla tablic rejestracyjnych pojazdów [13]: dolno-

śląskie (D), kujawsko-pomorskie (C), lubelskie (L), lubuskie (F), łódzkie (E), małopolskie

(K), mazowieckie (W), opolskie (O), podkarpackie (R), podlaskie (B), pomorskie (G), śląskie

(S), świętokrzyskie (T), warmińsko-mazurskie (N), wielkopolskie (P) i zachodniopomorskie

(Z).

Zużycie ogółem paliwa lub nośnika energii w województwie

2013 ... 2007 2006, , i

iiZ

wZ , (4)

gdzie Zi stanowi zużycie ogółem w i-tym roku kalendarzowym [Mg, J, Wh],

a jego udział w krajowym zużyciu ogółem

[%] 100kZwZw

UZ . (5)

Zużycie okresowe paliwa lub nośnika energii w województwie

w2006Z

w2013Z

woZ , (6)

gdzie Zw2006, Zw2013 stanowią wojewódzkie zużycia ogółem w 2006 r. i 2013 r. [Mg, J, Wh],

a jego udział w krajowym zużyciu okresowym

[%] 1...16 , 100 jwoZwoZwo

UZj

j. (7)

Okresowe tempo zmian zużycia paliwa lub nośnika energii w województwie

[%] 100 w2006ZwoZwo

TZ (8)

zaś roczne tempo zmian zużycia paliwa lub nośnika energii w województwie

[%] 22006...201 , ]1))[(100 iiw(Z1iw

Zwr

TZ . (9)

gdzie (Zw)i stanowi zużycie ogółem w danym (i-tym) roku kalendarzowym, a (Zw)i+1 zużycie

ogółem w kolejnym (i+1) roku kalendarzowym [Mg, J, Wh].

Zakres analizy obejmuje wybranych pięć paliw: węgiel kamienny, gaz ziemny, gaz ciekły,

lekki i ciężki olej opałowy oraz dwa nośniki energii: ciepło i energię elektryczną, których

uzasadnienie wyboru zostało przedstawione w opracowaniu Agencji Rynku Energii [2]. Po-

ziomy zużycia paliw i nośników energii w sposób ciągły badane są przez Departament Pro-

dukcji Głównego Urzędu Statystycznego i Departament Energetyki Ministerstwa Gospodarki,

w oparciu o sprawozdania: G-02, G-03, G-09.1, G-10 i RAF-1, zbierane w ramach programu

badań statystycznych statystyki publicznej [6]. Przyjęta w pracy metodyka analizy, dotycząca

sposobu gromadzenia i przetwarzania informacji o rocznych poziomach zużycia wybranych

paliw i nośników energii, jest zgodna z zalecaną w opracowaniach [1,5].

Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) uzyskane wyniki zużycia wybranych pa-

liw i nośników energii dotyczą następujących podmiotów: elektrownie i elektrociepłownie

zawodowe (grupy 35.1 i 35.3), elektrociepłownie przemysłowe, kotły ciepłownicze energety-

ki zawodowej (grupa 35.1), ciepłownie niezawodowe, ciepłownie zawodowe (grupa 35.1),

koksownie (klasa 19.10), rafinerie (klasa 19.20), przemysł i budownictwo (sekcja C i F),

transport (sekcja H), sektor drobnych wytwórców (podmioty nie objęte regularnymi badania-

mi statystycznymi), rolnictwo (sekcja A), gospodarstwa domowe i pozostali odbiorcy [6].

Przy rozliczaniu zużycia paliw w elektrociepłowniach przemysłowych i ciepłowniach nieza-

wodowych uwzględniono tylko tę część paliwa, która została zużyta na produkcję ciepła ko-

mercyjnego. Zużycie bezpośrednie nośników energii w przemyśle, budownictwie i transpor-

cie zawiera także zużycie paliw na produkcję ciepła wykorzystywanego na potrzeby własne

przedsiębiorstwa. W przypadku woj. mazowieckiego zużycie nośników energii w transporcie

jest zawyżone, gdyż w sprawozdaniach przedsiębiorstwa transportowe nie dzielą powstałego

zużycia na poszczególne województwa, tylko wykazują całe zużycie w miejscu swojej siedzi-

by. W pozycji dotyczącej rolnictwa ujęto tylko zużycie na cele produkcyjne [6].

W przypadku węgla kamiennego prezentowane wyniki nie obejmują zużycia bezpośredniego

na ogrzewanie w podmiotach PKD zaliczanych do sekcji D, zaś obejmują zużycie własne

kopalń oraz zużycie na wsad przemian w koksowniach w pozycji dotyczącej przemysłu i bu-

downictwa. Podobnie w przypadku gazu ziemnego wyniki ujmują zużycie na wsad przemian

w rafineriach i koksowniach w pozycji przemysłu i budownictwa. W zużyciu gazu ziemnego

nie uwzględniono zużycia własnego gazu na potrzeby technologiczne sektora gazowniczego.

Zużycie gazu ciekłego stanowi zużycie stacjonarne, bez pojazdów, uwzględniające w pozycji

przemysłu i budownictwa także elektrownie, elektrociepłownie i ciepłownie oraz produkcję

gazu sieciowego. W przypadku ciepła podane wyniki nie obejmują zużycia w podmiotach

PKD zaliczanych do sekcji B, D i E, zaś w przypadku energii elektrycznej zużycia bezpo-

średniego na ogrzewanie i oświetlanie w podmiotach z sekcji D. W przypadku ciepła w pozy-

cji dotyczącej przemysłu podano całkowite zużycie ciepła stanowiące zarówno ciepło z pro-

dukcji własnej jak i ciepło zakupione. Należy podkreślić, że ważne źródło danych o zużyciu

sieciowych nośników energii stanowiły wewnętrzne systemy przedsiębiorstw dystrybucyj-

nych sektora elektroenergetycznego i gazowniczego [6].

3. ANALIZA WYNIKÓW ZUŻYCIA WYBRANYCH PALIW

3.1. Węgiel kamienny

W latach 20062013 wykorzystano 635,42 mln Mg węgla kamiennego, przy czym najwięcej

zużyto go w woj. śląskim (189,1 mln Mg; 29,8%), a najmniej w woj. lubuskim (3,41 mln Mg;

0,5%) – tabela 3.

Tabela 3 Zużycie ogółem węgla kamiennego w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

mln Mg % mln Mg %

D 24,23 3,8 R 13,41 2,1

C 23,81 3,7 B 7,86 1,2

L 16,40 2,6 G 16,26 2,6

F 3,41 0,5 S 189,10 29,8

E 25,32 4,0 T 34,57 5,4

K 50,90 8,0 N 7,99 1,3

W 94,87 14,9 P 19,42 3,1

O 74,70 11,8 Z 33,20 5,2

Spośród województw wykorzystujących ponad 3,5 mln Mg/rok węgla kamiennego (rys. 1)

można wyróżnić trzy grupy. Do pierwszej grupy należy woj. śląskie zużywające największą

masę węgla kamiennego w skali kraju (zakres zmian masy w latach 20062013:

21,3325,53 mln Mg/rok; a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z tab. 4:

21,4%). W drugiej grupie wyróżnić można trzy województwa o masie zużywanego węgla z

zakresu 512,5 mln Mg/rok: mazowieckie (11,3712,34 mln Mg/rok; 5,1%), opolskie

(6,3310,55 mln Mg/rok; 8,3%) i małopolskie (5,148,21 mln Mg/rok; 33%). Trzecią gru-

pę stanowią trzy województwa o masie zużywanego węgla z zakresu 3,55 mln Mg/rok:

świętokrzyskie (3,914,88 mln Mg/rok; 4%), zachodniopomorskie (3,824,38 mln Mg/rok;

5,5%) i łódzkie (2,535,97 mln Mg/rok; 2%), przy czym w ostatnim z nich odnotowano w

analizowanym okresie przekroczenia od podanego zakresu (np. w 2011 r. zużycie węgla wy-

niosło ok. 6 mln Mg, a w 2013 r. ok. 2,5 mln Mg).

Rys. 1. Wyniki zmian zużycia węgla kamiennego w województwach,

wykorzystujących ponad 3,5 mln Mg/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 3,5 mln Mg/rok węgla kamiennego (rys. 2)

można wyróżnić także trzy grupy. Do pierwszej grupy należą trzy województwa o masie zu-

żywanego węgla z zakresu 2,33,3 mln Mg/rok: dolnośląskie (2,813,27 mln Mg/rok;

3,7%), kujawsko-pomorskie (2,88 3,19 mln Mg/rok; 2,4%) i wielkopolskie (2,262,71

mln Mg/rok; 4,3%). W drugiej grupie wyróżnić można trzy województwa o masie zużywa-

nego węgla z zakresu 1,52,3 mln Mg/rok: lubelskie (1,582,32 mln Mg/rok; 2,8%), pomor-

skie (1,832,16 mln Mg/rok; 1,2%) i podkarpackie (1,551,85 mln Mg/rok; 0,8%). Trzecią

grupę stanowią trzy województwa o masie zużywanego węgla poniżej 1,1 mln Mg/rok: war-

mińsko-mazurskie (0,971,07 mln Mg/rok; 0,3%), podlaskie (0,881,07 mln Mg/rok; 2,5%)

i lubuskie (0,380,58 mln Mg/rok; 2,6%).

Rys. 2. Wyniki zmian zużycia węgla kamiennego w województwach,

wykorzystujących poniżej 3,5 mln Mg/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia węgla kamiennego stwierdzono w woj.

lubelskim (10,3%), a największy spadek w woj. lubuskim (–34,8%) – tabela 4.

Tabela 4 Okresowe tempo zmian zużycia węgla kamiennego [11]

Woj. Zwo UZwo TZwo

Woj. Zwo UZwo TZwo

tys. Mg % % tys. Mg % %

D 284 3,7 8,7 R 63 0,8 3,6

C 181 2,4 5,9 B 191 2,5 17,9

L 217 2,8 10,3 G 95 1,2 4,6

F 202 2,6 34,8 S 1631 21,4 6,6

E 150 2,0 5,5 T 303 4,0 7,2

K 2524 33,0 30,7 N 24 0,3 2,5

W 392 5,1 3,4 P 325 4,3 12,0

O 632 8,3 6,2 Z 423 5,5 10,0

Tabela 5 Roczne tempo zmian zużycia węgla kamiennego [11]

Woj. TZwr , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 4,9 3,4 6,5 12,6 7,5 0,0 2,0

C 3,0 0,7 2,9 10,0 8,4 1,5 0,1

L 0,7 1,1 0,4 23,6 31,3 2,0 9,3

F 28,4 3,1 4,7 6,4 12,0 2,3 1,3

E 7,5 3,1 2,6 5,0 104,8 57,6 2,1

K 1,2 13,9 24,1 11,4 6,1 7,3 10,7

W 1,5 0,7 1,0 6,0 1,2 6,7 6,0

O 3,7 5,7 10,8 14,2 37,6 44,3 4,5

R 9,5 5,4 3,5 14,0 10,2 6,7 9,8

B 0,1 2,8 9,9 10,0 9,3 5,0 1,1

G 1,9 6,0 4,0 16,4 2,5 0,8 3,4

S 3,6 6,2 11,0 14,6 3,0 5,2 2,4

T 1,0 3,5 0,9 20,1 3,3 6,5 11,6

N 0,7 1,8 2,9 5,0 9,0 3,1 0,0

P 10,9 1,6 2,4 4,8 9,4 1,8 5,1

Z 2,5 2,4 9,9 14,1 0,7 8,8 4,6

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe roczne tempo zmian masy zu-

żywanego węgla kamiennego (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzednie-

go – tab. 5) wynosiło odpowiednio dla województwa: łódzkiego (wzrost o 104,8% w 2011 r.),

opolskiego (wzrost o 44,3% w 2012 r.), lubelskiego (wzrost o 31,3% w 2011 r.), świętokrzy-

skiego (wzrost o 20,1% w 2010 r.), pomorskiego (wzrost o 16,4% w 2010 r.), śląskiego

(wzrost o 14,6% w 2010 r.), zachodniopomorskiego (wzrost o 14,1% w 2010 r.), podkarpac-

kiego (wzrost o 14% w 2010 r.), dolnośląskiego (wzrost o 12,6% w 2010 r.), kujawsko-

pomorskiego i podlaskiego (wzrost o 10% w 2010 r.), mazowieckiego (spadek o 6,7% w

2012 r.), warmińsko-mazurskiego (spadek o 9% w 2011 r.), wielkopolskiego (spadek o 10,9%

w 2007 r.), małopolskiego (spadek o 24,1% w 2009 r.) i lubuskiego (spadek o 28,4% w

2007 r.).

3.2. Gaz ziemny

W latach 20062013 wykorzystano 4135,1 PJ gazu ziemnego, przy czym najwięcej zużyto go

w woj. mazowieckim (808,5 PJ; 19,6%), a najmniej w woj. podlaskim (30,4 PJ; 0,7%) – tabe-

la 6.

Spośród województw wykorzystujących ponad 30 PJ/rok gazu ziemnego (rys. 3) można wy-

różnić dwie grupy. Do pierwszej grupy należy woj. mazowieckie zużywające największą ilość

gazu ziemnego w skali kraju (zakres zmian ilości w latach 20062013: 85,07121,88 PJ/rok;

a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z tab. 7: 47,3%). W drugiej grupie wyróż-

nić można sześć województw o ilości zużywanego gazu z zakresu 3060 PJ/rok: lubelskie

(47,558,6 PJ/rok; 0,1%), śląskie (48,2154,17 PJ/rok; 1,8%), małopolskie

(43,1347,94 PJ/rok; 2,6%), wielkopolskie (37,68 43,62 PJ/rok; 1,1%), podkarpackie

(32,2335,51 PJ/rok; 2,1%) i zachodniopomorskie (27,0337,07 PJ/rok; 1,1%).

Tabela 6 Zużycie ogółem gazu ziemnego w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

PJ % PJ %

D 225,1 5,4 R 272,1 6,6

C 228,0 5,5 B 30,4 0,7

L 418,2 10,1 G 140,2 3,4

F 211,6 5,1 S 410,0 9,9

E 122,3 3,0 T 96,7 2,3

K 358,6 8,7 N 52,6 1,3

W 808,5 19,6 P 325,3 7,9

O 174,8 4,2 Z 260,8 6,3

Spośród województw wykorzystujących poniżej 30 PJ/rok gazu ziemnego (rys. 4) można wy-

różnić trzy grupy. Do pierwszej grupy należą cztery województwa o ilości zużywanego gazu

z zakresu 2030 PJ/rok: kujawsko-pomorskie (27,1731,27 PJ/rok; 0,6%), dolnośląskie

(26,2829,33 PJ/rok; 0,5%), lubuskie (24,2527,63 PJ/rok; 4,3%) i opolskie

(21,0122,86 PJ/rok; 1,6%). W drugiej grupie wyróżnić można trzy województwa o ilości

zużywanego gazu z zakresu 1020 PJ/rok: pomorskie (12,7733,56 PJ/rok; 26,7%), łódzkie

(12,9617,84 PJ/rok; 4,3%) i świętokrzyskie (9,7313,43 PJ/rok; 3%). W 2013 r. w woj. po-

morskim odnotowano duży wzrost zużycia gazu, ponad wskazany zakres, do poziomu

33,56 PJ. Trzecią grupę stanowią dwa województwa o ilości zużywanego gazu poniżej

10 PJ/rok: warmińsko-mazurskie (6,087,03 PJ/rok; 1,2%) i podlaskie (2,974,38 PJ/rok;

1,8%).

Rys. 3. Wyniki zmian zużycia gazu ziemnego w województwach,

w których wykorzystano ponad 30 PJ/rok [11]

Rys. 4. Wyniki zmian zużycia gazu ziemnego w województwach,

w których wykorzystano poniżej 30 PJ/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia gazu ziemnego stwierdzono w woj.

pomorskim (162,8%), a największy spadek w woj. podkarpackim (–4,8%) – tabela 7.

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian ilości zużywane-

go gazu ziemnego (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzedniego – tab. 8)

wynosiło odpowiednio dla województwa: pomorskiego (wzrost o 67% w 2013 r.), święto-

krzyskiego (wzrost o 38% w 2007 r.), łódzkiego (wzrost o 26,5% w 2010 r.), podlaskiego

(wzrost o 15,3% w 2009 r.), mazowieckiego (wzrost o 11,2% w 2011 r.), warmińsko-

mazurskiego (wzrost o 10,4% w 2012 r.), opolskiego (wzrost o 8,8% w 2010 r.), małopol-

skiego (wzrost o 8,2% w 2010 r.), śląskiego (wzrost o 7,9% w 2012 r.), lubuskiego (wzrost o

7,1% w 2007 r.), dolnośląskiego (spadek o 8,7% w 2011 r.), podkarpackiego (spadek o 9,2%

w 2013 r.), lubelskiego (spadek o 10,2% w 2013 r.). wielkopolskiego (spadek o 11,1% w

2011 r.), kujawsko-pomorskiego (spadek o 12% w 2012 r.), zacho-dniopomorskiego (spadek

o 23,6% w 2009 r.).

Tabela 7 Okresowe tempo zmian zużycia gazu ziemnego [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

GJ % % GJ % %

D 380 0,5 1,3 R 1641 2,1 4,8

C 437 0,6 1,6 B 1409 1,8 47,4

L 83 0,1 0,2 G 20793 26,7 162,8

F 3376 4,3 13,9 S 1388 1,8 2,7

E 3340 4,3 23,0 T 2348 3,0 24,1

K 2040 2,6 4,7 N 916 1,2 15,1

W 36804 47,3 43,3 P 852 1,1 2,1

O 1211 1,6 5,7 Z 834 1,1 2,2

Tabela 8 Roczne tempo zmian zużycia gazu ziemnego [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 2,3 6,6 5,0 2,5 8,7 7,4 2,5

C 5,5 7,4 12,0 0,8 1,5 4,5 7,7

L 0,3 3,8 6,1 6,1 5,8 10,0 10,2

F 7,1 5,7 3,7 1,8 3,7 4,6 2,0

E 10,4 0,7 0,9 26,5 4,2 1,9 2,5

K 2,0 0,7 0,1 8,2 7,8 2,9 0,7

W 6,4 0,8 3,3 7,9 11,2 5,3 4,0

O 4,1 0,5 4,6 8,8 6,4 3,9 0,2

R 1,3 5,4 6,8 0,7 0,3 2,8 9,2

B 2,7 10,5 15,3 12,1 7,7 8,1 0,7

G 3,8 22,6 15,7 17,0 9,6 38,7 67,0

S 4,3 5,9 1,6 3,4 7,1 7,9 2,9

T 38,0 9,9 0,2 3,5 2,0 0,7 2,5

N 5,8 0,6 0,7 5,9 6,3 10,4 0,5

P 3,1 8,7 9,2 7,1 11,1 5,7 1,9

Z 21,6 21,8 23,6 12,6 1,7 19,0 1,8

3.3. Gaz ciekły

W latach 20062013 wykorzystano 6,37 mln Mg gazu ciekłego, przy czym najwięcej zużyto

go w woj. mazowieckim (1,94 mln Mg; 30,6%), a najmniej w woj. lubuskim i podkarpackim

(0,13 mln Mg; 2,1%) – tabela 9.

Tabela 9 Zużycie ogółem gazu ciekłego w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

mln Mg % mln Mg %

D 0,31 4,8 R 0,13 2,1

C 0,31 4,8 B 0,26 4,2

L 0,35 5,5 G 0,29 4,5

F 0,13 2,1 S 0,50 7,9

E 0,44 6,9 T 0,23 3,6

K 0,30 4,7 N 0,30 4,6

W 1,94 30,6 P 0,52 8,1

O 0,16 2,6 Z 0,20 3,1

Spośród województw wykorzystujących ponad 50 tys. Mg/rok gazu ciekłego (rys. 5) można

wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej grupy należy woj. mazowieckie zużywające największą

masę gazu ciekłego w skali kraju (zakres zmian masy w latach 20062013:

206278 tys. Mg/rok; a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z tab. 10: 21,3%). W

drugiej grupie wyróżnić można trzy województwa o masie zużywanego gazu z zakresu

5070 tys. Mg/rok: wielkopolskie (6068 tys. Mg/rok; 2,8%), śląskie (4969 tys. Mg/rok;

13%) i łódzkie (5158 tys. Mg/rok; 3,7%).

Rys. 5. Wyniki zmian zużycia gazu ciekłego w województwach,

przy wykorzystaniu ponad 50 tys. Mg/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 50 tys. Mg/rok gazu ciekłego (rys. 6) można

wyróżnić także dwie grupy. Do pierwszej grupy należy siedem województw o masie zużywa-

nego gazu z zakresu 3050 tys. Mg/rok: lubelskie (3847 tys. Mg/rok; 4,6%), dolnośląskie

(3543 tys. Mg/rok; 4,6%), kujawsko-pomorskie (3641 tys. Mg/rok; 0,9%), warmińsko-

mazurskie (3040 tys. Mg/rok; 6,5%), małopolskie (3442 tys. Mg/rok; 7,4%), pomorskie

(2840 tys. Mg/rok; 9,3%) i podlaskie (2936 tys. Mg/rok; 3,7%). W drugiej grupie wyróżnić

można pięć województw o masie zużywanego gazu z zakresu 1530 tys. Mg/rok: świętokrzy-

skie (2632 tys. Mg/rok; 2,8%), zachodniopomorskie (2227 tys. Mg/rok; 0%), opolskie

(1722 tys. Mg/rok; 3,7%), lubuskie (1520 tys. Mg/rok; 3,7%) i podkarpackie

(1427 tys. Mg/rok; 12%), przy czym w ostatnim z nich odnotowano w 2006 r. zużycie gazu

ciekłego na poziomie 27 tys. Mg.

Rys. 6. Wyniki zmian zużycia gazu ciekłego w województwach, przy wykorzystaniu poniżej 50 tys. Mg/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia gazu ciekłego stwierdzono w woj. po-

morskim (35,7%), a największy spadek w woj. podkarpackim (–48,1%) – tabela 10.

Tabela 10 Okresowe tempo zmian zużycia gazu ciekłego [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

tys. Mg % % tys. Mg % %

D 5 4,6 11,6 R 13 12,0 48,1

C 1 0,9 2,6 B 4 3,7 13,8

L 5 4,6 13,2 G 10 9,3 35,7

F 4 3,7 20,0 S 14 13,0 28,6

E 4 3,7 7,7 T 3 2,8 9,4

K 8 7,4 19,0 N 7 6,5 23,3

W 23 21,3 9,5 P 3 2,8 4,8

O 4 3,7 23,5 Z 0 0,0 0,0

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian masy zużywane-

go gazu ciekłego (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzedniego – tab. 11)

wynosiło odpowiednio dla województwa: mazowieckiego (wzrost o 35% w 2011 r.), w

2007 r. – śląskiego (wzrost o 34,7%), pomorskiego (wzrost o 32,1%), warmińsko-

mazurskiego (wzrost o 30%), opolskiego (wzrost o 29,4%), lubelskiego (wzrost o 23,7%) i

podlaskiego (wzrost o 17,2%); w 2011 r. – kujawsko-pomorskiego (wzrost o 13,9%), zachod-

niopomorskiego (wzrost o 13,6%) i łódzkiego (wzrost o 9,4%), wielkopolskiego (wzrost o

6,7% w 2010 r.) oraz w 2007 r. – świętokrzyskiego (spadek o 9,4%), dolnośląskiego (spadek

o 14%), małopolskiego (spadek o 14,3%), lubuskiego (spadek o 15%) i podkarpackiego (spa-

dek o 44,4%).

Tabela 11 Roczne tempo zmian zużycia gazu ciekłego [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 14,0 0,0 5,4 2,9 11,1 0,0 5,0

C 5,3 7,5 2,7 0,0 13,9 2,4 2,5

L 23,7 6,4 6,8 2,4 9,5 0,0 6,5

F 15,0 5,9 6,3 0,0 13,3 0,0 5,9

E 5,8 0,0 7,3 3,9 9,4 0,0 3,4

K 14,3 2,8 8,1 5,9 8,3 2,6 10,5

W 0,0 2,1 12,2 4,6 35,0 9,4 4,8

O 29,4 0,0 13,6 0,0 10,5 4,8 4,5

R 44,4 6,7 12,5 7,1 6,7 6,3 6,7

B 17,2 5,9 0,0 3,1 6,1 2,9 8,3

G 32,1 2,7 5,6 2,9 14,3 0,0 5,0

S 34,7 3,0 4,7 3,3 9,5 0,0 8,7

T 9,4 3,4 7,1 3,8 7,4 0,0 0,0

N 30,0 2,6 7,9 2,9 11,1 0,0 7,5

P 4,8 1,5 6,3 6,7 6,3 0,0 4,4

Z 8,0 7,4 12,0 0,0 13,6 4,0 3,8

3.4. Olej opałowy lekki

W latach 20062013 wykorzystano 8,56 mln Mg lekkiego oleju opałowego, przy czym naj-

więcej zużyto go w woj. mazowieckim (2,48 mln Mg; 29%), a najmniej w woj. lubuskim

(0,15 mln Mg; 1,8%) – tabela 12.

Tabela 12 Zużycie ogółem lekkiego oleju opałowego w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

mln Mg % mln Mg %

D 0,54 6,3 R 0,23 2,7

C 0,52 6,0 B 0,32 3,7

L 0,34 4,0 G 0,46 5,4

F 0,15 1,8 S 0,74 8,6

E 0,64 7,4 T 0,23 2,7

K 0,42 4,9 N 0,33 3,9

W 2,48 29,0 P 0,64 7,4

O 0,21 2,4 Z 0,32 3,8

Spośród województw wykorzystujących ponad 50 tys. Mg/rok lekkiego oleju opałowego

(rys. 7) można wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej grupy należy woj. mazowieckie zużywają-

ce największą masę lekkiego oleju opałowego w skali kraju (zakres zmian masy w latach

20062013: 245374 tys. Mg/rok; a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z

tab. 13: 12,7%). W drugiej grupie wyróżnić można siedem województw o masie zużywanego

lekkiego oleju z zakresu 50125 tys. Mg/rok: śląskie (58123 tys. Mg/rok; 10,6%), łódzkie

(52109 tys. Mg/rok; 5,2%), wielkopolskie (5295 tys. Mg/rok; 8,2%), dolnośląskie

(4485 tys. Mg/rok; 9,1%), kujawsko-pomorskie (4182 tys. Mg/rok; 9,1%), pomorskie

(3967 tys. Mg/rok; 7,3%) i małopolskie (3078 tys. Mg/rok; 9,1%). W przypadku czte-

rech ostatnich województw odnotowano w latach 2012–2013 mniejsze zużycie lekkiego oleju

opałowego niż 50 tys. Mg/rok.

Rys. 7. Wyniki zmian zużycia lekkiego oleju opałowego w województwach,

przy wykorzystaniu ponad 50 tys. Mg/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 50 tys. Mg/rok lekkiego oleju opałowego

(rys. 8) można wyróżnić także dwie grupy. Do pierwszej grupy należy sześć województw o

masie zużywanego lekkiego oleju z zakresu 2050 tys. Mg/rok: lubelskie (2653 tys. Mg/rok;

3,6%), warmińsko-mazurskie (2950 tys. Mg/rok; 2,1%), podlaskie (2353 tys. Mg/rok;

9,1%), zachodniopomorskie (2947 tys. Mg/rok; 3,6%), podkarpackie (1644 tys. Mg/rok;

5,2%) i świętokrzyskie (2035 tys. Mg/rok; 2,4%). W drugiej grupie wyróżnić można dwa

województwa o masie zużywanego lekkiego oleju z zakresu 1530 tys. Mg/rok: opolskie

(2030 tys. Mg/rok; 0,9%) i lubuskie (1430 tys. Mg/rok; 1,8%).

Rys. 8. Wyniki zmian zużycia lekkiego oleju opałowego w województwach,

przy wykorzystaniu poniżej 50 tys. Mg/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia lekkiego oleju opałowego stwierdzono

w woj. mazowieckim (17,1%), a największy spadek w woj. podlaskim (–56,6%) – tabela 13.

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian masy zużywane-

go lekkiego oleju opałowego (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzedniego

– tab. 14) wynosiło odpowiednio dla województwa: w 2007 r. – łódzkiego (wzrost o 58%),

mazowieckiego (wzrost o 52,7%), opolskiego i lubuskiego (wzrost o 50%), lubelskiego

(wzrost o 39,5%), podkarpackiego (wzrost o 33,3%), śląskiego (wzrost o 32,3%), małopo l-

skiego (wzrost o 30%) i świętokrzyskiego (wzrost o 25%); w 2008 r. – warmińsko-

mazurskiego (wzrost o 31,6%), w 2012 r. – pomorskiego (spadek o 19%), dolnośląskiego

(spadek o 19,4%), zachodnio-pomorskiego (spadek o 20,5%) kujawsko-pomor-skiego (spadek

o 21,5%), wielkopolskiego (spadek o 21,7%) i podlaskiego (spadek o 27,5%).

Tabela 13 Okresowe tempo zmian zużycia lekkiego oleju opałowego [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

tys. Mg % % tys. Mg % %

D 30 9,1 40,5 R 17 5,2 51,5

C 30 9,1 42,3 B 30 9,1 56,6

L 12 3,6 31,6 G 24 7,3 38,1

F 6 1,8 30,0 S 35 10,6 37,6

E 17 5,2 24,6 T 8 2,4 28,6

K 30 9,1 50,0 N 7 2,1 19,4

W 42 12,7 17,1 P 27 8,2 34,2

O 3 0,9 15,0 Z 12 3,6 29,3

Tabela 14 Roczne tempo zmian zużycia lekkiego oleju opałowego [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 14,9 11,8 10,7 11,9 10,7 19,4 18,5

C 15,5 8,5 13,3 0,0 0,0 21,5 19,6

L 39,5 7,5 4,1 2,1 4,2 21,7 27,8

F 50,0 33,3 15,0 5,9 0,0 5,6 17,6

E 58,0 18,3 9,0 0,0 8,6 25,0 21,2

K 30,0 29,5 10,9 8,2 1,9 23,1 25,0

W 52,7 1,1 15,1 0,3 2,2 10,5 4,7

O 50,0 6,7 10,7 4,0 7,7 7,1 11,5

R 33,3 29,5 9,7 7,1 10,0 25,9 20,0

B 0,0 17,0 11,4 2,6 0,0 27,5 20,7

G 7,9 15,5 6,0 6,3 13,4 19,0 17,0

S 32,3 17,1 2,9 2,0 3,1 23,4 19,4

T 25,0 2,9 17,6 7,1 3,3 10,3 23,1

N 5,6 31,6 6,0 6,4 12,0 15,9 21,6

P 20,3 4,2 7,7 4,8 5,7 21,7 20,0

Z 9,8 4,4 17,0 10,3 2,3 20,5 17,1

3.5. Olej opałowy ciężki

W latach 20062013 wykorzystano 11,72 mln Mg ciężkiego oleju opałowego, przy czym

najwięcej zużyto go w woj. mazowieckim (7,03 mln Mg; 60%), a najmniej w woj. lubuskim i

woj. warmińsko-mazurskim (0,04 mln Mg; 0,3%) – tabela 15.

Spośród województw wykorzystujących ponad 50 tys. Mg/rok ciężkiego oleju opałowego

(rys. 9) można wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej grupy należy woj. mazowieckie zużywają-

ce największą masę ciężkiego oleju opałowego w skali kraju (zakres zmian masy w latach

20062013: 5451024 tys. Mg/rok; a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z

tab. 16: 49,5%). W drugiej grupie wyróżnić można cztery województwa o masie zużywane-

go ciężkiego oleju z zakresu 50250 tys. Mg/rok: pomorskie (81263 tys. Mg/rok; 17,1%),

zachodniopomorskie (42149 tys. Mg/rok; 10,1%), śląskie (4160 tys. Mg/rok; 1,5%) i

kujawsko-pomorskie (1895 tys. Mg/rok; 8,4%). W przypadku trzech ostatnich województw

odnotowano w 2013 r. mniejsze zużycie ciężkiego oleju opałowego niż 50 tys. Mg/rok, przy

czym w woj. kujawsko-pomorskim tendencja ta występuje od 2008 r.

Tabela 15 Zużycie ogółem ciężkiego oleju opałowego w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

mln Mg % mln Mg %

D 0,21 1,8 R 0,14 1,2

C 0,33 2,8 B 0,17 1,4

L 0,10 0,8 G 1,62 13,8

F 0,04 0,3 S 0,43 3,7

E 0,24 2,0 T 0,20 1,7

K 0,15 1,3 N 0,04 0,3

W 7,03 60,0 P 0,21 1,8

O 0,06 0,5 Z 0,77 6,6

Rys. 9. Wyniki zmian zużycia ciężkiego oleju opałowego w województwach,

przy wykorzystaniu ponad 50 tys. Mg/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 50 tys. Mg/rok ciężkiego oleju opałowego

(rys. 10) można wyróżnić także dwie grupy. Do pierwszej grupy należy sześć województw o

masie zużywanego ciężkiego oleju z zakresu 1540 tys. Mg/rok: łódzkie (2641 tys. Mg/rok;

0,3%), wielkopolskie (2431 tys. Mg/rok; 0,7%), dolnośląskie (2036 tys. Mg/rok;

1,1%), świętokrzyskie (1728 tys. Mg/rok; 0,7%), podlaskie (439 tys. Mg/rok; 3,5%) i

małopolskie (1427 tys. Mg/rok; 0,3%). W przypadku woj. podlaskiego odnotowano w la-

tach 2012–2013 mniejsze zużycie ciężkiego oleju opałowego niż 15 tys. Mg/rok. W drugiej

grupie wyróżnić można pięć województw o masie zużywanego ciężkiego oleju poniżej

15 tys. Mg/rok: podkarpackie (347 tys. Mg/rok; 1%), lubelskie (627 tys. Mg/rok; 2%),

opolskie (314 tys. Mg/rok; 0,6%), warmińsko-mazurskie (27 tys. Mg/rok; 0,6%) i lubu-

skie (124 tys. Mg/rok; 2,6%). Jednakże w przypadku trzech województw tej grupy odno-

towano, w analizowanym okresie, większe zużycie ciężkiego oleju opałowego niż

15 tys. Mg/rok, tj. woj. lubelskie (24 tys. Mg w 2006 r., 27 tys. Mg w 2007 r.), woj. lubuskie

(24 tys. Mg w 2006 r.) i woj. podkarpackie (47 tys. Mg w 2009 r., 38 tys. Mg w 2010 r.).

Rys. 10. Wyniki zmian zużycia ciężkiego oleju opałowego w województwach,

przy wykorzystaniu poniżej 50 tys. Mg/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia ciężkiego oleju opałowego stwierdzono

w woj. świętokrzyskim (27,3%), a największy spadek w woj. lubuskim (–95,8%) – tabela 16.

Tabela 16 Okresowe tempo zmian zużycia ciężkiego oleju opałowego [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

tys. Mg % % tys. Mg % %

D 10 1,1 30,3 R 9 1,0 75,0

C 74 8,4 77,9 B 31 3,5 79,5

L 18 2,0 75,0 G 151 17,1 65,1

F 23 2,6 95,8 S 13 1,5 24,1

E 3 0,3 9,7 T 6 0,7 27,3

K 3 0,3 16,7 N 5 0,6 71,4

W 438 49,5 44,6 P 6 0,7 19,4

O 5 0,6 35,7 Z 89 10,1 67,9

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian masy zużywane-

go ciężkiego oleju opałowego (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzednie-

go – tab. 17) wynosiło odpowiednio dla województwa: podlas-kiego (wzrost o 400% w

2010 r.), lubuskiego (wzrost o 300% w 2011 r.), podkarpackiego (wzrost o 261,5% w

2009 r.), kujawsko-pomorskiego (wzrost o 126,3% w 2009 r.), opolskiego (wzrost o 125% w

2013 r.), małopolskiego (wzrost o 64,3% w 2010 r.), łódzkiego (wzrost o 57,7% w 2011 r.),

dolnośląskiego (wzrost o 56,5% w 2011 r.), świętokrzyskiego (wzrost o 52,9% w 2008 r.),

wielkopolskiego (wzrost o 20,8% w 2012 r.), śląskiego (spadek o 16,3% w 2013 r.), mazo-

wieckiego (spadek o 19,9% w 2013 r.), warmińsko-mazurskiego (spadek o 40% w 2012 r.),

zachodnio-pomorskiego (spadek o 52,3% w 2010 r.), pomorskiego (spadek o 57,6% w

2013 r.) i lubelskiego (spadek o 66,7% w 2008 r.).

Tabela 17 Roczne tempo zmian zużycia ciężkiego oleju opałowego [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 39,4 15,0 4,3 4,5 56,5 25,0 14,8

C 16,8 75,9 126,3 30,2 40,0 27,8 8,7

L 12,5 66,7 11,1 12,5 0,0 0,0 14,3

F 87,5 0,0 33,3 50,0 300,0 75,0 0,0

E 16,1 7,7 3,6 3,7 57,7 31,7 0,0

K 5,6 21,1 6,7 64,3 13,0 35,0 44,4

W 2,5 1,6 3,4 0,8 19,2 15,6 19,9

O 35,7 22,2 18,2 66,7 33,3 0,0 125,0

R 0,0 8,3 261,5 19,1 78,9 37,5 40,0

B 0,0 46,2 81,0 400,0 10,0 40,9 38,5

G 1,7 11,8 7,0 26,2 11,4 27,4 57,6

S 11,1 8,3 3,6 11,3 1,7 15,5 16,3

T 22,7 52,9 3,8 3,7 3,8 7,4 12,0

N 28,6 20,0 0,0 33,3 25,0 40,0 33,3

P 9,7 7,1 3,8 11,1 0,0 20,8 13,8

Z 0,8 2,3 17,3 52,3 16,9 0,0 28,8

4. ANALIZA WYNIKÓW ZUŻYCIA WYBRANYCH NOŚNIKÓW ENERGII

4.1. Ciepło

W latach 20062013 wykorzystano 3611,5 PJ ciepła, przy czym najwięcej zużyto go w woj.

mazowieckim (808,8 PJ; 22,4%), a najmniej w woj. świętokrzyskim (56,6 PJ; 1,6%) – tabe-

la 18.

Spośród województw wykorzystujących ponad 20 PJ/rok ciepła (rys. 11) można wyróżnić

trzy grupy. Do pierwszej grupy należy woj. mazowieckie zużywające największą ilość ciepła

w skali kraju (zakres zmian ilości w latach 20062013: 97,01104 PJ/rok; a udział w krajo-

wym zużyciu okresowym zgodnie z tab. 19: 0,6%). W drugiej grupie wyróżnić można cztery

województwa o ilości zużywanego ciepła z zakresu 3050 PJ/rok: śląskie

(41,2449,71 PJ/rok; 17,5%), kujawsko-pomorskie (39,7545,4 PJ/rok; 4,5%), pomorskie

(33,8138,27 PJ/rok; 7,5%) i małopolskie (30,936,82 PJ/rok; 14,6%). Do trzeciej grupy

należy pięć województw o ilości zużywanego ciepła z zakresu 2030 PJ/rok: wielkopolskie

(27,1230,39 PJ/rok; 3,4%), lubelskie (25,5728,56 PJ/rok; 7,6%), dolnośląskie (21,86

25,12 PJ/rok; 6,4%), łódzkie (20,1725,09 PJ/rok; 14,1%) i zachodniopomorskie

(17,8522,93 PJ/rok; 1%).

Tabela 18 Zużycie ogółem ciepła w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

PJ % PJ %

D 186,5 5,2 R 108,8 3,0

C 344,1 9,5 B 87,0 2,4

L 214,9 5,9 G 284,8 7,9

F 80,5 2,2 S 367,8 10,2

E 175,9 4,9 T 56,6 1,6

K 268,2 7,4 N 96,3 2,7

W 808,8 22,4 P 226,5 6,3

O 135,4 3,7 Z 169,6 4,7

Rys. 11. Wyniki zmian zużycia ciepła w województwach, w których wykorzystano ponad 20 PJ/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 20 PJ/rok ciepła (rys. 12) można wyróżnić

także trzy grupy. Do pierwszej grupy należy woj. opolskie zużywające 15,1717,35 PJ/rok

ciepła (1,9% zgodnie z tab. 19). W drugiej grupie wyróżnić można cztery województwa o

ilości zużywanego ciepła z zakresu 915 PJ/rok: podkarpackie (12,9314,37 PJ/rok; 4,3%),

warmińsko-mazurskie (11,4912,76 PJ/rok; 3,9%), podlaskie (10,1511,95 PJ/rok; 6,8%) i

lubuskie (9,4211,03 PJ/rok; 4%). Trzecią grupę stanowi woj. świętokrzyskie zużywające

6,627,57 PJ/rok ciepła (1,8% zgodnie z tab. 19).

Rys. 12. Wyniki zmian zużycia ciepła w województwach, w których wykorzystano poniżej 20 PJ/rok [11]

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia ciepła stwierdzono w woj. podlaskim

(15,8%), a największy spadek w woj. łódzkim (–13,4%) – tabela 19.

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian ilości zużywane-

go ciepła (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzedniego – tab. 20) wynosiło

odpowiednio dla województwa: zachodniopomorskiego (spadek o 19,6% w 2010 r.), śląskie-

go (wzrost o 12,8% w 2010 r.), opolskiego (wzrost o 12,4% w 2010 r.), święto-krzyskiego

(wzrost o 11,7% w 2010 r.), wielko-polskiego (wzrost o 11,4% w 2012 r.), dolnośląskiego

(wzrost o 11,1% w 2010 r.), podlaskiego i warmińsko-mazurskiego (wzrost o 11% w 2012 r.),

kujawsko-pomorskiego (wzrost o 8,9% w 2008 r.), pomorskiego (wzrost o 8,1% w 2012 r.),

lubelskiego (wzrost o 5,3% w 2012 r.), mazowieckiego (spadek o 6,2% w 2008 r.), małopol-

skiego (spadek o 7,7% w 2009 r.), podkarpackiego (spadek o 10% w 2011 r.), lubuskiego

(spadek o 12,7% w 2011 r.) i łódzkiego (spadek o 14,7% w 2008 r.).

Tabela 19 Okresowe tempo zmian zużycia ciepła [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

TJ % % TJ % %

D 1532 6,4 6,1 R 1028 4,3 7,2

C 1085 4,5 2,6 B 1631 6,8 15,8

L 1810 7,6 6,8 G 1789 7,5 5,0

F 945 4,0 8,9 S 4189 17,5 8,4

E 3374 14,1 13,4 T 440 1,8 6,3

K 3477 14,6 9,4 N 931 3,9 7,9

W 140 0,6 0,1 P 823 3,4 2,9

O 452 1,9 2,6 Z 229 1,0 1,0

Tabela 20 Roczne tempo zmian zużycia ciepła [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 7,3 6,1 0,3 11,1 9,3 9,9 2,8

C 5,9 8,9 3,4 8,6 3,9 2,3 3,0

L 1,3 3,0 0,1 3,9 1,7 5,3 0,4

F 8,9 2,8 6,5 10,0 12,7 7,5 6,4

E 4,0 14,7 1,1 9,1 9,0 8,3 0,6

K 2,6 6,7 7,7 7,3 5,1 5,4 0,5

W 0,5 6,2 0,7 2,3 0,9 4,7 0,1

O 1,6 1,4 9,9 12,4 0,4 0,9 3,9

R 2,6 3,0 0,2 7,4 10,0 4,9 2,9

B 1,6 5,2 0,6 6,0 7,2 11,0 3,1

G 2,9 1,7 0,1 7,6 2,7 8,1 2,7

S 4,7 1,2 11,9 12,8 7,0 9,5 3,9

T 5,7 2,1 0,4 11,7 9,2 9,1 0,6

N 0,6 0,1 1,2 1,3 5,1 11,0 0,9

P 4,1 1,0 0,0 7,7 6,6 11,4 3,2

Z 5,2 3,0 15,5 19,6 9,2 15,5 1,5

4.2. Energia elektryczna

W latach 20062013 wykorzystano 1116,1 TWh energii elektrycznej, przy czym najwięcej

zużyto jej w woj. śląskim (192,7 TWh; 17,3%), a najmniej w woj. podlaskim (20,9 TWh;

1,9%) – tabela 21.

Tabela 21 Zużycie ogółem energii elektrycznej w latach 2006-2013 [11]

Woj. Zw UZw

Woj. Zw UZw

TWh % TWh %

D 96,5 8,6 R 38,8 3,5

C 58,7 5,3 B 20,9 1,9

L 42,4 3,8 G 55,9 5,0

F 24,7 2,2 S 192,7 17,3

E 84,3 7,6 T 37,3 3,3

K 95,7 8,6 N 26,4 2,4

W 172,5 15,5 P 89,0 8,0

O 37,2 3,3 Z 43,0 3,9

Spośród województw wykorzystujących ponad 6 TWh/rok energii elektrycznej (rys. 13) moż-

na wyróżnić trzy grupy. Do pierwszej grupy należą dwa województwa o ilości zużytej energii

z zakresu 1926 TWh/rok: śląskie (zakres zmian ilości zużytej energii w latach 20062013:

21,525,82 TWh/rok; a udział w krajowym zużyciu okresowym zgodnie z tab. 22: 17,1%) i

mazowieckie (19,1222,97 TWh/rok; 18,4%). W drugiej grupie wyróżnić można cztery wo-

jewództwa o ilości zużytej energii z zakresu 913 TWh/rok: dolnośląskie

(10,7412,92 TWh/rok; 10,2%), małopolskie (10,9512,57 TWh/rok; 7,2%), wielkopolskie

(10,6212,01 TWh/rok; 3,2%) i łódzkie (9,0511,71 TWh/rok; 12,4%). Do trzeciej grupy

należą dwa województwa o ilości zużytej energii z zakresu 68 TWh/rok: kujawsko-

pomorskie (6,74 7,64 TWh/rok; 3,3%) i pomorskie (6,297,23 TWh/rok; 4,5%).

Rys. 13. Wyniki zmian zużycia energii elektrycznej w województwach,

przy wykorzystaniu ponad 6 TWh/rok [11]

Rys. 14. Wyniki zmian zużycia energii elektrycznej w województwach,

przy wykorzystaniu poniżej 6 TWh/rok [11]

Spośród województw wykorzystujących poniżej 6 TWh/rok energii elektrycznej (rys. 14)

można wyróżnić dwie grupy. Do pierwszej grupy należy pięć województw o ilości zużytej

energii z zakresu 46 TWh/rok: zachodniopomorskie (4,685,85 TWh/rok; 5,6%), lubelskie

(5,15,56 TWh/rok; 2,2%), podkarpackie (4,375,09 TWh/rok; 3,3%), świętokrzyskie

(4,255,02 TWh/rok; 1,6%) i opolskie (4,225,01 TWh/rok; 2,7%). W drugiej grupie wyróż-

nić można trzy województwa o ilości zużytej energii z zakresu 24 TWh/rok: warmińsko-

mazur-skie (2,813,52 TWh/rok; 3,4%), lubuskie (2,743,31 TWh/rok; 2,7%) i podlaskie

(2,282,79 TWh/rok; 2,3%).

Okresowe tempo zmian ilości zużywanej energii elektrycznej, ustalane w 2013 r. w porówna-

niu do 2006 r., we wszystkich województwach było dodatnie. Największy wzrost stwierdzono

w woj. łódzkim (28,6%), a najmniejszy w woj. wielkopol-skim (6,3%) – tabela 22.

Tabela 22 Okresowe tempo zmian zużycia energii elektrycznej [11]

Woj. ZWO UZWO TZWO

Woj. ZWO UZWO TZWO

tys. Mg % % tys. Mg % %

D 2135 10,2 19,9 R 694 3,3 15,9

C 691 3,3 10,3 B 478 2,3 21,0

L 460 2,2 9,0 G 944 4,5 15,0

F 571 2,7 20,9 S 3577 17,1 16,6

E 2593 12,4 28,6 T 341 1,6 8,0

K 1511 7,2 13,8 N 704 3,4 25,0

W 3854 18,4 20,2 P 669 3,2 6,3

O 565 2,7 13,4 Z 1164 5,6 24,9

Tabela 23 Roczne tempo zmian zużycia energii elektrycznej [11]

Woj. TZWR , %

2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

D 5,8 4,4 1,9 6,3 2,7 1,7 0,3

C 8,1 2,3 2,2 1,0 3,9 1,4 1,3

L 2,2 3,9 4,6 0,4 1,5 4,9 0,6

F 9,2 1,8 4,6 6,1 2,5 3,3 0,9

E 4,6 8,8 2,4 10,4 5,5 6,0 5,8

K 8,1 2,3 7,8 8,6 3,6 0,6 0,3

W 12,1 4,8 5,1 0,3 2,5 1,7 3,6

O 8,7 3,7 4,1 9,8 11,2 9,0 1,3

R 8,0 3,8 4,1 5,7 2,5 2,2 1,7

B 9,1 7,3 2,1 2,5 0,0 4,2 1,2

G 6,7 5,3 4,0 4,7 0,1 7,1 5,1

S 9,0 2,9 6,3 9,5 4,5 1,2 1,7

T 8,3 4,0 6,0 4,7 6,5 4,3 4,4

N 12,5 4,6 1,4 5,2 0,3 1,2 0,9

P 13,1 6,3 4,1 2,1 0,7 1,0 2,0

Z 6,6 8,1 7,4 7,2 9,1 0,1 0,1

We wszystkich grupach, w analizowanym okresie, największe tempo zmian ilości zużywanej

energii elektrycznej (ustalane w roku bieżącym w porównaniu do roku poprzedniego –

tab. 23) wynosiło odpowiednio dla województwa: wielkopolskiego (wzrost o 13,1% w

2007 r.), warmińsko-mazurskiego (wzrost o 12,5% w 2007 r.), mazowieckiego (wzrost o

12,1% w 2007 r.), łódzkiego (wzrost o 10,4% w 2010 r.), śląskiego (wzrost o 9,5% w

2010 r.), lubuskiego (wzrost o 9,2% w 2007 r.), zachodniopomorskiego (wzrost o 9,1% w

2011 r.), podlaskiego (wzrost o 9,1% w 2007 r.), małopolskiego (wzrost o 8,6% w 2010 r.),

święto-krzyskiego (wzrost o 8,3% w 2007 r.), kujawsko-pomorskiego (wzrost o 8,1% w

2007 r.), podkarpackiego (wzrost o 8% w 2007 r.), pomorskiego (wzrost o 7,1% w 2012 r.),

dolnośląskiego (wzrost o 6,3% w 2010 r.), lubelskiego (wzrost o 4,9% w 2012 r.) i opolskiego

(spadek o 11,2% w 2011 r.). We wszystkich województwach odnotowano wzrost ilości zuży-

tej energii elektrycznej w 2007 r. oraz jej spadek w 2009 r. w odniesieniu do roku poprzed-

niego.

5. PODSUMOWANIE

Przeprowadzona analiza wykorzystania wybranych paliw i nośników energii w kraju w latach

20062013 pozwoliła na sformułowanie spostrzeżeń końcowych.

Najwięcej węgla kamiennego i energii elektrycznej zużyto w woj. śląskim, zaś gazu i oleju

opałowego oraz ciepła w woj. mazowieckim.

Najmniej węgla kamiennego i lekkiego oleju opałowego zużyto w woj. lubuskim, gazu ziem-

nego i energii elektrycznej w woj. podlaskim, gazu ciekłego w woj. lubuskim i woj. pod-

karpackim, ciężkiego oleju opałowego w woj. lubuskim i woj. warmińsko-mazurskim, a cie-

pła w woj. świętokrzyskim.

Największy udział okresowego zużycia (UZWO) stwierdzono w przypadku: węgla kamienne-

go, gazu i lekkiego oleju opałowego w woj. mazowieckim, ciężkiego oleju opałowego w woj.

świętokrzyskim, ciepła w woj. lubelskim, a energii elektrycznej w woj. śląskim.

Najmniejszy udział okresowego zużycia (UZWO) stwierdzono w przypadku: węgla kamienne-

go w woj. małopolskim, gazu w woj. podkarpackim, lekkiego oleju opałowego i ciepła w woj.

śląskim, ciężkiego oleju opałowego w woj. mazowieckim, a energii elektrycznej w woj. świę-

tokrzyskim.

Największy wzrost okresowego tempa zmian zużycia (TZWO) stwierdzono w przypadku: wę-

gla kamiennego w woj. lubelskim, gazu w woj. pomorskim, lekkiego oleju opałowego w woj.

mazowieckim, ciężkiego oleju opałowego w woj. świętokrzyskim, ciepła w woj. podlaskim,

a energii elektrycznej w woj. łódzkim.

Największy spadek okresowego tempa zmian zużycia (TZWO) stwierdzono w przypadku: wę-

gla kamiennego i ciężkiego oleju opałowego w woj. lubuskim, gazu w woj. podkarpackim,

lekkiego oleju opałowego w woj. podlaskim, ciepła w woj. łódzkim oraz energii elektrycznej

w woj. wielkopolskim.

Największy wzrost rocznego tempa zmian zużycia (TZWR) stwierdzono w przypadku: węgla

kamiennego i lekkiego oleju opałowego w woj. łódzkim, gazu ziemnego w woj. pomorskim,

gazu ciekłego w woj. mazowieckim, ciężkiego oleju opałowego w woj. podlaskim, ciepła w

woj. zachodnio-pomorskim oraz energii elektrycznej w woj. wielkopolskim.

Największy spadek rocznego tempa zmian zużycia (TZWR) stwierdzono w przypadku: węgla

kamiennego w woj. łódzkim, gazu ziemnego i ciepła w woj. zachodniopomorskim, gazu cie-

kłego w woj. podkarpackim, oleju opałowego w woj. lubuskim oraz energii elektrycznej w

woj. opolskim.

LITERATURA

[1] ARE 2000: Metodologia sporządzania regionalnych bilansów paliw i energii dla wska-

zanych paliw i nośników energii. Agencja Rynku Energii, Warszawa 2000.

[2] ARE 2002: Weryfikacja procedur opartych na aktualnej sprawozdawczości statystycz-

nej oraz na administracyjnych źródłach danych z zakresu gospodarki paliwowo-

energetycznej do sporządzania regionalnych bilansów paliw i energii. Agencja Rynku

Energii, Warszawa 2002.

[3] Bednorz J.: Wpływ „Energy Road Map 2050” na rozwój społeczno-gospodarczy Polski.

Polityka Energetyczna 2013, T. 16, Z. 3, str. 115-128.

[4] Grudziński Z.: Konkurencyjność paliw w wytwarzaniu energii elektrycznej. Polityka

Energetyczna 2013, T. 16, Z. 4, str. 87-106.

[5] GUS 2006: Zasady metodyczne sprawozdawczości statystycznej z zakresu gospodarki

paliwami i energią oraz definicje stosownych pojęć. Zeszyty metodyczne i klasyfikacje,

Warszawa 2006.

[6] GUS 2007-2014: Zużycie paliw i nośników energii. Informacje i opracowania staty-

styczne, Warszawa.

[7] Kasztelewicz Z.: Doktryna energetyczna Polski na I połowę XXI wieku. Polityka Ener-

getyczna 2014, T. 17, Z. 3, str. 67-82.

[8] Krzykowski M.: Ochrona odbiorców wrażliwych energii elektrycznej i paliw gazowych

– uwarunkowania prawne. Polityka Energetyczna 2014, T. 17, Z. 3, str. 257-268.

[9] Malko J.: O bardzo doskonałej Unii Europejskiej. Polityka Energetyczna 2014, T. 17, Z.

1, str. 5-18.

[10] Malko J., Wilczyński A., Wojciechowski H.: Bezpieczeństwo energetyczne, dostępność

energii i zrównoważony rozwój a strategia unii energetycznej. Rynek Energii 2015, nr 2

(116), str. 10-17.

[11] Opracowanie własne sporządzone na podstawie danych GUS [6].

[12] Paska J., Surma T.: Polityka energetyczna Polski na tle polityki energetycznej Unii Eu-

ropejskiej. Polityka Energetyczna 2013, T. 16, Z. 4, str. 7-20.

[13] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i

oznaczania pojazdów, załącznik nr 7 (Dz. U. 2002, Nr 133 poz. 1123).

[14] Szurlej A., Kamiński J., Janusz P., Iwicki K., Mirowski T.: Rozwój energetyki gazowej

w Polsce a bezpieczeństwo energetyczne. Rynek Energii 2014, nr 6 (115), str. 33-38.

[15] Widerski R.: Liberalizacja rynku energii elektrycznej szansą na rozwój usług. Polityka

Energetyczna 2013, T. 16, Z. 1, str. 39-56.

THE RATE OF CHANGES IN CONSUMPTION OF SELECTED FUELS AND

ENERGY CARRIERS IN INDIVIDUAL VOIVODSHIPS

Key words: fuel consumption, hard coal, natural gas, liquid gas, fuel oil, heat, electricity

Summary. The rational and sustainable development of the country and its regions and provinces guarantees

sector of economy based on safe supplies of low-cost fuels and energy carriers. The long-term observation of the

rate of consumption of primary fuels and energy carriers is a tool for creating new or corrected the country's

energy policy plans. The national and provincial total consumption, the periodic and annual rate of changes con-

sumption of selected fuels and energy carriers in individual voivodships in the years 2006-2013 have been de-

termined in article. Hard coal, natural gas, liquid gas, light and heavy fuel oil, heat and electricity, which con-

sumption are presented in the regional structure of Poland, were analyzed on the basis of data by GUS.

Daniel Zbroński, dr inż., adiunkt, Instytut Maszyn Cieplnych, Wydział Inżynierii Mecha-

nicznej i Informatyki, Politechnika Częstochowska. Zainteresowania naukowe: przeróbka

kopalin użytecznych, gospodarka paliwowo-energetyczna, gospodarka odpadami komunal-

nymi, termiczna utylizacja paliw i odpadów. Członek Komisji Ochrony Środowiska i Gospo-

darki Odpadami PAN O/Katowice. e-mail: [email protected]