Tehnologija Prijevoza Kontejnera-skracena Verzija

8/12/2019 Tehnologija Prijevoza Kontejnera-skracena Verzija

1/97

Izradio i pripremio : Kap.Goran Belamaric, mag. ing.

Tehnologija prijevoza kontejnera (skraena verzija)

1

POMORSKI FAKULTET - SPLIT

TEHNOLOGIJA PRIJEVOZA KONTEJNERA

Skraena verzija za pripremu ispita za studente koji suredovito pratili predavanja i vjebe

Pripremio: Kap.Goran Belamari, mag.ing.

SPLIT, studeni 2011.


2/97



2

PODACI O KNJIZI:

UDK:

Kljune rijei: Kontejner, kontejnerizacija, kontejnerski brod,uvrivanje kontejnera, krcanje i slaganje,

optereenja

Znanstveno/struno podruje: Tehnike znanosti

Znanstveno/struno polje: Tehnologija prometa i transport

Institucija u kojoj je rad izraen:

Autori: Kap. Goran Belamari, Mag.ing.

Broj stranica: 134

Broj slika: 130

Broj tablica: 4

Broj koritenih bibliografskih jedinica: 26

Datum izdanja: 2011

Institucija u kojoj je rad pohranjen:


3/97



3

SADRAJSAETAK / ABSTRACT1. UVOD ...................................................................................................................................... 62. GENERACIJE TIPOVA TRGOVAKIH BRODOVA.......................................................... 7

3.

BRODOVI ZA PRIJEVOZ KONTEJNERA ........................................................................... 93.1.Tehnoloke karakteristike kontejnerskog broda.................................................................. 9

3.2.Suez-Max Ultra Large Container Ships (ULCS) .............................................................. 11

3.3.Post-Suez-Max .................................................................................................................. 123.4.Post-Malacca-Max ............................................................................................................ 123.5.Vrste kontejnerskih brodova ............................................................................................. 14

3.5.1. Kontejnerski brodovi bez grotala .......................................................................... 143.5.2. Kontejnerski brod za prijevoz kontejnera sa hlaenim teretom............................ 143.5.3. Kontejnerski putniki brod.................................................................................... 143.5.4. Feederkontejnerski brod ....................................................................................... 153.5.5. RO-RO brodovi i brodovi trajekti ......................................................................... 15

3.5.6. Trgovaki brodovi sa izokrenutim pramcem - X-Bow .......................................... 16

3.5.7. Nosai teglenica..................................................................................................... 173.5.8. LASH brodovi (engl.Lighters Aboard Ship) ........................................................ 173.5.9. SEABEE brodovi ................................................................................................... 17

3.5.10.BACAT brodovi .................................................................................................... 17BACAT (engl. Barge Abroad CATamaran). .................... Error! Bookmark not defined.

3.5.11.CAPRICORN SUSTAV ........................................................................................ 173.5.12.CONDOCK brodovi .............................................................................................. 17

4. DIMENZIJE I VELIINA KONTEJNERA.......................................................................... 184.1.Definicija i dimenzije kontejnera ...................................................................................... 184.2.Obiljeja obalnih dizalica o opreme za rukovanje kontejnera na obali ............................. 19

5.

TIPOVI KONTEJNERA ........................................................................................................ 22

5.1.Opi pregled i opis kontejnera.......................................................................................... 225.2. IMO norme i norme klasifikacijskih drutava................................................................... 285.3. ISO norme za nosivosti i slaganje kontejnera ................................................................... 28

5.4.Pregledi i testiranje kontejnera .......................................................................................... 29

6. IDENTIFIKACIJSKI STANDARD KONTEJNERA .......................................................... 306.1.Oznaavanje kontejnera u koji se prenosi opasan teret..... Error! Bookmark not defined.6.2.Pravilno itanje oznaka kontejnera prema ISO kodeksu................................................... 306.3. Izraun kontrolne znamenke (engl. Check Digit) [23] ...................................................... 31

7. OZNAAVINJE KONTEJNERA PREMA POZICIJI NA BRODU.................................... 34

7.1.

Sustav IBAYROWTIER - 6 brojeva .................................................................... 35

7.2.Sustav IIBAY - TIER - ROW - 4 broja [8] .................................................................. 347.3.Sustav IIIBAY - TIER - ROW - 4 broja [8] ................................................................. 34

8. SUSTAVI UVRIVANJA I SLAGANJA KONTEJNERA NA BRODU....................... 428.1.Pravila za uvrivanje kontejnera na brodu..................................................................... 428.2.Oprema za uvrivanje kontejnera .................................................................................. 428.3.Pregled prenosive i fiksne opreme za uvrivanje kontejnera na palubi [1], [14], [15] .. 43

9. UVRENJE KONTEJNERA ........................................................................................... 479.1.Uvrivanje kontejnera na polukontejnerskom brodu..................................................... 47

9.1.1. Osiguranje tereta u skladitu i na palubi blokiranjem tereta i stabilizacijom ........ 489.2.Uvrivanje kontejnera na potpuno kontejnerskom brodu.............................................. 51

9.2.1. Ukrcaj i uvrivanje kontejnera u skladitu......................................................... 519.2.2. Osiguravanje u vertikalnim elijama tj. vodilicama u brodskim skladitima........ 52

9.2.3. Povezivanje, uvrenje i osiguranje kontejnera na otvorenoj palubi ili na poklopcima skladita52


4/97



4

9.3.Naela slaganja i osiguranja kontejnera na palubi i ispod palube kontejnerskog broda [19]....... 629.3.1. Tipini raspored slaganja i osiguranja kontejnera na palubi kontejnerskog broda629.3.2. Tipini raspored slaganja i osiguranja kontejnera ispod palube kontejnerskog broda..... 65

9.4.Razlike izmeu polukontejnerskih i potpunokontejnerskih brodova................................ 679.5.Zahtjevi opreme za uvrivanje [11] ............................................................................... 67

9.6.Pregledi i odravanje opreme ............................................................................................ 6710. SILE I NAPREZANJA KOJE NASTAJU TIJEKOM POMORSKOG PRIJEVOZA .......... 70

10.1. Statika mehanika naprezanja i sile u pomorskom transportu...................................... 7110.2. Dinamika mehanika naprezanja i sile upomorskom transportu .................................. 7210.3. Mehanika naprezanja i sile u pomorskom prijevozu..................................................... 7310.4. Gibanja broda (engl. Ship Motions) na valovima [1] ...................................................... 73

10.5. Sile na opremi za uvrivanje kontejnera (engl. Container Lashing Forces) [4], [5], [6]...... 7810.5.1.Statike i dinamike sile na kontejnerima i opremi za uvrivanje s aspekt

brodskih gibanja (engl. Ships Motion) ................................................................. 78

10.5.2.Sile koje djeluju na kontejnere sloene u skladitu ili na palubi kontejnerskog broda.... 7810.6. Tipovi greaka kod uvrivanja [16] ............................................................................. 79

10.6.1.Ruski / Mijeani sustav slaganja (engl. Russian / Mixed Stowage System) ......... 80

10.6.2.Izraun vertikalnog optereenja po stupcu kod mjeovitog slaganja [18] ............. 8010.6.3.Primjena kompjuterskih programa ........................................................................ 81

10.7. tete na brodu, kontejnetima i opremi............................................................................ 8311. KREIRANJE PLANA SLAGANJA I UVRIVANJA KONTEJNERA (BAY PLAN) .... 86

11.1. Teki kontejneri ukrcani iznad lakih kontejnera............................................................. 8611.1.1.Kako se odnositi s grekama loeg slaganja kontejnera na brodu ......................... 8611.1.2.Kako se problem loeg slaganja kontejnera na brod esto otkriva........................ 87

12. VJETINA UPRAVLJANJA KONTEJNERSKIM BRODOOM U NEVREMENU........... 8813.NEDOSTACI KONTEJNERIZACIJE .................................................................................. 8914. POZICIONIRANJE I RE-POZICIONIRANJE PRAZNIH KONTEJNERAError! Bookmark not defin

14.1.Prognoza kontejnerskog prometa .................................... Error! Bookmark not defined.

14.2. Balansiranje prometa ...................................................... Error! Bookmark not defined.

14.3. Triangulacija ................................................................... Error! Bookmark not defined.14.4. Kontrola kontejnera ........................................................ Error! Bookmark not defined.

14.5. Komunikacije .................................................................. Error! Bookmark not defined.

15. ZAKLJUAK........................................................................ Error! Bookmark not defined.16. LITERATURA ....................................................................................................................... 90

17. POPIS SLIKA ........................................................................................................................ 9118. POPIS TABLICA................................................................................................................... 94

19. PRILOZI ................................................................................................................................ 95


5/97



5

SAETAK:

Kljune rijei: Kontejner, kontejnerizacija, kontejnerski brod, uvrivanje kontejnera, krcanje i

slaganje, optereenja

ABSTRACT:

Key words: Container, Conteinerisation, Contaiber Ship, Container Lashing, Loading and

Stowing, Stacking


6/97



6

1. UVOD


7/97



7

2. GENERACIJE TIPOVA TRGOVAKIH BRODOVA

Prijevoz robe kontejnerima je dogaaj koji je obiljeio pomorstvo dvadesetog stoljea.Omoguio je jednostavnije i bre rukovanje teretom i prijevoz tereta od vrata do vrata (engl.

Door to Door Service). Danas se priblizno 85-90% tereta prevozi u kontejnerima ukrcanim na

kontejnerske brodove, a priblino 26% tih kontejnera potjee iz Kine. Od 2005. godine, 18milijuna kontejnera je napravilo preko 200 milijuna putovanja godinje. Konstruiraju se brodovikoji mogu prevoziti preko 14000 TEU-a brodograevni inenjeri ve rade na projektima brodovaza prijevoz kontejnera od 18000 TEU. Predvia se da e kontejnerski brodovi u bliskoj

budunosti biti dugi do 450m i iroki do 60m , te da e im ak i Prolaz Malacca biti ogranienje.Predvia se i da e ovakav uzlet kontejnerizacije dovesti do velikog poveanja svjetske flote.

Nadopuna Meunarodne konvencije SOLAS iz 1974., Poglavlje 6 (Prijevoz tereta), Odredba5, zahtijeva da se od 1. srpnja 1996, jedinice tereta, ukljuujui i kontejnere, krcaju, slau i

uvruju za vrijeme putovanja prema Priruniku za uvrivanje tereta odobrenog odkompanije. Prirunik mora biti napisan po standardima prema smjernicama koje je razvilaMeunarodna pomorska organizacija (IMO).

Tablica 1. Podjela brodova prema metodi rukovanja sa teretom

Lo/Lo (Lift-on/Lift-off) znai podigni/spusti teret kod ukrcaja/iskrcaja koristei opremu /dizalice na brodu, obali ili plutajue dizalice. To je tradicionalni nain rukovanja i koristiti gaveina brodova diljem svijeta.

Ro/Ro (Roll-on/Roll-off) ili otkotrljaj/dokotrljaj, to znai da je teret premjeten na i izvanbroda na kotaima. To se postie na razliite naine. Ukrcajem kamiona vlastitim pogonom,kada voza putuje sa vozilomi dalje nakon iskrcaja nastavlja prijevoz tereta vlastitim pogonom.To u svakom sluajupredstavlja prijevoz tereta od vrata do vrata.

Sto/Ro (Stow/Roll)znai dokotrljaj i smjestiti teret na brod. U tom sluajuteret se dokotrlja iliotkotrlja sa broda koristei jednu od gore navedenih metoda, ali se slae na brodkonvencionalnim / standardnim metodama uz pomo viliara. Ova metoda se ne koristi ukontejnerskom prometu.

Flo/Flo (Float-on/Float-off) znai doplovi otplovi. Plutajui tereti ili tereti ukrcani naplovnom objektu koji ulazi u zato predvieni Dok, poluuronjeni trup broda ili se teret dovozipod brodsku dizalicu kojom se podie nabrod i slae ubrodsko skladite.


8/97



8

Truck to Truck ili kamion - kamion metoda kada je teret postavljen na konvejer (beskonanutraku), viliar, brodski teretno dizalo (On-board lift) gdje se teret podie / sputa naodgovarajuu razinu optereenja. Iskrcaj se odvija obrnutim redoslijedom. Ova metoda nije

pogodna za kontejnerski prijevoz.

Lift & Rollmetoda kada se teret se podiena brodu sa ugraenomukrcajnom opremom iliteretnom platformom, a zatim otkotrlja na svoje ukrcajno mjesto. Ova metoda se koristi po

mogunosti s posebnim tipom teglenica, a takoer je pogodna za kontejnerski promet ako sukontejneri prethodno ukrcani na ili ubare.

WCO/WCO (Walk-on/Walk-off) je u stvari najeemetoda za ukrcaj/iskrcaj i prijevoz ivestoku. ivotinja hoda na/i izvan broda ili u kontejnere. Isti princip vrijedi za sve putnike

brodove.


9/97



9

3. BRODOVI ZA PRIJEVOZ KONTEJNERA

3.1. Tehnoloke karakteristike kontejnerskog broda

Kontejnerski brodovi su teretni brodovi koji prijevoze teret kao kontejnere ili kontejnere na

prikolicama tehnikom koja se naziva kontejnerizacija. Tereti koji su preveliki za prijevozkontejnerima, prevoze se u otvorenim kontejnerima platformama, (engl. platforms, flat racks).

Takoerpostoje kontejnerski brodovi tzv. RO-RO (engl. roll-on, roll-off) koji koriste brodskurampu za ukrcaj i iskrcaj. Koriste se na kraim putovanjima jer je njihov kapacitet mnogo manjiod kontejnerskih brodova.

Zbog svoje fleksibilnosti, brzine plovidbe, ukrcaja i iskrcaja tereta, mnogo se koriste na

kontejnerskom tritu.Kontejnerski brodovi su napravljeni tako da ne ostavljaju mnogo izgubljenog prostora (engl.

Open Space). Kapacitet im se mjeri u TEU (engl. Twenty-foot Equivalent Units). To je broj, tj.

mjera 20-stopnih kontejnera koji taj brod moe prevesti.Meutim, danas je uestao i prijevoz 40-stopnih kontejnera pa se stoga taj broj moeizraziti i uFEU-ima (engl. Forty foot Equivalent Units). Na tetu tereta kojeg nosi, veliki kontejnerski

brodovi obino nemaju vlastite dizalice ve operacije ukrcaja/iskrcaja obavljaju na terminalimaposebno opremljenim za takve operacije. S druge strane, kontejnerski manji brodovi do 2900

TEUsu obinoopremljeni sa vlastitim dizalicama i nazivaju sefeederkontejnerskim brodovima.Oni prikupljaju teret iz manjih luka za vee kontejnerske terminale ili ih iz njih raznose.Svi kontejnerski brodovi su otvorene konstrukcije i moraju tako biti napravljeni da sa svojom

strukturom omogue slobodan ukrcaj/iskrcaj kontejnera sa dizalicama tzv. Top Spreader i sl..Kako bi se dobila skladita bez prepreka i pravokutnog oblika ovi brodovi se obino konstruirajusa dvije oplate - dva trupa, (engl. Double Hull System).

Skladite ili njegov dio koji je neprikladan za prijevoz kontejnera, obinoje izvuen iz skladita i

iskoritenza tank tako da kontejnerski brod nema duplih paluba.Kontejnerski brod je napravljen tako da nosi kontejnere i za to je opremljen.Posebna panja pridaje se hidrodinamikim znaajkama kontejnerskih brodova budui da sunapravljeni tako dapostiuveliku ekonominu brzinu.Palube koje su smjetene visoko, a nose teak teret, mogu smanjiti vrijednost poluge ispravljanja

broda pa su stoga tankovi na ovakvim brodovima neophodni.

Veliki balastni tankovi i mone crpke su veoma bitne za trimovanje broda i sprjeavanjeHogging-a i Sagging-abroda. Stoga brodograditelji nastoje izabrati optimum pri graenjuduine, irine, gaza i drugih dimenzija. Nosivost i kapacitet skladita mogu biti izraeni umetrikim tonama i kubinim metrima, ali je eedefiniranje nosivosti u TEU-ima i FEU-ima.[1], [21]

Tipovi kontejnerskih brodova u skladu sa njihovim kapacitetom u TEU-sima i dimenzijama

trupa mogu se kategorizirati:

Tip veliina u TEU-simaPrva generacija Small Feeder ispod 1000 TEU

Druga generacija Feeder / Feeder-max do 1000 - 2500 TEU

Trea generacija Panamax do 2500 - 4000 TEUetvrta generacija Post-Panamax od 4000 - 5000 TEUPeta generacija Post-Panamax Plus od 5000 - 8000 TEU

estageneracija

Suez-Max Ultra Large Container Ships (ULCS) od 8000 - 14000 TEUPost-Suez-Max & Post-Malacca-Max od 14000 - 18000 TEU


10/97



10

Generacije kontejnerskih brodovahttp://www.google.hr/search?q=maersk+line+container+18000+teu&start=10&hl=en&sa=N&qscrl=1&nord=1&rlz

=1T4RNRN_enHR418HR418&prmd=imvns&tbm=isch&tbo=u&source=univ&ei=Y7v3TsfVPIPn-gbX94XAAQ&ved=0CGsQsAQ4Cg&biw=1280&bih=631

Slika 1. Prva generacija kontejnerskog brodaSmall Feeder- ispod 1000 TEUIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Slika 2. Trea generacija kontejnerskog brodaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011[1]


11/97



11

Slika 3. etvrta generacija kontejnerskogbroadIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Slika 4. Peta generacija kontejnerskih brodova.Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

3.2. Suez-Max Ultra Large Container Ships (ULCS)

Suez Canal je oko 163 km dug i s maksimalnom irinom izmeu plutaa 80-135 m. Dubinakanala oko 19,5/20,0 m, a namjera je kanal u narednih pet godina produbiti / proiriti da bi bio umogunosti prihvatiti najvee kontejnerske brodove. Trenutno najvei dozvoljeni gaz broda za

prolaz kanalom je 53 ft (stope) / 16,154 m. Kanal nema visinske razlike i lokova. Najvei dio

kanala je sa jednosmjernim prometom i nekoliko toaka proirenjaza mimoilaenje.Ultra Large Container Ships(ULCS) kapaciteta 14,000 TEU sa max irinom od 50 m / 57

m, i odgovarajuim max gazom od16.4 m / 14.4 m, trenutno mogu prihvatiti brodove Suezmaxveliine.Za budue vrlo velike kontejnerske brodove (Ultra Large Container Ships - ULCS) zahtjevasnagu pogonskog stroja od oko 100 MW/136,000 BHP. Sadanji ULCS grade se sa jednim

propelerom, dok se ve razmatra izgradnja ovakvih brodova sa dva pogonska stroja i dvapropelera. Studije su pokazale, uzimajui u obzir zadravanje broda u luci, da binajekonominije bilo da ULCS iznad 10000 TEU trebali ploviti sa ekonomskom brzinom od 25vora, te zahtijevaju dva pogonska stroja.

Prorauni pokazuju da bi kontejnerski brodovi veliine 18,000 TEU imali duinu prekosvega (LOA) 470 m, uz uvjet da e se problemi sa optereenjem trupa uspjeno rijeiti. Ovo biomoguilo smanjenje max gaza broda i omoguilo veem broju luka da su u mogunosti

prihvatiti rukovanje sa ovako velikim kontejnerskim brodovima.

U rujnu 2005 Germanischer Lloyd i Korean yard Hyundai Heavy Industries (HHI)predstavili su nacrt kontejnerskog broda klase 13,000 TEU, dva glavna pogonska stroja 45,000

kW svaki, i dva propelera, brzina 25,5 v.Brod je 382m dug i 54.2m irok sa max gazom od13.5 m. Kapacitet kontejnera ispod palube 6,230 TEU, posloenih u 10 visina i 19 redova poirini, dok se na palubu moe ukrcati 7,210 TEU sloenih do max 8 visina, i 21 red po irini.Brod karakterizira konfiguracija sa dva pogonska stroja, i odvojeno nadgrae sa zapovjednimmostom i prostorom strojarnice. [1], [22]


12/97



12

Slika 5. M/V MSC Danit, 14000 TEU kontejnerski brod (LOA/365,5m, B/51,2m, gaz/16,0m)Izvor: Belamari, G.: Privatna zbirka fotografija autora G.Belamari, 1995-2006

3.3. Post-Suez-Max

Naznake razvoja kontejnerskih brodova kazuju da bi u narednih 5 godina Post-Suez-max

(ULCS) biti vei od 18,000 TEU sa irinom od 60 metara i maksimalnim gazom broda od 21m.Ova veliina brodova biti e klasificirana kao post-Suezmax brodovi, je popreni presjek broda

jako velik za sadanje dimenzije Suez Canal-a. Smatra se da e prijevozna cijena po jedinicikontejnera za ovako velike brodovebiti oko 30% nia nego kod tipinih kontejnerskih brodovakapaciteta 5,000-6,000 TEU.

3.4. Post-Malacca-Max

injenica je da bi Malacca-max kontejnerski brodovi imali maksimalno dozvoljeni gaz od 21 mza plovidbu kroz Malacca Strait.

Sa planiranim proirenjem irine i dubine Suez Canal-a u narednih deset godina, kontejnerskibrodovi kapaciteta 18,000 TEU takoer e moi prolaziti Suez Canal-om. S druge strane , buduikontejnerski brodovi sa gazom od 21 m zahtijevati e od luka u koje bi trebali uplovljavati

njihovo produbljenje. Danas su samo luke Singapore i Rotterdam dovoljno duboke da bi mogliprimiti ovakve brodove.[22]

.

Slika 6. Suez-Max Ultra Large Container Ships (ULCS)Izvor: http://www.globalsecurity.org/military/systems/ship/container-types.htm[22]
http://www.globalsecurity.org/military/systems/ship/container-types.htmhttp://www.globalsecurity.org/military/systems/ship/container-types.htm


13/97



13

Maersk Line oekujepoveanje trgovina na liniji izmeu Azije i Europu za 5-8%godinje tijekom 2011-2015. Stoga je Maersk Line potpisao ugovor s Koreja DaewooShipbuilding & Marine Engineering Co, Ltd za izgradnju nove "Triple-Eklase kontejnerskih

brodova. Prvih 10 brodova biti e isporueni u periodu 2013 i 2014, a drugi 10 plovila su narasporedu za isporuku u 2014 i 2015.

Nova klasa brodova nazvana ja "Triple-E 'klasa za zadovoljavanje tri glavne svrhe ekonomske uinkovitosti, energetske uinkovitosti i ekolokihpoboljanja.Triple E biti e 400 metara dug, 59 metara iroki 73 m visok, 14.5 metara gaz broda,

165000 mt nosivosti (engl. Deadweight), 600 TEU Reefer container, 23 v max. brzina.Njegovih 18.000 TEU kapaciteta je 16 posto vei (2.500 kontejnera) od danas je najveegkontejnerskog broad 15,550TEU Emma Maersk. Triple-E e proizvoditi20 posto manje CO2

po kontejneru u odnosu na Emma Maersk i 50 posto manje od prosjeka industrije Azije i Europe.

Osim toga, troiti eoko 35 posto manje goriva po kontejneru nego brodovi kapaciteta 13.100TEU koji su isporuenidrugim linijskim kontejnerskim prijevoznicima u prethodnim godinama,a koji takoer operiraju na liniji Azija-Europa.

Triple-E brod je znaajan korak premarjeavanjuekolokih izazovapovezanih s prijevoz

robe diljem svijeta. Svaki brod e kotati 190 milijuna dolara. Osim veliine, koji pruaneizmjerno superiorniju veliinu u odnosu na druga plovila (vie tereta znai manje CO2 pokontejneru), uinkovitostTriple-E dolazi i sa svojim inovativnim dizajnom.Dva sporohodna stroja (Slow Running Engines - Ultra-Long Stroke)pokreu dva velika

propelera, a kombinacija se naziva Twin Skeg. Razlog za koritenjeove kombinacije proizlazeiz Maersk Line studije koje su pokazale da pomou dva sporohodna motora koji pokreu dva

propelera rezultira u utedi energijeod daljnjih 4 posto u odnosu dizajn sa jednim motorom /propelerom.

Posebno optimiziranje trupa i pramanog oblika omoguava postizanje maksimalnebrzine od 23 vora, u usporedbi sa Emma Maersk ija je max. brzina 25 vora.Ova mala razlikau maksimalnoj brzi smanjuje izlaznu snagu stroja za 19 posto, to omoguuje manje okretajamotora i daleko ekonominiju (manju) potronju goriva.Za smanjenje utjecaja na okoli brodova izvan njihovog ivotnog ciklusa, Maersk Line je

postavio nove standarde za plovila u odnosu na njihov nainrecikliranja. Svi materijali koriteniza izgradnju Triple-E klase biti e dokumentirani i mapirani u brodu kao Cradle-to-CradlePassport. To znai da kada se brod poalje u rezalite, ovaj dokument e osigurati da se svimaterijali mogu ponovno upotrijebiti, reciklirati ili odlagati na najsigurniji i najuinkovitijinain.

Triple-e Maersk worlds largest ship


14/97



14

3.5. Vrste kontejnerskih brodova

3.5.1. Kontejnerski brodovi bez grotala

Slika 7. Kontejnerski brodovi bez grotalaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

3.5.2. Kontejnerski brod za prijevoz kontejnera sa hlaenimteretom

Slika 8. Kontejnerski brod za prijevoz kontejnera sa hlaenim teretomIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

3.5.3. Kontejnerski putniki brod

Slika 9. Kontejnerski putniki brod (engl. Container passenger vessel)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]


15/97



15

3.5.4. Feederkontejnerski brod

Slika 10. Feeder brodIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

3.5.5. RO-RO brodovi i brodovi trajekti

Slika 11. Kontejner-ro/ro brodIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Slika 12. Trajekt sa pramanom i krmenom rampom / vratimaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]


16/97



16

Slika 13. Ro-Ro/Lo-Lo brodIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

3.5.6. Trgovaki brodovi sa izokrenutim pramcem - X-Bow

Slika 14. Koncept X-Bow brodaIzvor:http://www.marinelog.com/DOCS/NEWSMMVII/2007jun00124.html,MARINELOG, June 12, 2007 [17], [20]

Koncept X-Bow broda je novi dizajn sa izokrenutim oblikom pramca, prvi put je porinut 2005.

god.

Prednosti X-BOW su:

Poveavabrzinu (engl. Transit Speed) u uvjetima loeg vremena Smanjuje potroka goriva (engl. Fuel Consumption) kod mora u pramac (engl. Head

Seas) i mora u krmu (engl.FollowingSeas)

Smanjuje potroka goriva kod plovidbe broda u balastu, te poboljava ravnomjernuraspodjelu optereenosti praznog broda

Smanjuje Slammingi rizik oteenja broda Smanjuje ubrzanja kod posrtanja (engl. Pitch) i podizanja-sputanja (engl. Heave), i

poboljava zatitu teretnog prostora ime smanjuje rizik od gubitka ili oteenja tereta Poveavakorisnu nosivost i kapacitet

X-BOW sistem brodova male i srednje veliine su predvieni za regionalni servis (engl.

Trades) gdje se najbolje mogu kapitalizirati prednosti izvedbe X-Bow. Kompanije trenutnoispitiuju i razvijaju budue Container Feeder brodove, Ro-Ro brodove, kao i razliiteGeneral Cargo brodove.[17], [20]
http://www.marinelog.com/DOCS/NEWSMMVII/2007jun00124.htmlhttp://www.marinelog.com/DOCS/NEWSMMVII/2007jun00124.htmlhttp://www.marinelog.com/DOCS/NEWSMMVII/2007jun00124.htmlhttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=24711&kwrd=fuel-consumptionhttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=24711&kwrd=fuel-consumptionhttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=7504&kwrd=followinghttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=7504&kwrd=followinghttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=7504&kwrd=followinghttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=38508&kwrd=container-feeder-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=38508&kwrd=container-feeder-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=18183&kwrd=ro-ro-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=8014&kwrd=general-cargo-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=8014&kwrd=general-cargo-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=8014&kwrd=general-cargo-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=8014&kwrd=general-cargo-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=8014&kwrd=general-cargo-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=18183&kwrd=ro-ro-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=38508&kwrd=container-feeder-vesselshttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=7504&kwrd=followinghttp://www.marinetalk.com/article/kwref.asp?linkto=24711&kwrd=fuel-consumptionhttp://www.marinelog.com/DOCS/NEWSMMVII/2007jun00124.html


17/97



17

3.5.7. Nosai teglenica

3.5.8. LASH brodovi (engl.Lighters Aboard Ship)

3.5.9. SEABEE brodovi

3.5.10.BACAT brodovi

3.5.11.CAPRICORN SUSTAV

3.5.12.CONDOCK brodovi


18/97



18

4. DIMENZIJE I VELIINA KONTEJNERA

4.1. Definicija i dimenzije kontejnera

Kontejner je sredstvo za prijevoz tereta i njegovo okrupnjavanje. Sa stajalita pomorskogprijevoza, kontejner je tehniko sredstvo koje povezuje robu (teret) i brod u lanac u kojem

kontejner preuzima funkciju teretnog prostora u brodu.

Postoje razne definicije kontejnera, ali je ope prihvaena definicija Meunarodne organizacijeza standardizaciju (ISO1) kontejner je pravokutnog oblika, otporan na vremenske prilike,

namijenjen prijevozu i slaganju tereta na nain da sadraj bude zatvoren i tako zatien odoteenja i nedostataka, odvojen od prijevoznog sredstva, a njime se rukuje kao jednom

jedinicom i prevozi bez pretovarivanja sadraja. Kontejnerom se postize sigurnost prijevozatereta od mjesta punjenja do krajnjeg odredita. Zbog toga mora biti izraentako da:Kontejner je transportna kutija pravokutnog presjeka i obiljejima:

a) trajnog je oblika,pa prema tome dovoljno vrsti otporan za visetruku uporabu, ato setie njegove donje strane, ona treba izdrati uporabu viljukara prilikom rukovanjakontejnerom;

b) konstruiran je tako da omoguava prijevoz robe s jednim ili vie transportnih sredstava bezprekrcaja svog sadraja;

c) opremljen je ureajima za lako i brzo rukovanje, i da bude nepropustan;d) lako se puni isprazni, i da omoguava u unutarnjosti vezivanje (osiguranje) tereta;e) mora biti izraen sa zapreminom od najmanje 1m(35.3 foot)f) izraen u svrhu ukrcaja velikih koliina tereta u jednu radnu jedinicu nosivosti do 40mt.

Budui da je vijek kontejnera mnogo vei od jednog putovanja, on nipoto nije ambalaa.Najvie koritenih pet standardnih duljina - tipova/veliina kontejnera u meunarodnomprijevozu su:

20-stopni 1CC (20-ft / 6.1 m), 40-stopni 1AA (40-ft / 12.2 m), 45-stopni (45-ft / 13.7 m), 48-stopni (48-ft / 14.6 m), 53-stopni (53-ft / 16.2 m).

Kao najvaniji i u praksi najvie upotrebljavan tip pokazao se1CC &. 1AA. Ostale veliine su10-stopni, koriste se preteno u Evropi i u vojne namjene.Kina je najvei proizvoakontejnera.

Neki kontejneri manje visine od 8-stopa koriste se u Triple-Stack (tri visine) prijevozuautomobila. Ovakvi kontejneri mogu biti Triple-Stacked na vagonima za eljeznikiprijevozautomobila ili Double-Stacked (dvije visine) na cestovnim prijevoznim ureajima.

Dimenzije kontejnera odreena su standardom DIN/ISO 668 ili DIN 15190, Part 1, iizraene su u metrikom sustavi mjernih jedinica ili Engleskom sustavu mjernih jedinica.Standardni kontejneri prema standardima ISO grade se u dvije serije:

- Serija 1 ( A - F );

- Serija 2 ( A - C ).

Kontejneri sa oznakama A, B, C, D, itd. su 8 stopa visoki. Ako su kontejneri 8'-6" visine slova

su duplirana AA, BB, CC, itd., kao prema primjeru u tablici.

1International Standard Organisation


19/97



19

Tablica 2. Standardna veliina za kontejnere ISO Serije 1

Tipkontejnera

Duina(mm)

Duina(stope)

irina

(mm)

irina

(stope)

Visina

(mm)

Visina(stope)

Max. Teinas teretom

(kg)

1 AAA 2896 9' 6 30480

1 AA12192 40' 2438 8' 2591 8' 6 30480

1 A 2438 8' 0

1 AX


20/97



20

Slika 15. Boni & eoni viliar za prekrcaj kontejnerai slaganju kontejneraIzvor: http://www.kranunion.de/fileadmin/Downloads/Kocks/brochures

Slika 16. Portalni prijenosnik malog raspona (engl. Straddle Carrier)Izvor: http://www.google.hr/search?sourceid=navclient&ie= =straddle+carrier

Veliina dohvata kontejnerske dizalice (engl. Gantry Crane) prema moru u suvremenim jeuvjetima osnovno mjerilo dimenzija odnosno veliine kontejnerskih dizalica, to jest tehnikaobiljeja koja determiniraju rad obalne kontejnerske dizalice prema kojem se razlikuju sljedeitipovi dizalica:

- Panamax - veliina dohvata ispod 44 m od obalne tranice- Standard Post Panamax - dohvat od 44 do 48 m

- Extra (Super) Post-Panamax - dohvat vei od 48-60 m.


21/97



21

Slika 17. BOXER 6000 Obalna Gentry kontejnerska dizalica (engl. Shore Gantry Container Crane)Izvor: http://www.kranunion.de/fileadmin/Downloads/Kocks/brochures/BOXER_E.pdf

Prilikom kvantificiranja uinka obalnih kontejnerskih dizalica potrebno je uzeti u obzir

stvarne prekrcajne uinke, a to se postie ako se uzme ukupan godinji kontejnerski promet naterminalu. Za izraunavanje uinka dizalica potrebno je uzeti u razmatranje jo dva bitnaelementa a to su: prosjeno vrijeme rada dizalica (na tjedan) i odnos izmeu 20 i 40 -stopnihkontejnera u ukupnom prometu kontejnera za pojedinu luku. Kako se kod kontejnerskih

terminala promet izraava u TEU-ima, i uinak bi trebalo raunati stavljajui u odnos ukupanbroj TEU-a, i vrijeme trajanja ciklusa. Uinak Q bi se tako mogao izraziti kao produkt brojaciklusa na sat i koeficijenta k koji predstavlja TEU za odreeni tip kontejnera.

Q = nck (TEU/h)

Vrijednosti su koeficijenta kza pojedine veliine kontejnera sljedee:

20 FT 1.00 TEU 43 FT 2.15 TEU24 FT 1.20 TEU 45 FT 2.25 TEU

28 FT 1.40 TEU 48 FT 2.40 TEU

30 FT 1.50 TEU 53 FT 2.65 TEU

40 FT 2.00 TEU

Ako je poznat uinak u TEU-ima po satu i udio pojedine vrste kontejnera, broj ciklusa na satmoe se izraunati na osnovi formule:

nc= Q / kipi

gdje je:

Q - uinak izraen u TEU-ima po satu,ki - vrijednost TEU-a za pojedinu vrstu kontejnera,

pi - postotni udio pojedine vrste kontejnera u ukupnom prometu terminala.


22/97



22

5. TIPOVI KONTEJNERA

5.1. Opi pregled i opis kontejnera

ISO kontejneri poznati su jokao intermodalna transportna sredstva, napravljeni su tako damogu mijenjati prijevozna sredstava (ceste, eljeznica, brod). Proizvode se kao suhi (engl.

Dry) ili kocke (engl. Cube) kontejneri, platforme, otvoreni. Budui da kontejnera danas imamovie vrsta Meunarodna Organizacija za Standardizaciju ISO i u skladu sa DIN ISO 4346Jan.1996, kontejnere meusobno razlikuje po sljedeim tipovima koji se najee koriste u

pomorskom transportu, apodijelila je sljedea:

1. standardni suhi (engl. General purpose containers)2. za rasute terete (engl. Bulk container)3. za odreene vrste tereta (engl. Named cargo containers)

4. rashladni (engl. Thermal containers)5. otvoreni prema gore (engl. Open-top containers)6. platforme (engl. Platform containers)7. tankovi (engl. Tank containers)8. ventilacijski (engl. Air/surface containers)

Svaka vrsta ima svoje podvrste kojih ima mnogo, jer kontejnerski proizvoai sami ilizajedno sa zainteresiranim strankama nastoje pronai to savrenije kontejnere za odreenespecijalizirane terete.

Slika 18. Osnovne komponente kontejneraIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Standardni kontejneri su poznati i kao vienamjenski kontejneri. To su kontejnerizatvorenog tipa to znaida imaju sve stranice. Kontejneri su kao zasebna prijevozna sredstvamoraju osiguravati uvrivanjem. Nadalje mogu zahtijevati posebna rukovanja, pa u skladu stim mogu imati i posebne dodatke.

Depovi za viljukar (engl. Forklift Pockets) se stavljaju na 20-stopne kontejnere. 40-stopni ihnemaju jer bi bilo dosta teko odravati ravnoteu viljukaru i rukovati njime na terminalu.

Udubljenje s donje strane 40-stopnih kontejner (engl.Gooseneck Tunnel) omoguava centriranjekontejnera na Gooseneckovo ispupenje (engl. Chasis) te slaganje kontejnera u visinu. Svikontejneri za lake slaganje i manipuliranje imaju pojaane kutove u koje se stavlja oprema za


23/97



23

uvrenje. No, neki od kontejnera se rade sa posebnim kutovima koji se zovu Grapplerovidepovi (engl. Grappler Pockets).

Slika 19. 20'standardni suhi visine8' 6" (Standard height)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Slika 20. 40' standardni suhi 9'6" visine (HQ / High-cube) Usporedba HC cntr (9' 6") sa 8' 6" cntr

Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Kontejneri sa otvorenim krovom su suhi kontejneri sa pomicanim krovom. Na mjestu

elinogkrova nalazi se cerada koja se moe maknuti za potrebe ukrcaja, iskrcaja ili ventilacijetereta (kako bi se sprijeilo pregrijavanje tereta). Pod kontejnera je obino od drveta.

Slika 21.20' standardni otvoreni premagorevisine 2' 3(engl.Half-height)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011


24/97



24

Slika 22. 20' otvoreni premagore(engl.Open-Top) & 20' otvoreni sa strane (engl.Open-Side)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Kontejneri za rasute terete imaju tri grotla za ukrcaj na vrhu, svaki promjera od 455 mm.

Kontejneri ovakvog tipa mogu biti opremljeni sa epovima za viljukar to olakava rad u luci.Ovakvi kontejneri mogu posluiti i za prijevoz generalnog tereta.

Slika 23. 20' sa vratima sa strane (engl.Side-Door) &. 20' za rasute terete (engl.Bulktainers) za suhe tereteIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Kontejneri sa rashladnim ureajem posjeduju sistem za hlaenje koji se snabdijevaelektrinom energijom. Treba voditi rauna da pogon kontejnera nije na udaru mora i vjetra(treba biti okrenut prema krmi). Mora biti ukljuen odmah nakon ukrcaja ovakvog kontejnera na

brod.

Slika 24. 40-stopni rashladni (engl.Refrigerated)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011


25/97



25

Slika 25. 20-stopni rashladni (engl.Refrigerated) sa vanjskim prikljukom za zrakIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Platforme(engl. Flatracks) su kontejneri otvorenog tipa sa jakim elinom konstrukcijom ipodom od mekoga drveta. Stranice mogu biti fiksne ili se mogu sklapati. Stranice podignute

omoguuju ovom tipu kontejnera da se slau jedan nad drugi.Postoje u veliinama od 20 stopa i40 stopa. Posjeduje brojna mjesta za vezanje tereta za kontejner. 20-stopni Flatrackposjeduje

depove za viljukar dok 40-stopni ima Gooseneckovetunele. Ponekad se opremaju sa vitlima zavezivanje ili sa ak 2 mt materijala za Lashing. Ovaj tip kontejnera koristi se za krcanje tekog

tereta ili vangabaritne terete zbog svoje velike nosivosti.

20'& 40'Plaforma(engl.Flatrecks, Auto Rack Platform)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Slika 26. 20' kontejnerske platforme(engl. Flatrecks)za pospremanje Twistlocker-a (engl. Corner Posts)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Kontejneri cisterne su kontejneri napravljeni za tekue terete. Sastoje se od tanka i elinevanjske konstrukcije koja mu omoguuje bolje slaganje i uvrenje. Pune se na 98% kapaciteta.Mogu biti posebno opremljeni sa termometrima za kontroliranje temperature i sistemom za

hlaenje. Konstruirani su da izdre tlak do 3 bara. Ukoliko su tekuine u ovim tankovima visokozapaljive ili kodljive, ovi kontejneri se slau to dalje od nadgraa broda sa obvezatnim

prilazom.


26/97



26

Slika 27. 20' cisterne (engl.Tanks) za tekue tereteIzvor: Container Handbook - Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011[6]

Kontejneri sa sustavom za ventilaciju su suhi kontejneri zatvorenoga tipa koji imaju otvore

za prirodnu ventilaciju. Budui da se veinom koriste za transport kave zovu se i Caffeekontejneri.

Slika 28. 20'standardni ventilacijski (prirodna ventilacija)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

Grapplersu ljebovi/ udubljenja na donjoj strani spojnica. Grappleriulaze u te ljebovetijekom rukovanja kontejnera. Takvi grappleri se takoer mogu koristiti s kontejnerskimdizalicama.


27/97



27

Slika 29. Rukovanje kontejnera pomougrapplera- Grappler depoviIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

Mnogi kontejneri imaju udubine u dnu prednjeg kraja kontejnera. Ove centralno smjeteneudubine su poznate kao Gooseneck tuneli. Veliki broj kontejnera ih ima na oba kraja. Tunel

nema nikakvog utjecaja na prostor skladitenja, unutranjost poda kontejnera. To udubljenjeslui kod centriranje kontejner na Gooseneckasiju.

Slika 30. Kontejner sa udubinom na prednjoj straniIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

Kontejneri sa Gooseneck udubljenima mogu se nositi sa normalnom asijom i Gooseneckasijom. Kontejneri bez Gooseneck udubljenja mogu se nositi samo sa normalnom asijom.Ovisno o konstrukciji asije ovisit e i visina vozila koja mogu nositi kontejnere, koritenjemGooseneck asija visina vozila moe biti nia za priblino150 mm. U skladu sa standardima,Gooseneckljebovi se koriste kod kontejnera duine 40 stopa

U ranim danima prijevoza robe kontejnerima, veina kontejnera su bili izgraeni premaASA2 standardima, ali danas kontejneri koji se upotrebljavaju za pomorski prijevoz su gotovo

bez izuzetka izgraeni prema ISO standardu.

Slika 31. Kutni odlijevak po ISO standardu Kutni odlijevak po ASA standarduIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

Kutni odljevci kontejnera gledajui po standardima razlikuju se u svojoj dimenziji i obliku.

Veina ASA kontejnera, odnosno kontejnera poput onih koje koristi SeaLand izgraena je u

2American Standards Association


28/97



28

skladu sa standardom Amerike asocijacije za standarde, ali su prilagoenida odgovaraju ISOdimenzijama. Kako bi se pojednostavnilo rukovanje kontejnera, koriste se univerzalne hvataljke

koje mogu nositi obje vrste bez potekoa.ISO standard 1161 specificira razliite oblike za gornje, donje te simetrine lijeve i desne

odljevke. Osam kutnih odljevaka kontejnera moraju biti posebno vrsti, jer oni zajedno s drugim

osnovnim komponentama okvira kontejnera apsorbiraju sile koje djeluju na kontejner tijekomrukovanja i prijevoza. [1]

5.2. IMO norme i norme klasifikacijskih drutava

Klasifikacijska drutva detaljno nadziru gradnju i ispituju samo prototip kontejnera. Tadrutva za svaki ispitani i odobreni prototip izdaju Svjedodzbu o ispitivanju prototipakontejnera. Ta svjedodba vrijedi etiri godine. Kad se odobri prototip, nastav lja se serijska

proizvodnja kontejnera. Pri serijskoj proizvodnji ispituje se nepropusnost svakoga pojedinog

kontejnera. Meutim, ispitivanje vrstoepoda i ispitivanje podizanjem preko gornjih i donjihokova obavlja se samo na svakom pedesetom dovrenom kontejneru. Na svakom standardnomkontejneru moraju biti odgovarajue oznake. Oznake su slijedee:

1. oznaka vlasnika kontejnera, zajedno sa serijskim brojem;2. ukupna masa;3. masa praznog kontejnera;4. oznaka vanjskih dimenzija kontejnera;5. oznaka tipa kontejnera.

Uredno odravanje kontejnera potrebno je radi smanjenja teta na teretu. To se postie dobroorganiziranom slubom za njihovo odravanje i popravak. Nadzor nad odravanjem i

popravcima kontejnera povjerava se klasifikacijskim drutvima.[23]

5.3. ISO norme za nosivosti i slaganje kontejnera

DIN/ISO standard / norme odreuje max. dozvoljenu teinu po vertikali za kontejnereukrcane jedan iznad drugoga, tj. optereenje(engl. Loading capacity / Stackability)kontejnera.Treba biti mogue sloiti est ISO kontejnera maksimalne teine okomito jedan na drugoga.Maksimalno prostorno odstupanje prilikom slaganja kontejnera moe biti: po irini (engl.Widthwise) je 24.4 mm (1"), po duini (engl. Lengthwise) je 38 mm (1").Stvarne vrijednostinovijih kontejnera su openito vee. Mnogi kontejneri su konstruirani tako da se moe sloiti ido 10jedinica jedan na drugog. Maksimalna visina slaganja mora biti oznaena na CSC3ploi.Moderni kontejneri su konstruirani da mogu podnijeti i vie od devet jedinica sloenih u v isinu,ali je isto tako mogue koristiti meu nosae izmeu kontejnera kako bi smanjili optereenje.Kod standardnih kontejnera, dijelovi koji nose optereenje su veinom napravljeni od elika,ukljuujui donje rebraste elemente te elemente koji slue kao pojaanja, kao to su donje bonespojnice.

3International Convention for Safe Containers


29/97



29

Slika 32. CSC ploaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

Prema sigurnosnim propisima, sloeni kontejneri moraju gdje je to potrebno biti osiguraniprotiv ruenja i pomicanja. Na veim brodovima za prijevoz kontejnera, kontejneri mogu bitisloeni i do visine od 9 do 12 jedinica u visinu. U takvim sluajevima, kontejneri moraju bitisamo djelomino popunjeni ili konstruirani tako da mogu podnijeti vee optereenje.

Kontejneri dizajnirani samo za kopneni transport (engl.Inland Containers) mogu se krcatimaksimalno do tri visine potpuno nakrcanih kontejnera.

5.4. Pregledi i testiranje kontejnera

Intervali pregleda izmeu datuma proizvodnje / prvog pregleda do pete godine:

Slika 33. Intervali pregleda kontejneraIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]


30/97



30

6. IDENTIFIKACIJSKI STANDARD KONTEJNERA

Trenutni standard koji se bavi kodiranjem, identifikacijom i obiljeavanjem kontejnera jeDIN EN ISO 6346, iz sijenja 1996. Izmeu ostalog, ovaj standard odreuje da prethodnistandardi sa slinim sadrajem imaju jednaku valjanost, budui da velik broj starijih verzija

kontejnera s razliitim oznakama je u slubi. Drugim rijeima ovaj standard ne ponitavaprijanje numerizacije kontejnera ve ihpriznaje kao valjane dok su god ti kontejneri u upotrebi.Primjeri obaveznih oznaka su one koje oznaavaju bruto teinu koja se mora podudarati s brutoteinom na CSCApproval Plate. Standard propisuje sljedei oblik i redoslijed oznaka bruto i tarateine[1]:

Slika 34. Standardne identifikacijske oznake na vratima kontejneraIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [6]

6.1. Pravilno itanje oznaka kontejnera prema ISO kodeksu

Oznaka kontejnera prema ISO code: Prefix + serial number + check digit

Country code + iso code

a) Stari standard b) Novi standard

Slika 35. Oznaka kontejnera prema ISO codeIzvor: http://en.wikipedia.org/wiki/ISO_6346#Serial_Number

Izvor: http://www.tradeway.com.au/seacontcodes_iso.cfm & http://62.195.114.122/prefixSpecs.html
http://www.tradeway.com.au/seacontcodes_iso.cfmhttp://www.tradeway.com.au/seacontcodes_iso.cfm


31/97



31

Prefixsastoji se od etri slova

Prva tri slova - oznaka vlasnika,

etvrto slovo predstavljaoznaka kodne grupe(engl. Product grupe code), a sainjava ga jednood tri slova i to:

U - za sve kontejnere;

J - za odvojive kontejnere- misli se na opremu;

Z - za prikolice

serijski brojsastoji se od est brojeva kontrolni brojsastoji se od jednog broja

Broj vlasnika kontejnera mora biti registriran kod Meunarodne agencije za kontejnere (engl.International Container Bureau) ili izravno ili preko dravne agencije za registraciju.

Oznaka veliine (engl. Size) i tipa (engl . Type) kontejnera sastoji se od etri znamenke:

1. Prva znamenka - duina (engl. Length)2. Druga znamenka - visina (engl. Height)

3. Trea znamenka - tip (engl. Type) =>stari standard (Code 0-9) / novi standard (LetterCode)

4. etvrta znamenka - osobina / svojstvo / izgled (engl. Features)=> stari standard (Code 0-9) / novi standard (Number Code 0-9)

Tablica 3. Oznaka veliine, vrste i koda kontejnera

Kontrolna znamenka (engl. Check digit) uvijek je jednoznamenkasti broj. Taj broj je

obino uokviren, kako bi se istakao od registracijskog broja. Kontrolna znamenka se moekoristiti za provjeru valjanosti kodavlasnika, kodagrupe proizvoda i registracijskog broja,

odnosno da li su tono preneseni. Teretni sustava informacija (engl.Freight information system-FIS), prijevozni informacijski sustava (engl.Transport information system- TIS) ili slini sustaviobrade podataka nee prihvatiti broj kontejnera, ako rezultat automatskog postupak provjere ne

pokazuje odobrenje ispitne znamenke. Postupak je namjerno programiran kako bi se osiguralo da

se vie brojeva s pogreaka ne mogu otkazati, to bi rezultiralo u prihvaanju netonog podatka.[23]

6.2. Izraun kontrolne znamenke (engl. Check Di git) [23]

Registracija ili serijski broj se sastoji od est znamenki. Ako se broj kontejnera sastoji od manjeod est znamenki, onda e ostale znamenke biti 0.Ispitna znamenka 0 moe se pojaviti dva puta, jer ona nastaje gdje je konana razlika 0 i 10. Da

bi osigurali da se to ne desi, standard preporuuje da se registracijski brojevi kod kojih konanirazlika 10 ne koriste.


32/97



32

Izraun kontrolne znamenkePRVI KORAK

Ekvivalent numerikevrijednost je dodijeljen svakom slovo abecede, poevi od 10 za slovo A(11 i naredni jedanaesti viekratnicisu izostavljeni):

Tablica 4. Izraun kontrolne znamenke 1

Pojedine znamenke serijskog broja zadravaju svojebrojanevrijednosti.

Izraun kontrolne znamenke DRUGI KORAK

Svaki od brojeva izraunatu prvom koraku pomnoi 2eksponent, gdje je eksponent sa bazom 2.Eksponent broja 2 zapoinje sa0, s lijeva na desno.

Sljedea tablica prikazuje mnoenjefaktora:

Tablica 5. Izraun kontrolne znamenke - 2

Izraun kontrolne znamenkeTREI KORAK

a)Zbrojiti sve rezultate iz drugog korakab) Podijeliti ih sa 11

c) Izbrii sve decimalne znamenkebroja kojega si dobio dijeljenjem (tj. da je rezultat cijelibroj)

d) Pomnoivrijednost cijelog broja sa 11e) Oduzmi rezultat d) od rezultata a): Ovo je kontrolna znamenka (Check Digit)

Ako je konana razlika 10, Kontrolna znamenka postaje 0. Kako bi se osiguralo da se to nedogodi, standardni preporuuje da sene koriste serijski brojevi koji proizvode konanu razlikuod 10. Postoje kontejneri na tritu koji ne slijede ove preporuke, tako da kompjuterski

programmer u tom sluajuovo mora ukljuiti kod pisanja programa.Uoljivo je da od koraka b) do e) izraun ostataka pronaen nakon podjele a) je 11. Veina

programskih jezika ima modulni program za to. Pozornost treba posvetiti o tome u kojem je

jeziku pisan program ako je nakon oduzimanja decimalnih mjesta ostatak cijeli broj kako bi

dobili odgovarajue rezultate. 11 se koristi kao djelitelj, jer kontejnerski broj ima ukupno 11slova i brojki. U prvom koraku brojeve 11, 22 i 33 su izostavili jer su viekratnicidjelitelja. [23]


33/97



33

Primjer:

Broj kontejnera: CSQU 305438

Tablica 6. Primjer izrauna kontrolne znamenke


34/97



34

7. OZNAAVINJE KONTEJNERA PREMA POZICIJI NA BRODU

Unaprijed napravljeni planovi slaganja kontejnera na brod imaju cilj poboljati i ubrzati krcanjetereta. Prostor na kojem se slau kontejneri gotovo uvijek je numeriki oznaen te svakikontejner ima svoju poziciju. Ti podaci unose se u brodske dokumente. Takoer, ako bude

potrebe, mogue je saznati na kojem je mjestu kontejner boravio tokom prevoza brodom.

Razlikujemo tri sustava oznaavanja pozicije kontejnera na brodovima i to:1. Sustav IBAYROWTIER - 6 brojeva2. Sustav IIBAY - TIER - ROW - 4 broja3. Sustav IIIBAY - TIER - ROW - 4 broja

Sustav Linija Red Stupac (engl.Bay-Row-Tire) - sustav numerikih koordinata koje seodnose na duinu, irinu i visinu kontejnera.Od ova tri sustava danas se na brodovima iskljuivo koristi Sustav I, dok su se Sustav II i Sustav

III koristili na kontejnerskim brodovima prvih generacija.

7.1. Sustav IIBAY - TIER - ROW - 4 broja [8]

Ovo je sustav koji oznaava poziciju kontejnera ukrcanog i smjetenog na brodu saetveroznamenkastim brojem takozvanim kodom BAYTIER - ROW.

1. Oznaka BAY-a ili prva grupa od dva broja:a)Pozicije 20-stopnog kontejnera oznaavaju se sa 11, 12, 21, 22, 31, 32, 41, 42, itd. Neparni

broj oznaava poziciju 20-stopni kontejner u smjeru prema prednjem dijelu broda. Parnibrojoznaava poziciju 20-stopni kontejner u smjeru prema krmenom dijelu broda.

b)Pozicije 40-stopni kontejnera oznaavaju se sa 14 , 24 , 34 , 44 , itd. 14 oznaava poziciju40-stopni kontejnera koji zamjenjuje dvije 20-stopne pozicije 11 i 12.

2. Oznaka TIER-a ili trei broj:TIER je oznaka broj od dna skladita do gl. palube, a zapoima sa TIER 01 kao najnii TIER uskladitu.

3. Oznaka ROW-a ili etvrti broj:

a) Redovi lijevo od centralne linije oznaavaju se sa parnim brojevima 02 , 04 , 06 , 08 , itd.b) Redovi desno od centralne linije oznaavaju se sa neparnim brojevima 01, 03, 05, 07, itd.c) Red na centralnoj liniji broda oznaava se sa 00.

7.2. Sustav IIIBAY - TIER - ROW - 4 broja [8]

Ovo je sustav koji oznaava poziciju kontejnera ukrcanog i smjetenog na brodu saetveroznamenkastim brojem takozvanim kodom BAYTIER - ROW.1. Oznaka BAY-a ili prva grupa od dva broja:

a. Pozicije 20-stopni kontejnera oznaavaju se sa 01, 02, 04, 06 ,b. Pozicije 40-stopni kontejnera oznaavaju se sa 01/02, 03/04, 05/06, 07/08, itd.


35/97



35

2. Oznaka TIER-a ili trei broj:TIER je oznaka broj od dna skladita do gl. palube, a zapoima sa TIER 01 kao najnii TIER uskladitu.

3. Oznaka ROW-a ili etvrti broj:a) Redovi lijevo od centralne linije oznaavaju se sa parnim brojevima 02, 04, 06, 08, itd.b) Redovi desno od centralne linije oznaavaju se sa neparnim brojevima 01, 03, 05, 07,

itd.

c) Red na centralnoj liniji broda oznaavase sa 00.

7.3. Sustav IBAYROWTIER - 6 brojeva

Ovo je sustav koji oznaava poziciju kontejnera ukrcanog i smjetenog na brodu saesteroznamenkastim brojem takozvanim kodom Zaljev (engl. Bay) - Red (engl. Row) - Stupac(engl. Tier). Ovaj sustav je ujedno jedan od najprihvaenijih sustava oznaavanja pozicijekontejnera na brodovima. Kako bi se odredila pozicija kontejnera na brodu, upotrebljava se

standardizirano numeriranje. elijakontejnera je oznaena kao:

Zaljev (eng.Bay)je numerirana oznaka kontejnera uzdunood pramca prema krmi sa neparnomoznakom za 20-stopne kontejenre i parnom za 40-stopne kontejnere. Parni broj izmeu2 zaljeva20 stopih kontejnera se upotrebljava za definiranje zaljeva 40-stopnog kontejnera.

Oznaka BAY-a ili prva grupa od dva broja oznaava poziciju kontejnera u odnosu na uzdunicubroda gledajui od pramca prema krmi:

a) pozicija 20-stopnogBAY-aoznaava se neparnim brojevima 01, 03, 05, 07, 09, 11, itd.b) pozicija 40-stopnogBAY-aoznaava svaki broj izmeu neparnihBAY-eva02, 06, 10, 14,

18, 22, itd.

Prema tom principu, bay su blokovi kontejnera po duini, rowssu redovi u poprenom smjeru itiersu vertikalni slojevi.

Slika 36. Trideset i osam 20' bay-a kontejnera na broduIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Teoretski, trideset osam bayeva moglo bi biti numerirano kontinuirano od 1 do 38.

Meutim, da bi to bilo mogue brod se treba krcati samo 20 kontejnerima.

Slika 37. Devetnaest 40 'kontejnera bay-eva na brodu.Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Ako se brod moe prijevoziti 40 'kontejnere, devetnaest BAY-eva moe biti numeriranokontinuirano od 1 do 19. Budui da brod moe prevoziti i 20' i 40' kontejnere, BAY-evi za 20'


36/97



36

kontejnere su u smjeru od pramca prema krmi oznaeni neparnim brojevima,odnosno u ovomsluaju 01, 03, 05 i tako dalje do 75.BAY-evi za 40' kontejnere su oznaeni parnim brojevima :02, 04, 06 i tako dalje do 74.

Redovi(eng. Rows) je oznaka od sredinjice broda prema lijevoj strani sa parnim brojem i prema

desnoj strani sa neparnim. Kontejnerski red koji je sloen na sredini ima oznaku 00.Oznaka ROW-a ili druga grupa od dva broja oznaava poziciju kontejnera u odnosu na irinu

broda gledajui lijevo i desno od centralne linije:a) Redovi lijevo od centralne linije oznaavaju se sa parnim brojevima 02, 04, 06, 08, itd.

b) Redovi desno od centralne linije oznaavaju se sa neparnim brojevima 01, 03, 05, 07, itd.c) U koliko imamo neparan broj redova kontejnera na ukupnoj irini broda, onda e red

kontejnera na centralnoj liniji oznaava se sa 00 , a ostali redovi lijevo i desno odcentralne linije kao sto je navedeno u stavci pod a i b.

Slika 38. Princip slaganja linija-red-stupac (engl. Bay-Row-Tier)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Ljubiasti kontejner oznaen na slici u prvom bay-u ima broj 01. Svijetlo smei kontejner20' u drugom BAY-u ima broj 03 a svijetlo plavi kontejner 40' koji zazuzima prostor u prvom i

drugom BAY-u ima broj 02. Kontejner roze boje ima broj 25, a tamno zeleni broj 27. Svijetlo

zeleni kontejner ima broj 26. Da bi se predoio presjek kroz cijeli BAY, treba se postaviti uulogu promatraa ispred broda.


37/97



37

Slika 39. Pogled sa stranje straneIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

U sluaju izrade plana bay-eva i njihove skice, uvijek se stavlja u poziciju gledanja sa stranjestrane. Redovi kontejnera na brodu su numerirani s parnim brojevima od centra ulijevo a

brojeva od centra udesno su neparni.

Slika 40. Prikaz slaganja tereta u sredini brodaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

U sluaju neparanog broja redaka, srednji red je numeriran sa 00.

Slika 41. Numeriranje gdje postoji neparan broj redakaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]


38/97



38

Slika 42. Numeriranje redova (row-ova) na brodu.Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Na slici je prikazan lijevi red 16, koji je dizajniran da bude popunjen kontjenerima na

palubi, a redovi 14, 12, 10, 08, 06 mogu biti popunjeni i sa strane od gornje palube te od strane

skladita. Redovi 04, 02, 00, 01 i 03 su dizajnirani da budu popunjeni i povie palubi i uskladitu. To ulazi u obzir samo da su poklopci skladita zatvoreni.

Slika 43. Oznaavanje redaka na desnoj strani broda.Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Redovi 05, 07, 09, 11 i 13 na slici su jo uvijek prazni u ovom bay-u. Redak 15 jedizajniran samo za potrebe na palubi, te je jo prazan na ovoj slici.

Stupci(engl. Tiers): u podpalubnom prostoru, oznaavanje je numerirano vertikalno prema doljesa parnim brojevima. Prvi kontejner u stupcu, koji se nalazi na samom dnu, ima oznaku 02, osim

gdje kao rezultat oblika trupa broda, dno opisanog stupca je na viem mjestu .a) Oznaka TIER-a ili trea grupa od dva broja oznaava poziciju kontejnera u odnosu na

njegovu poziciju po vertikali gledajui od kobilice do glavne palube i kontejneresmjetene iznad glavne palube:

c) Kontejneri sloeni ispod glavne palube oznaavaju se od dna skladitado gl.palube sa 02,

04, 06, 08, itd.d) Kontejneri sloeni iznad glavne palube oznaavaju se od gl.palune / poklopaca brodskih

skladita prema gore sa 82, 84, 86, 88, itd.

Brojevi uvijek zapoimaju od najdonjeg TIER-a pa prema gore. Neparni brojevi mogu sekoristiti za oznaavanje Half-Height kontejnera.Vertikalni redovi numerirani su parnim brojevima, poevi od vrha prema dnu. Uobiajeninain je da se poinje od broja 02, te nastavi 04., 06., itd. U sluaju tereta na palubi , uobiajeno

je da se poinje brojati od 80 ili 82. Postoje malene razlike izmeu tipova brodova.


39/97



39

Slika 44. Numeriranje horizontalnih slojeva kontejnera, odnosno razinaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Na ovom brodu, spremnici stoje izravno na glavnoj palubi te su numerirani od 80, a oni

koji stoje na poklopcima su broj 82. Broj je raste dva za svaki vii sloj.

Slika 45. Brojevi redova, razina, bay-eva su zabiljeeni u brodskih planovimaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

BAYplan

Ve nakrcani kontejneri sa svojim alfa prefiksom, oznaeni su brojevima, lukom odreditaili prekrcaja i ostali vani detajli navedeni su u knjigama i planovima tereta.


40/97



40

Slika 46. Oznaeni kontejneri u sustavu slaganja(Prikaz skladita potpuno kontejnerskog broda)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011 [1]

Prema Bay-Row-Tier sustav, spremnici u boji su dobili sljedee brojeve:

20'kontejner u crveno obojene utore: 53 12 12, 40'kontejner u plavo obojene utore: 54 07 88, te 20'kontejner u zeleno obojene utore: 55 11 84.

Prikazani sustavi su jedni od najkoritenijih u pomorskom prijevozu. Postoje i drugi naininumeriranja kojima su raporedi koordinata razliiti, npr. razlititi kombinacija u row-bay-tierSustavu. Na ro/ro brodovima, slaganje tereta se raporeuje po duini. U posebnim sluajevimaako je potrebno, ovakve informacije mogu biti zatraene od kompanija, te osoba zaduenih zaukrcaj i slaganje tereta na brodu.

Slika 47. Nain pozicioniranja kontejneraIzvor:


41/97



41

Slika 48. Sustav numeriranja Bay-eva (Stowage Profile)Izvor: Belamari, G.: Privatna zbirka fotografija autora G.Belamari, 1995-2006 [8]

Slika 49.Reefer ProfileIzvor: Belamari, G.:Privatna zbirka fotografija autora G.Belamari, 1995-2006 [8]


42/97



42

8. SUSTAVI UVRIVANJA I SLAGANJA KONTEJNERA NA BRODU

8.1. Pravila za uvrivanje kontejnera na brodu

8.2. Oprema za uvrivanje kontejnera

Osnovna oprema na kontejnerskim brodovima dijeli se na fiksnu opremu koja je

nerazdvojni dio broda ili poklopaca skladita i prenosivu opremu u koju spada sva drugaoprema koja nije vrsto vezana za trup broda.

U fiksnu opremu spadaju:

kontejnerske vodilice na dnu skladita fiksni nosivi unjevi

konstrukcija noseih platformi fiksni i klizajui temelji zakretnih zatvaraa fiksne privezne toke ili privezni prsteni

Vodilice u skladitima ne smatraju se opremom za uvrivanje kontejnera.U prenosivu opremu spadaju:

nosivi posredni unjevi koji mogu biti jednostruki, dvostruki ilietverostruki blokirajui nosivi unjevi nadomjesni nosivi podmetai ili nadomjesni nosivi unjevi boni ublaivai sila

mosni stegai stegai pritezne motke

zakretni zatvarai povezne ploe.

Postoje i druge vrste prenosive opreme koja se koristi na polukontejnerskim brodovima i

brodovima za prijevoz generalnog tereta, ali se sve rjee koristi jer zahtijeva vie ljudi zauvrivanje tereta i nije pouzdana:

pritezni lanci

stegai lanaca prikljuci za lanac pritezna elik ela stegai elik ela.

Svaki ovlateni proizvoa opreme za uvrivanje kontejnera ima upute za uporabu iodravanje opreme. Redoviti pregledi opreme su veoma vani jer sva oprema za uvrivanjekontejnera mora biti ispravna i spremna za uporabu kako bi se izbjeglo bilo kakvo zakanjenje

broda ili oteenje tereta i broda za vrijeme plovidbe. Veina prijenosne opreme za uvrivanjekontejnera proizvedena je od posebnih materijala te je popravak na brodu esto nemogu. Takva

oprema mora se zamijeniti ispravnom i voditi briga da nova oprema odgovara opremi koja jepropisana Prirunikom za uvrivanje kontejnera.[11], [14]


43/97



43

8.3. Pregled prenosive i fiksne opreme za uvrivanje kontejnera na palubi[1], [14], [15]

Temelji zakretnih zatvaraa ili ISO palubni zatvara (engl.Raised Socket or Twistlock Foundation or ISO Deck Socket).

Zavareni su na poklopcima skladita ili vanjskoj konstrukciji broda.Mogu biti jednostruke ili dvostruke izvedbe jednostruki.

Pritezne motke (engl. Lashing Rods ili

lashing bars). Razliitihsu oblika, ovisno ovrsti stegaa koji se koriste. Njima se

uvruje prva, druga i trea visinakontejnera. Obino se koriste motke istegai jednog proizvoaa. Razliitih suduina, a najee se koriste motke duine250cm i 500cm.

Stegai (engl.Turnbuckle)

slue zapritezanje

priteznih

motki. Njima

se uvruje prva, druga i trea visina kontejnera. Mogu biti raznih vrsta i dimenzija i izvedbi dabi se omoguio spoj sa svim vrstama priteznih motki sa fiksnim hvatitima na palubi ilipoklopcima grotala. Steu se posebnim alatima ili kratkim elinim motkama. Mogu imatirazliite dodatke nakrajevima (kuka, oma, vilica, pelikan kuka), ali princip rada i funkcija im jeista.

Fiksne privezne ploe i/ili D-prsteni (engl.Fixed Lashing Plate/Eye and/or & D-Rings). Slue za uvrivanje stegaa i kuka. Mogubiti razliitih izvedbi, a ugrauju se na palubi, poklopcima skladita

i uporama.

Poluautomatski simetrini zakretni zatvara s dvije funkcije (engl.Semiautomatic Symetrical Dual Function Twistlock T-1). Postavlja se na

obali neovisno koja je strana u nauglici kontejnera, nakon postavljanja

uta ruica mora biti u sredini i tada su obje strane zakljuane. Veoma jesiguran od ispadanja iz nauglice ugraenom jakom oprugom. Doputenooptereenje preko 600kN. Nakon postavljanja u sve etiri nauglicekontejnera prenosi se na brod, automatski se zakljuava postavljanjem utemelje zakretnih zatvaraa ili na vrh drugog kontejnera. Kod iskrcavanja

kontejnera luki radnik mora zakrenuti utu ruicu u lijevo posebnom motkom (eng.OperatingRod) i tada se oslobaa donji dio zakretnog zatvaraa i kontejner je spreman za iskrcaj.


44/97



44

Poluautomatski zakretni zatvara s dvije funkcije (engl. DualFunction Semiautomatic Twistlock T-2). Postavlja se na obali, ali se

mora paziti da gornji dio ute boje bude u nauglici kontejnera. Ruicamora biti u sredini mehanizma za otvaranje (engl. Mouth Piece). Josigurniji od ispadanja iz nauglice posebnim sustavom zakretne poluge i

jake opruge. Doputeno je optereenje 1000kN. Nakon postavljanja usve etiri nauglice kontejnera prenosi se na brod te se automatskizakljuava postavljanjem u temelje zakretnih zatvaraa ili na vrh drugog kontejnera. Kodiskrcavanja kontejnera luki radnik mora povui prema dolje utu ruicu posebnom motkom(engl.Operating RodiliActuator Pool) i tada se oslobaa donji dio zakretnog zatvaraa. Nakontoga kontejner je spreman za iskrcaj.

Potpuno automatski zakretni zatvara (engl.Masterlock T-3).Postavlja se na obali tako da je uti kraj gore ine postoji mogunost

da se postavi pogreno. Prilikom ukrcaja automatski se zakljuava,a prilikom iskrcavanja tijekom podizanja kontejnera automatski se

otkljuava. Dolaskom u luku brod moe odmah zapoeti siskrcavanjem. Nije potrebno otkljuavanje motkama i ne zahtijevarad lukih radnika. Jo jedan doprinos brzini prekrcaja kontejnera.

Poluautomatski sredinji zakretni zatvara (engl.Midlock ML-2).Slui kod ukrcaja dva 20-stopna kontejnera bez razmaka (engl.LashingGap). Automatski se zakljuava i otkljuava prilikom prekrcajakontejnera i nije potrebno koristiti motke za otkljuavanje zatvaraa.Postavlja se na obali tako da je crveni kraj dolje. Na brodu se postavlja

u temelje zakretnih zatvaraa na palubi ili na poklopcima grotala upoziciji da je crveni kraj gore i prilikom iskrcavanja ostaje na palubi.

Nije nosivi zatvara, ali sigurno sprjeava pomicanje kontejnera usredinjem dijelu koji se ne moe uvrstiti motkama i stegaima. Nije jako popularan kodrukovatelja kontejnerskim dizalicama jer zna zapeti prilikom iskrcavanja i usporiti prekrcaj

kontejnera.

Motka za otkljuavanje poluautomatskih zakretnih zatvaraa(engl. Operating Rod ili Actuator Pool). Prilikom iskrcavanja

kontejnera prije poetka trgovakih operacija svi poluautomatskizakretni zatvarai moraju se runo otvoriti povlaenjem ruice doljeili pomicanjem ruice u lijevo. Veinom su izraeni od leguraaluminija i karbona pa su lagani i vrsti. Razliitih su dimenzija, anajee se koriste motke tipa teleskop koje se vrlo lako i brzomogu produivati i mogu dosegnuti petu visinu kontejnera. Kod

kontejnerskih brodova bez priteznih mostova gornji redovikontejnera se otkljuavaju tako da luki radnik stoji na vrhu kontejnera to je pri jakom vjetru teniskim temperaturama vrlo nepraktino i opasno.


45/97



45

Mostni stegai (engl. Bridge Fitting) slue za povezivanjenajgornjeg reda kontejnera. Razliitih su vrsta i modela. Sve rjeese upotrebljavaju zbog opasnosti koje prijete lukim radnicima

prilikom postavljanja.

Temeljna ploa za podne konuse(engl.Fixed Stacking Cone).Ugrauje se u dno skladita i poklopcima meupalublja.Jednostruke je izvedbe. Koristi se da bi sprijeio horizontalnoklizanje 20-stopnih kontejnera u 40-stopnim vodilicama.

Temeljna ploa za podne konuse (engl.Mid Bay Guide). Ugrauje se nadno skladita / pokrova tanka. Koristi se da bi sprijeio popreno pomicanje20-stopnih kontejnera u 40-stopnim vodilicama.

Klizni temelji za klizne unjeve sa klinom za blokiranje ili kliznezakretne zatvarae (engl.Sliding or Dovetail Foundation). Ugrauje se uskladita i na poklopce meupalublja i. Moe biti jednostruke ilidvostruke izvedbe.

Jednostruki i dvostruki nosivi unj(engl. Single& Double Stacking Cone) slui za okomito

povezivanje kontejnera, ubacuje se u nauglice

izmeu kontejneri, i u postolje zakretnih zatvaraana palubi i poklopcima skladita.

Boni potiskiva (engl. Pressure Tension Element or Buttress)Ako sredinom skladita nisu ugraene upore sredinji dio 20-stopnih kontejnera uvriuje se za bok broda bonim

potiskivaima koji mogu biti razliite izrade.

Kontejner za pohranu opreme (engl.Flat Rack With Storage Bins) slui za pohranu svihzakretnih zatvaraa (Twistlockera) i mostnih stegaa. To je kontejnerska platforma na koju susmjetene eline kutije za pohranu. Veinom se koriste 20-stopni sa 8 kutija na sebi. Prilikom

prekrcaja kontejnera ove platforme se nalaze na obali, a eline kutije u neposrednoj su blizinilukih radnika koji postavljaju blokirajue zakretne zatvarae u nauglice kontejnera. Nakonzavretka prekrcaja vraaju se na brod.


46/97



46

Ostala oprema kao to su temelji zakretnih zatvaraa, pritezne motke i stegai nije se punomijenjala posljednjih godina, jedino su materijali postali laki i vri na momente optereenja iuvijanja.

Slika 50. Kontejner za pohranu opreme (engl. flat rack with storage bins)Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

U fiksnu opremu spadaju i konstrukcije nosivih platformi koje slue da se izbjegnenepravilni oblik skladita ili kao nosai vanjskih kontejnera na palubi. Ove konstrukcije mogubiti i prenosive.


47/97



47

9. UVRENJEKONTEJNERA

Uvrivanje kontejnera na brodovima za prijevoz kontejnera od izuzetne je vanosti zasigurnost i stabilnost broda u luci, a posebno u navigaciji . To je teak i odgovoran posao.Prilikom slaganja tereta u obzir se mora uzeti utjecaj vanjskih sila na teret, kao to su udari vjetrai utjecaj valova. Utjecaj valova uzima se u obzir, tj. postaje opasan samo pod odreenim kutom.Svi kontejneri na brodu trebaju biti osigurani od klizanja i iskakivanja te se treba voditi rauna otome da se osigura da nosivi dijelovi kontejnera nisu postavljeni iznad doputenih visina. Osim usluaju pojedinanih kontejnera, uvrivanje se moe vriti slaganjem kontejnera u vertikalnojeliji tj. vodilici ili tako da ih se sloi u blokove. Tako sloeni, zatieni su i povezani, tezajedno privreni za brod.

Postoje problemi koji se javljaju prilikom ukrcaja i iskrcaja kontejnera. Stivadori koji izvode

ovaj posao moraju raditi na kontejnerima i na 13m nad brodskom palubom. Sigurnost radnika je

obino zanemarena, posebno u nerazvijenim zemljama, a posao se esto izvodi u mraku, na

vjetru i padalinama te ledu. U poecima kontejnerizacije, postojei generalni tereti su sesmjetaliu brodska skladitai meupaluba (engl. Tweendecks), na palubi, poklopcima skladitagdje su se uvrivali i vezivali na tradicionalan nain. Slino je i danas na brodovima koji

pripadaju prvoj kontejnerskoj generaciji. Kontejneri na palubi su se uvrivali twistlockovima,motkama i lancima. Sve vei broj kontejnera razliitih dimenzija istisnuo je ovaj tradicionalizam.

Na brod dolazi sve vei broj visina kontejnera, poinje se voditi rauna o naprezanju broda ikontejnera uz pomoraunala.

Daljnjim razvojem industrije 1970-ih i 80-ih, rastao je broj kontejnerskih brodova ali i visina

kontejnera na brodu. 9 visina kontejnera u skladitu i 4 na palubi poinju biti uobiajeni iindustrija eli standardizirati nain i opremu uvrenja kontejnera na brodu. Brodovi u ovomrazdoblju su i dalje opremljeni sa raunalima za ukrcaj tereta i raunaju stabilnosti, sile

naprezanja, Hogging, Sagging i uzdunog uvijanja (torzije) brodskog trupa. Veoma malobrodova je moglo raunati raunalomsustav uvrenja ovisno o vjetru i moru. Iako su se asnicisluili prirunicima kontejneri su nerijetko bili izgubljeni u moru ili razbijeni na brodskoj palubi.Prema nainu uvrenja, razlikujemo sustav uvrenja pod palubom i nad palubom, te sustavuvrenja na potpuno kontejnerskim i vienamjenskim(polukontejnerskim) brodovima. Nadaljekontejnere na brod moemo krcati uzduno i popreno. Uzduni nain krcanja je krcanje usmjeru pramac-krma. Ovaj sistem krcanja je ei i bolji u smislu naprezanja i vibracijakontejnera zbog nevremena.

9.1. Uvrivanje kontejnera na polukontejnerskom brodu

Kod polukontejnerskih brodova uvrivanje kontejnera u skladitu i na palubi neophodno je iizvodi se na razliite naine, u ovisnosti o opremi koju brod posjeduje. Sva oprema mora biti uskladu s Prirunikom za uvrivanje tereta te ispravna i bez znaajnih oteenja. Sva neispravnaili oteena oprema mora biti uklonjena iz skladita i s palube te zamijenjena novom.Kontejneri na slici nisu sloeni u vodilice ve su slagani jedan na drugi uz pomokonvencionalnih sredstava. Donji kontejneri su uvreni zakretnim zatvaraem (engl. Twist-lockingom) smjetenim u okvir na dnu skladita broda. Kontejneri se po visini uvruju Twist-lockingom. Sa strane se uvruju motkama i zatezaima kao dodatnim sredstvima. Gornji red je

povezan mostovima (engl. Bridge Fittings) kako ne bi dolo do pomicanja. Na ovakav nain

kontejneri se uvruju na brodovima koji po svojoj namjeni nisu kontejnerski, ali mogu krcatikontejnere.


48/97



48

Kontejneri se mogu uvrivati kod brodova koji nisu specijalizirani za kontejnerski teret imetodama koje emo na kontejnerskim brodovima rijetko vidjeti. Na slici su prikazane zakretnizatvarai kako bi se uvrstilo podnoje stupca kontejnera.Prema krajevima kontejneri su poduprti sa opremom koja omoguavaprenoenje sile tereta natrup i amortiziranje vibracija. Naime, uslijed puknua ili oteenja pojedinog elementa bonog

podupiraa dolazi ne samo do nagnua i vibracija stupca kontejnera ve i cijeloga blokakontejnera koji uslijed vibracija i valjanja na moru moe pasti.

Slika 51. Primjer uspravnog slaganja tereta i klasinog osiguravanja teretaIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Donji kontejneri moraju sluiti kao temelj i izdrati pritisak gornjih kontejnera. Spojevi su

privreni kliznim kukama te na taj nain sprjeavaju klizanje i pomicanje tereta.Kontejneri sumeusobno povezani jednostruknim ili duplim klinovma te bravama. Cijeli red ili blokkontejnera je povezan priveznom uadi, te ipkama i stezaljkama. Ovaj sustav osiguravanjatereta iziskuje mnogo rada i utroenog vremena na vezivanje, a ipak je vie siguran nain od

prijevoza u elijama s vodilicama.

9.1.1. Osiguranje tereta u skladitu i na palubi blokiranjem tereta i stabilizacijom

S ovom metodom uvrivanja se sve manje i manje susreemo ali ih moemo pronai uprimjeni na nekim brodovima za rasuti teret i vienamjenskim brodovima. Kontejneri sumeusobno povezani horizontalno i vertikalno pomou jednostruke, dvostruke i eventualno


49/97



49

etverostrukim povezinimm spojkama. Gornje razine su povezane na principu elementa mosta, teprimjereno uvrene.

Slika 52. Privrivanje kontejnera zajednoIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Sabonih stranakontejneri su podpoduprti kutnim podupiraima.

Slika 53. Primjer stabilizacije kontejnera slaganih u blokove.Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Sustav uvrivanja kontejnera poprenim povezivanjem potpuno je izbaen je iz uporabejer zahtijeva prisustvovanje lukih radnika u skladitu, a gubilo se dosta vremena postavljanjem iskidanjem dvostrukih ili etverostrukihpovezinh spojki u nauglice kontejnera tijekom prekrcaja.

Ovo je takoer bilo vrlo opasno jer su luki radnici morali biti u skladitu, a kontejneri sutijekom prekrcaja neprekidno prelazili preko njihovih glava.


50/97



50

Slika 54. Primjer slaganja tereta u blokove i osiguravanja istogIzvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011

Ova se metoda najvie koristila u samim poecima kontejnerskom prijevoza tereta moremali se u novije vrijeme nastoji izbaciti iz upotrebe te se koristi sve manje i manje. Razlozi lee uekonomskom pogledu na prijevoz kontejnera.esto se dogaa da primatelj kontejnera promijeniluku iskrcaja odreenog kontejnera pa je bilo potrebno prekrcati veliki broj kontejnera koji su

povezivani dvostrukim ili etverostrukim povezinimm spojkama kako bi se dolo do eljenogkontejnera koji treba iskrcati.

Ovakav nain osiguravanja tereta ima dva znaajna nedostatka:

ako samo jedan od kontejnera popusti i propadne on e utjecati na cijelu konstrukciju iporemetiti ostale kontejnere sloene u blok, te

prilikom plovidbe u nemirnom moru utjecaj valjanja i sila valova na sloenu konstrukcijukontejnera je velik te postoji opasnost da prilikom ljuljanja popucaju sigurnosne povezne

spojke, te se cijeli blok srui i propadne.

Slika 55. Osiguravanje naslaganih kontejnera povezivanih lancima te Twistlock-ovimana polu-kontejnerskom brodu

Izvor: Container Handbook- Gesamtverband der Deutschen Versicherungswirtschaft e.V. (GDV), 2011


51/97



51

Iz prethodne slike lako je uoljivo da u sluaju nepropisno vezane konstrukcije lako moedoi do prevrtanja i gubitka tereta. Nedostatak potrebne opreme, te nepovoljni uvjeti

Tehnologija Prijevoza Kontejnera-skracena Verzija

Documents